Tài liệu Quản lý hệ thống thoát nước của trung tâm thành phố uông bí tỉnh quảng nnh (tt)

` BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI BÙI HOÀNG HẢI QUẢN LÝ HỆ THỐNG THOÁT NƯỚC CỦA TRUNG TÂM THÀNH PHỐ UÔNG BÍ-TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ & CÔNG TRÌNH Hà nội – Năm 2013 ` BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI BÙI HOÀNG HẢI KHÓA: 2011-2013 QUẢN LÝ HỆ THỐNG THOÁT NƯỚC CỦA TRUNG TÂM THÀNH PHỐ UÔNG BÍ-TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý đô thị và công trình Mã số: 68.58.01.06 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ & CÔNG TRÌNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC GS.TS. HOÀNG VĂN HUỆ Hà nội – Năm 2013 1 MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Hệ thống thoát nƣớc đô thị đóng vai trò quan trọng trong hệ thống kết cấu hạ tầng và bảo vệ môi trƣờng đô thị. Quản lý hệ thống thoát nƣớc là một trong những giải pháp để quản lý môi trƣờng đô thị, nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lƣợng cuộc sống của nhân dân và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên nói chung. Trong xu hƣớng đô thị hóa mạnh mẽ hiện nay, sự tập trung đô thị và hình thành đô thị mới của nƣớc ta đang chuyển biến rõ nét, mật độ dân cƣ đô thị ngày càng tăng mạnh, bộ mặt đô thị thay đổi, các đô thị đƣợc quy hoạch xây dựng, mở mang diện tích, đầu tƣ xây dựng nhiều về cơ sở hạ tầng kỹ thuật và cơ sở sản xuất. Tuy nhiên tại hầu hết các đô thị có quá trình đô thị hóa quá nhanh chóng đã dẫn đến rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý và phát triển đô thị nhƣ: ô nhiễm môi trƣờng, an toàn đô thị thấp, tệ nạn xã hội gia tăng, thiếu thốn cơ sở hạ tầng. Công tác quản lý đô thị không đáp ứng đƣợc các yêu cầu phát triển của đô thị cũng gây những trở ngại cho quá trình phát triển, đặc biệt là công tác quản lý hệ thống thoát nƣớc rất là yếu kém hiện nay, kể cả đối với những đô thị lớn và hiện đại ở trong nƣớc. Uông Bí là một trong những trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa lớn của tỉnh Quảng Ninh có vai trò quan trọng, làm cầu nối phát triển kinh tế giữa Hà nội – Hạ Long, và Hải Phòng –Uông Bí - Hạ Long nên có nhiều lợi thế phát triển kinh tế về nhiều mặt nhƣ: giao thông thuận lợi (cảng sông, đƣờng sắt, đƣờng bộ); giàu tài nguyên thiên nhiên thuận lợi cho công nghiệp khai thác than, sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất nhiệt điện, nuôi trồng thủy hải sản suất khẩu. Với những lợi thế và tiềm năng phát triển đó, hiện nay tỉnh Quảng Ninh nói chung và TP Uông bí nói riêng đang đầu tƣ hàng chục dự án lớn về kinh tế, hạ tầng kỹ thuật, du lịch, các khu đô thị mới, các khu dân cƣ 2 đƣợc quy hoạch cải tạo và đầu tƣ xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Do vậy, TP Uông Bí đang đứng trƣớc nhiều thách thức to lớn là làm sao “vừa phát triển kinh tế xã hội, phát triển đô thị mà vẫn đảm bảo điều kiện môi trƣờng”. Đặc biệt việc bảo vệ môi trƣờng có ý nghĩa rất quan trọng để đô thị phát triển tốt trong tƣơng lại. Một trong những yếu tố quan trọng nhất để bảo vệ môi trƣờng là “Hệ thống thoát nƣớc của thành phố Uông Bí” do thành phố có nhiều con sông chảy qua, nhiều nhà máy, xí nghiệp, khu dân cƣ là đầu nguồn của khu vực nuôi trồng thủy hải sản của TP. Tất cả nƣớc mƣa, nƣớc sinh hoạt, nƣớc sản xuất công nghiệp đều thoát ra sông. Hiện nay thành phố Uông Bí chƣa có HTTN hoàn chỉnh, các quy hoạch không đồng bộ, rải rác, ghép nối, thiếu cống thoát nƣớc và nhà máy xử lý. Thêm vào đó hệ thống các cấp quản lý môi trƣờng nói chung và quản lý thoát nƣớc nói riêng chƣa phù hợp, sự kết hợp giữ các cấp ngành còn yếu, chống chéo, chƣa đồng bộ, thiếu các văn bản, quy chế quản lý, thiếu cơ chế chính sách phù hợp, năng lực cán bộ quản lý còn yếu và thiếu những chế tài thích hợp. Chính vì vậy, đề tài nghiên cứu “Quản lý hệ thống thoát nƣớc của trung tâm thành phố Uông Bí – Tỉnh Quảng Ninh” là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn trong quá trình bảo vệ môi trƣờng đô thị của thành phố Uông Bí, trong xu thế hội nhập với toàn tỉnh Quảng Ninh. Mục đích nghiên cứu + Đề xuất một số giải cho công tác quản lý hệ thống thoát nƣớc của trung tâm TP Uông Bí. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu + Đối tƣợng nghiên cứu: Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của khu vực trung tâm thành phố Uông Bí; Hiện trạng hạ tầng kỹ thuật và các dự án đang triển khai hoặc đã đƣợc phê duyệt; Nhu cầu sử dụng nƣớc và các điều kiện vệ 3 sinh môi trƣờng của trung tâm thành phố Uông Bí. Giải pháp quản lý hệ thống thoát nƣớc. + Phạm vi nghiên cứu: Khu vực trung tâm của thành phố Uông Bí tới năm 2020 và tầm nhìn 2030. Phương pháp nghiên cứu + Điều tra, khảo sát, thu thập và phân tích số liệu số liệu + Hệ thống hóa và tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm trong và ngoài nƣớc các tƣ liệu về quản lý nƣớc thải + Trên cơ sở đó đề xuất một số vấn đề về quản lý nƣớc thải để đảm bảo điều kiện vệ sinh môi trƣờng. Ý nghĩa khoa học thực tiễn của đề tài + Tổng kết một cách có cơ sở khoa học về vấn đề quản lý hệ thống thoát nƣớc của trung tâm TP Uông Bí-tỉnh Quảng Ninh + Những kết quả và giải pháp đề xuất có thể ứng dụng trực tiếp cho địa phƣơng và các dự án tƣơng tự. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và kiến nghị, phần phụ lục, tài liệu tham khảo luận văn gồm 03 chƣơng: Chƣơng I: Tổng quan về quản lý hệ thống thoát nƣớc của trung tâm thành phố Uông Bí - tỉnh Quảng Ninh. Chƣơng II. Cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc quản lý hệ thống thoát nƣớc đô thị của trung tâm thành phố Uông Bí - tỉnh Quảng Ninh. Chƣơng III. Đề xuất một số giải pháp quản lý hệ thống thoát nƣớc của trung tâm thành phố Uông Bí – tỉnh Quảng Ninh. THÔNG BÁO Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội. Email: [email protected] TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN 85 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KẾT LUẬN 1. Thành phố Uông Bí là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Quảng Ninh, nằm trong vùng tăng trƣởng kinh tế và là cầu nối giữa Quảng Ninh-Hải Phòng. Uông Bí có rất nhiều độ lực phát triển kinh tế xã hội rất nổi trội. Đặc biệt có thiền viện trúc lâm Yên Tử là di tích đặc biệt quốc gia-trung tâm phật giáo lớn nhất cả nƣớc. Uông Bí đang chuyển mình với tốc đọ tăng trƣởng kinh tế cao, đô thị phát triển nhanh. Thành phố phát triển theo hƣớng du lịch-dịch vụ-công nghiệp. 2. Quá trình hình thành và phát triển của TP Uông Bí gắn liền với việc giữ gìn và tôn tạo danh thắng Yên Tử, hai khu vực này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau về kinh tế - xã hội - môi trƣờng nhƣ một tổng thể thống nhất và không thể tách rời. TP Uông Bí đang đứng trƣớc thách thức to lớn là làm sao vừa “phát triển kinh tế xã hội, phát triển đô thị nhƣng vẫn đảm bảo điều kiện môi trƣờng’’. Đặc biệt bảo vệ môi trƣờng Uông Bí có ý nghĩa sống còn trong việc phát triển bền vững đô thị trong tƣơng lai. Một trong những nhân tố quan trọng nhất để bảo vệ môi trƣờng TP Uông Bí là “Hệ thống thoát nƣớc của thành phố” 3. Xuất phát từ thực trạng phát triển kinh tế, xã hội, phát triển đô thị, thực trạng HTTN và công tác quản lý HTTN Uông Bí thì việc nghiên cứu đề xuất mô hình quản lý HTTN là rất cần thiết và cấp bách. Nhằm khai thác sử dụng có hiệu quả các công trình thoát nƣớc cũng nhƣ nguồn vốn đầu tƣ xây dựng và quản lý HTTN TP Uông Bí. Góp phần giữ gìn VSMT đô thị, đảm bảo cho thành phố Uông Bí luôn xanh sạch, đẹp, tạo điều kiện tốt nhất cho ngƣời dân thành phố cũng nhƣ du khách mỗi khi hành hƣơng về Yên Tử. 4. Công tác quản lý HTTN Uông Bí hiện nay còn nhiều yếu kém: bộ máy quản lý còn nặng nề cơ chế bao cấp, phân công phâp cấp chƣa rõ ràng, thiếu 86 cơ sở vật chất; thiếu chính sách hợp lý, phí thoát nƣớc thấp. Cho nên hiệu quả quản lý thấp, lãng phí nguồn vốn. Mặt khác, việc kiểm soát chất lƣợng nƣớc xả thải vào HTTN bị buông lỏng, nƣớc thải hầu nhƣ chƣa đƣợc xử lý dẫn đến ô nhiễm môi trƣờng. 5. Việc nghiên cứu đề xuất mô hình tổ chức quản lý HTTN TP Uông Bí cần dựa trên những căn cứ và cơ sở lý luận nhƣ: Định hƣớng thoát nƣớc các đô thị Việt Nam, Quy hoạch phát triển HTTN TP Uông Bí đến năm 2020 tầm nhìn 2030; Dự án thoát nƣớc và VSMT Uông Bí, các luật, nghị định của chính phủ, các quyết định và văn bản quản lý của tỉnh Quảng Ninh, các tiêu chuẩn quy phạm, quy hoạch xây dựng thoát nƣớc. 6. Luận văn đề xuất cơ cấu tổ chức quản lý HTTN TP Uông Bí trên cơ sở phân chia chức năng nhiệm vụ giữa UBND TP Uông Bí với công ty TNHH 1TV môi trƣờng đô thị. Cơ chế hoạt động theo phƣơng thức và các mối quan hệ, các doanh nghiệp hoạt động theo luật doanh nghiệp, cộng đồng tham gia giám sát. Đây là phƣơng thức tiên tiến phù hợp với mục tiêu quản lý, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội, phù hợp với nền kinh tế thị trƣờng, khắc phục đƣợc những yếu kém trong tổ chức quản lý HTTN hiện tại. 7. Cùng với môi hình tổ chức quản lý còn phải xây dựng quy trình quản lý kỹ thuật. Quy trình quản lý kỹ thuật theo cơ chế quản lý sản phẩm, các công việc đƣợc phân thành nhiều hạng mục, nhiều công đoạn, hạng mục công việc và theo địa bàn khác nhau. Mỗi công đoạn đều có sản phẩm gắn với trách nhiệm và quyền lợi của mỗi đơn vị thực hiện. 8. Để có thể áp dụng mô hình quản lý nhƣ đề xuất vào công tác quản lý HTTN TP Uông Bí một cách hiệu quả, cần có các chính sách và các giải pháp hỗ trợ cụ thể nhƣ: nâng cao vai trò quản lý nhà nƣớc, thu và sử dụng phí thoát nƣớc, khai thác nguồn vốn đầu tƣ, xã hội hóa công tác quản lý HTTN TP Uông Bí. 87 9. Quy định quản lý HTTN là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan, đơn vị, các cấp chính quyền, cộng đồng dân cƣ thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ của mình đối với công tác quản lý HTTN. Quy định quản lý chặt chẽ và phù hợp với mô hình quản lý sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, đặc biệt tạo thuận lợi cho mối quan hệ giữa các cơ quan quản lý. KIẾN NGHỊ 1. Chính phủ, các bộ ngành, trung ƣơng, tỉnh Quảng Ninh cần cân nhắc xem xét việc phát triển các khu công nghiệp, nhà máy (đặc biệt là nhà máy xi măng, nhiệt điện..) xung quanh khu vực trung tâm để bảo vệ môi trƣờng, đặc biệt là môi trƣờng nƣớc khu vực trung tâm Uông Bí làm ảnh hƣởng tới việc nuôi trồng thủy sản. Việc lựa chọn kịch bản phát triển kinh tế hợp lý sẽ rất thuận lợi cho công tác quản lý môi trƣờng đô thị nói chung và quản lý HTTN nói riêng. 2. Tỉnh Quảng Ninh, UBND TP Uông Bí cần có chủ trƣơng, chính sách đặc biệt nhằm huy động mọi nguồn vốn đầu tƣ phát triển và quản lý HTTN thành phố, ban hành quy chế quản lý và sử dụng nguồn vốn này. Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị mới, khu công nghiệp. Tiến tới bàn giao quản lý khai thác sử dụng HTTN sớm. 3. UBND TP Uông Bí cần có chính sách khuyến khích để huy động sự tham gia của các tổ chức, đơn vị, cộng đồng dân cƣ vào công tác quản lý HTTN; xây dựng chính sách ƣu đãi đối với các doanh nghiệp đƣa các công nghệ kỹ thuật mới ứng dụng vào trong quản lý xây dựng và vận hành HTTN. Triển khai thí điểm xây dựng các hạng mục của HTTN theo phƣơng trâm “Nhà nƣớc và nhân dân cùng làm”, giao cho các tổ dân cƣ cùng tham gia giám sát, xây dựng và tự quản lý những tuyến cống thoát nƣớc trên địa bàn. 4. Các sở ban ngành của tỉnh, UBND TP Uông Bí, UBND các phƣờng và cộng đồng dân cƣ, các đơn vị nhận thầu nâng cao ý thức trách nhiệm trong 88 việc quản lý, giám sát, thi công nhằm thực hiện tốt mục tiêu khai thác và sử dụng có hiệu quả HTTN. 5. Xác lập đƣợc các quy định đối với việc xả nƣớc thải vào HTTN, tiêu chuẩn xả thải nƣớc ra môi trƣờng, các tiêu chuẩn môi trƣờng khác nhƣ xử lý chất thải rắn đô thị. Đẩy mạnh công tác thanh tra môi trƣờng, kịp thời ngăn chặn và xử lý các trƣờng hợp vi phạm môi trƣờng, đặc biệt là môi trƣờng nƣớc. 6. Sở xây dựng cần kết hợp với phòng quản lý đô thị TP Uông Bí xây dựng định mức, đơn giá cho công tác quản lý thoát nƣớc, xây dựng mức phí thoát nƣớc thải, trình các cấp có thầm quyền phê duyệt. Chỉ đạo đơn vị tƣ vấn nâng cao chất lƣợng các đồ án, các dự án quy hoạch xây dựng đô thị, trong đó có quy hoạch xây dựng chuyên ngành thoát nƣớc. Tăng cƣờng công tác thanh tra đối với công trình của HTTN thành phố. 7. Ngoài ra, các cấp ngành, chính quyền địa phƣơng cần tăng cƣờng công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao ý thức cộng đồng, đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dƣỡng cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn, công nhân có tay nghề cao, chú trọng việc sử dụng công nghệ thong tin vào quản lý HTTN. 8. Để công tác quản lý HTTN đƣợc tốt, cần thống nhất, tăng cƣờng các công tác quản lý đô thị trên mọi mặt, đặc biệt là quản lý các hạng mục hạ tầng kỹ thuật khác (San nền, giao thông, cấp nƣớc, cấp điện…); quản lý đất đai, bất động sản, quản lý tài chính đô thị. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Bích Thủy. Eco-Park, đô thị của tƣơng lai. Tạp chí Xây dựng, số tháng 9-2009 2. Bộ tài nguyên môi trƣờng - Hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trƣờng và quy định mới nhất xử lý vi pham pháp luật trong lĩnh vực môi trƣờng. 3. Chính phủ, nghị định 67/2003/NĐ-CP về phí bảo vệ môi trƣờng đối với nƣớc thải. 4. Chính phủ, nghị định 88/2007/NĐ-CP ban hành ngày 29/05/2007 về thoát nƣớc đô thị và khu công nghiệp. 5. Hoàng Văn Huệ, Mạng lƣới thoát nƣớc tập 1+2 xử lý nƣớc thải tập 2, NXB khoa học và kỹ thuật năm 2001 6. Nghị quyết số 97/NQ-HĐND ngày 19 tháng 7 năm 2013 của hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh kèm theo Đề án đề nghị công nhận thành phố Uông Bí là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Quảng Ninh. 7. Nguyễn Cao Huần. Báo cáo tổng kết: Dự án Quy hoạch bảo vệ môi trƣờng TX Uông Bí đến năm 2010 và định hƣớng tới năm 2020.. 8. Nguyễn Ngọc Dung, Quản lý hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, tài liệu giảng dạy sau đại học trƣờng đại học kiến trúc Hà Nội 9. Nguyễn Thị Kim Sơn, Nghiên cứu một số giải pháp thoát nƣớc các đô thị tỉnh lỵ đồng bằng sông Hồng đến năm 2010, Luận án tiến sỹ năm 2011. 10. Nguyễn Việt Anh “Thoát nƣớc đô thị bền vững” 09/7/2010 trên tạp chí môi trƣờng vea.gav.vn 11. Quyết định số 2121/QĐ-UBND ngày 07/07/2009 phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng thành phố giai đoạn 2009 -2020 12. Quyết định số: 3313/2010/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh ngày 9 tháng 11 năm 2010 13. Tiêu chuẩn Việt Nam-TCVN 5567-1991: Hệ thống cấp thoát nƣớc-Quy phạm quản lý kỹ thuật, tr17-18. 14. Vũ Cao Đàm, phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB khoa học và kỹ thuật năm 1999. Tiếng Anh. 15.Andy Graham, John Day, Bob Bray and Sally Mackenzie, Sustainable drainage systems.