Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chát lượng giáo phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Sinh thời Bác Hồ kính yêu đã từng nói: “Muốn làm việc được tốt, lao động được giỏi phải có sức khỏe mà muốn có sức khỏe phải luyện tập thể dục thể thao, muốn có xã hội mạnh khỏe thì từng con người phải mạnh khỏe”. Đảng và nhà nước ta rất quan tâm trong vấn đề vị trí của giáo dục mầm non trong chiến lược: “Phát triển nguồn lực con người”. Đây là bậc học xây dựng nền móng đầu tiên cho sự nghiệp giáo dục, nền móng ấy giúp cho một thế hệ mầm non có tâm thế vững chắc để bước vào trường phổ thông. Mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Trong chương trình giáo dục mầm non, lĩnh vực giáo dục phát triển vận động là một trong những nội dung quan trọng giúp trẻ phát triển thể chất; nội dung giáo dục phát triển vận động cho trẻ không chỉ đơn thuần là dạy trẻ múa hay dạy vận động mà nó còn giúp trẻ phát triển các cơ, xương, khớp, sự khéo léo, dẻo dai...Trẻ được vận động một cách phù hợp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hệ thần kinh, giúp cho quá trình cảm giác, tri giác, trí nhớ, tư duy phát triển tốt; đồng thời củng cố cho trẻ những kiến thức về sự vật hiện tượng xung quanh. Thông qua hoạt động phát triển vận động sẽ giúp trẻ có tinh thần tập thể, biết đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau... Trẻ em ở lứa tuổi mầm non là thời kỳ quan trọng nhất để thực hiện các hoạt động phát triển thể chất, việc luyện tập các động tác vận động, khả năng giữ thăng bằng, sự phối hợp các giác quan và vận động giữa các cơ với nhau là 1 rất quan trọng; nó giúp trẻ hoàn thiện các mặt nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kĩ năng xã hội và thẩm mỹ. Trong quá trình thực hiện giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong chương trình giáo dục mầm non, tôi luôn trú trọng đến tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ, song trong quá trình thực hiện tôi nhận thấy nội dung phát triển vận động có bài còn chưa phù hợp, phương pháp tổ chức còn chưa linh hoạt, hình thức tổ chức chưa phong phú, đồ dùng phục vụ cho phát triển vận động chưa đầy đủ còn đơn điệu. Một số phụ huynh chưa hiểu biết được vai trò của việc giáo dục phát triển vận động cho trẻ nên chưa tích cực phối hợp với giáo viên cùng thực hiện. Từ những hạn chế trên, tôi mạnh dạn trọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở Trường mầm non Kim Long” để nghiên cứu và áp dụng thử nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động giáo dục vận động cho trẻ, đồng thời nâng cao nhận thức của phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục phát triển vận động đối với trẻ mầm non. 2. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở Trường mầm non Kim Long” 3. Tác giả sáng kiến Họ và tên: Đào Thị Thu Trang Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Mầm non Kim Long, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc Số điện thoại: 0979.592.399 - Email: [email protected] 4. Chủ đầu tư ra sáng kiến Họ và tên: Đào Thị Thu Trang Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường Mầm non Kim Long, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc 2 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 5.1. Lĩnh vực áp dụng của sáng kiến: Lĩnh vực phát triển thể chất thông qua hoạt động dạy trẻ phát triển vận động lớp 5 - 6 tuổi ở trường Mầm non Kim Long, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc 5.2. Vấn đề mà sáng kiến giải quyết Vấn đề cần giải quyết trong sáng kiến: Đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân mặt mạnh, mặt yếu. Dựa trên cơ sở phân tích thực trạng để tìm ra biện pháp hữu hiệu nhất và phù hợp để phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non Kim Long 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu Từ ngày 06 tháng 09 năm 2018 đến tháng 02 năm 2019. Các biện pháp được áp dụng trong thực tiễn giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Kim Long huyện Tam Dương 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 7.1. Về nội dung của sáng kiến 7.1.1. Cơ sở lý luận 7.1.1.1. Một số khái niệm cơ bản Trong chương trình Giáo dục mầm non (Ban hành kèm theo Thông tư số: 17/2009TT-BGD&ĐT ngày 25/7/ 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã nêu rõ: Mục tiêu chung của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách con người, phát triển những chức năng tâm lý, năng lực, phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, làm tiền đề cho sự phát triển tốt hơn trong giai đoạn tiếp theo. Giáo dục phát triển vận động là một trong nhiệm vụ của giáo dục thể chất nhằm góp phần phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. 3 Dưới góc độ sinh lí học, vận động là sự chuyển động của cơ thể con người trong đó có sự tham gia của hệ xương và sự điều khiển của hệ thần kinh. Vận động ( dù ở mức độ đơn giản hay phức tạp) là điều kiện cho sự phát triển cơ thể con người ở nhiều mặt khác nhau. Dưới tác động của giáo dục, các hoạt động nhằm phát triển cho trẻ được nghiên cứu, lựa chọn được tổ chức một cách khoa học để đạt được mục tiêu giáo dục đề ra. Về mặt thể chất, giáo dục phát triển vận động góp phần tăng cường và bảo vệ sức khỏe. Các bài tập vận động vừa sức giúp cơ thể trẻ thoải mái, phát triển cơ thể một cách cân đối, toàn diện về trí tuệ và thể lực, yêu thích đối với các loại vận động và hoạt động tập thể, cộng đồng, kích thích hoạt động của các hệ cơ quan bên trong như hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa... Đặc biệt khi trẻ luyện tập với các yếu tố tự nhiên như ánh sáng mặt trời, nước, không khí... không chỉ tăng cường hiệu quả luyện tập mà còn giúp trẻ thích nghi tốt hơn với môi trường sống bên ngoài tăng cường sức đề kháng của cơ thể trẻ. Về các kĩ năng vận động và tố chất vận động, giáo dục phát triển vận động giúp hình thành và rèn luyện các kĩ năng vận động, đồng thời phát triển các tố chất vận động như: Nhanh, mạnh, khéo léo, bền bỉ, khỏe, dẻo, mà còn tạo cho trẻ hứng thú góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. Dựa vào mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và yêu cầu cần đạt của lứa tuổi mẫu giáo nói riêng về nhận thức, ngôn ngữ, đặc biệt là thể lực và các nhu cầu của trẻ, tôi đã tìm hiểu và đưa ra một số biện pháp, nhằm phát triển tính tích cực vận động trong giáo dục thể chất cho trẻ. Đây là một việc cần thiết vì nó mang lại cho trẻ niềm vui, sự tự tin, mạnh dạn và có một sức khỏe tốt để tham gia vào các hoạt động trong gia đình, nhà trường và xã hội. Khi đến trường, trẻ cần được học các kĩ năng vận động như đi, chạy, nhảy, bò, tung bắt, ném… Các hoạt động này không những được học trong các giờ vận động cơ bản mà còn phải được vận động trong nhiều khung giờ khác nhau như: Thể dục sáng, hoạt động ngoài trời, chơi trong góc, chơi với các dụng 4 cụ thể dục, đồ chơi ngoài sân trường, tham gia vào các trò chơi vận động, trò chơi dân gian... Việc giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non đã được thực hiện thường xuyên. Nhưng trên thực tế trong trường mầm non nói chung và lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi nói riêng việc cho trẻ hoạt động phát triển vận động còn khô khan cứng nhắc, còn chưa linh hoạt khi lồng ghép các hoạt động khác vào hoạt động vận động, đồ dùng đồ chơi còn đơn điệu, khó thu hút trẻ dẫn đến trẻ nhàm chán. Một số giáo viên chưa tích cực linh hoạt sáng tạo vẫn còn mang tính chất đơn điệu, cứng nhắc, gò bó vì ở lứa tuổi này trẻ “ Học mà chơi chơi mà học”, hình thức tổ chức chưa sáng tạo hấp dẫn, dẫn đến hoạt động chưa đạt hiệu quả cao, trẻ chưa hứng thú tham gia vào các hoạt động. 7.1.1.2. Đặc điểm phát triển và khả năng vận động của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi Trong công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, thì việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ ở mọi lúc mọi nơi đều phải dựa vào đặc điểm phát triển tâm, sinh lí của trẻ. Là giáo viên mầm non nắm vững được những đặc điểm phát triển của trẻ, từ đó xây dựng một kế hoạch khoa học, thực hiện tốt công tác giáo dục mầm non nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo. Khi ở độ tuổi này trẻ đã có thể thực hiện động tác đứng trên 1 chân, trên các ngón chân, ngoài ra còn có thể quay vòng, đi lùi hay lộn một vòng trên giường. hoặc làm các động tác phức tạp hơn như chơi đá cầu, nhảy dây, leo trèo, lộn xà đơn… Các ngón tay của trẻ 5 tuổi không những có thể hoạt động tự do, mà động tác còn nhanh nhẹn và hoàn chỉnh hơn, nên có thể cầm bút để viết hoặc vẽ, đồng thời còn thực hiện nhiều động tác mới và tinh tế hơn. Vận động của trẻ giai đoạn này đã hoàn thiện. Trẻ từ 5 – 6 tuổi trở đi đã có thể vận động toàn thân. Các kỹ năng vận động nặng và nhẹ của trẻ đang tiến bộ rõ rệt, tạo ra khoảng thời gian tuyệt vời để trẻ bộc lộ mình thông qua các hoạt động yêu cầu 5 sự phối hợp cơ thể phức tạp hơn, như bơi lội, nhào lộn, chạy vượt chướng ngại vật, đạp xe. Cơ thể trẻ phát triển hài hòa, cân đối, khỏe mạnh, nhanh nhẹn, linh hoạt. Trẻ thực hiện tốt các kiểu đi như: Đi trong đường hẹp dài. Đi thay đổi tốc độ theo hiệu lệnh. Chạy thay đổi tốc độ theo hiệu lệnh, Đi theo đường dích dắc (3 - 4 vật làm chuẩn), Ném xa bằng một tay, Ném xa bằng hai tay, Ném trúng đích nằm ngang, Ném trúng đích thẳng đứng, Bò trườn theo hướng thẳng, theo đường dích dắc... Có thể dùng kéo để cắt một đường thẳng... 7.1.1.3. Nội dung phát triển thể chất của trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi Các nội dung bao gồm: a. Tập các động tác phát triển các nhóm cơ và hô hấp - Hô hấp tập hít vào, thở ra. - Tay: Giơ cao, đưa ra phía trước, đưa sang ngang, đưa ra sau kết hợp với vẫy bàn tay, quay cổ tay, kiễng chân... + Co duỗi từng tay, kết hợp kiễng chân. Hai tay đánh xuay tròn trước ngực, đưa lên cao. + Lưng, bụng, lườn: Người ngửa ra sau kết hợp tay giơ lên cao, chân bước sang phải, sang trái. + Quay sang trái, sang phải kết hợp tay chống hông hoặc hai tay đưa ngang, chân bước sang phải, sang trái. + Nghiêng người sang hai bên, kết hợp tay chống hông, chân bước sang phải, sang trái. - Chân: Đưa ra phía trước, đưa sang ngang, đưa về phía sau. + Nhảy lên đưa hai chân sang ngang, đưa về phía trước, một chân về sau. b. Tập luyện các kỹ năng vận động cơ bản và phát triển các tố chất trong vận động - Đi và chạy: 6 + Đi bằng mép ngoài bàn chân, đi khụy gối. + Đi trên dây (dây đặt trên sàn), đi trên ván kê đốc. + Đi nối bàn chân tiến lùi. + Đi, chạy thay đổi tốc độ, hướng, dích dắc theo hiệu lệnh. + Chạy 18m trong khoảng 10 giây. + Chạy chậm khoảng 100 – 120 m. - Bò, trườn, trèo: + Bò bằng bàn tay, bàn chân 4m – 5 m. + Bò zích zắc qua 7 điểm. + Bò chui qua ống dài 1,5m x 0,6m. + Trèo kết hợp trèo qua ghế dài 1,5m x 30cm. + Trèo lên xuống 7 gióng thang. - Tung, ném, bắt: + Tung bóng lên cao và bắt. + Tung đập bóng tại chỗ. + Đi và đập bóng. + Ném xa bằng một tay, hai tay. + Ném trúng đích bằng 1 tay, 2 tay. + Chuyền, bắt bóng qua đầu qua chân. - Bật nhảy: + Bật liên tục vào vòng. + Bật xa 40 - 50cm. + Bật nhảy từ trên cao xuống (40 – 45 cm). + Bật tách chân, khép chân qua 7 ô. + Bật qua vật cản 15 – 20 cm. + Nhảy lò cò 5m. 7 c. Tập các cử động của bàn tay, ngón tay và phối hợp tay mắt và sử dụng một số đồ dùng, dụng cụ - Các loại cử động của bàn tay, ngón tay và cổ tay. - Bẻ, nắm. - Lắp ráp. - Xé, cắt đường vòng cung. - Tô, đồ theo nét. - Cài, cởi cúc khóa áo, xâu, luồn, buộc dây. Chuyên đề Phát triển vận động là một trong những chuyên đề trọng tâm trong năm học này, luôn được xã hội quan tâm, cho nên cùng với việc lựa chọn giáo dục cho trẻ mầm non bằng cách “ Học bằng chơi, chơi mà học” theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, mỗi giáo viên phải linh hoạt trong quá trình tổ chức các hoạt động nhằm phát huy tính tích cực của trẻ chắc chắn rằng hiệu quả giáo dục sẽ cao hơn rất nhiều. Nội dung giáo dục phát triển vận động được thực hiện qua tất cả các hoạt động trong ngày, nhất là giờ thể dục sáng, các bài tập vận động cơ bản, các trò chơi vận động, trò chơi dân gian, buổi dạo chơi ngoài trời… Nội dung giáo dục phát triển vận động cho trẻ được tích hợp phù hợp vào hoạt động và đảm bảo nguyên tắc đồng tâm từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp đặc điểm lứa tuổi của trẻ. Các hoạt động phải gần gũi không xa lạ gắn với thực tế của nhà trường, đảm bảo tính tự nhiên, nhẹ nhàng. 7.1.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu 7.1.2.1. Thuận lợi Trường Mầm non Kim Long huyện Tam Dương luôn nhận được sự quan tâm của sở, phòng giáo dục và địa phương đã tạo điều kiện tốt về trang thiết bị, cơ sở vật chất để nhà trường hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, có đội ngũ giáo viên trẻ, yêu nghề, mến trẻ, đoàn kết, luôn sẵn sàng giúp đỡ hỗ trợ nhau về mọi mặt. 8 Những năm gần đây, nhà trường luôn luôn quan tâm đến chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, hàng tháng đều lên kế hoạch và chương trình cụ thể, chi tiết, đầy đủ đảm bảo việc dạy của giáo viên và việc học của trẻ theo đúng các chủ đề và đặc biệt chú trọng đến các chuyên đề trọng tâm, trong đó có chuyên đề “Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non”. Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên được học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, được dự các buổi chuyên đề của trường, dự giờ đồng nghiệp giúp cho tôi học tập được một số kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy hoạt động Thể chất. Các bậc phụ huynh luôn quan tâm và mong muốn con em mình vui vẻ, có một cơ thể khoẻ mạnh, cường tráng, yêu thích các hoạt động thể dục thể thao... Đa số phụ huynh đều ý thức được tầm quan trọng của bậc học mầm non đối với sự phát triển của trẻ. Vì thế sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường, giữa giáo viên chủ nhiệm lớp với phụ huynh rất thuận lợi và hài hòa. Trẻ không chỉ được học, được chơi ở Trường mầm non mà còn được giáo dục một cách có khoa học khi về nhà. 7.1.2.2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi trên, bản thân tôi thấy vẫn còn một số khó khăn sau: Về cơ sở vật chất đã được nhà trường quan tâm đáp ứng nhu cầu đồ dùng đồ chơi. Tuy vậy một số đồ dùng phục vụ hoạt động thể dục còn nhiều hạn chế, chưa đầy đủ, chưa phong phú. Nhà trường chưa có phòng tập thể chất cho trẻ tập vào những hôm nắng to, trời mưa. Trẻ chưa thực sự mạnh dạn, thiếu tự tin khi tham gia vào các hoạt động, khả năng thực hiện hoạt động phát triển vận động còn hạn chế. Nhận thức của một số phụ huynh về môn giáo dục thể chất không quan trọng mà chỉ là một môn phụ không cần quan tâm. 7.1.2.3. Thực trạng 9 * Về điều kiện cơ sở vật chất Lớp học diện tích chưa đảm bảo theo quy định, nhà trường chưa có phòng thể chất cho trẻ nên những hôm trời nắng hoặc trời mưa không có nơi tập chung cho trẻ tham gia vào các hoạt động vận động, Đồ dùng phục vụ chủ đề còn thiếu, một số đồ dùng được đầu tư chưa phù hợp với lứa tuổi, những đồ dùng đã dược đầu tư màu sắc còn chưa đẹp nên chưa thu hút được trẻ. * Về giáo viên Bản thân tôi đã chú trọng đến việc phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non, đặc biệt là trong hoạt động dạy phát triển vận động; nắm chắc nội dung, phương pháp đặc trưng, song chưa có nhiều đổi mới, sáng tạo linh hoạt trong dạy vận động cho trẻ. Hình thức tổ chức hoạt động chỉ chú ý đến tổ chức trên tiết học, chưa chú ý đến rèn phát triển vận động cho trẻ ngoài tiết học, chưa chú ý đến việc sưu tầm đồ dùng tự tạo cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời. Chưa phát huy tính lấy trẻ làm trung tâm. * Về phụ huynh Có nhiều phụ huynh của lớp chưa hiểu được tầm quan trọng của việc rèn trẻ trong hoạt động phát triển vận động khi ở nhà. Đa số phụ huynh làm nghề nông, bận công việc ruộng đồng nhiều nên thời gian trò chuyện với trẻ, rèn luyện vận động cho trẻ còn hạn chế.. * Về trẻ Lớp có 26 cháu, các cháu cùng một độ tuổi, sức khỏe tốt, đi học đều, tỷ lệ chuyên cần đạt 97%.. Số trẻ thấp còi 1 cháu. Còn một số cháu chưa thực sự mạnh dạn, thiếu tự tin khi tham gia vào các hoạt động, khả năng thực hiện hoạt động phát triển vận động còn hạn chế. Dựa vào thực trạng trên tôi tiến hành khảo sát học sinh ngay đầu năm học được thể hiện qua bảng thực trạng sau: STT Nội dung khảo sát Số lượng 10 Kết quả khảo sát trên trẻ Đạt % Chưa % đạt 1 Trẻ hứng thú tích cực tham 26 22/26 85% 4/26 15% gia hoạt động 2 3 Kỹ năng Vận động thô 26 21/26 81% 5/26 19% vận động Vận động tinh 26 21/26 81% 5/26 19% Sức khỏe Cân Nặng 26 26/26 100% 0 0 Chiều cao 26 25/26 96% 1/26 4% Nhận xét chung: Qua bảng khảo sát các nội dung trên đầu năm học cho thấy, tỷ lệ trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động chưa cao; Việc thực hiện các kĩ năng vận động tinh và vận động thô còn thấp, trẻ chưa mạnh dạn, chưa tự tin khi tham gia vào hoạt động. Từ kết quả trên tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để nâng cao được chất lượng giáo dục và phát triển vận động cho trẻ 5 - 6 tuổi ở lớp do tôi phụ trách. 7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến Để khắc phục tình trạng trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp sau, bước đầu đã thu được một số kết quả đáng kể. Song trong quá trình thực hiện vẫn không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong sự giúp đỡ và góp ý chân thành của Hội đồng khoa học Nhà trường, Hội đồng thi đua cấp trên, cùng bạn bè đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện và áp dụng có hiệu quả hơn. 7.2.1. Biện pháp 1: “Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động phát triển vận động cho trẻ” Kế hoạch là một phần rất quan trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng tổ chức các hoạt động phát triển vận động cho trẻ; kế hoạch đặt ra phù hợp với tình hình thực tế và đặc điểm nhận thức của trẻ, phát huy lấy trẻ làm trung tâm thì chất lượng hoạt động của trẻ sẽ đạt hiệu quả cao. Chính vì vậy tôi căn cứ vào đặc điểm nhận thức và khả năng của trẻ lớp mình để lựa chọn các bài tập phát triển vận động cho trẻ phù hợp với từng chủ đề giáo dục theo nguyên tắc từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Sau khi hoàn thành kế hoạch, tôi 11 tham khảo ý kiến của các thành viên trong tổ và xin ý kiến của Tổ trưởng, Ban giám hiệu, sau đó điều chỉnh và thực hiện. Để đạt được mục tiêu kế hoạch chủ đề đặt ra, tôi đặc biệt quan tâm đến kế hoạch hoạt động ngày. Khi thiết kế hoạt động ngày, tôi căn cứ vào bài tập vận động cơ bản, lựa chọn trò chơi phù hợp để xác định mục tiêu bài học, đồ dùng học liệu cần chuẩn bị, phương pháp tổ chức tiết học, cách chơi của trò chơi vận động sao cho trẻ dễ hiểu, dễ tiếp thu. . 7.2.2. Biện pháp 2: “Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất; cung cấp dụng cụ, phục vụ trẻ vận động và sử dụng hiệu quả đồ dùng dụng cụ trong các hoạt động phát triển vận động cho trẻ” Sử dụng đồ dùng trực quan là một biện pháp vô cùng quan trọng trong hoạt động giáo dục thể chất đối với trẻ. Có đồ dùng trực quan đẹp, hấp dẫn sẽ làm cho hoạt động của trẻ thêm sinh động, làm cho trẻ hứng thú hơn nên đạt kết quả cao hơn. Vì vậy, tôi đã tham mưu với ban giám hiệu nhà trường đầu tư, trang bị bổ sung đầy đủ những đồ dùng, dụng cụ còn thiếu như cột ném bóng, thang leo, ghế thể dục... đồng thời tôi tích cực tìm kiếm những phế liệu như lốp xe làm cổng chui, xích đu, gỗ và vành nón làm cột ném bóng, ống nước cắt cuốn giấy màu làm gậy, vành nón bỏ cuốn giấy màu làm vòng, vải vụn làm nơ, vổ ốc chơi ô ăn quan, và chơi cắp cua bỏ giỏ…. để cho trẻ hoạt động, trẻ rất hứng thú và thích tham gia các hoạt động. Việc lựa chọn đồ dùng dụng cụ tập luyện cho trẻ rất quan trọng đây là việc làm thường xuyên của người giáo viên phải quan tâm. Tôi đã sử dụng đồ dùng, dụng cụ phù hợp trong từng vận động. Với giờ thể dục sáng, tôi thường xuyên thay đổi đồ dùng cho trẻ theo tuần: khi thì sử dụng vòng thể dục, khi thì gậy thể dục, nơ, cờ, vòng…sử dụng các đồ dùng này phù hợp với nội dung bài học…và chủ đề đang thực hiện, hay khi chuẩn bị đồ dùng cho trẻ vận động cơ bản tôi có thể trang trí các đồ dùng học tập như cổng thể dục, tạo các đường hẹp bằng các dây hoa thanh nhựa… có màu sắc hấp dẫn kích thích thu hút trẻ vào giờ hoạt động thể chất để đạt kết quả cao. Các loại đồ 12 dùng phục vụ học tập của trẻ được cô tạo ra luôn tuân thủ nguyên tắc, bền chắc, không sắc nhọn, không có nguy cơ gây tai nạn cho trẻ, đảm bảo an toàn cho trẻ. Việc sử dụng đồ dùng cho trẻ vận động phải đảm bảo an toàn, trước khi sử dụng các đồ dùng, dụng cụ để luyện tập, tôi luôn quan tâm làm tốt công tác chuẩn bị: kiểm tra dụng cụ trước khi cho trẻ luyện tập, kiểm tra độ chắc trước khi cho trẻ sử dụng nếu thấy chưa chắc chắn có biện pháp sửa chữa ngay. Có kế hoạch kiểm tra thường xuyên đồ dùng, đồ chơi trong lớp để đảm bảo tính an toàn cho trẻ khi tham gia hoạt động. 7.2.3. Biện pháp 3: “Tạo môi trường cho trẻ phát triển vận động” Tạo môi trường giáo dục phát triển vận động cho trẻ là việc làm rất quan trọng có ảnh hưởng rất lớn tới sự vận động của trẻ, vì thế tôi đã quan tâm tạo môi trường cho trẻ vận động ở cả trong và ngoài lớp. Đối với môi trường trong lớp: Tôi tạo ra góc vận động, trong góc vận động tôi trang bị các loại bóng, vòng, chai, gậy thể dục, nơ, hoa để trẻ được sử dụng theo ý thích. Trong góc tạo hình, tôi trang bị các loại bút, kéo, giấy màu, đất nặn…. để trẻ tham gia vẽ, nặn, cắt xé dán các sản phẩm của trẻ từ đó trẻ được phát triển các vận động tinh, sự khéo léo của đôi bàn tay. 13 ( Hình ảnh trẻ chơi góc tạo hình) Môi trường ngoài lớp học: Tôi đã cùng các cô giáo trong trường phối hợp bố trí thời gian để thay đổi tạo quang cảnh sự phạm mới mẻ hấp dẫn; Sắp xếp đồ chơi ngoài trời hợp lý để tạo khoảng trống của sân trường cho trẻ có không gian tập thể dục, trẻ có địa điểm để tham gia các hoạt động phát triển thể chất. Tôi đã tạo ra các bước chân, những vòng tròn để trẻ vừa đi vừa nhảy vào những ao tròn như vậy sẽ giúp trẻ phát triển vận động đi, nhảy; hoặc dán những đường díc dắc để trẻ đi trong đường hẹp. Tôi đã dùng những lốp xe bị hỏng, phun màu và bố trí thành từng dãy để trẻ được bước trên các lốp xe như vậy trẻ rất hứng thú hoạt động. 7.2.4. Biện pháp 4: “Trú trọng tổ chức cho trẻ vận động trong giờ hoạt động chung” Trong quá trình tổ chức dạy vận động, tôi luôn phối hợp linh hoạt các phương pháp đặc trưng của bộ môn để thu hút trẻ tham gia hoạt động như: sử dụng phương pháp đồ dùng trực quan, sử dụng phương pháp đàm thoại giảng giải kết hợp với trình bày mẫu, …Tôi đặt trẻ vào trung tâm của quá trình dạy 14 học, chú ý đến khả năng nhận thức, khả năng vận động của từng cá nhân trẻ để có phương pháp tác động phù hợp giúp trẻ phát triển vận động một cách tốt nhất. Tôi quan tâm đến khả năng của từng cá nhân trẻ, với trẻ có thể lực, sức khoẻ tốt, tôi tạo cơ hội cho trẻ được vận động nhiều hơn, với trẻ thể lực kém, tôi cho trẻ vận động phù hợp với khả năng và quan tâm tăng dần lượng vận động cho trẻ để không làm cho trẻ mệt. Với việc tổ chức hoạt động giáo dục thể chất như trên tôi thấy trẻ lớp tôi học tốt hơn, hứng thú hơn và kiến thức, kỹ năng của trẻ được nâng lên rõ rệt. (Hình ảnh trẻ tham gia tiết học “Trèo lên xuống thang”) 15 Tôi tạo các cơ hội để trẻ được tham gia hoạt động tập thể, hoạt động nhóm để tăng tinh thần đoàn kết, biết giúp đỡ lẫn nhau trong hoạt động. Tôi luôn đổi mới hình thức tổ chức giờ hoạt động chung như: tổ chức dưới hình thức thi đua, dưới hình thức hội thi, tặng cờ, tăng hoa, tặng điểm để làm cho trẻ hứng thú và tham gia vận động một cách tích cực. 7.2.5. Biện pháp 5: “Tận dụng các cơ hội để giúp trẻ phát triển vận động” - Trong giờ thể dục sáng: Như chúng ta đã biết, tác dụng của thể dục buổi sáng thường xuyên đối với trẻ em hàng ngày có ý nghĩa to lớn về giáo dục và sức khỏe, tăng cường tất cả các quá trình sinh lí trong cơ thể lại bị mệt mỏi, cho trẻ em sau khị ngủ dậy, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mầm non. Buổi sáng ngay sau khi ngủ dậy tập thể dục đơn giản giúp trẻ tập hít thở sâu, điều hòa nhịp thở, tăng cường quá trình trao đổi chất và tuần hoàn trong cơ thể, giúp các khớp dây chẳng được mềm dẻo, linh hoạt, đồng thời hỗ chợ cho trẻ những hoạt động trong ngày của trẻ thêm nhip nhàng, nhanh nhẹn, giảm động tác thừa, tạo cho trẻ tâm trạng thỏa mải, vui tươi đón ngày hoạt động mới. Tập luyện thường xuyên như vậy, cơ thể của trẻ nâng cao hoạt động của các cơ quan của cơ thể, thúc đẩy sự phát triển những kỹ năng vận động cần thiết, củng cố các nhóm cơ, hình thành tư thế đúng đắn. Vì vậy, tôi cho trẻ tập thể dục sáng hàng ngày vào một thời gian nhất định sau giờ đón trẻ . Thời gian tập khoảng 10 - 15 phút. Nếu thời tiết phù hợp tôi cho trẻ tập ngoài trời, còn nếu thời tiết không đảm bảo tôi cho trẻ tập luyện trong lớp, tổ chức cho trẻ tập kết hợp với âm nhạc, để thêm phàn hứng thú, hấp dẫn tôi cho trẻ tập với nơ, bông, vòng, gậy thể dục như vậy vừa phát triển vận động, vừa phát triển tai nghe cho trẻ …thể dục phù hợp với động tác để tạo hứng thú cho trẻ tập, khi trẻ tập giáo viên quan sát cách đứng của trẻ, tư thể đầu, vai, mông và đặc biệt là cột sống của trẻ. Trẻ cần đứng thẳng, vai thả đều, không lên gân, tay cử động thoải mái, không cúi đầu. Giữ cho trẻ tư thế đứng ngay cả khi nghỉ, khi đi bộ, chạy và làm các cử động khác. Số lần lặp lại mỗi bài tập phụ 16 thuộc vào tính chất mỗi động tác, cũng như trình độ thể lực của trẻ. Những bài tập khó, có khối lượng vận động lớn chỉ nên lập lại 2 - 3 lần, còn động tác phát triển chung đối với tay, chân thì nên từ 4 - 6 lần. Chọn động tác và sắp xếp bài tập cho trẻ cần theo một số quy định. Trước hết động tác phải phù hợp và hấp dẫn đối với trẻ em. Bài tập phải có tác động hoàn thiện kĩ năng đi,chạy, trèo, ném, thúc đẩy sự hình thành tư thế đứng, gây sự hoạt động tích cực của các cơ quan hô hấp, tuần hoàn, các nhóm cơ. tập thì sẽ bị phản tác dụng càng làm cho trẻ mệt mỏi suy nhược. ( Hình ảnh trẻ 5 tuổi tập thể dục sáng ) - Trong giờ hoạt động góc: Tôi hướng trẻ vào góc chơi vận động để trẻ được phát triển các vận động thô như chạy, nhảy, tung bắt bóng…Hướng trẻ vào chơi lắp ghép, cắt, nặn, xé dán….để trẻ được rèn luyện các vận động tinh, được rèn sự khéo léo của đôi bàn tay… - Trong giờ hoạt động ngoài trời: Tổ chức cho trẻ chơi với các đồ chơi ngoài trời dưới sự giám sát của giáo viên như: Chui qua cổng, Trèo lên xuống thang, đua ngựa… 17 Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động, trò chơi dân gian như: ô ăn quan, cắp của bỏ giỏ. Làm kèn bằng lá chuối, làm châu bằng lá bằng …phát triển vận động tinh. Tổ chức cho trẻ nhổ cỏ, nhặt lá cây, xếp hột hạt để giúp trẻ giúp trẻ phát triển cơ tay… 5--------////////////* ( Hình ảnh trẻ chơi trò chơi dân gian) - Trong giờ ăn, giờ ngủ: Tôi rèn trẻ biết lao động tự phục vụ như rửa tay, lau mặt, xếp bàn ghế…để giúp trẻ linh hoạt, nhanh nhẹn, rèn sự khéo léo của đôi tay. 18 - Sử dụng các bài tập giữa giờ để giúp trẻ thư dãn. Ví dụ sau khi ngủ dậy hoặc chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác cho trẻ tập một vận động nhẹ nhàng để chuẩn bị bước sang hoạt động tiếp theo. 7.2.6. Biện pháp 6: “Lồng ghép tích hợp các hoạt động khác vào hoạt động phát triển vận động để làm cho hoạt động thêm sinh động” Sử dụng âm nhạc trong hoạt động giáo dục vận động: Nói đến giáo dục vận động? mọi người thường nghĩ tới sự khô khan, cứng nhắc. Thật đúng như vậy, nếu không có biện pháp làm mềm hóa hoạt động học. Hoạt động giáo dục vận động khi có âm nhạc sẽ thấy hứng thú và phấn khởi hơn, giờ hoạt động của trẻ đạt kết quả cao hơn. Bản thân tôi sau khi được tham khảo một số bài hát vui nhộn và phù hợp với chương trình giáo dục thể chất của trẻ em. Từ thực tế tại lớp mình tôi nhận thấy đối với mỗi chủ đề nên sử dụng các bài hát phù hợp với nội dung của từng bài dạy, tôi đã vận dụng một số bài hát khi thực hiện cho trẻ khởi động như: Ví dụ: Ở chủ đề “ Thế giới động vật” tôi chọn nhạc bài: “ Con chuồn chuồn" hoặc các bài hát vui nhộn, nhí nhảnh như bài “Trời nắng trời mưa", "Gà trống mèo con và cún con” để cho trẻ kết hợp khởi động hay bài hát“ Con rùa chậm chạp", kết hợp với trò chơi vận động, hoặc một số con vật khác phù hợp. Với phần hổi tĩnh, tôi cho trẻ đi nhẹ nhàng theo nhạc bài: Chim mẹ chim con; Chim bay , cò bay; hoặc bắt chước những chú Vịt lội dưới ao... nhẹ nhàng 1-2 phút . Sử dụng thơ, truyện, đồng dao, ca dao trong hoạt động phát triển vận động: Hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ mầm non đặc biệt là trẻ mẫu giáo 5-6 không chỉ phát triển riêng về nội dung phát triển vận động mà còn giúp trẻ phát triển về lĩnh vực ngôn ngữ, văn học, nghệ thuật. Với mỗi để tài, tôi luôn tìm hiểu nghiên cứu kĩ trước khi dạy để xây dụng nội dung bài học theo chủ đề một câu chuyện nhằm kích thích sự tò mò, tạo sự hấp dẫn giúp trẻ hoạt động được tốt hơn. 19 Hoặc khi cho trẻ chơi trò chơi vận động: Chuyền bóng, tôi cho trẻ vừa chơi vừa đọc lời thơ: "Không có cánh mà bóng biết bay; Không có chân mà bóng biết chạy; Nhanh nhanh bạn ơi xem ai tài ai khéo cùng nhau đua nào” hoặc lồng lời các bài đồng dao "Rồng rắn lên mây"; " Thả đỉa ba ba". .. Trẻ mạnh dạn và tự tin hơn đồng thời các tố chất thể lực của trẻ cũng được phát triển. Sử dụng trò chơi dân gian trong hoạt động giáo dục phát triển vận động: Trò chơi dân gian là phương tiện giáo dục thể chất cho trẻ một cách có hiệu quả. Khi tham gia vào các trò chơi vận động dân gian, các vận động cơ bản của trẻ được rèn luyện, nhờ đó mà trẻ trở nên nhanh nhẹn, kéo léo, hoạt bát trong hoạt động. Đặc biệt trò chơi dân gian còn góp phần hình thành nhân cách văn hóa mang bản sắc dân tộc Việt Nam. Hiểu được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc sử dụng trò chơi dân gian đối với trẻ. Tôi đã sưu tầm để tìm ra một số trò chơi dân gian để thay thế trò chơi vận động và vận dụng các trò chơi dân gian phù hợp với kiến thức và tuân thủ nguyên tắc vừa sức của trẻ. Ví dụ: Với trò chơi: Ai ném xa nhất, tôi có thể thay thế và đưa trò chơi dân gian "Ném còn " hay đối với các trò chơi vận động củng cố phát triển cơ tay tôi thay thế trò chơi " Kéo co"; trò chơi vận động "Ai nhanh nhất" thay thế trò chơi "Rồng rắn lên mây"...Từ việc đưa trò chơi dân gian vào thay thế các trò chơi vận động trong các hoạt động nhằm phát triển vận động cho trẻ tôi thấy trẻ hứng thú và tích cực tham gia vào hoạt động, từ đó kết quả giờ học của trẻ đạt cao hơn. 20