Tài liệu Skkn phòng chống bạo lực học đường trong trường mầm non

PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Sự cần thiết của vấn đề Tại Việt Nam, bạo lực học đường hiện nay đang là vấn đề rất nghiêm trọng. Theo một số liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chỉ trong một năm học, toàn quốc xảy ra gần 1600 vụ học sinh đánh nhau trong và ngoài trường học. Số liệu này cho thấy, tình trạng bạo lực học đường đang là vấn đề nhức nhối tại mọi cấp học, lớp học với mức độ gia tăng ngày càng cao và hậu quả ngày càng lớn. Mầm non là bậc học nhỏ nhất trong các bậc học, ở đây trẻ mầm non phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn, ít có trường hợp trẻ mầm non đánh nhau, có chăng cũng không đến mức độ nghiêm trọng. Điều mà các bậc phụ huynh và xã hội quan tâm trong trường mầm non là vấn đề bạo hành trẻ em, nghĩa là trẻ em đến trường mầm non bị đánh, quát, áp lực về tinh thần,… ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của đứa trẻ sau này. Ở nước ta, trong những năm gần đây, dư luận xã hội lên tiếng khá nhiều về bạo lực học đường hay bạo hành trẻ em, với những lo ngại về sự đa dạng và mức độ nguy hiểm của hành vi này. Thực chất, bạo lực học đường hay bạo hành trẻ em không phải là một vấn đề mới, nhưng càng ngày, mức độ và tính chất của hành vi càng nguy hiểm, phức tạp hơn. Trên các phương tiện thông tin đại chúng liên tục đưa tin về các vụ giáo viên ngược đãi học sinh từ mẫu giáo cho đến đại học như: vụ việc “bảo mẫu” hành hạ dã man một cháu nhỏ tại cơ sở mầm non chủ yếu là diễn ra ở các trường tư thục trên cả nước. Chính sự cấp bách trên, để quản lí tốt trường mầm non, phòng chống bạo lực học đường, bạo hành trẻ em dưới mọi hình thức. Là cán bộ quản lí, tôi lựa chọn “Kinh nghiệm đổi mới trong quản lý phòng chống bạo lực học đường tại trường Mầm non B Hưng Phú, năm học 2019-2020” để nghiên cứu và áp dụng trong thực tiễn công tác của mình. 2. Tổng quan về sáng kiến * Cơ sở lý luận Bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm trấn áp người khác gây nên những tổn thương về tinh thần và thể xác diễn ra trong phạm vi trường học. Bạo lực học đường bao gồm các hành vi bạo lực về thể chất, gồm đánh nhau giữa các học sinh hoặc các hình phạt thể chất của nhà trường; bạo lực tinh thần, bao gồm cả việc tấn công bằng lời nói. Ở trường mầm non thì bạo lực học đường thuộc dạng bạo hành trẻ mầm non. Vậy bạo hành trẻ em là gì? Theo định nghĩa của Tổ chức Sức khỏe Thế giới (WHO), bạo hành trẻ em bao gồm tất cả những hành vi đối xử tệ bạc về thể chất hay tinh thần, xâm hại tình dục, lợi dụng hay bỏ bê, dẫn đến nguy hại hay khả năng nguy hại đối với sức khỏe, nhân phẩm, hay sự phát triển của đứa trẻ. Bạo hành có thể được thực hiện bởi cha mẹ, người trông nom, hay một đứa trẻ lớn hơn,…v…v. Bạo hành trẻ em là một vấn nạn mang tầm quốc tế, xảy ra từng ngày từng giờ, ở mọi quy mô lớn nhỏ. Bất kỳ ai cũng có khả năng trở thành nạn nhân hay người bạo hành, dù họ sống trong nền văn minh nào, địa vị ra sao. Dù không có một câu chuyện nào là hoàn toàn giống hệt nhau, một điều chắc chắn là bạo hành sẽ để lại hậu quả trầm trọng cho trẻ em, cộng đồng và xã hội. Có nhiều dạng bạo hành trẻ em như bạo hành thể chất, bạo hành tâm lí, bạo hành tình dục, bỏ bê và lạm dụng trẻ em. Trong phạm vị sáng kiến kinh nghiệm này, tôi tập trung nghiên cứu những giải pháp phòng chống bạo hành về thể chất và tâm lí trẻ em. Từ những tình huống thực tiễn trên, các ngành, các cấp mà chủ yếu là các nhà quản lý giáo dục luôn quan tâm đến việc phòng, chống bạo lực học đường trong trường học và bạo hành trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm phát triển nền giáo dục nước nhà. * Cơ sở pháp lý Những năm gần đây, do vấn nạn bạo lực học đường ngày càng gia tăng. Các cấp, các ngành tăng cường công tác quản lí nhà nước về phòng chống bạo lực học đường, nên ban hành nhiều văn bản chỉ đạo cụ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo có ra Chỉ thị số 993/CT-BGDĐT ngày 12 tháng 4 năm 2019 về việc tăng cường giải pháp phòng, chống bạo lực học đường trong cơ sở giáo dục; Kế hoạch số 558/KH-BGDĐT ngày 10 tháng 7 năm 2019, kế hoạch phòng chống bạo lực học đường trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên năm 2019 và một số văn bản hướng dẫn về công tác này. Thực hiện chỉ đạo các cấp về phòng chống bạo lực học đường, trường Mầm non B Hưng Phú cũng ban hành kế hoạch phòng chống bạo lực học đường và vi phạm pháp luật theo từng năm học và kế hoạch thực hiện chuyên đề “Đẩy mạnh phòng, chống bạo hành trẻ em trong nhà trường”. * Thực trạng của vấn đề Bạo hành trẻ em không còn là vấn đề mới mẻ trong những năm gần đây. Mooix mỗi một vấn đề, một vụ việc bạo hành được phát hiện là hồi chuông cảnh báo cho môi trường giáo dục thiếu an toàn, thiếu lành mạnh. Mặc dù được nhắc nhỡ, cảnh báo thường xuyên nhưng tình trạng bạo hành trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non vẫn còn xảy ra và có chiều hướng gia tăng. Điển hình một số vụ bạo hành trẻ em xảy ra vào năm 2017 và 2018: Tháng 3/ 2017, Gò Vấp, một điểm giữ trẻ đã bị Tổ công an đình chỉ do bạo hành trẻ em. Trước đó, trên mạng xã hội đã xôn xao một clip ghi lại hình ảnh 2 bảo mẫu bắt các bé nằm ngửa và đổ thức ăn vào miệng, đánh đập, quát tháo trẻ rất thô bạo. Ngày 21/5, mạng xã hội xuất hiện clip bảo mẫu bóp miệng, lấy khăn đắp lên rồi đập vào mặt trẻ, và có những lời lẽ hăm doạ khi trẻ có biểu hiện ăn chậm. Sự việc được xác định xảy ra ở nhóm trẻ tư thục Mẹ Mười trên đường Thái Thị Bôi (quận Thanh Khê, Đà Nẵng) Ngày 25/7, trên mạng xã hội, một tài khoản chia sẻ hình ảnh và thông tin một bé gái bị thâm sưng một bên má được cho là do cô giáo đánh. Khuôn mặt cháu bé sưng, bên má phải sưng, thâm tím. Quan sát qua camera của nhà trẻ cho thấy, cháu bị cô giáo kẹp cổ và tát liên tiếp vào mặt. Một số nguồn tin cũng cho hay, cô còn lấy dép đánh từ trên lưng xuống dưới chân cháu và và dọa, nếu cháu nói ra sẽ bị cắt lưỡi. Khoảng tháng 8/2018, một clip giáo viên mầm non nhồi nhét trẻ thô bạo trong giờ ăn ở Hà Nội cũng gây bức xúc dữ dội trong dư luận. Nguyên nhân trận đòn chỉ là do cháu khóc khi ăn. Hình ảnh camera ghi lại cảnh nữ giáo viên mặc bộ quần áo màu tím, liên tục nhồi nhét thức ăn vào miệng bé trai khi bé nôn và khóc. Khi cháu bé nhè ra và khóc do bị nhồi liên tiếp quá nhiều, cô giáo đã lôi cháu bé ra góc khuất camera đánh liên tiếp. Nói chung, bạo hành trẻ em vẫn còn diễn ra mà chưa bao giờ xác định được điểm dừng. Điều này không chỉ ảnh hướng đến uy tín, chất lượng các cơ sở giáo dục mầm non mà, làm mất lòng tin của xã về công tác giáo dục và đặc biệt là ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nhân cách của đứa trẻ sau này. 3. Tính mới của vấn đề Nội dung của vấn đề trong sáng kiến đưa ra mặc dù không mới những làm rõ được một cách sâu sắc về những giải pháp nhằm làm hạn chế tình trạng bạo hành trẻ em tại các trường mầm non. PHẦN B: NỘI DUNG 1. Thực trạng Trường mầm non B Hưng phú được thành lập năm 2014, trong những năm học vừa qua luôn thực hiện tốt chức năng chăm sóc, giáo dục trẻ. Đội ngũ cán bộ, giáo viên trẻ, nhiệt tình, năng nổ trong công việc, một số ít giáo viên có tâm huyết với nghề, nhận thức rõ vấn nạn bạo hành trẻ em là vấn để cần khắc phục trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non. Năm học 2019-2020, trường có 7 lớp mẫu giáo với 242 trẻ thuộc các độ tuổi 3, 4, 5 tuổi. Trẻ hồn nhiên, năng động, yêu thích đi học. Điều kiện cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi đảm bảo theo Thông tư số 01/VBHN-BGDĐT. Các lớp đều có máy vi tính và ti vi để phục vụ công tác giảng dạy trẻ. 100% trẻ ăn bán trú. Từ khi thành lập thì nhà trường chưa có xảy ra trường hợp giáo viên bạo hành trẻ. Tổng số điểm trưởng là 4 điểm. Trong đó có 3 điểm lẻ và 1 điểm trung tâm. Việc quản lí các điểm lẻ đôi lúc còn gặp khó khăn, chưa bao quát liên tục về công tác chăm sóc, giáo dục trẻ cũng như công tác phòng, chống bạo hành trẻ em. 2. Biện pháp đổi mới trong quản lý phòng chống bạo lực học đường tại trường Mầm non B Hưng Phú, năm học 2019-2020 2.1. Tuyên truyền về phòng chống hành vi bạo lực tại gia đình. Nhà trường luôn chủ động trong việc trao đổi thông tin với gia đình trẻ cũng như chính quyền địa phương để có thể nắm bắt tình hình về điều kiện gia đình, mối quan hệ xã hội của gia đình trẻ, đặc điểm tâm sinh lí của trẻ để kịp thời uốn nắn những hành vi có nguy cơ trẻ gây ra bạo lực với bạn, với người thân hoặc cô giáo. Ngày nay do điều kiện kinh tế của các gia định tương đối ổn định, đa số gia đình ít con nên không tránh khỏi sự nuông chiều quá mức về vật chất cũng như về sở thích của trẻ nên có nhiều trẻ nên tạo cho trẻ một cái vỏ bọc quá cứng nhắc gây nên tâm lý, ỷ lại, dựa dẫm, chỉ biết hưởng thụ, thiếu sự tôn trọng với người khác chính vì điều này cũng là nguy cơ dẫn đến đứa trẻ có hành vi bạo lực. Cho nên, đội ngũ giáo viên cần tuyên truyền đến các bậc phụ huynh ngoài cho con cái có cuộc sống vật chất đầy đủ thì cha mẹ hãy là những người bạn đồng hành trong cả chặng đường làm người của con cái, cần giáo dục trẻ có sự sẻ chia, thông cảm, tôn trọng người khác. Cần có thái độ phê phán lên án những hành vi thô bạo và phải có những biện pháp xử lí có tính chất răn đe, để cho đứa trẻ hiểu và nhận biết sai trái của bản thân. 2.2. Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện phòng, chống bạo lực học đường, bạo hành trẻ em Mầm non là thế hệ tương lai của đất nước, thiết nghĩ muốn trẻ được phát triển toàn diện, phải tạo được môi trường sống thoải mái, tràn đầy tình yêu thương, đó là gốc rễ, điều kiện để các em phát triển toàn diện bản thân. Môi trường giáo dục bao gồm môi trường vật chất và môi trường xã hội. Trong nhà trường cần xây dựng môi trường vật chất với đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, các đồ dùng, đồ chơi phải có tính mở kích thích được sự hoạt động tích cực của đứa trẻ. Các đồ dùng, đồ chơi, các vật dụng khác ở trong trường, trong lớp phải đảm bảo an toàn, không sắt, nhọn, không độc hại,… Xây dựng môi trường xã hội tích cực, hài hòa. Trong giao tiếp giữa người lớn với trẻ, người lớn với nhau phải nhẹ nhàng, cởi mở, ôn hòa trong mọi tình huống. Điều này vừa tạo điều kiện cho đứa trẻ học tập, noi theo mà giúp cho bầu không khí tâm lí thoải mái, phát huy được hết khả năng của mỗi cá nhân trong công việc của mình. 2.3. Bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, người lao động trong công tác phòng chống bạo lực học đường trong cơ sở giáo dục. Bà Nguyễn Ngọc Quỳnh Dao- Trưởng khoa GDMN, ĐH Sài Gòn cho hay, đạo đức của giáo viên mầm non phải được hình thành từ khi còn là sinh viên, gần như là “thử lửa” từ chính tháng ngày ngồi trên ghế nhà trường. Lòng yêu nghề và sự kiên nhẫn cần thiết cũng cần được rèn giũa và bồi đắp ngay từ khi đang học. Chính lý do này nên theo bà Quỳnh Dao, bất kể một cơ sở mầm non nào dù tư thục hay công lập khi tuyển chọn giáo viên đều phải chú trọng kỹ khâu tuyển dụng nhân sự. Đó phải là một người có trình độ chuyên môn nhất định và phẩm chất đạo đức tốt để có thể “trụ” được với nghề. Nếu không yêu trẻ, yêu công việc, hệ lụy đáng tiếc chắc chắn sẽ đến từ chính những người giáo viên như thế. Áp dựng quan điểm đó vào thực tiễn, trường mầm non B Hưng Phú ngoài thực hiện các giải pháp về bồi dưỡng, nâng cao năng lực của cán bộ, giáo viên. Luôn đặc biệt quan tâm giáo dục đạo đức nhà giáo theo tình thần Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT ngày 16/4/2008 Quyết định ban hành Quy định về đạo đức nhà giáo. Đồng thời, quan tâm tạo điều kiện hơn nữa tới sức khỏe tinh thần của giáo viên bằng cách giảm áp lực cho họ. Cập nhật và triển khai kịp thời những văn bản qui định về phòng chống bạo lực học đường đến đội ngũ cán bộ, giáo viên để chủ động áp dụng vào thực tiễn công tác kịp thời, hiệu quả. 2.4. Tích hợp, lồng ghép nội dung phòng, chống bạo lực học đường vào nội dung một số hoạt động giáo dục Nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo giáo viên lồng ghép các môn học có nội dung, kiến thức liên quan đến bạo lực, bạo hành trẻ mầm non vào dạy như chủ đề nghề nghiệp tổ chức hoạt động về “Nghề giáo viên mầm non”, chủ đề Bản thân tổ chức hoạt động “Những người bạn thân yêu của bé”, “Những hành vi đúng-sai, tốt-xấu”... để trẻ nhận thức được những kiểu bạo hành khác nhau, hậu quả của bạo hành đối với trẻ, đối với bạn, đối với xã hội... Từ đó, hình thành ở trẻ thái độ lên án nạn bạo hành và góp phần kiểm soát hành vi của trẻ trong cuộc sống. Chú trọng trong việc giảng dạy một số kỹ năng sống nhằm trang bị nhận thức đúng đắn cho trẻ về hành động đẹp, tăng cường tinh thần trách nhiệm cũng như ý thức được các hành vi bạo lực không tốt cho cuộc sống. 2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện phòng, chống bạo lực học đường, bạo hành trẻ em tại trường Việc trẻ bị bạo hành cũng có thể khiến trẻ bị tách biệt khỏi bạn bè. Những đứa trẻ thấy các bạn bị đánh khi không hiểu lý do, chỉ nghĩ rằng hư sẽ bị đánh, từ đó tạo ra sự tẩy chay giữa các trẻ với nhau. Dần dần bạn bị bạo hành sẽ cảm thấy bị cô độc, bản thân có vấn đề, tự đổi lỗi cho bản thân… Nếu tình trạng này kéo dài, đến một lúc nào đó, trẻ rất dễ rơi vào tình trạng trầm cảm, lo âu và rối loạn về mặt cảm xúc. Những điều này cũng ảnh hưởng đến hành vi sau này của trẻ. Một trong những nguyên nhân dẫn đến bạo hành trẻ em trong trường mầm non là do áp lực của giáo viên, người trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ. Những công việc hằng ngày diễn ra liên tục từ việc chăm trẻ ăn, quản trẻ học, … yêu cầu từ phụ huynh, từ nhà trường đã tạo ra áp lực không hề nhỏ đối với người giáo viên. Thế nên, là nhà quản lí giáo dục, chúng ta cần hết sức quan tâm đến năng lực từng giáo viên trong trường mình để có sự phân công nhiệm vụ hợp lí, khoa học, tránh việc tạo áp lực cho giáo viên. Tạo áp lực cho giáo viên bằng cách giáo quá nhiều nhiệm vụ cùng lúc, vừa không đạt hiệu quả cao trong công việc mà còn có thể xảy ra những hệ lụy liên quan đến bạo hành trẻ tại nhóm, lớp. Ngoài ra, nhà trường phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhỡ giáo viên trong công tác. Thực hiện tốt việc phòng, chống bạo lực học đường, bạo hành trẻ em. Xây dựng qui tắc ứng xử trong nhà trường để ràng buộc mỗi cá nhân về những hành vi ứng xử sao cho phù hợp môi trường sư phạm, góp phần phòng, chống bạo hành trẻ em trong nhà trường. 3. Những kết quả đạt được Qua thời gian áp dụng những giải pháp phòng chống bạo lực học đường trong trường, thì đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, đó là đến thời điểm cuối năm học 2019-2020, trường không xảy ra trường hợp bạo lực học đường hay bạo hành trẻ em nào, chất lượng giáo dục luôn được nâng lên, được sự tin tưởng, tín nhiệm từ phía phụ huynh dành cho đội ngũ nhà giáo trong trường. - Chất lượng giáo dục trẻ qua các chủ đề luôn đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra: Kết quả đạt theo lĩnh vực phát triển TT 1 Chủ đề Trường Mầm non PT thể chất (%) PT nhận thức (%) PT ngôn ngữ (%) 97.40 95.99 96.42 PT Tĩnh Tổng PT cảm - Kỹ thẩm mĩ cộng% năng XH (%) (%) 94.96 90.80 95.11 2 Bản thân 97.29 95.69 96.80 97.15 96.65 96.72 3 Gia đình 98.24 97.49 97.05 96.64 95.94 97.07 4 Nghề nghiệp 97.26 95.23 97.01 97.17 93.91 96.12 5 Động vật 98.06 98.16 97.56 96.15 94.21 96.83 6 Thực vật 98.61 97.88 96.91 97.57 96.29 97.45 7 Mùa xuân-Tết 98.52 98.16 97.17 96.81 95.83 97.30 Tổng toàn trường 97.91 96.94 96.99 96.63 94.80 96.66 Mẫu giáo 5 tuổi 98.14 97.39 97.14 96.87 95.23 96.95 Kết quả kiểm tra, đánh giá công tác xây dựng trường học an toàn, phòng chống tai nạn thương tích và xây dựng phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” đều đạt loại tốt. 4. Bài học kinh nghiệm Phòng chống bạo lực học đường trong trường học nói chung, phòng, chống việc bạo hành trẻ em trong trường mầm non nói riêng là một nhiệm vụ hết sức cần thiết, mang tính cấp bách trong tình hình hiện nay. Mỗi nhà trường, nhà trẻ cần quan tâm và có những giải pháp ngăn chặn những hành vi này trong cơ quan, đơn vị mình. Giải pháp phòng chống bạo lực học đường hiệu quả nhất đó chính là sự nhận thức và điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân trong nhà trường. Cụ thể hơn đó là sự điều chỉnh, cân bằng về cảm xúc để chúng ta tìm ra được những giải pháp giáo dục phù hợp chứ không thể theo phương châm “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi” của ông bà xưa được. Nhà trường muốn phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục thì phải thực hiện tốt việc phòng chống bạo lực học đường. Quan tâm tổ chức các hoạt động dạy kỹ năng sống cho trẻ. 5. Khả năng ứng dụng và triển khai kết quả sáng kiến Những giải pháp được đề ra trong sản kiến được áp dụng đạt hiệu quả tại trường Mầm non B Hưng Phú. Tùy vào điều kiện từng trường khác nhau, thì những giải pháp được nêu trên có thể áp dụng vào hầu hết các trường mầm non, mẫu giáo trên cả nước. PHẦN C: KẾT LUẬN 1. Kết luận Phòng chống bạo lực học đường là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Muốn đứa trẻ phát triển tốt thì cần làm tốt trong xây dựng 3 môi trường giáo dục “Nhà trường – Gia đình – Xã hội”. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh, gia đình học sinh và cộng đồng về phòng, chống bạo lực học đường. Phát hiện, thông báo, tố giác, ngăn ngừa và can thiệp kịp thời đối với các hành vi bạo lực học đường. Tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở giáo dục trong việc bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, phòng, chống bạo lực học đường; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Cần chủ động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và kịp thời, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý các vụ bạo lực học đường bảo đảm công khai, nghiêm túc theo quy định của pháp luật. 2. Kiến nghị, đề xuất: Không có