1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Lúc sinh thời Bác Hồ vẫn thường nói:
“Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”
Thật vậy, với trẻ sáu năm đầu đời được coi là thời kỳ “vàng” đối với cuộc đời
mỗi con người. Vì vậy, giáo dục mầm non tốt sẽ là tiền đề để hình thành một nhân
cách toàn diện. Nhận thức được tầm quan trọng đó là tạo nền móng cho quá trình học
tập của trẻ sau này mà điều quan trọng để làm được mục đích không thể không chú
trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường mầm non đó là dạy học
thông qua thực hành trải nghiệm. Thực tế là như vậynhưng phần lớn giáo viên ở các
trường mầm non thực hiện chưa có hiệu quảphương pháp này nên chưa phát huy
được yêu cầu giáo dục lấy trẻ làm trungtâm. Đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước ta hiện naythì việc đổi mới giáo dục, đổi mới nội dung chương
trình giáo dục là tất yếu.Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua trải nghiệm là một
quan điểm giáo dụctiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Với quan
điểm giáo dục nàycần đảm bảo nhu cầu hứng thú, kỹ năng, thế mạnh của mỗi trẻ đề
được hiểu, đánh giá đúng và tôn trọng. Mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất để thành
công. Để giáo dục được thực hiện một cách tốt nhất và có hiệu quả nhất thì việc cho
trẻ thực hành trải nghiệm là việc làm cần thiết và không thể thiếu.
Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự
nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ.
Giáo dục trải nghiệm phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt độngcủa
trẻ. Qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Trước lúc vào
học trường mầm non trẻ sống trong môi trường gia đình hoàn toàn khác biệt. Làm thế
nào để việc tham gia hoạt động trải nghiệm tạo cho trẻ cảm giácthích thú, yêu mến,
không sợ sệt và đầy tình yêu thương đùm bọc của cô giáo,đặc biệt đến với môi trường
mà trẻ được tìm hiểu, khám phá, thực hành trải nghiệm và sáng tạo, đến một môi
trường an toàn về tình cảm và thể chất. Đây chính là điều trăn trở của các nhà quản lý
giáo dục mầm non nói chung và bản thân tôi nói riêng.
Việc cho trẻ tham gia thực hành trải nghiệm đối với giáo viên mầm non không
hề đơn giản bởi lẽ trẻ còn quá nhỏ. Có những trải nghiệm diễn ra ngay tại trường
dưới sự quản lý hoạt động của giáo viên nhưng cũng có những trảinghiệm phải đi xa
cần sự phối hợp của các bậc phụ huynh.
Là một cán bộ quản lý phụ trách về chuyên môn, cũng là phụ trách công tác
chỉđạo cho trẻ hoạt động trải nghiệm của nhà trường, nhận thức được tầm quan
trọngcủa nhiệm vụ này nên tôi đã nghiên cứu và mạnh dạn đưa ra: “Một số kinh
nghiệm chỉ đạo giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên của trường mầm non Xi Măng
trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục giúp cho cô và trẻ có môi trường
hoạt động giáo dục tốt hơn để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục đào tạo của nhà trường.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu về công tác chỉ đạo và cách thức tổ chức hoạt động trải nghiệm
cho trẻ theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xi Măng.
1.4. Phương pháp nghiên cứuPhương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu
- Phương pháp thực hành
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm (Không viết lại đề tài
những năm học trước).
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Chúng ta có thể khẳng định rằng yếu tố môi trường mà trong đó trẻ được tham
gia hoạt động trải nghiệm có tính chất quyết định đến sự phát triển cả về thể chất
cũng như tinh thần của trẻ. Trẻ được sống và học tập sinh hoạt trong môi trường giáo
dục tích cực sẽ có một cơ thể khỏe mạnh, thông minh, năng động, hình thành nên
nhân cách lành mạnh làm nền móng cho các giai đoạn phát triển sau này của trẻ. Đối
với các trường mầm non việc giáo dục trẻ thông qua hoạt động trải nghiệm phù hợp
sẽ là phương tiện, là điều kiện phù hợp với từng trẻ và từng độ tuổi vì mỗi em bé là
một con người riêng biệt. Đối với phụ huynhvà xã hội quá trình phối hợp tham gia
hoạt động trải nghiệm cùng trẻ sẽ thu hútđược sự tham gia và đóng góp của cộng
đồng để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của thế hệ mầm non- những
chủ nhân tương lai của đất nước. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài này sẽ góp phần
nâng cao chất lượng chăm sócgiáo dục cho đội ngũ giáo viên mầm non theo quan
điểm giáo dục lấy trẻ làmtrung tâm của trường chúng tôi.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Làm thế nào để đạt mục tiêu tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ
theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm? Việc này không chỉ cán bộ giáo viên của
nhà trường thực hiện mà còn cần phải huy động sức mạnh tổng hợp của các lực
lượng, các tổ chức đoàn thể xã hội, các bậc phụ huynh học sinh cùng tham gia để
đảm bảo sự thân thiện, an toàn, hiệu quả, phát huy tính chủ độngtích cực, sáng tạo
của trẻ trong sinh hoạt học tập và vui chơi. Giúp trẻ thực sựcảm nhận mỗi ngày đến
trường là một ngày vui. Đó cũng là nỗi băn khoăn, trăntrở của người làm công tác
quản lý.
Từ thực trạng đó tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn như sau:
2.2.1. Thuận lợi
Nhà trường có cơ sở vật chất khang trang, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi phục
vụ cho công tác chăm sóc, giáo dục được bổ sung thay thế kịp thời tương đối đồng bộ
và theo hướng hiện đại.
Đội ngũ giáo viên trong nhà trường có 100% cán bộ giáo viên trên chuẩn, nhiệt
tình, nhanh nhẹn, năng động, sáng tạo trong công tác. Có sự phối hợp tốt giữa nhà
trường và gia đình trong công tác xã hội hóagiáo dục. Bản thân tôi thường được
phòng giáo dục và đào tạo cử đi các lớp tập huấn của Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức
nên việc nắm bắt nội dung chương trình đổimới và tham quan học tập ở các đơn vị
bạn cũng có phần thuận lợi.
2.2.2. Khó khăn
Việc tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm có những lúc không thuận
lợi do trẻ còn nhỏ mà có những hoạt động tham gia cần có sự giám sát, quản lý của
người lớn. Trong khi các bậc phụ huynh lại rất bận. Giáo viên có con nhỏ chiếm
80% mà có những hoạt động trải nghiệm phải đi cả ngày. Điều này cũng có phần hạn
chế trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường. Sau khi khảo sát
sơ bộ thực tế giáo viên và trẻ của nhà trường tôi thu được kết quả như sau:
2.2.3. Kết quả thực trạng
Bảng 1: Bảng khảo sát việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ của giáo
viên vào đầu năm học 2018 – 2019
T
Tiêu chí khảo sát
T
1
Tổng số
Mức độ đạt được
giáo viên
Tổ chức hoạt động
28
trải nghiệm cho trẻ
Tốt
9
32%
Đạt
Khá
9
32%
Chưa đạt
trung bình
10
36%
0
0%
theo quan điểm lấy
2
trẻ làm trung tâm
Tổ chức hướng dẫn 28
trẻ tham giavào các
hoạt
3
động
10
36%
10
36%
0
0%
7
25%
12
43%
9
32%
0
0%
trải
nghiệm
Tạo cơ hội
cho 28
trẻ
trải
được
8
28%
nghiệm khám phá
Bảng 2: Bảng khảo sát mức độ hoạt động trải nghiệm của trẻ vào đầu năm
học 2018 – 2019
T
Tiêu chí khảo sát
T
1
Tổng số
trẻ
Trẻ
tham
hoạt
độngtrải
nghiệm
quanđiểm
gia
theo
lấy
trẻ
354
Mức độ đạt được
Đạt
Tốt
Khá
trung bình
65
105
184
18,3% 29,7%
52%
Chưa đạt
0
0%
2
làm trung tâm
Trẻ hứng thú với các 354
75
21%
117
33%
162
46%
0
0%
hoạtđộng trải nghiệ
Vậy làm thế nào để tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm cho trẻ không
mang tính hình thức và đạt được hiệu quả cao? Tôi đã nghiên cứu, suy nghĩ và đưa ra
một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho
trẻ.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Thành lập ban chỉ đạo và xây dựng kế hoạch hoạt động
Căn cứ vào kế hoạch năm học và thực tế của nhà trường tôi xây dựng kế hoạch
và phân công cụ thể trách nhiệm cho khối lớp và các giáo viên phụ trách.
Bảng xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ trong năm
học 2018 – 2019
Thời gian
hoạt động
Tháng 9/2018
Khối, lớp
Chủ đề
Toàn thể các Trường
động
động
mầm Vườn cổ tích Dạo chơi
cháu (Có ngày non
cụ
thể
Địa điểm hoạt Nội dung hoạt
của trường
từng
Lội suối bắt
ốc, trai, hến
lớp)
Tháng 10/2018 Khối C (5 - 6 Bản thân
Sân vận động Đá bóng
tuổi)
Tháng 11/2018 Khối A (3 - 4 Gia đình
Bảo An
Khu phố 5 – Tham
tuổi)
P. Đông Sơn
quan
dạo chơi. Tìm
Khối B (4 - 5
hiểu
về
tuổi)
kiểu nhà
các
Khối C (5 - 6
tuổi)
Tháng 12/2018 Khối B (4 - 5 Nghề nghiệp
tuổi)
Tháng 1/2019
Lữ đoàn 368- Tham
P Ngọc Trạo
quan,
giao lưu với bộ
Khối C (5 - 6
đội
tuổi)
Khối C (5 - 6 Thế giới động Khu sinh thái
Tham
quan
Tháng 2/2019
tuổi)
vật
cáccon
Khối mẫu giáo
nuôi
Thế giới thực Vườn hoa, rau Thăm
vật
của
trường, hoa, rau
vườn rau của trường,
các
hộ
Cả trường
Giao thông
vườn
của
vườn
dân rau của các hộ
quanh trường
Tháng 3/2019
vật
dân
quanh
trường
Đường Lê Lợi- Quan sát các
P Lam Sơn
phương
tiện
giao thông trên
Tháng 4/2019
Khối C (5 - 6 Hiện tượng tự Cùng
tuổi)
Tháng 5/2019
nhiên
đường
phụ Biển Sầm Sơn
huynh đưa trẻ
đi biển
Khối B (4 - 5 Quê hương đất - Trường Tiểu Trường
tuổi)
nước - Bác Hồ học Đông Sơn
Khối C (5 - 6 Trường
tuổi)
học
Tiểu -
Lăng
Tiểu
học Đông Sơn
Chủ Lăng
Chủ
Tịch Hồ Chí Tịch Hồ Chí
Minh
Minh
Đồng chí phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn: Chỉ đạo, chịu trách nhiệm
lập kế hoạch, triển khai kế hoạch. Chỉ đạo, hướng dẫn trực tiếp việc thựchiện kế
hoạch của các nhóm lớp, kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện của từngnhóm lớp, từng
khối.
Các đồng chí khối trưởng là trưởng nhóm của từng khối (Khối nhà trẻ
khôngtham gia hoạt động trải nghiệm dã ngoại ngoài nhà trường): khối mẫu giáo bé,
mẫugiáo nhỡ, mẫu giáo lớn chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch cụ thể của nhóm.
Triển khai thực hiện theo kế hoạch chung của nhà trường và của nhóm. Chịu trách
nhiệm về công việc của nhóm mình trước phó hiệu trưởng chuyên môn.
2.3.2. Tổ chức tham gia trải nghiệm hoạt động chiến dịch
Hoạt động chiến dịch là hình thức tổ chức không chỉ tác động đến các bé mà
tới cả các thành viên cộng đồng. Nhờ các hoạt động này, trẻ có cơ hội khẳng định
mình trong cộng đồng, qua đó hình thành và phát triển ý thức “mình vì mọi người,
mọi người vì mình”. Việc các con được tham gia các hoạt động chiến dịch nhằm tăng
cường sự hiểu biết và sự quan tâm của trẻ đối với các vấn đề xãhội như vấn đề môi
trường, an toàn giao thông, an toàn xã hội,… giúp cho trẻ cóý thức hành động vì cộng
đồng; phát triển ở các bé một số kĩ năng cần thiết như kĩ năng hợp tác, làm việc theo
nhóm, kĩ năng đánh giá...
Mỗi chiến dịch nên mang một chủ đề để định hướng cho các hoạt động như:
Chiến dịch Em yêu trường em với mục đích làm sạch môi trường xung quanh lớp
học, trường học; Chiến dịch bảo vệ môi trường mang chủ đề. Môitrường thân thiện
xung quanh bé hay chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn…
Để việc tổ chức cho trẻ tham gia trải nghiệm thông qua các hoạt động chiến
dịch được thành công, bản thân tôi rất sát sao hướng dẫn và chỉ đạo tập thể giáo viên
phụ trách từ khâu lập kế hoạch, tổ chức cho đến khâu tuyên truyền với các bậc phụ
huynh nói riêng và với cộng đồng xã hội nói chung. Bởi lẽ mỗi một chiến dịch của xã
hội mà chúng ta cần chung tay hành động đều phải được diễn ra theo một mốc thời
gian nhất định. Tất nhiên điều đó không có nghĩa là vàocác khoảng thời gian khác thì
chúng ta không được tổ chức chiến dịch mà quan trọng là chúng ta cần cùng lúc chú
ý vận dụng hài hòa được các yếu tố thì mức độ tác động và hiệu quả giáo dục đem lại
sẽ cao hơn.
Hoạt động chiến dịch - cái tên nghe đọc lên đối với giáo viên có thể rất to lớn,
vĩ mô nhưng đối với những đứa trẻ đó thực chất là hoạt động: Chung tay hay cùng
chung sức. Những đứa trẻ đang sống trong tình hình xã hội như thế nào thì chúng rất
xứng đáng được hiểu về thực trạng của xã hội đó. Bởi không gì khác, đây chính là
thực tại và cả tương lai của chúng. Nếu chiến dịch của xã hội là Giờ Trái Đất của năm
2019 là thời khắc từ 20:30 – 21:30, thứ 7 ngày 30 tháng03 năm 2019 thì những người
bạn nhỏ cũng cần được giáo viên giáo dục mộtcách đơn giản nhất đó chính là: chúng
ta cần tắt hết các thiết bị điện vào tối nay,trong vòng một giờ đồng hồ, bởi đó chính là
giờ mà tất cả mọi người, mọi nhà trên thế giới tiết kiệm điện.
Trên đây, chỉ là đơn cử một ví dụ để qua đó, tôi muốn nói lên là: nếu với người
lớn là những chiến dịch hoạt động thì với trẻ nhỏ, chúng chỉ cần các nhà giáo dục đưa
những thông tin về xã hội này đến với chúng một cách chính xác nhất và đơn giản
nhất trước khi chúng đi vào chung tay hành động. Đó cũng là iều mà tôi đưa ra chú ý
đối với giáo viên: hãy đặt mình vào vị trí của trẻ và đơngiản hóa mọi hoạt động bằng
lăng kính khả năng và sự tinh nghịch của trẻ nhỏ.
Ảnh trẻ tham gia chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn”
Trong quá trình tổ chức cho trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động chiến dịch, tôi
cũng chỉ đạo các giáo viên cần phải định hướng tư duy cho trẻ và đưa ra bài học giáo
dục đối với trẻ. Bởi đây là mục đích giáo dục gần nhất của hoạt động này.
Hoạt động chiến dịch không chỉ có đích đến là giáo dục trẻ mà thông qua hoạt
động này, tôi còn mong muốn thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và
cộng đồng.
Ví dụ như vào đầu tháng 9 năm học 2018 - 2019 vừa qua trong Chiến dịch Em
yêu trường em với mục đích làm sạch môi trường xung quanh lớp học, trường học,
các giáo viên đã cùng với trẻ vận động được phụ huynh cùng tham gia chiến dịch và
kết quả đem lại rất thành công: trường lớp sạch sẽ, mối quan hệ giữa cô và các phụ
huynh gần gũi gắn bó thân thiết hơn. Qua những lần gặp gỡ đó, vô hình chung còn
giúp cô và phụ huynh trao đổi, thông qua nhau và hiểu về trẻ hơn để có phương pháp
giáo dục phù hợp với cá nhân trẻ khi tất cả chúngta đề hiểu mỗi em bé là một con
người riêng biệt.
Phụ huynh cùng các cô tham gia chiến dịch “Em yêu trường em”
Bằng các thủ thuật của giáo viên như tuyên truyền qua các giờ đón, trả trẻ, qua
các buổi họp phụ huynh, qua góc tuyên truyền. Để từ nhiều phía, tác động vào nhiều
đối tượng của xã hội, đưa mục đích của hoạt động thêm một tầm cao hơn.
2.3.3. Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường bên trong, bên ngoài lớp học
phục vụ cho các hoạt động trải nghiệm
Sau khi đã có kế hoạch, giáo viên của chúng tôi bắt tay vào làm việc. Không
quản ngại khó khăn về thời gian, giờ giấc tập thể giáo viên của chúng tôi đá dốc sức
đồng lòng xây dựng môi trường vật chất và môi trường xã hội.
Môi trường xã hội tốt chính là môi trường mà trong đó thể hiện mối quan hệ
giữa giáo viên với giáo viên, giữa giáo viên với trẻ, giữa phụ huynh với trẻ vàg iữa trẻ
với trẻ. Đó là sự yêu thương, chở che, sự tôn trọng, cởi mở, khoan dung, an toàn và
đáp ứng yêu cầu của trẻ. Còn trong mối quan hệ với phụ huynh chúng tôi không
ngừng trao đổi những kinh nghiệm trong chăm sóc và giáo dục trẻ nhưkinh nghiệm
dạy chữ cái, dạy số và phép đếm.
Một yếu tố quan trọng song hành với môi trường xã hội của trẻ chính làmôi
trường vật chất. Đây là nơi mà chúng ta trao cho trẻ những cơ hội để khámphá, trải
nghiệm và học tập, đặc biệt là học tập thông qua vui chơi.
Khi bắt tay vào xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ban giám
hiệu cho làm một số panô áp phích về môi trường rất thân thiện gần gũi như “Cô mẫu
mực - trò chăm ngoan - trường khang trang - lớp thân thiện”, “Con đường đến với trái
tim trẻ chỉ có thể là tình thương của cô” hay “Đoàn kết – thân thiện - hợp tác và phát
triển”. Tất cả những câu pa nô áp phích đó nhắc nhở giáoviên và phụ huynh cùng
đồng lòng trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Để thiết kế môi trường bên ngoài lớp học trước hết tôi chỉ đạo giáo viên tận
dụng hiên chơi, lan can, trần nhà. Với những không gian ấy cộng với lối trang trí hài
hòa, thẩm mỹ. Giáo viên trang trí những giàn hoa chạy dọc trên trần nhà, những chú
bướm xinh gắn trên các cột hành lang, những ngôi sao nhỏ đã làmcho môi trường bên
ngoài lớp học của bé thêm sinh động và thân thiện hơn đểhàng ngày trẻ được quan sát
chiêm ngưỡng, thấy yêu thích và có niềm vui khibước chân đến lớp, đến trường.
Một yếu tố nữa trong môi trường bên ngoài lớp học để trẻ được trải nghiệm và
khám phá, đó còn là những vườn hoa, vườn rau với đa dạng các loại rau do giáo viên
tận dụng các khoảng đất trống để trồng.
Vườn cổ tích có nhiều cây, nhiều hoa và có các câu chuyện cổ tích gắn với các
nhân vật minh họa. Còn gì thú vị hơn khi trẻ được tận mắt quan sát các nhân vật và
được nghe cô kể chuyện để nội dung câu chuyện và những nhân vật đi vào lòng trẻ
một cách nhẹ nhàng nhưng lắng động sâu sắc.
Đưa trẻ đến với thiên nhiên như sà vào lòng mẹ bởi trẻ em yêu thích thiên
nhiên biết nhường nào. Đó là nơi mà trẻ được hoạt động trực tiếp với các yếu tố tự
nhiên, được học làm những công việc như của người lớn như trồng cây, gieo hạt, tưới
cây, theo dõi quá trình phát triển của cây từ hạt, chăm sóc cây và chiêm ngưỡng
những vẻ đẹp rực rỡ của muôn vàn sắc hoa.
Cô giáo đang cùng trẻ trải nghiệm môi trường bên ngoài
2.3.4. Chỉ đạo phối kết hợp giữa nhà trường, giáo viên và phụ huynhtrong
tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ
Ngay khi triển khai kế hoạch tôi yêu cầu các nhóm lớp phải xây dựng kế hoạch
cụ thể trong việc phối hợp với các bậc phụ huynh. Vận động phụ huynh tham gia xây
dựng cơ sở vật chất: Tham gia dọn vệ sinh làm đẹp môi trường, sưu tầm nguyên vật
liệu thiên nhiên sẵn có của địa phương, nguyên vật liệu phế thải làm đồ dùng đồ chơi
như các vỏ hộp sữa, các vỏ chai nước khoáng, nước giặt, dầu gội đầu, sữa tắm... Phụ
huynh còn ủng hộ cho các cô giáo các chậuhoa, cây cảnh rất đẹp.
Ảnh phụ huynh ủng hộ phế liệu để xây dụng môi trường trong và ngoài lớp
học
Tuyên truyền cho phụ huynh biết được hoạt động thực hành trâỉ nghiệm cho trẻ
được tổ chức hàng tháng trong năm học để phụ huynh nắm bắt, phối hợpcùng cô và
trẻ tham gia trải nghiệm đạt kết quả tốt. Đây là việc làm thiết thực thu hút phụ huynh
tham gia, cùng chung tay với nhà trường cũng như hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt
động đạt hiệu quả.
Trong quá trình chỉ đạo cho trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm tôi luôn lưuý
giáo viên là tổ chức trải nghiệm từ đơn giản đến phức tạp. Ví dụ đơn giản ở đây có
thể hiểu phần nào đó là trước hết cho trẻ tham gia trải nghiệm ngay tại rường tại lớp
trước, sau đó mới cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường. Vì
sao tôi lại nói vậy bởi vì hoạt động trải nghiệm tại trườngchỉ cần sự tham gia hướng
dẫn giám sát của giáo viên nhưng hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường cần có sự
phối hợp của các bậc phụ huynh để đảm bảo sự an toàn tuyệt đối trong quá trình thực
hành trải nghiệm của trẻ. Trải nghiệm trong nhà trường có thể chỉ giản đơn là lội suối
ở vườn cổ tích mò trai, bắt hến,hoạt động với cát, sỏi, nước và quan sát các vườn rau,
vườn hoa, chăm sóc câyxanh cũng như tham gia các thí nghiệm cùng cô tại nhóm lớp.
Sau những trảinghiệm ở trường giáo viên phối hợp với các bậc phụ huynh đưa trẻ đi
trải nghiệm ngoài nhà trường và với các chuyến đi đó thường có sự phối hợp của các
bậc phụ huynh đó là đi du lịch tại bãi biển Sầm Sơn, đưa trẻ đi tham quan Lăng Bác,
thăm và trải nghiệm tại làng Gốm sứ Bát Tràng.
Hình ảnh trẻ lội suối, chơi với cát, sỏi, đá trong vườn cổ tích
Các cô giáo cùng phụ huynh đưa trẻ đi thăm Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh
2.3.5. Tổ chức hoạt động nhân đạo
Hoạt động nhân đạo là hoạt động tác động đến trái tim, tình cảm, sự đồng cảm
của các bé trước những con người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Thông qua hoạt
động nhân đạo, các con biết thêm những hoàn cảnh khó khăn của người nghèo, người
nhiễm chất độc da cam, trẻ em mồ côi, người tàn tật, khuyết tật,người già cô đơn
không nơi nương tựa, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn,những đối tượng dễ bị
tổn thương trong cuộc sống,… để kịp thời giúp đỡ, giúphọ từng bước khắc phục khó
khăn, ổn định cuộc sống, vươn lên hòa nhập vớicộng đồng. Hoạt động nhân đạo giúp
các con nhận thức được và chia sẻ nhữngsuy nghĩ, tình cảm và giá trị vật chất của
mình với những thành viên trong cộngđồng, giúp các bé biết quan tâm hơn đến những
người xung quanh từ đó giáodục các con biết: tiết kiệm, tôn trọng, chia sẻ, cảm
thông, yêu thương...
Hoạt động nhân đạo hay còn gọi là hoạt động tình nguyện. Điểm đến của hoạt
động này là những gia đình của các bạn nhỏ có hoàn cảnh khó khăn hay những hộ gia
đình trong địa bàn Phường Đông Sơn có hoàn cảnh khó khăn. Nếu cách hoạt động
tình nguyện của người lớn là ủng hộ tấm lòng, tiền bạc hay đồ dùng… thì với các bạn
nhỏ, điều mà các bạn ấy cần trong hoạt động tình nguyệnđó chính là sự chia sẻ và
đồng cảm.
Vâng, hoạt động nhân đạo tự bản thân nó đã là một nghĩa cử cao đẹp nhấtcho
những người thực hiện bởi vẻ đẹp mục đích của hoạt động chính là tình người. Trong
mái trường mầm non Xi Măng, chúng tôi chung tay làm điều nàyvà mục đích “tình
người” đã được tôi nhân rộng ra với cả chính những ngườithực hiện đó là những đứa
trẻ. Không chỉ những người mà chúng tôi “cho đi”mới là những người được cảm
nhận lòng tốt, mà chính trẻ cũng được nhậnnhững lòng tốt đó từ chính những người
trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ hàng ngày. Trong đó có cha mẹ, ông bà, anh chị của
trẻ và các cô giáo.
Sở dĩ, tôi lại đưa ra luận điểm như vậy là bởi lẽ ở trường, hoạt động nhân đạo
được tôi (chủ tịch công đoàn) chỉ đạo gây quỹ từ chương trình quỹ tình thương trao
tặng quà noel cho các bé. Nếu hằng năm, bưu điện Thị xã Bỉm Sơn thường triển khai
dịch vụ này thì trong ngày lễ Giáng sinh năm 2019 này, công đoàn trường chỉ đạo
Đoàn Thanh niên đã triển khai chương trình với phương châm:
“Mùa Giáng sinh vui an lành ấm áp
Thắm tình cha mẹ đượm tình cô”.
Ảnh trao quà Giáng sinh cho các bé
Điều đặc biệt của hoạt động này là đích thân bàn tay của các cô đi chọn lựa và
bọc từng hộp quà cho trẻ, thắt từng chiếc nơ xinh trang trí cho món quà của trẻ. Đích
thân các cô đóng làm Ông già Noel để trao quà cho các bé. Sau tất cảchúng tôi nhận
được sự đồng thuận và ủng hộ rất nhiệt tình của phụ huynh, niềm vui hân hoan trong
từng món quà nhỏ của trẻ thơ. Và trên tất cả, chúng tôi tuyêntruyền giáo dục cho trẻ
hiểu rằng: sau hoạt động của mùa Giáng Sinh này, quỹmà chúng ta có được chúng ta
sẽ sử dụng để ủng hộ các bạn nhỏ vừng bão lũ,ủng hộ gia đình một số bạn khó khăn
và gia đình người già yếu neo đơn.
Ảnh đại diện Đoàn Thanh niên nhà trường tham gia công tác tình nguyện
2.3.6. Tổ chức lễ hội
Hoạt động tổ chức lễ hội là hoạt động luôn được trẻ và các bậc phụ huynh đón
đợi. Trong độ tuổi mẫu giáo, trẻ đã có một số kĩ năng hoạt động, một số hiểu biết về
ngày hội, ngày lễ gần gũi đối với trẻ. Vì vậy, có thể cho trẻ tham gia hoạt động lễ hội
nhiều hơn nhằm khuyến khích tính tích cực, tự lập của trẻ, đồng thời qua đó giáo dục
phát triển thẩm mĩ cho trẻ. Hơn cả, là tạo thêm cơ hội cho trẻ được trải nghiệm từ
chính các hoạt động ý nghĩa trong cuộc sống.
Hoạt động tổ chức lễ hội được tôi lên trong kế hoạch năm học sau đó triển khai
vào từng thời gian khác nhau. Đây là hoạt động nằm trong kế hoạch củanhà trường.
Tuy nhiên, tôi vẫn hướng dẫn chỉ đạo đến các giáo viên trong trường về cách tổ chức
hoạt động lễ hội này sao cho những nhà giáo dục như chúng tôi khai thác hết được
hiệu quả của hoạt động này để coi đó như là cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá
và coi đó là cơ hội để hướng đên sự phát triển toàn diện cho trẻ.
Các giáo viên mẫu giáo phải đảm bảo được các luận điểm sau trong việckhai
thác hiệu quả giáo dục của hoạt động tổ chức lễ hội:
Trước thời điểm diễn ra ngày lễ hội: Giáo viên cần tạo cho trẻ tâm thế chờđón
bằng cách trò chuyện với trẻ, cho trẻ xem tranh, ảnh hoặc hình về ngày hội,ngày lễ
sắp diễn ra. Khuyến khích trẻ lựa chọn các tiết mục văn nghệ như múa, hát, đọc
thơ… và luyện tập cho trẻ các tiết mục đó. Điều quan trọng là gợi cho trẻ tâm thế háo
hức, cảm xúc mong chờ, niềm vui sướng đối với ngày lễ, hội sắp được diễn ra. Chính
trong thời điểm này, điều mà trẻ được trải nghiệm đó là xúccảm được đón đợi một
ngày ý nghĩa đối với bản thân mình. Còn gì vui thích hơnvà có thể rèn luyện được sự
tự tin cho trẻ hơn khi chính trẻ được thể hiện bảnthân mình qua các bài thơ, bài hát,
điệu nhảy, vở kịch mà chính trẻ thể hiện. Khi đó, lại một lẫn nữa trẻ được thẩm thấu
lại những vần thơ truyện trong chươngtrình học, một lần nữa trẻ được tiếp thu những
bài học giáo dục như về môitrường, an toàn thực phẩm từ chính các phẩm kịch do trẻ
hoặc có thể do nhữngngười bạn của trẻ thể hiện.
Ảnh các bé tham gia hội thi Bé khỏe - Bé tài năng cấp Thị xã
Điều quan trọng nhất trong việc tổ chức ngày lễ, hội cho trẻ chính là việc trẻ
được sống và hoạt động trong chính ngày lễ hội đó để được vui sướng, được nô nức,
được cảm nhận và được trải nghiệm qua vẻ đẹp trong hình ảnh, trang phục, trong
không khí, trong cử chỉ hành động và cảm xúc của mọi người khicùng nhau tham gia
vào lễ hội.
Kết thúc lễ, hội giáo viên cần chọn thời gian và thời điểm thích hợp trong ngày
để gợi lại những cảm xúc của trẻ. Một số giáo viên trong trường rất sáng tạo khi
khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc của mình bằng cách vẽ lại quang cảnhhay một chi
tiết nào mà trẻ cảm thấy thú vị nhất khi tham gia ngày hội, ngày lễ. Tất cả đều hướng
trẻ đến những ấn tượng sâu sắc hơn về ngày hội, ngày lễ và nuôi dưỡng tâm thế chờ
đón cho các ngày hội, lễ tiếp theo.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Qua năm học triển khai và chỉ đạo công tác tổ chức hoạt động thực hànhtrải
nghiệm cho trẻ ở trường mầm non Xi Măng đã thu được kết quả như sau:
2.4.1. Kết quả đạt được
Bảng 3: Bảng khảo sát việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ của giáo
viên vào cuối năm học 2018 – 2019
T
T
1
Tiêu chí khảo sát
Tổng số
Mức độ đạt được
giáo viên
Đạt
Tổ chức hoạt động 28
Tốt
13
Khá
15
Chưa đạt
Trung bình
0
0
trải nghiệmcho trẻ
46%
54%
0%
0%
20
71%
8
29%
0
0%
0
0%
18
64%
10
36%
0
0%
0
0%
theo quan điểm lấy
2
trẻ làm trung tâm
Tổ chức hướng dẫn 28
trẻ tham giavào các
hoạt
3
động
trải
nghiệm
Tạo cơ hội
cho 28
trẻ
được
trảinghiệm
khám
phá
Bảng 4: Bảng khảo sát mức độ hoạt động trải nghiệm của trẻ vào cuối
năm học 2018 – 2019
T
Tiêu chí khảo sát
Tổng số
T
1
trẻ
Trẻ
tham
hoạt
quanđiểm
gia 354
độngtrải
nghiệm
2
Mức độ đạt được
Đạt
Chưa đạt
Tốt
142
40%
Khá
121
34%
trung bình
991
26%
0
0%
153
43%
147
41%
54
15%
0
0%
theo
lấy
trẻ
làm trung tâm
Trẻ hứng thú với các 354
hoạtđộng trải nghiệ
2.4.2. Đối với giáo viên
Giáo viên soạn giáo án và các bài dạy cũng như tổ chức hoạt động chăm sóc
giáo dục trẻ đổi mới sáng tạo theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thiết thực
hơn, chất lượng hơn.
Giáo viên đã nâng cao tinh thần tự học, tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp
vụ.
2.4.3. Đối với phụ huynh
Nhiệt tình, tích cực hơn trong công tác phối kết hợp với giáo viên của các
nhóm lớp, với nhà trường trong việc tham gia thực hành trải nghiệm cùng trẻ. Ủng hộ
về vật chất và tinh thần trong tổ chức các hoạt động cho trẻ cùng nângcao chất lượng
chăm sóc giáo dục để giúp trẻ phát triển toàn diện.
2.4.4. Đối với nhà trường
Đồ dùng, đồ chơi phục vụ công tác giảng dạy được bổ sung thay thế sinh động
và hoàn thiện hơn.
Công tác tổ chức hoạt động trải nghiệm đã làm thay đổi diện mạo của nhà
trường, giúp cho trường khoác lên mình một màu áo mới đẹp hơn, khang trang hơn.
Giúp cho tập thể giáo viên gần gũi, gắn kết và tâm huyết với nghề hơn. Môi trường
bên trong cũng như bên ngoài nhà trường đã thực sự thay đổi. Đó là môi trường đoàn
kết thân thiện hợp tác và phát triển.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Sau thời gian triển khai thực hiện sử dụng các kinh nghiệm trên vào việc chỉ
đạo giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non tôi đã thu
được một số kết quả sau:
Giáo viên đã nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục mầm
non,trong đó việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ cần thiết
vàquan trọng như thế nào.
Trình độ chuyên môn của giáo viên được nâng cao thể hiện qua chất lượngbài
soạn, kết quả kiểm tra, dự giờ.
Giáo viên đã biết cách tổ chức các giờ dạy,các hoạt động thực hành trải nghiệm
chủ động, linh hoạt, sáng tạo, đúng phương pháp. Làm đa dạng hóa các hoạt động
tích cực cho trẻ.
Môi trường giáo dục bên trong cũng như bên ngoài lớp học của tất cả các
nhóm lớp được thay đổi theo từng chủ đề từ trong ra ngoài tạo sức thu hút, hấp dẫn
và sự tích cực tham gia hoạt động của trẻ. Thông tin tuyên truyền về chăm sóc, giáo
dục trẻ tới phụ huynh được thay đổi thường xuyên hàng tháng, hàng quí với các nội
dung phong phú và có tác dụng tốt.
3.2. Kiến nghị
Không có
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về việc chỉ đạo giáo viên trong
việc tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non Xi
Măng. Trong quá trình thực hiện đề tài có những vấn đề tôi chưa bao quát hết được.
Vậy kính mong hội đồng khoa học các cấp góp ý, bổ sung để đề tài của tôi hoàn thiện
hơn và giúp cho nhà trường có một môi trường giáo dụctheo hướng lấy trẻ làm trung
tâm đạt hiệu quả cao hơn với mục tiêu duy trì vàgiữ vững danh hiệu trường chuẩn
Quốc Gia mức độ II và Huân chương Lao động hạng Nhất mà nhà trường đã vinh dự
được đón nhận.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tạp chí Giáo dục mầm non, Bộ Giáo dục, số 2 - Chỉ thị về việc chấn chỉnh
tình trạng dạy học trước chương trình lớp 1, năm 2013
2. Tạp chí Giáo dục mầm non, Bộ Giáo dục và Đào tạo, số 4, Giới thiệu thông
tin số 36/2013/TT- BGDDT ngày 06/11/2013, năm 2013
3. Bồi dưỡng nâng cao chuyên môn về xây dựng trường mầm non lấy trẻ
làmtrung tâm (Dành cho cán bộ quản lí và giáo viên mầm non), Nhà xuất bản Giáo
dục Việt Nam, tháng 8 năm 2017
4. Giáo trình tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ mầm non, Nhà xuất bản Giáo
dục Việt Nam, tháng 4 năm 2016
5. Các hoạt động giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ mầm non, Nhà
xuất bản Giáo dục, tháng 4 năm 2014
- Xem thêm -