Tài liệu Nghiên cứu đề xuất giải pháp thúc đẩy hoạt động tái chế chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố hồ chí minh

Trang 1 CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1 Teân ñeà taøi NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP THUÙC ÑAÅY HOAÏT ÑOÄNG TAÙI CHEÁ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. 1.2 Tính caáp baùch vaø caàn thieát cuûa ñeà taøi Trong quaù trình saûn xuaát vaø tieâu duøng cuûa caûi vaät chaát, con ngöôøi luoân ñaøo thaûi ra caùc chaát vaøo moâi tröôøng. Ngaøy nay, vôùi daân soá ngaøy caøng ñoâng, toác ñoä phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ñoâ thò hoaù nhanh, löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh ngaøy moät nhieàu. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø moät trong nhöõng thaønh phoá daãn ñaàu caû nöôùc veà lónh vöïc coâng nghieäp vaø dòch vuï. Vôùi toác ñoä phaùt trieån coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa nhanh, thaønh phoá Hoà Chí Minh laø moät trung taâm coâng nghieäp, giöõ vai troø troïng ñieåm cuûa vuøng kinh teá phía Nam vaø cuûa caû nöôùc. Tp.HCM vôùi hôn 7 trieäu daân ( 4/2006) taäp trung taïi 24 quaän huyeän vôùi dieän tích 2.093,7 Km, laø nôi taäp trung haøng traêm nhaø haøng, khaùch saïn, khu thöông maïi, vaên phoøng, coâng sôû, tröôøng hoïc, chôï, sieâu thò, beänh vieän, caùc trung taâm y teá, phoøng khaùm ña khoa, vaø hôn 12.000 cô sôû coâng nghieäp ( lôùn, vöøa vaø nhoû), hôn 800 coâng ty naèm trong vaø ngoaøi 12 khu coâng nghieäp, 03 khu cheá xuaát vaø 01 khu coâng ngheä cao, haøng ngaøn coâng trình ñang xaây döïng vaø caûi taïo…Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, toác ñoä ñoâ thò hoaù, coâng nghieäp hoaù taïi Tp.HCM Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 2 ñaõ gia taêng maïnh meõ vaø ñang coù xu höôùng taêng maïnh trong nhöõng naêm tôùi, gaây nhieàu aùp löïc naëng neà ñoái vôùi moâi tröôøng vaø coäng ñoàng. Nhieàu vaán ñeà nan giaûi, nhöõng thaùch thöùc lôùn ñöôïc ñaët ra trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng nhaèm phaùt trieån oån ñònh vaø beàn vöõng thaønh phoá. Beân caïnh nhieàu khoù khaên, toàn taïi trong vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán nöôùc thaûi vaø oâ nhieãm khoâng khí, vaán ñeà chaát thaûi raén ñang thaät söï laø moät thaùch thöùc lôùn, moät moái ñe doaï khuûng khieáp ñoái vôùi moâi tröôøng vaø söùc khoûe coäng ñoàng. Giaûi quyeát vaán ñeà chaát thaûi raén ñoâ thò taïi Tp.HCM laø moät baøi toaùn phöùc taïp, töø khaâu thu gom, phaân loaïi raùc taïi nguoàn, ñeán vieäc vaän chuyeån xöû lyù chaát thaûi raén. Moãi ngaøy Tp.HCM ñoå ra khoaûng 6.000 taán chaát thaûi raén ñoâ thò, vôùi thaønh phaàn chuû yeáu laø thöïc phaåm thöøa chieám khoaûng 50-90% (khoái löôïng öôùt), caùc chaát thaûi raén coù khaû naêng taùi cheá chieám khoaûng 30% vaø moät phaàn nhoû caùc loaïi chaát thaûi khoâng coù khaû naêng taùi söû duïng, taùi cheá chieám khoaûng 5-10% ( khoái löôïng öôùt). Beân caïnh ñoù, coøn coù khoaûng 700-1.200 taán chaát thaûi raén xaây döïng ( xaø baàn) vaø 1.000-1.500 taán chaát thaûi raén coâng nghieäp, trong ñoù coù khoaûng 150-200 taán chaát thaûi nguy haïi, 7-9 taán chaát thaûi raén y teá. Chaát thaûi raén vaø vieäc xöû lyù chuùng hieän nay laø vaán ñeà böùc xuùc cuûa nöôùc ta noùi chung vaø cuûa Tp. Hoà Chí Minh noùi rieâng. Löôïng chaát thaûi raén thu gom taïi caùc ñoâ thò Vieät Nam hieän chæ ñaït khoaûng 70% yeâu caàu so vôùi thöïc teá vaø chuû yeáu taäp trung taïi caùc khu vöïc noäi thaønh. Beân caïnh ñoù, caùc loaïi chaát thaûi raén nguy haïi khoâng ñuôïc phaân loaïi rieâng maø troän laãn vôùi chaát thaûi raén sinh hoaït, neáu khoâng ñöôïc xöû lyù trieät ñeå seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng, daãn ñeán suy thoaùi moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí… Chaát thaûi raén ñoâ thò hieän ñang thöïc söï laø moät moái ñe doïa lôùn ñoái vôùi moâi tröôøng vaø söùc khoeû coäng ñoàng Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 3 Taïi Tp.HCM hieän nay, phaàn lôùn chaát thaûi ñöôïc vöùt boû laãn loän, khoâng phaân loaïi taïi nguoàn vaø ñöôïc ñöa ñeán caùc baõi choân laáp hôïp veä sinh cuûa thaønh phoá vaø thaäm chí coøn ñoå xuoáng caùc keânh raïch, soâng hoà, caùc khu ñaát troáng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, maát veä sinh vaø maát myõ quan nghieâm troïng. Hieän nay, caùc baõi choân laáp chaát thaûi raén taïi Tp.HCM nhö baõi choân laáp Goø Caùt, Phöôùc Hieäp, Ñoâng Thaïnh ñang trong giai ñoaïn quaù taûi, vaø vieäc xöû lyù caùc khí thaûi cuõng nhö moät löôïng lôùn nöôùc ræ raùc taïi ñaây cuõng laø vaán ñeà caáp baùch caàn ñöôïc giaûi quyeát. Maëc duø caùc baõi choân laáp naøy ñöôïc ñaàu tö raát lôùn vôùi coâng ngheä hieän ñaïi, chuùng vaãn luoân taïo ra nhöõng aùp löïc lôùn ñoái vôùi moâi tröôøng vôùi moät löôïng lôùn nöôùc ræ raùc ( 800-1.000 m3/ baõi/ngaøy ñeâm) vaø khí thaûi ( 500.000-700.000 m3/ngaøy ñeâm), ñaëc bieät laø muøi hoâi. Ngoaøi ra, vieäc xöû lyù chaát thaûi raén baèng phöông phaùp choân laáp hôïp veä sinh chieám dieän tích ñaát choân laáp raát lôùn chöa keå dieän tích ñaát cho caùc coâng trình phuï trôï nhö ñöôøng giao thoâng, traïm caân, saøn trung chuyeån, traïm xöû lyù nöôùc ræ raùc vaø khí thaûi, haønh laøng caây xanh caùch ly… vaø dieän tích naøy seõ khoù coù theå söû duïng vaøo muïc ñích khaùc trong thôøi gian daøi ( 30-50 naêm), khoâng nhöõng theá, kinh phí ñeå baûo trì vaø giaùm saùt caùc baõi choân laáp naøy sau khi ñoùng cöûa cuõng raát lôùn. Löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh treân ñòa baøn thaønh phoá seõ khoâng ngöøng taêng nhanh vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá vaø daân soá cuûa thaønh phoá. Theo döï baùo cuûa Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi tröôøng Tp.HCM, löôïng chaát thaûi raén bình quaân ôû thaønh phoá coù theå taêng töø 0,61 Kg/ngöôøi/ngaøy naêm 1996 leân hôn 1kg/ngöôøi/ngaøy ñeán naêm 2010, nghóa laø taêng theâm 40% trong voøng 15 naêm. Chæ coù moät phaàn nhoû chaát thaûi raén ñöôïc taùi cheá taïi caùc cô sôû taùi cheá quy moâ vöøa vaø nhoû ôû Tp.Hoà Chí Minh ( thu mua pheá lieäu vaø taùi cheá). Thöïc teá Tp.HCM hieän nay coù nhieàu cô sôû taùi cheá chaát thaûi raén, hoaït ñoäng töø laâu vôùi nhieàu loaïi nguyeân lieäu ñöôïc Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 4 thu mua, taùi cheá nhö giaáy, thuûy tinh, nylon, kim loaïi…Nhìn chung caùc cô sôû taùi cheá naøy chæ phaùt trieån moät caùch töï phaùt vôùi quy moâ saûn xuaát nhoû, coâng ngheä taùi cheá vaãn khoâng ñöôïc ñaàu tö môùi vaø moät soá coâng ngheä ñaõ khoâng coøn phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá, do ñoù chöa taïo ñöôïc nhieàu saûn phaåm coù chaát löôïng cao ñaùp öùng nhu caàu cuûa cuûa thò tröôøng tieâu thuï.. Hoaït ñoäng taùi cheá naøy ñaõ phaàn naøo ñaùp öùng vieäc taùi cheá chaát thaûi ôû Tp.HCM. Beân caïnh maët tích cöïc maø hoaït ñoäng taùi cheá naøy mang laïi, trong quaù trình phaùt trieån, hoaït ñoäng taùi cheá cuõng ñaõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng, aûnh höôûng söùc khoûe ngöôøi daân vaø coäng ñoàng xung quanh, ñoàng thôøi do coâng ngheä taùi cheá laâu ñôøi neân cuõng chöa khai thaùc heát chaát thaûi raén coù theå taùi cheá veà chuûng loaïi vaø khoái löôïng. Nhö ñaõ bieát, moâi tröôøng coù chöùc naêng laø nôi chöùa ñöïng caùc chaát thaûi do con ngöôøi taïo ra trong cuoäc soáng vaø hoaït ñoäng saûn xuaát. Ñeå goùp phaàn giaûm thieåu khaû naêng chòu taûi cuûa moâi tröôøng, vieäc taùi cheá chaát thaûi raén laø raát quan troïng vaø thieát thöïc, nhaèm giaûm thieåu löôïng raùc ñem choân laáp vaø xöû lyù, ñoàng thôøi cuõng tieát kieäm caùc nguoàn nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát ra vaät chaát môùi. Maëc khaùc, taùi cheá coøn laø moät giaûi phaùp höõu hieäu laøm giaûm chi phí saûn xuaát, giaûm chi phí xöû lyù chaát thaûi vaø do ñoù haï giaù thaønh saûn phaåm. Taùi cheá giuùp khoâi phuïc vaø duy trì moät moâi tröôøng trong saïch vaø laønh maïnh, nhôø vaäy giaûm caùc chi phí chöõa beänh vaø chi phí do nghæ oám. Moâi tröôøng trong laønh cuõng giuùp phaùt trieån ngaønh du lòch keùo theo caùc hoaït ñoäng kinh teá khaùc nhö nhaø haøng, khaùch saïn, thöông maïi, cô sôû haï taàng… Veà laâu daøi, vieäc duy trì söï phaùt trieån beàn vöõng quan troïng hôn nhieàu so vôùi taêng tröôûng nhanh trong moät thôøi gian ngaén vôùi chaát löôïng phaùt trieån thaáp, gaây aùp löïc lôùn leân heä thoáng cô sôû haï taàng vaø gaây ra nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng traàm troïng. Nhö ñaõ bieát, moät xaõ hoäi beàn vöõng laø Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 5 xaõ hoäi khoâng nhöõng ñaûm baûo ñöôïc nhu caàu hieän taïi cuûa theá heä hieän taïi maø phaûi ñaûm baûo nhu caàu phaùt trieån cho caùc theá heä töông lai. Ñieàu naøy chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc khi caùc nguoàn taøi nguyeân ñöôïc söû duïng moät caùch hieäu quaû vaø quan troïng hôn laø chuùng coù theå ñöôïc taùi cheá. .Xeùt treân toång theå, thöïc hieän toát vieäc taùi cheá chaát thaûi raén ñem laïi moâi tröôøng trong saïch hôn, caûi thieän söùc khoûe coäng ñoàng vaø laø moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa xaõ hoäi. Vì vaäy, ñeà taøi “ Nghieân cöùu vaø ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh” laø moät nhu caàu heát söùc böùc thieát, coù yù nghóa saâu saéc trong vieäc thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi ñaây. 1.3 Muïc tieâu ñeà taøi Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi Tp.HCM. 1.4 Phaïm vi nghieân cöùu vaø noäi dung ñeà taøi a) Phaïm vi nghieân cöùu : Ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá cho ñoái töôïng laø chaát thaûi raén sinh hoaït treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh, khoâng bao goàm chaát thaûi raén coâng nghieäp vaø nguy haïi. b) Noäi dung ñeà taøi Noäi dung ñeà taøi bao goàm :  Toång quan veà soá löôïng, thaønh phaàn chaát thaûi raén vaø tình hình thaûi boû, xöû lyù chaát thaûi raén hieän nay treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Qua ñoù, ñaùnh giaù hieän traïng xöû lyù chaát thaûi raén Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 6  Ñaùnh giaù hieän traïng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït hieän nay treân ñòa baøn Tp.HCM - Thoáng keâ vaø phaân nhoùm caùc ngaønh ngheà vaø soá löôïng cô sôû taùi cheá chaát thaûi raén - Ñaùnh giaù hieän traïng taùi cheá bao goàm coâng ngheä taùi cheá, quy moâ sôû saûn xuaát vaø hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa caùc cô sôû taùi cheá. - Ñaùnh giaù nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong hoaït ñoäng taùi cheá  Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp ñeå thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi ñaây. 1.5 Phöông Phaùp nghieân cöùu  Khaûo saùt, thoáng keâ caùc cô sôû doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng trong ngaønh taùi cheá hieän nay treân ñòa baøn thaønh phoá baèng khaûo saùt thöïc teá vaø qua caùc taøi lieäu coù lieân quan.  Tham khaûo heä thoáng vaên baûn luaät vaø chính saùch lieân quan ñeán vieäc baûo veä moâi tröôøng.  Tham khaûo caùc chính saùch quaûn lyù vaø khuyeán khích hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén cuûa caùc nöôùc tieân tieán ( Nhaät, Ñaøi Loan…)  Phöông phaùp phaân tích heä thoáng ( phöông phaùp SWOT- phaân tích ñieåm maïnh , ñieåm yeáu, cô hoäi, thaùch thöùc) 1.6 Tính thöïc tieãn, tính môùi cuûa ñeà taøi a) Tính thöïc tieãn cuûa ñeà taøi Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 7 Nhö ñaõ ñeà caäp trong phaàn tính caáp baùch vaø caàn thieát cuûa ñeà taøi, vieäc taùi cheá chaát thaûi raén hieän nay raát thieát thöïc, khoâng nhöõng taùi cheá giuùp giaûm thieåu khaû naêng chòu taûi cuûa moâi tröôøng maø vai troø cuûa taùi cheá coøn theå hieän nhö laø nguoàn cung caáp nguyeân vaät lieäu giaù reû, qua ñoù tieát kieäm taøi nguyeân, höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng. Thöïc teá hieän nay ôû Tp. Hoà Chí Minh coù raát nhieàu cô sôû taùi cheá chaát thaûi phaùt trieån töï phaùt, quy moâ hoä gia ñình hoaït ñoäng laâu ñôøi vôùi nhieàu loaïi nguyeân lieäu ñöôïc thu mua vaø taùi cheá nhö giaáy, thuûy tinh, nylon, kim loaïi… Phaûi nhaän thaáy raèng , caùc hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû thu mua, taùi cheá naøy ñaõ phaàn naøo taùi cheá ñöôïc moät löôïng chaát thaûi raén nhaát ñònh. Tuy nhieân, cuõng phaûi nhaän thaáy raèng hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû naøy haàu nhö naèm ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng vaø chaát löôïng saûn phaåm taùi cheá coøn thaáp. Muoán phaùt huy theá maïnh cuûa caùc hoaït ñoäng taùi cheá naøy, caàn xaây döïng caùc giaûi phaùp quaûn lyù vaø thuùc ñaåy, nhaèm ñöa hoaït ñoäng taùi cheá thaønh moät ngaønh ngheà, goùp phaàn giaûi quyeát vaán ñeà chaát thaûi raén taïi nöôùc ta noùi chung vaø Tp.HCM noùi rieâng. Hoaït ñoäng taùi cheá hieän naøy cuõng caàn phaûi phaùt trieån hôn nhaèm ñaùp öùng chu caàu ngaøy caøng cao cuûa khaùch haøng veà chaát löôïng saûn phaåm vaø caùc quy ñònh veà an toaøn, moâi tröôøng. b) Tính môùi cuûa ñeà taøi : Maëc duø hoaït ñoäng taùi cheá taïi Tp.HCM ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån hôn 30 naêm qua nhöng nhìn chung chæ phaùt trieån moät caùch töï phaùt vôùi quy moâ saûn xuaát nhoû, Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ñaõ coù raát nhieàu nghieân cöùu trong nöôùc veà lónh vöïc taùi cheá. Tuy nhieân caùc coâng trình nghieân cöùu naøy chæ taäp trung vaøo moät ngaønh ngheà taùi cheá cuï theå hoaëc chæ ñi saâu vaøo nghieân cöùu hieän traïng taùi cheá chaát thaûi maø chöa coù caùi nhìn chung cho vieäc quaûn lyù cuõng nhö caùc giaûi phaùp thuùc ñaåy cho caùc hoaït ñoäng naøy. Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 8 Qua ñeà taøi naøy, seõ ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm quaûn lyù, thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá taïi Tp.HCM hieän nay. Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 9 CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT VAØ TAÙI CHEÁ CHAÁT THAÛI RAÉN 2.1 Toång quan veà chaát thaûi raén sinh hoaït 2.1.1 Nguoàn phaùt sinh 2.1.2 Tính chaát 2.1.3 Taùc haïi ñoái vôùi moâi tröôøng 2.2 Toång quan veà taùi cheá chaát thaûi raén Taùi cheá chaát thaûi raén laø quaù trình thu hoài vaø taùi saûn xuaát caùc pheá lieäu, chaát thaûi boû töø caùc hoä gia ñình, caùc cô sôû coâng nghieäp, noâng nghieäp vaø kinh doanh ñeå taïo ra caùc saûn phaåm coù ích. Taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït laø quaù trình thu hoài vaø taùi saûn xuaát caùc pheá lieäu, chaát thaûi boû töø caùc hoaït ñoäng sinh hoaït haøng ngaøy cuûa caùc gia ñình, caùc cô quan, vaên phoøng,… ñeå taïo ra caùc saûn phaåm coù ích. Taùi cheá chaát thaûi raén bao goàm : - Ñoát chaát thaûi raén taïo nguoàn naêng löôïng - Cheá bieán phaân höu cô töø chaát thaûi raén thöïc phaåm - Taùi cheá chaát thaûi raén thaønh caùc vaät lieäu, saûn phaåm vaø cheá phaåm xaây döïng Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 10 2.2.1 Toång quan veà tình hình taùi cheá chaát thaûi raén trong nöôùc Taïi Vieät Nam, thöïc hieän chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng, chieán löôïc quaûn lyù moâi tröôøng ñeán naêm 2010, chieán löôïc Baûo veä moâi tröôøng quoác gia giai ñoaïn 2015, taàm nhìn 2020 ñaõ xaùc ñònh caùc ñoâ thò, trong ñoù coù thaønh phoá Hoà Chí Minh, phaûi taêng cöôøng coâng taùc taùi söû duïng, taùi cheá vaø aùp duïng coâng ngheä môùi nhaèm muïc tieâu ñeán naêm 2010 giaûm töø 30-50% löôïng chaát thaûi raén ñoâ thò ñöa veà caùc baõi choân laáp. Thöïc hieän noäi dung chieán löôïc, trong nhöõng naêm qua ñaõ coù raát nhieàu nghieân cöùu veà lónh vöïc taùi cheá nhaèm haïn cheá löôïng chaát thaûi raén ñi ñeán caùc baõi choân laáp cuõng nhö taïo nguoàn nguyeân lieäu cho saûn xuaát nhaèm tieát kieäm taøi nguyeân, baûo veä söùc khoûe coäng ñoàng vaø höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng. Caùc nghieân cöùu ñieån hình nhö : Nghieân cöùu coâng ngheä xöû lyù vaø taùi cheá pheá thaûi cuûa quaù trình luyeän coác laøm phuï gia sieâu deûo cho beâ toâng vôùi muïc ñích nghieân cöùu cheá taïo vaø thieát laäp quy trình cho coâng ngheä saûn xuaát phuï gia sieâu deûo cho beâ toâng treân cô sôû thu gom, xöû lyù pheá thaûi coâng nghieäp luyeän coác ôû nhaø maùy Coác hoa-Coâng ty Gang theùp Thaùi Nguyeân nhaèm goùp phaàn giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng; caùc nghieân cöùu veà taùi cheá nhöïa pheá thaûi, taùi cheá giaáy treân ñòa baøn Tp.Haø Noäi; nghieân cöùu saûn xuaát compost töø chaát thaûi raén höõu cô vaø xaây döïng quy trình coâng ngheä phuø hôïp cho Tp.HCM; nghieân cöùu naâng cao hieäu quaû heä thoáng taùi sinh, taùi cheá taïi Tp.HCM; nghieân cöùu caùc quy ñònh veà taùi cheá raùc aùp duïng taïi Tp.HCM; nghieân cöùu taùi sinh naêng löôïng töø thaønh phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò Tp.HCM; nghieân cöùu ñieàu cheá nhieân lieäu biodiesel töø daàu thöïc vaät pheá thaûi ñöôïc thöïc hieän taïi Haø Noäi ( Trung taâm Khoa hoïc Töï nhieân vaø Coâng ngheä Quoác gia) vaø Tp.HCM ( Ñaïi hoïc Quoác gia Tp.HCM); nghieân cöùu taän duïng caën töø quaù trình suùc röûa taøu daàu; nghieân Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 11 cöùu taän duïng chaát thaûi raén coâng nghieäp toân maï keõm; nghieân cöùu saûn xuaát moät soá saûn phaåm chaát löôïng cao töø pheá thaûi keõm nhoâm; nghieân cöùu xöû lyù- taän duïng chaát thaûi höõu cô nguy haïi; nghieân cöùu coâng ngheä xöû lyù chaát thaûi raén (raùc xaây döïng) cheá taïo thaønh vaät lieäu xaây döïng ñaõ ñöa ra ñöôïc quy trình coâng ngheä xöû lyù xaø baàn vaø cheá taïo vaät lieäu xaây döïng saûn xuaát loaïi gaïch xaây töôøng vaø laùt væa heø coù chaát löôïng cao vaø giaù thaønh phuø hôïp…. Ñeà taøi “ Nghieân cöùu caùc giaûi phaùp phaùt trieån hieäu quaû ñeå tuaàn hoaøn vaø taùi söû duïng chaát thaûi raén coâng nghieäp vaø chaát thaûi raén coâng nghieäp nguy haïi-ñeà xuaát moät thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi raén coâng nghieäp-chaát thaûi raén coâng nghieäp nguy haïi cho khu vöïc Tp.HCM ñeán naêm 2010 do vieän moâi tröôøng vaø taøi nguyeân chuû trì, TS Leâ Thanh Haûi laøm chuû nhieäm ñeà taøi, naêm 2003. Gaàn ñaây nhaát laø ñeà taøi “ Nghieân cöùu xaây döïng moâ hình toå chöùc vaø hoaït ñoäng quyõ taùi cheá chaát thaûi raén taïi Tp.HCM, thaùng 9/2006 do CN. Huyønh Thu Haø vaø ThS. Phaïm Hoàng Nhaät laøm chuû nhieäm ñeà taøi. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laø xaây döïng cô sôû phaùp lyù, kyõ thuaät vaø ñeà xuaát moâ hình Quyõ taùi cheá Chaát thaûi raén ôû Tp. Hoà Chí Minh nhaèm ñaûm baûo hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi theo chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng. Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân cuõng ñaõ coù baùo caùo toång hôïp veà ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc “ Nghieân cöùu cô sôû khoa hoïc xaây döïng phöông phaùp tính phí xöû lyù chaát thaûi nguy haïi theo cô cheá thò tröôøng” do ThS Nguyeãn Thanh Huøng laøm chuû nhieäm ñeà taøi ( thaùng 9/2006) vôùi muïc tieâu laø xaây döïng phöông phaùp tính phí xöû lyù chaát thaûi nguy haïi theo cô cheá thò tröôøng coù cô sôû khoa hoïc vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Tp. Hoà Chí Minh, ñoái töôïng nghieân cöùu chính cuûa ñeà taøi laø chaát thaûi nguy haïi daïng raén vaø baùn raén töø caùc khu coâng nghieäp, caùc cô sôû coâng nghieäp treân ñòa baøn Tp.Hoà Chí Minh. Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 12 Tp.HCM hieän nay co raát nhieàu cô sôû thu mua pheá lieäu vaø taùi cheá chaát thaûi ñaõ hoaït ñoäng töø laâu vôùi nhieàu loaïi nguyeân lieâu ñöôïc mua vaø taùi cheá nhö : giaáy, thuûy tinh, nylon, kim loaïi….Thaønh phoá hieän ñang ñaàu tö xaây döïng 7 nhaø maùy taùi cheá vaø xöû lyù chaát thaûi lôùn. Caùc loaïi chaát thaûi raén ñang ñöôïc thaønh phoá quan taâm taùi cheá nhö : nhöïa, da, giaáy, cao su, thuûy tinh, kim loaïi… 2.2.2 Toång quan veà tình hình taùi cheá ngoøai nöôùc Taùi cheá laø moät hoaït ñoäng phoå bieán trong lòch söû nhaân loaïi. Tröôùc thôøi kyø coâng nghieäp taïi Chaâu AÂu, ngöôøi ta ñaõ thu nhaët caùc maûnh vuïn laøm töø ñoàng vaø caùc kim loaïi coù giaù trò khaùc, nung chaûy ñeå taùi söû duïng. ÔÛ Anh, tro buïi töø vieäc ñoát goã vaø than ñöôïc duøng ñeå laøm nguyeân lieäu gaïch. Taùi cheá giaáy xuaát hieän ôû nöôùc Anh vaøo naêm 1921, khi toå chöùc Raùc thaûi Giaáy Anh quoác ( British Waste Paper Association) ñöôïc thaønh laäp ñeå khuyeán khích kinh doanh trong lónh vöïc taùi cheá giaáy. Chieán löôïc quaûn lyù raùc thaûi ñoâ thò ôû Tp Luaân Ñoân (nöôùc Anh) ñöôïc ban haønh vaøo naêm 2002 höôùng tôùi Tp beàn vöõng vaøo naêm 2020. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu daøi haïn naøy, caùc thoùi quen sinh hoaït phaûi thay ñoåi sao cho moãi ngöôøi thaûi ra löôïng raùc thaûi toái thieåu. Ngaønh coâng nghieäp taùi cheá cuõng ñöôïc thuùc ñaåy hình thaønh. Chính quyeàn Tp. Luaân Ñoân ñaõ ñaët ra muïc tieâu taùi cheá vaø laøm phaân compost töø raùc thaûi ñoâ thò laø 17%, 25% vaø 33% töông öùng vôùi caùc naêm 2003, 2005 vaø 2015. Trong naêm 20032004, Tp.Luaân Ñoân ñaõ thaûi ra 4,34 trieäu taán raùc, trong ñoù 70% ñöôïc xöû lyù baèng caùch choân laáp hôïp veä sinh, 19% xöû lyù baèng phöông phaùp ñoát vaø 11% löôïng raùc thaûi coøn laïi ñöôïc taùi cheá. Taïi Myõ, söï ñaàu tö lôùn cho taùi cheá laø vaøo nhöõng naêm 1970, do chi phí nhieân lieäu taêng. Naêm 1973, thaønh phoá Berkeley, California ( Myõ) baét ñaàu moät trong nhöõng Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 13 chöông trình thu gom taïi leà ñöôøng ñaàu tieân baèng nhöõng laàn thu löôïm giaáy baùo töø caùc khu vöïc daân cö haøng thaùng. Töø ñoù nhieàu nöôùc ñaõ baét ñaàu vaø môû roäng caùc chieán dòch thu gom taïi nhaø. Moät söï kieän nöõa ñaùnh daáu cho noã löïc taùi cheá xaûy ra vaøo naêm 1989 cuõng taïi thaønh phoá Berkeley, ñoù laø leänh caám söû duïng bao goùi baèng chaát lieäu polystyrene ñeå giöõ aåm baùnh Hamburger McDonald’s. Moät taùc ñoäng cuûa leänh caám naøy ñaõ taêng cöôøng söï quaûn lyù taïi nhaø saûn xuaát polystyrene lôùn nhaát theá giôùi (Dow Chemical), daãn ñeán noã löïc lôùn ñaàu tieân ñeå chöùng minh raèng nhöïa cuõng coù theå taùi cheá. Ñeán naêm 1999, rieâng taïi Myõ ñaõ coù 1677 coâng ty tham gia vaøo ngaønh coâng nghieäp taùi cheá nhöïa töø raùc thaûi tieâu duøng. Naêm 2003, löôïng chaát thaûi raén taùi cheá ôû Myõ ( bao goàm saûn xuaát phaân Compost) laø 30,6 %; löôïng chaát thaûi raén mang ñi choân laáp laø 56,4%; coøn laïi ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp ñoát ( theo www.epa.gov). Maët khaùc, ñeå giaûm thieåu löôïng raùc thaûi phaùt sinh, nöôùc Myõ ñaõ coù nhöõng chính saùch hoã trôï hoaït ñoäng taùi cheá vaø hieän ñang coù nhöõng coá gaéng thieát laäp xaõ hoäi kinh teá tuaàn hoaøn, caùc nhaø saûn xuaát phaûi xeùt xem saûn phaåm cuûa mình coù sinh ra ít chaát thaûi hôn khoâng vaø caùc chaát lieäu coù khaû naêng taùi cheá hay khoâng. Taïi Ñöùc, naêm 1990 Volkwagens ñaõ khaùnh thaønh moät nhaø maùy taùi sinh xe oâ toâ vaø ñöôïc chính phuû Ñöùc khuyeán khích veà vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp thu hoài pheá phaåm. Taïi Nhaät, nhöõng coâng trình nghieân cöùu bieän phaùp taùi söû duïng, taùi cheá raùc thaûi baét ñaàu töø thaäp kyû 80. Töø naêm 1980, coâng ngheä taùi cheá chaát thaûi raén ôû Nhaät ñaõ baét ñaàu coù bieán chuyeån cuøng vôùi vieäc Chính phuû Nhaät thoâng qua moät soá ñaïo luaät, nhö Luaät xuùc tieán vieäc söû duïng nhöõng nguoàn taøi nguyeân coù theå taùi cheá naêm 1991 hay Luaät cô baûn veà moâi sinh naêm 1993, Luaät xuùc tieán vieäc thu gom, phaân loaïi vaø taùi cheá Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 14 bao bì naêm 1995….ÔÛ Nhaät hieän nay, coâng vieäc taùi cheá, haàu nhö ai cuõng tham gia. Ñoà nhöïa ñöôïc laøm töø nguyeân lieäu sôïi polyeste taùi cheá; raùc thaûi thöïc phaåm trôû thaønh phaân boùn toång hôïp cho caây troàng; vuïn thuûy tinh trôû thaønh gaïch laùt neàn… Theo con soá thoáng keá taïi Nhaät Baûn, naêm 1995 coù khoaûng 50% giaáy pheá lieäu ñöôïc thu hoài vaø taùi cheá, 100% caùc chai mieång thuûy tinh vaø 75% toång löôïng voû kim loaïi ñoà hoäp ñöôïc thu hoài vaø taùi cheá. Naêm 2004, löôïng giaáy taùi cheá ñöôïc tieâu thuï taïi Trung Quoác laø 28,8 trieäu taán. Tyû leä taùi cheá giaáy laø 33,4% vaø söû duïng giaáy taùi cheá laø 58,2%. Naêm 2005, coù nhieàu döï aùn veà taùi cheá giaáy ñöôïc thaønh laäp cuõng nhö môû roäng taïi Trung Quoác . Hieän nay, Trung Quoác ñang ñaåy maïnh vieäc hình thaønh caùc heä thoáng thò tröôøng taùi cheá giaáy, ñaùp öùng nhu caàu thu gom, phaân loaïi, kyõ thuaät vaø caùc heä thoáng maùy moùc taùi cheá giaáy hieän ñaïi. Trung Quoác coù thò tröôøng tieàm taøng veà taùi cheá giaáy. (Theo http://www.chinapapershanghai.com/wastepaper) Trong chính saùch quaûn lyù raùc thaûi vaøo naêm 1992, chính phuû Haøn Quoác ñaõ ñöa vaøo quy ñònh haïn cheá phaùt sinh raùc thaûi nhaèm muïc ñích söû duïng taøi nguyeân moät caùch hieäu quaû vaø ñaåy maïnh vieäc taùi cheá taøi nguyeân. Hieän nay, Chính phuû Haøn Quoác cuõng ñöa ra muïc tieâu naâng cao tyû leä taùi cheá raùc thaûi coâng nghieäp ñeán naêm 2010 laø 80%. Theo muïc tieâu taùi cheá cuûa Haøn Quoác, nöôùc naøy ñaõ ñaàu tö vaøo vieäc môû roäng caùc thieát bò taùi cheá cô baûn, môû roäng taøi trôï vaø khuyeán khích cho coâng nghieäp taùi cheá trong nöôùc, nhaèm naâng cao tæ leä taùi cheá leân 53% löôïng raùc thaûi phaùt sinh Chính Phuû Ñaøi Loan vôùi chöông trình taùi cheá toaøn boä raùc vaø khoâng choân raùc vaøo naêm 2010 vôùi muïc tieâu veà tyû leä taùi cheá laø 33% vaøo naêm 2007, 67% vaøo naêm 2008 vaø 100% vaøo naêm 2010. Khaùi nieäm khoâng choân raùc ( Zero Landfill) coù nghóa Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 15 taát caû raùc thaûi ñoâ thò seõ ñöôïc taùi cheá hoaëc taùi söû duïng, vaø bao goàm saûn xuaát raùc thaûi höõu ôc laøm phaân compost, taùi cheá vaø taùi söû duïng taát caû nhöïa, giaáy. kim loaïi, thuûy tinh.. .söû duïng toát nhaát naêng löôïng taïo ra töø ñoát raùc vaø raùc phaân huûy. Caùc nöôùc phaùt trieån hieän nay ñang thay ñoái loái soáng laø tieâu duøng caùc saûn phaåm coù nguoàn goác taùi cheá vaø phaùt trieån ngaønh kinh doanh taùi cheá. Ñaëc ñieåm cuûa hoaït ñoäng thu hoài vaø taùi cheá chaát thaûi raén ôû nöôùc naøy laø toå chöùc caùc dòch vuï coâng coäng coù traùch nhieäm ñaåy maïnh taùi cheá raùc thaûi baèng ngaân saùch. Hình 3.1 sau ñaây theå hieän tyû leä taùi cheá chaát thaûi raén ôû Hoàng Koâng, Haøn Quoác, Thoå Nhó Kyø vaø Nhaät Baûn. Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh % T¸i chÕ Trang 16 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 GiÊy vµ b¶ng giÊy Hång K«ng Hµn Quèc Thæ NhÜ Kú NhËt B¶n ChÊt h÷u c¬ Thuû tinh Kim lo¹i (vá ®å hép) ChÊt dÎo Hình 3.1 : Tyû leä taùi cheá cuûa moät soá nöôùc (naêm 2004) Chieán löôïc phaùt quaûn lyù moâi tröôøng cuûa caùc nöôùc ( Myõ, Anh, Thuïy Ñieån, Haø Lan, Nhaät, Ñaøi Loan, Singapore, Thaùi Lan… ) ñeàu höôùng veà muïc tieâu 3R (Reduce, Reuse, Recycle) laø giaûm thaûi, taùi söû duïng vaø taùi cheá, trong ñoù muïc tieâu haøng ñaàu laø giaûm löôïng chaát thaûi. Ñoàng thôøi vôùi vieäc xöû lyù chaát thaûi raén cuõng ñöôïc thöïc hieän theo Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 17 höôùng giaûm thieåu löôïng raùc choân laáp do quyõ ñaát ngaøy caøng thu heïp, thay daàn baèng coâng ngheä ñoái ñoái vôùi caùc chaát thaûi raén khoâng theå taùi cheá ñöôïc. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu 3R, caùc nöôùc ñaõ ban haønh moät heä thoáng caùc chính saùch ñoàng boä, caùc quy ñònh cuï theå, chi tieát ñeå thöïc thi, bao goàm caû vieäc phaân coâng traùch nhieäm trong töøng coâng ñoaïn quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi raén. Caùc coâng cuï kinh teá trong quaûn lyù raùc thaûi nhö thueá, phí taùi cheá ñöôïc vaän duïng khaùc nhau ôû moãi nöôùc nhaèm huy ñoäng vaø söû duïng hieäu quaû hôïp lyù nguoàn löïc cuûa chính nhöõng ngöôøi söû duïng taøi nguyeân vaø ngöôøi gaây oâ nhieãm ñeå caûi thieän moâi tröôøng hoaëc giaûm nhöõng haäu quaû baát lôïi cho moâi tröôøng. Beân caïnh vieäc giaûm thieåu löôïng chaát thaûi raén, ngaønh taùi cheá chaát thaûi hieän ñang ñöôïc khuyeán khích phaùt trieån nhö moät trong nhöõng giaûi phaùp söû duïng tieát kieäm vaø hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân trong chieán löôïc baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng. Chính Phuû caùc nöôùc ñaõ ñöa ra caùc chính saùch taøi chính nhö giaûm thueá lôïi töùc khi ñaàu tö coâng ngheä taùi cheá ( Ñan Maïc, Myõ..), thaønh laäp Quyõ taùi cheá chaát thaûi ( Ñaøi Loan, Nhaät…) ñeå phaùt trieån hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi. Ñoàng thôøi, caùc chöông trình taùi cheá chaát thaûi ñaõ huy ñoäng söï tham gia cuûa tö nhaân, coäng ñoàng daân cö cuøng vôùi chính quyeàn trong hoaït ñoäng taùi cheá vaø söû duïng saûn phaåm taùi cheá. Nhö vaäy, hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén treân theá giôùi ñaõ ñöôïc quan taâm vaø thöïc hieän töø laâu ñôøi. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät cuõng nhö caùc chính saùch quaûn lyù phuø hôïp, hoaït ñoäng taùi cheá ngaøy caøng taïo ñöôïc nhieàu saûn phaåm coù giaù trò vaø chaát löôïng cao, giuùp giaûm bôùt aùp löïc cho moâi tröôøng vaø baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân. 2.2.3 Quaûn lyù chaát thaûi raén taïi moät soá nöôùc phaùt trieån (Haøn Quoác, Nhaät Baûn, Singapore…. ) Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 18 a. Quaûn lyù chaát thaûi raén taïi Haøn Quoác Luaät quaûn lyù raùc thaûi ôû Haøn Quoác ñöa ra caùc tieâu chuaån xöû lyù, baûo quaûn, vaän chuyeån vaø thu gom raùc thaûi vaø traùch nhieäm cuûa caùc ñoái töôïng xaû thaûi nhaèm xöû lyù chaát thaûi raén hôïp ly ùnhaát. Ñoái vôùi chaát thaûi raén sinh hoaït, chính quyeàn ñòa phöông coù traùch nhieäm xöû lyù hôïp lyù ; ñoáivôùi raùc thaûi nôi kinh doanh, caùc cô sôû kinh doanh saûn xuaát coù traùch nhieäm xöû lyù hôïp lyù… Trong chieán löôïc quaûn lyù chaát thaûi raén vaøo naêm 2002, Chính phuû Haøn Quoác ñaõ ñöa vaøo quy ñònh haïn cheá phaùt sinh chaát thaûi raén nhaèm söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân vaø ñaåy maïnh vieäc taùi cheá chaát thaûi. Nhöõng quy ñònh chuû yeáu trong luaät taùi cheá vaø xöû lyù raùc thaûi trong nöôùc: - Quy ñònh haïn cheá söû duïng saûn phaåm duøng moät laàn : quy ñònh ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh haïn cheá söû duïng caùc saûn phaåm duøng moät laàn vaø khoâng ñöôïc cung caáp saûn phaåm duøng moät laàn mieãn phí taïi caùc cöûa haøng sieâu thò, quaùn aên… - Quy ñònh veà traû phí raùc thaûi : quy ñònh veà phí maø ngöôøi saûn xuaát hoaëc nhaäp khaåu caùc nguyeân lieäu, thuøng chöùa… bao haøm caùc chaát ñoäc haïi, khoù taùi cheá . - Quy ñònh traùch nhieäm taùi cheá ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát : Ñöa ra caùc danh muïc baét buoäc taùi cheá ñoái vôùi moät soá saûn phaåm, chaát lieäu bao bì… sinh ra nhieàu raùc thaûi sau khi söû duïng. Quy ñònh traùch nhieäm ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát hay nhaäp khaåu saûn phaåm trong vieäc thu gom, taùi cheá caùc saûn phaåm naøy. Hoaëc nhöõng ngöôøi naøy phaûi coù traùch nhieäm chi traû phí thu gom, taùi cheá, xöû lyù raùc thaûi cho caùc cô sôû taùi cheá. Tình hình xöû lyù chaát thaûi raén hieän nay taïi Haøn Quoác : Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 19 - Ñoái vôùi chaát thaûi raén coâng nghieäp : Caùc cô sôû saûn xuaát coù traùch nhieäm xöû lyù toaøn boä ( choân laáp, tieâu huûy, taùi cheá) hoaëc uûy thaùc cho coâng ty chuyeân xöû lyù aê1n thöïc hieän. - Ñoái vôùi chaát thaûi raén noâng nghieäp : Chaát thaûi raén noâng nghieäp ñöôïc noâng daân thu gom roài taäp trung veà töøng khu vöïc thu gom taïi laøng, xaõ. Sau ñoù, Coâng ty moâi tröôøng seõ thu gom vaø xöû lyù toaøn boä. - Ñoái vôùi chaát thaûi raén sinh hoaït :  Chaát thaûi raén sinh hoaït thuoäc caùc loaïi ñem choân laáp khoâng theå taùi cheá ñöôïc ñöïng trong caùc tuùi nhöïa thieát keá theo tieâu chuaån. Caùc loaïi chaát thaûi coù theå taùi cheá ñöôïc phaân loaïi vaøo caùc thuøng thu gom. Chính quyeàn ñòa phöông coù traùch nhieäm thu gom vaø xöû lyù  Ñoái vôùi caùc loaïi chaát thaûi raén naèm trong danh muïc baét buoäc taùi cheá thuoäc traùch nhieäm cuûa caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh hay nhaäp khaåu nguyeân lieäu (hoäp giaáy, chai thuûy tinh, hoäp kim loaïi, caùc loaïi chai loï toång hôïp, caùc loaïi pin, daàu boài trôn, voû xe…) saûn phaåm ñoù, caùc cô sôû naøy seõ coù traùch nhieäm xöû lyù, taùi cheá toaøn boä Hình 2.6 : Quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi Haøn Quoác b. Quaûn lyù chaát thaûi raén taïi Nhaät Baûn Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh Trang 20 Xaõ hoäi Nhaät Baûn laø Xaõ hoäi tuaàn hoaøn nguyeân lieäu, xaõhoäi tuaàn hoaøn nguyeân lieäu bao goàm 5 noäi dung : Giaûm löôïng raùc thaûi, taùi söû duïng, taùi cheá nguyeân lieäu, taùi cheá nhieân lieäu vaø choân laáp chaát thaûi raèn phuø hôïp. Muïc tieâu cuûa Nhaät baûn cho ñeán naêm 2010 laø : - Giaûm 20% löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït bình quaân ñaàu ngöôøi so vôùi naêm 2000 - Taêng gaáp ñoâi quy moâ thò tröôøng taùi cheá, saûn phaåm taùi cheá so vôùi naêm 1997 - Taêng tyû leä tuaàn hoaøn nguyeân lieäu töø 10% naêm 2000 leân 14% vaøo naêm 2010 - Giaûm 50% löôïng chaát thaûi raén ñem ñi choân laáp vaøo naêm 2010 so vôùi naêm 2000 Ngoaøi ra, Nhaät Baûn ñaõ hình thaønh moät heä thoáng caùc luaät vaø vaên baûn phaùp lyù ñeå hoaøn thaønh caùc muïc tieâu treân nhö : Luaät taùi cheá tuùi bao bì vaø ñoà ñöïng (1995), Luaät taùi cheá caùc ñoà ñieän gia duïng ( thaùng 4/2001), Luaät taùi cheá thöïc phaåm ( thaùng 5/2001), luaät taùi cheá vaät lieäu xaây döïng (thaùng 5/2002), luaät taùi cheá xe heát haïn söû duïng ( 1/2005) vaø Luaät thu mua xanh ( thaùng 4/2001), Luaät taùi cheá raùc beáp (thaùng 5/2001), Luaät quaûn lyù chaát thaûi (söûa ñoåi thaùng 12/2003, Luaät Quaûn lyù chaát thaûi söûa ñoåi (thaùng 12/2003) vaø luaät khuyeán khích söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân ( thaùng 4/2001)….Theo nhö caùc luaät ñònh naøy cuøng caùc chính saùch vaø nguyeân taéc traùch nhieäm cuûa chuû nguoàn thaûi, Nhaät Baûn ñaõ thaønh coâng trong chieán dòch taùi cheá, taùi söû duïng vaø giaûm thieåu löôïng chaát thaûi phaùt thaûi. c. Quaûn lyù chaát thaûi raén taïi Singapo Naêm 2002, Boä Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Singapore xaây döïng keá hoaïch xanh cuûa cua Singapo vaø ñaët muïc tieâu taêng tyû leä taùi cheá chaát thaûi töø 44% naêm 2002 leân 60% naêm 2012. Naêm 2004, Singapo ñaït ñöôïc tyû leä taùi cheá chaát thaûi laø 48% vaø phaán ñaáu tieán tôùi “löôïng chaát thaûi phaûi choân laáp baèng zero” Luaän vaên cao hoïc Nghieân cöùu ñeà xuaát giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng taùi cheá chaát thaûi raén sinh hoaït taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh GVHD : PGS.TS Nguyeãn Ñinh Tuaán HVTH : Nguyeãn Thò Phöông Anh