Tài liệu Skkn một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ 5 6 tuổi vào lớp 1

PHẦN I-MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn sáng kiến Trẻ mầm non hoạt động vui chơi là chủ đạo, học mang tính chất “Học mà chơi, chơi mà học”, trẻ rất hiếu động tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh mình, trẻ thực sự học trong khi chơi để lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền khoa học. Đặc biệt, với trẻ mẫu giáo lớn các yếu tố của hoạt động học tập đã xuất hiện nhưng mới ở dạng sơ khai. Trong mỗi một giai đoạn phát triển, ở mỗi một lứa tuổi trẻ đều mang những đặc điểm đặc trưng, sự phát triển của trẻ trong một giai đoạn nhất định vừa là kết quả của giai đoạn trước đó vừa là tiền đề cho bước phát triển của giai đoạn tiếp theo. Vào lớp 1 là một bước ngoặt khá lớn trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ, đang từ cuộc sống khá thoải mái về mặt thời gian cũng như tinh thần, bé phải chuyển qua một môi trường đòi hỏi trẻ “làm việc” một cách thực sự, phải tập trung chú ý trong cả một tiết học dài đó là một việc không hề đơn giản với trẻ. Chính vì thế việc chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 là quá trình lâu dài, quá trình này bắt đầu xuất hiện từ những tháng ngày tuổi nhà trẻ cho đến khi đủ điều kiện vào lớp 1 và chỉ có ở trường mầm non mới thực hiện được điều này, mới giúp trẻ làm quen với các hoạt động học tập, thể lực, lao động, mối quan hệ xã hội. Trong quá trình đó giáo viên mầm non giữ vai trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển mọi hoạt động có mục đích học tập, giúp trẻ phát triển thể lực, nhận thức, ngôn ngữ , tư duy, thẩm mỹ, kỹ năng, giao tiếp, từng bước giúp trẻ nhận thức và hòa nhập dần với cách sinh hoạt và phương pháp dạy học của giáo viên lớp 1 nhằm giúp trẻ không bị bỡ ngỡ, lo lắng, sợ sệt và trẻ sẽ tiếp thu kiến thức ở trường Tiểu học một cách tốt nhất. Để thực hiện được điều đó, nhà trường và gia đình cùng phối hợp để chăm sóc và giáo dục trẻ một cách tốt nhất. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh và một số giáo viên đã sai lầm cho rằng chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là dạy cho trẻ biết đọc, biết viết, biết làm toán làm ảnh hưởng đến tâm lý và kết quả học tập của trẻ. Xuất phát từ lý do trên, với nhiều năm kinh nghiệm liên tục dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, nắm bắt được tâm sinh lý của trẻ, tâm lý của chính các bậc phụ huynh là cha mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức của trẻ, tôi nhận thấy việc chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp 1 là vô cùng cần thiết và quan trọng và thực hiện được mục đích đầu tiên của Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi, vì vậy tôi đã chọn Sáng kiến: “Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi B trường Mầm Non Đồng Phúc vào lớp 1” làm sáng kiến kinh nghiệm. 1.2. Điểm mới của sáng kiến. Sáng kiến “Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi B trường Mầm Non Đồng Phúc vào lớp 1” là giải pháp cải tiến và rất mới. Qua nghiên cứu, tìm hiểu từ những mong muốn của trẻ trong cuộc sống hàng ngày nhằm tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất để nâng cao hơn nữa chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non. Giúp trẻ có những tâm thế vững vàng cơ bản phù hợp với độ tuổi mẫu giáo. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm nghề nghiệp cho tôi cũng như các đồng nghiệp khác, giúp tôi nắm vững chuyên môn nghiệp vụ hơn. Thông qua các giải pháp giúp cho giáo viên có dịp trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp về hình thức tổ chức giờ học mang tính sáng tạo và đạt kết quả cao hơn, tạo lòng tin đối với các bậc phụ huynh. Những kinh nghiệm này rất dễ thực hiện và đạt hiệu quả cao. Bên cạnh việc đạt được mục tiêu giáo dục đề ra tôi còn tích luỹ thêm được nhiều kỹ năng, kinh nghiệm mới. Với mong muốn sẽ có một số đóng góp mới giúp cho hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ đạt được mục tiêu phát triển về mọi mặt: Đức - Trí Thể - Mỹ. 2. Phần nội dung 2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu. Trong quá trình nghiên cứu “Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ lớp 5-6 tuổi B trường Mầm non Đồng Phúc vào lớp 1”, tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi - Phong trào Giáo dục của trường trong những năm gần đây luôn đón nhận được sự quan tâm sâu sắc của các cấp lãnh đạo, chính quyền địa phương, sự giúp đỡ nhiệt tình của các ban ngành đoàn thể, được các bậc phụ huynh quan tâm, ủng hộ và tin tưởng, cơ sở vật chất của nhà trường dần được nâng cấp. - Bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm lớp, luôn nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, ham học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nắm chắc những kiến thức, phương pháp và cách tổ chức các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ, đồng thời yêu thích tìm tòi, khám phá những cái mới vừa hiệu quả lại vừa thiết thực trong việc giảng dạy, tạo niềm tin và hứng thú khi bước vào lớp 1 tiểu học. - Được ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm, tham mưu cấp trên đầu tư về cơ sở vật chất tạo điều kiện cho tôi được đi học hỏi bồi dưỡng chuyên môn, học tập tham quan ở các trường bạn. - Đa số trẻ được học qua lớp mẫu giáo bé 4-5 tuổi, nhanh nhẹn, hiếu động thích tìm tòi, khám phá với những hoạt động mới lạ. * Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi thì còn gặp phải những khó khăn sau: - Trường mầm non Mầm Non Đồng Phúc thuộc xã Đồng Phúc - huyện Yên Dũng - tỉnh Bắc Giang, là một xã thuần nông có dân số đông, trường là đơn vị gặp rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất. - Lớp 5-6 tuổi B do tôi phụ trách thuộc khu Đồng nhân, là cụm mới được xây dựng nên còn thiếu thốn nhiều về trang thiết bị đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác giảng dạy. - Trong quá trình thực hiện, tôi chưa thường xuyên thực hiện được đúng như sáng tạo của mình nghĩ ra do thời gian thì ít mà lượng công việc trong ngày quá nhiều. - Một số trẻ hiếu động không tập trung vào các hoạt động. - Phụ huynh bận công việc, chưa quan tâm đến trẻ, trẻ ở nhà chủ yếu với ông bà. - Diện tích quy hoạch sân chơi trong trường chưa có khu vực chuyên biệt và hình thức chưa phong phú, trồng cây xanh chỉ mang tính tạo cảnh quan. - Thông tin về giáo dục tâm thế cho trẻ chưa đồng bộ, chưa đến được với một số phụ huynh. - Đa số giáo viên chưa chú ý tới việc chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ chưa hiểu hết ý nghĩa, mục đích của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. 2.2. Các giải pháp tiến hành: * Giải pháp 1: Làm công tác tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Nhiều gia đình cho rằng để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo vào lớp 1 cần phải dạy trước cho chúng chương trình lớp 1 mà cụ thể là học đọc, viết và làm toán vì vậy họ đã nôn nóng đến trao đổi với tôi cho con học chữ hoặc học đọc, học viết mà bất chấp nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung, phương pháp dạy học với sự phát triển tâm sinh lý ở lứa tuổi này. Ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm mất đi sự tập trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau này, mặt khác không ít những phụ huynh học sinh lại phó mặc con mình cho giáo viên trường mầm non, dẫn đến việc phối hợp giữa phụ huynh và giáo viên không tạo ra được sự thống nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 hiệu quả chưa cao. Chính vì vậy việc tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 là rất quan trọng. Để làm tốt điều đó trong các giờ đón trả trẻ tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ trên lớp nhất là hai hoạt động làm quen với toán và chữ cái. Ngoài ra tôi còn tuyên truyền và tư vấn cho phụ huynh của lớp mình cần chuẩn bị thể lực cho trẻ bởi đây là một việc làm quan trọng đòi hỏi chúng ta phải có sự quan tâm sâu sắc. Một cơ thể khoẻ mạnh là tiền đề vật chất giúp cho trẻ phát triển năng lực hoạt động trí tuệ và hoạt động ngoại khóa ở trường phổ thông. Mỗi phụ huynh cần phải hiểu điều đó để phối hợp với nhà trường cho trẻ ăn uống đảm bảo dủ về số lượng và chất lượng, đồng thời cân đối giữa các chất dinh dưỡng thì trẻ mới khỏe mạnh thông minh đảm bảo về thể lực để bước vào tiểu học được tốt. Phụ huynh học sinh cần kết hợp với giáo viên để biết cách dạy trẻ phát âm 29 chữ cái trong chương trình mẫu giáo, cách làm quen với các mẫu chữ in thường, viết thường, in hoa…Phụ huynh cần xây dựng cho trẻ một góc học tập gọn gàng, đẹp mắt, phù hợp với điều kiện sẵn có của mình nhằm giúp trẻ thích thú đối với việc ngồi vào bàn học. Đồng thời giúp trẻ chọn lựa sách, đọc sách cho trẻ nghe và trẻ có thể “đọc vẹt” sách, việc đọc như thế có một ý nghĩa quan trọng và rất cần thiết cho việc học đọc sau này. Ngoài ra cần chọn đồ chơi phù hợp với lứa tuổi trẻ đặc biệt là đồ chơi chữ cái, số. Phụ huynh cần tạo cho trẻ thói quen tự lập bằng cách khuyến khích trẻ thực hiện một vài công việc nhà đơn giản, tự lập một thời gian biểu học tập- vui chơi và nghiêm túc thực hiện thời gian biểu ấy. Có thể dẫn trẻ đến thăm trường Tiểu học và chỉ cho trẻ biết các phòng, lớp học, sân chơi cặp sách… Thông qua việc tuyên truyền trao đổi cùng phụ huynh tôi đã nắm bắt được nhu cầu, nguyện vọng của phụ huynh trong công tác chuẩn bị tâm thế cho con em mình vào lớp 1. Từ đó tôi tư vấn giúp phụ huynh học sinh trong việc lựa chon trường, lớp, thời điểm chuẩn bị cho trẻ vào trường tiểu học. * Giải pháp 2: Chuẩn bị tốt cho trẻ về thể lực Trẻ có thể lực tốt, khoẻ mạnh, tăng cân đều, da dẻ hồng hào tất cả các yếu tố này giúp trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và vui chơi đạt kết quả tốt nhất. Ngay từ những ngày đầu trẻ lên lớp mẫu giáo lớn chúng tôi đã kết hợp với nhà trường và y tế xã, cân và khám sức khoẻ định kỳ cho trẻ để chấm biểu đồ sức khoẻ, đồng thời dựa trên kết quả khám biết tình hình bệnh tật của từng trẻ. Trên cơ sở đó phân loại sức khoẻ theo biểu đồ, và phân loại theo bệnh tật của trẻ. Tôi theo dõi, ghi kết quả lên bảng theo dõi sức khoẻ để phụ huynh tiện theo dõi. Sau đó tôi trao đổi cụ thể với phụ huynh học sinh của những trẻ có tình trạng sức khoẻ suy dinh dưỡng, thể thấp còi và thể nhẹ cân, bị bệnh về hô hấp, về răng, ăn chậm… để phối hợp với gia đình cải thiện tình hình sức khoẻ cho các trẻ đó bằng các hình thức như: Cô động viên trẻ trước tập thể lớp, cuối mỗi ngày cô tổ chức nêu gương tốt, tổ chức cắm cờ hàng ngày và cuối tuần tặng hoa bé ngoan... Hoặc kết hợp cùng phụ huynh cho trẻ uống sữa bổ sung và có chế độ ăn riêng cho trẻ... *Giải pháp 3: Chuẩn bị tốt cho trẻ một số kỹ năng trong hoạt động học tập Khi bước vào lớp 1 trẻ bước vào một môi trường mới nơi cô giáo không theo sát trẻ cả ngày. Trẻ phải tự lập, tự biết quan tâm đến bản thân mình, biết giữ gìn sức khoẻ, biết khi nào cần bỏ dép, lúc nào cần rửa tay, biết cách tự đi vệ sinh…Khả năng tự lập giúp trẻ nhanh chóng hòa nhập với tập thể lớp, trẻ luôn ý thức được công việc của mình và giải quyết công việc đó một cách chủ động sáng tạo. Để làm tốt điều này ngay từ đầu năm học, tôi luôn nhắc nhở, tạo cho trẻ có thói quen biết nói ra những điều mình mong muốn. Gần gũi động viên khen ngợi trẻ kịp thời khi cháu có những hành động mang tính tự lập. Mạnh dạn tự tin là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện nhân cách con người của trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng, thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, khả năng tập trung, chấp hành những qui định chung và sự chỉ dẫn của người lớn (phù hợp với lứa tuổi của trẻ) là vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở trường phổ thông sau này. Khi trẻ tự tin vào chính bản thân mình, trẻ sẽ học được cách chủ động độc lập trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao đến cùng. Vì vậy hãy để trẻ tự làm , giáo viên và phụ huynh là người gợi mở, khích lệ trẻ. Giáo dục cho trẻ ý thức về bản thân như đặt các câu hỏi để kích thích trẻ biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc, tình cảm của mình thông qua tranh ảnh, hình vẽ, thơ, truyện. Khuyến khích trẻ tự tổ chức các trò chơi đặc biệt là trò chơi phân vai theo chủ đề. Giáo dục trẻ có thói quen tự phục vụ bản thân. Song song với việc làm trên tôi còn chuẩn bị về tư thế, tác phong cho trẻ như: rèn luyện tư thế ngồi học, tư thế cầm bút đúng, tác phong gọn gàng, nhanh nhẹn, tự tin và tôn trọng người khác trong giao tiếp nhưng vẫn hồn nhiên vui tươi. Vì thế tôi thường tổ chức các hoạt động cho trẻ dưới dạng trò chơi để vừa cung cấp kiến thức cho trẻ nhưng cũng yêu cầu trẻ thực hiện đúng luật chơi, rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, gọn gàng cho trẻ một cách tự nhiên không gò bó, ép buộc mà lại mang hiệu quả cao. Mặt khác, để trẻ biết cách cầm bút và ngồi học đúng tư thế, thông qua các giờ tổ chức hoạt động chung, hoạt động góc tôi cung cấp và rèn luện kỹ năng cho trẻ. Những buổi đầu khi trẻ chưa quen các tư thế, trước lúc trẻ thực hiện tôi thường làm mẫu, kết hợp với lời giải thích để trẻ nắm và làm theo. Những lần sau tôi không ngồi mẫu nữa mà yêu cầu trẻ nhắc lại. Đặc biệt tôi luôn quan sát, theo dõi để biết trẻ nào thường xuyên chưa thực hiện đúng các tư thế để đưa ra các biện pháp kịp thời, thích hợp nhằm giúp trẻ có thói quen tốt khi ngồi học. Ví dụ: Khi học chủ điểm "Gia đình" tôi tổ chức tiết học Làm quen chữ cái ''a, ă, â '' với các phương pháp đặc trưng, tôi đã lồng ghép tổ chức trò chơi "Thi đội nào nhanh”. Yêu cầu trẻ thi đua nhau lên gắn hình ảnh các đồ dùng trong gia đình có chứa chữ cái trùng với chữ cái mà cô yêu cầu, sau đó cho trẻ kiểm tra kết quả của nhau, đội nào gắn chưa đúng cô động viên khuyến khích cố gắng hơn trong lần chơi sau, đội nào gắn đúng cô tuyên dương... Ngoài ra tôi thường tổ chức các chương trình biểu diễn văn nghệ vào cuối các chủ đề hay vào chiều thứ sáu cuối tuần. Động viên trẻ nhiệt tình tham gia rèn luyện cho trẻ tính mạnh dạn, tự tin. Khi nhà trường tổ chức các ngày hội ngày lễ tôi luôn vận động trẻ lớp mình nhiệt tình tham gia tập luyện, biểu diễn văn nghệ, tham gia các trò chơi vận động, dân gian…. Đây chính là cơ hội rất tốt để trẻ rèn luyện được tính mạnh dạn, tự tin. Kết quả trẻ 5- 6 tuổi có rất nhiều các tiết mục tham gia biểu diễn văn nghệ cho trường, cho địa phương với số lượng trẻ tham gia rất đông: Trẻ tham gia hội diễn thể dục, thể thao của trường, của xã, văn nghệ chào mừng ngày hội đến trường, văn nghệ ngày tết trung thu, văn nghệ chào mừng 20/11... Khi tham gia các hoạt động đó trẻ rất tự nhiên, hồn nhiên và mạnh dạn. Trong quá trình tổ chức các hoạt động tôi luôn động viên, khích lệ trẻ bằng các từ như: Con thật giỏi, cô rất tự hào về con, con rất thông minh, …để giúp trẻ tự tin hơn vào bản thân. Việc rèn khả năng lao động tự phục vụ cũng được tôi chú ý. Từ những việc nhỏ nhất như tự cất dép, cất ghế, cất sách vở đồ dùng cá nhân…tôi đều để trẻ tự làm (cô là người hướng dẫn gợi mở). Hàng ngày, hàng tuần đều có lịch trực nhật, lao động để trẻ có ý thức hoạt động lao động tập thể. Vào các hoạt động chiều, tôi chú ý rèn trẻ các kỹ năng lao động, vệ sinh như gấp chăn, gấp quần áo, gấp tất, rửa tay, lau mặt...kết quả cho thấy: Trẻ biết tự cất, lấy các đồ dùng cá nhân đúng nơi qui định. Trẻ mạnh dạn, tự tin, hay trò chuyện cùng cô và các bạn, nói được cảm xúc, suy nghĩ của mình. Trẻ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động trò chơi, biết rủ nhau cùng chơi, phân vai chơi trong nhóm, sáng tạo các hình thức chơi theo cá tính của trẻ. Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi luyện ngón tay nhằm rèn luyện vận động của các cơ nhỏ và sự khéo léo của các ngón tay, sự phối hợp tay mắt như chơi buộc dây, cài cúc, xếp hột hạt, chơi lăn bóng, chuyền bóng, ném trúng đích,… Ngoài ra tôi thường tổ chức cho trẻ các hoạt động mà trẻ yêu thích như hoạt động Tạo hình, đọc thơ, kể chuyện, múa hát, làm thủ công, bưu thiếp các ngày lễ…những hoạt động này không những làm cho tâm hồn của trẻ luôn vui tươi mà còn luyện cho trẻ những khả năng cần cho cuộc sống và học tập. Qua các hoạt động này nhằm rèn luyện cho trẻ sự khéo léo của đôi bàn tay. Sự khéo léo của đôi bàn tay là điều kiện cần thiết cho các thao tác trí óc được thực hiện thuận lợi. Kết quả: Trẻ có kỹ năng học tập biết ngồi học đúng tư thế, biết cách cầm bút, mở sách, mở vở đúng cách. Phát âm chuẩn các chữ cái, đọc các câu, từ rõ ràng. Biết sử dụng thành thạo các dụng cụ học tập. *Giải pháp 4: Rèn khả năng giao tiếp và ngôn ngữ cho trẻ Việc chuẩn bị cho trẻ sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng ngày là việc làm rất quan trọng để chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào lớp một. Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc phát triển tốt, thì đồng thời các quá trình tâm lý cũng như tư duy, tưởng tượng, ghi nhớ, tri giác,… của trẻ cũng phát triển tốt. Khả năng giao tiếp với mọi người xung quanh cũng rất quan trọng. Nhiều trẻ có kiến thức, có năng lực nhưng lại không nói lên được suy nghĩ của mình, không diễn đạt để cho mọi người xung quanh hiểu. Vì vậy việc phát triển ở trẻ khả năng sử dụng ngôn ngữ trong cuộc sống hàng ngày một cách chuẩn mực, phong phú nó tạo điều kiện cho trẻ hình thành một số kỹ năng tiền học đọc, tiền học viết chuẩn bị cho vào học lớp 1 thuận lợi. Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, các buổi tham quan, dạo chơi … cần khuyến khích trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ, mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc, không nói ngọng, nói lắp, nói ấp úng, lí nhí….Để giúp trẻ làm tốt điều này trong mọi hoạt động học tập, vui chơi tôi luôn tạo mọi điều kiện, khuyến khích trẻ lớp mình phát biểu ý kiến của bản thân trẻ. Khuyến khích trẻ trao đổi, giao tiếp với các bạn cùng lớp, cùng nhóm. Tôi đọc sách cho trẻ nghe thường xuyên qua các hoạt động như dạo chơi ngoài trời, trước giờ ăn,….Khi trẻ nghe và nhìn cách cô đọc sách trẻ có thể học được những kiến thức từ nội dung sách, cách sử dụng sách và nguyên tắc đọc, hướng dẫn trẻ ý thức giữ gìn và bảo vệ sách. Tôi lựa chọn những sách có hình ảnh sinh động ngoài bìa nhằm gây hứng thú cho trẻ đối với sách. Trẻ nhận ra các từ mới trong truyện, mong muốn được đọc truyện. Thông qua việc đọc sách trẻ khám phá các ký hiệu và mẫu chữ khác nhau, kích thích sự tò mò tìm hiểu các từ và chữ. *Giải pháp 5: Nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen chữ viết Có thể nói hoạt động làm quen với chữ viết ở lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Nó là hành trang giúp trẻ tiếp cận với việc học đọc, đánh vần học viết ở trường tiểu học được thuận lợi hơn. Chính vì vậy tôi luôn chú ý nâng cao chất lượng dạy môn làm quen chữ viết. Bằng cách tôi luôn chú tâm dạy trẻ thật tốt hoạt động cho trẻ làm quen với chữ viết: Chuẩn bị giáo án thật cẩn thận, lồng ghép các hình thức dạy trẻ để thu hút và tạo hứng thú cho trẻ. Đặc biệt tôi luôn sử dụng các giáo án điện tử để kích thích hứng thú học tập của trẻ. Các trò chơi với chữ cái tôi cũng thiết kế trên máy vi tính có lồng ghép âm thanh và hình ảnh nên rất thu hút được trẻ. Đối với trẻ 5 tuổi để giúp ích cho việc học tốt môn tiếng Việt ở lớp một giáo viên cần tổ chức các hoạt động nghe - nói như cho trẻ phát âm các chữ cái, nghe và hiểu nghĩa của từ, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh. Trẻ bước đầu mới nhận biết và phát âm đúng âm đúng 29 chữ cái và mười chữ số, làm quen với chữ viết bằng cách bắt chước, nhập, tìm kết hợp qua các trò chơi, đố vui, trò chơi chữ cái... tạo cho trẻ tích cực khám phá tạo cơ sở cho trẻ học ở trường Tiểi học Tạo môi trường học tập giúp trẻ làm quen với chữ cái một cách tự nhiên. Việc tạo môi trường trong trường mầm non rất quan trọng đòi hỏi giáo viên cần phải tổ chức môi trường chữ viết trong lớp phong phú để trẻ được “hòa mình trong chữ viết” và giúp trẻ làm quen với chữ cái một cách tự nhiên. Đó là các góc chơi trong lớp như góc sách, góc thư viện tại lớp hay tại trường. Ở những góc chơi này tôi bày các loại sách báo và vật liệu như: Tranh ảnh về thế giới xung quanh, con người, nghề nghiệp, thế giới động vật, thế giới thực vật,… dưới các tranh ảnh có viết từ. Sách, tranh truyện với các lại giấy bìa, tốt, bền, ít trang, nội dung đơn giản, màu sắc đẹp, ..các bài thơ ngắn, các câu truyện có nội dung lặp đi lặp lại để trẻ dễ nhớ, dễ thuộc. Có các dụng cụ để trẻ có thể làm sách như kéo, hồ, giấy, bấm giấy, kim bấm, băng keo, bìa …Khi dạy trẻ theo các chủ đề tôi dán các bài hát, bài thơ, câu truyện, câu đố, ca dao lên tường cho trẻ đọc. Một số kệ, đồ dùng đồ chơi trong lớp, các biểu bảng ở trong và ngoài lớp tôi cũng đề các típ chữ tạo môi trường chữ viết phong phú giúp cho trẻ tiền học đọc, tiền học viết chuẩn bị vào lớp 1 học dễ dàng. Kết quả: Trẻ nắm được các chữ cái trong bảng chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các chữ cái. Biết tìm ra các chữ cái trong từ, trong bài hát, bài thơ, câu chuyện. Trẻ được học chữ cái mọi lúc, mọi nơi. * Giải pháp 6: Nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen với toán Cùng với hoạt động làm quen chữ viết, hoạt động cho trẻ làm quen với toán ở trường mầm non là một trong những hoạt động phát triển ở trẻ năng lực nhận thức, khả năng so sánh, tư duy lôgic, ghi nhớ, khái quát, tổng hợp….Là những yếu tố quan trọng phát triển trí tuệ làm tiền đề, tạo tâm thế tự tin bước vào lớp 1. Song bản chất của toán là khô cứng, đòi hỏi tính chính xác cao mà đặc điểm tâm lý trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi mà học” thì việc truyền thụ kiến thức đến với trẻ là rất khó. Chính vì vậy tôi đã lồng ghép yếu tố vui chơi vào trong mỗi giờ dạy để đem lại hiệu quả học tập tốt nhất . Tôi nghiên cứu thật kỹ các tài liệu, chương trình cho trẻ làm quen với toán để có được những kiến thức cơ bản nhất, chính xác nhất với nội dung, yêu cầu,phương pháp đặc trưng của hoạt động cung cấp cho trẻ. Trong mỗi giờ học tôi luôn nghiên cứu tìm tòi những hình thức hấp dẫn thu hút trẻ. Tổ chức các trò chơi theo chủ đề nhằm củng cố ôn luyện các kiến thức toán mà trẻ tiếp thu. Với hình thức này trẻ vừa được học, vừa được chơi trẻ rất thích thú và giúp trẻ nhớ lâu hơn. Tôi xây dựng môi trường làm quen với toán trong và ngoài lớp học. Động viên trẻ tham gia trang trí lớp cùng cô, trang trí phù hợp chủ đề,chủ điểm, lồng ghép nội dung làm quen với toán vào cáò hoạt động khác phù hợp. Trong góc “Bé vui học toán” tôi trang trí góc mở cho trẻ hoạt động. Học đến số nào tôi cho trẻ gắn số, vẽ, xé, cắt, dán các hình ảnh mà trẻ yêu thích theo nội dung chủ đề có số lượng và gài vào bảng đúng số tương ứng theo các yêu cầu mà cô đưa ra. Trẻ cũng được rèn kĩ năng chia nhóm, tách gộp, thêm bớt ngay tại bảng. Điều này không những giúp trẻ khắc sâu kiến thức toán đã học mà còn củng cố kĩ năng tạo hình cho trẻ. Kết quả trẻ nắm chắc các kiến thức toán đã được học. Tích cực, chủ động, hứng thú khi tham gia các hoạt động cho trẻ làm quen với toán * Giải pháp 7: Nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động góc Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, vì vậy các giáo viên mầm non cần sắp xếp và tổ chức hoạt động góc một cách khoa học để lôi cuốn trẻ tham gia chơi. Hoạt động góc được phát triển và mở rộng dần theo sự phong phú và mở rộng các mối quan hệ qua lại của trẻ với môi trường xung quanh. Bản chất hoạt động góc là một hoạt động phản ánh sáng tạo, độc đáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa là đang sống cuộc sống thực. Có thể nói trẻ thực sự là một chủ thể tích cực, hành động một cách tự lực, tự nguyện và tự tin. Ngay từ đầu năm học tôi đã nghiên cứu, phân chia các mảng tường trong và ngoài lớp học để bố trí, xây dựng các góc chơi cho phù hợp với không gian của lớp học đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học tạo được sự thuận lợi nhất cho trẻ trong quá trình chơi và giao lưu giữa các nhóm chơi với nhau. Ví dụ: Góc thiên nhiên: Tôi bố trí ở ngoài hành lang phía trước lớp học, đảm bảo không gian rộng, thoáng, đủ ánh sáng cho cây cối phát triển. Góc vận động: Đặc điểm ở góc chơi này đòi hỏi không gian rộng, thoáng, trẻ có thể thoải mái vận động. Nên tôi bố trí ở phía trước lớp học, với không gian rộng rãi đủ diện tích cho trẻ tổ chức và tham gia các trò chơi vận động mà không ảnh hưởng đến các góc chơi khác. Tôi tham khảo hình ảnh trên mạng, sách báo để lựa chọn các hình ảnh đẹp, phù hợp với chủ đề, lứa tuổi, trang trí cho các mảng tường cung cấp kiến thức trong mỗi góc chơi, đảm bảo tính thẩm mỹ. Tạo các mảng tường mở dưới hình thức các trò chơi để cho trẻ phát huy tính tích cực,chủ động, sáng tạo và ôn luyện các kiến thức trẻ đã học. Phối kết hợp cùng nhà trường và phụ huynh mua sắm và bổ sung đồ dùng, đồ chơi cho các góc chơi. Ngoài ra tôi còn sử dụng các phế liệu như vỏ lọ, vỏ hộp, bìa, thìa sữa chua… để làm các đồ dùng, đồ chơi sáng tạo bổ sung cho các góc chơi. Hàng ngày khi tổ chức cho trẻ chơi tôi luôn chú ý hướng dẫn trẻ cách chơi ở những buổi chơi đầu, những buổi chơi sau khi trẻ đã chơi thành thạo tôi gợi mở cho trẻ những ý tưởng chơi mới để trẻ tự phát huy khả năng sáng tạo của mình. Tôi luôn động viên và khen ngợi trẻ kịp thời, khuyến khích trẻ chủ động giao lưu giữa các nhóm chơi với nhau, giữa các thành viên trong nhóm chơi của mình. Đầu năm tôi lựa chọn số lượng các góc chơi phân vai và sách truyện đều nhau. Dần về cuối năm tôi tăng số lượng các góc chơi sách truyện nhiều hơn để cho trẻ tích cực được ôn luyện các kiến thức đã học để chuẩn bị bước vào lớp một. Bên cạnh trò chơi đóng vai theo chủ đề tôi thường tổ chức trò chơi có luật. Ví dụ: Các trò chơi dân gian như cướp cờ, mèo đuổi chuột, ô ăn quan…những trò chơi này trong quá trình chơi đòi hỏi phải có kết quả. Điều đó có nghĩa khi chơi trẻ mong muốn đạt được một kết quả nào đó, muốn vậy trẻ cần phải cố gắng để nắm vững luật chơi như là tiếp nhận một trí thức mới. Chính nhờ đó mà những yếu tố của hoạt động học tập dần dần được xuất hiện như việc hình thành một vấn đề cần nhận thức, tự kiểm tra, tự đánh giá. * Kết quả: Với biện pháp “Xây dựng môi trường lớp học” tích cực cho trẻ. Lớp học được trang trí đẹp, phù hợp tạo hứng thú cho trẻ đến lớp. Trẻ tích cực tham gia vào các góc chơi thể hiện được tính chủ động, sáng tạo, phát triển ngôn ngữ mạch lạc và tự tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp. *Giải pháp 8: Cho trẻ làm quen với trường tiểu học Để chuẩn bị tâm lý sẵn sàng bước vào lớp 1 cho trẻ thì việc cho trẻ làm quen với trường Tiểu Học là việc làm rất quan trọng không thể thiếu. Nơi đây sẽ là nơi trẻ học tập khi bước vào lớp 1. Thông qua chủ đề “Trường tiểu học” cô cho trẻ làm quen với đồ dùng, sách vở, bàn ghế, các hoạt động ở tiểu học: như chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp, các môn học… Qua đó cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về nơi mà trẻ sẽ học tập sắp tới. Ví dụ : Qua hoạt động tạo hình tôi cho trẻ vẽ các đồ dùng học tập ở lớp 1 như vở, sách, bút, thước kẻ, tẩy, hộp bút…Cho trẻ sưu tầm tranh ảnh về trường tiểu học để cùng cô trang trí lớp và dán vào vở thủ công. Qua hoạt động khám phá xã hội tôi cung cấp cho trẻ một số kiến thức về trường tiểu học như khi học tiểu học các con sẽ được học các môn học như Tiếng Việt, Tự nhiên xã hội, Toán, Đạo đức… được tham gia chơi “Rung chuông vàng” được tham gia thi “Gia đình cùng đóc sách” ….Khi học các môn học đó không giống như ở trường mầm non, các con học hết môn này sang môn khác theo thời gian biểu, khóa biểu và chỉ ra chơi ở giữa giờ, các con sẽ được biết thêm nhiều điều bổ ích, các con sẽ được học cùng trường với các anh các chị lớp trên, sẽ có nhiều bạn hơn, bạn nào giỏi sẽ được kết nạp là đội viên thiếu niên tiền phong và được quàng khăn đỏ ,… Qua hoạt động LQVH – Hoạt động giáo dục âm nhạc tôi cho trẻ làm quen với trường tiểu học qua các câu truyện, các bài thơ, bài hát như “Bé vào lớp 1”, “Chào lớp 1”, “Lớp chúng mình” , “Em yêu trường em”. Qua đó giúp trẻ hiểu và tạo tâm thế cho trẻ gần gũi hơn với lớp 1 trường tiểu học . Ngoài ra tôi vun đắp tình yêu, niềm vui thích đi học lớp 1 cho trẻ giúp trẻ nhận thấy sự cần thiết của việc học ở lớp 1 qua các hoạt động hàng ngày. Ví dụ : Nếu con ngoan sẽ được lên lớp 1. Muốn trở thành những người tài giỏi như bố mẹ thì các con cần đi học. Khi trẻ làm được việc tốt, trả lời đúng câu hỏi thì cô động viên trẻ bằng cách nói: “Đúng là bạn Nguyệt Anh chuẩn bị lên lớp 1 nên bạn rất người lớn, học cũng giỏi hơn.” Hay trong các giờ học như giờ tạo hình, làm quen chữ viết ….tôi thường sử dụng các bài đẹp của các anh chị khoá trước hoặc của các anh chị lớp 1 làm bài mẫu để hướng trẻ cũng cố gắng làm được như các anh chị đó. Tôi tổ chức cho trẻ đi tham quan trường tiểu học: Giới thiệu cho trẻ các phòng ban, lớp học, đồ dùng, các thầy cô giáo, bác bảo vệ……Trẻ rất hào hứng và hứng thú khi được đi tham quan trường tiểu học. Trẻ luôn cố gắng để học giỏi hơn, chăm ngoan hơn. * Kết quả đạt được: Với việc thực hiện các biện pháp cơ bản trên và những nỗ lực phấn đấu của bản thân trong việc ''Chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1'' đến nay tôi đã đạt được kết quả đáng phấn khởi: - 100% trẻ tự tin, nhanh nhẹn, nói năng mạch lạc, trôi chảy, hứng thú tham gia tích cực vào các hoạt động của lớp, của trường và rất hào hứng, mong muốn được lên lớp 1. - 100% trẻ nắm được yêu cầu về cơ bản về chữ cái chữ số, tư thế ngồi, cách cầm bút khi tô và viết chữ cái. - 100% trẻ biết thực hiện tốt các công việc tự phục vụ các nhân trẻ ở nhà, ở trường, biết cùng cô, bạn bè thực hiện các hoạt động lao động vừa sức. - Trẻ biết thực hiện đúng các yêu cầu của cô, của trẻ đề ra một cách tự giác và có hiệu quả. - Bản thân tôi đã vận dụng phối hợp các hoạt động, nội dung, phương pháp hổ trợ lẫn nhau rất tốt trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1, biết lập kế hoạch phù hợp với nhóm lớp của mình. - Qua sự tiến bộ hàng ngày của trẻ sự mạnh dạn, tự tin, nhanh nhẹn, linh hoạt sáng tạo tôi đã tạo được lòng tin đối với phụ huynh. Họ đã hiểu được tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 ở trường Mầm non. Phụ huynh đã giúp giáo viên mua sắm thêm các đồ dùng học tập cho trẻ như: cặp, bút, phấn, bảng…thường xuyên hỏi thăm tình hình học tập của trẻ ở lớp và yêu cầu cô giáo cho mượn học liệu ở lớp về nhà dạy thêm cho trẻ. 3. Phần kết luận 3.1. Ý nghĩa, phạm vi áp dụng của sáng kiến * Ý nghĩa của sáng kiến: Trẻ 5- 6 tuổi đang trong giai đoạn hoàn thiện nhân cách con người, để trẻ có thể phát triển một cách toàn diện về các mặt đức - trí- thể - mỹ đòi hỏi người giáo viên mầm non phải nắm chắc chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ phù hợp cũng như đòi hỏi người giáo viên phải nắm rõ về đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở các độ tuổi khác nhau để tìm ra các biện pháp giáo dục cho phù hợp. Việc hình thành cho trẻ 5- 6 tuổi có sự chuẩn bị về tâm thế, mạnh dạn tự tin trong giao tiếp là vô cùng cần thiết. Thực tế hiện nay cho thấy trẻ 5- 6 tuổi chưa mạnh dạn thể hiện tính tự tin trong giao tiếp của mình, bên cạnh đó các biện pháp giáo dục hình thành tính tự lập mạnh dạn tự tin của trẻ mà cha mẹ và giáo viên đang áp dụng chưa phù hợp với trẻ. Trong quá trình giáo dục, hình thành tâm thế cho trẻ những khó khăn mà giáo viên và phụ huynh gặp phải khá nhiều. Nếu như giáo viên và phụ huynh có những biện pháp giáo dục tạo điều kiện cho trẻ hình thành được sự mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp thì sẽ là tiền đề tốt cho trẻ vào lớp 1 tiểu học và góp phần hình thành nhân cách con người mới trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa của trẻ sau này. * Về lợi ích kinh tế: - Các biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi vào lớp 1 được thực hiện lồng ghép trên các hoạt động hàng ngày. Chính vì vậy không tốn kém về kinh tế nhiều. Mặt khác để hình thành tính mạnh dạn tự tin cho trẻ phụ thuộc nhiều vào người lớn nên giáo viên và phụ huynh phải là tấm gương cho trẻ noi theo. - Giúp cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non luôn mạnh dạn, tự tin trong cuộc sống, sáng tạo trong công việc hàng ngày, trẻ biết phối hợp với bạn bè cùng tham gia trong công việc mình làm, nhận thức được việc mình làm là có ích hay có hại. - Khi trẻ được chuẩn bị tốt tâm thế hình thành được tính tự lập, mạnh dạn tự tin cho bản thân một cách thành thạo, sẽ giúp cho người lớn yên tâm trong lo toan cuộc sống cũng như tăng thêm vốn hiểu biết cho cộng đồng, phụ huynh về việc chăm sóc giáo dục trẻ trong nhà trường, là động lực tốt trong việc đào tạo những thế hệ tương lai cho đất nước mai sau có đầy đủ tài đức áp dụng nền khoa học hiện đại vào thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. * Về lợi ích xã hội - Giáo viên phải linh hoạt sáng tạo, tận dụng những điiều kiện sẵn có để giúp trẻ chuẩn bị những điều kiện tốt nhất cho trẻ vào lớp 1. - Việc bồi dưỡng nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ 5- 6 tuổi ở trường mầm non được chú trọng, giáo viên cần nắm chắc phương pháp giảng dạy và đưa phương pháp đổi mới vào trong các hoạt động dạy và học, nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Việc làm này không chỉ có ý nghĩa lớn lao đối với các nhà nghiên cứu mà đối với các trường mầm non và đặc biệt là các giáo viên cần nắm vững những nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và thường xuyên mở rộng nội dung chương trình, đổi mới phương pháp . - Đất nước Việt Nam đang cần những con người mới những con người linh hoạt, sáng tạo. Vì vậy, mỗi giáo viên Mầm non chúng ta là những người phải đào tạo ra thế hệ tương lai của đất nước, cần phải biết rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi nói riêng. Với sáng kiến này sẽ giúp cho giáo viên Mầm non có những biện pháp dạy trẻ 5- 6 tuổi hình thành tính tự lập, mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp một cách đúng đắn nhất tạo cho trẻ tâm thế chuẩn bị vào học lớp 1 vững vàng. *Phạm vi áp dụng của sáng kiến: Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi bước vào lớp 1” tôi nhận thấy trẻ có đầy đủ hành trang khi chuẩn bị bước vào lớp 1 tự tin và có hiệu quả. Trẻ được chuẩn bị toàn diện về thể lực, trí tuệ, tình cảm – xã hội, về ngôn ngữ, những kỹ năng giao tiếp trong hoạt động học tập, vui chơi. Trẻ có đầy đủ hành trang khi bước vào lớp 1, trẻ tự tin không có cảm giác lo sợ, chủ quan, chán nản dẫn đến mất hứng thú trong học tập, trẻ rất mong đợi khi được vào trường Tiểu học. Sáng kiến này tôi nghiên cứu và áp dụng trong lớp tôi, được đồng nghiệp tham khảo và rút kinh nghiệm. Hơn nữa sáng kiến còn được một số bậc phụ huynh đồng tình, hưởng ứng. Qua quá trình nghiên cứu và ứng dụng sáng kiến vào thực tế lớp học và kết quả thu được tôi thấy giải pháp này có thể áp dụng rộng rãi cho các lớp mẫu giáo khác trong toàn trường và có thể vâ ̣n dụng vào các trường mầm non trong địa bàn tỉnh Bắc Giang. 3.2. Kiến nghị, đề xuất Để thực hiện tốt “ Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ lớp 5- 6 tuổi B trường Mầm Non Đồng Phúc vào lớp 1” tôi có kiến nghị như sau: - Các Sở, Phòng GD&ĐT, trường mầm non cần tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt: Thời gian, kinh phí,... để giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ công nghệ thông tin vào các hoạt động chăm sóc giáo dục. Đây là một giải pháp rất quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ từ 0- 6 tuổi. - Các cấp chính quyền nhanh chóng có kế hoạch và triển khai xây dựng khu hiệu để đảm bảo về cơ sở vật chất cho trẻ học tập vui chơi đamr bảo số trẻ trong 1 lớp không quá tải đáp ứng được nhu cầu chăm sóc giáo dục trẻ được tốt hơn. - Nhà trường cần tổ chức cho trẻ tham gia nhiều các hoạt động: biểu diễn văn nghệ, các hội thi,… để trẻ thể hiện được giao tiếp nhiều hơn với mọi người xung quanh tạo điều kiện cho trẻ mạnh dạn tự tin chuẩn bị tốt các điều kiện cho trẻ vào lớp 1. - Đối với giáo viên tích cực học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ công nghệ thong tin… hiểu rõ sự phát triển .tâm sinh lí của trẻ theo từng độ tuổi. qua đó tìm ra các biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ phù hợp để trẻ có đầy đủ các kiến thức bước vào lớp 1 trường tiểu học Trên đây là những biện pháp của tôi đưa ra để cho trẻ và các bậc phụ huynh chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào lớp 1, tôi rất mong sự tham gia bổ sung góp ý của các cấp lãnh đạo, ban giám hiệu nhà trường và bạn bè động nghiệp, xây dựng để bổ sung thêm để báo cáo sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Ngày .... tháng ... năm 2017