Tài liệu Luận văn “hoàn thiện cơ sở pháp lý về thành lập và hoạt động của công ty cttc - ngân hàng ngoại thương việt nam”.

Lêi nãi ®Çu NÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· b-íc sang thÕ kû 21 víi nh÷ng thµnh tùu vµ tèc ®é ph¸t triÓn ®Çy Ên t-îng. Víi xu h-íng khu vùc ho¸ vµ dÇn dÇn tiÕn tíi toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ hiÖn nay ®· vµ ®ang ®Æt ra cho kinh tÕ n-íc ta nhiÒu thö th¸ch còng nh- nhiÒu triÓn väng tèt ®Ñp cho qu¸ tr×nh héi nhËp. Víi ®Æc ®iÓm cña mét n-íc ®ang ph¸t triÓn, chóng ta cÇn ph¶i huy ®éng ®-îc mét nguån vèn n-íc ®¸p øng cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc, mµ cô thÓ lµ ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp. Víi c¬ cÊu doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 90% doanh nghiÖp c¶ n-íc nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp nµy ngµy cµng t¨ng do nhu cÇu ®Çu t-, ®æi míi thiÕt bÞ, m¸y mãc, c«ng nghÖ vµ cßn do sè l-îng ngµy cµng lín cña c¸c doanh nghiÖp míi ®-îc thµnh lËp. NhËn thøc ®-îc nhu cÇu cÊp thiÕt nµy, tõ n¨m 1995 chóng ta ®· lùa chän lo¹i h×nh tÝn dông thu mua (cho thuª tµi chÝnh) nh- mét lèi tho¸t cho c¬n kh¸t vèn ®ang trãi buéc c¸c doanh nghiÖp. Víi nh÷ng -u ®iÓm cña m×nh, CTTC tá ra ®Æc biÖt thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp ®ang ë trong giai ®o¹n t¸i cÊu tróc vµ c¬ cÊu l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt, vµ trªn thùc tÕ CTTC còng ®· mang l¹i cho nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam nh÷ng c¬ héi thuËn lîi ®Ó t×m kiÕm nguån vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh v.v... Tuy vËy qua thùc tiÔn vµi n¨m ho¹t ®éng nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh ®· gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh, mµ khã kh¨n lín nhÊt cÇn ph¶i th¸o gì ngay lµ nh÷ng tån t¹i cña m«i tr-êng ph¸p lý ®èi víi nghiÖp vô nµy. Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Cho thuª tµi chÝnh - Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam em chän ®Ò tµi “Hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty CTTC - Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam”. Víi ®Ò tµi nµy, em muèn tr×nh bµy nh÷ng tån t¹i cña m«i tr-êng ph¸p lý ®èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh vµ tõ ®ã ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, t¹o ®iÒu kiÖn 1 thuËn lîi ph¸t triÓn thÞ tr-êng cho thuª tµi chÝnh ë n-íc ta, gãp phÇn thóc ®Èy nhanh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc vµ qu¸ tr×nh héi nhËp víi tèc ®é ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Néi dung ®Ò tµi ®-îc chia thµnh 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I - Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh Ch-¬ng II- Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh t¹i C«ng ty Cho thuª tµi chÝnh - Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam Ch-¬ng III - Hoµn thiÖn c¬ chÕ ph¸p lý ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr-êng CTTC ë n-íc ta. 2 Ch-¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh. I-/ Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh (CTTC). 1-/ LÞch sö ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng CTTC. a, ë c¸c n-íc. Cho thuª tµi s¶n lµ mét ho¹t ®éng ®-îc s¸ng t¹o ra tõ rÊt sím trong lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i. C¸c giao dÞch thuª tµi s¶n ®· xuÊt hiÖn tõ n¨m 2.800 tr-íc C«ng nguyªn t¹i thµnh phè Sumerian cña ng-êi UR (lµ mét thµnh phè phÝa Nam cña thµnh phè Mesopotania - gÇn vÞnh Ba t-, lµ mét phÇn Iraq ngµy nay). Trong c¸c giao dÞch ®ã, ng-êi cho thuª lµ c¸c thÇy tu, cßn c¸c n«ng d©n tù do lµ ng-êi ®i thuª. Tµi s¶n thuª ë ®©y lµ c¸c c«ng cô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh- sóc vËt kÐo, nhµ cöa, ruéng ®Êt... Nh÷ng bé luËt quy ®Þnh vÒ cho thuª tµi s¶n còng ra ®êi tõ rÊt sím. Vµo nh÷ng n¨m 1700 tr-íc C«ng nguyªn, vua Babilon lµ Hamunarabi ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n quan träng t¹o ra mét bé luËt lín trong ®ã cã ®-a ra nh÷ng quy ®Þnh vÒ cho thuª tµi s¶n. Trong c¸c nÒn v¨n minh cæ ®¹i nh- Hy l¹p - La m·, Ai cËp còng xuÊt hiÖn c¸c h×nh thøc cho thuª ®Ó tµi trî cho viÖc sö dông ®Êt ®ai, gia sóc, c«ng cô s¶n xuÊt. C¸c giao dÞch thuª mua d-íi thêi kú nµy thuéc lo¹i thuª mua truyÒn thèng (Traditional Lease), víi ph-¬ng thøc giao dÞch t-¬ng tù nhph-¬ng thøc thuª vËn hµnh ngµy nay. Cho ®Õn nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû 19, ë Mü xuÊt hiÖn h×nh thøc tÝn dông thuª mua thuÇn (Net Lease) do C«ng ty United States Leasing Corporation s¸ng t¹o ra. Tõ khi xuÊt hiÖn nghiÖp vô nµy ho¹t ®éng CTTC ®· cã mét b-íc ph¸t triÓn nh¶y vät, ®· t¹o ra mét sù thay ®æi vÒ chÊt cña ho¹t ®éng CTTC. Theo nghiÖp vô nµy th× c¸c C«ng ty CTTC cã thÓ cho thuª mét tµi s¶n nhmét nhµ m¸y hoµn chØnh theo kiÓu ch×a kho¸ trao tay. VÒ chñng lo¹i tµi s¶n cho thuª rÊt phong phó ®¸p øng ®-îc hÇu hÕt c¸c nhu cÇu thuª tµi s¶n. Tµi s¶n thuª cã thÓ lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô v¨n phßng vµ c¶ nh÷ng toµ nhµ lín, thËm chÝ c¶ tæ hîp nguyªn tö... 3 N¨m 1960 nghiÖp vô CTTC ®-îc ph¸t triÓn sang Ch©u ¢u, ®¸nh dÊu cho sù kiÖn nµy lµ viÖc nghiÖp vô CTTC ®-îc ghi vµo LuËt thuª mua cña hai c-êng quèc kinh tÕ m¹nh nhÊt Ch©u ¢u lµ Anh vµ Ph¸p. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ho¹t ®éng CTTC ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh ë c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸, Ch©u Phi. N¨m 1994 gi¸ trÞ m¸y mãc thiÕt bÞ th«ng qua ho¹t ®éng CTTC lªn tíi 44 tû USD, t¨ng gÇn 3 lÇn so víi n¨m 1988. Riªng ë Hµn quèc lµ mét trong nh÷ng n-íc mµ ho¹t ®éng CTTC ®¹t ®-îc nh÷ng b-íc t¨ng tr-ëng ®Çy Ên t-îng. N¨m 1994 n-íc nµy ®· trë thµnh thÞ tr-êng CTTC ®øng thø 5 trªn thÕ giíi. Nh- vËy, ho¹t ®éng CTTC ®· cã nguån gèc ra ®êi tõ rÊt sím vµ kÓ tõ nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû 19 ho¹t ®éng nµy ®· ®-îc sö dông nh- mét nghiÖp vô tµi chÝnh chuyªn s©u vµ cã hiÖu qu¶ trªn ph¹m vi toµn cÇu víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t c¸c C«ng ty CTTC ®éc lËp, c¸c C«ng ty nµy ®· t¹o ra nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ c¸c n-íc. b, ë ViÖt nam. Sau 10 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ n-íc ta t¨ng tr-ëng kh¸ æn ®Þnh so víi c¸c n-íc trong khu vùc §«ng nam ¸. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn t¹o nªn kÕt qu¶ ®ã chÝnh lµ chÝnh s¸ch ®Çu t- ph¸t triÓn kinh tÕ ®· ®-îc cëi më. C¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi më réng s¶n xuÊt kinh doanh: Bªn c¹nh c¸c nguån vèn ®Çu t- tõ bªn gnoµi nh- ODA, WB, ADB, vèn liªn doanh v.v... c¸c doanh nghiÖp cßn ®-îc c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông trong n-íc cho vay hµng chôc ngµn tû ®ång ®Ó ®¸p øng nhu cÇu më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn viÖc vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ vèn trung vµ dµi h¹n ®Ó trang bÞ, ®æi míi m¸y mãc trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cßn nhiÒu khã kh¨n, trë ng¹i. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp rÊt khã kh¨n trong viÖc ®Çu t- m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm míi víi sè l-îng, chÊt l-îng vµ gi¸ c¶ ®Ó c¹nh tranh víi hµng nhËp khÈu vµ v-¬n tíi xuÊt khÈu ra thÞ tr-êng thÕ giíi. NhËn thøc ®-îc vÊn ®Ò cÊp b¸ch nµy, tõ n¨m 1995 chÝnh phñ ®· cã NghÞ ®Þnh 64 - CP ngµy 9/ 10/ 1995, Ban hµnh quy chÕ tæ chøc vµ ®iÒu hµnh cña C«ng ty CTTC ViÖt nam. Víi môc ®Ých t¹o ra mét kªnh tÝn dông míi ®Ó hç trî vèn trung vµ dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1997, sau 2 n¨m NghÞ ®Þnh 64 cã hiÖu lùc c¶ n-íc ®· ra ®êi 7 C«ng ty CTTC. C¸c C«ng ty nµy ®-îc thµnh lËp theo lo¹i h×nh C«ng ty trùc thuéc c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh hoÆc c¸c C«ng ty liªn 4 doanh. Ngoµi ra cho ®Õn nay ®· xuÊt hiÖn trªn 5 C«ng ty cã ho¹t ®éng cho thuª m¸y mãc thiÕt bÞ. §Õn n¨m 1998 Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam thµnh lËp C«ng ty CTTC n©ng tæng sè C«ng ty CTTC trong c¶ n-íc lªn 8 C«ng ty, cïng víi mét thÞ tr-êng gåm h¬n 6000 doanh nghiÖp Nhµ n-íc vµ hµng chôc ngµn doanh nghiÖp cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, hîp t¸c x·... ®ang ®ãi vèn trÇm träng ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ. 2-/ Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh. a, Mét sè kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng CTTC. * Kh¸i niÖm cho thuª tµi chÝnh vµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng CTTC. Cho thuª tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng cßn hÕt søc míi mÎ ë ViÖt nam; v× v©y vÉn cßn nhiÒu ng-êi ch-a hiÓu ®-îc râ kh¸i niÖm vµ c¸c tiªu chuÈn ®Ó mét giao dÞch ®-îc coi lµ CTTC dÉn ®Õn ch-a cã sù ph©n biÖt gi÷a CTTC vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c. ViÖc lµm râ kh¸i niÖm nµy cã ý nghÜa quan träng. HiÖn nay trªn thÕ giíi, ë mçi quèc gia kh¸c nhau cã kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ CTTC. Tuy nhiªn ®Ó mét giao dÞch ®-îc coi lµ CTTC th× giao dÞch ®ã ph¶i tho¶ m·n 1 trong 4 ®iÒu kiÖn sau ®©y cña Uû ban tiªu chuÈn KÕ to¸n quèc tÕ (IASC): - QuyÒn së h÷u tµi s¶n thuª ®-îc chuyÓn giao khi kÕt thóc hîp ®ång. - Hîp ®ång quy ®Þnh quyÒn chän mua tµi s¶n thuª víi gi¸ t-îng tr-ng t¹i thêi ®iÓm chÊm døt hîp ®ång. - Thêi h¹n cña hîp ®ång chiÕm phÇn lín thêi h¹n h÷u dông cña tµi s¶n. - HiÖn gi¸ cña toµn bé c¸c kho¶n tiÒn thuª do ng-êi thuª tr¶ t-¬ng ®-¬ng hoÆc lín h¬n gi¸ thÞ tr-êng cña tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu hîp ®ång. Dùa trªn nh÷ng c¬ së ®ã, t¹i mçi quèc gia cã ho¹t ®éng CTTC l¹i ®-a ra nh÷ng tiªu chuÈn phï hîp víi m«i tr-êng kinh doanh cña ®Êt n-íc m×nh. ë n-íc ta trong LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông (12/ 12/ 1997) vµ NghÞ ®Þnh 64 CP (9/ 10/ 1995) ®Òu ®-a ra kh¸i niÖm CTTC. Theo ®iÒu 20 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông th× “Cho thuª t¯i chÝnh l¯ ho³t ®éng tÝn dông trung v¯ d¯i h³n trªn c¬ së hîp ®ång cho thuª tµi s¶n gi÷a bªn cho thuª lµ tæ chøc tÝn dông víi kh¸ch hµng thuª. Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª, kh¸ch hµng mua l¹i hoÆc tiÕp tôc thuª tµi s¶n ®ã theo c¸c ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång thuª. Trong thêi h¹n cho thuª, c²c bªn kh«ng ®­îc ®¬n ph­¬ng huû bà hîp ®ång’. Theo ®iÒu 3 NghÞ ®Þnh 64 CP ngµy 9/ 10/ 1995 cña chÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ t¹m thêi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty CTTC t¹i ViÖt nam, mét giao dÞch CTTC ph¶i tho¶ m·n mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: 5 - Khi kÕt thóc thêi h¹n cho thuª theo hîp ®ång, bªn thuª ®-îc quyÒn chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n thuª hoÆc ®-îc tiÕp tôc thuª theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn. - Néi dung hîp ®ång thuª cã quy ®Þnh: Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª, bªn thuª ®-îc quyÒn lùa chän mua tµi s¶n thuª theo gia danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. - Thêi h¹n cho thuª mét lo¹i tµi s¶n Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi gian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n. - Tæng sè tiÒn thuª mét lo¹i tµi s¶n quy ®Þnh t¹i hîp ®ång thuª, Ýt nhÊt ph¶i t-¬ng ®-¬ng víi gi¸ cña tµi s¶n ®ã trªn thÞ tr-êng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. Nh- vËy vÒ c¬ b¶n nh÷ng quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 64 CP vÒ tiªu chuÈn ®Ó mét giao dÞch ®-îc gäi lµ CTTC ®· phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cña Uû ban tiªu chuÈn KÕ to¸n quèc tÕ (IASC) * Kh¸i niÖm bªn cho thuª: Bªn cho thuª lµ ng-êi n¾m quyÕn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cho thuª trong suèt thêi h¹n cña hîp ®ång. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam th× bªn cho thuª lµ C«ng ty CTTC cã t- c¸ch ph¸p nh©n ®-îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. * Kh¸i niÖm bªn thuª: Trong mét giao dÞch CTTC th× bªn ®i thuª lµ kh¸ch hµng cña c¸c C«ng ty CTTC. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam th× bªn ®i thuª chØ cã thÓ lµ c¸c doanh nghiÖp ®-îc c¬ quan Nhµ n-íc thµnh lËp. ViÖc sö dông tµi s¶n thuª cña bªn thuª ph¶i tu©n theo nh÷ng tho¶ thuËn trong hîp ®ång, kh«ng ®-îc chuyÓn quyÒn sö dông tµi s¶n thuª cho c¸ nh©n, tæ chøc kh¸c nÕu kh«ng ®-îc bªn cho thuª ®ång ý b»ng v¨n b¶n. Do ®Æc tr-ng cña ho¹t ®éng CTTC lµ bªn ®i thuª kh«ng ®-îc quyÒn së h÷u tµi s¶n thuª, nªn bªn thuª kh«ng ®-îc dïng tµi s¶n thuª ®Ó cÇm cè, thÕ chÊp hoÆc ®Ó ®¶m b¶o cho bÊt kú nghiÖp vô tµi chÝnh nµo kh¸c. Tuy nhiªn bªn thuª còng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o d-ìng, söa ch÷a tµi s¶n thuª vµ chÞu mäi rñi ro ®èi víi tµi s¶n thuª vµ mäi rñi ro do tµi s¶n thuª g©y ra cho c¸ nh©n tæ chøc kh¸c trong thêi h¹n thuª. Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª bªn ®i thuª cã quyÒn mua l¹i tµi s¶n hoÆc tho¶ thuËn tiÕp tôc thuª tµi s¶n ®ã víi bªn cho thuª. * Kh¸i niÖm tµi s¶n thuª: Tµi s¶n thuª lµ ®èi t-îng cña giao dÞch CTTC. Theo nghÞ ®Þnh 64 CP th× tµi s¶n thuª lµ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c ®éng s¶n kh¸c ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt 6 tiªn tiÕn, cã gi¸ trÞ sö dông h÷u Ých trªn mét n¨m, ®-îc s¶n xuÊt trong n-íc hoÆc nhËp khÈu. * Kh¸i niÖm thêi h¹n cho thuª: Thêi h¹n cho thuª lµ thêi gian bªn thuª sö dông tµi s¶n thuª vµ tr¶ tiÒn thuª, ®-îc bªn cho thuª vµ bªn thuª tho¶ thuËn trong hîp ®ång thuª. Trong ho¹t ®éng CTTC, thêi h¹n thuª cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn: + Thêi h¹n thuª c¬ b¶n: lµ thêi h¹n c¸c bªn kh«ng ®-îc quyÒn huû ngang hîp ®ång nÕu kh«ng cã sù chÊp thuËn cña bªn kia. Trong suèt thêi gian nµy, ng-êi cho thuª th-êng kú väng thu håi ®ñ vèn céng víi sè tiÒn l·i trªn sè tiÒn vèn ®· tµi trî. + Thêi h¹n gia h¹n tuú chän: lµ thêi h¹n ng-êi thuª cã thÓ tiÕp tôc thuª thiÕt bÞ tuú theo ý muèn cña hä. TiÒn thuª trong giai ®o¹n nµy th-êng rÊt thÊp so víi tiÒn thuª trong thêi h¹n c¬ b¶n, th-êng chiÕm tû lÖ 1- 2% tæng sè tiÒn thuª ban ®Çu. * Kh¸i niÖm tiÒn thuª: TiÒn thuª lµ kho¶n tiÒn bªn ®i thuª ph¶i thanh to¸n cho bªn cho thuª theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång. Tæng sè tiÒn thuª Ýt nhÊt ph¶i t-¬ng ®-¬ng víi gi¸ trÞ cña tµi s¶n thuª trªn thÞ tr-êng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. Møc tiÒn thuª tuú thuéc vµo thêi h¹n vµ ph-¬ng thøc cña hîp ®ång. b, Ph©n biÖt ho¹t ®éng CTTC víi c¸c ho¹t ®éng tÝn dông kh¸c. * Sù kh¸c biÖt gi÷a CTTC vµ cho thuª vËn hµnh. Thuª vËn hµnh lµ h×nh thøc cho thuª tµi s¶n cã tõ l©u ®êi, nã cßn ®-îc gäi lµ cho thuª ho¹t ®éng hay cho thuª kiÓu truyÒn thèng. Gi÷a CTTC vµ cho thuª vËn hµnh cã sù kh¸c biÖt nh- sau: - §èi víi ho¹t ®éng CTTC th× kh«ng ®-îc huû ngang hîp ®ång cßn cho thuª vËn hµnh c¸c bªn cã thÓ huû ngang hîp ®ång. - Trong ho¹t ®éng CTTC, nh÷ng rñi ro vµ thiÖt h¹i liªn quan ®Õn tµi s¶n thuª th× do bªn thuª chÞu, cßn trong ho¹t ®éng cho thuª vËn hµnh th× bªn ®i thuª kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng rñi ro Êy khi nh÷ng thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n kh«ng ph¶i do lçi cña bªn thuª. - §èi víi ho¹t ®éng CTTC, tµi s¶n thuª tr-íc khi ký hîp ®ång cã thÓ kh«ng thuéc së h÷u cña ng-êi cho thuª mµ do ng-êi ®i thuª t×m, lùa chän nhµ cung cÊp vµ yªu cÇu c¸c C«ng ty CTTC mua ®Ó cho bªn thuª thuª tµi s¶n ®ã. 7 Cßn ®èi víi ho¹t ®éng cho thuª vËn hµnh th× tµi s¶n tr-íc khi ký hîp ®ång ph¶i thuéc quyÒn së h÷u cña bªn cho thuª. - Bªn CTTC chÊp nhËn chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n cho bªn thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång, cßn bªn cho thuª vËn hµnh th× kh«ng cã ý ®Þnh ®ã. - Thêi h¹n cho thuª trong CTTC chiÕm phÇn lín thêi gian h÷u Ých cña tµi s¶n, trong khi ®ã thêi gian cho thuª vËn hµnh th-êng rÊt ng¾n. - Tæng sè tiÒn mµ bªn ®i thuª ph¶i tr¶ trong CTTC rÊt lín, cßn trong cho thuª vËn hµnh th× sè tiÒn nµy rÊt nhá so víi gi¸ trÞ tµi s¶n lóc ký kÕt hîp ®ång.  Ph©n biÖt gi÷a ho¹t ®éng CTTC víi h×nh thøc mua tr¶ gãp. - Trong CTTC bªn cho thuª lµ c¸c C«ng ty CTTC cßn trong ho¹t ®éng mua tr¶ gãp th× bªn cho thuª cã thÓ lµ nhµ cung cÊp hoÆc C«ng ty CTTC. - Bªn ®i thuª trong giao dÞch CTTC lµ c¸c ph¸p nh©n cßn trong mua b¸n tr¶ gãp th× bªn ®i thuª lµ c¸c ph¸p nh©n hoÆc c¸ nh©n. - Thêi h¹n cña hîp ®ång trong CTTC tõ 1 ®Õn 20 n¨m hoÆc dµi h¬n, trong giao dÞch mua tr¶ gãp cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 5 n¨m. - Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n trong CTTC cã thÓ chuyÓn giao cho bªn thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång. Cßn trong mua b¸n tr¶ gãp th× gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n chuyÓn giao cho ng-êi thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång. - QuyÒn së h÷u trong giao dÞch CTTC thuéc vÒ bªn thuª khi kÕt thóc hîp ®ång nÕu 2 bªn cã tho¶ thuËn. Trong giao dÞch mua tr¶ gãp th× quyÒn së h÷u tµi s¶n ®-¬ng nhiªn thuéc vÒ bªn thuª khi kÕt thóc hîp ®ång. * Sù kh¸c biÖt gi÷a CTTC víi h×nh thøc cho vay b»ng tiÒn. - TÝn dông ng©n hµng lµ h×nh thøc cho vay b»ng tiÒn d-íi h×nh thøc cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. CTTC còng lµ h×nh thøc cho vay nh-ng lµ cho vay b»ng tµi s¶n. ChÝnh v× vËy sau khi ký kÕt hîp ®ång th× bªn thuª lµ c¸c doanh nghiÖp ®i thuª sÏ ®-îc bæ xung tµi s¶n cè ®Þnh nh- m¸y mãc thiÕt bÞ... Cßn ®èi víi tÝn dông ng©n hµng doanh nghiÖp sÏ ®-îc bæ xung vèn l-u ®éng b»ng tiÒn. - PhÝ CTTC th-êng cao h¬n l·i suÊt tÝn dông trung vµ dµi h¹n trong tÝn dông ng©n hµng v× phÝ trong ho¹t ®éng CTTC ®-îc tÝnh trªn c¬ së l·i suÊt trung, dµi h¹n vµ phÝ qu¶n lý C«ng ty CTTC. - Ho¹t ®éng CTTC, bªn cho thuª n¾m gi÷ quyÒn së h÷u tµi s¶n,bªn ®i thuª chØ cã quyÒn sö dông, khai th¸c c«ng dông cña tµi s¶n, v× vËy bªn cho 8 thuª vÉn cã quyÒn kiÓm tra tµi s¶n trong qu¸ tr×nh sö dông cña bªn thuª. Trong tÝn dông ng©n hµng c¸c tæ chøc tÝn dông chØ cÊp tiÒn cho bªn ®i vay, v× vËy nÕu doanh nghiÖp dïng tiÒn ®ã ®Çu t- vµo tµi s¶n th× hä cã quyÒn së h÷u tµi s¶n vµ khi doanh nghiÖp ®ã bÞ ph¸ s¶n th× bªn ®i vay tiÒn mÆc nhiªn thu håi tµi s¶n cña m×nh cßn trong CTTC th× quyÒn ®ã thuéc vÒ c¸c C«ng ty CTTC. ChÝnh v× vËy tÝn dông th«ng qua CTTC cã møc ®é an toµn cao h¬n tÝn dông vay b»ng tiÒn. - Trong ho¹t ®éng CTTC, bªn ®i thuª kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n cßn trong tÝn dông ng©n hµng bªn ®i vay b¾t buéc ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp khi vay vèn t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông. 3-/ Lîi Ých cña CTTC ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. KÓ tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, ho¹t ®éng CTTC ®· ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ ë nhiÒu quèc gia. Së dÜ c¸c quèc gia lùa chän h×nh thøc tÝn dông nµy lµ do lîi Ých to lín mµ nã mang l¹i cho nÒn kt nãi chung vµ c¸c chñ thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng CTTC. a, Lîi Ých ®èi víi nÒn kinh tÕ. * CTTC gãp phÇn thu hót ®Çu t- n-íc ngoµi cho nÒn kinh tÕ. Do tÝnh chÊt cña CTTC cã møc ®é rñi ro thÊp, ph¹m vi tµi trî réng r·i h¬n c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c nªn CTTC cã thÓ huy ®éng vèn nhµn rçi trong d©n c-. H¬n n÷a CTTC kh«ng lµm t¨ng nî n-íc ngoµi, do ®ã th«ng qua h×nh thøc tÝn dông nµy c¸c quèc gia võa thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi b»ng c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý.. võa t¹o m«i tr-êng thuËn lîi cho viÖc tiÕp nhËn vèn ODA. §Æc biÖt ®èi víi c¸c n-íc kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh- n-íc ta th× CTTC ®· vµ ®ang ph¸t huy vai trß m¹nh mÏ, bëi v× c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn viÖc tÝch luü vèn th-êng rÊt khã kh¨n, kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ChØ cã CTTC míi kh¾c phôc ®-îc khã kh¨n nµy v× nã cã vai trß quan träng trong viÖc thu hót vèn quèc tÕ, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt, t¨ng hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. * CTTC gãp phÇn thóc ®Èy thÞ tr-êng vèn ph¸t triÓn. VÒ mÆt lý luËn, CTTC lµ ho¹t ®éng tµi trî tÝn dông trung, dµi h¹n, do ®ã cã thÓ coi thÞ tr-êng CTTC lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña thÞ tr-êng vèn. Khi thÞ tr-êng nµy ph¸t triÓn sÏ t¹o ra sù c¹nh tranh trong ho¹t ®éng tÝn dông tõ ®ã thóc ®Èy c¸c h×nh thøc tÝn dông míi ra ®êi n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c h×nh thøc tÝn dông hiÖn cã. 9 * CTTC gãp phÇn thóc ®Èy ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, c¶i tiÕn khoa häc kü thuËt. Th«ng qua ho¹t ®éng CTTC, c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn ®-îc øng dông, n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn thiÕu vèn ®Çu t-. Trªn c¬ së ®ã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cña mét quèc gia ®-îc ph¸t triÓn. b, Lîi Ých ®èi víi bªn cho thuª. * CTTC lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cã møc ®é an toµn cao. Lµ h×nh thøc tµi trî vèn trung, dµi h¹n th«ng qua viÖc cho thuª c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ , do ®ã CTTC lµ mét h×nh thøc tµi trî cã møc ®é an toµn cao ®èi víi bªn cho thuª v×: Thø nhÊt, quyÒn së h÷u tµi s¶n cho thuª thuéc ng-êi cho thuª, ng-êi cho thuª cã quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông tµi s¶n. NÕu cã nh÷ng dÊu hiÖu kh«ng an toµn, ng-êi cho thuª cã thÓ thu håi tµi s¶n ngay, h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh. Thø hai, tµi trî th«ng qua CTTC sÏ ®¶m b¶o viÖc sö dông vèn ®óng môc ®Ých, nhê vËy ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ng-êi cho thuª vµ kh¶ ng¨ng tr¶ nî cña hä. Thø ba, tµi trî b»ng ho¹t ®éng CTTC gióp ng-êi cho thuª kh«ng bÞ khã kh¨n vÒ kh¶ n¨ng thanh kho¶n do tiÒn thuª vµ vèn ®-îc thu håi d-¹ trªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tµi s¶n. * Ho¹t ®éng CTTC gióp ng-êi cho thuª linh ho¹t trong kinh doanh : + Trong thêi gian diÔn ra giao dÞch cho thuª, nguån vèn tµi trî ®-îc thu håi dÇn, cho phÐp ng-êi cho thuª cã thÓ t¸i ®Çu t-. + Ng-êi cho thuª chØ tËp trung vµo lÜnh vùc hÑp nªn cã ®iÒu kiÖn ®Çu ttheo chiÒu s©u c¶ vÒ kiÕn thøc kinh tÕ kü thuËt vµ kü n¨ng nghiÖp vô tÝn dông. Nh- vËy ngµy cµng cã kh¶ n¨ng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. c, Lîi Ých ®èi víi ng-êi ®i thuª. * Ng-êi thuª cã kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt khi kh«ng cã kh¶ n¨ng vÒ nguån vèn ®Ó ®Çu t-. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, môc ®Ých tèi cao cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn cao. Muèn vËy s¶n phÈm cña m×nh ph¶i cã vÞ trÝ trªn thÞ tr-êng 10 th«ng qua chÊt l-îng s¶n phÈm, gia c¶ hîp lý vµ hîp thÞ hiÕu ng-êi tiªu dïng. Trong kinh tÕ thÞ tr-êng, lu«n cã nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh, lu«n cã sù thay ®æi vÒ c«ng nghÖ. V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i lu«n cã sù thÝch øng víi m«i tr-êng kinh doanh, ®¶m b¶o s¶n phÈm kh«ng bÞ l¹c hËu so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Nh-ng trªn thùc tÕ, vèn cña doanh nghiÖp rÊt h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá, th-êng gÆp khã kh¨n vÒ vèn trung vµ dµi h¹n. C¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ ®i vay vèn ë c¸c tæ chøc tµi chÝnh nh-ng víi ®iÒu kiÖn hä ph¶i cã tµi s¶n ®Ó thÕ chÊp, hoÆc ph¶i cã mét ph¸p nh©n ®øng ra b¶o l·nh, mµ ®iÒu nµy l¹i qu¸ khã kh¨n ®èi víi doanh nghiÖp ®ang ®ãi vèn. Tuy nhiªn, b»ng con ®-êng thuª tµi chÝnh, bªn ®i thuª kh«ng ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp mµ vÉn cã m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn nÕu hä cã uy tÝn vµ dù ¸n kinh doanh kh¶ thi. * Ho¹t ®éng CTTC cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp ®i thuª kh«ng bÞ ®äng vèn vµo tµi s¶n cè ®Þnh. MÆc dï, trªn thùc tÕ nÕu c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó tù tµi trî ®Ó ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, nh-ng ®Ó ®¸p øng vèn l-u ®éng trong c¸c ho¹t ®éng kh¸c. C¸c doanh nghiÖp lùa chän con ®-êng ®i thuª tµi chÝnh ®Ó cã tµi s¶n cè ®Þnh mµ nguån vèn l-u ®éng vÉn ®-îc ®¶m b¶o. * CTTC cho phÐp ng-êi ®i thuª tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ tõ viÖc gi¶m thuÕ. Trong h¹ch to¸n cuèi n¨m cña mçi doanh nghiÖp, c¸c kho¶n tiÒn thuª ph¶i tr¶ ®-îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lÖ, hîp lý do ®ã chóng lµm gi¶m thu nhËp chÞu thuÕ cña doanh nghiÖp. V× vËy tiÕt kiÖm ®-îc mét kho¶n tiÒn ®¸ng kÓ do gi¶m ®-îc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép. d, Lîi Ých ®èi víi ng-êi cung cÊp tµi s¶n thuª. Ho¹t ®éng CTTC ph¸t triÓn, t¹o cho c¸c bªn ®i thuª dÔ dµng trong viÖc ®æi míi m¸y mãc, thiÕt bÞ v× vËy sÏ t¹o ra mét thÞ tr-êng tiªu thô m¸y mãc thiÕt bÞ réng lín cho c¸c nhµ s¶n xuÊt, c¸c nhµ cung cÊp. H¬n n÷a trong CTTC c¸c C«ng ty CTTC ®ãng vai trß lµ trung gian gi÷a ng-êi ®i thuª (bªn cÇu) vµ ng-êi s¶n xuÊt, cung cÊp m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ (bªn cung) nªn c¸c C«ng ty CTTC ®· trë thµnh mét m¹ng l-íi ph©n phèi s¶n phÈm víi sè l-îng lín vµ cã hiÖu qu¶. 11 II-/ C¬ chÕ ph¸p lý trong viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c C«ng ty CTTC t¹i ViÖt nam. 1-/ Quy chÕ thµnh lËp cña C«ng ty CTTC t¹i ViÖt nam. a, C¸c lo¹i C«ng ty CTTC ®-îc phÐp thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t- sè 03/ TT - NH5 h-íng dÉn thù hiÖn Quy chÕ t¹m thêi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty CTTC t¹i ViÖt nam. C¸c lo¹i C«ng ty CTTC bao gåm: - C«ng ty CTTC cña ViÖt nam gåm: + C«ng ty CTTC do ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh cña ViÖt nam thµnh lËp. + C«ng ty CTTC do ng©n hµng , C«ng ty tµi chÝnh cïng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cña ViÖt nam thµnh lËp. C¸c lo¹i C«ng ty CTTC trªn ®-îc thµnh lËp d-íi h×nh thøc doanh nghiÖp Nhµ n-íc, C«ng ty TNHH, C«ng ty cæ phÇn, cã quyÒn h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi ho¹t ®éng cña m×nh. - C¸c C«ng ty cã yÕu tè vèn n-íc ngoµi bao gåm: + C«ng ty liªn doanh gi÷a bªn ViÖt nam lµ mét hoÆc nhiÒu ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh, doanh nghiÖp (nh-ng Ýt nhÊt ph¶i cã mét ng©n hµng hoÆc mét C«ng ty tµi chÝnh tham gia) víi bªn n-íc ngoµi lµ mét hoÆc nhiÒu ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh, C«ng ty CTTC vµ tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. + C«ng ty 100% Vèn n-íc ngoµi do c¸c ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh, C«ng ty CTTC n-íc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt nam b»ng 100% vèn 100% vèn cña bªn n-íc ngoµi. b, §iÒu kiÖn cÊp giÊy phÐp thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cho c¸c C«ng ty CTTC. §Ó ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn tù do kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ còng ®Ó ®¶m b¶o viÖc cÊp giÊy phÐp cho ®óng ®èi t-îng cã kh¶ n¨ng kinh doanh. Nhµ n-íc ®-a ra c¸c ®iÒu kiÖn cÇu thiÕt, chØ khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®ã c¸c c¬ quan Nhµ n-íc cã thÈm quyÒn míi cÊp (vµ ph¶i cÊp) giÊy phÐp thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cho c¸c tæ chøc tÝn dông (C«ng ty CTTC). Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông th× c¸c chñ thÓ thµnh lËp ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: 12 1. Cã nhu cÇu ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn. Nãi c¸ch kh¸c ng-êi xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng CTTC ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc thÞ tr-êng kh¸ch hµng cña m×nh, ho¹t ®éng CTTC ph¶i lµ ho¹t ®éng ®ang ®-îc sù quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp vµ còng ph¶i phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. 2. Cã møc vèn ph¸p ®Þnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §èi víi ho¹t ®éng CTTC - mét ho¹t ®éng míi mÎ - lµ mét ho¹t ®éng tÝn dông, mµ muèn ho¹t ®éng ®-îc b¾t buéc c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh. Sè vèn nµy còng lµ yÕu tè ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña tæ chøc tÝn dông trong quan hÖ víi kh¸ch hµng, víi bªn cung cÊp tµi s¶n thuª. Theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 82/ 1998/ N§-CP ngµy 03/ 10/ 1998 cña chÝnh phñ ban hµnh danh môc møc vèn ph¸p ®Þnh ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông. Møc vèn ph¸p ®Þnh ®èi víi c¸c C«ng ty CTTC (tæ chøc tÝn dông phi ng©n hµng) nh- sau: - §èi víi C«ng ty CTTC ViÖt nam møc vèn ph¸p ®Þnh lµ 50 tû ®ång ViÖt nam. - §èi víi C«ng ty CTTC liªn doanh vµ C«ng ty CTTC 100% vèn n-íc ngoµi møc vèn ph¸p ®Þnh lµ 5.000.000 USD. 3. Thµnh viªn s¸ng lËp ph¶i cã uy tÝn vµ n¨ng lùc tµi chÝnh. §èi víi C«ng ty CTTC ViÖt nam th× thµnh viªn s¸ng lËp ph¶i lµ mét hoÆc nhiÒu ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh thµnh lËp C«ng ty CTTC trùc thuéc hoÆc cã thÓ cïng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c thµnh lËp C«ng ty CTTC d-íi h×nh thøc C«ng ty TNHH, C«ng ty cæ phÇn. §èi víi C«ng ty CTTC liªn doanh th× bªn ViÖt nam b¾t buéc ph¶i cã Ýt nhÊt mét ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh tham gia vµ bªn n-íc ngoµi cã thÓ lµ ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh, C«ng ty CTTC hoÆc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ. §èi víi C«ng ty CTTC 100% vèn n-íc ngoµi th× chñ thÓ thµnh lËp lµ c¸c ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh hoÆc c¸c C«ng ty CTTC n-íc ngoµi. Quy ®Þnh nµy lµm n©ng cao tÝnh ph¸p lý cña C«ng ty CTTC trong viÖc thµnh lËp còng nh- ho¹t ®éng. V× c¸c chñ thÓ thµnh lËp hoÆc tham gia thµnh lËp C«ng ty CTTC chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng, c¸c C«ng ty tµi chÝnh... §ã lµ c¸c chñ thÓ cã uy tÝn vµ n¨ng lùc tµi chÝnh còng nh- kinh nghiÖm vµ nghiÖp vô ho¹t ®éng CTTC . 13 4. Ng-êi qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n phï hîp. Tæng gi¸m ®èc (gi¸m ®èc) C«ng ty CTTC ph¶i lµ ng-êi cã n¨ng lùc l·nh ®¹o, am hiÓu kü thuËt nghiÖp vô vÒ kinh doanh tiÒn tÖ; tèt nghiÖp ®¹i häc vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh hoÆc ng©n hµng trë lªn hoÆc cã tr×nh ®é t-¬ng ®-¬ng; cã thêi gian c«ng t¸c trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng tõ 5 n¨m trë lªn. 5. Cã ®iÒu lÖ tæ chøc, ho¹t ®éng phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bao gåm nh÷ng néi dung sau: Tªn vµ n¬i ®Æt trô së chÝnh; Néi dung vµ ph¹m vi ho¹t ®éng; thêi h¹n ho¹t ®éng; Vèn ®iÒu lÑ vµ ph-¬ng thøc gãp vèn; nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña H§QT , Tæng gi¸m ®èc vµ ban kiÓm so¸t; ThÓ thøc bÇu vµ bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm thµnh viªn H§QT, ban G§ ban kiÓm so¸t; QuyÒn vµ nghÜa vô cña cæ ®«ng; C¸c nguyªn t¾c tµi chÝnh’ kÕ to²n kiÓm to²n néi bé; c¸c tr-êng hîp gi¶i thÓ vµ thñ tôc gi¶i thÓ; Thñ tôc söa ®æi ®iÒu lÖ. 6. Cã ph-¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. Kh«ng cã lîi nhuËn th× kh«ng nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng thÓ tån t¹i mµ còng kh«ng ®ãng gãp ®-îc g× cho nÒn kinh tÕ. §èi víi c¸c C«ng ty CTTC còng vËy, ngay tõ khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng ng-êi kinh doanh ph¶i dù ®Þnh ®-îc kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn cña m×nh dùa trªn c¬ së thùc lùc vµ ph-¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi. Trong ho¹t ®éng tÝn dông, nÕu doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ dÉn ®Õn bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n, sÏ kÐo theo nhiÒu hÖ qu¶ xÊu cho kinh tÕ - x· héi. Quy ®Þnh ng-êi kinh doanh ph¶i cã ph-¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi kh«ng chØ cã t¸c dông h¹n chÕ tÝnh kÐm hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng tÝn dông mµ cßn cã t¸c dông lµm æn ®Þnh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. c, Thñ tôc thµnh lËp C«ng ty CTTC. Khi xÐt thÊy cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn, c¸c chñ thÓ thµnh lËp C«ng ty CTTC ph¶i tiÕn hµnh lµm c¸c thñ tôc thµnh lËp C«ng ty theo nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cña ph¸p luËt.  §èi víi C«ng ty CTTC do ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh hoÆc ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh cïng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cña ViÖt nam thµnh lËp. ViÖc thµnh lËp ph¶i tu©n theo QuyÕt ®inh sè 05/ NH5-Q§ ngµy 7/ 1/ 1991 cña Thèng ®èc NHNN vÒ viÖc “Ban h¯nh quy chÕ cÊp giÊy phÐp ho³t ®éng cho 14 c²c tæ chøc tÝn dông ViÖt nam” v¯ Th«ng t­ sè 09-NH/ TT ngµy 07/ 01/ 1991 cña Ng©n hµng Nhµ n-íc h-íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 05/ NH5-Q§. Theo quy ®Þnh t¹i hai v¨n b¶n nµy th× ®Ó ®-îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, c¸c chñ thÓ thµnh lËp C«ng ty CTTC ph¶i lµm ®¬n kÌm theo c¸c v¨n b¶n sau ®©y göi Ng©n hµng Nhµ n-íc: + Ph-¬ng ¸n ho¹t ®éng cña C«ng ty CTTC, trong ®ã x¸c ®Þnh râ nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: LuËn cø vÒ sù cÇn thiÕt thµnh lËp, tæ chøc vµ triÓn väng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh; môc tiªu vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng; néi dung kinh doanh; møc vèn ®iÒu lÖ vµ vèn tù cã t¨ng tr-ëng hµng n¨m; ®ång thêi C«ng ty còng ph°i x²c ®Þnh ph­¬ng ²n kinh doanh cô thÓ v¯ lËp ®­îc “B°ng kÕ ho¹ch c©n ®èi nguån vèn v¯ sö dông vèn” 3 n¨m ®Çu, chia ra tõng n¨m. + §iÒu lÖ cña C«ng ty CTTC theo mÉu cña Ng©n hµng Nhµ n-íc vµ ®· ®-îc ®¹i héi cæ ®«ng th«ng qua. + Biªn b¶n ®¹i héi cæ ®«ng bÇu héi ®ång qu¶n trÞ vµ quyÕt ®Þnh cña H§QT bæ nhiÖm ng-êi ®iÒu hµnh. + Lý lÞch tãm t¾t cña Chñ tÞch vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña héi ®ång vµ ng-êi ®iÒu hµnh. + B¶n kª khai vèn ®iÒu lÖ vµ tµi s¶n hiÖn cã. + GiÊy chøng nhËn cña chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n-íc vÒ viÖc C«ng ty ®· më tµi kho¶n phong to¶ vµ sè vèn cæ phÇn ®· göi vµo tµi kho¶n ®ã. + V¨n b¶n chÊp thuËn cña chÝnh quyÒn n¬i C«ng ty ®Æt trô së. + Mét sè tµi liÖu kh¸c nh»m lµm râ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hå s¬ nãi trªn. * MÉu ®¬n xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng: 15 Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc ....., ngµy..... th¸ng..... n¨m. KÝnh göi: ........................................................................................................................................................ §¬n xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng T¹i ®¹i héi cæ ®«ng ngµy ..... ®· th«ng qua ®iÒu lÖ vµ bÇu Héi ®ång qu¶n trÞ cña tæ chøc tÝn dông cã tªn lµ: ..... Nay Héi ®ång qu¶n trÞ thay mÆt cho cæ ®«ng ®Ò nghÞ Ng©n hµng Nhµ n-íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho tæ chøc tÝn dông: 1. Tªn cña tæ chøc tÝn dông: - B»ng tiÕng ViÖt: (gäi t¾t lµ). - B»ng tiÕng Anh hoÆc tiÕng Ph¸p (nÕu cã) (gäi t¾t lµ). 2. Trô së chÝnh t¹i: Trô së cña c¸c chi nh¸nh: 3. §Þa bµn ho¹t ®éng. 4. Néi dung ho¹t ®éng. 5. Thêi h¹n ho¹t ®éng. 6. Vèn ®iÒu lÖ: - §· cã: - Sè cßn thiÕu ph¶i nét tiÕp. 7. Tµi kho¶n phong to¶ ®· më t¹i Ng©n hµng Nhµ n-íc: - Sè hiÖu: - Sè vèn ®· göi: 8. Gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n vµ c¸c ph-¬ng tiÖn ho¹t ®éng kh¸c ®· cã: Sau khi ®· ®-îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, chóng t«i sÏ thùc hiÖn ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cßn thiÕu, tiÕn hµnh thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh, ®¨ng ký ngµy khai tr-¬ng trong thêi h¹n quy ®Þnh. Chóng t«i cam kÕt chÊp hµnh nghiªm chØnh ph¸p luËt Nhµ n-íc vµ ®iÒu lÖ tæ chøc; nÕu vi ph¹m xin chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ph¸p luËt. Thay mÆt Héi ®ång qu¶n trÞ. Hå s¬ göi kÌm. - 16 * Thêi h¹n Ng©n hµng Nhµ n-íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. Theo ®iÒu 5 QuyÕt ®Þnh 05/ NH-Q§. Trong thêi h¹n 3 th¸ng kÓ tõ khi nhËn ®-îc ®¬n xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ c¸c v¨n b¶n kÌm theo nh- trªn, Ng©n hµng Nhµ n-íc ph¶i thÈm tra, xem xÐt ®Ó quyÕt ®Þnh cÊp hoÆc tõ chèi cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ b¸o cho tæ chøc tÝn dông biÕt. NÕu quyÕt ®Þnh cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng th× ph¶i tu©n theo mÉu giÊy phÐp ho¹t ®éng sau ®©y: Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt nam Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc GiÊy phÐp ho¹t ®éng......... (ghi râ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông) Sè: Ngµy th¸ng CÊp t¹i: §¬n vÞ cÊp: NH/ GP n¨m Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt nam Sè: NH/ GP . Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc Ngµy th¸ng n¨m Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc. - C¨n cø ®iÒu 2 Ph¸p lÖnh Ng©n hµng, hîp t¸c x· tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh ngµy 24/ 5/ 1990. - XÐt ®¬n xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ hå s¬ kÌm theo. Nay cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho tæ chøc tÝn dông sau ®©y: 1. Tªn tæ chøc tÝn dông: 2. Trô së chÝnh t¹i: Trô së c¸c chi nh¸nh: 3. Nh©n sù: - Chñ tÞch H§QT. - C¸c thµnh viªn kh¸c cña H§QT. 17 - Ng-êi ®iÒu hµnh. 4. Vèn ®iÒu lÖ: Vèn ®iÒu lÖ ®· cã: 5. Tµi kho¶n phong to¶ ®· më t¹i Ng©n hµng Nhµ n-íc. - Sè hiÖu: - Sè vèn ®· göi: 6. Gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n vµ c¸c ph-¬ng tiÖn ho¹t ®éng ®· cã. 7. §Þa bµn ho¹t ®éng. 8. Néi dung ho¹t ®éng. 9. Thêi h¹n ho¹t ®éng. §iÒu kiÖn cßn thiÕu, ph¶i ®-îc thùc hiÖn ®ñ tr-íc khi khai tr-¬ng: - Vèn ®iÒu lÖ cßn thiÕu. - §iÒu kiÖn kh¸c. Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc.  §èi víi C«ng ty CTTC 100% vèn n-íc ngoµi, C«ng ty CTTC liªn doanh. Thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng ph¶i tu©n thñ theo Th«ng t- 03/ TTNH5 h­íng dÉn thùc hiÖn “Quy chÕ t³m thêi vÒ tæ chøc v¯ ho³t ®éng cña C«ng ty CTTC t³i ViÖt nam” bao gåm hai b­íc sau: B-íc 1: Thñ tôc xin giÊy chÊp thuËn nguyªn t¾c. Hå s¬ vµ thñ tôc xin giÊy chÊp thuËn nguyªn t¾c bao gåm: 1. §¬n xin cÊp giÊy chÊp thuËn nguyªn t¾c. 2. C¸c v¨n b¶n kÌm theo ®¬n bao gåm: - Dù th¶o ®iÒu lÖ C«ng ty liªn doanh, C«ng ty 100% vèn n-íc ngoµi. - Ph-¬ng ¸n ho¹t ®éng kinh doanh t¹i ViÖt nam trong ®ã x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch 3 n¨m ®Çu. - B¶ng tãm t¾t qu¸ tr×nh hîp t¸c gi÷a Ng©n hµng, C«ng ty nguyªn xø víi Ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam kh¸c. - B¶n ghi nhí vÒ viÖc thµnh lËp C«ng ty CTTC liªn doanh (nÕu cã), dù th¶o hîp ®ång liªn doanh gi÷a bªn ViÖt nam víi bªn n-íc ngoµi. 18 - Trong tr-êng hîp cÇn thiÕt, Thèng ®èc NHNN yªu cÇu bæ sung nh÷ng tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. Trong thêi h¹n 3 th¸ng, kÓ tõ ngµy nhËn ®ñ hå s¬, Ng©n hµng Nhµ n-íc xem xÐt, quyÕt ®Þnh cÊp hoÆc tõ chèi cÊp giÊy chÊp thuËn nguyªn t¾c cho phÐp thµnh lËp C«ng ty CTTC liªn doanh vµ C«ng ty CTTC 100% vèn n-íc ngoµi. NÕu ®-îc cÊp giÊy chÊp thuËn nguyªn t¾c th× trong thêi h¹n 12 th¸ng kÓ tõ ngµy ®-îc cÊp. C«ng ty CTTC ph¶i hoµn tÊt hå s¬ göi Ng©n hµng Nhµ n-íc xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng theo thñ tôc sau: B-íc 2: Thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. Hå s¬ vµ thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng gåm: 1. §¬n xin cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng C«ng ty CTTC liªn doanh, C«ng ty CTTC 100% vèn n-íc ngoµi. 2. V¨n b¶n kÌm theo ®¬n gåm: + C¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn ®-îc sö dông trô së cña C«ng ty CTTC t¹i ViÖt nam. + C¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ viÖc bæ nhiÖm c¸c chøc danh thµnh viªn H§QT, KiÓm so¸t viªn vµ Ban gi¸m ®èc C«ng ty CTTC liªn doanh, C«ng ty CTTC 100% vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. + Lý lÞch thµnh viªn H§QT, KiÓm so¸t viªn, Ban gi¸m ®èc vµ c¸c v¨n b»ng cña hä. + §iÒu lÖ C«ng ty CTTC liªn doanh, C«ng ty CTTC 100% vèn ®Çu tn-íc ngoµi. + Danh s¸ch nh÷ng ng-êi n-íc ngoµi vµ sè l-îng ng-êi ViÖt nam. Ngoµi nh÷ng v¨n b¶n trªn ®èi víi C«ng ty CTTC liªn doanh ph¶i nép cho Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt nam Hîp ®ång liªn doanh chÝnh thøc. Trong thêi h¹n 3 th¸ng, kÓ tõ ngµy C«ng ty CTTC nép ®ñ vµ ®óng c¸c yªu cÇu v¨n b¶n nªu trªn. Ng©n hµng Nhµ n-íc ph¶i cÊp hoÆc tõ chèi cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho C«ng ty CTTC liªn doanh, C«ng ty CTTC 100% vèn n-íc ngoµi. d, Thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh vµ khai tr-¬ng ho¹t ®éng. Theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t- 03/ TT-NH5; trong thêi h¹n 6 th¸ng kÓ tõ ngµy Ng©n hµng Nhµ n-íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, C«ng ty CTTC ph¶i hoµn 19 tÊt c¸c thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh, ®¨ng ký khai tr-¬ng vµ tiÕn hµnh khai tr-¬ng ho¹t ®éng. §¨ng ký kinh doanh lµ ho¹t ®éng cña ng-êi kinh doanh nh»m khai tr×nh víi c¬ quan Nhµ n-íc cã thÈm quyÒn (Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t- n¬i doanh nghiÖp ®ãng trô së chÝnh) vµ giíi kinh doanh vÒ ho¹t ®éng cña m×nh. C«ng ty CTTC chØ cã t- c¸ch ph¸p nh©n vµ chØ ®-îc khai tr-¬ng ho¹t ®éng khi ®· ®-îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh. Tr-íc khi tiÕn hµnh khai tr-¬ng ho¹t ®éng Ýt nhÊt 30 ngµy, C«ng ty CTTC ph¶i ®¨ng b¸o ®Þa ph-¬ng n¬i ®Æt trô së chÝnh vµ b¸o hµng ngµy cña trung -¬ng trong 5 sè liªn tiÕp c¸c néi dung chñ yÕu sau ®©y ®Ó c«ng chóng biÕt: - Tªn ®Çy ®ñ vµ tªn viÕt t¾t cña C«ng ty CTTC. - §Þa chØ trô së chÝnh, sè ®iÖn tho¹i, sè fax. - §Þa bµn ho¹t ®éng. - Néi dung ho¹t ®éng. - Hä tªn, quèc tÞch cña Chñ tÞch vµ thµnh viªn H§QT, KiÓm so¸t viªn, Tæng gi¸m ®èc (gi¸m ®èc) ®iÒu hµnh. - Vèn ®iÒu lÖ. - Sè vµ ngµy cÊp phÐp ho¹t ®éng do NHNN cÊp - Sè vµ ngµy cña giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh, tªn c¬ quan cÊp. - C¸c ®Æc ®iÓm kh¸c nÕu thÊy cÇn thiÕt. - Ngµy khai tr-¬ng ho¹t ®éng. e, §iÒu kiÖn vµ thñ tôc ®Ó C«ng ty CTTC më chi nh¸nh.  §iÒu kiÖn. C«ng ty CTTC ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam chØ ®-îc më chi nh¸nh nÕu ®-îc NHNN cho phÐp, khi cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: + §· ho¹t ®éng ®-îc Ýt nhÊt 36 th¸ng kÓ tõ ngµy khai tr-¬ng ho¹t ®éng, nÕu ch-a ®ñ 36 th¸ng th× ph¶i do Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc cho phÐp. + Ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ cã l·i. + Kh«ng vi ph¹m quy ®Þnh cña Quy chÕ t¹m thêi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty CTTC t¹i ViÖt nam vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan. 20