Tài liệu Hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng tại ban quản lý dự án quận long biên, thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI LÊ MINH TOẢN KHÓA 2013-2015 HOÀN THIỆN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý đô thị và công trình Mã số: 60.58.01.06 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH Hà Nội - Năm 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI LÊ MINH TOẢN KHÓA 2013-2015 HOÀN THIỆN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý đô thị và công trình Mã số: 60.58.01.06 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. LÊ ANH DŨNG Hà Nội - Năm 2015 LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập chương trình thạc sỹ, chuyên ngành Quản lý Đô thị và Công trình, khóa học 2013 - 2015 tại Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Học viên đã được các thầy cô giáo truyền đạt cho những kiến thức và phương pháp luận nghiên cứu khoa học vô cùng quý báu. Đây chính là nền tảng kiến thức giúp các học viên tự tin, vững vàng hơn trong công tác và trong lĩnh vực nghiên cứu sau khi tốt nghiệp. Học viên xin bày tỏ lòng tri ân tới toàn thể quý thầy cô trong nhà trường. Đặc biệt xin được gửi lời cảm ơn trân thành nhất và lòng biết ơn tới TS Lê Anh Dũng, là người trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất, giúp cho học viên hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa trong nhà trường, cảm ơn các phòng, ban, UBND các phường của quận Long Biên đã cung cấp số liệu, giúp đỡ học viên hoàn thành luận văn này. Hà Nội, ngày tháng năm 2015 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Minh Toản LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ đề tài “Hoàn thiện công tác Giải phóng mặt bằng tại Ban quản lý dự án quận Long Biên, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm 2015 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Minh Toản PHỤ LỤC Nội dung Trang LỜI MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 3 4. Phương pháp nghiên cứu: 3 5. Kết cấu của luận văn: 3 CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ 5 TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ TRONG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN 1.1. Giới thiệu chung về quận Long Biên - thành phố Hà Nội 5 1.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên 5 1.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội 6 1.1.3. Đánh giá những ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã 7 hội đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 1.1.4. Quá trình hình thành Ban quản lý dự án quận Long Biên 8 1.2. Thực trạng công tác giao đất và sử dụng đất trên địa bàn 8 quận Long Biên - thành phố Hà Nội 1.2.1. Thực trạng công tác giao đất và sử dụng đất nông nghiệp 8 1.2.2. Tổng hợp kết quả thu hồi đất tại quận Long Biên (từ năm 2010 11 đến năm 2014) 1.3. Thực trạng áp dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 13 trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Long Biên 1.3.1. Trình tự, thủ tục tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái 13 định cư trong công tác giải phóng mặt bằng tại quận Long Biên 1.3.2. Trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác bồi thường, 18 hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 1.3.3. Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ở một số 21 dự án điển hình trên địa bàn quận Long Biên 1.4. Đánh giá thực trạng áp dụng cơ chế bồi thường, hỗ trợ và tái 25 định cư trên địa bàn quận Long Biên 1.4.1. Về cơ chế chính sách 25 1.4.2. Về tiến độ thực hiện các dự án 26 1.4.3. Quy trình thu hồi đất giải phóng mặt bằng, tổ chức cưỡng chế 26 1.4.4. Về giá bồi thường 26 1.4.5. Về đội ngũ cán bộ làm công tác giải phóng mặt bằng 26 1.4.6. Về công tác tái định cư 27 1.4.7. Nguyên nhân, những hạn chế khi áp dụng cơ chế bồi thường, 27 hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn quận Long Biên 1.5. Thực trạng thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong 29 công tác GPMB tại quận Hà Đông và dự án điển hình 1.5.1. Thực trạng thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong 29 công tác GPB tại quận Hà Đông 1.5.2. Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và 34 tái định cư dự án Khu đô thị mới Mỗ Lao CHƯƠNG 2: CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC THỰC 45 HIỆN BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ TRONG CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG 2.1. Cơ sở pháp lý 45 2.2. Cơ sở khoa học 47 2.2.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 48 2.2.2. Sự cần thiết phải bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 48 2.2.3. Đặc điểm của bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 50 2.2.4. Yêu cầu đối với công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 51 2.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái 53 định cư trong công tác GPMB 2.2.6. Đề xuất cơ chế đặc thù để hoàn thiện công tác GPMB 56 a. Khái niệm về cơ chế đặc thù để hoàn thiện công tác GPMB 57 b.Sự cần thiết của cơ chế đặc thù để hoàn thiện công tác GPMB 57 c. Đặc điểm của cơ chế đặc thù để hoàn thiện công tác GPMB 58 d. Nội dung của cơ chế đặc thù để hoàn thiện công tác GPMB 58 e. Nhân tố ảnh hưởng đến cơ chế đặc thù 59 2.2.7. Áp dụng cơ chế đặc thù để hoàn thiện công tác GPMB ở một 62 số địa phương a. Áp dụng cơ chế đặc thù trong công tác GPMB tại Thành phố Hồ 62 Chí Minh b. Những bài học kinh nghiệm về việc áp dụng cơ chế đặc thù tại 65 thành phố Hồ Chí Minh c. Áp dụng cơ chế đặc thù trong công tác GPMB tại thành phố Đà 66 Nẵng d. Những bài học kinh nghiệm về việc áp dụng cơ chế đặc thù tại 69 thành phố Đà Nẵng CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT 70 BẰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN QUẬN LONG BIÊN 3.1. Định hướng về thu hồi đất đến năm 2020 trên địa bàn quận 70 Long Biên 3.1.1. Mục tiêu chung: 70 a. Quỹ đất: 71 b. Quỹ nhà: 71 c. Tái định cư: 72 d .Việc vận dụng linh hoạt chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định 72 cư trong giải phóng mặt bằng 3.1.2. Mục tiêu thu hồi đất của quận Long Biên đến năm 2020 73 a. Hệ thống giao thông: 73 b. Hệ thống thoát nước, công viên hồ điều hoà 74 3.2. Hoàn thiện công tác GPMB tại Ban quản lý dự án quận Long 75 Biên thông qua việc xây dựng cơ chế đặc thù thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái đinh cư 3.2.1. Đối với các hộ bị thu hồi đất nông nghiệp 76 3.2.2. Đối với các hộ gia đình bị thu hồi đất ở 77 3.2.3. Đối với các hộ gia đình bị thu hồi nhiều đất ở 78 3.2.4. Đối với các hộ gia đình có nhiều nhân khẩu 79 3.2.5. Các hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp nằm xen kẹt trong 80 khu dân cư 3.3. Tác động của việc áp dụng cơ chế đặc thù về bồi thường, hỗ 80 trợ và tái định cư tại quận Long Biên 3.3.1. Những thuận lợi khi áp dụng cơ chế đặc thù trong bồi thường, 80 hỗ trợ và tái định cư tại quận Long Biên 3.3.2. Những khó khăn khi áp dụng cơ chế đặc thù trong bồi thường, 81 hỗ trợ và tái định cư tại quận Long Biên 3.4. Một số đề xuất khi áp dụng cơ chế đặc thù để thực hiện bồi 81 thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác GPMB 3.5. Các giải pháp để thực hiện cơ chế đặc thù về bồi thường, hỗ 85 trợ và tái định cư trong công tác GPMB tại quận Long Biên 3.6. Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và chất lượng công tác tuyên truyền, vận động. 89 3.6.1. Vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng. 90 3.6.2. Công tác tuyên truyền, vận động cộng đồng dân cư tham gia 91 thực hiện giải phóng mặt bằng. KẾT LUẬN 92 KIẾN NGHỊ 94 1.1. Kiến nghị với Trung ương 94 1.2. Kiến nghị với UBND thành phố Hà Nội 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO 02 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tên đầy đủ QLDA Quản lý dự án GPMB Giải phóng mặt bằng NSDĐ Người sử dụng đất KTXH Kinh tế - xã hội XDCT Xây dựng công trình TĐC Tái định cư UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản HĐBT Hội đồng bồi thường CCĐT Cơ chế đặc thù GCN Giấy chứng nhận QSDĐ Quyền sử dụng đất 1 LỜI MỞ ĐẦU * Tính cấp thiết của đề tài Đất nước ta đang trên đà hội nhập và phát triển, công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước đòi hỏi phải đầu tư, xây dựng các công trình phục vụ cho quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, mục đích phát triển kinh tế… Thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng, trong các năm gần đây kinh tế tiếp tục tăng trưởng với tốc độ ổn định, các lĩnh vực văn hóa giáo dục, kinh tế, xã hội…ngày càng được cải thiện. Sự phát triển đó đặt ra nhu cầu tất yếu phải đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hệ thống giao thông đường bộ, hệ thống thủy điện, hệ thống lưới điện quốc gia… Để đạt được mục tiêu trên thì công tác bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đóng vai trò hết sức quan trọng vì nó là điều kiện ban đầu để triển khai dự án đầu tư. Nó có thể là động lực thúc đẩy các dự án được triển khai nhanh, đúng tiến độ nhưng ngược lại, nó cũng trở thành rào cản và luôn tiềm ẩn những nguy cơ gây khiếu kiện, mất ổn định an ninh vì thực hiện công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, nó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của tổ chức, cá nhân và hộ gia đình. Và thực tế hiện nay qua nhiều dự án đã cho thấy công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư vẫn còn nhiều tồn tại bất cập gây nhiều tranh cãi. Tỷ lệ đơn thư trong lĩnh vực giải phóng mặt bằng ngày càng tăng lên qua các năm. Cùng với sự phát triển chung của cả nước, quận Long Biên được thành lập theo Nghị định 132/2003-NĐ/CP ngày 06/11/2003 của Chính phủ và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2004 sau khi tách khỏi huyện Gia Lâm. Với tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, khu đô thị mới đường giao thông được thực hiện, nhưng mỗi dự án mỗi địa bàn trong quận lại có những đặc điểm riêng làm cho công tác giải phóng mặt bằng gặp khó khăn, cần xin ý kiến chỉ đạo của thành phố Hà Nội. Quận Long Biên có 14 phường thì có phường đã chia ruộng theo Nghị định 64, đất nông nghiệp đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; có phường lại không chia lại ruộng, có đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, có đất lại chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử 2 dụng đất, có hộ gia đình làm ruộng thực tế nhưng lại chia ruộng chung với các hộ khác. Có hộ người chết vẫn còn ruộng, có hộ thì người đã trưởng thành lại không được cấp ruộng. Từ nhiều đặc điểm khác nhau của phường trong quận nên nó đã ảnh hưởng đến tiến độ chung về công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận. Do đó, khi áp dụng chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư của Nhà nước khi thu hồi đất đã gây ra nhiều bất cập trong thực hiện. Đặc biệt như hỗ trợ đất nông nghiệp trong địa giới hành chính phường. Trên quận có 14 phường thì mỗi phường tính ra mức hỗ trợ khác nhau do trung bình của 3 tuyến đường của mỗi phường giá đất khác nhau. Cùng là thu hồi đất nhưng hộ gia đình này được cấp tái định cư nhưng hộ khác lại không được cấp tái định cư do tổng diện tích các gia đình khác nhau… Xuất phát từ những lý do trên, em đã lựa chọn đề tài:“Hoàn thiện công tác Giải phóng mặt bằng tại Ban quản lý dự án quận Long Biên, thành phố Hà Nội” nhằm tìm ra các giải pháp tháo gỡ các vướng mắc và xây dựng cơ chế đặc thù khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội. * Mục tiêu nghiên cứu - Nắm vững được cơ sở lý luận về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng. Cụ thể là các chính sách, văn bản pháp lý có liên quan về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất. - Nghiên cứu được thực trạng tình hình bồi thường, hỗ trợ và tái định, cũng như việc áp dụng các văn bản pháp luật có liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại quận Long Biên. Thông qua đó tổng hợp, phân tích, đánh giá, những bất cập, hạn chế trong việc áp dụng các văn bản pháp luật liên quan. - Xây dựng và đề xuất với UBND thành phố Hà Nội cơ chế đặc thù riêng cho quận Long Biên khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư nhằm hoàn 3 thiện công tác giải phóng mặt bằng tại Ban quản lý dự án quận Long Biên, thành phố Hà Nội. * Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng: Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong giải phóng mặt bằng ở quận Long Biên, tập trung và làm rõ điểm khác biệt của quận Long Biên để chỉ ra những bất cập, hạn chế và khó khăn khi áp dụng chính sách khi nhà nước thu hồi đất. Từ đó đưa ra những giải pháp và đề xuất xây dựng cơ chế đặc thù áp dụng về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiêm cứu các chính sách pháp luật của nhà nước và của thành phố Hà Nội về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn quận Long Biên và thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng điển hình một số dự án do Ban quản lý dự án thực hiện đầu tư. * Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp đươc sử dụng cụ thể như điều tra số liệu, khảo cứu tài liệu, số liệu được thu thập trực tiếp tại Ban quản lý dự án; Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư quận Long Biên; các phòng ban có liên quan và UBND các phường thuộc quận Long Biên. Tài liệu tham khảo một số chính sách áp dụng cho công tác giải phóng mặt bằng huyện Gia Lâm và quận Hoàng Mai. - Tổng hợp đánh giá kết quả điều tra xây dựng nội dung báo cáo theo phương pháp phân tích và chứng minh có cơ sở khoa học kết hợp với thực tế. - Phương pháp phân tích tổng hợp - Phương pháp so sánh, đối chứng - Phương pháp dự báo… - Tài liệu nghiên cứu là các văn bản pháp luật, Nghị đinh, Quyết định, thông tư, hướng dẫn của các cơ quan nhà nước và thu thập tài liệu, sách báo tại thư viện trường Đại học Kiến Trúc Hà Nội * Kết cấu của luận văn: THÔNG BÁO Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội. Email: [email protected] TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN 92 KẾT LUẬN Nhiệm vụ của luận văn đã nghiên cứu, phân tích đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Long Biên. Do tính chất chuyển từ xã thuần nông thành phường đô thị nên công tác giao đất, sử dụng đất và giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập. Luận văn đã đề xuất xây dựng cơ chế đặc thù về bồi thường, hỗ trợ tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Long Biên. Trên cơ sở đó, luận văn cũng đưa ra những định hướng và giải pháp quan trọng nhằm đề xuất đưa cơ chế đặc thù của Long Biên tiến gần với chính sách chung của thành phố Hà Nội trong công tác giải phóng mặt bằng trong thời gian tới. Cơ chế đặc thù này được áp dụng sẽ góp phần đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, phát triển kinh tếxã hội Thủ đô trong thời kỳ đất nước đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Để hoàn thành nhiện vụ trên, luận văn đã thực hiện một số nội dung nghiên cứu sau: 1. Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về cơ chế đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất. Một số vấn đề liên quan đến tình hình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng và những yếu tố ảnh hưởng đến cơ chế đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Kinh nghiệm áp dụng cơ chế đặc thù và bài học rút ra từ việc áp dụng cơ chế đặc thù của Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng. 2. Nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại quận Long Biên. Luận văn đã chỉ ra được những bất cập, hạn chế trong thực thi chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng và một số yếu tố ảnh hưởng lớn đến tình hình giải phóng mặt bằng hiện nay là do chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Nếu chính sách này hợp lý, linh hoạt sẽ có tác động tích cực cải thiện tình hình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng hiện nay trên địa bàn quận Long 93 Biên, bởi vì chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư liên quan trực tiếp đến lợi ích của các bên: Nhà nước - người sử dụng đất bị thu hồi - nhà đầu tư. 3. Đề xuất xây dựng cơ chế đặc thù áp dụng cho bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng nhằm tìm ra những giải pháp cải thiện tình hình giải phóng mặt bằng tại quận Long Biên hiện nay đang gây nhiều bức xúc cho xã hội. với mong muốn hoàn thiện cơ chế, chính sách ở thành phố Hà Nội phù hợp, hiệu lực, hiệu quả góp phần đưa cơ chế đặc thù trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Long Biên gần sát với cơ chế, chính sách của thành phố Hà Nội. Để từ đó giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa lợi ích của người có đất bị thu hồi với lợi ích của nhà nước và lợi ích của nhà đầu tư; cải thiện môi trường đầu tư, đảm bảo ổn định đời sống cho người dân khi nhà nước bị thu hồi đất; giải quyết hợp lý giữa phát triển kinh tế xã hội và ổn định tình hình chính trị; giảm bớt tỷ lệ đơn thư liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, góp phần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng để triển khai các dự án đầu tư. 94 KIẾN NGHỊ 1. Kiến nghị với Trung ương - Hiện nay Luật đất đai 2013 đã có hiệu lực từ ngày 01/7/2014. Sau khi Luật đất đai 2013 có hiệu lực, Chính phủ và UBND Hà Nội cũng đã ban hành một số Nghị Định, Thông tư, Quyết định hướng dẫn thi hành. So với Luật Đất đai năm 2003, Luật Đất đai năm 2013 sửa đổi, bổ sung nhiều quy định mới cụ thể hơn và phù hợp hơn với yêu cầu của công tác quản lý, dụng đất đai hiện nay, khắc phục được những bất cập cũng như thiếu sót của Luật Đất đai cũ. Trong đó, nhiều nội dung được sửa đổi đáng chú ý như: Quyền và trách nhiệm của Nhà nước đối với đất đai; Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; Thu hồi đất, trưng dụng đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; Tài chính về đất đai, giá đất và đấu giá quyền sử dụng đất. - Tuy nhiên, do Luật mới được ban hành nên việc áp dụng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Đồng thời ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất như là: (1) Quy định quyền của người sử dụng đất là quyền đặc biệt, khi thu hồi đất thì nhà nước và các tổ chức cần trao đổi, thương thuyết trực tiếp và bình đẳng với người sử dụng đất nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích cho các bên; (2) Quy định cụ thể trong Luật Đất đai khi làm đường trong khu đô thị phải thu hồi đất hai bên đường để đấu thầu dự án, đấu giá quyền sử dụng đất xây dựng các công trình lợi ích công cộng, ...; (3) Nhà nước sử dụng công cụ thuế và phí để quản lý đất đai và thu địa tô chênh lệch, có thuế lũy tiến đánh vào tình trạng đầu cơ, găm giữ đất đai, kéo dài dự án chậm triển khai; (4) điều chỉnh quy định về tái định cư cho phù hợp với Luật Nhà ở;.... - Luật thủ đô đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2013. Thủ đô Hà Nội có những đặc điểm riêng biệt so với các tỉnh, thành 95 phố khác nên đề nghị cho phép thành phố Hà Nội áp dụng một số cơ chế đặc thù về: Thu hồi đất, đặc biệt là việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng ... nhằm đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng các dự án trên địa bàn, phục vụ quá trình đô thị hóa, phát triển kinh tế, xã hội của thủ đô. - Chính phủ ban hành quy định bắt buộc phải có tổ chức định giá độc lập với các cơ quan thẩm định giá nhà, đất nhằm đảm bảo tính khách quan, công bằng giữa những người sử dụng đất phục vụ công tác giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất nhằm xóa bỏ cơ chế hành chính trong hình thành giá đất. 2. Kiến nghị với UBND thành phố Hà Nội - Trên cơ sở quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 26/11/2011, thành phố khẩn trương quy hoạch chi tiết, xây dựng kế hoạch sử dụng đất cho từng giai đoạn của quận Long Biên. - Tập trung triển khai thực hiện đề án “Khu đô thị tái định cư” nhằm đảm bảo đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội để chủ động quỹ tái định cư phục vụ công tác giải phóng mặt bằng các dự án trên địa quận Long Biên trong thời gian tới. - Xây dựng lộ trình từng bước triển khai thực hiện công tác định giá độc lập với thẩm định giá nhà, đất nhằm đảm bảo tính khách quan, công bằng giữa những người sử dụng đất và phù hợp với cơ chế thị trường, làm cơ sở áp giá đền bù với giá thịt trường trong điều kiện bình thường để phục vụ cho việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng. - Thành phố với tư cách đô thị loại đặc biệt, cần tổ chức thí điểm rút kinh nghiệm và sớm làm đại trà việc giải phóng mặt bằng rộng hai bên đường, để tạo quỹ tái định cư tại chỗ, quỹ đất thương mại cho đấu giá quyền sử dụng đất thu về bù đắp chi phí ngân hàng bỏ ra làm đường, đồng thời tạo điều kiện chỉnh trang lại cả tuyến phố văn minh, hiện đại. - Khẩn trương thực hiện cam kết giao đất ở (đất dịch vụ) cho hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp theo chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề và 96 giải quyết việc làm mà Thành phố Hà Nội - Tăng cường nhân lực đào tạo chuyên môn và chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cho ban bồi thường giải phóng mặt bằng ở quận Long Biên nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, thực hiện tốt vai trò tham mưu, giúp việc ủy ban nhân dân Thành phố và ủy ban nhân dân quận Long Biên trong việc thực thi chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng các dự án trên địa bàn quận Long Biên. UBND Thành phố cho Quận Long Biên được áp dụng các cơ chế chính sách đặc thù để thực hiện các dự án trọng điểm trên địa bàn Quận. Chủ động báo cáo Thành phố một số cơ chế chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Long Biên phù hợp với đặc điểm riêng của Quận.Trên cơ sở thực trạng tình hình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thực trạng các yếu tố ảnh hưởng, nguyên nhân, tồn tại trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở quận Long Biên trong thời gian qua. Nhằm thực hiện những nguyên tắc và định hướng tổ chức thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong công tác giải phóng mặt bằng ở quận Long Biên trong thời gian tới. Bảng 1.2: Đề xuất đổi mới chính sách về bồi thường hỗ trợ tái định cư với UBND thành phố Hà Nội TT Chính sách 1 Thực trạng Đề xuất đổi mới Bồi thường hỗ trợ về đất. Trường hợp SDĐ không có Trường hợp SDĐ không có giấy tờ Điều 1.1 về kiện bồi thường, hỗ trợ về đất giấy tờ nhưng sử dụng ổn định nhưng sử dụng ổn định từ trước từ trước được 15/10/1993, được UBND cấp xã xác UBND cấp xã xác nhận không nhận không tranh chấp, nếu không tranh chấp,…thì được bồi chứng minh được nguồn gốc đất thì thường, không phải nộp tiền được bồi thường, nhưng phải khấu SDĐ. 1.2 15/10/1993, trừ nghĩa vụ tài chính. Về giá đất - Thành phố ban hành bảng giá - Điều chỉnh hệ số K của bảng giá 97 TT Chính sách Thực trạng Đề xuất đổi mới làm cơ sở các loại đất hàng năm chung đất hàng năm theo thời điểm, khu để bồi cho nhiều mục đích, trong đó vực và dự án phù hợp với tình hình thường, hỗ có mục đích để bồi thường, hỗ biến động giá đất trên thị trường để trợ trợ về đất. Giá đất ban hành làm thuận tiện khi thực hiện và giảm bớt cơ sở để bồi thường chưa sát chi phí in ấn. Để bồi thường giá đất với giá đất chuyển nhượng thực sát với giá thực tế trên thị trường tế trên thị trường trong điều trong điều kiện bình thường, thành kiện bình thường. phố cần linh hoạt điều chỉnh giá đất - Chưa có đơn vị tư vấn chuyên theo từng khu vực, từng dự án, từng nghiệp về định giá đất và theo trường hợp cụ thể, tránh gây đột dõi, tổng hợp sự biến động giá biến. đất trên thị trường hàng năm để - Thành lập tổ chức định giá và thẩm định giá các loại đất phục vụ định giá đất, theo dõi, tổng hợp sự cho công tác quản lý nhà nước biến động giá đất trên thị trường để về đất đai, trong đó có công tác phục vụ công tác bồi thường, GPMB bồi thường, GPMB. 2 Hỗ trợ về tiền Hỗ trợ ổn định đời sống 2.1 cho các hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp 2.2 và QLNN về đất đai. Hỗ - Theo tỷ lệ diện tích đất thu hồi Hỗ trợ bằng một khoản tiền theo (từ 30%- 70%; trên 70%); Mức diện tích đất nông nghiệp thực tế bị hỗ trợ cho một nhân khẩu bằng thu hồi, nhằm giảm bớt khó khăn, tiền tương đương 30kg gạo phức tạp cho UBND cấp xã, Tổ công trong 01 tháng theo giá trung tác về công tác điều tra, xác định tỷ lệ bình ở Hà Nội tại thời điểm hỗ diện tích thu hồi đất của các hộ gia trợ do Sở Tài chính công bố. đình khi nhà nước thu hồi đất ở các dự án trước đây. trợ - Người lao động có nhu cầu - Người lao động ngoài được hỗ trợ chuyển đổi được học nghề thì được hỗ trợ 01 kinh phí học nghề, còn được vay vốn