Tài liệu Luận vắn ảnh hưởng của hiệp định thương mại việt nam - hoa kỳ đối với xuất khẩu của việt nam sang thị trường mỹ

Lêi nãi ®Çu Héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan cña tÊt c¶ c¸c quèc gia nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.§ã còng lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i song ,®a ph-¬ng gi÷a c¸c n-íc thÓ hiÖn sù phô thuéc, ¶nh h-ëng lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c n-íc.§Ó cã c¬ së cho viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®ã vµ sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a c¸c n-íc ®· n¶y sinh ra qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ,ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph-¬ng, ®a ph-¬mg gi÷a c¸c quèc gia. N-íc ta ®· thùc hiÖn ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng víi h¬n 70 n-íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi trong ®ã cã c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh- NhËt b¶n, khèi EU,... Víi c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng trªn chØ ®µm ph¸n vÒ lÜnh vùc th-¬ng m¹i hµng ho¸ cßn hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng mµ n-íc ta ký víi Hoa kú l¹i cã néi dung bao hµm nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau kh«ng riªng g× th-¬ng m¹i hµng ho¸ . HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú lµ mét b¶n hiÖp ®Þnh cã rÊt nhiÒu ®æi míi ,cã sù tiÕn bé h¬n c¸c b¶n hiÖp ®Þnh kh¸c mµ ViÖt nam ®· ký tr-íc ®ã. HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®-îc ký dùa trªn c¸c nguyªn t¾c øng xö c¬ b¶n cña tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ kh¸c liªn quan ®Õn th-¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh nµy ®iÒu chØnh rÊt nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau liªn quan ®Õn ho¹t ®émg th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc tõ th-¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô ®Õn b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ vµ ho¹t ®éng ®Çu t-. §iÒu ®ã sÏ ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ gi÷a hai n-íc. Nã còng sÏ ¶nh h-ëng ®Õn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt nam nãi chung vµ xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr-êng Hoa kú nãi riªng. §©y lµ mÉu chèt c¬ b¶n ®Ó em nghiªn cøu ®Ò tµi 1 nµy:"¶nh h-ëng cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng Mü“. §Ò tµi bao gåm 4 ch-¬ng : Ch-¬ng 1: §éng th¸i quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam vµ Hoa kú. Ch-¬ng 2: Néi dung c¬ b¶n cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú. Ch-¬ng 3: ¶nh h-ëng cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i nµy ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr-êng Mü. Ch-¬ng 4: C¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ hiÖp ®Þnh. Qua ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Th.s NguyÔn Minh Ngäc ®· gióp ®ì vµ h-íng dÉn em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Do thêi gian nghiªn cøu cßn Ýt cïng víi sù h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng nghiªn cøu nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong muèn cã ®-îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« cïng c¸c b¹n ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn h¬n ®Ò tµi nµy. 2 Ch-¬ng I §éng th¸i quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam vµ Hoa kú 1- Tr-íc khi bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ (3 / 2 / 1994 ) Sau qu¸ tr×nh chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc lµ qu¸ tr×nh cÊm vËn kinh tÕ cña Mü ®èi víi ViÖt nam b¾t ®Çu ®· ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ cña ViÖt nam . ThÕ nh-ng cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi nãi chung th× sù phô thuéc kinh tÕ gi÷a c¸c n-íc ngµy mét lín . Ho¹t ®éng th-¬ng m¹i diÔn ra gi÷a c¸c n-íc ngµy cµng trë nªn quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ c¸c n-íc ph¸t triÓn , trong ®ã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c n-íc ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. MÆc dï bÞ lÖnh cÊm vËn kinh tÕ cña chÝnh phñ Mü ®èi víi ViÖt Nam, song th«ng qua c¸c con ®-êng kh¸c nhau,trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp nhiÒu c«ng ty, tæ chøc kinh tÕ cña Hoa kú vÉn cã quan hÖ kinh tÕ , viÖn trî ph¸t triÓn cho ViÖt Nam ®Ó gióp ®ì cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam. Trong giai ®o¹n 1986 – 1989 th«ng qua c¸c trung gian ,c¸c c«ng ty cña Mü vÉn xuÊt sang ViÖt nam kho¶ng gÇn 50 triÖu USD hµng ho¸,thuèc men mµ chñ yÕu lµ viÖn trî,trong ®ã n¨m 1987 Mü xuÊt sang ViÖt nam kho¶ng 23 triÖu USD ,n¨m 1988 lµ 15 triÖu USD ,n¨m 1989 lµ 11 triÖu USD . Cßn ViÖt nam bÞ cÊm vËn nªn xuÊt khÈu sang Mü thêi kú nµy lµ kh«ng cã.b¾t ®Çu tõ n¨m 1990 - lµ n¨m ®Çu tiªn ViÖt nam cã xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Hoa kú víi mét l-îng gi¸ trÞ ®¹t 5000 USD vµ ngµy cµng t¨ng dÇn, n¨m 1991 ViÖt nam xuÊt sang mü ®¹t 9000 USD, n¨m 1992 lµ 11000 USD vµ ®¹t 58000 USD vµo n¨m 1993, t¨ng gÊp 4 lÇn so víi n¨m 1992. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam th× mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai n-íc ViÖt nam vµ Hoa kú ngµy cµng lín dÇn buéc hai n-íc ph¶i xem xÐt ®Õn vÊn ®Ò t¹o ra sù ph¸t triÓn cho mèi quan hÖ nµy. §Ó ®¸p øng cho 3 vÊn ®Ò ngµy cµng t¨ng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ më réng mèi quan hÖ thõ¬ng m¹i gi÷a hai n-íc, Tæng thèng Mü Bill Clinton ®· chÝnh thøc tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ ®èi víi ViÖt nam vµo ngµy 3 / 2/ 1994.§©y lµ sù kiÖn ®¸nh dÊu mét b-íc ph¸t triÓn míi trong quan hÖ gi÷a hai n-íc nãi chung vµ trong quan hÖ th-¬ng m¹i nãi riªng. TiÕp ®ã bé th-¬ng m¹i Mü ®· chuyÓn ViÖt nam tõ nhãm Z (gåm B¾c triÒu tiªn, Cu ba, ViÖt nam - lµ nhãm kh«ng cã quan hÖ th-¬ng m¹i) lªn nhãm Y (gåm M«ng cæ, Lµo, C¨mpuchia, c¸c n-íc §«ng ©u vµ Liªn x« cò-lµ nh÷ng n-íc Ýt h¹n chÕ th-¬ng m¹i h¬n ) vµ bé vËn t¶i Mü còng ®· b·i bá lÖnh cÊm vËn tµu biÓn vµ m¸y bay Mü vËn chuyÓn hµng ho¸ sang ViÖt nam ®ång thêi cho phÐp tµu mang cê ViÖt nam cËp c¸c c¶ng biÓn cña Mü. 2- Sau khi bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ : Ngay sau khi bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ cña Mü ,c¸c h·ng lín cña Mü ®· lËp tøc xuÊt hiÖn trªn thÞ tr-êng ViÖt nam vµ tung s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ tr-êng .§iÓn h×nh lµ c¸c s¶n phÈm cña c¸c h·ng gi¶i kh¸t nh- Coca-cola, PÐpsi-cola vµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö , vi tÝnh cña c¸c h·ng IBM, Mobil, Microsoft, Kodak... §©y lµ c¸c s¶n phÈm nhanh nhÊt trµn ngËp thÞ tr-êng miÒn B¾c vµ thÞ tr-êng miÒn Nam. Ho¹t ®éng th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc b¾t ®Çu n¸o ®éng h¼n lªn,víi tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n-íc n¨m 1994 ®¹t 223 triÖu USD, n¨m 1995 ®¹t 451,8 triÖu USD, n¨m 1996 lµ 1039,5 triÖu USD, trong ®ã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña viÖt nam sang thÞ tr-êng mü t-¬ng øng qua tõng n¨m lµ50,9 triÖu USD (1994), 198,9 triÖu USD (1995) vµ 319,2 triÖu USD (1996).ChØ sau hai n¨m bá lÖnh cÊm vËn tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n-íc ®· t¨ng rÊt nhanh vµ ®¹t trªn 1 tû USD vµo n¨m 1996.§©y lµ sù kh¼ng ®Þnh tiÒm n¨ng th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc lµ rÊt lín vµ sÏ cßn t¨ng lªn. Cïng víi sù ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trªn , qu¸ tr×nh b¾t ®Çu cho viÖc thùc hiÖn c¸c vßng ®µm ph¸n ®i ®Õn ký kÕt hiÖp ®Þnh 4 th-¬ng m¹i song ph-¬ng vµ b×nh th-êng ho¸ hoµn toµn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai n-íc. Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc b¾t ®Çu tõ n¨m 1996, tr¶i qua 4 n¨m liªn tôc víi 9 vßng ®µm ph¸n ®Ó ®i ®Õn ký kÕt ngµy 13/7/2000. Vßng ®µm ph¸n thø nhÊt diÔn ra t¹i Hµ néi tõ ngµy 21 ®Õn 26/9/ 1996. Vßng thø hai diÔn ra t¹i Hµ néi tõ ngµy 9 ®Õn 11/12/1996. Vßng thø ba diÔn ra t¹i Hµ néi tõ ngµy 12 ®Õn 17/4/1997 ,t¹i vßng ®µm ph¸n nµy phÝa Mü chÝnh thøc trao cho phÝa ViÖt nam mét b¶n dù th¶o s¬ bé cña hiÖp ®Þnh . Vßng thø t- diÔn ra t¹i Washington tõ ngµy 6 ®Õn 11/10/1997 ®· s¬ bé trao ®æi vÒ nh÷ng quy ®Þnh chung vµ ch-¬ng th-¬ng m¹i hµng ho¸ . Bèn vßng ®µm ph¸n tiÕp theo hai bªn tiÕp tôc trao ®æi c¸c ch-¬ng tiÕp theo vÒ së h÷u trÝ tuÖ ,th-¬ng m¹i dÞch vô vµ ho¹t ®éng ®Çu t-. Tõ ngµy 23 ®Õn 25/7/1999 t¹i Hµ néi cuéc gÆp cÊp Bé tr-ëng ®· tuyªn bè hiÖp ®Þnh ®-îc tho¶ thuËn vÒ nguyªn t¾c. Vßng ®µm ph¸n thø chÝn diÔn ra tõ ngµy 28 / 8 ®Õn 2 / 9 / 1999 t¹i Washington ®Ó xö lý c¸c vÊn ®Ò vÒ mÆt kü thuËt vµ ngµy 3/7/ 2000 kÕt thóc th¶o luËn hiÖp ®Þnh. Ngµy 13/7/2000 th× hiÖp ®Þnh chÝnh thøc ®-îc ký kÕt bëi hai bªn t¹i Washington vµ kÕt thóc ®-îc qu¸ tr×nh ®µm ph¸n kÐo dµi ,më ra mét b-íc tiÕn míi cho quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc . Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®ã , ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu , ®Çu t- gi÷a hai n-íc vÉn tiÕp tôc diÔn ra ®· phÇn nµo kh¼ng ®Þnh ®-îc mèi quan hª th-¬ng m¹i hai n-íc lµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh. VÒ ho¹t ®éng ®Çu ttÝnh ®Õn th¸ng 5/1997 ®Çu t- cña Mü vµo ViÖt nam lµ 69 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t- lªn ®Õn 1,2 tû USD vµ Mü trë thµnh n-íc cã møc ®Çu t- lín thø 6 t¹i ViÖt nam ë thêi ®iÓm ®ã . TÝnh ®Õn th¸ng 3 / 2000 th× sè dù ¸n ®-îc phÐp ®Çu t- lµ 118 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 1479,7 triÖu USD , thÕ nh-ng cã 21 dù ¸n víi sè vèn ®¨ng ký lµ 329,18 triÖu USD bÞ gi¶i thÓ tr-íc thêi 5 h¹n. VÒ c¬ cÊu ngµnh ®Çu t- , c¸c dù ¸n cña Mü chñ yÕu tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng víi 55 dù ¸n chiÕm 57 % vÒ sè dù ¸n hiÖn cã vµ chiÕm tíi 69 % sè vèn ®Çu t- , lÜnh vùc dÞch vô ( x©y dùng v¨n phßng, c¨n hé cho thuª, y tÕ , gi¸o dôc, ng©n hµng... ) chiÕm 28 % sè dù ¸n vµ chiÕm 18 % sè vèn ®Çu t- , lÜnh vùc n«ng s¶n ®øng thø ba chiÕm 15 % sè dù ¸n vµ 13 % sè vèn ®Çu t-. Cßn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu th× l¹i bÞ ch÷ng l¹i bëi ¶nh h-ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë c¸c n-íc ch©u ¸. Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n-íc n¨m 1997 chØ ®¹t 705,8 triÖu , n¨m 1998 lµ 748,39 triÖu , n¨m 1999 lµ 838,39 triÖu, trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu cña viÖt nam sang mü lµ : Kim ng¹ch hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Hoa kú §¬n vÞ tÝnh: triÖu usd giai ®o¹n 1998-2000: N¨m 1998 1999 4 th¸ng ®Çu n¨m 2000 238,2 55,3 47,7 46,4 32,7 16,2 10 2,4 Tæng kim ng¹ch 519,5 601,9 Cµ phª 142,6 100,1 Giµy dÐp 114,9 145,7 H¶i s¶n 79,5 108,1 DÇu th« 66,1 83,8 QuÇn ¸o 27,9 36,4 Rau qu¶ 23,4 23,7 Thùc phÈm chÕ 13,8 1,5 biÕn tõ c¸ Nguån: thêi b¸o kinh tÕ sµi gßn ngµy 10.8.2000. MÆc dï ch-a ®-îc h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc hay quan hÖ b×nh th-êng-NTR nh-ng hµng ho¸ ViÖt nam xuÊt sang thÞ tr-êng Mü vÉn tiÕp tôc t¨ng. Do vËy khi ®-îc h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr-êng Mü sÏ cã kh¶ n¨ng t¨ng lªn nhanh chãng vµ thÞ tr-êng Mü sÏ lµ thÞ tr-êng hÊp dÉn ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng ViÖt nam trong thÕ kû 21. 6 Ch-¬ng II Néi dung chñ yÕu cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam -Hoa kú: HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®-îc ký kÕt lµ kÕt qu¶ nç lùc kh«ng ngõng tõ hai phÝa dùa trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn toµn vÑn l·nh thæ ,kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau vµ cïng cã lîi.HiÖp ®Þnh ®-îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c chung cña tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO),tu©n thñ c¸c quy t¾c , tiªu chuÈn cña c¸c cam kÕt quèc tÕ, ®ång thêi cã tÝnh ®Õn ViÖt nam lµ mét n-íc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp , ®ang cßn trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ,héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.§iÒu nµy cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn néi dung , c¸c cam kÕt ,c¸c quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh nµy.Lµ hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i nh-ng ®· liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau th-¬ng m¹i hµng ho¸, th-¬ng m¹i dÞch vô ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t- vµ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ. Néi dung cña hiÖp ®Þnh gåm cã 7 ch-¬ng vµ c¸c phô lôc kÌm theo , c¸c ch-¬ng ®Òu cam kÕt dùa trªn nguyªn t¾c tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia, c¸c c«ng -íc quèc tÕ cïng víi nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i gi÷a hai n-íc . Ch-¬ng 1 nãi vÒ th-¬ng m¹i hµng ho¸ : Ch-¬ng nµy gåm cã 9 ®iÒu ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng th-¬ng m¹i hµng ho¸ mµ chñ yÕu lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ gi÷a hai n-íc . §©y lµ néi dung quan träng vµ c¬ b¶n ®Ó ®i ®Õn ®µm ph¸n vµ ký kÕt hiÖp ®Þnh , bëi ho¹t ®éng nµy chiÕm tû träng rÊt lín trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc . HiÖn nay ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cña ViÖt nam víi Mü vÉn lµ xuÊt khÈu hµng ho¸ nªn ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh nµy nh»m ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.Ch-¬ng nµy ®-a ra c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn th-¬ng m¹i hµng ho¸ gåm c¸c néi dung sau: 7 Quy chÕ tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ : Mçi bªn dµnh ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cã xuÊt xø hoÆc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ bªn kia sù ®èi xö kh«ng kÐm phÇn thuËn lîi h¬n sù ®èi xö dµnh cho hµng ho¸ t-¬ng tù cã xuÊt xø hoÆc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ cña n-íc thø ba còng nh- sù ®èi xö b×nh ®¼ng ,t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¹nh tranh víi hµng ho¸ trong n-íc. C¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan : §©y lµ néi dung ®-îc c¸c doanh nghiÖp rÊt chó ý vµ cã ¶nh h-ëng lín ®Õn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n-íc.VÒ phÝa Mü cam kÕt thùc hiÖn ngay lËp tøc viÖc c¾t gi¶m thuÕ theo quy ®Þnh cña quy chÕ tèi huÖ quèc MFN khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Cßn phÝa ViÖt nam cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan b×nh qu©n kho¶ng tõ 1/3 ®Õn 1/2 tuú tõng mÆt hµng xuÊt khÈu cña Mü trong giai ®o¹n tõ 3 ®Õn 5 n¨m ®-îc quy ®Þnh ë phô lôc E. Nh÷ng biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi hµng ho¸ : PhÝa Mü cam kÕt kh«ng thùc hiÖn c¸c hµng rµo phi thuÕ ®èi víi hµng xuÊt khÈu tõ phÝa viÖt nam trõ mÆt hµng dÖt may bÞ h¹n chÕ bëi h¹n ng¹ch (kho¶n 4 ®iÒu 1) . ViÖt nam cam kÕt bá tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ, h¹n ng¹ch, yªu cÇu giÊy phÐp ,kiÓm so¸t xuÊt nhËp khÈu ®èi víi mäi lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô trõ c¸c mÆt hµng quy ®Þnh trong phô lôc B vµ C. ViÖt nam cam kÕt lo¹i bá tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ vÒ biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi c¸c mÆt hµng ë phô lôc B trong giai ®o¹n tõ 3 ®Õn 7 n¨m phô thuéc vµo tõng lo¹i mÆt hµng . Theo ®iÒu 6 cña ch-¬ng nµy cã quy ®Þnh mçi bªn ®-îc quyÒn cã hµnh ®éng khÈn cÊp ®èi víi nhËp khÈu khi bªn kia g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra hoÆc gãp phÇn ®¸ng kÓ lµm rèi lo¹n thÞ tr-êng trong n-íc. VÒ viÖc ®Þnh gi¸ gi¸ trÞ ®¸nh thuÕ h¶i quan vµ c¸c lÖ phÝ h¶i quan ph¶i tu©n thñ c¸c luËt lÖ cña WTO. Sau 2 n¨m kÓ tõ ngµy hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ,c¸c bªn ¸p dông hÖ thèng ®Þnh gi¸ h¶i quan dùa trªn gi¸ trÞ giao dÞch cña hµng ho¸ nhËp khÈu hoÆc cña hµng ho¸ t-¬ng tù ®Ó tÝnh thuÕ . §ã lµ gi¸ trÞ 8 thùc tÕ ®· thanh to¸n hoÆc ph¶i thanh to¸n cho hµng ho¸ khi ®-îc b¸n ®Ó xuÊt khÈu sang n-íc nhËp khÈu phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn ®-îc thiÕt lËp trong hiÖp ®Þnh vÒ thùc hiÖn thi hµnh ®iÒu VII cña GATT-1994 (theo kho¶n 4 ®iÒu 3 ch-¬ng nµy ) . VÒ quyÒn kinh doanh th-¬ng m¹i : Sau khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc , mçi bªn dµnh cho c«ng d©n ,cong ty bªn kia thùc hiÖn quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu . VÊn ®Ò nµy cã tÝnh ®Õn tr×nh ®é cña viÖt nam tøc lµ cho phÐp ViÖt nam cã lé tr×nh quy ®Þnh thêi gian ®èi víi c¸c c«ng d©n ,c«ng ty Mü trong viÖc thùc hiÖn quyÒn kinh doanh thÓ hiÖn ë phô lôc D cña hiÖp ®Þnh. Trong phô lôc D quy ®Þnh thêi gian ®-îc thùc hiÖn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho c¸c c«ng d©n vµ c«ng ty Mü ®èi víi mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh . Ch-¬ng 2 vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ : Gåm cã 18 ®iÒu quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kho¶n chñ yÕu vµ gi¶i tr×nh nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ mµ c¸c bªn cÇn ph¶i b¶o hé vµ cã biÖn ph¸p b¶o hé . Ch-¬ng nµy còng ®Ò cËp ®Õn nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia tøc lµ mçi bªn dµnh cho c«ng d©n cña bªn kia sù b¶o hé vµ thùc thi ®Çy ®ñ ,cã hiÖu qu¶ ®èi víi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong l·nh thæ cña n-íc m×nh vµ ph¶i nhanh chãng tham gia c¸c c«ng -íc quèc tÕ cã liªn quan ®Õn së h÷u trÝ tuÖ. Ch-¬ng nµy chñ yÕu ®-a ra c¸c vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th-¬ng m¹i, ®ã lµ quyÒn t¸c gi¶, tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch-¬ng tr×nh ®· ®-îc m· ho¸, nh·n hiÖu hµng ho¸ , s¸ng chÕ, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp , bÝ mËt th«ng tin vµ kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Ch-¬ng nµy ®· ®-a ra c¸c quy ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m, c¸c thñ tôc vµ c¸c chÕ tµi tè tông d©n sù vµ hµnh chÝnh. Theo kho¶n 1 ®iÒu 11 quy ®Þnh mçi bªn quy ®Þnh trong luËt quèc gia cña m×nh nh÷ng thñ tôc cho phÐp hµnh ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ chèng l¹i viÖc x©m phËm c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ thuéc ph¹m vi cña ch-¬ng nµy vµ cã c¸c biÖn ph¸p kÞp thêi vµ chÕ tµi ®ñ m¹nh ®Ó ng¨n ngõa x©m ph¹m . 9 Ch-¬ng 3 vÒ th-¬ng m¹i dÞch vô : Gåm cã 11 ®iÒu ¸p dông cho ho¹t ®éng dÞch vô mang tÝnh chÊt th-¬ng m¹i dùa trªn hai nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia. C¸c cam kÕt trong ch-¬ng nµy thùc hiÖn dùa trªn c¸c quy ®Þnh ë hiÖp ®Þnh chung vÒ th-¬ng m¹i vµ dÞch vô ( GATS ) cña WTO. Néi dung cña ch-¬ng nµy ®-a ra c¸c biÖn ph¸p ®IÒu chØnh chung c¸c ho¹t ®éng dÞch vô nh- tiÕp cËn thÞ tr-êng , ®-îc quyÒn h-ëng vµ tõ chèi lîi Ých khi thùc hiÖn dÞch vô vµ ®-a ra c¸c cam kÕt cô thÓ cña tõng lÜnh vùc , tõng ngµnh cô thÓ ë phô lôc F vµ G cña hiÖp ®Þnh nµy. Phô lôc F quy ®Þnh c¸c cam kÕt vÒ dÞch vô tµi chÝnh,vÒ di chuyÓn thÓ nh©n vµ vÒ viÔn th«ng cïng víi tµi liÖu tham chiÕu . Phô lôc G quy ®Þnh lé tr×nh cam kÕt vÒ th-¬ng m¹i dÞch vô cña mçi bªn . PhÝa Hoa kú lé tr×nh cam kÕt cô thÓ lµ lé tr×nh cam kÕt cña Hoa kú ë trong hiÖp ®Þnh chung vÒ th-¬ng m¹i dÞch vô ( GATS ) cña WTO vµ ®-îc ®iÒu chØnh trong tõng thêi kú . §èi víi ViÖt nam ®ã lµ cam kÕt trong phô lôc G cña ViÖt nam vÒ cam kÕt chungvµ c¸c cam kÕt cô thÓ ®èi víi tõng lÜnh vùc , tõng ngµnh vÒ giíi h¹n trong tiÕp cËn thÞ tr-êng vµ vÒ ®èi xö quèc gia. Trong mçi lÜnh vùc ,mçi ngµnh còng cã c¸c quy ®Þnh vÒ phÇn vèn gãp vµ thêi gian ®-îc gãp phÇn vèn ®ã cña c¸c c«ng ty Hoa kú. Ch¼ng h¹n trong lÜnh vùc b-u chÝnh viÔn th«ng , ViÖt nam quy ®Þnh sau 3 n¨m kÓ tõ khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cho phÐp c¸c c«ng ty cña Mü liªn doanh cung cÊp dÞch vô Internet, sau 4 n¨m cho phÐp liªn doanh cung cÊp dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng vµ sau 6 n¨m cho phÐp cung cÊp dÞch vô ®Iön tho¹i cè ®Þnh víi phÇn vèn gãp trong c¸c liªn doanh viÔn th«ng kh«ng v-ît qu¸ 49 %. Ch-¬ng 4 vÒ ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t- : Gåm cã 15 ®iÒu quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n cã liªn quan ®Õn viÖc hai cam kÕt ®èi xö víi c¸c dù ¸n ®Çu t- cña n-íc bªn kia dùa trªn nguyªn t¾c tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia . Ch-¬ng nµy ®-a ra c¸c tiªu chuÈn ®èi xö vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp , c¸c quyÒn tham gia ®Çu t- . C¸c cam kÕt cña ch-¬ng nµy còng kÌm theo phô lôc 10 H – quy ®Þnh vÒ phÇn vèn gãp vµ thêi gian gãp vèn ®Çu t- vµo mét sè lÜnh vùc vµ c¸c cam kÕt b·i bá c¸c biÖn ph¸p ®Çu t- liªn quan ®Õn th-¬ng m¹i ( TRIMs ) ë phô lôc I. PhÝa Hoa kú còng nh- phÝa ViÖt nam ®Òu cã cam kÕt vÒ viÖc ¸p dông c¸c tr-êng hîp ngo¹i lÖ trong ddèi xö quèc gia vµ ®èi xö tèi huÖ quèc ®èi víi mét sè ngµnh ë phô lôc H . Mét vÊn ®Ò trong ®Çu t- mµ c¸c bªn lu«n quan t©m ®ã lµ phÇn vèn gãp vµ bé m¸y nh©n sù trong liªn doanh . Sau 3 n¨m kÓ tõ ngµy hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ViÖt nam ph¶i huû bá quy ®Þnh vÒ sè thµnh viªn nhÊt ®Þnh lµ ng-êi ViÖt nam trong Ban gi¸m ®èc vµ cho phÐp tuyÓn chän nh©n sù qu¶n lý kh«ng phô thuéc vµo quèc tÞch. Nh-ng trong kho¶n 4 cña phô lôc H cã quy ®Þnh trong 3 n¨m ®Çu phÝa ViÖt nam ®-îc phÐp cã ng-êi trong ban gi¸m ®èc . Ch-¬ng 5 vÒ néi dung t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh doanh: Gåm cã 3 ®iÒu quy ®Þnh mçi bªn cam kÕt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¸ nh©n vµ c«ng ty cña bªn kia tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh- thµnh lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn , tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu , tiÕn hµnh qu¶ng c¸o vµ nghiªn cøu thÞ tr-êng ,... trªn thÞ tr-êng n-íc ®ã . Ch-¬ng 6 nãi ®Õn c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn tÝnh minh b¹ch ho¸, c«ng khai vµ quyÒn khiÕu n¹i: Gåm cã 8 ®iÒu quy ®Þnh viÖc c¸c bªn c«ng khai , minh b¹ch ho¸ vµ cung cÊp ®Þnh kú kÞp thêi tÊt c¶ c¸c luËt vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cña doanh nghiÖp. ViÖc c«ng khai th«ng tin vµ luËt ph¸p ph¶i ®-îc tiÕn hµnh sao cho c¸c c¬ quan , tæ chøc c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cã thÓ lµm quen víi chóng tr-íc khi chóng cã hiÖu lùc vµ ¸p dông theo quy ®Þnh. Ch-¬ng 7 lµ ch-¬ng cuèi cïng nãi vÒ c¸c quy ®Þnh chung ®èi víi c¸c vÊn ®Ò giao dÞch , chuyÓn tiÒn, mèi quan hÖ gi÷a c¸c ch-¬ng víi c¸c phô lôc , th- tõ trao ®æi vµ c¸c b¶n cam kÕt cïng víi c¸c ®iÒu kho¶n vÒ thêi h¹n , hiÖu lùc , ®×nh chØ vµ kÕt thóc hiÖp ®Þnh. 11 HiÖp ®Þnh cßn cã mét phÇn n÷a ®ã lµ c¸c th- tõ trao ®æi, ngay sau khi hiÖp ®Þnh ®-îc ký, Bé tr-ëng Vò Khoan ®· trao cho bµ Barshefsky mét l¸ thkh¼ng ®Þnh hai bªn ®· tho¶ thuËn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÕ ®é cÊp phÐp ®Çu t- , trong ®ã ViÖt nam vÉn duy tr× viÖc thÈm ®Þnh vµ cÊp phÐp ®Çu t- ®èi víi mét sè lÜnh vùc vµ thùc hiÖn chÕ ®é ®¨ng ký cÊp phÐp ®Çu t- trong mét sè ngµnh. VÝ dô nh- trong vßng 2 n¨m kÓ tõ ngµy hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ¸p dông chÕ ®é ®¨ng ký cÊp phÐp ®Çu t- vµo khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp; c¸c dù ¸n ®Çu t- cã tû lÖ xuÊt khÈu tèi thiÓu 50 % ; c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t- ®Õn 5 triÖu USD . Sau ®ã bµ Barshefsky ®· tr¶ lêi phóc ®¸p b»ng thx¸c nhËn nh÷ng tho¶ thuËn nµy vµ hai l¸ th- nµy ®-îc xem nh- mét phÇn cña b¶n hiÖp ®Þnh ®· ký . 12 Ch-¬ng III ¶nh h-ëng cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹I viÖt nam - hoa kú ®Õn xuÊt khÈu viÖt nam. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®ang mong ®îi sù phª chuÈn hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kúcña quèc héi hai n-íc . HiÖp ®Þnh nµy ®-îc nhËn ®Þnh ®-a l¹i rÊt nhiÒu c¬ héi trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc nãi chung vµ cho c¸c doanh nghiÖp nãi riªng . Sau khi hiÖp ®Þnh ®-îc ký kÕt ngµy 13/7/2000 cña ®¹i diÖn th-¬ng m¹i hai n-íc th× cßn ph¶i chê quèc héi hai n-íc phª chuÈn míi cã hiÖu lùc ph¸p lý trong viÖc sö dông nã . HiÖp ®Þnh sÏ ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc cho ViÖt nam vµ cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam khi mµ nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®ang cßn ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp . HiÖn nay ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cña ViÖt nam víi c¸c n-íc nãi chung vµ víi Hoa kú nãi riªng chñ yÕu lµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ , trong ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr-êng Mü so víi c¸c n-íc kh¸c cßn rÊt nhá bÐ vµ tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ tr-êng Mü cßn rÊt kÐm. XuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr-êng Mü chiÕm mét tû lÖ bÐ nhá trong kim ng¹ch nhËp khÈu cña Hoa kú , chiÕm ch-a ®Çy 0,1 %. V× thÕ khi hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i nµy cã hiÖu lùc cã thÓ c¶i thiÖn ®-îc kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam nh- thÕ nµo vµ sÏ ®em l¹i lîi Ých còng nh- nh÷ng th¸ch thøc g× cho xuÊt khÈu ViÖt nam hay kh«ng ? §ã lµ mét c©u hái cÇn ®Æt ra khi nghiªn cøu hiÖp ®Þnh , bëi thÞ tr-êng Mü lu«n lµ thÞ tr-êng hÊp dÉn ®èi víi tÊt c¶ c¸c n-íc , c¸c doanh nghiÖp vµ lµ thÞ tr-êng réng lín ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau , tõ nh÷ng hµng ho¸ cao cÊp ®¾t tiÒn ®Õn nh÷ng hµng ho¸ b×nh d©n rÎ tiÒn. Theo c¸c nhµ kinh tÕ ®¸nh gi¸ hiÖp ®Þnh høa hÑn mét sù thay ®æi lín cho xuÊt khÈu ViÖt nam sang thÞ tr-êng Mü v× sù -u ®·i cña nã cho hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ tr-êng Mü. 13 1 - T¸c ®éng thóc ®Èy xuÊt khÈu cña ViÖt nam do hiÖp ®Þnh ®em l¹i: HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ch¾c ch¾n sÏ t¹o ra mét c¬ héi nhÊt ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam vµ nÕu c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t ®-îc , quan träng h¬n lµ v-ît qua c¸c th¸ch thøc th× kÕt qu¶ ®¹t ®-îc kh«ng ph¶i lµ nhá . HiÖp ®Þnh sÏ kh«ng ®em l¹i ngay lËp tøc mét kÕt qu¶ lín cho nÒn kinh tÕ mµ ViÖt nam muèn thu ®-îc lîi Ých tõ nã th× ph¶i t×m c¸ch ph¸t huy tiÒm lùc cña m×nh cïng víi viÖc tËn dông ®-îc c¸c c¬ héi cã ®-îc tõ hiÖp ®Þnh , khi ®ã míi cã thÓ thóc ®Èy ®-îc nÒn kinh tÕ nãi chung còng nh- xuÊt khÈu cña ViÖt nam ph¸t triÓn ®i lªn. T¸c ®éng thø nhÊt lµ kh¶ n¨ng n©ng cao ®-îc søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ tr-êng Mü : Lîi Ých c¬ b¶n trùc tiÕp nhÊt mµ hµng ho¸ ViÖt nam cã ®-îc tõ hiÖp ®Þnh ®ã lµ viÖc ®-îc h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia cho c¸c mÆt hµng cña ViÖt nam khi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü , mµ c¬ b¶n lµ viÖc c¾t gi¶m thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu cña Mü cho c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ ViÖt nam . Theo cam kÕt khi hiÖp dÞnh cã hiÖu lùc , Hoa kú sÏ c¾t gi¶m ngay lËp tøc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu cho hµng ho¸ ViÖt nam vµ tuú tõng mÆt hµng cô thÓ mµ møc c¾t gi¶m thuÕ suÊt sÏ kh¸c nhau nh-ng nh×n chung møc thuÕ suÊt sÏ gi¶m tõ 3 ®Õn 10 lÇn. BiÓu thuÕ quan cña Hoa kú cã ¸p dông hai biÓu thuÕ cho hang ho¸ nhËp khÈu vµo Hoa kú cña c¸c n-íc kh¸c nhau . BiÓu thuÕ thø nhÊt quy ®Þnh thuÕ suÊt theo quy chÕ tèi huÖ quèc (cßn gäi lµ quy chÕ MFN) , thuÕ suÊt nµy dµnh cho c¸c hµng ho¸ nhËp vµo Mü cña c¸c n-íc thµnh viªn tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c n-íc cã ký kÕt tho¶ -íc th-¬ng m¹i song ph-¬ng víi Mü. BiÓu thuÕ suÊt thø hai quy ®Þnh thuÕ suÊt ®Çy ®ñ ( thuÕ suÊt phæ th«ng ) , ®©y lµ biÓu thuÕ ph¸p ®Þnh ¸p dông cho c¸c hµng ho¸ cña c¸c n-íc kh«ng ®-îc h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc . 14 B¶ng thuÕ suÊt tr-íc vµ sau khi h-ëng quy chÕ MFN cña hµng ho¸ ViÖt nam nhËp vµo thÞ tr-êng Mü : MÆt hµng ThuÕ suÊt phi ThuÕ suÊt MFN ( % ) MFN ( % ) 1: Rau qu¶ 25,5 2 2: DÖt may 68,9 13,4 3: Giµy dÐp 33 5,6 4: C¸c s¶n phÈm b»ng da 22,7 8,4 5: H¶i s¶n ( chñ yÕu lµ t«m ) 0 0 6: Nhãm cµ phª , gia vÞ ,chÌ 0 0 7: S¶n phÈm chÕ biÕn tõ gç 37,7 3,5 8: Thñ c«ng mü nghÖ 45 9 9: S¶n phÈm ®iÖn tö 34 2,8 10: S¶n phÈm tõ kho¸ng s¶n 40,4 3,8 11: S¶n phÈm tõ kim lo¹i 45 4,9 12: G¹o chÕ biÕn 35 8,8 13: DÇu th« 1,3 0,4 Nguån : UNCTAD. HiÖn nay c¸c mÆt hµng ®ang chiÕm tû träng lín tronh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Hoa kú lµ do hai møc thuÕ MFN vµ phi MFN rÊt thÊp nh- h¶i s¶n , cµ phª , dÇu má , c¸c lo¹i n«ng s¶n chÕ biÕn, ... §©y lµ nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt nam cã -u thÕ xuÊt khÈu nh-ng vÉn ®ang chÞu c¸c rµo c¶n th-¬ng m¹i kh¸c cña Mü khi muèn xuÊt sang thÞ tr-êng nµy. Do ®ã khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc c¸c mÆt hµng nµy sÏ t¨ng lªn m¹nh mÏ nhê ®· ®Þnh h×nh ®-îc thÞ tr-êng tõ tr-íc vµ ®-îc ®èi xö b×nh ®¼ng , kh«ng bÞ ¶nh h-ëng bëi hµng rµo phi thuÕ. 15 C¸c mÆt hµng giµy dÐp , dÖt may xuÊt khÈu hiÖn nay cßn thùc hiÖn d-íi h×nh thøc gia c«ng lµ chñ yÕu . MÆt kh¸c møc thuÕ suÊt phi MFN hiÖn nay l¹i cao vµ bÞ ¶nh h-ëng bëi c¸c rµo c¶n kh¸c nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hai mÆt hµng nµy sang Mü cßn nhá bÐ ch-a t-¬ng xøng víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ViÖt nam . hµng dÖt may cña ViÖt nam xuÊt sang Mü chØ chiÕm ch-a ®Çy 2 % kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt nam , trong khi ®ã xuÊt sang Ch©u ¢u lµ 70 % vµ sang NhËt b¶n lµ 23 %. Hµng giµy dÐp cña ViÖt nam xuÊt sang Mü chiÕm 11 % , trong khi xuÊt sang EU chiÕm 74 % vµ sang NhËt b¶n lµ 8 %. Khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc víi thuÕ suÊt gi¶m kho¶ng 4-5 lÇn so víi hiÖn nay, hy väng sÏ thu hót nhiÒu nhµ lµm xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña ViÖt nam xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Hoa kú. Hai mÆt hµng nµy còng lµ hai mÆt hµng cã thÓ lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü bëi kh¶ n¨ng nhËp khÈu cña ®ãi víi hai mÆt hµng nµy lµ rÊt lín . Víi mÆt hµng dÖt may ph¶i chÞu h¹n ng¹ch nh-ng vÉn ®-îc h-ëng thuÕ suÊt cña quy chÕ MFN khi xuÊt sang Mü vµ theo c¸c nhµ qu¶n lý dÖt may nh÷ng n¨m ®Çu khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cã kh¶ n¨ng Mü ch-a ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi dÖt may ViÖt nam. Do ®ã c¸c c«ng ty dÖt may ViÖt nam vÉn ®ang chê thêi c¬ ®Ó xuÊt hµng ho¸ sang thÞ tr-êng Mü khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc . C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü ®-îc coi lµ cã tèc ®é t¨ng tr-ëng nhanh nhÊt khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc lµ c¸c mÆt hµng rau qu¶ , hµng thñ c«ng mü nghÖ , hµng thùc phÈm chÕ biÕn ( chñ yÕu lµ s÷a vµ thÞt ) . Bëi v× hiÖn nay kim ng¹ch c¸c mÆt hµng nµy xuÊt sang thÞ tr-êng Mü cßn rÊt nhá vµ ®©y lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu mµ ViÖt nam cã tiÒm n¨ng vµ cã -u thÕ khi xuÊt khÈu còng nh- khi xuÊt sang Mü, ®ång thêi c¸c mÆt hµng nµy sÏ ®-îc h-ëng thuÕ suÊt thÊp h¬n nhiÒu lÇn so víi thuÕ suÊt hiÖn nay . ThuÕ suÊt ®¸nh theo khèi l-îng cña rau gi¶m tõ 22 cent/kg xuèng 1 cent/kg , cña qu¶ t-¬I gi¶m tõ 10 cent/kg xuèng 0,4 cent/kg , thuÕ suÊt døa hép gi¶m kho¶ng 10 lÇn , thuÕ suÊt c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ gi¶m kho¶ng 5 lÇn. 16 C¸c mÆt hµng cßn l¹i ®· x©m nhËp nh- s¶n phÈm ®iÖn tö ,s¶n phÈm cña c¸c ngµnh khai kho¸ng, luyÖn kim còng nh- c¸c mÆt hµng kh¸c ch-a cã mÆt trªn thÞ tr-êng Mü sÏ lµ nh÷ng mÆt hµng cã ®ãng gãp vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü nhê cã ®-îc c¸c -u ®·i thuÕ quan , thuËn lîi trong ®èi xö vµ ®ã lµ c¬ héi ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt më réng thÞ tr-êng cho s¶n phÈm cña m×nh . VËy víi viÖc h-ëng -u ®·i vÒ thuÕ quan ,hµng ho¸ viÖt nam sÏ cã c¬ héi lín ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh bëi viÖc gi¶m ®-îc chi phÝ cho hµng ho¸ khi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü vµ cã -u thÕ ®Ó ®èi mÆt víi hµng ho¸ cña c¸c n-íc kh¸c trªn thÞ tr-êng Mü, nh- hµng ho¸ cña Trung quèc ,c¸c n-íc ASEAN – lµ nh÷ng n-íc cã c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu vµo thÞ tr-êng Mü t-¬ng tù nh- cña ViÖt nam vµ còng ®-îc h-ëng quy chÕ MFN cña Mü. Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých trùc tiÕp ®ã, khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt nam cßn cã thÓ cã ®-îc c¸c lîi Ých gi¸n tiÕp th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t- vµ sù x©m nhËp cña c¸c c«ng ty Mü vµo ViÖt nam . Khi c¸c c«ng ty Mü ®Çu t- vµo ViÖt nam hä sÏ trang bÞ cho c¸c ngµnh cña ViÖt nam (®¸ng chó ý lµ c¸c ngµnh cã mÆt hµng xuÊt khÈu vµ c¸c ngµnh hç trî xuÊt khÈu nh- ng©n hµng, b-u chÝnh viÔn th«ng) mét hÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. MÆt kh¸c ®©y còng lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam t×m kiÕm ®Çu t- ®-îc c¸c c«ng nghÖ nguån vµ ®æi míi hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ ®· l¹c hËu th«ng qua liªn doanh liªn kÕt víi c¸c c«ng ty cña Mü. Khi ®· thay thÕ ®-îc c¸c thiÕt bÞ míi , hiÖn ®¹i sÏ cã kh¶ n¨ng n©ng cao ®-îc chÊt l-îng hµng ho¸ , gi¶m ®-îc chi phÝ trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ sÏ n©ng cao ®-îc søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ . §©y lµ yÕu tè rÊt quan träng ®Ó t¹o sù c¹nh tranh lín cho hµng ho¸ khi xuÊt khÈu vµ yÕu tè ®em l¹i sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu mµ ViÖt nam hiÖn nay cßn rÊt kÐm . Khi cã sù x©m nhËp cña c¸c c«ng ty Mü vµo thÞ tr-êng ViÖt nam, hä còng ®-îc phÐp thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÓ c¶ thùc hiÖn 17 xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nh- c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. Cïng víi sù -u ®·i, ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n b×nh ®¼ng, c«ng b»ng theo nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh khèc liÖt ,m¹nh mÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Khi ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn hä ph¶i ®èi phã tèt tr-íc søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü . §iÒu ®ã buéc hä ph¶i n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó gi¶m gi¸ b¸n , tõ ®ã n©ng cao ®-îc søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ cña m×nh c¶ trªn thÞ tr-êng trong n-íc còng nh- trªn thÞ tr-êng thÕ giíi . T¸c ®éng thø hai lµ kh¶ n¨ng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhê viÖc ph¶i ®iÒu chØnh, söa ®æi luËt ph¸p cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh : Khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®Ò ra trong hiÖp ®Þnh ®ång nghÜa víi viÖc n-íc ta ph¶i ®èi xö c«ng b»ng b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam víi c¸c doanh nghiÖp Mü trªn thÞ tr-êng ViÖt nam vµ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau. ThÕ nh-ng hÖ thèng luËt kinh tÕ cña ViÖt nam l¹i ch-a thÓ lµm ®-îc ®iÒu ®ã bëi víi mét hµnh vi kinh tÕ sÏ cã sù ®iÒu chØnh kh¸c nhau ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau . C¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt doanh nghiÖp nhµ n-íc , c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt nam, c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c trong n-íc l¹i chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt doanh nghiÖp. MÆt kh¸c hÖ thèng luËt kinh tÕ cña ViÖt nam cßn ch-a ®ång bé, tÝnh æn ®Þnh cña luËt ph¸p cßn thÊp vµ cßn cã sù chång chÐo m©u thuÉn lÉn nhau g©y ra sù khã kh¨n v-íng m¾c cho c¸c doanh nghiÖp khi ¸p dông . HÖ thèng luËt ®IÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cßn thiÕu bëi luËt th-¬ng m¹i n¨m 1997 ch-a thÓ ®iÒu chØnh mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c cam kÕt trong hiÖp ®Þnh nµy nh- vÊn ®Ò b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ , tÝnh c¹nh tranh , chèng ®éc quyÒn ... Bªn c¹nh ®ã tÝnh minh b¹ch ho¸ cña luËt ph¸p ch-a cao vµ thêi gian cã hiÖu lùc ¸p dông cßn ng¾n th-êng chØ 1 th¸ng sau khi ban hµnh còng g©y 18 ra rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm vµ nghiªn cøu ®Ó ¸p dông . HiÖn nay ch-a cã mét t¹p chÝ nµo chÝnh thøc ®-îc nhµ n-íc quy ®Þnh chuyªn ®¨ng t¶i vµ c«ng bè c¸c luËt , ph¸p lÖnh cña quèc héi mµ míi chØ cã mét t¹p chÝ duy nhÊt lµ t¹p chÝ “ c«ng b¸o “ cã ®¨ng t¶i c¸c v¨n b¶n cña chÝnh phñ , cña thñ t-íng chÝnh phñ , cña chñ tÞch n-íc vµ cña c¸c bé ngµnh kh¸c ë trung -¬ng. §iÒu nµy còng ch-a phï hîp víi quy ®Þnh cña ch-¬ng VII cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i nµy. V× vËy ®Ó cã ®-îc hÖ thèng luËt ph¸p phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i nµy còng nh- c¸c cam kÕt quèc tÕ vµ c¸c cam kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c mµ ViÖt nam tham gia buéc nhµ n-íc ta ph¶i cã sù söa ®æi , ®IÒu chØnh c¸c luËt t¹o nªn sù ®ång bé , hoµn thiÖn ®em l¹i sù dÔ dµng trong viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®ã. Khi ®ã sÏ cã sù t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cu¶ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng . Thø nhÊt lµ khi cã sù ®iÒu chØnh luËt ph¸p sÏ t¹o ra mét m«i tr-êng kinh doanh b×nh ®¼ng, th«ng tho¸ng ,tù do cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Khi ®ã sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trë nªn gay g¾t, ¸c liÖt h¬n vµ sù ph¸p triÓn cña c¸c doanh nghiÖp sÏ nhanh chãng . Bëi v× khi mét doanh nghiÖp nµo ®ã kh«ng ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña c¹nh tranh , kh«ng ®øng v÷ng ®-îc tr-íc c¹nh tranh ®ã th× sÏ bÞ tôt hËu vµ dÉn ®Õn ph¸ s¶n cßn c¸c doanh nghiÖp tån t¹I ®-îc trªn thÞ tr-êng th× sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn . Víi nh÷ng th¸ch thøc ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n cã ý thøc n©ng cao søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ cña m×nh ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸p triÓn ®-îc trªn thÞ tr-êng . §iÒu ®ã sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cho hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam trªn thÞ tr-êng trong n-íc còng nh- trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. Vµ kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr-êng sÏ tèt h¬n , tõ ®ã míi cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng ra thÞ tr-êng quèc tÕ trong ®ã ®¸ng chó ý lµ c¸c thÞ tr-êng lín nh- thÞ tr-êng Mü .V× mét doanh nghiÖp cã ®øng v÷ng trªn thÞ tr-êng trong n-íc míi cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn 19 vµ më réng tr-ëng ra bªn ngoµi vµ viÖc më réng thÞ tr-êng ra n-íc ngoµi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh . h¬n n÷a khi thÞ tr-êng trong n-íc kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng khai th¸c th× viÖc më réng sang c¸c thÞ tr-êng kh¸c hÊp dÉn h¬n nh- thÞ tr-êng Mü lµ ®iÒu ph¶i lµm cña c¸c doanh nghiÖp. Thø hai lµ khi thay ®æi luËt sÏ t¹o ra c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót ®Çu t- n-íc ngoµi . HÖ thèng luËt ph¸p ®· th«ng tho¸ng , b×nh ®¼ng sÏ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi , kh«ng riªng g× c¸c nhµ ®Çu tMü khi x©m nhËp vµ ®Çu t- vµo ViÖt nam , v× trong luËt ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt nam quy ®Þnh kh«ng ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi t¸t c¶ c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi , kh«ng ph©n biÖt quèc tÞch . §ång thêi cïng víi viÖc hµng ho¸ ViÖt nam ®-îc h-ëng c¸c -u ®·i cña Mü khi xuÊt khÈu sÏ thu hót ®-îc nhiÒu nhµ ®Çu t- ®Êu t- vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ lµm hµng xuÊt khÈu ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü vµ nh- vËy sÏ t¸c ®éng rÊt lín ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr-êng Mü . T¸c ®éng thø ba lµ t¹o ra kh¶ n¨ng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ViÖt nam gia nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi : HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú lµ mét hiÖp ®Þnh toµn diÖn dùa trªn c¸c th«ng lÖ quèc tÕ mµ quan träng nhÊt lµ c¸c nguyªn t¾c cña th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) - ®©y lµ c¸c nguyªn t¾c mµ hiÖn nay hÇu hÕt c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®Òu ¸p dông . Thµnh c«ng cña ViÖt nam trong viÖc ký kÕt ®-îc hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i víi hoa kú ®· chøng minh ®-îc phÇn nµo kh¶ n¨ng cña ViÖt nam trong viÖc ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña WTO. HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®-îc ký kÕt ®· ®¸nh dÊu mét b-íc ph¸t triÓn míi trong tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt nam vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi . HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú cã hiÖu lùc sÏ ®-a nÒn kinh tÕ ViÖt nam vµo luËt ch¬i chung cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu vµ buéc kinh tÕ ViÖt nam ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh toµn cÇu , c¹nh tranh trong khu vùc vµ c¹nh tranh ë tõng ngµnh cô thÓ. Khi ®ã hµng ho¸ ViÖt nam ph¶i b-íc 20