Tài liệu Luận văn nội dung hợp đồng ngoại thương –những vấn đề phát sinh trong thực tiễn soạn thảo văn bản và thực hiện hợp đồng

PhÇn më ®Çu Trong c«ng cuéc toµn cÇu ho¸ , quèc tÕ ho¸ nh- hiÖn nay cã nhiÒu c¬ héi vµ còng nhiÒu th¸ch thøc ®èi víi mçi mét quèc gia trªn con ®-êng héi nhËp vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.B-íc ®Çu tham gia vµo c«ng cuéc t×m tßi nghiªn cøu ®Ó tiÕp cËn vµo nÒn v¨n minh kinh tÕ thÞ tr-êng vµ vÊn ®Ò giao th-¬ng quèc tÕ th«ng qua viÖc hîp t¸c víi n-íc ngoµi d-íi h×nh thøc ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®ang ®øng tr-íc rÊt nhiÒu c¬ héi còng nh- rÊt nhiÒu khã kh¨n khi b¾t tay vµo ký kÕt hîp ®ång víi n-íc ngoµi. Víi kiÕn thøc ®· häc trong tr-êng ®¹i häc em chän ®Ò tµi: "Néi dung hîp ®ång ngo¹i th-¬ng –Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong thùc tiÔn so¹n th¶o v¨n b¶n vµ thùc hiÖn hîp ®ång" lµm ®Ò tµi tiÓu luËn m«n ngo¹i th-¬ng cho m×nh.Víi tÇm hiÓu biÕt h¹n chÕ ch¾c ch¾n em sÏ cã nhiÒu thiÕu sãt .Em mong c¸c thÇy c« th«ng c¶m vµ chiÕu cè cho em . Qua ®©y em còng c¶m ¬n gi¶ng viªn th¹c sü NguyÔn Thu Giang vµ c¸c thÇy c« bé m«n Ngo¹i Th-¬ng ®· gióp em trong qu¸ tr×nh lµm bµi tiÓu luËn nµy. 1 PhÇn néi dung I-Kh¸i niÖm vÒ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng Trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng lµ lo¹i v¨n b¶n giao dÞch chñ yÕu quan träng vµ phæ biÕn nhÊt.KÕt qu¶ kinh doanh hµng ho¸ chñ yÕu phô thuéc vµo hîp ®ång mua b¸n .§Ó c¸c hîp ®ång trao ®æi hµng ho¸ ®-îc diÔn ra thuËn lîi ®ßi hái ph¶i cã c¬ së ph¸p lý nhÊt ®Þnh cho c¸c bªn th«ng qua mét h×nh thøc ph¸p lý nhÊt ®Þnh trong ®ã hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng lµ h×nh thøc ph¸p lý c¬ b¶n cña trao ®æi hµng ho¸ quèc tÕ. VËy thÕ nµo lµ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng? Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng lµ tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n ®-îc ký kÕt gi÷a mét tæ chøc ngo¹i th-¬ng hoÆc th-¬ng nh©n trong n-íc víi mét tæ chøc hay th-¬ng nh©n n-íc ngoµi .Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng cã ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm nh- mäi hîp ®ång mua b¸n kh¸c còng nh- mét hîp ®ång kinh tÕ ë trong n-íc .Tuy nhiªn cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n víi c¸c hîp ®ång mua b¸n kh¸c ë chç hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng cã yÕu tè quèc tÕ ®-îc thÓ hiÖn qua: Mét :Chñ thÓ cña hîp ®ång (subject of contract) . Mét trong c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång lµ ng-êi n-íc ngoµi cã trô së ho¹t ®éng kinh doanh ë n-íc ngoµi .VÒ phÝa ViÖt Nam theo nghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 ph¶i lµ doanh nghiÖp ®· cã 2 ®¨ng ký kinh doanh vµ ®· ®¨ng ký m· sè kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹i côc h¶i quan tØnh thµnh phè . Hai:§èi t-îng cña hîp ®ång :Lµ hµng ho¸ ph¶i qua biªn giíi hoÆc kh«ng ph¶i qua biªn giíi, nh÷ng hµng ®-îc c¸c tæ chøc quèc tÕ dïng ë l·nh thæ ViÖt Nam . Ba:§ång tiÒn thanh to¸n ph¶i lµ ngo¹i tÖ hay cã gèc ngo¹i tÖ . Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng cã thÓ ph¶i chÞu c¶ sù ®iÒu chØnh cña luËt ph¸p vµ tËp qu¸n quèc tÕ .TËp qu¸n ë ®©y lµ nh÷ng thãi quen ®-îc h×nh thµnh trong th-¬ng m¹i vµ hµng h¶i , trong thanh to¸n quèc tÕ.TËp qu¸n ®-îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn vµ th-êng xuyªn , trë thµnh thãi quen duy nhÊt ë khu vùc , cã néi dung cô thÓ, cã tÝnh h-íng dÉn , khi ¸p dông chóng kh«ng cã sù gi¶i thÝch kh¸c nhau ,nªn ®-îc c«ng nhËn nh- mét quy t¾c mÆc nhiªn ph¶i tu©n thñ . NÕu luËt ph¸p quèc gia ®iÒu chØnh quan hÖ mua b¸n trong n-íc th× luËt ®iÒu chØnh quan hÖ ngo¹i th-¬ng cã thÓ chän tõ c¸c nguån luËt quèc gia vµ quèc tÕ sau: -LuËt n-íc b¸n hµng -LuËt n-íc mua hµng -LuËt n-íc thø ba -LuËt n¬i thùc hiÖn nghÜa vô 3 -LuËt quèc tÞch -LuËt lùa chän -LuËt vµ ®iÒu -íc quèc tÕ Ngoµi ra ,c¸c bªn ký kÕt ph¶i t«n träng c¸c ®iÒu -íc quèc tÕ .Gi¸ trÞ ph¸p lý cña c¸c ®iÒu -íc quèc tÕ thuéc vÒ ba quy ph¹m : -Quy ph¹m b¾t buéc :khi ký hîp ®ång c¸c tæ chøc h÷u quan ph¶i tu©n thñ. -Quy ph¹m tuú ý :cho vËn dông hoÆc kh«ng vËn dông . -Quy ph¹m h-íng dÉn. Khi lùa chän luËt quèc gia kh¸c ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ ngo¹i th-¬ng cÇn chó ý c¸c nguyªn t¾c : -Hoµn toµn tù nguyÖn . -Kh«ng tr¸i luËt ph¸p cña n-íc b¸n , n-íc mua hµng , luËt quèc tÕ . -Kh«ng h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p lý vµ n¨ng lùc hµnh vi cña c¸c chñ thÓ. -Kh«ng lµm ph-¬ng h¹i ®Õn lîi Ých cña nhµ n-íc bªn b¸n bªn mua. 4 §iÒu kiÖn hiÖu lùc cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng(§iÒu 50 vµ 81 LuËt Th-¬ng m¹i ViÖt Nam ®-îc quèc héi th«ng qua ngµy 105-1997) Muèn hîp ®ång ngo¹i th-¬ng cã hiÖu lùc ph¶i cã ba ®iÒu kiÖn sau ®©y: 1-Chñ thÓ cña hîp ®ång lµ bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i cã ®ñ tc¸ch ph¸p lý.Chñ thÓ bªn n-íc ngoµi lµ th-¬ng nh©n th× t- c¸ch ph¸p lý cña hä ®-îc x¸c ®Þnh c¨n cø theo ph¸p luËt cña n-íc mµ th-¬ng nh©n ®ã mang quèc tÞch. Chñ thÓ bªn ViÖt Nam ph¶i lµ th-¬ng nh©n ®-îc phÐp ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trùc tiÕp víi n-íc ngoµi. 2-§èi t-îng cña hîp ®ång lµ hµng hãa , hµng ho¸ theo hîp ®ång lµ hµng ho¸ ®-îc phÐp mua b¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cña n-íc bªn mua vµ n-íc bªn b¸n. 3-Hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ ngo¹i th-¬ng ph¶i cã c¸c néi dung ®iÒu kiÖn chñ yÕu sau ®©y: -Tªn hµng -Sè l-îng -Quy c¸ch , phÈm chÊt -Gi¸ c¶ -Ph-¬ng thøc thanh to¸n 5 -§Þa ®iÓm vµ thêi h¹n giao nhËn hµng Ngoµi c¸c néi dung chñ yÕu quy ®Þnh trªn ®©y , c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn c¸c néi dung kh¸c trong hîp ®ång . Hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi th-¬ng nh©n n-íc ngoµi ph¶i ®-îc lËp thµnh v¨n b¶n.Th- tõ , ®iÖn b¸o , telex , fax , th- ®iÖn tö , vµ c¸c h×nh thøc th«ng tin ®iÖn tö kh¸c ®-îc coi lµ h×nh thøc v¨n b¶n .Mäi tho¶ thuËn b»ng miÖng kÓ c¶ söa ®æi bæ sung ®Òu kh«ng cã hiÖu lùc. NÕu vi ph¹m mét trong c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn hîp ®ång thµnh tr¸i ph¸p luËt , lµ hîp ®ång v« hiÖu toµn bé hay v« hiÖu tõng phÇn. -V« hiÖu toµn bé (ph¶i huû c¶ hîp ®ång) :Do vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt nh- mua b¸n hµng cÊm (thÝ dô nh- ma tuý) ng-êi ký kh«ng ®ñ thÈm quyÒn (kh«ng ®¨ng ký kinh doanh, kh«ng ®-îc phÐp xuÊt nhËp khÈu). -V« hiÖu tõng phÇn :Cã mét hoÆc mét vµi ®iÒu kho¶n vi ph¹m luËt , nh-ng vÉn thi hµnh ®-îc hîp ®ång , trõ c¸c ®iÒu kho¶n v« hiÖu Êy . C¸c lo¹i hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng cã thÓ chia ra : -Hîp ®ång giao hµng mét lÇn (lo¹i phæ biÕn nhÊt trong ngo¹i th-¬ng ) -Hîp ®ång giao hµng ®Þnh kú (th-êng lµ hµng th¸ng hay nöa n¨m , giao ®Òu ®Æn ) 6 -Hîp ®ång thanh to¸n b»ng tiÒn . -Hîp ®ång thanh to¸n b¸n hµng(®æi hµng) -Hîp ®ång giao hµng chËm . -Hîp ®ång mÉu II- Néi dung cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng §Ó thùc hiÖn ký kÕt ®-îc mét hîp ®ång ngo¹i th-¬ng th× ®ái hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m râ c¸c ph-¬ng thøc so¹n th¶o vµ néi dung cña hîp ®ång ngo¹i th-¬ng .ViÖc n¾m v÷ng c¸ch thøc so¹n th¶o néi dung cña hîp ®ång ngo¹i th-¬ng lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho sù thµnh c«ng sau nµy cña mçi mét doanh nghiÖp. Néi dung cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng cã c¸c néi dung sau: 1-PhÇn më ®Çu Th-êng cã c¸c néi dung sau -Tªn vµ sè hîp ®ång -Ngµy vµ n¬i ký hîp ®ång -C¸c bªn ký hîp ®ång bao gåm bªn b¸n vµ bªn mua (tªn ®¬n vÞ , ®Þa chØ th-, tªn ®iÖn tho¹i , tªn ®iÖn tÝn , sè ®iÖn tho¹i , sè fax , tªn vµ chøc vô cña ng-êi ký hîp ®ång) -Cam kÕt ký hîp ®ång. 7 2-C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång Cã 2 lo¹i ®iÒu kho¶n §iÒu kho¶n chñ yÕu(condition):Lµ nh÷ng ®iÒu kho¶n nÕu mét bªn trong hîp ®ång kh«ng thùc hiÖn bªn kia cã quyÒn huû hîp ®ång vµ b¾t ph¹t bªn g©y thiÖt h¹i.C¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu lµ: 1-Tªn hµng Tªn hµng lµ ®iÒu kho¶n quan träng cña mäi ®¬n chµo hµng thhái hµng , hîp ®ång …Nã nãi lªn chÝnh x¸c ®èi t-îng mua b¸n , trao ®æi .. Cã c¸c c¸ch sau ®©y ®Ó biÓu ®¹t tªn hµng : -Ng-êi ta ghi tªn th-¬ng m¹i cña hµng ho¸ nh-ng cßn ghi kÌm theo tªn th«ng th-êng vµ tªn khoa häc cña nã. -Ghi tªn hµng kÌm theo tªn ®Þa ph-¬ng s¶n xuÊt ra hµng ®ã .VÝ dô :r-îu vang Bordeaux -Ghi tªn hµng kÌm theo tªn h·ng s¶n xuÊt ra hµng ®ã .VÝ dô :xe m¸y Honda, xe h¬i Ford. -Ghi tªn hµng kÌm theo quy c¸ch chÝnh cña hµng hãa ®ã .VÝ dô:Ti vi mµn ¶nh mµu 14 inches. -Ghi tªn hµng cïng víi c«ng dông cña hµng ho¸ , ghi tªn hµng cïng víi m· sè cña hµng ®ã trong danh môc hµng ho¸ thèng nhÊt. 8 2-§iÒu kho¶n vÒ sè l-îng Nh»m nãi lªn mÆt l-îng cña hµng ho¸ ®-îc giao dÞch , ®iÒu kiÖn nµy bao gåm c¸c vÊn ®Ò vÒ ®¬n vÞ tÝnh sè l-îng hoÆc träng l-îng cña hµng hãa.X¸c ®Þnh b»ng c¸c ®¬n vÞ tÝnh sè l-îng , träng l-îng , khèi l-îng , chiÒu dµi , diÖn tÝch .NÕu hµng ho¸ mua b¸n ®-îc tÝnh b»ng c¸i , chiÕc, hßm , kiÖn th× rÊt dÔ .Nh÷ng hµng tÝnh theo chiÒu dµi , träng l-îng , thÓ tÝch , dung tÝch th× ®¬n vÞ phøc t¹p .NÕu ®¬n vÞ tÝnh kh«ng ®-îc quy ®Þnh râ rµng th× c¸c bªn giao dÞch dÔ cã sù hiÓu lÇm nhau .Nguyªn nh©n lµ do trong bu«n b¸n quèc tÕ nhiÒu ®¬n vÞ ®o l-êng cã cïng mét tªn gäi nh-ng ë c¸c n-íc l¹i cã mét néi dung kh¸c nhau. VÝ dô :Mét bao b«ng ë Ai cËp lµ 330kg , ë Braxin lµ 180 kg, hay mét b× cµ phª ë c¸c n-íc th-êng lµ 60 c©n Anh (27,13 kg) nh-ng ë C« l«m bi a l¹i lµ 70 c©n Anh (31,7kg) Ngoµi ra mét nguyªn nh©n ®¸ng kÓ kh¸c n÷a lµ sù ¸p dông ®ång thêi nhiÒu hÖ thèng ®o l-êng trong bu«n b¸n quèc tÕ. 3-§iÒu kho¶n vÒ quy c¸ch chÊt l-îng ChÊt l-îng hµng ghi trong hîp ®ång lµ tæng c¸c ®Æc tÝnh ,c¸c quy c¸ch , t¸c dông , hiÖu suÊt , nãi lªn mÆt chÊt cña hµng nghÜa lµ x¸c ®Þnh c¸c tÝnh chÊt h÷u Ých bªn trong vµ h×nh th¸i bªn ngoµi cña hµng ho¸ bao gåm c¸c thuéc tÝnh tù nhiªn vµ ngo¹i h×nh cña hµng ho¸ ®ã. 9 Trong hîp ®ång mua b¸n chÊt l-îng lµ c¬ së ®Ó hai bªn mua b¸n ®µm ph¸n vÒ giao nhËn hµng vµ quyÕt ®Þnh møc gi¸ c¶ cña hµng.NÕu chÊt l-îng kh«ng phï hîp víi tho¶ thuËn bªn mua cã quyÒn ®ßi hái båi th-êng thiÖt h¹i söa ch÷a, thay thÕ hµng ,®Õn møc cã thÓ tõ chèi nhËn hµng vµ huû bá hîp ®ång. Sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ th-¬ng m¹i quèc tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi tiªu dïng kh«ng chØ ®¸nh gi¸ chung cña hµng mµ cßn ®¸nh gi¸ ®-îc hÖ thèng b¶o ®¶m chÊt l-îng hµng h¸o cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt.Tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ ®Æt ra lo¹i tiªu chuÈn Iso 9000(ISO-International Standard oOrrganization-Tæ chøc quèc tÕ vÒ tiªu chuÈn ho¸) lµ nh÷ng tiªu chuÈn qu¶n lý vµ b¶o ®¶m chÊt l-îng hµng ®ã nh»m thÝch øng nhu cÇu bu«n b¸n quèc tÕ.¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn ISO9000, cã giÊy chøng nhËn cña hÖ thèng chÊt l-îng nµy lµ biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hµng b»ng n©ng cao kü thuËt vµ hiÖu qu¶ cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Trong mËu dÞch quèc tÕ cã hai ph-¬ng ph¸p chÝnh th-êng dïng ®Ó x¸c ®Þnh chÊt l-îng hµng hãa : -X¸c ®Þnh dùa vµo hµng thùc:Lµ tho¶ thuËn dùa vµo chÊt l-îng thùc tÕ cña hµng ho¸ vµ dùa vµo mÉu hµng.Theo ph-¬ng ph¸p nµy hai bªn mua vµ b¸n xem hµng ®Ó mua b¸n.Hai bªn cã thÓ trùc tiÕp gÆp nhau hoÆc göi mÉu hµng cho nhau xem vµ ®µm ph¸n víi nhau theo ph-¬ng thøc ®iÖn tÝn. -Tho¶ thuËn trªn c¬ së , thuyÕt minh. 10 4-§iÒu kho¶n vÒ bao b× , ®ãng gãi ký hiÖu , m· hiÖu Trong ®iÒu kho¶n vÒ bao b× c¸c bªn giao dÞch th-êng ph¶i tho¶ thuËn víi nhau nh÷ng vÊn ®Ò yªu cÇu chÊt l-îng cña bao b× vµ gi¸ c¶ cña bao b×. Quy ®Þnh cô thÓ c¸c yªu cÇu vÒ bao b× nh- : -Yªu cÇu vÒ vËt liÖu lµm bao b× .VÝ dô :b»ng gç míi, b»ng mµng máng polyetylen, b»ng tre nøa ®an.. -Yªu cÇu vÒ kÝch cì cña bao b×.VÝ dô :Hßm (case), bao(bale), cuén(roll), bao t¶i (gunny bag) Yªu cÇu vÒ kÝch cì cña bao b× ngoµi ra cßn cã c¸c yªu cÇu kh¸c nh- yªu cÇu vÒ sè l«ng bao b× vµ c¸ch thøc cÊu t¹o mçi líp ®ã , yªu cÇu vÒ ®ai nÑp cña bao b×. §-¬ng nhiªn ph-¬ng ph¸p quy ®Þnh c¸c yªu cÇu cô thÓ cña bao b× cã nhiÒu -u ®iÓm h¬n ph-¬ng ph¸p quy ®Þnh chung chung .Song nã ®ßi hái mçi bªn giao dÞch ph¶i cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong c¶ lÜnh vùc th-¬ng phÈm lÉn trong lÜnh vùc vËn t¶i.Bªn c¹nh viÖc ®ãng gãi mÆt ngoµi cña mçi kiÖn hµng giao theo hîp ®ång ngo¹i th-¬ng sÏ ®-îc kû ký vµ m· hiÖu:kiÖn hµng sè, kÝch th-íc cña kiÖn hµng, träng l-îng c¶ b× , träng l-îng tÞnh, chiÒu vËn chuyÓn , sè cña L/C, nh÷ng thuËt ng÷ nh- :§Ó theo chiÒu nµy xin nhÑ tay , ®Ó n¬i kh« r¸o , m· hiÖu 11 Ký, m· hiÖu , göi hµng ph¶i ®-îc quy ®Þnh chÆt chÏ .Mét lý do phæ biÕn khiÕn ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n 1 L/C lµ sù kh¸c nhau gi÷a ký m· hiÖu ghi trªn vËn ®¬n ®-êng biÓn .ViÖc th¶o luËn kü vµ ®Çy ®ñ ®èi víi viÖc liÖt kª cÈn thËn nh÷ng ký m· hiÖu ®ã trong hîp ®ång sÏ lµm gi¶m bít nh÷ng sai sãt g©y nhiÒu tèn kÐm trong lÜnh vùc nµy. 5-§iÒu kiÖn vÒ gi¸ c¶ §ã lµ c¸c tho¶ thuËn cã liªn quan ®Õn ®ång tiÒn thanh to¸n .§©y lµ mét ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt quan träng, lµ ®iÒu kho¶n träng t©m cña hîp ®ång mua b¸n C¸c bªn mua b¸n ®Òu tranh thñ ®¹t gi¸ c¶ cã lîi cho phÝa m×nh. C¸ch quy ®Þnh ph-¬ng ph¸p tÝnh vµ ®¬n vÞ tÝnh gi¸ vÒ ®ång tiÒn thanh to¸n §ång tiÒn thanh to¸n cã thÓ lµ cña n-íc bªn mua , bªn b¸n hoÆc còng cã thÓ lµ cña n-íc thø ba do c¸c bªn tho¶ thuËn. VÒ c¸ch ®Þnh gi¸ c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn mét gi¸ cè ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn mét gi¸ di ®éng theo tõng ®ît hµng. 6-§Þa ®iÓm vµ thêi h¹n giao nhËn hµng ViÖc lùa chän giao hµng cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn ph-¬ng thøc chuyªn chë hµng ho¸ vµ ®Õn ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng.MÆc dï nãi chung ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng ®· x¸c ®Þnh râ ®Þa ®iÓm giao hµng.VÝ dô:Khi tho¶ thuËn giao hµng theo ®iÒu kiÖn FOB Liverpool 12 th× ®Þa ®iÓm giao hµng ®· ®-îc quy ®Þnh råi tuy nhiªn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng chØ x¸c ®Þnh c¶ng ®Õn mµ kh«ng x¸c ®Þnh c¶ng ®i .VÝ dô ®iÒu kiÖn (IF),(FR) hoÆc cã tr-êng hîp hai bªn muèn giµnh giËt h¬n n÷a lîi thÕ vÒ m×nh .V× thÕ hai bªn cßn ph¶i tho¶ thuËn vÒ quy ®Þnh ®Þa ®iÓm giao hµng. Thêi h¹n giao nhËn hµng lµ thêi h¹n mµ bªn b¸n ph¶i hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng .NÕu c¸c bªn giao dÞch kh«ng cã tho¶ thuËn g× kh¸c , thêi h¹n nµy còng lµ lóc di chuyÓn rñi ro vµ tæn thÊt vµ hµng ho¸ tõ ng-êi b¸n sang ng-êi mua Cã 3 kiÓu quy ®Þnh thêi h¹n giao hµng Thêi h¹n giao hµng cã ®Þnh kú , thêi h¹n giao hµng ngay , vµ thêi h¹n giao hµng kh«ng ®Þnh kú Thêi h¹n giao nhËn hµng lµ thêi h¹n mµ bªn b¸n ph¶i hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng .NÕu c¸c bªn giao dÞch kh«ng cã tho¶ thuËn g× kh¸c , thêi h¹n nµy còng lµ lóc di chuyÓn rñi ro vµ tæn thÊt vµ hµng ho¸ tõ ng-êi b¸n sang ng-êi mua Cã 3 kiÓu quy ®Þnh thêi h¹n giao hµng Thêi h¹n giao hµng cã ®Þnh kú , thêi h¹n giao hµng ngay , vµ thêi h¹n giao hµng kh«ng ®Þnh kú III-Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong so¹n th¶o vµ thùc hiÖn hîp ®ång vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc. Ng-êi ta nãi th-¬ng tr-êng lµ chiÕn tr-êng qu¶ lµ kh«ng sai.ë c¸i chiÕn tr-êng cay nghiÖt ®ã nÕu nh- ta kh«ng lµ ng-êi th¾ng th× 13 sÏ lµ kÎ b¹i vµ sù thÊt b¹i phÇn lín tÊt nhiªn b¾t ®Çu tõ nh÷ng khã kh¨n .Mét trong nh÷ng khã kh¨n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi b¾t tay vµo ký kÕt hîp ®ång víi n-íc ngoµi lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn rÊt non trÎ vÒ viÖc n¾m b¾t c¸c luËt ph¸p quèc tÕ, non trÎ trong vÊn ®Ò giao th-¬ng quèc tÕ ®Æc biÖt lµ trong kh©u ký kÕt hîp ®ång. Hîp ®ång ngo¹i th-¬ng mang mét ý nghÜa hÕt søc to lín .Nã lµ chøng cø ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp , v× vËy viÖc n¾m râ mét c¸ch ch¾c ch¾n c¸ch thøc so¹n th¶o néi dung mét hîp ®ång ngo¹i th-¬ng lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt.Chóng ta còng nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ r»ng víi mét ®Êt n-íc non trÎ nh- ViÖt Nam hiÖn nay th× viÖc gÆp khã kh¨n trong kh©u so¹n th¶o néi dung hîp ®ång ngo¹i th-¬ng lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu.Khi b¾t tay vµo thùc hiÖn so¹n th¶o néi dung c¸c DNVN lu«n gÆp ph¶i rÊt nhiÒu v-íng m¾c nh- thiÕu sù chÆt chÏ trong c¸c ®iÒu kiÖn ,kh«ng n¾m râ c¸c ®iÒu luËt trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o néi dung hîp ®ång.ThÞ tr-êng thÕ giíi còng nh- thÞ tr-êng ViÖt Nam ®· chøng kiÕn bao vô tranh chÊp , kiÖn tông nhau , tèn kÐm bao thêi gian vµ c«ng søc, tiÒn cña. Chóng ta cïng xem xÐt vô kiÖn vÒ viÖc ng-êi xuÊt khÈu vi ph¹m nghÜa vô vµ mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ trong ®ã nguyªn ®¬n lµ c«ng ty Ucraina, bÞ ®¬n lµ mét DNVN.ë ®©y v× giíi h¹n cña bµi viÕt nªn em chØ nªu nh÷ng néi dung chÝnh cña vô kiÖn nµy Nguyªn ®¬n vµ bÞ ®¬n ký hîp ®ång mua b¸n mÆt hµng g¹o.Ng-êi b¸n ph¶i mua b¶o hiÓm hµng ho¸ theo ®iÒu kiÖn mäi rñi 14 ro, ng-êi h-ëng lîi lµ ng-êi mua.Trong vßng 7 ngµy kÓ tõ ngµy khëi hµnh ng-êi b¸n ph¶i göi cho ng-êi mua bé chøng tõ trong ®ã cã hîp ®ång b¶o hiÓm.NÕu vi ph¹m thêi h¹n giao hµng , ng-êi b¸n ph¶i nép ph¹t. Thùc hiÖn hîp ®ång, bÞ ®¬n ®· mua b¶o hiÓm cña c«ng ty b¶o hiÓm A cho l« hµng theo ®iÒu kiÖn mäi rñi ro, nh-ng lo¹i trõ rñi ro do n-íc vµo hÇm hµng qua n¾p hÇm tÇu.Tµu rêi c¶ng bèc vµ ghÐ vµo c¶ng Aden-Yemen ®Ó giao l« g¹o kh¸c cho ng-êi mua Yemen.Tuy nhiªn tµu l¹i bÞ b¾t gi÷ t¹i ®©y vµ bÞ ®¬n ®· th«ng b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm biÕt lµ tµu ®· bÞ b¾t vµ yªu cÇu c«ng ty b¶o hiÓm cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nh»m h¹n chÕ tèi ®a cho l« g¹o.C«ng ty b¶o hiÓm göi v¨n th- cho nguyªn ®¬n th«ng b¸o rñi ro hµng bÞ -ít do n-íc vµo hÇm hµng qua n¾p hÇm tÇu ®· ®-îc lo¹i trõ khái hîp ®ång b¶o hiÓm.Tuy nhiªn nguyªn ®¬n ®· göi th- khiÕu n¹i c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty b¶o hiÓm ®· göi th- yªu cÇu nguyªn ®¬n bæ sung hå s¬, cung cÊp b»ng chøng vÒ viÖc nguyªn ®¬n ®· khiÕu n¹i ng-êi chuyªn chë.Nguyªn ®¬n vÉn göi v¨n th- khiÕu n¹i c«ng ty b¶o hiÓm ®ßi båi th-êng, c«ng ty b¶o hiÓm tr¶ lêi r»ng c«ng ty b¶o hiÓm ®-îc miÔn tr¸ch nhiÖm do n-íc vµo hÇm hµng qua n¾p hÇm tµu vµ nÕu nguyªn ®¬n thÊy cßn c¸c nguyªn nh©n kh¸c g©y tæn thÊt cho hµng ho¸ th× göi b»ng chøng chøng minh vµ ph¶i x¸c ®Þnh râ sè tiÒn tæn thÊt do c¸c nguyªn nh©n ®ã g©y ra.Kh«ng ®-îc c«ng ty b¶o hiÓm vµ bÞ ®¬n båi th-êng nguyªn ®¬n ®· khëi kiÖn bÞ ®¬n ra toµ vµ ®ßi båi th-êng thiÖt h¹i. 15 Râ rµng chóng ta thÊy chóng ta ®ang tù ®Æt m×nh vµo thÕ bÞ ®éng ,chóng ta ch-a cã c¸i nh×n thËt s¾c bÐn vÒ mäi t×nh huèng sÏ x¶y ra trong t-¬ng lai.DNVN ®· ký hîp ®ång b¶o hiÓm mua b¶o hiÓm cho l« h¯ng theo ®iÒu kiÖn A “trõ rði ro h¯ng bÞ ­ít do n­íc v¯o hÇm h¯ng qua n¾p hÇm t¯u” m¯ kh«ng ®­îc nguyªn ®¬n ®ång ý , thËm chÝ nguyªn ®¬n còng kh«ng ®-îc th«ng b¸o vÒ viÖc lo¹i trõ rñi ro nµy trong hîp ®ång b¶o hiÓm .Nh- vËy,bÞ ®¬n ®· ®¬n ph-¬ng lµm tr¸i víi quy ®Þnh cña hîp ®ång vÒ viÖc mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸.ChÝnh vi ph¹m nµy ®· t-íc ®i quyÒn cña nguyªn ®¬n ®ßi c«ng ty b¶o hiÓm båi th-êng tæn thÊt h¯ng ho² “do n­íc v¯o hÇm h¯ng qua n¾p hÇm t¯u” th× bÞ ®¬n ph°i cã tr²ch nhiÖm båi th­êng l³i phÇn tæn thÊt ®ã cho nguyªn ®¬n.Mét viÖc cÇn ph¶i nãi ®Õn n÷a lµ sau khi ®-îc th«ng b¸o vÒ tµu bÞ b¾t gi÷ t¹i Aden ®¸ng ra víi t- c¸ch lµ chñ l« hµng , nguyªn ®¬n ph¶i cã nghÜa vô khÈn tr-¬ng ¸p dông mäi biÖn ph¸p ®Ó nh»m h¹n chÕ tæn thÊt l©y lan hoÆc ph¸t sinh thªm .Nh-ng nguyªn ®¬n l¹i kh«ng khÈn tr-¬ng thùc hiÖn nghÜa vô mµ cßn mÊt thêi gian tranh luËn víi bÞ ®¬n.Kh«ng khÈn tr-¬ng hµnh ®éng h¹n chÕ tæn thÊt l©y lan th× nguyªn ®¬n ph¶i tù chÞu lÊy phÇn tæn thÊt l©y lan ®ã . Qua mçi lÇn vÊp ng· vµ sai sãt liÖu c¸c DNVN cã thu ®-îc nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc g×?Trong vô kiÖn nµy do tµu bÞ b¾t gi÷ nªn tæn thÊt x¶y ra cho hµng hãa lµ lín v× vËy khi ký hîp ®ång chuyªn chë víi ng-êi chuyªn chë cÇn ph¶i t×m hiÓu kü vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ng-êi chuyªn chë.Khi mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ ng-êi xuÊt khÈu cÇn mua ®óng b¶o hiÓm mµ hîp ®ång ®· quy ®Þnh, kh«ng nªn ®Ó tiÕt kiÖm mét Ýt chi phÝ mµ mua b¶o hiÓm cho hµng 16 hãa kh«ng ®óng ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm ®· ®-îc quy ®Þnh trong hîp ®ång. MÆt kh¸c khi vËn ®¬n ®· ®-îc cÊp lµ vËn ®¬n ®Ých danh ng-êi nhËp khÈu th× ng-êi nhËp khÈu lµ chñ cña l« hµng, cho nªn khi hµng trong hµnh tr×nh chuyªn chë gÆp sù cè bÞ tæn thÊt th× ng-êi nhËp khÈu ph¶i ®øng ra ®Ó gi¶i quyÕt.Ng-êi nhËp khÈu ph¶i liªn hÖ víi ng-êi b¶o hiÓm hµng ®Ó trao ®æi nh»m t×m biÖn ph¸p xö lý, ®ång thêi còng ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ tæn thÊt ph¸t sinh thªm cho hµng ho¸.H¬n thÕ n÷a khi t¹m thêi x¸c ®Þnh ®-îc nguyªn nh©n g©y ra tæn thÊt th× ng-êi nhËp khÈu ph¶i tiÕn hµnh lËp c¸c biªn b¶n ,chøng tõ tiÕn hµnh khiÕu n¹i ng-êi chuyªn chë.Khi x¸c ®Þnh ®-îc nguyªn nh©n g©y ra tæn thÊt , ®Ó ®ßi båi th-êng tæn thÊt ng-êi nhËp khÈu ph¶i ph©n tÝch vµ chøng minh cô thÓ gi¸ trÞ tæn thÊt cña m×nh lµ bao nhiªu nh- thÕ míi b¶o vÖ ®-îc tèi ®a quyÒn lîi cña m×nh.C¸c DNVN ®· thiÕu sãt rÊt nhiÒu trong nh÷ng viÖc ph¶i lµm .V× kh«ng lµm ®-îc nªn chóng ta th-êng ph¶i tù chÞu lÊy tæn thÊt ®¸ng lý ra cã thÓ h¹n chÕ ®-îc vµ ng-êi nhËp khÈu kh«ng cã biªn b¶n ®Ó ,chøng tõ ®Ó lµm b»ng chøng cho viÖc khiÕu n¹i, ®i kiÖn c¸c bªn cã liªn quan nh- ng-êi chuyªn chë, ng-êi b¶o hiÓm. §©y chØ lµ mét trong rÊt rÊt nhiÒu vô kiÖn cña c¸c DNVN.Ph¶i ch¨ng tr×nh ®é cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc nµy lµ qu¸ thÊp, hiÓu biÕt cßn qu¸ Ýt ®Ó cã thÓ b-íc vµo mét thÞ tr-êng bu«n b¸n quèc tÕ.T¹i sao chóng ta l¹i th-êng xuyªn bÞ kiÖn?Sau sù kiÖn c¸ ba sa, b©y giê lµ vô kiÖn t«m vµ s¾p tíi liÖu c¸c DNVN cßn ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng vô kiÖn tông nµo kh¸c khi lµm ¨n víi c¸c n-íc nãi chung 17 vµ víi Hoa Kú nãi riªng.V¬i Hoa Kú mäi ngµnh hµng ®Òu cã nguy c¬ ®èi diÖn víi nh÷ng tranh chÊp ph¸p lý nÕu doanh thu trªn mét triÖu USD.§Æc ®iÓm cña thÞ tr-êng nµy lµ c¸c c«ng ty Hoa Kú th­êng dïng “vñ khÝ ph²p lý” ®Ó gi¯nh thÞ phÇn .Hä sÏ cã c¶ tr¨m lý do ®Ó ®Èy ®èi thñ ra khái thÞ tr-êng b»ng nh÷ng vô tranh tông. ThËt lµ khËp khiÔng khi so s¸nh ViÖt Nam víi Hoa Kú.N-íc ta lµ mét n-íc nghÌo ®i lªn tõ n«ng nghiÖp còng gièng nh- nh÷ng ng-êi n«ng d©n mang c¸c thøc ¨n cña ngon vËt l¹ ra thµnh phè.Trong b-íc ®Çu ph¸t triÓn c¸c DNVN ta ph¶i dùa vµo thÞ tr-êng n-íc ngoµi ®Ó tiªu thô c¸c s¶n phÈm cña m×nh nh»m thu ngo¹i tÖ.Thùc tiÔn trong kinh doanh cho thÊy viÖc tham gia thÞ tr-êng nµo ph¶i chÊp nhËn cuéc ch¬i ë thÞ tr-êng Êy Mü kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ mµ thªm vµo ®ã ®©y lµ mét quèc gia cã tiÒm lùc tµi chÝnh m¹ng vµ hÖ thèng luËt ph¸p tinh vi ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi kinh doanh cho quèc d©n cða hä.S©n ch¬i cða Mü l¯ s©n ch¬i “c² lín nuèt c² bД.§øng tr-íc thö th¸ch nµy ViÖt Nam cã hai sù lùa chän.Mét lµ chiÕn ®Êu ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi d©n téc .Hai lµ tõ bá thÞ tr-êng Mü .Con ®-êng thø hai lµ thÊt s¸ch.VËy th× chóng ta ph¶i lµm sao?.Chóng ta chØ lµ “c² bД m±i hay sao?Trong nh÷ng s©n ch¬i nh­ thÕ n¯y chòng ta ®-îc hay mÊt nhiÒu?. Chóng ta ®ang b-íc nh÷ng b-íc ®Çu lµm quen víi viÖc giao th-¬ng quèc tÕ ,sù thö th¸ch vµ nh÷ng khã kh¨n nµy còng míi chØ lµ b¾t ®Çu .VËy chóng ta sÏ b-íc ®i nh÷ng b-íc l©u dµi vµ v÷ng ch¾c nh- thÕ nµo?.Nh÷ng c©u hái nµy d-êng nh- ®· ®-îc bá ngá tõ rÊt l©u råi. 18 C¸c DNVN cÇn ph¶i trang bÞ cho m×nh mét nÒn t¶ng kiÕn thøc thËt v÷ng ch¾c trong viÖc so¹n th¶o vµ ký kÕt néi dung hîp ®ång ngo¹i th-¬ng.§¹i ®a sè c¸c DNVN kh«ng hiÓu râ ®Õn luËt ph¸p , lóng tóng trong viÖc lùa chän luËt ¸p dông, chØ khi mäi chuyÖn ®· lì dë th× míi rót kinh nghiÖm. Trªn con ®-êng ®-a ViÖt Nam gia nhËp vµo tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) buéc chóng ta ph¶i ®-a nh÷ng yªu cÇu vÒ hoµn thiÖn khung ph¸p lý.Chóng ta nªn biÕt r»ng ta lµm luËt kh«ng ph¶i chØ v× tæ chøc yªu cÇu mµ ta lµm luËt v× chÝnh lîi Ých cña chóng ta.Bªn c¹nh ®ã ®éi ngò luËt s- n-íc nhµ còng cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh ®Ó cã thÓ ®øng ra b¶o vÖ cho n-íc nhµ, gióp cho c¸c DNVN gi¶m ®-îc mét phÇn chi phÝ ®¸ng kÓ thuª luËt s- ë n-íc ngoµi.Nh- vô kiÖn cña Hoa Kú víi ViÖt Nam viÖc lùa chän luËt s- ë Hoa Kú ®èi víi DNVN kh«ng ph¶i lµ chuyÖn dÔ dµng vµ cø kh«ng ph¶i lµ cø cã luËt s- th× sÏ th¾ng kiÖn.Dï cã hay kh«ng cã luËt s- th× viÖc th¾ng thua tr-íc toµ lµ chuyÖn kh«ng thÓ tr¶ lêi ngay nh-ng khi ®· cã luËt s- th× x¸c suÊt thua sÏ lµ thÊp nhÊt v× vËy vai trß quan träng cña c¸c luËt s- lµ kh«ng thÓ phñ nhËn.Tr¸ch nhiÖm ®Ì nÆng lªn ®«i vai cña nh÷ng ng-êi biÕt luËt n-íc nhµ. 19 KÕt luËn Cïng nhau ph©n tÝch xem xÐt vµ nh×n l¹i nh÷ng g× chóng ta ®· vµ ch-a lµm ®-îc lµ c«ng viÖc th-êng xuyªn cña c¸c nhµ kinh doanh.Nh÷ng ®iÒu chóng ta ®· lµm ®-îc ch-a ph¶i lµ nhiÒu tuy nhiªn chòng ta ph°i tù tin v¯ nç lùc trong cuéc “chiÕn ®Êu tr­êng kú n¯y”.Cßn ph°i cè g¾ng, cßn ph°i häc hài v¯ ch¾c ch¾n sÏ cßn gÆp nhiÒu thÊt b¹i.Nh-ng thÊt b¹i chÝnh lµ c¬ héi ®Ó c¸c DNVN b¾t ®Çu mét lÇn n÷a mét c¸ch hoµn h¶o h¬n.Vµ b©y giê cè g¾ng lµ nh÷ng g× mµ chóng ta ph¶i lµm cho dï thµnh c«ng hay thÊt b¹i.Chóng ta tin vµo tr×nh ®é cña nh÷ng th-¬ng nh©n ViÖt Nam –nh÷ng ng-êi sÏ mang ViÖt Nam ®Õn víi thÕ giíi b»ng nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt chø kh«ng ph¶i b»ng nh÷ng vô kiÖn tông.Chóng ta h·y cïng chê ®îi ,cïng tin vµ cïng hy väng… 20