Tài liệu Skkn một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ hoạt động góc tại lớp mẫu giáo nhỡ trường mầm non

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM ĐỒ DÙNG ĐỒ CHƠI SÁNG TẠO PHỤC VỤ HOẠT ĐỘNG GÓC TẠI LỚP MẪU GIÁO NHỠ TRƯỜNG MẦM NON" PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ: Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc – giáo dục trẻ từ 0 – 6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người. Nếu không làm tốt việc chăm sóc – giáo dục trẻ trong những năm này thì việc giáo dục lại hết sức khó khăn, phức tạp. Vì vậy, Nghị quyết TW2, khoá VIII của Đảng cộng sản Việt Nam về “Định hướng chiến lược giáo dục – đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đề ra mục tiêu giáo dục Mầm non phải trang bị cho trẻ những gì tốt nhất kể cả về mặt vật chất và tinh thần một cách toàn diện. Đất nước chúng ta đang không ngừng lớn mạnh và phát triển. Trên mọi mặt của đời sống đã có sự thay đổi rõ nét. Cuộc sống của con người ngày càng văn minh hơn, hiện đại hơn. Để bắt nhịp cùng cuộc sống hiện đại đòi hỏi con người cần tư duy, năng động sáng tạo và linh hoạt. Như chúng ta đã biết, hoạt động chủ đạo của trẻ em chính là hoạt động vui chơi. Trẻ em không chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học tập, mà quan trọng nhất trẻ cần phải được thoả mãn nhu cầu vui chơi. Xuất phát từ vai trò quan trọng của hoạt động vui chơi đối với trẻ em và nhu cầu hưởng thụ hoạt động này, tôi thấy việc tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc là một việc làm cần thiết và rất có ý nghĩa. Nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, hoạt động góc rất cần thiết được lựa chọn, chơi trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Chơi không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi. Vì thế, giúp các em hiểu và thích thú với hoạt động góc là một việc làm cần thiết. Ở lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo. Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi nói chung và hoạt động góc nói riêng. Nhưng làm thế nào để tổ chức được hoạt động góc thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. (Vì khả năng chú ý có chủ định của trẻ mầm non còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ cuộc). Mọi người đều công nhận rằng đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng có tiền để mua hoặc mua được hết đồ chơi cho trẻ. Để thoả mãn hoạt động vui chơi của trẻ chúng ta có thể tự làm lấy đồ chơi cho trẻ. Ở trường mầm non muốn trẻ phát triển tốt thì cô giáo phải là người thể hiện tốt nhiệm vụ giáo dục của mình luôn linh động sáng tạo giúp trẻ thông qua chơi mà học, bằng cách thông qua “hoạt động góc”.Trong quá trình giáo dục trẻ nói chung, tổ chức cho trẻ chơi nói riêng. Giáo viên cần phải biết dạy cho trẻ chơi cái gì? Chơi như thế nào? Để đem lại kiến thức phục vụ cho hoạt động học, phục vụ cho sự phát triển tư duy của trẻ. Vì vậy đồ chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích sự hứng thú và tạo sự ham muốn được khám phá mở mang kiến thức về thế giới xung quanh ở trẻ bấy nhiêu. Từ những thực tế mà tôi đã thể hiện ở lớp, việc cho trẻ hoạt động góc từ các đồ dùng, đồ chơi tôi đã nhận thấy được rằng việc thực hiện hoạt động góc không phải để cho trẻ chơi không mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện trong các lĩnh vực ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội, hay nói một cách khác đây là mắc xích gắn kết hỗ trợ lẫn nhau. Chính vì tầm quan trọng muốn giúp cho sự hứng thú chơi trong trẻ ngày càng nhiều hơn, mở mang kiến thức sâu rộng hơn nên tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ hoạt động góc tại lớp mẫu giáo nhỡ trường mầm non” Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo *Mục đích của đề tài này: Đánh giá thực chất, chất lượng việc cho trẻ hoạt động góc ở trường Mầm non A Ngọc Hồi nói chung lớp mẫu giáo nhỡ B1 nói riêng. Tìm ra nhiều biện pháp sáng tạo trong việc giúp trẻ chơi tốt hoạt động góc nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. * Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là: Các biện pháp giúp cho sự hứng thú chơi trong trẻ ngày càng nhiều hơn, mở mang kiến thức sâu rộng, hình thành nhân cách ban đầu cho trẻ, nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ ở trường mầm non. * Phạm vi áp dụng: Lớp B1 mẫu giáo nhỡ trường mầm non A Ngọc Hồi trong năm học 2013- 2014. * Kế hoạch nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu 9 tháng (bắt đầu từ tháng 9/2013 đến cuối tháng 4/2014) * Phương pháp nghiên cứu: – Phương pháp nghiên cứu lý luận – Phương pháp điều tra thực trạng – Phương pháp nghiên cứu thực tiễn – Phương pháp quan sát PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận Theo điều 23 luật Giáo dục mầm non 2005 ban hành số 38/2005 QH11 ngày 14/6/2005 yêu cầu về nội dung và phương pháp Giáo dục mầm non đã ghi: Phương pháp giáo dục mầm non chủ yếu là thông qua việc tổ chức các hoạt động vui chơi để giúp trẻ em phát triển toàn diện. Theo chương trình Giáo dục mầm non (Ban hành kèm theo Thông tư số: 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) cũng đã nêu rõ: Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Vì vậy: Giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục tìm ra những phương pháp mới để giảng dạy trong đó có nhu cầu về vui chơi hay còn gọi là hoạt động góc cũng rất quan trọng và được phân bổ như một hoạt động chính trong ngày, thông qua giờ hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh… nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, trẻ hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn diện. Thông qua đồ chơi tự tạo ở hoạt động góc còn giúp trẻ hiểu được nội dung của công việc thật mà trẻ chưa hề thực hiện được. Như trong chơi góc gia đình “ Nấu ăn” trẻ phải học cách nấu ăn. Ngày nay khi kinh tế phát triển, trong xã hội đã xuất hiện nhiều tệ nạn, tiêu cực mà nó sẽ làm ảnh hưởng xấu đến suy nghĩ của trẻ. Vì vậy tạo môi trường thân thiện thông qua việc làm đồ chơi tự tạotrong hoạt động góc chính là chúng ta đã tạo ra cho trẻ có suy nghĩ việc làm tốt đẹp hơn. Nhưng trên thực tế cho thấy việc tổ chức hoạt động góc chưa được thường xuyên. Đặc biệt là việc tạo môi trường thân thiện thông qua việc làm đồ chơi tự tạo trong hoạt động góc chưa được để cao và thiếu sự đầu tư. Việc sử dụng đồ chơi ở hoạt động góc thông qua các trò chơi giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu vốn từ cho trẻ, giúp trẻ thể hiện tình cảm, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ giữa con người và lao động, giữa trẻ và gia đình, tình cảm đó được thể hiện một cánh chân thành qua các trò chơi như: Gia đình, Bán hàng, Xây dựng… Chơi với đồ chơi trong hoạt động góc còn giúp trẻ phát triển tình cảm tập thể, là trung tâm tập hợp trẻ cùng chơi với nhau theo nhóm, thể hiện sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong các nhóm chơi của trẻ. Bên cạnh đó giúp trẻ có lòng dũng cảm, cương quyết, có tính phấn khởi, vui mừng. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khoẻ. Khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ chơi, phát triển óc thầm mỹ, khuyến khích trẻ sáng tạo ra nhiều cái đẹp. Mục đích của việc tạo môi trường học thân thiện thông qua việc làm đồ chơi tự tạo trong hoạt động góc giúp trẻ hình thành và phát triển tư duy, là phương tiện hình thành nhân cách cho trẻ. 2. Đặc điểm tình hình chung: Trường mầm non A Ngọc Hồi nằm trên địa bàn xã Ngọc Hồi – Thanh Trì – Hà Nội, trường đã có thành tích đạt trường tiên tiến cấp huyện, đang phấn đấu đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1. Với qui mô toàn trường có 09 lớp học: 2 lớp MG lớn, 2 lớp MG nhỡ, 3 lớp MG bé, 2 lớp nhà trẻ. Toàn trường có tổng số 36 đồng chí CB- GV- NV và 320 cháu ở các độ tuổi. Năm học 2012- 2013 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp Mẫu giáo nhỡ B1 với số trẻ là 60 cháu, trong đó có 25 cháu nam và 35 cháu nữ Lớp có 04 cô phụ trách: 04 cô có trình độ chuẩn. Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2. Thuận lợi: Bộ giáo dục và đào tạo cũng không ngừng đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức, đổi mới chương trình để cố gắng phát huy hết tính tích cực, chủ động, sáng tạo, thích tìm tòi khám phá cái mới, khai thác hết tiềm năng, năng lực vốn có trong mỗi cá thể. Các cấp lãnh đạo Sở GD-ĐT và Phòng GD-ĐT cũng quan tâm, nhằm năng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, thực hiện các mục tiêu của nghành. Trường chúng tôi là trường trọng điểm của xã, được sự quan tâm của Đảng ủy, chính quyền địa phương, xây dựng cơ sở vật chất khang trang và đầy đủ. Việc tổ chức “Hội thi làm đồ dùng đồ chơi tự tạo” bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu cho toàn thể giáo viên trong trường, là cơ hội để tôi tích cực đi sâu nghiên cứu, học hỏi cách làm, nâng cao khả năng vận dụng sáng tạo để làm đồ dùng đồ chơi, đồng thời học tập được nhiều kinh nghiệm, nảy sinh ra nhiều ý tưởng và sáng kiến hay khi làm do dung do choi sang tao. Đặc biệt là sự ủng hộ quan tâm của đại đa số phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ đã đóng góp về cơ sở vật chất cũng như tinh thần. Đa số giáo viên đều thấy được vai trò chủ đạo của việc làm đồ dùng đồ chơi tự tạo rất cần thiết cho trẻ. Trẻ đi học tương đối đều, được chơi thường xuyên nên đã có nề nếp và kỹ năng. Cô giáo có trình độ chuyên môn vững, khéo tay, yêu nghề mến trẻ, chịu khó. Tích cực học hỏi và trao đổi cùng đồng nghiệp về chuyên môn nghiên cứu, sưu tầm các loại sách báo nên tích lũy được một số kinh nghiệm làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo. Qua 04 năm trực tiếp đứng lớp chăm sóc và giáo dục trẻ nên có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy và đã đạt danh hiệu giáo viên giỏi, chiến sĩ thi đua cấp huyện. Được đi kiến tập học hỏi đồng nghiệp trường bạn. Bản thân đang đi học lớp đại học sư phạm mầm non để nâng cao trình độ, chuyên môn. Các cháu rất hiếu động, thích tìm tòi khám phá, rất thích chơi với nhiều đồ chơi mới lạ… Đa số phụ huynh nhiệt tình có nhận thức về việc học tập của mình, sẵn sàng hỗ trợ và tìm kiếm nguyên vật liệu cho việc làm đồ dùng đồ chơi càng thêm phong phú và đa dạng. Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn làm đồ chơi phục vụ cho các góc. 3. Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi trên tôi gặp không ít những khó khăn sau: Trường mầm non A Ngọc Hồi là trường mầm non nông thôn đa số phụ huynh làm nghề nông nghiệp nên chưa thực sự quan tâm đến con, kinh tế còn khó khăn nên phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập vui chơi của trẻ, họ đưa con em họ đến lớp với mục đích là nhờ cô giáo chông, vì vậy việc học tập vui chơi của trẻ chưa đạt kết quả Lớp đông có nhiều cháu mới đi học chưa qua lớp nhà mẫu giáo bé, một số trẻ là từ nơi khác đến tạm trú nên trình độ tiếp thu không đồng đều, rất nhiều trẻ nói ngọng, nói không rõ tiếng. Bởi vậy trẻ chưa có kỹ năng và nề nếp trong mọi hoạt động, do đó ảnh hưởng rất nhiều đến việc tổ chức các hoạt động cho trẻ mà đặc biệt là hoạt động góc. Cơ sở vật chất: Đồ dùng trang thiết bị hiện đại tuy đã được bổ xung nhưng còn thiếu. Đồ dùng đồ chơi, đã qua nhiều năm sử dụng nên đã cũ và hỏng rất nhiều. Lớp đông cháu, đồ chơi một số góc còn ít không hấp dẫn trẻ. Thao tác chơi của trẻ với đồ chơi còn ít, đơn giản. Đầu năm một số trẻ trong lớp còn có tính thụ động chưa mạnh dạn tiếp xúc với đồ chơi, chưa tự giác chơi, đa số trẻ còn lẫn lộn giữa góc chơi này với góc chơi kia dẫn tới trẻ không hứng thú, một số trẻ chưa biết sử dụng đồ chơi đúng mục đích dẫn đến giờ hoạt động góc đạt tỷ lệ thấp. Xuất phát từ đặc điểm chung của trường của lớp, từ nhu cầu thực tế của trẻ và tầm quan trọng của việc giúp trẻ chơi tốt hoạt động góc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ và đáp ứng được nhiệm vụ trọng tâm của năm học, đã thôi thúc tôi đưa ra một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ hoạt động góc tại lớp mẫu giáo nhỡ trường mầm non A Ngọc Hồi góp phần vào việc phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP 1.Biện pháp 1: Điều tra thực tiển: Việc thường xuyên quan sát và điều tra thực tiễn giúp cho giáo viên nhìn nhận chính xác được về tình trạng thực tiễn của lớp mình từ đó đưa ra các hoạt động điều chỉnh đến từng cá nhân trẻ bởi vì mỗi trẻ có khả năng sử dụng đồ dùng đồ dùng đồ chơi tự tạo chủ đề trường mầm non, đồ chơi một cách khác nhau. Có trẻ vào nhóm chơi đồ chơi nhưng rất nhanh lại chán không tập trung ở góc mình chơi, chơi với đồ chơi mình đã chọn mà hay đi đến nhiều góc chơi khác. Tôi thường xuyên tổ chức hoạt động vui chơi để theo dõi trẻ và nắm bắt được những tâm tư suy nghĩ của trẻ. Việc sắp xếp, phân bố góc chơi, đồ dùng, đồ chơi ở các góc chưa tách bạch rõ ràng, chưa sắp xếp đồ chơi khoa học, trang trí đẹp làm bắt mắt trẻ . Nội dung chơi còn chung chung nên dẫn đến sử dụng đồ dùng đồ chơi trong các vai chơi của trẻ không thể hiện, rất ít có mối quan hệ với nhau, làm nội dung chơi bị hạn chế. Việc quan sát trẻ sử dụng đồ chơi được theo dõi thường xuyên vào các giờ hoạt động góc để ghi lại thật cụ thể những trẻ nào thích chơi ở những góc nào, với đồ chơi gì, trẻ nào không thích chơi, nguyên nhân vì sao? Mặt khác, việc tuyên truyền với các bậc phụ huynh học sinh chưa sâu sát, chặt chẽ từ đó dẫn đến tình trạng phụ huynh chưa quan tâm đồng đều, còn lại một số phụ huynh chưa hiểu hết ý nghĩa quan trọng của việc trẻ sử dụng đồ chơi nên không ủng hộ chưa nhiệt tình cho giáo viên việc hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có. Số lượng đồ dùng đồ chơi tự tạo cho trẻ mầm non của các nhóm lớp trong toàn trường còn hạn chế về số lượng, trong đó nhiều đồ dùng đồ chơi mua sẵn trên thị trường và ít đồ dùng đồ chơi tự làm, chưa phong phú, đa dạng. Nhìn chung môi trường lớp học của lớp trang trí đẹp, nhưng đồ dùng đồ chơi chưa phong phú.