Tài liệu Một số biện pháp rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 4 5 tuổi ở trường mầm non nga thủy

MỤC LỤC Nội dung 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài 1.2. Mục đích nghiên cứu 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3.Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Tự học tập bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng thực hành thao tác chăm sóc vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ . 2.3.2. Giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua các hoạt động học. 2.3.3. Rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông qua hoạt động hằng ngày. 2.3.4. Công tác tuyên truyền phù hợp với phu huynh 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận 3.2. Kiến nghị Trang 1 1 1 1 2 2 2 4 5 5 7 9 15 18 19 19 20 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” 0 Trẻ em là miền hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc, đất nước.[4]. Trẻ em hôm nay là công dân của thế giới ngày mai. Việc bảo vệ chăm sóc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là vấn đề cấp bách của gia đình và toàn xã hội vì nó có tầm quan trọng đến đời sống con người và sự phát triển của đất nước. Nên điều quan trọng nhất trong việc giáo dục cho trẻ những khái niệm đạo đức, những thói quen vệ sinh, hành vi văn minh để hình thành nhân cách trẻ là nhiệm vụ hàng đầu của giáo viên mầm non. Giáo viên phải quan tâm trang bị cho trẻ những tri thức và nhân cách toàn diện để trẻ hình thành những dấu ấn ban đầu có ý nghĩa to lớn và góp phần quyết định đến hành vi sau này của trẻ. Nếu được chăm sóc tốt và hình thành những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cần thiết ngay từ nhỏ thì sẽ giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, chống đỡ được các bệnh tật và giúp trẻ có những lời nói hay, những hành vi đẹp đối với những người xung quanh để khi lớn lên trẻ phát triển toàn diện cả về trí óc, thể chất lẫn tinh thần để sau này có ích cho bản thân, gia đình và toàn xã hội. . Hiện nay trên thông tin đại chúng hoặc trên các bảng tin đều có rất nhiều băng zôn có hình ảnh, khẩu hiệu nhằm tuyên truyền thói quen vệ sinh và hành vi văn minh. Nhưng chỉ nhìn vào những tấm băng zôn đó thì trẻ nhỏ không hiểu hết được tầm quan trọng của vấn đề đang tuyên truyền, mà phải có sự giáo dục uốn nắn và trẻ được thực hành hằng ngày ngay từ nhỏ thì trẻ mới có thể lĩnh hội được các kiến thức đó. Tục ngữ việt nam có câu: “Uốn cây từ thuở còn non Dạy con từ thuở con còn thơ ngây” [1] Suy nghĩ nhiều về vấn đề này, tôi nghĩ việc giáo dục những thói quen vệ sinh và những hành vi văn minh cho trẻ là việc làm đầu tiên và cần thiết để hình thành nhân cách đầu tiên trong tâm hồn trẻ thơ. Tôi luôn trăn trở và nghiên cứu để tìm ra phương pháp giáo dục cho trẻ. Vì vậy tôi quyết định chọn đề tài “Rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường mầm non nga Thủy” để nghiên cứu ở nhóm lớp tôi phụ trách. 1.2. Mục đích nghiên cứu Với đề tài này mục đích nghiên cứu là đánh giá thực chất việc giáo dục vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ ở trường mầm non nói chung và của mẫu giáo 4- 5 tuổi nói riêng. Để tìm ra nhiều biện pháp giúp trẻ lĩnh hội được các kiến thức vệ sinh và hành vi văn minh một cách nhẹ nhàng không gò ép. 1.3. Đối tượng nghiên cứu - Biện pháp rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh nhằm phát triển thể chất và nhân cách cho trẻ 4 - 5 tuổi lớp Hoa Hồng Trường mầm non Nga Thủy 1.4. Phương pháp nghiên cứu 1.4.1. Nghiên cứu lý luận. - Các loại sách vở nói về vệ sinh và hành vi văn minh 1 - Một số thông điệp về các chiến dịch về phòng bệnh 1.4.2. Quan sát thực tiển - Nhóm phương pháp quan sát - Nhóm phương pháp thực hành trải nghiệm - Quan sát trẻ thực hành vệ sinh và những hành vi ứng xử qua lời nói và hành động hàng ngày để xác định mức độ nhận thức và kỹ năng thực hành vệ sinh của trẻ. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Ngành giáo dục mầm non đã khẳng định “hình thành ở trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách con người mới XHCN là hướng tới đào tạo cho thời đại mới, một thời đại tiến bộ vượt bậc của khoa học công nghệ thông tin. [2] Như chúng ta đã biết mỗi đứa trẻ sinh ra là mỗi cá thể riêng biệt và mỗi trẻ là một cá tính khác nhau luôn mong muốn thể hiện cá tính độc lập và muốn chứng tỏ mình. Nên bất kể là ai, kể cả cô giáo hay ông bà và bố mẹ đều không thể chi phối hay giới hạn những hành động mà trẻ thích. Bởi vậy chúng ta cần tìm cách gần gũi trẻ để giáo dục trẻ một cách phù hợp hơn. Vì vậy đòi hỏi người giáo viên phải luôn luôn tìm tòi và tìm ra các biện pháp để giáo dục trẻ một cách mềm dẻo và hứng thú. Là một giáo viên mầm non, tôi nhận thấy việc giúp trẻ 4 - 5 tuổi có thói quen vệ sinh cá nhân ở trường mầm non, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và tư duy là một việc làm vô cùng quan trọng. Vì ở lứa tuổi này, trẻ em thường hiếu động và mải mê vui chơi nên việc vệ sinh cá nhân, đặc biệt là rửa tay thường rất ít được chú ý thực hiện cho dù đã được căn dặn nhiều lần. Trong khi đó, giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt mang lại hiệu quả đáng kể trong việc phòng các bệnh cảm cúm và dịch tay chân miệng cho bản thân trẻ cũng như hạn chế lây lan cho người khác. Một trong những cách phòng tránh dịch bệnh đơn giản và ít tốn kém nhất là tạo thói quen vệ sinh cá nhân tốt, những công việc vệ sinh hàng ngày tưởng như rất đơn giản như đánh răng, rửa mặt, rửa tay,...nhưng rất cần thiết trong đời sống con người, nó không chỉ tạo ấn tượng tốt với mọi người xung quanh mình mà còn giúp chúng ta phòng bệnh và duy trì một sức khỏe tốt. Trẻ nhỏ luôn thích cảm nhận mọi thứ xung quanh nhưng chúng chưa nhận thức được rằng những lần va chạm đó lại có thể làm lây lan nhiều vi khuẩn gây bệnh. Nên giúp trẻ có thói quen vệ sinh cơ thể sạch sẽ chính là việc giúp trẻ luôn có thể lực khỏe mạnh phòng chống lại các loại bệnh tật.[5] Trẻ khỏe mạnh ít ốm đau là hạnh phúc của gia đình và xã hội tuy nhiên muốn trẻ luôn giữ gìn cơ thể sạch sẽ cần phải giúp trẻ ý thức được tầm quan trọng của việc giữ gìn cơ thể sạch sẽ, rèn luyện cho trẻ ý thức tự giác trong hoạt động vệ sinh. Muốn được  như vậy thì không chỉ cần đến sự chăm sóc của người lớn mà điều quan trọng là bé biết tự bảo vệ sức khỏe bản thân và chính giáo viên là người rèn luyện cho trẻ thói quen đó.  2 Trường học là một nơi trẻ em dùng chung bàn ghế, dụng cụ học tập, đồ chơi và cùng nắm tay chạy nhảy, vui chơi. Tuy nhiên, đây cũng là nơi chúng truyền vi khuẩn cho nhau nhanh và nhiều nhất. Vì vậy để có thể giúp trẻ tự hạn chế khả năng nhiễm khuẩn chúng ta phải ‘làm gương’ về việc giữ vệ sinh nhằm gây ảnh hưởng tích cực cho trẻ đồng thời dùng những cách hấp dẫn, thu hút giúp thiết lập thói quen đó một cách hiệu quả.  Tuổi của trẻ là tuổi hiếu động, mải chơi nên chẳng mấy để ý đến việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, cũng chưa có ý thức tự giác do đó mục tiêu của tôi là hình thành thói quen vệ sinh cá nhân tốt giúp trẻ bảo vệ sức khỏe bản thân, trẻ trở nên sạch sẽ và đáng yêu. Điều đó còn giúp trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh cho bản thân trẻ và cho những người xung quanh ngay từ nhỏ. Chính vì vậy việc chăm sóc và giáo dục vệ sinh cho trẻ mẫu giáo là một việc rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là việc rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo đó là nhiệm vụ rất cần thiết. Giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, chống đỡ được các bệnh tật, tránh được những dị tật, thích nghi được với điều kiện sống, hình thành những  thói quen cơ bản để giúp trẻ có nhiều nề nếp tốt. Giáo dục kỹ năng văn hóa vệ sinh cho trẻ có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục con người mới phát triển toàn diện. Giáo dục những kỹ năng văn hóa vệ sinh  cho trẻ là điều cần thiết, để tạo cho trẻ những thói quen tốt. Những thói quen này được lặp đi lặp lại hằng ngày và trở thành những kỹ năng. Kỹ năng văn hóa vệ sinh là loại kỹ năng lao động tự phục vụ. Đó là những động tác thói quen rửa mặt, rửa tay, tập súc miệng, tập đánh răng, tập ngồi ngay ngắn, tập xì mũi vào khăn, tập mặc quần áo, … Trẻ lớn, cô hướng dẫn trẻ làm và giải thích để hiểu thêm về ý nghĩa của những việc làm đó. Cô giáo phải dạy từ những động tác đơn giản đến phức tạp. Phải thường xuyên kiểm tra, củng cố, tạo cho trẻ thói quen bền vững. Trong các bài học vệ sinh, cô giáo phải lên tiết dạy hoặc lồng ghép qua các tiết học khác, dần dần đã giúp cho trẻ biết được cái đẹp, cái sạch của con người, học được những tác phong, nếp sống văn minh. Những bài học vệ sinh gồm: Vệ sinh thân thể như luôn giữ cho mắt, mũi, chân tay sạch sẽ, khi chân tay bẩn phải biết đi rửa, trước khi ăn phải rửa tay, không bôi bẩn lên quần áo, đầu tóc luôn gọn gàng. Vệ sinh ăn uống: Biết cách cầm thìa, bát đúng quy định, xúc ăn gọn gàng không rơi vãi, không nói chuyện khi đang ăn, biết vét cơm sạch khi hết cơm… biết mời trước khi ăn và biết xin cơm có lễ độ, biết giữ sạch bàn ghế của mình hỏng hoặc bôi bẩn lên đồ dùng đồ chơi. Khi sử dụng xong biết cất đúng nơi quy định và ngăn nắp, đẹp mắt. Biết chơi đoàn kết, nhường nhịn nhau. Không nói tục chửi bậy, không khạc nhổ bừa bãi và ném giấy bừa bãi và ném giấy, rác lung tung. Cô dạy trẻ khi ho phải hắt hơi, ngáp phải lấy tay che miệng, tập cho trẻ thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Rèn luyện trẻ ăn, ngủ đúng giờ giấc, tập cho trẻ súc miệng, đánh răng sau khi ăn. Với trẻ lớn, cô giải thích ý nghĩa công việc làm đó để trẻ hiểu và tự giác làm. Cô thường xuyên kiểm tra, củng cố, tạo cho trẻ thói quen bền vững. Trẻ học được người lớn tác phong, hành vi văn minh. Sự gương mẫu của cô và những người xung quanh. Đặc điểm 3 của trẻ là hay bắt chước, có thể bắt chước cái đúng, cái tốt, nhưng cũng có thể bắt chước cái sai, cái xấu. Vì vậy cô giáo và mọi người xung quanh cần phải tự rèn bản thân và tuân thủ những yêu cầu vệ sinh của nhà trường, thực hiện triệt để lời nói phải đi đôi với việc làm để thực sự là tấm gương sáng cho các cháu noi theo.[3] Nhận thức được tầm quan trọng về vấn đề này tôi đã suy nghĩ và trình bày thực tế để tìm biện pháp thực hiện. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2.2.1.Đặc điểm tình hình. Thuận lợi - Cơ sở vật chất: + Lớp khang trang, sạch sẽ, thoáng mát được trang bị cơ sở vật chất. + Ban giám hiệu luôn quan tâm giúp đỡ, bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao các điều kiện CSVS động viên khích lệ giáo viên phát huy hết khả năng sáng tạo. – Giáo viên: + 2/2 cô có trình độ trên chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ. + Bản thân là giáo viên phụ trách lớp MG nhỡ nhiều năm, nắm bắt và hiểu rõ được đặc điểm tâm lý, nhận thức của trẻ. – Học sinh: Trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát, thích giúp đỡ cô trong các công việc của lớp. – Phụ huynh: Đa số phụ huynh đều quan tâm đến việc học của con nên rất thuận lợi cho việc tuyên truyền kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường Khó khăn:  - Cơ sở vật chất: + Các tài liệu chuyên môn về phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục hành vi văn minh cho trẻ còn nằm rải rác ở nhiều nơi, nhiều loại nên việc sưu tầm tìm kiếm gặp khó khăn. – Giáo viên: Chưa sáng tạo, sử dụng các biện pháp một cách linh hoạt để dạy trẻ đáp ứng yêu cầu của chương trình và những thay đổi của xã hội. – Học sinh: + Có một số học sinh yếu, hay nghỉ học nên gặp khó khăn trong việc cung cấp các kiến thức và rèn luyện cho trẻ. + Nhiều trẻ được gia đình chiều, được bố mẹ, ông bà ở nhà làm hộ mọi việc nên trẻ ỉ lại. – Phụ huynh: Còn một số phụ huynh chưa được tiếp cận nên nhận thức về vai trò của việc giáo dục hành vi văn minh cho trẻ còn hạn chế nên việc phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh còn gặp khó khăn.   Với những khó khăn trên tôi đã nghiên cứu, áp dụng các biện pháp khắc phục, sửa đổi và giáo dục trẻ một cách đúng đắn nhất. 2.2.2. Kết quả thực trạng Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trên trẻ với kết quả như sau Nội dung khảo sát Kết quả Tổng Đạt Chưa đạt 4 số trẻ 35 Số trẻ Trẻ biết rửa tay bằng xà phòng đúng quy 13 trình Trẻ biết vệ sinh thân thể sạch sẻ 15 Trẻ biết vệ sinh trong ăn uống Trẻ biết vệ sinh trước và sau khi ngủ Trẻ có hành vi vệ sinh văn minh 12 17 10 37,1 Số trẻ 22 62,9 42,8 20 57,2 34,2 48,5 28,5 23 18 25 65,8 51,5 71,5 % % Với kết quả trên tôi băn khoăn trăn trở để tìm ra phương pháp biện pháp giải quyết như sau: 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyêt vấn đề. 2.3.1. Tự học tập bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng thực hành thao tác chăm sóc vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ . Đầu năm học được nhà trường phân công đứng lớp 4- 5 tuổi tôi luôn xác định muốn rèn luyện cho trẻ lớp tôi có thói quen trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và có thói quen hành vi văn minh thì việc cần làm đầu tiên là tổ chức bồi dưỡng kiến thức về kỹ năng sống và các bước thực hiện thao tác vệ sinh cho trẻ thật thuần thục. Thấy rõ được mục đích yêu cầu và tầm quan trọng của công việc đang làm là phải nắm vững nội dung giáo dục chăm sóc vệ sinh và nguyên tắc hướng dẫn thực hành các thao tác như: Rửa tay, rửa mặt, chăm sóc răng miệng, tắm rửa thay quần áo hằng ngày, biết sử dụng các dụng cụ vệ sinh đúng cách,…cho trẻ Tôi đã tự tìm tòi các tài liệu có liên quan đến chuyên đề vệ sinh để nghiên cứu và đưa vào thực hiện. + Học tập nâng cao kiến thức qua tài liệu: Ngay vào đầu năm học mới tôi phải bắt tay ngay vào việc tìm tòi qua tài liệu, qua sách báo về các kỹ năng rửa mặt, rửa tay tay bằng xà phòng, đánh răng đúng quy trình để hướng dẫn trẻ, nhằm giúp trẻ biết cách tự phục vụ cho chính bản thân mình. Tôi luôn quan sát để rèn nề nếp thói quen cho trẻ bằng cách theo dõi sửa sai qua hoạt động hằng ngày của trẻ và tạo tình huống để cho trẻ có cách giải quyết và ứng xử sao cho phù hợp. Qua nhiều tài liệu sách báo tôi đã học nhiều kinh nghiệm cụ thể tôi đã học được qua (Một số thông điệp của chiến dịch truyền thông “Rửa tay với xà phòng để phòng, chống bệnh tay - chân - miệng - Hưởng ứng phong trào vệ sinh yêu nước và nâng cao sức khỏe nhân dân “Hãy thường xuyên rửa tay với xà phòng vì sức khỏe của bạn và con bạn”). Qua tài liệu này tôi nắm được tầm quan trọng của việc rửa tay bằng nước sạch và xà phòng sẽ hạn chế được bệnh chân tay miệng. Ngoài ra rửa tay bằng nước sạch và xà phòng còn hạn chế được 47% nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy và khoảng 30% các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp cấp. Mà những bệnh này còn ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ như suy dinh dưỡng, kém phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ. + Học tập Nâng cao kiến thức qua chị em đồng nghiệp 5 Bên cạnh những việc làm trên tôi học hỏi thêm của chị em đồng nghiệp ở những hoạt động mẫu có nội dung dạy trẻ thực hành rửa tay bằng xà phòng, rửa mặt thông qua lô tô và qua thực hành thực tế dưới hình thức hoạt động vui chơi, hoạt động lao động tự phục vụ để nâng cao kiến thức của mình và có kinh nghiệm tổ chức lôi cuốn trẻ ở lớp tôi chủ nhiệm được tốt hơn. Ví dụ: Thông qua dự hoạt động rửa tay bằng xà phòng của cô Hà :Để lôi cuốn trẻ vào hoạt động một cách hứng thú không bị gò ép, cô giáo đã cho trẻ chơi trò chơi : “ Gieo hạt” đến phần chơi lá rụng trẻ đưa tay xuống dưới Cô giáo hỏi: - Lá rụng nhiều chúng ta phải làm gì? (Nhặt lá bỏ thùng rác) - Nhặt lá xong chúng ta phải làm gì? (Rửa tay bằng xà phòng) - Chúng ta cùng thực hành bằng tay không trước nào? (Cô giáo vừa hướng dẫn vừa hỏi trẻ để trẻ ghi nhớ các thao tác rửa tay) Tôi thấy giờ hoạt động rất nhẹ nhàng “ Chơi mà học, học bằng chơi” mà trẻ lại vừa lắm được kiến thức vệ sinh và có hành vi bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp và trẻ cũng rất hứng thú thực hành các thao tác rửa tay bằng xà phòng. Từ đó tôi đã đúc kết được kinh nghiệm để tổ chức cho trẻ lớp tôi hoạt động một cách hứng thú. Hình ảnh cô giáo hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng. Kết quả: Từ khi thực hiện biện pháp này bản thân tôi đã học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm để chuyền đạt cho các cháu lớp tôi. 2.3.2. Giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua các hoạt động học. 6 Rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông qua hoạt động học  nhằm trau dồi cho trẻ những tri thức cần thiết về cuộc sống xung quanh mà giúp trẻ gắn bó với quê hương, biết yêu quý người lao động, có ý thức bảo vệ thiên nhiên, có những hành vi văn minh, làm giàu vốn tri thức về cuộc sống của trẻ, thông qua các hình tượng nghệ thuật giáo dục tình cảm về đất nước, con người, thiên nhiên, xây dựng cho trẻ những tri thức và kinh nghiệm về hành vi văn minh và thói quen vệ sinh giúp trẻ nhận biết được điều tốt, điều xấu, thúc đẩy hành vi đạo đức cho trẻ. Thông qua hoạt động học tập cô giáo từng bước giáo dục trẻ có ý thức kỷ luật, kỹ năng, biết chủ động tự lực vượt qua những khó khăn để hoàn thành công việc được cô giáo giao cho. Cô giáo cần có thái độ đúng đắn, nếu trẻ mắc phải lỗi lầm thì cô giáo phải nhắc nhở ngay, biểu lộ thái độ không hài lòng nhưng với thái độ bình tĩnh. Cần tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ lại như vậy, tuyệt đối không được nóng giận, mắng chửi hay đánh đập trẻ. * Với hoạt đông KPKH: Tôi đã lồng ghép khéo léo nội dung giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ. Ví dụ: Chủ đề bản thân. Đề tài “Tìm hiểu về cơ thể bé” Khi cho trẻ khám phá tìm hiểu về chức năng các bộ phận trên cơ thể trẻ - Mắt có chức năng gì ? - Muốn mắt nhìn rõ chúng ta phải làm gì? - Chúng ta giữ gìn mắt như thế nào ? Trẻ được tìm hiểu về cơ thể của mình, biết các bộ phận trên cơ thể mình và thông qua hoạt động này tôi tích hợp giáo dục vệ sinh vào hoạt động vừa nhẹ nhàng vừa lôi cuốn trẻ giúp trẻ biết giữ gìn vệ sinh thân thể của mình không những sạch sẽ cho mình mà còn đem lại lợi ích cho những người xung quanh mình… * Với hoạt động âm nhạc Âm nhạc là hoạt động sôi nổi và luôn lôi cuốn được trẻ vì vậy việc lồng nghép nội dung thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông qua các bài hát trẻ lĩnh hội được các nội dung một các nhẹ nhàng thoải mái. Ví dụ : Chủ đề bản thân Đề tài Dạy hát “Chiếc khăn tay” nhạc và lời (Văn Tấn) tôi giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ một cách nhẹ nhàng “Chiếc khăn tay mẹ may cho bạn, bạn rất yêu quý và giữ gìn chiếc khăn tay mẹ tặng cho mình. Bạn dùng khăn để mỗi khi rửa tay xong bạn lau khô tay cho tay sạch sẽ, để đôi tay không bị bẩn các con phải học tập bạn để giữ gìn vệ sinh cho sạch sẽ. Qua đó tôi giáo dục trẻ biết tôn trọng giữ gìn món quà mà mọi người tặng cho mình. Ngoài ra còn biết phải rửa mặt, mũi chân tay hàng ngày. Hay với chủ đề Trường mầm non Đề tài “Đi học về” Thông qua bài hát tôi giáo dục trẻ biết chào hỏi lễ phép với những người thân yêu trong gia đình khi đi học về *Hoạt động làm quen với văn học: Văn học là hoạt động mang tính giáo dục cao, những hình ảnh, các nhân vật trong tác phẩm luôn là hình mẫu để giáo dục trẻ về nhân các, đạo đức, ứng xử giữa con người với con người, con người với thiên nhiên. Ví dụ: Với Chủ đề Bản thân Đề tài Thơ “Lên bốn” Cô đàm thoại cùng trẻ + Bạn nhỏ trong bài thơ làm được những gì khi lên bốn? 7 + Con đã làm được những gì? + Tại sao con phải làm như vậy? Tôi đã giáo dục trẻ biết vâng lời bố mẹ không uốn bố mẹ không khóc nhè khi tắm không vầy lâu + Con chào ông bà bố mẹ như thế nào? (Chào ai trước,chào như thế nào,tư thế chào) Ở bài thơ “ Lấy tăm cho bà” Tôi giáo dục trẻ biết thương yêu quan tâm đến mọi người trong gia đình mình mà nhất là bà của mình khi ðã già yếu . Còn ở bài thơ “ Cô dạy” của Phạm Hổ, Ở chủ đề Bản thân Mẹ mẹ ơi cô dạy Mẹ mẹ ơi cô dạy Phải giữ sạch đôi tay Cãi nhau là không vui Bàn tay mà dây bẩn Cái miệng nó xinh thế Sách áo cũng bẩn ngay Chỉ nói điều hay thôi Qua bài thơ tôi giáo dục trẻ biết giữ gìn về sinh cho bản thân mình và không được nói bậy, chửi bậy, nếu bạn nào chửi bậy thì cái miệng không còn xinh nữa. Tôi thấy sau khi được học bài thơ trẻ trở lên ngoan hơn và biết nghe lời cô giáo hơn. Hoạt động tạo hình: “Dán hoa tặng mẹ” cô có thể đàm thoại: + Hãy kể về mẹ con ? + Con đã làm gì để vui. Cả lớp dán bông hoa thật đẹp để tặng mẹ nhân ngày 20/10. - Khi phết hồ để dán xong chúng ta phải làm gì? Qua đó hình thành ở trẻ thói quen vệ sinh sạch sẽ và thói quen quan tâm đến người thân trong gia đình,biết tạo được niềm vui nho nhỏ cho những người thân yêu,biết quan tâm đến mọi người thân trong gia đình. * Với hoạt động tạo hình: Tạo hình là một hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật nên tôi đã lồng ghép khéo léo nội dung giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ nhằm giúp trẻ hoạt động thoải mái, nhẹ nhàng. Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới thực vật Đề tài: “Nặn Quả” Khi hướng trẻ tới nhiệm vụ tạo hình tôi nhắc nhở trẻ khi nặn xong sản phẩm thì phải lau tay bằng khăn ướt và phải giữ gìn sản phẩm của mình, sản phẩm của bạn. Ngoài ra tôi còn lồng ghép giáo dục trẻ về vệ sinh ăn uống (khi mẹ mua các loại quả về ăn thì các con nhớ phải rửa sạch, gọt vỏ và phải vứt vỏ vào thùng đựng rác nếu là quả phải gọt vỏ). Và hỏi trẻ trước khi ăn trẻ phải làm gì? Rửa tay như thế nào? Rửa tay bằng cái gì? Để trẻ khắc sâu thêm kiến thức về vệ sinh. Đồng thời tôi còn nhắc nhở trẻ trước khi ăn phải mời mọi người để rèn hành vi văn minh cho trẻ. * Đối với giờ học phát triển thể chất: Hoạt động phát triển thể chất là hoạt động nhằm nâng cao thể lực sức khoẻ của trẻ: giúp trẻ phát triển các kĩ năng vận động đồng thời giúp trẻ có một sức khoẻ tốt, cơ thể phát triển cân đối, hài hoà, tinh thần sảng khoái, vui vẻ, ngoài ra còn giúp phát triển mối quan hệ giữa cô và trẻ cũng như phát triển tốt mối quan 8 hệ bạn bè trong phối hợp vận động cùng các bạn. Vì vậy cô giáo dục trẻ siêng năng thể dục, tập đều đặn giúp cơ thể khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, trong lúc tập các con không chen lấn, không xô đẩy nhau, không đùa giỡn,… Hoạt động vận động của các cháu lớp 4 - 5 tuổi Trường Mầm non Nga Thủy Rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là khâu đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ đặc biệt là tuổi mầm non, vì vậy hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu  giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới động vật Đề tài “Chạy nhanh 10m, Trò chơi cáo ơi ngủ à” khi cho trẻ ở các tổ thi đua và chơi trò chơi thì tôi luôn giáo dục trẻ tinh thần đoàn kết gắn bó tạo nên một sức mạnh tập thể để chiến thắng đội bạn. Kết quả: Như vậy khi lồng ghép vào các hoạt động học để rèn luyện trẻ thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ tôi thấy trẻ tiếp thu nhanh, biết cách thể hiện tình cảm của mình, biết giúp đỡ mọi người và biết cách vệ sinh sạch sẽ cho bản thân mình và biết làm đẹp, làm sạch nơi mình đang sinh hoạt. 2.3.3. Rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông qua hoạt động hằng ngày. Trong trường mầm non, hình thành tổ chức rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ được thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày của cô và trẻ như: đón trẻ, thể dục sáng, hoạt động vui chơi, đi dạo, ăn trưa, ngủ trưa, hoạt động chiều, nêu gương và chuẩn bị ra về. Những hoạt động trên nối tiếp nhau và được lặp lại hàng ngày. Thông qua hoạt động hàng ngày cô giáo thực hiện nhiều yêu cầu rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ, dạy cho trẻ biết quan tâm, tự tin, tự ý thức và tôn trọng mọi người xung quanh, giáo dục tinh thần tự lực, tự giác, ý thức kỷ luật, trật tự trong sinh hoạt, hành vi văn minh, giữ gìn vệ sinh, giáo dục tình thương, quan hệ đoàn kết thân ái với bạn, biết yêu mến và tôn trọng người lớn, tinh thần chăm sóc và giữ gìn của chung cũng như của riêng mình. Dạy trẻ biết cách tự chăm sóc bản thân ngay từ khi còn nhỏ là điều rất quan trọng, nếu cha mẹ vì lo con chưa đến tuổi và làm thay cho con tất cả mọi việc thì 9 có nghĩa cha mẹ đang lấy đi quyền được học hỏi và cơ hội phát triển bản thân của trẻ, không vì thế mà cha mẹ làm thay cho trẻ mà khuyến khích trẻ tích cực làm những việc vừa sức của trẻ. Biết đi tiêu tiểu đúng nơi quy định. Trẻ không ăn quả xanh, uống nước lã. Khi ăn cơm trẻ không làm rơi vãi. Các cháu đã thể hiện được nếp sống văn minh lịch sự. Biết đi thưa về trình, khi gặp người lớn biết lễ phép để chào hỏi. - Biết nhường nhịn bạn giúp đỡ lẫn nhau, khi ho ngáp hắt hơi, hỉ mũi, phải lấy tay che miệng. Biết tôn trọng và quý mến mọi người. Biết yêu quý bảo vệ cảnh đẹp của thiên nhiên, không bứt hoa, bẻ cành Giáo viên thường xuyên rèn cho trẻ  tự rửa mặt, rửa tay trước khi ăn, sau khi đi đại tiểu tiện, chải đầu, đánh răng. * Trong giờ đón trẻ Mỗi buổi sáng đón trẻ tôi nhắc nhở trẻ phải chào cô giáo khi đến lớp và chào tạm biệt ông bà bố mẹ để vào lớp, nhắc trẻ cất đồ dùng đúng nơi quy định để giữ cho lớp học được gọn gàng sạch sẽ, trang phục quần áo phải gọn gàng, không mặc quần áo bẩn,rách, đứt cúc, không ngồi lê trên sàn đất hoặc bôi bẩn vào quần áo - thường xuyên tắm rửa thay quần áo. Hình ảnh cô giáo đón trẻ và nhắc nhở trẻ chào hỏi Ngoài ra tôi còn trò chuyện và đàm thoại với trẻ về những công việc trẻ đã làm được và chưa làm được mỗi buổi sáng thức dậy . + Mỗi buổi sáng thức dậy con thường làm gì? (Đánh răng, rửa mặt .....) 10 + Các con chải răng như thế nào? + Vì sao các con phải chải răng? + Để khuôn mặt sạch sẽ các con phải làm gì? + Các con lau mặt như thế nào? Sau đó tôi trò chuyện với trẻ về tầm quan trọng của việc đánh răng rửa mặt vệ sinh cá nhân cho cơ thể sạch sẽ thì cơ thể sẽ không nhiễm các bệnh hô hấp, bệnh truyền nhiễm từ người này sang. Trong hoạt động vui chơi Vui chơi là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mẫu giáo. Các đặc điểm tâm lý mới, các nét tính cách mới của trẻ được hình thành chủ yếu do hoạt động chủ đạo này. Vì vậy rèn luyện hành vi văn minh cho trẻ là một phương tiện giáo dục mạnh mẽ nhất. Ví dụ, trong vui chơi nếu bé giật đồ chơi của bạn, cô giáo có thể giải thích với bé: "việc giật đồ chơi của bạn là không được, nếu con thích thì phải mượn bạn chứ". Cô giáo cũng có thể hỏi trẻ lần sau sẽ làm gì để mượn đồ chơi của bạn. Trong các loại trò chơi, trò chơi phân vai theo chủ đề có vị trí đặc biệt quan trọng. Thông qua chủ đề mà cô giáo có tác động vào nhiều khía cạnh hành vi của trẻ. Trong trò chơi phân vai theo chủ đề có hai mối quan hệ, đó là quan hệ giữa trẻ với nhau và quan hệ giữa các vai chơi với nhau. Các vai đều có tác dụng nêu gương quan trọng ngay cả đối với trẻ đóng vai, cho nên việc khai thác tác dụng giáo dục của trò chơi phân vai đòi hỏi phải công phu, sự chuẩn bị, suy nghĩ chu đáo của cô giáo. Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống của người lớn, tôi tiến hành lồng hành vi văn minh vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, tôi theo dõi quan sát lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có biểu hiện chưa chuẩn mực. Qua đó giúp trẻ hình thành thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp. Ví dụ: Qua trò chơi phân vai - y tá - bác sĩ. Bác sĩ biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng hô, cô, chú, bác, cháu đau chỗ nào? Đau ra sao? Y tá phát thuốc dặn bệnh nhân uống thuốc ngày mấy lần, bệnh nhân nhận thuốc, nhận đơn thuốc bằng hai tay và nói lời cảm ơn đối với cô y tá, bác sĩ. 11 Hình ảnh trẻ hoạt động ở góc Đóng vai Với trò chơi “ Bác sỹ” Ví dụ: Qua trò chơi bán hàng Trò chơi bán hàng mô phỏng công việc và cuộc sống của người lớn, qua trò chơi trẻ biết được thái độ cuả người bán hàng đối với người mua: Người bán, người mua khi giao tiếp phải nhìn nhau để chào mặc cả bán, đưa nhận hàng trả tiền, nhận tiền bằng 2 tay người mua sau khi nhận hàng, phải trả tiền. Các bé đang chơi bán hàng 12 Ví dụ: Qua trò chơi đóng vai “nấu ăn” trẻ biết rửa tay bằng xà phòng trước khi bắt tay vào sơ chế các món ăn, và biết rửa thức ăn dưới vòi nước sạch và biết bỏ rác thải vào thùng đựng rác thải. * Trong giờ động ngoài trời: Đối với hoạt động này sau mỗi lần tổ chức cho trẻ quan sát tôi giáo dục cho trẻ tình yêu thiên nhiên, con vật gần gủi đối với trẻ, giáo dục trẻ biết yêu quý và bảo vệ môi trường xung quanh. Ngoài ra tôi còn giáo dục trẻ biết rửa chân, tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy và biết giũ gìn quần áo không để lấm bẩn khi tham gia vào hoạt động. Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới thực vật “Quan sát có mục đích: Quan sát Cây Lộc Vừng” Sau khi cho trẻ quan sát xong tôi giáo dục trẻ biết bảo vệ cây không ngắt lá bẻ cành, cho trẻ nhặt lá rụng xung quanh trường bỏ vào sọt rác nhằm rèn hành vi văn minh cho trẻ. Cuối hoạt động tôi hướng dẫn cho trẻ đi rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhằm rèn thói quen vệ sinh cho trẻ. Hình ảnh trẻ quan sát cây Lộc Vừng * Trong giờ ăn trưa : Trước khi tổ chức cho trẻ ăn tôi cho trẻ rửa tay và ngồi vào bàn chẩn bị ăn cơm tôi hỏi trẻ : - Trước khi ăn chúng ta phải làm gì? - Khi đánh rơi vãi cơm ra bàn thì phải làm gì? - Khi ăn có được nói chuyện không? có được dùng tay bốc thức ăn không? vì sao? Nếu chúng ta vệ sinh sạch sẽ, ăn uống gọn gàng không nói chuyện thì sẽ khoẻ mạnh, không bị lây nhiễm bệnh hô hấp bệnh chân tay miệng bệnh tả. Ngày 13 nào tôi cũng trò chuyện với trẻ trước lúc ăn như thế tôi thấy trong giờ ăn trẻ ăn ngoan, ăn hết suất của mình và không làm rơi vãi cơm ra bàn. Ngoài ra tôi còn rèn cho trẻ có thói quen vệ sinh rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Khi rửa tay biết chờ đến lượt, vặn vòi nước chảy nhỏ, tiết kiệm nước, không làm nước bắn ra bạn, tự lau mặt khi thấy mặt bẩn... * Giờ ngủ trưa: Đến giờ ngủ tôi cũng luôn nhắc nhở trẻ phải ngủ ngoan không nói chuyện để làm ảnh hưởng đến các bạn Như vậy thông qua mọi lúc mọi nơi để lồng ghép rền luyện trẻ thói quen vệ sinh và hành vi văn minh tôi thấy trẻ lớp tôi tiến bộ rõ rệt, trẻ biết cất đồ dùng của mình đúng nơi quy định, biết giúp cô giáo lau tủ đựng đồ chơi, và biết đoàn kết với bạn trong các hoạt động học và hoạt động vui chơi. * Hoạt động lao động: - Lao động tự phục vụ: Tôi luôn nhắc nhở để trẻ tự phục vụ cho mình như đi đại tiện, tiểu tiện đúng nơi quy định, đi vệ sinh xong phải biết rửa tay dưới vòi nước sạch bằng xà phòng. Biết ðể ðồ dùng các nhân của mình ngăn nắp đúng nơi quy định, biết giũ gìn vệ sinh thân thể sạch sẽ để phòng tránh mọi bệnh tật. - Lao động vệ sinh môi trường: Cứ chiều thứ 6 hằng tuần tôi khuyến khích trẻ lớp tôi giúp đỡ cô giáo lau chùi đồ dùng đồ chơi, xếp dọn đồ dùng ngăn nắp, nhặt rác trên sân trường . Hình ảnh trẻ lao động nhạt rác trên sân trường Qua việc làm trên dần dần trẻ đi vào thói quen vệ sinh ngăn nắp, biết chia sẻ giúp đỡ những người xung quanh mình. Ngoài ra trẻ còn biết đoàn kết, phối hợp nhau để hoàn thành công việc. 14 * Hoạt động nêu gương Nêu gương là lấy gương người thật, việc thật làm mẫu cho trẻ noi theo nhằm xây dựng tính tự giác cho trẻ trong việc thực hiện rèn thói quen vệ sinh và hành văn minh cho trẻ. Ví dụ: Cô thấy ở lớp mình có bạn Vân khi đến lớp bạn mặc quần áo sạch sẽ, đầu tóc gọn gàng. Ngoài ra bạn Vân còn biết giúp cô giáo một số việc như : lau đồ dùng đồ chơi, lau bàn ghế, ….Các con cần học tập bạn Vân nhé. Ví dụ: Hôm nay cô thấy bạn Thảo rất ngoan trong giờ học ngồi ngoan chăm chú nghe cô kể chuyện và trả lời câu hỏi. Không những thế đến giờ ăn Bạn còn ăn hết suất ăn của mình và khi ăn bạn không nói chuyện, không đánh rơi cơm ra bàn, không dùng tay để bốc thức ăn. Các con cần học tập bạn Thảo. Cả lớp tuyên dương bạn Thảo bằng một tràng pháo tay. Ví dụ: Sau khi học xong giờ học tạo hình, các bạn mải vui đùa thì bạn Hà My đã biết giúp giáo viên cất đồ dùng gọn gàng để đúng nơi qui định. Ví dụ: Sáng nay khi được mẹ đưa đến cổng trường bạn Thiên đã cúi xuống nhặt 1 vỏ hộp sữa mà em bé đi trước vừa vứt xuống bỏ vào thùng đựng rác thải. Bạn Thiên có hành vi tốt đó là hành vi bảo vệ môi trường xanh xạch đẹp cho quang cảnh sân trường ta. Khi các con uống sữa ở lớp xong thì phải vứt vỏ hộp sữa vào thùng, hoặc giỏ đựng rác thải. Kết quả: Biện pháp này khi thực hiện giúp trẻ biết tự đánh giá việc làm tốt xấu và có ý thức học tập những bạn có thói quen vệ sinh và hành vi văn minh. Từ đó trẻ trong lớp luôn có ý thức trong các hoạt động hàng ngày. 2.3.4. Công tác tuyên truyền phù hợp với phu huynh Như chúng ta đã biết trẻ ở lứa tuổi mầm non môi trường xã hội tiếp xúc chưa mở rộng, chủ yếu là gia đình và lớp học. Vì vậy, giáo viên mầm non và những người thân trong gia đình có ý nghĩa vô cùng quan trọng và nó tác động trực tiếp đến trực tiếp đến đứa trẻ, cần tạo ra những hành vi chuẩn mực để trẻ học theo, để giúp trẻ hình thành những hành vi và quy tắc ứng xử phù hợp thì giáo viên và cha mẹ trẻ cần phải phối hợp chặt chẽ  với nhau để giáo dục trẻ.Để môi trường sống của trẻ luôn lành mạnh phát triển tốt về thể chất lẫn tinh thần. Tăng cường phối hợp với nhà trường và gia đình trong việc chăm sóc vệ sinh cá nhân cho trẻ. Ngoài việc được chăm sóc tốt ở trường các cháu cần được sự quan tâm chăm sóc của gia đình. Do đó phụ huynh phải nắm bắt các kiến thức về chăm sóc vệ sinh cho trẻ. Tôi thường xuyên tuyên truyền đến phụ huynh các hình thức sau: - Tuyên truyền qua góc trao đổi phụ huynh: + “Trăm nghe không bằng một thấy” chính vì vậy góc phụ huynh lớp tôi được đặc biệt chú ý đến hình ảnh, nội dung tuyên truyền phong phú, hấp dẫn về giáo dục vệ sinh cá nhân và thay đổi thường xuyên. Những nội dung tuyên truyền ở đây rất thực tế vì nó phản ánh các hoạt động vệ sinh của lớp nên được phụ huynh chú ý mỗi khi đón trả trẻ. Tôi còn dành riêng một mảng tường để trang trí hình ảnh về các bước rửa mặt rửa tay, cách giữ gìn vệ sinh cho phụ huynh nắm bắt và có thể kết hợp dạy trẻ ở nhà. 15 Hình ảnh tuyên truyền với phụ huynh Tuyên truyền qua các buổi gặp mặt trong kế hoạch truyền thông của lớp. Đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch truyền thông cho lớp, cứ hai tháng tổ chức một lần, nội dung truyền thông tôi luôn dành nhiều thời gian cho công tác phối hợp giữa nhà trường và gia đình giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ, qua các buổi truyền thông phụ huynh và giáo viên có dịp trao đổi kinh nghiệm chăm sóc, nuôi dạy trẻ theo khoa học và hỗ trợ cho phụ huynh những kiến thức đúng đắn về cách chăm sóc vệ sinh cá nhân cho trẻ. Thông qua cách làm này góp phần nâng cao nhận thức cho các tầng lớp nhân dân và các ban ngành đoàn thể hiểu sâu hơn về ngành học, đặc biệt chú trọng đến nội dung vệ sinh cho trẻ và cộng đồng. Ngoài ra, tôi còn vận động phụ huynh tham gia vào các hoạt động tuyên truyền như vẽ tranh, sáng tác thơ, nhạc, câu chuyện về vấn đề giáo dục vệ sinh cho trẻ và được phụ huynh hưởng ứng mạnh mẽ. Xác định vai trò đó giáo viên trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp để chỉ bảo cho trẻ, ở lớp giáo viên là tấm gương cho trẻ noi theo trong lời nói và hành động giúp trẻ có môi trường tự lập, cách ứng xử với cô và bạn bè cùng lứa. Thương yêu quan tâm, chăm sóc dạy dỗ trẻ, luôn tạo không khí đầm ấm, xưng hô thân mật, đối xử với trẻ phải công bằng, vô tư, không đánh mắng, quát nạt trẻ, tôn trọng trẻ, không nói lấn át hoặc cắt ngang lời trẻ. VD: Khi trẻ chào cô phải đáp lại “cô chào cháu”, “cô mời các con ăn cơm”, khi trẻ làm giúp cô việc gì thì cô phải cám ơn; khi trẻ bướng bỉnh cô phải có thái độ nhẹ nhàng dỗ dành giải thích để trẻ phân biệt được điều tốt xấu. Cần khéo léo 16 xử trí các tình huống sư phạm để tạo ra cho trẻ lòng tin, sự mạnh dạn, hồn nhiên, thật thà và không ngại nhận lỗi. Trong cách cư xử giao tiếp của cô với bạn bè đồng nghiệp cần thể hiện văn minh lịch sự, biết kính trên nhường dưới, đoàn kết thân ái giúp đỡ lẫn nhau, nói năng nhỏ nhẹ cởi mở, thân thiện, khiêm tốn học hỏi, trung thực thật thà, độ lượng với bạn bè trong cách cư xử. Khi nói năng giao tiếp với phụ huynh cần niềm nở, hoà nhã, khiêm tốn, tôn trọng lắng nghe ý kiến của phụ huynh và cần trao đổi những thông tin cần thiết về con cái của họ. Đối với gia đình Cha mẹ phải thương yêu quý trọng hết lòng vì con cái, cần gần gũi bảo ban dạy dỗ tận tình, trò chuyện với trẻ về gương bạn tốt cùng lứa tuổi để trẻ bắt chước noi theo. Cần nghiêm khắc với những thói hư tật xấu của trẻ, không cho trẻ chơi những đồ chơi và phim ảnh kích động bạo lực… Trong cuộc sống gia đình luôn phải yêu thương, tôn trọng quan tâm chăm sóc lẫn nhau, tạo ra một môi trường sống đầm ấm, bố mẹ ông bà phải thực sự gương mẫu về mọi mặt để con cái noi theo. Cần tổ chức cuộc sống gia đình có văn hoá không nên cãi cọ chửi bới, không nên có những hành vi thiếu văn hoá trước mặt trẻ như nói tục, chửi bậy, gây gổ đánh nhau, cờ bạc, rượu chè… Cần sống hoà thuận với những người xung quanh, tôn trọng và quan tâm giúp đỡ nhau, giữ gìn vệ sinh công cộng, không làm ồn ào trong giờ nghỉ ngơi, luôn tổng vệ sinh đường làng ngõ xóm, không đại tiểu tiện bừa bãi, làm tốt công tác từ thiện, tương thân tương ái, Còn với gia đình cần cha mẹ trẻ quan tâm và chỉ bảo cho trẻ trong mọi hành động và giao tiếp, tranh qua loa mà bỏ qua và cho rằng trẻ nhỏ chưa biết gì. Trong mối quan hệ trong gia đình cha mẹ trẻ luôn là tấm gương chuẩn mực trong lời nói, hành động cho trẻ học tập. Trong thực tế tại gia đình có những tình huống phù hợp cha mẹ trẻ cần cho trẻ biết trẻ đánh giá thế nào cho đúng và ứng xử như thế nào. Ví dụ: Khi bố đưa cho mẹ đồ mà mẹ nhờ bố lấy, mẹ nói cảm ơn bố và khi có trẻ ở đó cha mẹ trẻ hỏi xem mẹ nói thế đúng chưa và bố nghe mẹ nói thế có vui không, hay trẻ đưa đồ cho mẹ khi mẹ nhờ trẻ lấy mẹ cảm ơn trẻ để lần sau trẻ biết ứng xử phù hợp. Muốn trẻ hình thành được các thói quen vệ sinh thì nhà trường và gia đình phải thống nhất các yêu cầu giáo dục vệ sinh đối với trẻ. Nhà vệ sinh trường và giáo viên thông báo, yêu cầu biện pháp giáo dục vệ sinh cho phụ huynh biết, yêu cầu phụ huynh theo dõi giúp đỡ và cho biết tình hình trẻ thực hiện ở nhà để cùng phối hợp giáo dục rèn luyện cho trẻ một cách tốt nhất. Chỉ có sự phối kết hợp chặt chẽ như vậy thì mới nâng cao hiệu quả trong công tác rèn luyện các thói quen và hành vi văn minh cho trẻ. 17 Kết quả: Áp dụng biện pháp phối kết hợp chặt chẽ với cha mẹ trẻ giúp trẻ luôn có môi trường sống với những hành vi và quy tắc ứng xử phù hợp để trẻ học và tự ý thức khi thực hiện các hành vi và quy tắc ứng xử trong thực tế. + Đã có 35/38 phụ huynh phối kết hợp với cô giáo trong việc rèn luyện con ở nhà. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. + Đối với hoạt động giáo dục: Qua áp dụng nội dung yêu cầu và các biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo nhỡ,nhìn chung các cháu đã hình thành những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh một cách khả quan. Đa số các cháu đã thành thạo những kỹ năng: Trẻ biết rửa mặt,rửa tay chải đầu, thay quần áo sử dụng thành thạo dụng cụ vệ sinh. Biết giữ gìn đồ dùng đồ chơi sạch sẽ gọn gàng. Biết bỏ rác đúng nơi quy định, biết đi tiểu tiện đúng nơi quy định. Trẻ không ăn quả xanh, uống nước lã. Khi ăn trẻ không để rơi vãi cơm, ăn hết suất thực hiện tốt những quy định trong vệ sinh ăn uống. Các cháu đã thực hiện được các yêu cầu thể hiện nếp sống văn minh lịch sự trong nhà trường cũng như ở gia đình. Biết chào hỏi lễ phép trước khi đi và sau khi về nhà. Khi gặp người lớn biết biết chào hỏi lễ phép. Khi chơi với bạn đã biết nhường nhịn đoàn kết hỗ trợ bạn trong khi chơi không đánh nhau gây mất trật tự. Biết giữ vệ sinh lịch sự nơi công cộng, không khạc nhổ bừa bãi, khi ho ngáp hắc hơi, hỉ mũi, phải lấy tay che miệng. Biết tôn trọng người già người lớn tuổi và quý mến mọi người xung quanh. Biết yêu quý bảo vê cảnh đẹp thiên nhiên không ngắt lá bẻ cành, hái hoa nhổ cỏ bắt sâu để cây cối luôn luôn xanh tốt. Biết yêu quý bảo vệ vật nuôi cây trồng. Từ những biện pháp trên tôi đã áp dụng trên trẻ và đã đạt được một số kết quả sau: Kết quả Tổng Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt số trẻ Số trẻ % Số trẻ % Trẻ biết rửa tay bằng xà phòng đúng 35 92,1 3 7,9 quy trình Trẻ biết vệ sinh thân thể sạch sẻ 38 100 0 0 38 Trẻ biết vệ sinh trong ăn uống 36 94,7 2 5,5 Trẻ biết vệ sinh trước và sau khi ngủ Trẻ có hành vi vệ sinh văn minh 38 34 100 89,5 0 4 0 10,5 Như vậy với kết quả đạt được như trên thì việc rèn luyện nề nếp thói quen vệ sinh vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là việc làm rất quan trọng và cần thiết để giúp trẻ hình thành nhân cách ngay từ khi còn nhỏ. 18 + Đối với bản thân: Từ khi thực hiện nghiên cứu sáng kiến này bản thân tôi đã đúc kết được rất nhiều kiến thức, kỹ năng, để rèn luyện nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ lớp tôi đang chủ nhiệm. + Đối với đồng nghiệp. Thấy được hiệu quả của nhóm lớp tôi khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, các giáo viên trong nhà trường cũng đem những biện pháp này để áp dụng vào nhóm lớp mình và đạt được kết quả cao. + Đối với nhà trường: Từ kết quả mà lớp tôi đạt được sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm thì nhà trường đã đẩy mạnh phong trào viết sáng kiến hơn nữa nhằm nghiên cứu ra các biện pháp để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ ngày cành tốt hơn. 3. KÊT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận Trẻ em như một cây non được sự chăm sóc nhiệt tình của người lớn thì cây sẽ tốt,dạy trẻ tốt thì sau này trẻ sẽ thành người tốt đúng như lời Bác Hồ đã từng nói: “ Trẻ em như búp trên cành Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan” Việc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo là vô cùng quan trọng. Song công việc đó thật không hề đơn giản. Trình độ nhận thức tiếp thu của mỗi cháu khác nhau, điều kiện hoàn cảnh sống của từng gia đình mỗi cháu không đồng đều vì vậy qua quá trình thực hiện tôi nhận thấy muốn thực hiện tốt việc này, bản thân mỗi giáo viên cần phải: - Trau dồi kiến thức vệ sinh và hành vi văn minh cần thiết. - Cô phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, mẫu mực, chịu khó, kiên trì tìm tòi học hỏi, luôn có biện pháp sáng tạo mới trong giảng dạy và chăm sóc giáo dục trẻ. - Cô giáo phải dành thời gian, chú ý nhiều hơn đến những cháu cá biệt để có biện pháp giáo dục phù hợp, phải động viên khen thưởng sửa sai kịp thời cho trẻ nhằm khích thích những việc làm tốt và hạn chế những hành vi xấu của trẻ. - Cô giáo hết lòng yêu thương các cháu, với tinh thần là người mẹ thứ hai của các cháu, cô giáo phải nhạy bén trước những diễn biến của các cháu, hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của các cháu, hiểu được hoàn cảnh sống của từng gia đình. - Gia đình phải thật sự là mái ấm tình thương bao bọc chở che cho trẻ, bố mẹ phải là tấm gương sáng để trẻ noi theo, phải quan tâm, yêu thương trẻ, có trách nhiệm giáo dục trẻ ngay từ khi mới chào đời. - Tuyên truyền với phụ huynh về công tác giáo dục rèn luyện vệ sinh văn minh cho trẻ. Do đó muốn giáo dục chăm sóc trẻ đạt kết quả tốt thì phải có sự thống nhất phương pháp giáo dục của 2 cô giáo trong lớp cũng như phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường gia đình và xã hội. 19