Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 6 tuổi tại trường mầm non ea tung

Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Ở mọi thời đại, giáo dục chiếm một vị trí rất quan trọng. Cùng với một số ngành khác, giáo dục góp phần nâng cao nhận thức và đời sống xã hội của con người. Tuy nhiên, ở mỗi giai đoạn, giáo dục lại được tổ chức theo những cách thức khác nhau. Do đặc điểm lứa tuổi, việc giáo dục cho trẻ mầm non được triển khai theo phương châm “Chơi mà học, học mà chơi” và giáo dục âm nhạc cũng vậy. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ. Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu Tổ quốc, tình yêu thương con người. Không chỉ vậy, giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức cho trẻ qua học tập, vui chơi. Quá trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạc... sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hoà, là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực. Ở trường Mầm non, đặc biệt đối với lứa tuổi Mẫu giáo, âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phát triển năng lực cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, khả năng tập trung chú ý…Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm…Đối với trẻ âm nhạc là thế giới thần kì đầy cảm xúc, thế giới âm nhạc đem lại cho trẻ vẻ đẹp trong tâm hồn; những bài hát giản dị, có tính chất nghệ thuật, phù hợp với lứa tuổi sẽ hình thành ở trẻ thị hiếu âm nhạc trong sáng, lành mạnh, là cơ sở của tình cảm thẩm mĩ, đạo đức tốt đẹp. Chính vì vậy, giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Là giáo viên chủ nhiệm lớp lá, qua các giờ hoạt động âm nhạc hàng ngày tôi nhận thấy các cháu tỏ ra chưa hứng thú tham gia vào giờ học, khả năng thể hiện cảm xúc, hưởng ứng khi nghe một ca khúc, bản nhạc còn hạn chế. Đa phần các cháu hát sai lời, sai giai điệu chưa đúng nhạc ở những nốt lên cao hoặc nốt Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 1 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung xuống thấp, kĩ năng hát kết hợp vỗ tay, vận động theo nhạc còn hạn chế. Ngoài ra, khi tổ chức các buổi biễu diễn văn nghệ cuối chủ đề, trong ngày hội, ngày lễ thì các cháu tỏ ra nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia. Nắm được đặc điểm của trẻ lớp mình phụ trách, với mong muốn mang âm nhạc đến gần với cuộc sống của trẻ hơn tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung” để nghiên cứu. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Mục tiêu: - Đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non Nhiệm vụ: - Tìm hiểu thực trạng của trẻ trong hoạt động âm nhạc như cảm xúc khi nghe nhạc nghe hạt; kĩ năng hát, vận động sử dụng dụng cụ âm nhạc; và khả năng biểu diễn trong hoạt động văn nghệ, ngày hội, ngày lễ. - Đánh giá chất lượng các giờ giáo dục âm nhạc ở các lớp 5-6 tuổi tại trường về chuẩn bị, cách tổ chức kết quả thu được trên trẻ...để đưa ra các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ. 3. Đối tượng nghiên cứu - Một số biện pháp sư phạm giúp trẻ học tốt môn giáo dục âm nhạc 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Ea Tung- xã Ea Na- Huyện Krông AnaĐăk Lăk - Thời gian thực hiện: từ tháng 9/2017 đến tháng 3/2018 5. Phương pháp nghiên cứu a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp phân tích- tổng hợp tài liệu Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 2 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm II. Phần nội dung 1. Cơ sở lí luận Nói về tầm quan trọng của âm nhạc mầm non, không ai có thể phủ nhận đây là loại hình nghệ thuật tác động sớm nhất đến tâm lý và tình cảm của trẻ. Những ca khúc hay không chỉ mang lại những cảm xúc trong sáng, lành mạnh nơi tâm hồn trẻ thơ mà còn giáo dục các em biết yêu gia đình, thầy cô, bè bạn, yêu quê hương, đất nước... Ngoài ra Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và cảm xúc cho trẻ. Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi Mẫu giáo, nhất là từ 5 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc hay. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có cháu yêu đến độ say mê, có cháu lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế giáo dục âm nhạc cho trẻ cần được tiến hành thường xuyên, liên tục. Đặc biệt để nâng cao chất lượng trong giờ học âm nhạc, tăng sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ, giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường Mầm non một cách lôgich, có hiệu quả. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Trường Mầm non Ea Tung luôn được sự quan tâm từ phía lãnh đạo Phòng và các cấp, cùng với sự nỗ lực vươn lên của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trường đã dần có chỗ đứng tin cậy trong lòng phụ huynh nơi đây. Hiện tại Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 3 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung trường đã có 8 phòng học khang trang, sạch sẽ, trang thiết bị phục vụ cho việc học âm nhạc cũng tương đối đầy đủ như: đầu máy, tivi, máy tính…Sân bãi rộng rãi thích hợp cho việc tổ chức, biễu diễn. Ngoài ra, đội ngũ giáo viên đa phần là giáo viên trẻ giàu nhiệt huyết và rất năng động, trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn. Chất lượng giảng dạy cũng được nâng cao theo từng năm học. Qua khảo sát thực trạng tổ chức giờ hoạt động âm nhạc tại lớp Lá 1trường MN Ea Tung tôi nhận thấy, tuy các cháu ở cùng độ tuổi nhưng trình độ không đồng đều. Có cháu thể hiện niềm yêu thích của mình khi nghe nhạc nghe hát, thể hiện cảm xúc trên nét mặt, đung đưa, nhún nhẩy, có cháu thì thờ ơ, lãnh đạm; có cháu thuộc rất nhanh các bài hát, biết hát đúng nhạc và tự tin khi thể hiện ngược lại rất nhiều cháu thụ động, chưa mạnh dạn, nhiều cháu phát âm còn ngọng, hát chưa rõ lời, chưa đúng giai điệu, khẳ năng hát và kết hợp vận động minh hoạ, múa, sử dụng dụng cụ âm nhạc còn hạn chế, hầu như trẻ chưa theo kịp nhạc, Một số trẻ dân tộc chưa học qua các lớp Mầm, Chồi, khả năng nhận biết cũng như hiểu và nói ngôn ngữ Tiếng Việt còn hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến việc tiếp thu âm nhạc. Một số trẻ lại rất hiếu động nên thường không chú ý trong giờ học gây ảnh hưởng đến việc tiếp thu bài trên lớp. Đa số trẻ là con em của gia đình làm nông, bố mẹ ít quan tâm đến trẻ, chưa thật sự đáp ứng được nhu cầu âm nhạc cho trẻ, ít tạo điều kiện cho trẻ được nghe nhạc, nghe hát; một số gia đình chưa có điều kiện mua đĩa nhạc thiếu nhi cho trẻ nghe trong thời gian ở nhà. Bên cạnh đó giáo viên mầm non chỉ được học một số kiến thức khá cơ bản về âm nhạc, nên chưa có kiến thức sâu rộng trong lĩnh vực âm nhạc; thời gian đứng lớp cả ngày nên việc bồi dưỡng, rèn luyện kĩ năng âm nhạc còn gặp nhiều khó khăn mặc khác việc đầu tư làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ môn âm nhạc còn chưa ít, chưa thật sự mang lại hiệu quả khi sử dụng. - Đặc điểm tình hình của lớp Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 4 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Tổng số học sinh : 34 trẻ ; Nam: 21; Nữ : 13; Dân tộc : 06 Giáo viên : 2GV/ lớp ; Trình độ : trên chuẩn - Kết quả khảo sát đầu năm Nội dung khảo sát stt 1 Đạt Chưa đạt Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ% 17 50% 17 50% 15 44% 19 56% 14 41% 20 59% Trẻ cảm nhận và thể hiện thái độ, tình cảm khi nghe âm thanh gợi cảm, các bài hát bản nhạc. 2 Trẻ hát đúng giai điệu, lời ca và thể hiện sắc thái phù hợp với các bài hát, bản nhạc 3 Vận động nhịp nhàng theo giai điệu, nhịp điệu của bài hát 4 Có kĩ năng sử dụng dụng cụ âm nhạc 14 41% 20 59% 5 Tự tin, mạnh dạn khi biễu diễn văn nghệ 19 56% 15 44% 3. Nội dung, hình thức của giải pháp. a. Mục tiêu của giải pháp. Các giải pháp nêu ra trong đề tài đều nhằm mục đích giúp giáo viên có sự linh hoạt, đầu tư đổi mới trong cách tạo môi trường cảm xúc âm nhạc cho trẻ; sưu tầm và sử dụng có hiệu quả trò chơi âm nhạc; sáng tạo dụng cụ âm nhạc... giáo dục âm nhạc cho trẻ trong mọi hoạt động trong ngày, tránh sự nhàm chán khi tổ chức trong giờ hoạt động âm nhạc và tổ chức biểu diễn văn nghệ giúp trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi hứng thú tích cực với môn học b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp. Giải pháp 1: Xây dựng môi trường tạo cảm xúc cho trẻ hứng thú hoạt động âm nhạc. Trong bất cứ hoạt động nào được tổ chức trong trường mầm non thì việc xây dựng môi trường hoạt động đều đóng một vai trò hết sức quan trọng, nó Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 5 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung giúp trẻ có hứng thú, khơi gợi niềm yêu thích và khắc sâu hơn kiến thức mà trẻ đã tiếp thu trong giờ học. Nhận thức được điều đó bản thân tôi luôn đầu tư vào việc tạo môi trường âm nhạc cho trẻ hoạt động: Môi trường được đề cập ở đây được hiểu đó là: môi trường âm thanh và môi trường hình ảnh - Môi trường âm thanh Ngay từ đầu năm học tôi đã dành một phần thời gian của mình để sưu tầm các bài hát theo từng chủ đề và lưu vào usb theo từng folder. Cùng với kế hoạch của Phòng giáo dục trong việc tổ chức hội thi “ Cô và trẻ mầm non hát dân ca” trong năm học 2017- 2018 tôi đã lựa chọn một số bài hát dân ca phù hợp với trẻ đưa vào trong chương trình cho trẻ làm quen. Buổi sáng khi đón trẻ vào lớp, buổi chiều trả trẻ, tôi dùng usb đã ghi các bài hát trước đó mở nhạc trên radio theo chủ đề đang giảng dạy tạo cho trẻ có cơ hội được nghe nhiều bài hát bản nhạc, khơi gợi ở trẻ tình yêu âm nhạc, trẻ được nghe nhiều càng ghi nhớ rõ lời bài hát, thuộc giai điệu và trẻ có xu hướng hát theo thể hiện cảm xúc của mình như nhún nhảy, đong đưa, vận động sáng tạo theo bài hát, bản nhạc. Sau đây là một số bài hát tôi đã chọn lọc theo từng chủ đề Chủ đề Bài hát Trường mầm non- Rước đèn tháng 8 Tết trung thu Múa sư tử thật là vui Cháu đi mẫu giáo Đi học Hoa bé ngoan Trường chúng cháu là trường mầm non Em đi mẫu giáo Hoa vườn trường Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 6 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Cháu vẫn nhớ trường mầm non Trường em Vui tới trường Lời chào buổi sáng Lớp chúng ta kết đoàn Bản thân Nhảy lò cò Bé cưng Thiên đàng búp bê Ngày vui của bé Chúc mừng sinh nhật Cả tuần đều ngoan Năm ngón tay ngoan Em bé khỏe em bé ngoan Tay thơm tay ngoan Hoa bé ngoan Gia đình Ru em ( dân ca Xê Đăng) Bàn tay mẹ Ba ngọn nến lung linh Bà Còng đi chợ trời mưa Cái Bống Hôm nay mẹ trực đêm Gánh gánh gồng gồng Bố là tất cả Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 7 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Chiếc khăn tay Biết vâng lời mẹ Cho con Ngành nghề Bông hồng tặng cô Màu áo chú bộ đội Cháu yêu cô chú công nhân Cô giáo miền xuôi Bác đưa thư vui tính Tía má em Cháu yêu cô thợ dệt Rềnh rềnh ràng ràng Em đi giữa biển vàng Thực vật Lý cây bông ( dân ca Miền nam) Tết mùa xuân Lý đất giồng (dân ca Quảng Nam) Quả Xòe hoa ( dân ca Thái) Màu hoa Cây trúc xinh ( dân ca Miền bắc) Vườn cây của ba Bèo dạt mây trôi ( Dân ca Miền Bắc) Hoa thơm bướm lượn Sắp đến tết rồi Ôi ông địa Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 8 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Xúc xắc xúc xẻ Động vật Gà gáy le té ( dân ca Coong Khao) Họ nhà kì nhông Phi ngựa Chú gà chú vịt Gọi bướm Hoa thơm bướm lượn ( dân ca Miền bắc) Con ếch ộp Con cào cào Con chim vành khuyên Chú khỉ con Chú voi con ở Bản Đôn Tôm, cua, cá thi tài Chim sáo Giao thông Đoàn tàu nhỏ xíu Đèn xanh đèn đỏ Em đi qua ngã đi đường phố Nhớ lời cô dặn Âm thanh đường phố Tàu chú lại ra khơi Anh phi công ơi Đi đâu mà vội mà vàng Hiện tượng tự nhiên Gánh gánh gồng gồng Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 9 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Trồng cây Bé và trăng Ông mặt trời óng ánh Mưa phùn Gọi nắng Ngôi sao nhỏ Đếm sao Thằng cuội Quê hương- Bác Hồ Ông tiên Bác Hồ Trường tiểu học Đêm qua em mơ gặp Bác Hồ Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh Nhớ giọng hát Bác Hồ Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng Em nhớ Tây Nguyên Sáng trong buôn ( dân ca Tây nguyên) Inh lả ơi ( dân ca Thái) Múa với bạn Tây Nguyên Ánh trăng hòa bình Mời bạn vui múa ca Tạm biệt búp bê - Môi trường hình ảnh Khi cho trẻ tham gia vào tiết hoạt động âm nhạc, tôi thường chú trọng đến việc tạo môi trường trong lớp, những hình ảnh nêu lên nội dung bài hát được cô Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 10 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung chú ý trang trí trên mảng tường, phong màn; các dụng cụ âm nhạc như loa, đài, đàn organ, trang phục là những phương tiện không thể thiếu. Trong giờ hoạt động âm nhạc trẻ được cảm nhận không gian lớp học hấp dẫn với nhiều hình ảnh, dụng cụ, trang phục âm nhạc phong phú liên quan đến bài hát, trẻ được xem cô biểu diễn được hát các bài hát mầm non và cùng cô trò chuyện về ý nghĩa, nội dung bài hát sé giúp trẻ cảm nhận nghệ thuật âm nhạc một cách dễ dàng. Ví dụ: Khi hát cho trẻ nghe bài “ Inh là ơi” (dân ca Thái), cô tạo môi trường ở góc lớp treo một số hình ảnh về nếp sống của người dân tộc Thái, bên cạnh có giá treo trang phục, cô cho trẻ quan sát và nhận xét một số nét đặc trưng về cuộc sống, về trang phục người Thái, sau đó cô mặc trang phục và biễu diễn cho trẻ xem, điều này sẽ giúp trẻ hứng thú nghe, thưởng thức và cảm xúc âm nhạc của trẻ được phát triển. Hay khi tổ chức cho trẻ vận động minh hoạ bài hát “ Cháu thương chú bộ đội” cô tạo dựng bức tranh có hình ảnh chú bộ đội đứng gác nơi biên cương, hải đảo xa xôi và hình ảnh các cháu bé vui vầy bên các chú. Khi trẻ vận động minh hoạ và được quan sát những hình ảnh như vậy gợi lên cho trẻ tình cảm khi thể hiện các động tác, trẻ sẽ sáng tạo động tác theo cảm xúc của bản thân..hay khi cho trẻ vận động minh hoạ bài “ Cái Mũi” cô hoá trang thành chú hề với điểm nhấn là cái mũi dài sẽ tạo cho trẻ sự hứng thú và tích cực hơn trong hoạt động. Ngoài việc tạo môi trường hình ảnh phục vụ trong giờ giáo dục âm nhạc, thì việc trang trí trong góc âm nhạc cũng được cô chú ý. Ngoài giờ hoạt động chung trẻ sẽ được chơi ở góc âm nhạc, thể hiện bản thân qua lời ca, tiếng hát qua các điệu múa hay sử dụng các dụng cụ âm nhạc chính vì điều đó tôi luôn sắp xếp các phương tiện âm nhạc gọn gàng vừa tầm với trẻ, các hình ảnh ở góc âm nhạc tôi thiết kế theo kiểu bản gài để thuận tiện trong việc thay đổi tạo sự mới mẻ hấp dẫn tránh sự nhàm chán cho trẻ theo tứng chủ đề. Ví dụ: Ở chủ đề “tết và mùa xuân” tôi sử dụng phong màn có trang trí cảnh các bé đi chúc tết, hình ảnh bánh chưng, hoa mai hoa đào các nốt nhạc...tạo Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 11 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung không khí của ngày tết điều này tạo cho trẻ cảm xúc khi thể hiện các bài hát bản nhạc trong góc chơi của mình. Giải pháp 2: Tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc linh hoạt, sáng tạo. Trong mọi hoạt động học tập hay vui chơi của trẻ ở trường Mầm non, việc chủ động linh hoạt, sáng tạo của cô trong tiết học đều mang lại hiệu quả cao, trẻ sẽ không cảm thấy nhàm chán khi tham gia hoạt động mà tỏ ra vô cùng hào hứng, hưởng ứng tích cực tiếp thu các kiến thức âm nhạc một cách tự nhiên không gò ép. Trong giải pháp này tôi muốn đề cập đến 2 nội dung quan trọng để làm sao tổ chức hoạt động âm nhạc một cách linh hoạt, sáng tạo - Thứ nhất là lựa chọn phù hợp các nội dung trong tiết dạy: ca hát, vận động, nghe nhạc-nghe hát và trò chơi âm nhạc. Việc kết hợp hài hoà giữa các nội dung này sẽ làm hấp dẫn trẻ, kích thích khả năng tò mò và tăng mức độ cảm xúc cho trẻ Ví dụ: Với chủ đề Quê hương của bé, dạy hát bài “ Múa với bạn Tây Nguyên” cho trẻ hát phối hợp đánh tay đi vòng tròn theo điệu múa xoang Tây Nguyên, kết hợp nghe nhạc- nghe hát bài dân ca Tây nguyên “ Sáng trong buôn”, trò chơi âm nhạc: Nghe âm thanh đoán tên nhạc cụ ( Âm thanh nhạc cụ được đưa vào trò chơi là của các dân tộc Tây Nguyên: Đàn tơ rưng, đàn đá, chiêng tre, chiêng đồng - Thứ hai sáng tạo trong hình thức tổ chức: Khi cho trẻ luyện tập trong giờ hoạt động âm nhạc tôi thường sáng tạo thành trò chơi Ví dụ: Để rèn luyện cho trẻ hát bài “ Gà gáy le té” ( Dân ca Cống Khao) tôi tổ chức luyện hát bằng hình thức trò chơi “Hát đối đáp” đội nữ, đội nam hát xen kẽ từng câu 1. Đội nữ Đội nam Con gà gáy le té, le sang rồi ai ơi. Gà gáy té le té le sang rồi ai ơi. Nắng sớm lên rồi, dạy lên nương Rừng và nương xanh đã sáng Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 12 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung đã sáng rồi ai ơi . rồi ai ơi. Hoặc trò chơi “Hát theo tay cô đánh nhịp” : Khi tay cô đánh nhịp rộng trẻ hát to, khi tay cô đánh nhịp hẹp thì trẻ hát nhỏ hay trò chơi “Hát nối tiếp”: Cô đánh nhịp một tay về phía tổ nào thì tổ đó hát, khi cô đánh nhịp bằng cả 2 tay thì cả lớp cùng hát Với các trò chơi như vậy trẻ sẽ nhanh chóng thuộc lời ca, giai điệu bài hát mà không cảm thấy chán hay mệt mỏi. Ngoài ra khi trẻ luyện tập vận động vỗ tay khi hát: tôi thường kích thích sự hứng thú của trẻ bằng cách cho trẻ sử dụng các bộ phận trên cơ thể như vỗ tay lên vai, lên đùi, tay chống hông, dậm chận theo phách, nhịp, lời ca. Giải pháp 3: Tăng cường sửa sai, khen ngợi trẻ. Mỗi trẻ có một đặc điểm tâm sinh lý riêng, không phải cháu nào cũng phát triển đồng đều như nhau, các cô giáo chúng ta thường chú ý đến số đông học sinh hơn là việc sửa sai cho từng cá nhân trẻ. Chính vì vậy trong mọi tiết học giờ chơi của trẻ tôi luôn để tâm đến các lỗi mà cháu thường mắc phải khi tham gia vào hoạt động âm nhac, tôi ghi chép cẩn thận vào sổ và tận dụng trong giờ học hoặc hoạt động mọi lúc mọi nơi để hướng dẫn, sửa sai cho trẻ - Những lỗi trẻ hay mắc phải + Sai về tiết tấu, giai điệu + Sai về âm điệu luyến láy + Sai về lời ca + Sai về âm thanh, phong cách thể hiện. + Sai khi khi vỗ tay gõ đệm theo nhạc... Ví dụ 1: Bài ''Con cào cào'', khi trẻ hát thường sai về tiết tấu bởi bài này có tiết tấu nhanh hơn so với các bài hát khác. Nên khi sửa sai cho trẻ tôi vừa hát vừa vỗ tay đệm theo tiết tấu nhanh để trẻ hát theo cho đúng. Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 13 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Ví dụ 2: Bài ''Cô và mẹ''. Câu hát ''Cô là mẹ và các cháu là con'' thì trẻ hát thành ''Cô và mẹ và các cháu là con''. Tôi đọc lại câu đó cho trẻ nghe 2 - 3 lần sau đó hát lại kết hợp với đàn để cho trẻ hát theo cho đúng. Ví dụ 3: Khi cho trẻ hát ''Bông hồng tặng cô'' thì tôi trò chuyện với trẻ nội dung bài hát. Từ đó giúp trẻ thể hiện được phong cách khi biểu diễn phải tình cảm, trìu mến vì đó là tình cảm mà trẻ dành cho cô giáo của mình. Ví dụ 4: Khi cho trẻ hát bài “ Inh lả ơi”. Câu hát “ Khắp núi rừng Tây Bắc sáng ngời” thì trẻ thường quên luyến ở chữ “ngời”. Tôi sửa sai bằng cách hát nhiều lần cho trẻ nghe giải thích cho trẻ biết chữ “ngời” nên ngân dài và nhỏ dần Trong giờ học cô giáo luôn quan tâm đến tất cả các trẻ, khen ngợi trẻ hát đúng hát hay, khuyến khích và nhẹ nhàng sửa sai cho các cháu, tôn trọng trẻ và tuyệt đối không so sánh cháu này với cháu khác. Hoạt động dạy học là một bộ phận của quá trình giáo dục. Nộ dung bài học không chỉ đơn thuần là để hoàn thiện nội dung cần dạy cho trẻ mà là phương tiện giáo dục. Nhận thức được điều này bản thân tôi luôn quan sát chú ý đến từng cá nhân trẻ nhận xét xem trong quá trình học cháu có hoạt động không? Có thích thú hay thờ ơ, lãnh đạm...từ đó tìm hiểu nguyên nhân và động viên khuyến khích giúp trẻ hoà nhập với bạn bè, thích thú với hoạt động âm nhạc Giải pháp 4: Sưu tầm cải biên một số trò chơi âm nhạc, tạo lời mới cho bài hát. Để giúp trẻ trở nên thoái mái hơn với các giờ học âm nhạc thì việc tạo ra những trò chơi âm nhạc mới lạ, sáng tạo sẽ góp phần củng cố tình yêu âm nhạc cho trẻ. Sau đây là một số trò chơi âm nhạc tôi đã sưu tầm và cải biên lại để phù hợp hơn với điều kiện trường, lớp: *Trò chơi: Ghi nhớ dấu chân - Mục đích: trò chơi phát triển tai nghe, trẻ phản ứng nhanh với các tiết tấu khác nhau và phát triển khả năng ghi nhớ có chủ định. Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 14 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung - Chuẩn bị: phấn màu, 5-6 vòng tròn, trống lăc - Cách chơi: cô có từ 5-6 vòng tròn, số trẻ mỗi lần chơi tương ứng với số vòng, cô dùng phấn màu vẽ hình bàn chân của trẻ vào đó và đánh dấu theo thứ tự. Sau đó cho trẻ đi theo tiếng gõ nhịp nhàng xung quanh vòng tròn. Khi tiết tấu thay đổi trẻ phải chạy nhanh vào vòng tròn có dấu chân của mình. Nếu trẻ nào chạy vào vòng tròn không đúng với dấu chân của mình sẽ phải hát tặng cho cả lớp một bài. *Trò chơi: Đoán tên bài hát qua cử động cơ thể - Mục đích: Trẻ phản xạ nhanh, rèn luyện khả năng quan sát và phán đoán bài hát qua cử động của cơ thể. - Chuẩn bị: nhạc hiệu đúng/ sai, nhạc không lời một số bài hát trẻ đã thuộc - Cách chơi: Cô chỉ định một trẻ (chọn trẻ có khả năng vận động, múa hát tốt), cô truyền thông tin vê bài hát cho trẻ và gợi ý trẻ thể hiện bằng động tác về nội dung bài hát ( không được nói). Trẻ còn lại của hai đội phải chú ý đoán xem đó là bài hát gì. Đội nào trả lời đúng sẽ có tín hiệu thông báo và nhạc vang lên trẻ phải hát lại bài hát đó. Nếu sai, nhường quyền trả lời cho đội bạn. *Trò chơi: Nghe giai điệu đoán tên bài hát - Mục đích: Biết tên bài hát thông qua các giai điệu - Chuẩn bị: Nhạc các bài hát trong chủ đề, loa, máy tính - Cách chơi: 3 đội thi đua với nhau, cùng lắng nghe một đoạn nhạc, đội nào giơ tín hiệu trả lời trước đội đó được quyền trả lời tên bài hát là gì? Cả đội cùng hát lại bài hát đó *Trò chơi: Đàn chai - Mục đích: trẻ khám phá và biết nhận xét âm thanh phát ra từ những cái chai. Chai có lượng nước giống nhau thì phát ra âm thanh giống nhau và ngươc lại - Chuẩn bị: một số chai( ly, cốc) có lượng nước khác nhau, thanh gõ Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 15 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung - Cách chơi: Trẻ cho cùng một lượng nước vào các chai, dùng que gõ để khám phá âm thanh phát ra từ các chai. Sau đó, cho thêm một ít nước vào một chai bất kì và dùng thanh gõ để gõ lại. Trẻ so sánh âm thanh từ các chai. Khuyến khích trẻ dùng ly, cốc thủy tinh… để thử nghiệm *Trò chơi: Tôi nghe tôi hát - Mục đích: trẻ nhận ra chính giọng hát của mình qua ống nghe - Chuẩn bị: các ống nhựa cong sao cho một đầu vừa miệng trẻ, một đầu vừa tai trẻ, máy, đĩa nhạc. - Cách chơi: cô mở bài hát cho trẻ, trẻ dùng ống nghe áp vào tai và miệng, trẻ cùng hát theo băng nhạc để cảm nhân được giọng hát rõ ràng của mình, và cảm nhận sự rung động của âm thanh trong ống nghe. *Trò chơi : Nghe âm thanh đoán tên nhạc cụ( ưu tiên các nhạc cụ truyền thống của dân tộc Tây Nguyên) - Mục đích: trẻ nhận ra một số âm thanh nhạc cụ đặc trưng của người Tây Nguyên, thêm yêu quí bản sắc văn hóa dân tộc - Chuẩn bị: Ghi âm các âm thanh của từng nhạc cụ - Cách chơi: Cô mở lần lượt các âm thanh nhạc cụ, 2 dội thi đua và đoán tên nhạc cụ đó Bên cạnh việc tìm tòi cải biên một số trò chơi âm nhạc thì việc tạo lời mới cho các bài hát với mục đích giáo dục trẻ của giáo viên được tôi quan tâm, chú ý. Hầu hết trẻ đều tỏ ra thích thú, cảm thấy lạ lẫm khi nghe những bài hát giai điệu thì quen mà lời bài hát thì thay đổi điều này kích thích tính tò mò ở trẻ. Một số bài hát tôi đặt lời mới trẻ đều thuộc và hát khi trẻ hoạt động mọi lúc mọi nơi. Ví dụ: Với bài hát “Bắc kim thang” tôi đã cho các em sáng tạo bằng cách đặt lại lời mới cho bài hát như sau Đóa hoa tươi tình thương thắm tặng Thầy cô hiền cùng mình trao tặng Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 16 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Cúc đóa vàng hoa quỳnh rạng rỡ Sáng lấp lánh ấy nụ tầm xuân Thơm thơm ghê ấy chính nụ hồng Hoa bìm bịp một màu tím than đẹp sao Hoặc với bài “ Cây trúc xinh” lời mới được viết lại nhằm giáo dục cho trẻ biết yêu quí cây xanh Em thích cây Tang tình là cây xanh mọc Che bóng rợp trên đường quê Để em vui Tang tình cùng nhau ra sức sức học hành Cây trái ngày càng tốt tươi Giúp ích cho đời Không khí lành mạnh, sáng trong Giải pháp 5: Thiết kế và sử dụng đồ dùng, đồ chơi âm nhạc. Chơi với đồ dùng, đồ chơi là nhu cầu tất yếu của trẻ Mầm non, chính vì vậy ngoài việc sử dụng các đồ chơi, dụng cụ âm nhạc công nghiệp như : mõ, xắc xô, trống, kèn... thì việc thiết kế các dụng cụ âm nhạc từ nguyên vật liệu mở được giáo viên đặc biệt quan tâm. Sau đây là một số dụng cụ âm nhạc tôi đã làm cho trẻ sử dụng tại lớp * Đồ dùng, đồ chơi cho trẻ sử dụng làm nhạc cụ gõ đệm + Chiêng tre được làm từ ống lồ ô cho trẻ tìm hiểu về nhạc cụ độc đáo của người dân tộc ê đê. Chiêng tre được làm từ 1 ống lồ ô và 2 nửa được chẻ từ 1 ống lồ ô. Để tạo ra âm thanh thì đặt ống lồ ồ xuống sàn và úp đoạn giữa của nửa ống lồ ô lên trên( đặt hé để có không khí vào), dùng nửa ống còn lại gõ vào đoạn giữa chỗ giao nhau sẽ tạo ra âm thanh trong trẻo vang ngân. Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 17 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung + Cồng Tây Nguyên(mô phỏng): Được làm từ vỏ hộp bánh bằng thiếc có dạng hình tròn, núm của chiêng được làm từ nắp chai nước giải khát dán vào chính giữa. Sau đó xịt sơn lên chiêng và núm chiêng, dán dây cầm cho chiêng, dùng thanh gỗ để làm mõ để gõ chiêng. + Phách tre: Được làm từ lõi cây muồng ; trống lắc : được làm từ lon bia kết hợp với hột hạt decal màu... + Kèn lá chuối: Cô hướng dẫn trẻ cùng làm để tạo ra kèn lá chuối bằng cách lấy một dải lá chuối cuốn vào thành hình xoắn ốc, bóp một đầu rồi dùng hơi thổi vào đầu còn lại. Trẻ sẽ cảm nhận được nhiều âm thành khác nhau như: ò, í e to nhỏ, thanh, gắt... * Đồ dùng, đồ chơi tự tạo cho trẻ sử dụng trong hoạt động múa + Đàn ghita mô phỏng : Được làm từ bìa thùng carton và giấy màu trang trí + Vòng đeo tay: Được làm từ chai nhựa tròn, cắt từng khoanh kích thước bề ngang khoảng 3-5cm, cắt dọc khoanh để trẻ dễ đeo vào tháo ra, xịt sơn màu vàng đồng tạo màu sắc như chiếc vòng đeo tay của người dân tộc Tây Nguyên + Ruy băng gói quà, vải vụn thắt làm nơ đeo tay để trẻ múa, + Hoa cỏ khô trong vườn kết vòng múa cho trẻ + Lon sữa bột hoặc lõi nhựa của ống giấy decal xịt sơn màu và cột dây đeo làm trống cơm * Đồ dùng, đồ chơi, trang phục phục vụ cho hoạt động biễu diễn + Tận dụng vải vụn, áo mưa bị bóng hỏng, cắt, dán, khâu tạo nên một số váy áo thời trang cho trẻ biểu diễn nghệ thuật + Sử dụng lõi giấy vệ sinh cắt từng khoanh tròn dán lại với nhau thành những bông hoa trang trí phong màn biểu diễn văn nghệ. + Tận dụng cành khô sơn màu dán hoa, lá tạo cây cảnh với các kiểu dáng khác trau trang trí trong ngày hội, ngày lễ Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 18 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung Giải pháp 6: Hoạt động âm nhạc ngoài giờ Việc tích hợp âm nhạc trong các giờ hoạt động chung luôn được các giáo viên thực hiện xuyên suốt từ trước đến nay trong mọi tiết học, nó giúp trẻ cảm thấy thoải mái hứng khởi khi tham gia vào hoạt động lĩnh hội tri thức. Cho nên ở biện pháp này tôi xin phép không đề cập đến nội dung này mà chủ yếu đề cấp đến việc đưa âm nhạc vào các hoạt động khác trong ngày: Đón trẻ, tập thể dục, lúc ăn trưa, khi nghỉ ngơi, giờ chơi ngoài trời, hay chơi ở các góc - Âm nhạc trong giờ ăn: Trẻ em cũng có nhu cầu như người lớn, ăn cũng cần có yếu tố thư giãn. Giờ ăn trưa ngoài việc giáo dục trẻ có thói quen trong ăn uống tốt tôi thường cho trẻ nghe một số giai điệu nhẹ nhàng, âm thanh đủ nghe (có thể là nhạc không lời) để trẻ có thể có một bữa ăn ngon miệng hơn - Vào giờ ngủ trưa, trong khoảng thời gian ban đầu để vào giấc ngủ tôi mở những âm điệu du dương ca ngợi tình cảm gia đình, quê hương những bài dân ca đã được phổ nhạc, tính chất nhẹ nhàng của các thể loại này khiến trẻ dễ dàng tìm đến một giấc ngủ sâu và ngon giấc hơn. - Vào buổi xế sau khi trẻ ngủ dậy: hiện nay tại hầu hết các cỏ sở mầm non, các cháu ngủ dậy là ăn xế rồi vệ sinh để kịp vào giờ hoạt động chiều. Thế nhưng, theo cá nhân tôi quan sát và nhận thấy trẻ dường như chưa kịp tỉnh giấc sau giờ ngủ trưa. Vậy nên cần cho cháu có một chút thời gian để làm cho cơ thể tỉnh táo hơn bằng một giai điệu vui nhộn hoặc một trò chơi nho nhỏ có âm nhạc đưa vào? Dù chỉ mất khoảng vài phút nhưng có thể đem lại cho trẻ sự thư thái, sẵn sàng tham gia vào các hoạt động trong buổi chiều - Vào giờ trả trẻ: kết thúc một ngày học tập và vui chơi ở trường Mầm non là giây phút đợi chờ gia đình đến của trẻ . Lúc này, trẻ cũng có thể vừa tham gia ở các góc chơi theo nhu cầu cũng có thể vừa nghe những bài hát mới lạ, vui vẻ làm cho không khí thêm vui tươi, sôi nổi. - Trong giờ thể dục sáng: kết hợp luyện tập theo những bài hát có nhịp điệu đều đặn, nhịp nhàng, khỏe khoắn; các bài hát theo chủ đề sẽ giúp trẻ hứng Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 19 Một số biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường Mầm non Ea Tung khởi tập luyện. - Trong hoạt động ngoài trời: nên chọn những bài hát có nội dung gần gũi với thiên nhiên; bài hát phù hợp với các trò chơi ngoài trời. Ví dụ: khi cho cháu quan sát vườn hoa, cô giáo có thể mở nhạc bài hát “Ra chơi vườn hoa” (Văn Tấn). - Trong giờ chơi ở góc trẻ được rèn luyện, trẻ được thể hiện sự tự tin, khả năng của trẻ, chính vì vây cô giáo luôn gợi ý cho trẻ tự sáng tạo múa, hát, vận động, sử dụng nhạc cụ riêng hoặc cùng với nhóm Giải pháp 7: Tăng cường biểu diễn văn nghệ Biểu diễn văn nghệ gồm biễu diễn sau chủ đề và biểu diễn vào các ngày lễ hội. Mục đích của biểu diễn văn nghệ là: Củng cố, rèn luyện kỹ năng hoạt động nghệ thuật; trải nghiệm cảm xúc mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ; giúp trẻ tăng thêm sự mạnh dạn, tự tin trình bày trước người khác; tăng kỹ năng hoạt động nhóm. Trong quá trình tổ chức biễu diễn cô giáo cần chú ý lựa chọn nội dung phù hợp với chủ đề; tổ chức các tiết mục phải có sự thay đổi, hình thức xen kẽ hài hòa: hát, múa, vừa hát vừa múa, đơn ca hay tốp... Ngoài ra trang phục cho trẻ biễu diễn phải có màu sắc tươi sáng, có thể sặc sỡ, hạn chế dùng những gam màu tối, xỉn. Trang phục nhất thiết phải phù hợp với nội dung của tiết mục. Đạo cụ, âm thanh, ánh sáng và các thiết bị khác phải đảm bảo chất lượng. Cô giáo cần xây dựng kịch bản cụ thể trước khi tổ chức Sau đây là nội dung biễu diễn văn nghệ sau chủ đề “ Tết và mùa xuân” tôi đã thực hiện tại lớp 1. Chuẩn bị: + Trang phục : một số trang phục để trẻ tự hóa trang do trẻ chuẩn bị từ trước ở chủ đề tết và mùa xuân. + Cảnh trí : các dụng cụ trang trí do cô và trẻ cùng làm khi bắt đầu tiến hành chủ đề như : cây đào, cây mai, bánh chưng, dưa hấu, bánh tét, đàu rồng, Người thực hiện: Lê Hoàng Thị Bá Lộc- Trường Mầm non Ea Tung 20