Nghiên cứu các giải pháp tốt nhất trong hệ thống quản lý CTR đô thị cho thị xã Bảo Lộc và qui hoạch
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN
1.1. SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA VIEÄC NGHIEÂN CÖÙU
Ñaát nöôùc ta hieän nay ñang trong quaù trình ñoâ thò hoùa phaùt trieån khoâng ngöøng caû
veà toác ñoä laãn qui moâ, soá löôïng laãn chaát löôïng. Beân caïnh nhöõng maët tích cöïc,
nhöõng tieán boä vöôït baäc thì vaãn coøn nhöõng maët tieâu cöïc, nhöõng haïn cheá maø khoâng
moät nöôùc ñang phaùt trieån naøo khoâng phaûi ñoái maët, ñoù laø tình traïng moâi tröôøng
ngaøy caøng bò oâ nhieãm cuï theå ñoù laø oâ nhieãm veà ñaát, nöôùc, khoâng khí vaø tình traïng
taøi nguyeân thieân nhieân ngaøy caøng trôû neân caïn kieät, vaø haøng loaït caùc vaán ñeà veà moâi
tröôøng khaùc caàn ñöôïc quan taâm saâu saéc vaø kòp thôøi giaûi quyeát moät caùch nghieâm
tuùc, trieät ñeå.
Cuøng vôùi söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa ñaát nöôùc, Thò xaõ Baûo Loäc hieän nay ñang
phaán ñaáu xaây döïng ñeán naêm 2010 trôû thaønh ñoâ thò loaïi 3, tieáp tuïc giöõ vai troø trung
taâm kinh teá – xaõ hoäi, phuïc vuï cho söï phaùt trieån cuûa caùc tænh phía Nam tænh Laâm
Ñoàng, ñòa baøn coù qui moâ daân soá hôn nöõa trieäu ngöôøi vaø nhieàu tieàm naêng ñang
ñöôïc khai thaùc .
Ñeå thöïc hieän chöùc naêng laø trung taâm phaùt trieån vuøng haønh chính kinh teá cuûa
tænh, laø thuû phuû cuûa ngaønh daâu taèm tô Vieät Nam vaø ngaønh cheá bieán cheø phía Nam
ñaát nöôùc, Thò xaõ Baûo Loäc ñang keâu goïi söï hôïp taùc cuûa caùc ñoâ thò trong caû nöôùc, vaø
caùc nhaø ñaàu tö, söï quan taâm, giuùp ñôõ cuûa caùc Boä, ngaønh trung öông… Ñeå töøng
böôùc “Xaây döïng Baûo Loäc thaønh moät thaønh Phoá phaùt trieån ngang taàm vôùi caùc nöôùc
xung quanh ta”. (Lôøi thuû töôùng Voõ Vaên Kieät khi veà thaêm Baûo Loäc naêm 1993).
Löôïng chaát thaûi phaùt sinh töø nhöõng hoaït ñoäng treân ngaøy caøng taêng, ña daïng veà
thaønh phaàn vaø coù nguy cô gaây oâ nhieãm. Moät trong nhöõng nguoàn gaây nguy cô oâ
nhieãm chuû yeáu laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh teá vaø sinh
hoaït haøng ngaøy. Vôùi löôïng raùc ñöôïc thaûi ra haøng ngaøy laø 35-40 taán/ngaøy, haàu heát
ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp choân laáp vôùi soá tieàn ngaân saùch ñaõ tieâu toán maát
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang1
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
khoaûng 1 tyû ñoàng/naêm chöa keå tieàn phí thu gom cuûa ngöôøi daân. Tuy nhieân, phöông
aùn thu gom, vaän chuyeån, choân laáp ñang aùp duïng taïi ñòa baøn thò xaõ chöa phaûi laø
phöông aùn toái öu, coâng ngheä xöû lyù cuõng khoâng coù gì ñaëc bieät. Nhöng trong ñieàu
kieän coøn khoù khaên, ñaây ñöôïc xem laø moät giaûi phaùp tình theá cuûa thò xaõ Baûo Loäc.
Thöû nghó, moãi ngaøy coù vaøi chuïc taán chaát thaûi raén ñöôïc thu gom ñeå treân maët ñaát vôùi
thôøi gian khaù daøi môùi ñöôïc vaän chuyeån ñoå veà baõi choân laáp, neáu khoâng ñöôïc xaây
döïng xöû lyù baèng phöông aùn khaùc laøm giaûm löôïng CTR ñem choân laáp thì haøng naêm
seõ maát vaøi traêm hecta ñaát ñeå choân raùc vaø tình traïng moâi tröôøng cuûa Baûo Loäc seõ bò
oâ nhieãm, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe ngöôøi daân khu vöïc xung quanh ñieåm taäp trung
CTR vaø baõi choân laáp. Taát caû moïi thöù ñöôïc thu gom laïi vaø vaän chuyeån tôùi baõi choân
laáp, baõi choân laáp raùc khoâng ñöôïc loùt lôùp vaûi ñòa chaát ñaõ trôû thaønh nôi bò oâ nhieãm
bôûi moät löôïng nöôùc ræ raùc lôùn, gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc khu vöïc xung quanh.
Tröôùc thöïc traïng treân, vieäc tìm ra moät phöông aùn giaûi quyeát toát nhaát cho vaán ñeà
CTR laø moät ñieàu thieát yeáu. Taát caû caùc phöông aùn choân laáp, ñoát ñeàu chuyeån töø
daïng oâ nhieãm naøy sang daïng oâ nhieãm khaùc ñoäc haïi hôn. Vì theá, moät phöông aùn
ñöôïc xem laø giaûi phaùp toái öu nhaát ñoù laø (1) vaïch laïi tuyeán thu gom toái öu ñeå giaûm
oâ nhieãm vaø chi phí vaän chuyeån taùi cheá, (2) Leân phöông aùn taùi söû duïng vaø taùi saûn
xuaát CTR..
Hieän nay, Xí Nghieäp Veä Sinh Moâi Tröôøng tröïc thuoäc cuûa coâng ty Coâng Trình
Ñoâ Thò Baûo Loäc laø ñôn vò duy nhaát chòu traùch nhieäm thu gom vaän chuyeån vaø xöû lyù
CTR treân ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc- Laâm Ñoàng. Tình hình VSPP treân ñòa baøn thò xaõ
Baûo Loäc dieãn bieán phöùc taïp. Tình traïng raùc taïi ñöôøng phoá, khu daân cö coøn ñoå böøa
baõi xuoáng soâng, suoái, ao, hoà, caùc khu ñaát troáng, ñaát vöôøn gaây neân tình traïng oâ
nhieãm moâi tröôøng, ñe doïa ñeán nguy cô suy thoaùi taøi nguyeân ñaát, nöôùc, khoâng khí
vaø laøm aûnh höôûng tôùi söùc khoûe cuûa ngöôøi daân. Raùc thaûi luoân bieán ñoåi vôùi tæ leä
thuaän vôùi toác ñoä gia taêng daân soá vaø phaùt trieån kinh teá. Vì vaäy thôøi gian thu gom,
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang2
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
vaän chuyeån vaø xöû lyù khoâng ñaùp öùng kòp thôøi seõ laøm cho möùc ñoä oâ nhieãm ngaøy
caøng gia taêng.
Tröôùc nhöõng thöïc teá treân, hieän traïng quaûn lyù CTR treân ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc
ñang laø moät vaán ñeà khoù khaên, cho coâng taùc thu gom vaän chuyeån, xöû lyù, toán keùm vaø
gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Do ñoù, nhaèm giaûi quyeát nhöõng khuaát maéc treân, toâi quyeát
ñònh thöïc hieän ñeà taøi “Nghieân cöùu caùc giaûi phaùp toát nhaát trong heä thoáng quaûn
lyù CTR ñoâ thò cho thò xaõ Baûo Loäc vaø qui hoaïch ñeán naêm 2020” vôùi hy voïng
vieäc thöïc hieän phaân loaïi raùc taïi nguoàn ñaït hieäu quaû mang laïi yù nghóa haøng naêm coù
haøng traêm taán raùc ñöôïc taän duïng ñeå taùi cheá, taùi söû duïng, phuïc vuï saûn xuaát, naâng
cao lôïi ích kinh teá, giaûm thieåu gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Ñaëc bieät laø goùp phaàn coù
theå giaûi quyeát ñöôïc nhöõng vaán ñeà nan giaûi hieän nay cuûa thò xaõ Baûo Loäc.
1.2. YÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI
Aùp duïng lyù thuyeát veà phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn thu gom phuïc vuï vaøo coâng
taùc quaûn lyù chaát thaûi raén treân ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc. Ñeà xuaát bieän phaùp thu gom
raùc hôïp lyù, thieát keá ñöôïc coâng ngheä xöû lyù raùc hieäu quaû, taùi cheá, taùi söû duïng vaø tieát
kieäm voán ñaàu tö vaø chi phí vaän haønh .
1.3. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU
Treân cô sôû khaûo saùt thu thaäp vaø bieân hoäi caùc thoâng tin veà heä thoáng thu gom,
vaän chuyeån CTR treân ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc.
- Ñaùnh giaù ñöôïc hieän traïng heä thoáng quaûn lyù CTRSH treân ñòa baøn thò xaõ Baûo
Loäc (Nguoàn, thu gom, vaän chuyeån, xöû lyù…).
- Döï baùo toác ñoä phaùt sinh CTR, nhu caàu vaän chuyeån, nhu caàu xöû lyù CTR ñeán
naêm 2020
- Ñöa ra caùc giaûi phaùp quaûn lyù ñeå nghieân cöùu löïa choïn phöông aùn toái öu heä
thoáng thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc thaûi ñoâ thò cuûa thò xaõ Baûo Loäc.
1.4. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU
Toång hôïp, bieân taäp taøi lieäu coù lieân quan ñeán ñeà taøi.
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang3
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
Xem xeùt hieän traïng thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù chaát thaûi raén treân ñòa baøn thò
xaõ Baûo Loäc, thoâng qua quaù trình toång hôïp taøi lieäu vaø khaûo saùt quaù trình thu gom,
vaän chuyeån trong khu vöïc nghieân cöùu.
Tìm hieåu veà tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø moâi tröôøng ñeå coù döï ñoaùn
hôïp lyù veà möùc phaùt thaûi CTRSH cuûa thò xaõ Baûo Loäc.
Heä thoáng thu gom chaát thaûi raén taïi caùc hoä gia ñình
-
Toång soá hoä giao raùc
-
Soá hoä khoâng giao raùc
-
Soá löôïng nguoàn thaûi cho moät daõy thu gom CTR hoaëc khoái löôïng raùc cho
moät daõy thu gom.
-
Tuyeán vaø chieàu daøi tuyeán ñöôøng cho moät daõy thu gom töø nguoàn phaùt sinh.
-
Thôøi gian hoaøn taát vieäc thu gom
-
Thieát bò duïng cuï vaø nhaân löïc
-
Caùc loaïi pheá lieäu ñöôïc phaân loaïi
-
Khoái löôïng chaát thaûi töø hoä gia ñình
-
Phí thu gom chaát thaûi raén
Thieát keá heä thoáng thu gom chaát thaûi raén treân ñöôøng
-
Soá löôïng caùc ñieåm taäp trung
-
Khoái löôïng trung bình taïi caùc ñieåm
-
Thôøi gian hoaït ñoäng taïi caùc ñieåm
-
Tuyeán thu gom vaø chieàu daøi tuyeán ñöôøng thu gom treân ñöôøng
-
Myõ quan vaø chaát löôïng moâi tröôøng taïi caùc ñieåm taäp trung raùc
Thieát keá traïm phaân loaïi raùc
-
Thieát bò, duïng cuï vaø nhaân löïc
-
Chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh
Vaän chuyeån
-
Qui trình vaän chuyeån vaø thöïc teá
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang4
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
-
Tuyeán vaø thôøi gian vaän chuyeån ( toác ñoä vaø hoaït ñoäng)
-
Phöông tieän vaän chuyeån
-
Tieâu thuï nhieân lieäu
-
Phí vaän chuyeån (ngaøy?, ñeâm ?)
-
Khoái löôïng thaønh phaàn CTR
-
Chaát löôïng moâi tröôøng vaän chuyeån
Treân cô sôû ñoù ñeå nghieân cöùu löïa choïn thieát keá phöông aùn toái öu ñeå quaûn lyù quaù
trình thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït treân ñòa baøn thò
xaõ Baûo Loäc – Laâm Ñoàng ñeå laáy saûn phaåm taùi cheá ñoù phuïc vuï cho chaêm soùc caây
troàng.
1.5. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU
Chaát thaûi raén coù nhieàu loaïi: CTR y teá, CTR sinh hoaït, CTR coâng nghieäp, chaát
thaûi raén xaây döïng,… nhöng do thôøi gian, ñieàu kieän coù haïn vaø coøn nhieàu haïn cheá
neân ñoái töôïng taäp trung nghieân cöùu chuû yeáu laø CTR sinh hoaït bao goàm:
• Chaát thaûi raén töø hoä gia ñình
• Chaát thaûi raén phaùt sinh töø chôï
• Chaát thaûi raén phaùt sinh töø cô quan, nhaø maùy, xí nghieäp, tröôøng hoïc, trung
taâm thöông maïi.
Ñeà taøi khoâng ñaët ra muïc tieâu nghieân cöùu veà vaán ñeà quaûn lyù CTR coâng nghieäp,
CTR nguy haïi.
Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc – Laâm Ñoàng.
Do thôøi gian, kinh phí, vaø kieán thöùc coù haïn neân trong noäi dung ñeà taøi nghieân
cöùu seõ coù nhöõng choã thieáu soùt mong quí thaày coâ coù theå chaáp nhaän ñöôïc.
1.6. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
1.6.1. Phöông phaùp luaän
Muïc tieâu chính cuûa ñeà taøi laø nhaèm thu thaäp thoâng tin ñaày ñuû veà khoái löôïng vaø
caùc quy trình thu gom, vaän chuyeån chaát thaûi raén treân ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc. Tieán
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang5
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
ñeán kieåm keâ caùc chaát thaûi naøy vaø döï baùo söï phaùt sinh chaát thaûi trong töông lai (ñeán
naêm 2020).
Vieäc thu gom, vaän chuyeån vaø choân laáp raùc hieän nay ñaõ ñöôïc thöïc hieän treân ñòa
baøn thò xaõ nhöng chöa thaät söï coù hieäu quaû. Trong ñoù vaán ñeà ñoâ thò hoùa seõ keùo theo
nhieàu nhu caàu soáng, gia taêng daân soá keùo theo nhu caàu ñaát ôû, gia taêng khoái löôïng
saûn phaåm cuõng nhö naûy sinh nhieàu vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng, vaán ñeà chính laø raùc
thaûi sing hoaït ngaøy caøng nhieàu. Vì vaäy caàn “nghieân cöùu toái öu hoùa heä thoáng quaûn
lyù CTR ñoâ thò cho thò xaõ Baûo Loäc”, ñeå ñaûm baûo löôïng raùc ñöôïc thu gom moät caùch
trieät ñeå vaø giöõ veä sinh coâng coäng, ñem laïi nguoàn nguyeân lieäu taùi cheá taùi söû duïng
raùc hieäu quaû goùp phaàn ñem laïi myõ quan ñoâ thò cho thò xaõ noùi rieâng vaø lôïi ích moâi
tröôøng noùi chung.
1.6.2. Phöông phaùp nghieân cöùu cuï theå
1.6.2.1 Tham khaûo taøi lieäu
Söu taàm vaø tham khaûo taøi lieäu laø böôùc khoâng theå thieáu trong quaù trình ñieàu tra,
nghieân cöùu. Do giôùi haïn veà phaïm vi cuõng nhö thôøi gian nghieân cöùu, moät phaàn taøi
lieäu trong luaän vaên chæ thu thaäp moät soá taøi lieäu ñöôïc coâng boá roäng raõi lieân quan
ñeán quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò. Caùc taøi lieäu tham khaûo trong ñeà taøi naøy ñöôïc ghi
trong phaàn “ taøi lieäu tham khaûo”.
1.6.2.2 Ñieàu tra thöïc ñòa
Laø hình thöùc ñieàu tra thoâng qua phieáu traû lôøi hay phoûng vaán tröïc tieáp töø caùc ñoái
töïng coù lieân quan ñeán quaù trình phaùt sinh chaát thaûi raén nhö caùc hoä daân, caùc cô
quan, nhaø maùy, xí nghieäp, tröôøng hoïc khu vui chôi giaûi trí … phöông phaùp naøy
ñöôïc söû duïng trong luaän vaên qu nhöõng laàn ñieàu tra thöïc ñòa vaø qua phieáu phoûng
vaán tröïc tieáp caùc hoä gia ñình ñang soáng ôû thò xaõ.
Caùc thoâng tin phoûng vaán vaø ñeàu tra caùc hoä gia ñình taäp trung vaøo:
-
Löôïng raùc thaûi trong ngaøy.
-
Ngheà nghieäp vaø nguoàn thu nhaäp chính cuûa gia ñình.
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang6
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
-
Hình thöùc thu gom vaø xöû lyù raùc thaûi ôû caùc hoä gia ñình.
-
Caùc vaán ñeà veà söùc khoûe coù lieân quan ñeán baõi raùc.
1.6.2.3 Phöông phaùp moâ hình hoùa moâi tröôøng
Phöông phaùp moâ hình hoùa moâi tröôøng ñöôïc söû duïng trong luaän vaên ñeå döï baùo
daân soá vaø toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén treân ñòa baøn thò xaõ Baûo Loäc töø nay ñeán
naêm 2020 thoâng qua phöông phaùp EuLer caûi tieán treân cô sôû soá lieäu daân soá hieän taïi
vaø toác ñoä gia taêng daân soá.
Söû duïng moâ hình toaùn hoïc haøm Euler caûi tieán giuùp tính toaùn , döï baùo treân moät
khoaûng thôøi gian daøi vôùi coâng thöùc nhö sau:
Ni+1 = Ni + r.Ni. ∆ t
N(i+1)/2 = (Ni+1 + Ni)/2
N’i+1 = Ni + r. ∆ t.N(i+1)/2
Trong ñoù:
Ni : soá daân taïi naêm i
Ni+1 : laø daân soá taïi naêm tính toaùn (ngöôøi).
∆ t : khoaûng thôøi gian cheânh leäch (thöôøng laáy ∆ t = 1 naêm).
r : toác ñoä gia taêng daân soá (%).
1.6.2.4 Phöông phaùp baûn ñoà hoùa
Phöông phaùp baûn ñoà hoùa duøng ñeå xaùc ñònh chieàu daøi caùc tuyeán ñöôøng thu gom
vaø caùc ñieåm taäp trung raùc baèng phaàm meàm Mapinfo, Auto Cad .
Soá lieäu ñöôïc xöû lyù vôùi phaàn meàm Microsoft Excel. Phaàn soaïn vaên baûn ñöôïc söû
duïng vôùi phaàn meàm Microsoft Word.
1.7. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN
Ñeà taøi cung caáp moät soá cô sôû tìm ra giaûi phaùp toái öu cho coâng taùc quaûn lyù chaát
thaûi raén taïi thò xaõ Baûo Loäc theo hình thöùc toå chöùc heä thoáng thu gom raùc cuûa nhaø
nöôùc treân cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù phuø hôïp taïi ñòa baøn thò xaõ nhö:
-
Ñeà xuaát bieän phaùp phaân loaïi raùc taïi nguoàn
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang7
Ñeà taøi toát nghieäp
-
Xöû lyù CTR laøm compost
-
Naâng cao nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
Vaïch tuyeán thu gom hieäu quaû, trieät ñeå löôïng raùc phaùt sinh haøng ngaøy, ñoàng
thôøi phaân loaïi, taùi söû duïng CTR.
Mang laïi lôïi ích kinh teá cho nhaø nöôùc trong chi phí xöû lyù raùc, ñoàng thôøi tìm
ra ñöôïc giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát cho vaán ñeà ñaát choân laáp raùc ñang thieáu huït do
khoái löôïng raùc gia taêng.
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang8
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
CHÖÔNG 2
CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ
CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ
Chaát thaûi raén coù töø nhöõng ngaøy ñaàu khi con ngöôøi coù maët treân traùi ñaát naøy, luùc
ñoù con ngöôøi vaø ñoäng vaät ñaõ khai thaùc, söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân ñeå phuïc vuï
cho ñôøi soáng cuûa mình vaø ñoàng thôøi thaûi boû theo chaát theo ñoù chung` ta goïi chuùng
laø chaát thaûi raén. Traûi qua quaù trình phaùt trieån cuûa töï nhieân vaø lòch söû, con ngöôøi
ngaøy caøng coù nhieàu nhu caàu hôn cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa mình. Vì vaäy
vieäc thaûi boû moät löôïng lôùn chaát thaûi raén ngaøy caøng khoång loà hôn, trong ñoù coù mang
nhieàu maàm beänh vaø tích chaát nguy haïi cuûa noù cuõng taêng daàn. Söï thaûi boû caùc thöïc
phaåm thöøa vaø caùc loaïi chaát thaûi khaùc taïi caùc thò traán, khu truïc loä, ñöôøng giao
thoâng, khu ñaát troáng… daãn ñeán vieäc voâ hình taïo moâi tröôøng cho nhöõng maàm beänh
dòch nhieãm boäc phaùt nhö chuoät, kí sinh truøng (boï cheùt), ruoài… mang maàm beänh
dòch haïch laây lan khaép moïi nôi. Ñeán taän theá kæ 19, vieäc kieåm soaùt dòch beänh lieân
quan ñeán söùc khoûe coäng ñoàng môùi ñöôïc quan taâm vaø hoï nhaän thaáy raèng caùc chaát
thaûi töø thöïc phaåm dö thöøa caàn ñöôïc thu gom vaø tieâu huûy hôïp veä sinh, traùnh caùc
beänh truyeàn nhieãm. Moái quan heä giöõa söùc khoûe coäng ñoàng vaø vieäc löu giöõ, thu
gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù caàn ñöôïc tieán haønh ñoàng boän vaø kòp thôøi ñeå ñaûm baûo
söùc khoûe cuõng nhö laøm saïch moâi tröôøng soáng cuûa chuùng ta.
2.1. TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN
2.1.1 Khaùi nieäm
Coù nhieàu khaùi nieäm neâu roõ veà chaát thaûi raén. Nhìn chung coù hai khaùi nieäm veà
chaát thaûi raén coù theå chaáp nhaän ñöôïc veà tính logic cuûa noù, ñoù laø:
-
Chaát thaûi raén laø toaøn boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc
hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi cuûa mình (caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, ñôøi soáng vaø duy trì
söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng…), trong ñoù quan troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra
töø caùc hoaït ñoäng saûn suaát vaø hoaït ñoäng soáng.
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang9
Ñeà taøi toát nghieäp
-
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
Chaát thaûi raén ñoâ thò ñöôïc dònh nghóa laø: vaät chaát maø con ngöôøi taïo ra ban
ñaàu vöùt boû ñi trong khu vöïc ñoâ thò maø khoâng ñoøi hoûi ñöôïc boài thöôøng cho söï vöùt boû
ñoù. Theâm vaøo ñoù, chaát thaûi ñöôïc coi laø chaát thaûi raén ñoâ thò neáu chuùng ñöôïc xaõ hoäi
nhìn nhaän nhö moät thöù maø thaønh phoá coù traùch nhieäm thu gom vaø tieâu huûy.
-
Theo quan nieäm naøy thì chaát thaûi raén ñoâ thò coù caùc ñaëc tröng sau:
-
Bò vöùt boû trong khu vöïc ñoâ thò.
-
Thaønh phoá coù traùch nhieäm thu gom
2.1.2 Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén
Caùc nguoàn chuû yeáu phaùt sinh chaát thaûi raén ñoâ thò bao goàm:
-
Töø caùc khu daân cö (chaát thaûi sinh hoaït);
-
Töø caùc trung taâm thöông maïi;
-
Töø caùc coâng sôû, tröôøng hoïc, coâng trình coâng coäng;
-
Töø caùc dòch vuï ñoâ thò, saân bay;
-
Töø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp;
-
Töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng ñoâ thò;
-
Töø caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø caùc ñöôøng oáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá
Baûng 2.1 Nguoàn goác caùc loaïi chaát thaûi
Nguoàn phaùt sinh
Khu daân cö
Nôi phaùt sinh
Caùc daïng chaát thaûi raén
Hoä gia ñình, bieät thöï, chung cö.
Thöïc phaåm dö thöøa, giaáy, can
nhöïa, thuûy tinh, can thieát,
nhoâm.
Khu thöông maïi
Nhaø kho, nhaø haøng, chôï, khaùch Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa,
saïn, nhaø troï, caùc traïm söûa chöõa thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi
vaø dòch vuï.
Cô quan, coâng sôû
nguy haïi
Tröôøng hoïc, beänh vieän, vaên Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm dö thöøa,
phoøng cô quan chính phuû.
thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi
nguy haïi.
Coâng
trình
xaây Khu nhaø xaây döïng môùi, söûa Goã, beâ toâng, theùp, gaïch, thaïch
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang10
Ñeà taøi toát nghieäp
döïng
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
chöûa chöõa naâng caáp môû roäng cao, buïi.
ñöôøng phoá, cao oác, san neàn xaây
döïng.
Dòch vuï coâng coäng Hoaït ñoäng doïn raùc veä sinh Raùc caønh caây caét tæa, chaát thaûi
ñoâ thò
ñöôøng phoá, coâng vieân, khu vui chung taïi khu vui chôi, giaûi trí.
chôi giaûi trí, baõi taém.
Caùc
khu
coâng Coâng nghieäp xaây döïng, cheá taïo, Chaát thaûi do quaù trình cheá bieán
nghieäp
coâng nghieäp naëng- nheï, loïc daàu, coâng nghieäp, pheá lieäu, vaø caùc
hoùa chaát, nhieät ñieän.
Noâng nghieäp
raùc thaûi sinh hoaït
Ñoàng coû, ñoàng ruoäng, vöôøn caây Thöïc phaåm bò thoái röûa, saûn
aên traùi, noâng traïi.
phaåm noâng nghieäp thöøa, raùc,
chaát ñoäc haïi.
(Nguoàn: Nguyeãn Vaên Phöôùc - Giaùo trình Quaûn Lyù Chaát Thaûi Raén)
2.2. THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN
ÔÛ caùc ñoâ thò Vieät Nam, toác ñoä phaùt sinh raùc thaûi tuøy thuoäc vaøo töøng loaïi ñoâ thò
vaø dao ñoäng töø 0,35 kg/ngöôøi.ngaøy ñeán 1,2kg/ngöôøi.ngaøy (theosoá lieäu coù cuûa
phoøng keá hoaïch quaûn lyù ñoâ thò Baûo Loäc.)
Theo ñieàu tra, löôïng chaát thaûi raén trung bình phaùt sinh töø caùc ñoâ thò thaønh phoá
naêm 1996 laø 16.237 taán/ngaøy; naêm 1997 laø 19.315 taán/ngaøy, ñeán naêm 1998 thì ñaït
giaù trò 22.210 taán/ngaøy. Hieäu suaát thu gom töø 40%-67% ôû caùc thaønh phoá lôùn vaø töø
20%-40% ôû caùc ñoâ thò nhoû. Löôïng buøn caën coáng thöôøng laáy theo ñònh kì haøng naêm,
öôùc tính trung bình cho moät ngaøy laø 822 taán. Toång löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh vaø
tæ leä thu gom ñöôïc theå hieän trong baûng 2.2 döôùi ñaây.
Troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén ñoùng vai troø quyeát ñònh trong vieäc löïa choïn
thieát bò thu gom vaø phöông thöùc vaän chuyeån. Soá lieäu naøy dao ñoäng theo maät ñoä
daân cö vaø thaønh phaàn kinh teá hoaït ñoäng chuû yeáu ôû töøng ñoâ thò:
-
Taïi Haø Noäi: 480 -580 kg/m3.
-
Taïi Ñaø Naüng: 420 kg/m3
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang11
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
-
Taïi Haûi Phoøng: 580 kg/m3
-
Thaønh Phoá Hoà Chí Minh: 500 kg/m3
Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén raát ña daïng vaø ñaëc tröng cho töøng loaïi ñoâ thò (thoùi
quen, möùc ñoä vaên minh, toác ñoä phaùt trieån…). Moät soá ñaëc tröng ñieån hình cuûa chaát
thaûi ôû Vieät Nam:
-
Hôïp phaàn coù thaønh phaàn höõu cô cao (50,27% - 62,22%).
-
Chöùa nhieàu ñaát caùt, soûi ñaù vuïn, gaïch vôõ, voû soø, saønh söù…
-
Ñoä aåm cao, nhieät trò thaáp (900kcal/kg).
Baûng 2.2: Löôïng chaát thaûi taïo thaønh vaø tæ leä thu gom treân toaøn quoác töø naêm
1997-1999.
Loaïi chaát thaûi
Löôïng phaùt sinh
Löôïng thu gom (%)
(taán/ngaøy)
Chaát thaûi sinh hoaït
Buøn, caën coáng
Pheá thaûi xaây döïng
Chaát thaûi y teá nguy haïi
Chaát thaûi CN nguy haïi
Toång coäng
1997
14.525
822
1.798
240
1.930
19.315
1998
16.558
920
2.049
252
2.2
21.979
1999
18.879
1.049
2.336
277
2.508
25.049
1997
55
90
55
75
48
56
1998
68
92
65
75
50
70
1999
75
92
65
75
60
73
(Nguoàn: Soá lieäu quan traéc –CEETIA –naêm 2000)
Baûng 2.3: Thaønh phaàn chaát thaûi raén ôû moät soá ñoâ thò naêm 1998. % theo taûi löôïng
Thaønh phaàn
Chaát höõu cô
Cao su, nhöïa
Giaáy, carton, gieû vuïn.
Kim loaïi
Thuûy tinh, goám, söù
Ñaát, ñaù, caùt, gaïch vuïn
Ñoä aåm
Ñoä tro
Tyû troïng, taán/m3
Haø Noäi
Haûi Phoøng
50,1
50,58
5,50
4,52
4,2
7,52
2,50
0,22
1,8
0,63
35,90
36,53
47,7
45-48
15,9
16,62
0,42
0,45
Haï Long
40,1-44,7
2,7-4,5
5,5-5,7
0,3-0,5
3,9-8,5
47,5-36,1
40-46
11
0,57-0,65
Ñaø Naüng
31,50
22,50
6,81
1,04
1,08
36,0
39,09
40,25
0,38
Tp HCM
41,25
8,78
24,83
1,55
5,59
18
27,18
58,75
0,412
(Nguoàn: Soá lieäu quan traéc – CEETIA)
2.3. TÍNH CHAÁT CHAÁT THAÛI RAÉN
2.3.1 Tính chaát vaät lyù cuûa chaát thaûi raén
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang12
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
Nhöõng tính chaát vaät lyù quan troïng nhaát cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò laø troïng löôïng
rieâng. Ñoä aåm, kích thöôùc, söï caáp phoái haït, khaû naêng giöõa aåm taïi thöïc ñòa, ñoä xoáp
cuûa raùc neùn cuûa caùc vaät chaát trong thaønh phaàn chaát thaûi raén.
Khoái löôïng rieâng
Troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén laø troïng löôïng cuûa moät ñôn vò vaät chaát tính
treân moät ñôn vò theå tích (kg/m3). Bôûi vì chaát thaûi raén coù theå ôû caùc traïng thaùi nhö
xoáp, chöùa trong caùc container, neùn hoaëc khoâng neùn ñöôïc… neân khi baùo caùo giaù trò
troïng löôïng rieâng phaûi chuù thích traïng thaùi maãu raùc moät caùch roõ raøng.
Troïng löôïng rieâng thaûi ñoåi phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö: vò trí ñòa lyù, muøa
trong naêm, thôøi gian löu tröõ chaát thaûi… troïng löôïng rieâng cuûa moät chaát thaûi ñoâ thò
ñieån hình laø khoaûng 500 lb/yd3 (300kg/m3).
Ghi chuù: 1lb = 0,4536 kg, 1yd3 = 0,764m3.
Phöông phaùp xaùc ñònh troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén:
Maãu chaát thaûi raén ñeå xaùc ñònh troïng löôïng rieâng coù theå coù theå tích khoaûng 500
lít sau khi xaùo troän baèng kyõ thuaät “Moät phaàn tö” caùc böôùc tieán haønh nhö sau:
1. Ñoå nheï maãu chaát thaûi raén vaøo phoøng thí nghieäm coù theå tích ñaõ bieát (toát nhaát
laø thuøng coù dung tích 100 lít) cho ñeán khi chaát thaûi ñaày ñeán mieäng thuøng.
2. Naâng thuøng chöùa leân caùch maët saøn khoaûng 30 cm vaø thaû rôi töï do, laëp laïi 04
laàn.
3. Tieáp tuïc laøm ñaày thuøng baèng caùch ñoå theâm maãu chaát thaûi raén vaøo thuøng thí
nghieäm ñeå buø vaøo phaàn chaát thaûi ñaõ ñeø xuoáng.
4. Caân vaø ghi khoái löôïng cuûa caû thuøng thí nghieäm vaø chaát thaûi raén.
5. Tröø khoái löôïng caân ñöôïc ôû treân cho khoái löôïng cuûa thuøng thí nghieäm ta
ñöôïc khoái löôïng cuûa phaàn chaát thaûi thí nghieäm.
6. Chia khoái löôïng tính töø böôùc treân cho theå tích cuûa thuøng thí nghieäm ta ñöôïc
khoái löôïng cuûa phaàn chaát thaûi raén thí nghieäm.
7. Laäp laïi thí nghieäm ít nhaát hai laàn ñeå coù giaù trò troïng löôïng rieâng trung bình.
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang13
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
BD: Troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén (theo Bulk Density) ñöôïc xaùc ñònh theo
coâng thöùc :
(Troïng löôïng thuøng chöùa + chaát thaûi) – (troïng löôïng thuøng chöùa
BD =
Dung tích thuøng chöùa
Ñoä aåm
Ñoä aåm cuûa chaát thaûi raén ñöôïc ñònh nghóa laø löôïng nöôùc chöùa trong moät ñôn vò
troïng löôïng chaát thaûi ôû traïng thaùi nguyeân thuûy.
Ñoä aåm chaát thaûi raén ñöôïc bieån dieãn baèng hai phöông phaùp: troïng löông öôùt vaø
troïng löôïng khoâ.
-
Phöông phaùp troïng löôïng öôùt: ñoä aåm trong moät maãu ñöôïc theå hieän nhö laø
phaàn traêm troïng löôïng öôùt cuûa vaät lieäu.
-
Phöông phaùp troïng löôïng khoâ: ñoä aåm trong moät maãu ñöôïc theå hieän nhö
phaàn traêm trong löôøng khoâ cuûa vaät lieäu.
Phöông phaùp troïng löôïng öôùt ñöôïc söû duïng phoå bieán, bôûi vì ta coù theå laáy maãu
tröïc tieáp ngoaøi thöïc ñòa.
Phöông phaùp troïng löôïng öôùt ñoä aåm tính theo coâng thöùc sau:
M =
a−b
× 100%
a
Trong ñoù:
M: ñoä aåm, %.
a: troïng löôïng ban ñaàu cuûa maãu luùc laáy taïi hieän tröôøng, kg (g)
b: troïng löôïng cuûa maãu sau khi saáy khoâ ôû nhieät ñoä 1050C, kg (g)
Kích thöôùc vaø caáp phoái haït
Kích thöôùc vaø caáp phoái haït ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc tính toaùn,
thieát keá caùc phöông tieän cô khí nhö thu hoài vaät lieäu, ñaëc bieät laø söû duïng caùc saøn
loïc phaân loaïi baèng maùy hoaëc phaân chia baèng phöông phaùp töø tính. Kích thöôùc cuûa
töøng thaønh phaàn chaát thaûi coù theå xaùc ñònh baèng 1 hoaëc nhieàu phöông phaùp nhö sau:
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang14
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
S=l
S = (l + w)/2
S = (l + h + w)/3
S = (l.w)1/2
S = l.w.h)1/3
Trong ñoù:
S: kích thöôùc cuûa caùc thaønh phaàn.
l: chieàu daøi, mm
w: laø chieàu roäng,
Khi söû duïng caùc phöông phaùp khaùc nhau thì keát quaû seõ coù söï sai leäch, tuøy thuoäc
vaøo hình daùng kích thöôùc cuûa chaát thaûi maø ta choïn phöông phaùp ño löôøng cho phuø
hôïp.
Khaû naêng giöõ nöôùc taïi thöïc ñòa (hieän tröôøng)
Khaû naêng giöõ nöôùc taïi hieän tröôøng cuûa chaát thaûi raén laø toaøn boä löôïng nöôùc maø
noù coù theå giöõ laïi trong maãu chaát thaûi döôùi taùc duïng keùo xuoáng cuûa troïng löïc. Laø
moät chæ tieâu quan troïng trong vieäc tính toaùn xaùc ñònh löôïng nöôùc roø ræ töø baõi raùc.
Khaû naêng giöõ nöôùc taïi hieän tröôøng thay ñoåi phuï thuoäc vaøo aùp löïc neùn vaø traïng thaùi
phaân huûy cuûa chaát thaûi (ôû khu daân cö vaø caùc khu thöông maïi thì dao ñoäng trong
khoaûng 50 – 60%).
Ñoä thaám (tính thaám) cuûa chaát thaûi ñaõ ñöôïc neùn
Heä soá thaám ñöôïc tính nhö sau:
K = C×d2 ×
γ
γ
=k×
µ
µ
Trong ñoù:
K: heä soá thaám.
C: haèng soá khoâng thöù nguyeân
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang15
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
D: kích thöôùc trung bình cuûa loã roãng trong raùc.
K: ñoä thaám rieâng
γ : troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc
µ :Ñoä nhôùt ñoäng hoïc cuûa nöôùc
2.3.2. Tính chaát hoùa hoïc cuûa chaát thaûi raén
Caùc thoâng tin veà thaønh phaàn hoùa hoïc ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc
ñaùnh giaù caùc phöông phaùp löïa choïn phöông thöùc xöû lyù vaø taùi sinh chaát thaûi. Coù 04
phaân tích hoùa hoïc quan troïng nhaát laø:
-
Phaân tích gaàn ñuùng sô boä.
-
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro.
-
Phaân tích cuoái cuøng (caùc nguyeân toá chính).
-
Haøm löôïng naêng löôïng cuûa chaát thaûi raén.
1) Phaân tích sô boä
Phaân tích sô boä goàm caùc thí nghieäm sau:
-
Ñoä aåm (löôïng nöôùc maát ñi sau khi saáy ôû 1050C trong 1h).
-
Chaát deã chaùy bay hôi (troïng löôïng maát ñi theâm vaøo khi ñem maãu chaát thaûi
raén ñaõ saáy ôû 1000C trong 1h, ñoát chaùy ôû nhieät ñoä 9500C trong loø nung kín).
-
Carbon coá ñònh (phaàn vaät lieäu coøn laïi deã chaùy sau khi loaïi boû caùc chaát bay
hôi).
-
Tro (troïng löôïng coøn laïi sau khi ñoát chaùy trong loø hôû).
2) Ñieåm noùng chaûy cuûa tro
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro laø nhieät ñoä ñoát chaùy chaát thaûi ñeå tro seõ thaønh moät khoái
raén (goïi laø clinker) do söï naáu chaûy vaø keát tuï, vaø nhieät ñoä naøy khoaûng 2000 ñeán
22000F (1100 ñeán 12000C).
3) Phaân tích cuoái cuøng caùc thaønh phaàn taïo thaønh chaát thaûi raén
Phaân tích cuoái cuøng caùc thaønh phaàn taïo thaønh chaát chuû yeáu xaùc ñònh phaàn traêm
(%) cuûa caùc nguyeân toá C, H, O, N, S vaø tro. Keát quaû phaân tích cuoái cuøng moâ taû caùc
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang16
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa chaát höõu cô trong chaát thaûi raén. Keát quaû naøy coøn ñoùng vai
troø raát quan troïng trong vieäc xaùc ñònh tæ soá C/N cuûa chaát thaûi coù thích hôïp cho quaù
trình chuyeån hoùa sinh hoïc hay khoâng.
4) Haøm löôïng naêng löôïng cuûa caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén
-
Haøm löôïng naêng löôïng cuûa caùc thaønh phaàn chaát höõu cô trong chaát thaûi raén
coù theå xaùc ñònh baèng moät trong caùc caùch sau:
-
Söû duïng noài hay loø chöng caát qui moâ lôùn.
-
Söû duïng bình ño nhieät trò trong phoøng thí nghieäm.
-
Baèng caùch tính toaùn neáu coâng thöùc hoùa hoïc hình thöùc ñöôïc bieát.
Nhieät trò
Giaù trò nhieät taïo thaønh khi ñoát chaát thaûi raén. Giaù trò naøy ñöôïc xaùc ñònh theo
coâng thöùc Dulong caûi tieán:
Btu/lb = 145C + 610(H2 – 1/8O2) + 40S + 10N)
KJ/kg = (Btu/lb).2,326 ; (%)
Trong ñoù:
C: % troïng löôïng cuûa Carbon.
H: % troïng löôïng cuûa Hidro.
O: % troïng löôïng cuûa Oxi.
S: % troïng löôïng cuûa Sulfua.
N: % troïng löôïng cuûa Nitô.
Baûng2.4: Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa caùc hôïp chaát chaùy ñöôïc cuûa CTR.
Hôïp phaàn
C
SVTH: Leâ Thò Haø
% troïng löôïng theo traïng thaùi khoâ.
H
O
N
S
Tro
Trang17
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
Chaát thaûi thöïc phaåm
48
6,4
37,6
2,6
0,4
5
Giaáy
3,5
6
44
0,3
0,2
6
Catton
4,4
5,9
44,6
0,3
0,2
5
Chaát deûo
60
7,2
22,8
khoâng xñ
khoâng xñ
10
Vaûi, haøng deät
55
6,6
31,2
4,6
4,6
2,45
Cao su
78
10
khoâng xñ
2
khoâng xñ
10
Da
60
8
11,6
10
0,4
10
Laù caây, coû
47,8
6
38
3,4
0,3
4,5
Goã
49,5
6
42,7
0,2
0,1
1,5
Buïi, gaïch vuïn, tro
26,3
3
2
0,5
0,2
68
(Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä, ÖÙng Quoác Duõng, Nguyeãn Thò Kim Thaùi, Quaûn lyù
chaát thaûi raén ñoâ thò, NXB Xaây Döïng – Haø Noäi -2001)
2.4. PHAÂN LOAÏI CHAÁT THAÛI RAÉN
Chaát thaûi raén raát ña daïng, vì vaäy coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhö:
2.4.1 Phaân loaïi theo coâng ngheä quaûn lyù – xöû lyù
Phaân loaïi chaát thaûi raén theo daïng naøy, ngöôøi ta chia ra caùc loaïi: Caùc chaát chaùy
ñöôïc, caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc, caùc chaát hoãn hôïp.
Baûng 2.5: Phaân loaïi theo coâng ngheä xöû lyù
Thaønh phaàn
1/ Caùc chaát chaùy
Ñònh nghóa
Ví duï
ñöôïc.
- Giaáy
- Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy.
- Caùc tuùi giaáy, caùc maûnh bìa,
giaáy veä sinh…
- Vaûi, len…
- Haøng deät
- Coù nguoàn goác töø sôïi
- Raùc thaûi
- Caùc chaát thaûi töø thöùc aên, thöïc - Caùc rau, quaû, thöïc phaåm…
phaåm haøng ngaøy.
- Coû, goã, cuûi, rôm.
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc - Ñoà duøng baèng goã nhö: baøn,
cheá taïo töø goã, tre, nöùa, rôm.
gheá, tuû…
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang18
Ñeà taøi toát nghieäp
- Chaát deûo.
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
cheá taïo töø chaát deûo.
- Phim cuoän, tuùi chaát deûo, chai
loï chaát deûo, bòch nylon…
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc
- Da vaø cao su.
cheá taïo töø da vaø cao su.
- Giaáy deùp, baêng cao su…
2/ Caùc chaát khoâng
chaùy ñöôïc.
- Kim loaïi saét.
- Caùc vaät lieäu vaø caùc saûn phaåm - Haøng raøo, dao, naép loï…
ñöôïc cheá taïo töø saét maø deã bò
nam chaâm huùt.
- Kim loaïi khoâng
phaûi saét
- Thuûy tinh.
- Caùc vaät lieäu khoâng bò nam - Voû hoäp nhoâm, ñoà ñöïng baéng
chaâm huùt.
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc - Chai loï, ñoà duøng baèng thuûy
cheá taïo töø thuûy tinh.
- Ñaù vaø saønh söù.
kim loaïi…
tinh, boùng ñeøn…
- Caùc vaät lieäu khoâng chaùy khaùc - Voø trai, oác, gaïch ñaù, goám,
ngoaøi kim loaïi vaø thuûy tinh
saønh, söù…
3/ Caùc chaát hoãn
- Taát caû caùc loaïi vaät lieäu khaùc - Ñaù cuoäi, caùt, ñaát, toùc…
hôïp
khoâng phaân loaïi ôû phaàn 1 vaø
phaàn 2 ñeàu thuoäc loaïi naøy. Loaïi
naøy coù theå chia laøm 2 phaàn vôùi
kích thöôùc >5mm vaø <5mm
(Nguoàn: Baûo veä moâi tröôøng trong xaây döïng cô baûn, Leâ Vaên Naõi, nhaø xuaát baûn
Khoa hoïc Kyõ thuaät, 1999.)
2.4.2. Phaân loaïi theo quan ñieåm thoâng thöôøng
- Raùc thöïc phaåm: Bao goàm phaàn thöøa thaûi, khoâng aên ñöôïc sinh ra trong quaù
trình löu tröõ, cheá bieán, naáu aên… Ñaëc ñieåm quan troïng cuûa loaïi raùc naøy laø phaân
huûy nhanh trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng aåm. Quaù trình phaân huûy thöôøng gaây ra
muøi hoâi khoù chòu.
- Raùc röôûi: Bao goàm caùc chaát chaùy ñöôïc vaø caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc, sinh ra
töø caùc hoä gia ñình, coâng sôû, hoaït ñoäng thöông maïi… Caùc chaát chaùy ñöôïc nhö giaáy,
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang19
Ñeà taøi toát nghieäp
GVHD: Ks.Vuõ Haûi Yeán
carton, plastic, vaûi, cao su, da, goã… vaø chaát khoâng chaùy ñöôïc nhö thuûy tinh, voû hoäp
kim loaïi…
- Tro, xæ: vaät chaát coøn laïi trong quaù trình ñoát cuûi, than, rôm, laù… ôû caùc hoä gia
ñình, coâng sôû, nhaø haøng, nhaø maùy, xí nghieäp…
-
Chaát thaûi xaây döïng: Ñaây laø chaát thaûi raén töø quaù trình xaây döïng, söûa chöõa
nhaø, ñaäp phaù coâng trình xaây döïng taïo ra caùc xaø baàn, beâtoâng…
- Chaát thaûi ñaëc bieät: Ñöôïc lieät vaøo loaïi raùc naøy coù raùc thu gom töø vieäc queùt
ñöôøng, raùc töø thuøng raùc coâng coäng, xaùc ñoäng vaät, xe oâtoâ pheá thaûi…
-
Chaát thaûi töø caùc nhaø maùy xöû lyù oâ nhieãm: chaát thaûi naøy coù heä thoáng xöû lyù
nöôùc, töø nöôùc thaûi, töø caùc nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp. Thaønh phaàn chaát
thaûi loaïi naøy ña daïng vaø phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù. Chaát thaûi naøy
thöôøng laø chaát thaûi daïng raén hoaëc buøn (nöôùc chieám töø 25 – 95%).
- Chaát thaûi noâng nghieäp: Vaät chaát loaïi boû töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp nhö
goác rôm, raï, caây troàng, chaên nuoâi. Hieän nay chaát thaûi naøy chöa ñöôïc quaûn lyù toát
ngay ôû caùc nöôùc phaùt trieån vì ñaëc ñieåm phaân taùn veà soá löôïng vaø khaû naêng toå chöùc
thu gom.
- Chaát thaûi nguy haïi: bao goàm chaát thaûi hoùa chaát, sinh hoïc deã chaùy, deã noå hoaëc
mang tính phoùng xaï theo thôøi gian coù aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng con ngöôøi, ñoäng
thöïc vaät. Nhöõng chaát naøy thöôøng xuaát hieän ôû theå loûng, khí vaø raén. Ñoái vôùi chaát thaûi
loaïi naøy, vieäc thu gom, xöû lyù phaûi heát söùc caån thaän.
2.5. TOÁC ÑOÄ PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI RAÉN
Vieäc tính toaùn ñöôïc toác ñoä phaùt thaûi raùc laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng
trong vieäc quaûn lyù raùc thaûi bôûi vì töø ñoù ngöôøi ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc löôïng raùc
phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát, tieâu duøng, ñoàng thôøi döï baùo ñöôïc trong töông lai
ñeå coù keá hoaïch vaø bieän phaùp quaûn lyù chaët cheõ töø khaâu thu gom, trung chuyeån, vaän
chuyeån ñeán xöû lyù. Vì theá ñeå quaûn lyù toát löôïng raùc phaùt sinh ta caàn bieát toác ñoä phaùt
sinh chaát thaûi raén. Phöông phaùp xaùc ñònh toác ñoä phaùt thaûi raùc cuõng gaàn gioáng nhö
SVTH: Leâ Thò Haø
Trang20
- Xem thêm -