Tài liệu Quy trình tín dụng tại ngân hàng vpbank và tiến hành so sánh quy trình tín dụng giữa thực tế với lý thuyết

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG Giảng viên: Nguyễn Thị Vân Lớp tín chỉ: Tín dụng ngân hàng I BÀI TẬP LỚN QUY TRÌNH TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG VPBANK VÀ TIẾN HÀNH SO SÁNH QUY TRÌNH TÍN DỤNG GIỮA THỰC TẾ VỚI LÝ THUYẾT THÀNH VIÊN NHÓM (NHÓM 1 ) 1 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU...................................................................................................................6 A. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUY TRÌNH CẤP TÍN DỤNG.....................................7 I. Khái niệm và điều kiện cấp tín dụng........................................................................7 1. Tín dụng là gì?.........................................................................................................7 2. Quy trình tín dụng là gì?..........................................................................................7 3. Điều kiện cấp tín dụng:............................................................................................7 II. Ý nghĩa của quy trình tín dụng...............................................................................8 III. Các bước của một quy trình tín dụng căn bản (khái quát qua)..........................8 B. PHÂN TÍCH LÝ THUYẾT QUY TRÌNH TÍN DỤNG:.........................................10 I. Lập hồ sơ vay vốn....................................................................................................10 1. Căn cứ lập hồ sơ vay vốn.......................................................................................10 2. Nội dung của bộ hồ sơ tín dụng:.............................................................................12 3. Các loại hồ sơ vay vốn:..........................................................................................12 4. Ý nghĩa của việc lập hồ sơ tín dụng.......................................................................15 II. Phân tích tín dụng..................................................................................................15 1. Khái niệm phân tích tín dụng.................................................................................15 2. Mục đích phân tích tín dụng...................................................................................15 3. Cơ sở phân tích tín dụng........................................................................................16 4. Nội dung phân tích tín dụng đối với khách hàng cá nhân.......................................18 5. Ý nghĩa và vai trò của phân tích tín dụng...............................................................19 II. Quyết định tín dụng................................................................................................19 1. Khái niệm............................................................................................................19 2. Vai trò của quyết định tín dụng...........................................................................20 2 3. Cơ sở ra quyết định tín dụng..................................................................................20 4. Quyền phán quyết tín dụng....................................................................................21 5. Nội dung ra quyết định cho vay.............................................................................23 IV. Giải ngân................................................................................................................23 1. Khái niệm................................................................................................................. 23 2. Cơ sở giải ngân......................................................................................................23 3. Nội dung giải ngân.................................................................................................24 V. Giám sát tín dụng:..................................................................................................25 1. Khái niệm...............................................................................................................25 2. Mục đích giám sát tín dụng....................................................................................25 3. Nội dung giám sát tín dụng....................................................................................26 VI. Thu hồi nợ, thanh lí tín dụng................................................................................26 1. Thu hồi nợ..............................................................................................................26 2. Thanh lý tín dụng...................................................................................................29 C. KHÁI QUÁT VỀ VPBANK VÀ QUY TRÌNH CẤP TÍN DỤNG CHO KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN Ở NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG VPBANK (PHÂN TÍCH LƯU ĐỒ CẤP TÍN DỤNG Ở VPBANK)............................31 C.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG VPBANK......................................................................................................31 1. Lịch sử hình thành và phát triển.............................................................................31 2. Chiến lược Phát triển và Giá trị Cốt lõi của VPBank.............................................31 3. Ban lãnh đạo...........................................................................................................32 C.2. PHÂN TÍCH LƯU ĐỒ TÍN DỤNG HAY QUY TRÌNH CẤP TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG – VPBANK..........................33 I. Lập hồ sơ tín dụng...................................................................................................34 3 II. Phân tích tín dụng..................................................................................................35 III. Quyết định tín dụng..............................................................................................38 1. Cơ sở ra quyết định tín dụng của ngân hàng VPBank............................................38 2. Quyền phán quyết tín dụng ngân hàng VPBank.....................................................41 3. Nội dung ra quyết định tín dụng.............................................................................43 IV. Giải ngân................................................................................................................44 1. Điều kiện giải ngân:...............................................................................................44 2. Phương thức giải ngân:..........................................................................................45 V. Giám sát tín dụng...................................................................................................45 1. Mục đích:...............................................................................................................45 2. Người thực hiện.....................................................................................................46 3. Các bước giám sát tín dụng....................................................................................46 VI. Thu nợ, thanh lý tín dụng.....................................................................................49 1. Thu hồi nợ/ gia hạn nợ..........................................................................................49 2. Thanh lý tín dụng...................................................................................................51 D. SO SÁNH QUY TRÌNH CẤP TÍN DỤNG GIỮA LÝ THUYẾT VÀ QUY TRÌNH THỰC TẾ TẠI NGÂN HÀNG VPBANK.....................................................................52 I. Lập hồ sơ tín dụng...................................................................................................52 1. Điểm giống............................................................................................................. 52 2. Điểm khác..............................................................................................................53 II. Phân tích tín dụng..................................................................................................54 1. Điểm giống............................................................................................................. 54 2. Điểm khác..............................................................................................................54 III. Quyết định tín dụng..............................................................................................60 1. Điểm giống............................................................................................................. 60 4 2. Điểm khác..............................................................................................................60 IV. Giải ngân................................................................................................................62 1. Điểm giống............................................................................................................. 62 2. Điểm khác..............................................................................................................62 V. Giám sát tín dụng...................................................................................................62 1. Điểm giống............................................................................................................. 62 2. Điểm khác..............................................................................................................63 VI. Thu hồi nợ, thanh lý tín dụng...............................................................................66 1. Thu hồi nợ/ gia hạn nợ...........................................................................................66 2. Thanh lý tín dụng...................................................................................................68 E. ĐÁNH GIÁ VỀ QUY TRÌNH CẤP TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG – VPBANK VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO...........................69 I. Đánh giá ưu điểm, nhược điểm...............................................................................69 1. Ưu điểm.................................................................................................................69 2. Nhược điểm............................................................................................................71 3. Nguyên nhân của những hạn chế trên tại một số chi nhánh của VPBank...............72 III. Giải pháp...............................................................................................................75 LỜI KẾT......................................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................81 5 LỜI MỞ ĐẦU Trong thời buổi kinh tế ngày càng trên đà phát triển, việc các doanh nghiệp và các cá nhân luôn tìm tòi, sáng tạo, phát triển sản phẩm của mình để tìm kiếm lợi nhuận hay tái đầu tư. Nhu cầu của mọi người dân về cung cấp vốn, cho vay hay đáp ứng các mục đích khác như việc mua nhà cửa, chuẩn bị tài chính cho con đi du học, sinh viên tìm đến ngân hàng để được vay hỗ trợ học phí… luôn tăng dần cả về số lượng và chất lượng. Nhìn vào vấn đề này thì việc am hiểu một quy trình cấp tín dụng của ngân hàng là rất cần thiết. Bởi lẽ khi đã hiểu rõ hơn về quy trình cấp tín dụng của ngân hàng, khách hàng có thể trang bị cho mình kiến thức vững vàng, tường tận hơn về mục đích vay vốn của mình thì nên chọn mức vay nào là phù hợp, chuẩn bị hồ sơ sao cho đầy đủ và hợp pháp, nắm bắt được quy trình cấp tín dụng, yêu cầu rà soát ở mỗi bước để tránh sai sót, nhầm lẫn gây cản trợ công việc, mất thời gian. Về phía Ngân hàng, một quy trình cấp tín dụng chặt chẽ, đảm bảo hợp pháp và phù hợp, rà soát để tránh những rủi ro không đáng có, gây nên tổn thất nghiêm trọng bởi tín dụng là một hoạt động “cốt”, một hoạt động cực kì quan trọng của Ngân hàng. Với mục đích để trang bị kiến thức rõ hơn về quy trình tín dụng trên cơ sở về mặt lý thuyết cũng như trên cơ sở thực tiễn, nhóm tín dụng 1 chúng em làm bài nghiên cứu về quy trình cấp tín dụng về phương diện lý thuyết, phương diện thực tế (cụ thể là tìm hiểu quy trình cấp tín dụng ở Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng – VPBANK) và so sánh giữa hai quy trình cấp tín dụng này với nhau để rút ra sự đánh giá, nhận xét về quy trình cấp tín dụng dựa trên sự khác nhau giữa lý thuyết và thực tế. Từ đó, có một cái nhìn sâu sắc, linh hoạt và đa chiều hơn về quy trình cấp tín dụng nói chung. 6 A. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUY TRÌNH CẤP TÍN DỤNG I. Khái niệm và điều kiện cấp tín dụng: 1. Tín dụng là gì? Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu sang người sử dụng và sau một thời gian nhất định quay trở lại người sở hữu với lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu. NGÂN HÀNG KHÁCH HÀNG 2. Quy trình tín dụng là gì? Quy trình tín dụng là tổng hợp các nguyên tắc, quy định của Ngân hàng trong việc cấp tín dụng, trong đó xây dựng các bước đi cụ thể theo một quy trình nhất định kể từ khi chuẩn bị hồ sơ đề nghị cấp tín dụng cho đến khi chấm dứt quan hệ tín dụng. 3. Điều kiện cấp tín dụng: Theo điều 7 tại thông tư 39/2016/TT-NHNN đã quy định về điều kiện vay vốn như sau: Điều 7. Điều kiện vay vốn Tổ chức tín dụng xem xét, quyết định cho vay khi khách hàng có đủ các điều kiện sau đây: 1. Khách hàng là pháp nhân có năng lực pháp luật dân sự theo quy định của pháp luật. Khách hàng là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật hoặc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật. 2. Nhu cầu vay vốn để sử dụng vào mục đích hợp pháp. 3. Có phương án sử dụng vốn khả thi. 4. Có khả năng tài chính để trả nợ. 7 5. Trường hợp khách hàng vay vốn của tổ chức tín dụng theo lãi suất cho vay quy định tại khoản 2 Điều 13 Thông tư này, thì khách hàng được tổ chức tín dụng đánh giá là có tình hình tài chính minh bạch, lành mạnh. II. Ý nghĩa của quy trình tín dụng Việc lập một quy trình tín dụng chuẩn xác, phù hợp với nghiệp vụ của ngân hàng và ngày càng hoàn thiện những hạn chế, nhược điểm của quy trình cấp tín dụng là một việc hết sức quan trọng hàng đầu ở các Ngân hàng. Bởi quy trình tín dụng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các Ngân hàng như sau:  Hoạt động cấp tín dụng là một hoạt động mang lại phần lớn lợi nhuận cho Ngân hàng cũng như là hoạt động mang tính đặc thù của Ngân hàng. Do đó về mặt hiệu quả, một quy trinh tín dụng hợp lý, phù hợp và hoàn thiện sẽ giúp cho Ngân hàng giảm thiểu rủi ro tín dụng đồng thời làm tăng chất lượng tín dụng của Ngân hàng.  Bên cạnh đó, về mặt công tác quản lý hoạt động tín dụng của Ngân hàng, quy trình tín dụng này có vai trò: làm cơ sở cho việc phân định thẩm quyền, trách nhiệm cho các bộ phận và cá nhân trong hoạt động tín dụng; Là cơ sở, căn cứ để tiến hành lập hồ sơ và các thủ tục tín dụng, là nền tảng để Ngân hàng tiến hàng cung cấp dịch vụ tín dụng cho khách hàng. III. Các bước của một quy trình tín dụng căn bản (khái quát qua): Một quy trình tín dụng tiêu chuẩn và căn bản sẽ bao gồm 6 bước sau, lần lượt được thực hiện theo thứ tự: lập hồ sơ tín dụng – phân tích tín dụng – quyết định tín dụng – giải ngân – giám sát, thu nợ - thanh lý hợp đồng tín dụng. Bước 1: Lập hồ sơ tín dụng Có thể hiểu một cách đơn giản, khi khách hàng có nhu cầu, mục đích cần vay vốn (để vay vốn tiêu dùng cho mục đích sinh hoạt cá nhân hay để huy động vốn trong việc tái đầu tư, phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh…) họ sẽ tìm đến Ngân hàng để thể hiện nhu cầu mong muốn được vay vốn của mình. Khi ấy, cán bộ tín dụng sẽ tiếp xúc khách hàng, hiểu được mục đích vay vốn của khách hàng… Cán bộ tín dụng sẽ căn cứ vào thể lệ 8 tín dụng của loại cho vay phù hợp để hướng dẫn khách hàng thành lập hồ sơ vay vốn (hồ sơ cấp tín dụng). Nhìn chung, bước lập hồ sơ tín dụng cho khách hàng sẽ cung cấp cho Ngân hàng thông tin ban đầu của khách hàng (năng lực pháp lý, năng lực hành vi dân sự của khách hàng để đạt điều kiện vay vốn) và là căn cứ để chứng tỏ khách hàng thực sự có nhu cầu vốn tín dụng. Bước 2: Phân tích tín dụng Ở bước này, ngân hàng sẽ xác định khả năng hiện tại và tương lai của khách hàng trong việc sử dụng vốn vay và hoàn trả khoản vay. Mục tiêu của Ngân hàng đạt được khi thực hiện phân tích tín dụng như sau: hạn chế tình trạng thông tin không cân xứng về thông tin giữa ngân hàng và khách hàng. Đánh giá được chính xác mức độ rủi ro của từng khách hàng, từng khoản vay, giúp định giá tín dụng và trích lập dự phòng một cách phù hợp. Thêm vào đó còn xác định nhu cầu vay vốn để thiết kế sản phẩm tín dụng sao cho phù hợp. Bước 3: Quyết định tín dụng Trong khâu này, Ngân hàng sẽ ra quyết định chấp thuận hay không chấp thuận cho vay đối với một hồ sơ vay vốn. Ở bước này thì Ngân hàng dễ mắc hai sai lầm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh tín dụng của Ngân hàng hay thậm chí là uy tín của Ngân hàng. Hai sai lầm đó là:  Đồng ý cho vay với một khách hàng với các yếu tố xấu như không hoàn trả nợ đúng hạn/ không có khả năng hoàn trả nợ  Không chấp thuận cho vay với khách hàng có khả năng trả khoản vay đúng hạn và đầy đủ. Bước 4: Giải ngân Đây là nghiệp vụ cấp tiền cho khách hàng hay phát tiền vay trên cơ sở mức tín dụng đã cam kết theo hợp đồng. Nguyên tắc giải ngân: phải gắn liền sự vận động dòng tiền với sự vận động hàng hóa hoặc dịch vụ có liên quan, nhằm kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của khách hàng 9 và đảm bảo khả năng thu nợ. Nhưng đồng thời cũng phải tạo sự thuận lợi, tránh gây phiền hà, cản trở việc sản xuất kinh doanh của khách hàng. Bước 5: Giám sát tín dụng Giám sát món vay hiệu quả sẽ làm giảm tổn thất tín dụng thông qua việc phát hiện và đánh giá vấn đề một cách kịp thời nhất có thể. Nội dung giám sát bao gồm: Theo dõi khoản vay, kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay, theo dõi phân tích tình hình hoạt động kinh doanh và bảo đảm tín dụng của khách hàng và xếp hạng tín dụng theo mức độ rủi ro. Bước 6: Thanh lí tín dụng  Thu hồi, gia hạn nợ  Thanh lí tín dụng B. PHÂN TÍCH LÝ THUYẾT QUY TRÌNH TÍN DỤNG: I. Lập hồ sơ vay vốn 1. Căn cứ lập hồ sơ vay vốn  Lập hồ sơ vay vốn là bước do cán bộ tín dụng thực hiện ngay sau khi tiếp xúc khách hàng. Việc lập hồ sơ vay vốn sẽ được tiến hành dựa trên 3 cơ sở: +) Loại khách hàng: cán bộ tín dụng cần xác định đúng từng đối tượng khách hàng để có những bước thẩm định đúng sau này. Thường các ngân hàng sẽ phân chia khách hàng thành hai đối tượng chính là khách hàng là cá nhân và khách hàng là doanh nghiệp. Và mỗi dối tượng khách hàng sẽ có một loại hồ sơ vay vốn riêng. +) Loại và kỹ thuật cấp tín dụng: Về cơ bản trong các ngân hàng hiện nay, Tín dụng được chia làm 2 mảng chính là: + Tín dụng cá nhân: phục vụ đời sống như: vay mua nhà, mua ô tô, du học, kinh doanh,... 10 + Tín dụng doanh nghiệp: phục vụ các khách hàng doanh nghiệp , nhu cầu vốn cho sản suất kinh doanh như: thanh toán công nợ khác, cho vay bổ sung vốn lưu động, mua sắm tài sản,... Ngoài ra, tùy theo từng căn cứ, tín dụng ngân hàng có thể phân chia thành các loại như sau:  Căn cứ vào thời hạn tín dụng: o Tín dụng ngắn hạn: có thời hạn không quá 12 tháng o Tín dụng trung hạn: có thời gian vay từ 12 tháng đến 60 tháng o Tín dụng dài hạn: có thời gian vay lớn hơn 60 tháng  Căn cứ vào đối tượng tín dụng: o Tín dụng vốn lưu động: là loại tín dụng được dùng để hình thành vốn lưu động của các tổ chức kinh doanh o Tín dụng vốn cố định: là loại tín dụng được dùng để hình thành tài sản cố định  Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn: o Tín dụng sản xuất và lưu thông hàng hóa: là loại tín dụng dành cho dành cho các doanh nghiệp và các chủ thể kinh doanh khác để tiến hành sản xuất hàng hóa và lưu thông hàng hóa o Tín dụng tiêu dùng: là hình thức tín dụng cho cá nhân để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng như mua nhà, mua xe ,... - Quy mô nhu cầu tín dụng: việc xác định quy mô nhu cầu tín dụng sẽ giúp ngân hàng cân bằng được nguồn tiền và xác định được khả năng hoàn trả chung của khách hàng. Như thực tiễn hiện nay đang cho thấy, đến ngày 16/6/2020, tín dụng tăng 2,13% so với đầu năm, mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây. Đáng nói, không chỉ tăng trưởng thấp, một số ngân hàng trong đó có ngân hàng lớn tín dụng còn đang tăng trưởng âm. Nguyên nhân của tình trạng này được nhận định là do những tác động tiêu cực đại dịch Covid-19. Một loạt các lĩnh vực ngành nghề “ngấm đòn” nặng và đang phải vật lộn trước khó khăn từ đại dịch như: vận tải, dệt may, giáo dục, nông - lâm nghiệp, thủy sản nhất là 11 du lịch, dịch vụ lưu trú… Trong 5 tháng đầu năm, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 26 nghìn doanh nghiệp, tăng 36,4% so với cùng kỳ năm trước, hàng chục nghìn doanh nghiệp đã phải thu hẹp sản xuất kinh doanh, kéo theo cầu tín dụng sụt giảm mạnh. Cùng với đó là nhiều lao động mất việc làm hoặc tạm nghỉ ở nhà, thu nhập giảm, khiến người dân phải thắt chặt chi tiêu, giảm nhu cầu vay tiêu dùng. Trong khi đó, nhiều quốc gia là đối tác thương mại lớn của Việt Nam như EU, Hàn Quốc, Mỹ, Nhật... vẫn chưa kiểm soát được dịch bệnh thậm chí xu hướng dịch bệnh còn diễn biến phức tạp hơn nên việc xuất khẩu sang các thị trường này rất khó khăn. Do đó, dự báo nhu cầu về vốn của doanh nghiệp sẽ còn chững lại. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, tín dụng sẽ còn tăng trưởng ở mức thấp trong thời gian tới. Thấy rõ được thực tiễn để biết đuwocj mục đích đi vay và khả năng hoàn trả trong tuwong lai của khách hàng, từ đó chiều chỉnh mức cho vay hợp lí. 2. Nội dung của bộ hồ sơ tín dụng: bao gồm:  Giấy đề nghị vay vốn  Hồ sơ pháp lí  Hồ sơ kinh tế  Hồ sơ đảm bảo tiền vay 3. Các loại hồ sơ vay vốn: Có 3 loại hồ sơ vay vốn  Hồ sơ pháp lí:  Đối với khách hàng cá nhân, hồ sơ pháp lí bao gồm; o Chứng minh thư / hộ chiếu o Hộ khẩu o Giấy chứng nhận đăng kí kết hôn  Đối với khách hàng doanh nghiệp sẽ bao gồm: o Quyết định hoặc giấy phép thành lập DN o Điều lệ doanh nghiệp o Quyết định bổ nhiệm tổng giám đốc (giám đốc), kế toán trưởng 12 o Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh o Giấy chứng nhận vốn ban đầu (bàn giao vốn) o Giấy ủy quyền cho cá nhân trong quan hệ vốn với NH o Giấy phép hành nghề o Giấy tờ khác theo quy định của pháp luật o Giấy phép đầu tư với DN có vốn đầu tư nước ngoài o Hợp đồng liên doanh với doanh nghiệp liên doanh  Mục đích của hồ sơ pháp lí: Hồ sơ pháp lí sẽ giúp các tổ chức tín dụng xem xét khách hàng có đủ điều kiện pháp lí để cho vay hay không. Đối với khách hàng là pháp nhận thì phải có năng lực pháp luật dân sự theo quy định của pháp luật. Đối với khách hàng cá nhân phải đủ từ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật hoặc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật. Nhu cấu vay vốn phải sử dụng vào mục đích hợp pháp.  Hồ sơ kinh tế :  Đối với khách hàng cá nhân, hồ sơ kinh tế bỏ gồm: o Hợp đồng lao động o Giấy tờ bổ nhiệm o Quyết định lương o Bản sao kê lương của bản thân và những người liên quan o Giấy tờ chứng minh thu nhập khác,...  Đối với khách hàng doanh nghiệp thì hồ sơ kinh tế bao gồm: o Báo các tài chính: - bảng cân đối kế toán -báo cáo kết quả kinh doanh -báo cáo lưu chuyển tiền tệ -thuyết minh báo các tài chính o Hồ sơ vay vốn: tài liệu thuyết minh vay vốn 13 +) Đối với vay vốn lưu động: - Phương án SXKD - Kế hoạch vay vốn - trả nợ - Các giấy tờ khác liên quan (hợp đồng mua bán hàng hóa, dịch vụ; giấy phép XNK) +) Đối với vay trung, dài hạn: - Quyết định phê duyệt dự án đầu tư - Thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán - Báo cáo tác động môi trường - Tài liệu chứng minh nguồn cung cấp NVL, thị trường của dự án - Quyết định giao đất, cho thuê đất, hợp đồng thuê đất, nhà xưởng - Các tài liệu liên quan đến thi công công trình, thực hiện dự án  Mục đích của hồ sơ kinh tế là nắm bắt được kinh tế của khách hàng, đánh giá được khả năng hoàn trả của người vay thông qua việc đánh giá sử dụng vốn khả thi, mức doann thu, khả năng chi trả các khoản như lãi,... đối với khách hàng doanh nghiệp. Còn đối với khách hàng cá nhận, hồ sơ kinh tế sẽ cho thấy được mức thu nhập của cá nhân có đáp ứng được các khoản phải trả hay không. Từ đó, giảm bớt rủi ro cho các tổ chức tín dụng khi cho vay.  Hồ sơ đảm bảo tiền vay: Có thể hiểu, hồ sơ đảm bảo tiền vay chính là các giấy tờ như : giấy tờ gốc quyền sở hữu tài sản, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hợp đồng bảo hiểm tài sản (nếu có quy định ),... Tùy vào từng đổi tượng khách hàng thì hồ sơ đảm bảo tiền vay sẽ gồm các giấy tờ khác nhau. 14  Đổi với khách hàng cá nhận thì hồ sơ đảm bảo tiền vay sẽ chủ yếu gồm các loại giấy tờ là: o Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất o Giấy tờ gốc quyền sở hữu tài sản gốc như xe ô tô,...  Đối với khách hàng doanh nghiệp thì hồ sơ đảm bảo tiền vay sẽ gồm các loại giấy tờ chủ yếu như giấy tờ gốc quyền sở hữu các tài sản cố định, ví dụ là nhà máy, phân xưởng,...  Mục đích của hồ sơ đảm bảo tiền vay là được xem như công cụ đảm bảo tính rủi ro cho các tổ chức tín dụng trong trước hợp khách hàng không có khà năng chi trả các khoản vay. 4. Ý nghĩa của việc lập hồ sơ tín dụng  Cung cấp thông tin ban đầu về khách hàng phục vụ cho quá trình phân tích sau này.  Căn cứ để chứng tỏ khách hàng thực sự có nhu cầu vốn tín dụng. II. Phân tích tín dụng 1. Khái niệm phân tích tín dụng - Khi quyết định có cá nhân hay doanh nghiệp vay, cán bộ ngân hàng cần phải phân tích tín dụng để có thể xác định những rủi ro và khả năng thu hồi vốn. Trong môi trường kinh doanh hiện nay, cán bộ ngân hàng phải thay thế những cảm nhận cá nhân bằng những suy tính chặt chẽ dựa trên cơ sở quá trình nghiên cứu về điểm mạnh, điểm yếu của người vay. - Phân tích tín dụng là hoạt động xem xét, đánh giá mọi mặt về khách hàng trước khi đưa ra quyết định cho vay, xem xét liệu tiền cho vay ra có được hoàn trả lại không và liệu người đi vay có sẵn lòng trả nợ hay không. 2. Mục đích phân tích tín dụng - Thứ nhất, công tác phân tích tín dụng hạn chế tình trạng thông tin không cân xứng. Thông tin không chính xác, sai lệch sẽ khiến ngân hàng đánh giá sai về khách hàng 15 và dẫn tới đưa ra quyết định sai lầm như: lựa chọn khách hàng có tiềm ẩn rủi ro cao hoặc từ chối khách hàng có tiềm năng, an toàn. - Thứ hai, phân tích tín dụng đánh giá chính xác mức độ rủi ro của khách hàng. Phân tích đánh giá khách hàng thông qua việc phân tích đánh giá báo cáo tài chính, ngành nghề kinh doanh, uy tín khách hàng, phương án vay vốn giúp ngân hàng hiểu khách hàng hơn, biết được những khó khăn, thuận lợi, điểm mạnh, điểm yếu của khách hàng, từ đó sẽ đánh giá, lường trước được mức độ rủi ro của từng khoản vay. - Thứ ba, phân tích tín dụng nhằm đánh giá chính xác nhu cầu vay vốn của khách hàng. Đây là cơ sở để ngân hàng thiết kế các sản phẩm tín dụng phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp. 3. Cơ sở phân tích tín dụng. - Trong thực tế các ngân hàng có thể kiếm được thông tin về khách hàng từ nhiều nguồn khác nhau: từ hồ sơ vay vốn, qua phỏng vấn người xin vay, sổ sách của ngân hàng, các nguồn tin bên ngoài,....  Hồ sơ vay vốn. + Một khoản tín dụng chỉ được cấp một khi ngân hàng đã tin tưởng chắc chắn vào thái độ sẵn sàng trả nợ của khách hàng. Để có được một quyết định chính xác : cấp tín dụng hay không, ngân hàng phải phân tích hàng loạt các nguồn thông tin có liên quan và nguồn sơ khởi đầu tiên có được là lấy từ hồ sơ đề nghị cấp tín dụng.  Phỏng vấn khách hàng xin vay. + Sự an toàn và đáng tin cậy của một người đi vay dựa trên yếu tố con người mà cán bộ tín dụng phải đánh giá khi phỏng vấn người nộp đơn xin vay. Sự nhiệt tình và quyết tâm của người nộp đơn sẽ được bộc lộ rõ đối với cán bộ tín dụng tại buổi phỏng vấn. + Để có được các thông tin chính xác thì còn phụ thuộc vào cá kỹ năng của người phỏng vấn: 16 o Kỹ năng đặt câu hỏi như: câu hỏi đóng, câu hỏi mở, câu hỏi thăm dò, câu hỏi chính xác, câu hỏi dẫn dắt, câu hỏi giả định, câu hỏi đuổi, câu hỏi hành vi,... o Kỹ năng lắng nghe với quy tắc 70/30. o Kỹ năng diễn giải ngôn ngữ không lời: những hành vi không lời được thể hiện qua dáng người, cử chỉ, tiếp xúc mắt và biểu hiện trên nét mặt,....Việc đánh giá các câu hỏi trả lời được thông qua: cường độ nói, tốc độ nói và ngữ điệu câu nói của khách hàng, qua thái độ của khách hàng, ....  Điều tra cơ sở sản xuất kinh doanh của khách hàng, cán bộ tín dụng cần điều tra những thông tin như: + Doanh nghiệp hoạt động như thế nào? + Khối lượng công ty đang sản xuất? + Cơ sở như thế nào, có sạch sẽ không? Nó có vẻ giống như mô tả của khách hàng không? + Những tài sản khai trong bảng cân đối của khách hàng có thực sự tồn tại không? + Máy móc có được bố trí tốt không? Có hàng tồn kho lỗi thời và ko dùng đến không? + Hàng hóa có đầy đủ sạch sẽ không? + .................................................................  Các nguồn thông tin bên ngoài về tín dụng. + Các trung tâm thông tin là nơi cung cấp những nguồn thông tin đáng tin cậy về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, trên cơ sở phải trả chi phí. Những trung tâm này thu thập thông tin một cách có chọn lọc và cung cấp thông tin dưới hình thức báo cáo tín dụng. + Ngân hàng cũng có thể thu thập và kiểm tra thông tin thông qua các bạn hàng của người xin vay – những doanh nghiệp cung cấp và tiêu thụ. Qua các mối quan hệ trong hoạt động thương mại của doanh nghiệp, ngân hàng còn có thể biết được một điều gì đó về uy tín và khả năng của doanh nghiệp xin vay hoặc các giám đốc. 17 + Các ngân hàng khác đã có mối liên hệ với người xin vay cũng có thể cung cấp thông tin về tình hình thanh toán nợ của doanh nghiệp. Với khách hàng cá nhân những thông tin thu thập có thể xem xét từ các mối quan hệ xung quanh của khách hàng như: gia đình họ hàng, láng giềng, đồng nghiệp và những người liên quan. + Thông qua cơ quan hữu quan như : thuế, trung tâm đăng ký giao dịch bảo đảm, công chức nhà nước, hải quan,....  Thông tin lưu trữ tại chính ngân hàng. 4. Nội dung phân tích tín dụng đối với khách hàng cá nhân.  Nội dung phân tích truyền thống Để phân tích tín dụng một cách chính xác đối với khách hàng cá nhân, các cán bộ tín dụng cần đánh giá qua sáu yếu tố sau: - Năng lực pháp lý: Việc đánh giá năng lực pháp lý cho biết người vay có đủ khả năng chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho ngân hàng hay không. Cá nhân phải có đủ năng lực chủ thể pháp luật (năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự). - Uy tín tính cách: Nói đến uy tín của người vay chúng ta đang nói đến cách sống của người vay, mối quan hệ với mọi người xung quanh: gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,.....có thể cho thấy phần lớn về tư cách đạo đức của họ. Ngoài ra còn được thể hiện qua tính nhất quán, tình hình nộp thuế, trả nợ đúng hạn, lối sống đơn giản, không thói quen xấu, các mối quan hệ gia đình tốt,.... - Mục đích đề nghị vay vốn: Khách hàng muốn tài trợ nhu cầu gì, đối với khách hàng cá nhân việc thẩm định mục đích đề nghị vay vốn rất quan trọng vì nó liên quan trực tiếp đến loại sản phẩm cấp tín dụng và đặc tính của sản phẩm ấy đối với nhu cầu khách hàng cũng như tiêu chí, điều kiện cấp tín dụng. - Năng lực tài chính: đánh giá thu nhập của khách hàng và người liên quan, đánh giá ảnh hưởng của nghĩa vụ tài chính đối với các tổ chức cá nhân khác tới khả năng trả nợ của khách hàng. Để có thông tin xác thực cán bộ tín dụng cần đặt ra những câu 18 hỏi như: các nguồn vốn hiện có là gì, có những nguồn thu nhập nào, làm nghề gì, sử dụng thu nhập như thế nào,.... - Tính khả thi của phương án vay – trả nợ: được thể hiện qua độ an toàn thu nhập chính của khách hàng, hiệu quả phương án kinh doanh của khách hàng, những rủi ro có thể xảy ra đối với phương án kinh doanh, thiện chí trả nợ của khách hàng,.... - Tài sản bảo đảm: trường hợp bảo đảm bằng tài sản thì tài sản phải thuộc quyền sở hữu của người vay, xem xét đánh giá tính thị trường của tài sản, đánh giá giá trị tài sản và xu thế biến động giá trị tài sản,...Đối với trường hợp bảo lãnh cần đánh giá điều kiện đối với người bảo lãnh trên các khía cạnh: uy tín, năng lực pháp lý, khả năng tài chính, tài sản bảo đảm của người bảo lãnh, thực hiện bảo đảm tín dụng là thu hẹp hay cho vay?.  Nội dung phân tích hiện đại. - Xây dựng các tiêu thức tác động tới khả năng trả nợ của khách hàng vay vốn, xác định điểm số cho từng tiêu thức, xác định điểm chuẩn, thực hiện mô hình xây dựng cho khách hàng mới đề nghị vay vốn. 5. Ý nghĩa và vai trò của phân tích tín dụng. - Phân tích tín dụng trong hoạt động cho vay có vai trò rất quan trọng và hết sức cần thiết, vừa có tác dụng giúp ngân hàng loại trừ bớt những khách hàng xấu, nhiều rủi ro và vừa có tác dụng ngân hàng có những biện pháp thích hợp để hạn chế rủi ro trong quá trình cho vay. - Đồng thời việc phân tích tín dụng giúp ngân hàng tìm được các khách hàng tiềm năng lớn và an toàn. II. Quyết định tín dụng. 1. Khái niệm Quyết định tín dụng là việc các Tổ chức tín dụng đưa ra quyết định cấp tín dụng đối với tổ chức, cá nhân. Theo đó, bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. 19 2. Vai trò của quyết định tín dụng Quyết định tín dụng là một trong những bước của quy trình tín dụng. Nó giữ vai trò quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến ngân hàng, nền kinh tế, khách hàng thông qua mức độ “rủi ro tín dụng” của các Tổ chức tín dụng trong việc cho vay. - Đối với ngân hàng: khi ngân hàng ra quyết định cho vay với số tiền quá lớn, vượt xa hơn với số tiền thu mà khách hàng không có khả năng chi trả hoặc trả chậm thì sẽ lâm vào khó khăn. Khi đó ngân hàng sẽ bị Ngân hàng Nhà nước đưa vào kiểm soát đặc biệt. Làm uy tín và khả năng lưu thông nguồn tiền của ngân hàng giảm mạnh. - Đối với nền kinh tế: khi Ngân hàng lớn đưa ra quyết định tín dụng làm xảy ra vấn đề trầm trọng (rủi ro tín dụng lớn) thì Ngân hàng Trung ương phải đứng ra quản lý. Cả hệ thống bị ảnh hưởng khi niềm tin mất, khách hàng sẽ ồ ạt kéo đến rút tiền. Từ đó, tính thanh khoản trong các hoạt động kinh tế giảm mạnh. - Đối với khách hàng: bản thân khách hàng không đủ khả năng chi trả vốn và lãi đã vay của ngân hàng thì họ sẽ bị liệt kê vào nợ xấu. Những tài sản đảm bảo của họ phải đem ra phát mãi, và trên hệ thống về sau họ khó có khả năng được vay tiếp vốn. 3. Cơ sở ra quyết định tín dụng  Dựa trên thông tin cập nhật từ thị trường, các cơ quan có liên quan  Chính sách tín dụng của ngân hàng, những quy định hoạt động tín dụng của nhà nước  Nguồn cho vay của ngân hàng khi ra quyết định  Kết quả thẩm định bảo đảm tín dụng 20