TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ
PHẠM HUỲNH NGÂN HÀ
ĐÁNH GIÁ VÀ HOÀN THIỆN QUY TRÌNH
ÁP DỤNG THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN
KIỂM TOÁN AFC VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Kiểm toán
Mã số ngành: 52340302
05 - 2018
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ
PHẠM HUỲNH NGÂN HÀ
MSSV: B1402865
ĐÁNH GIÁ VÀ HOÀN THIỆN QUY TRÌNH
ÁP DỤNG THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN
KIỂM TOÁN AFC VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Kiểm toán
Mã số ngành: 52340302
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
TRƯƠNG THỊ THÚY HẰNG
05 – 2018
LỜI CẢM TẠ
Đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn đến tập thể giảng viên khoa Kinh tế
trường Đại học Cần Thơ, các thầy cô đã tận tình giảng dạy và trang bị cho em
nhiều kiến thức để hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, em xin một lần nữa chân
thành cảm ơn Cô Trương Thị Thúy Hằng đã trực tiếp hướng dẫn, tận tâm góp ý
và nhận xét, giúp đỡ nhiều cho em khi em gặp phải khó khăn trong quá trình
hoàn thành.
Em cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám Đốc, các anh chị kiểm toán
viên trong Công ty TNHH Kiểm toán AFC đã nhiệt tình giúp đỡ, hướng dẫn và
tạo nhiều điều kiện thuận lợi để em có cơ hội tiếp xúc với thực tế trong suốt thời
gian thực tập tại đơn vị.
Vì kiến thức còn nhiều hạn chế, bản thân thiếu kinh nghiệm cũng như vấn
đề về thời gian nên luận văn của em không khỏi chứa đựng những thiếu sót. Em
rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô và anh chị
kiểm toán viên trong Công ty Kiểm toán AFC để đề tài này được hoàn thiện
hơn.
Sau cùng, em xin gởi lời chúc sức khỏe đến các quý Thầy Cô và anh chị
trong Công ty TNHH Kiểm toán AFC đã giúp đỡ em trong quá trình thực tập.
Xin chân thành cảm ơn!
Cần Thơ, ngày… …tháng…… năm 2018
Sinh viên thực hiện
Phạm Huỳnh Ngân Hà
i
TRANG CAM KẾT
Tôi xin cam kết luận văn tốt nghiệp này được hoàn thành dựa trên các kết
quả nghiên cứu của tôi và kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ
luận văn cung cấp nào khác.
Cần Thơ, ngày……tháng…… năm 2018
Sinh viên thực hiện
Phạm Huỳnh Ngân Hà
ii
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Cần Thơ, ngày… …tháng…… năm 2018
Thủ trưởng đơn vị
(Ký tên và đóng dấu)
iii
NHẬN XÉT CỦA HỘT ĐỒNG PHẢN BIỆN
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
iv
MỤC LỤC
Trang
Chương 1: GIỚI THIỆU .................................................................................... 1
1.1 Đặt vấn đề ................................................................................................... 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 2
1.2.1 Mục tiêu chung ......................................................................................... 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ......................................................................................... 2
1.3 Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 2
1.3.1 Không gian ................................................................................................ 2
1.3.2 Thời gian ................................................................................................... 2
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 2
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 3
2.1 Cơ sở lý luận ................................................................................................ 3
2.1.1 Tổng quan về Kiểm toán........................................................................... 3
2.1.2 Khái quát chung về thủ tục phân tích ...................................................... 4
2.1.3 Thủ tục phân tích trong 3 giai đoạn kiểm toán ....................................... 12
2.1.4 Đánh giá việc áp dụng thủ tục phân tích................................................. 13
2.2 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 14
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu.................................................................. 14
2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ................................................................ 14
Chương 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN
AFC VIỆT NAM – CHI NHÁNH CẦN THƠ ................................................ 15
3.1 Giới thiệu chung ........................................................................................ 15
3.2 Lĩnh vực kinh doanh .................................................................................. 16
3.2.1 Dịch vụ tư vấn tài chính .......................................................................... 16
3.2.2 Dịch vụ đảm bảo ..................................................................................... 16
3.2.3 Dịch vụ thuế ............................................................................................ 16
3.3 Cơ cấu tổ chức ........................................................................................... 17
3.3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức.............................................................................. 17
v
3.3.2 Chức năng, nhiệm vụ .............................................................................. 17
3.4 Sơ lược kết quả kinh doanh ....................................................................... 18
3.5 Thuận lợi, khó khăn và phương hướng hoạt động ..................................... 19
3.5.1 Thuận lợi ................................................................................................. 19
3.5.2 Khó khăn ................................................................................................. 19
3.5.3 Phương hướng hoạt động ........................................................................ 20
3.6 Quy trình kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam
– Chi nhánh Cần Thơ ....................................................................................... 20
3.6.1 Chuẩn bị kiểm toán ................................................................................. 20
3.6.2 Thực hiện kiểm toán ............................................................................... 23
3.6.3 Hoàn thành kiểm toán ............................................................................. 24
Chương 4: ĐÁNH GIÁ QUY TRÌNH ÁP DỤNG THỦ TỤC PHÂN TÍCH
TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH
KIỂM TOÁN AFC VIỆT NAM – CHI NHÁNH CẦN THƠ ......................... 26
4.1 Giới thiệu quy trình thực hiện thủ tục phân tích tại Công ty TNHH Kiểm
toán AFC – Chi nhánh Cần Thơ ...................................................................... 26
4.1.1 Giai đoạn lập kế hoạch ........................................................................... 26
4.1.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán ................................................................ 26
4.1.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán ............................................................. 26
4.2 Giới thiệu hai công ty khách hàng ............................................................. 26
4.2.1 Công ty TNHH SẢN XUẤT – TM & DV Trường Thịnh ...................... 26
4.2.2 Công ty Cổ phần thực phẩm Tường Duy................................................ 27
4.3 Áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán ................. 28
4.3.1 Phân tích sơ bộ Bảng cân đối kế toán ..................................................... 28
4.3.2 Phân tích sơ bộ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ......................... 33
4.3.3 Phân tích sơ bộ tỷ số tài chính ................................................................ 36
4.4 Áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn thực hiện kiểm toán ............... 39
4.4.1 Tiền và các khoản tương đương tiền ...................................................... 39
4.4.2 Nợ phải thu khách hàng .......................................................................... 42
4.4.3 Hàng tồn kho ........................................................................................... 45
vi
4.4.4 Tài sản cố định ........................................................................................ 47
4.4.5 Nợ phải trả người bán ............................................................................. 50
4.4.6 Doanh thu BH và CCDV ........................................................................ 52
4.5 Áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn hoàn thành kiểm toán ............. 56
4.5.1 Phân tích sơ bộ Bảng cân đối kế toán đã kiểm toán ............................... 56
4.5.2 Phân tích sơ bộ Báo cáo KQHĐKD đã kiểm toán .................................. 59
4.5.3 Phân tích sơ bộ tỷ số tài chính đã kiểm toán .......................................... 60
4.6 So sánh quy trình áp dụng thủ tục phân tích giữa 2 công ty khách hàng .. 62
4.7 So sánh quy trình áp dụng thủ tục phân tích của Công ty TNHH Kiểm toán
AFC Cần Thơ với lý thuyết và Chương trình kiểm toán VACPA .................. 63
4.7.1 So sánh với lý thuyết .............................................................................. 63
4.7.2 So sánh với chương trình kiểm toán VACPA ........................................ 64
4.8 Đánh giá quy trình áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC tại
Công ty TNHH Kiểm toán AFC – Chi nhánh Cần Thơ .................................. 65
4.8.1 Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán ................................................................. 65
4.8.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán ................................................................ 66
4.8.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán ............................................................. 66
Chương 5: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY TRÌNH ÁP DỤNG
THỦ THỤC PHÂN TÍCH TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY
TNHH KIỂM TOÁN AFC – CHI NHÁNH CẦN THƠ ................................. 67
5.1 Nhận xét quy trình áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC tại
Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ .................. 67
5.1.1 Ưu điểm .................................................................................................. 67
5.1.2 Nhược điểm ............................................................................................ 68
5.1.3 Nguyên nhân ........................................................................................... 68
5.2 giải pháp hoàn thiện quy trình áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán
BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán AFC – Chi nhánh Cần Thơ .................. 69
5.2.1 Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán ................................................................. 69
5.2.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán ................................................................ 69
5.2.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán ............................................................. 70
Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................... 71
vii
6.1 Kết luận ...................................................................................................... 71
6.2 Kiến nghị.................................................................................................... 71
6.2.1 Đối với Bộ tài chính................................................................................ 71
6.2.2 Đối với Hội kiểm toán viên hành nghề ................................................... 71
6.2.3 Đối với đơn vị được kiểm toán ............................................................... 72
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 73
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 74
viii
DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Tóm tắt việc lựa chọn phương pháp phân tích ................................ 10
Bảng 2.2: Mức độ hữu ích của từng loại thủ tục phân tích theo vị trí của khoản
mục trên BCTC ................................................................................................ 11
Bảng 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty TNHH Kiểm toán AFC
Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ qua các năm 2015, 2016, 2017.. .................. 18
Bảng 3.2: Bảng đánh giá mức trọng yếu tổng thể BCTC ................................ 22
Bảng 4.1: Phân tích sơ bộ Bảng cân đối kế toán qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 29
Bảng 4.2: Phân tích sơ bộ Bảng cân đối kế toán qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 31
Bảng 4.3: Phân tích sơ bộ Bảng BCKQHĐKD qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 33
Bảng 4.4: Phân tích sơ bộ Bảng BCKQHĐKD qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 35
Bảng 4.5: Phân tích tỷ số tài chính qua 2 năm 2016 và 2017 của Công ty
Trường Thịnh ................................................................................................... 36
Bảng 4.6: Phân tích tỷ số tài chính qua 2 năm 2016 và 2017 của Công ty
Tường Duy ....................................................................................................... 38
Bảng 4.7: So sánh số dư tiền và các khoản tương đương tiền qua 2 năm 2016
và 2017 của Công ty Trường Thịnh ................................................................. 40
Bảng 4.8: Phân tích tỷ trọng số dư tiền và các khoản tương đương tiền qua 2
năm 2016 và 2017 của Công ty Trường Thịnh ................................................ 40
Bảng 4.9: So sánh số dư tiền và các khoản tương đương tiền qua 2 năm 2016
và 2017 của Công ty Tường Duy..................................................................... 41
Bảng 4.10: Phân tích tỷ trọng số dư tiền và các khoản tương đương tiền qua 2
năm 2016 và 2017 của Công ty Tường Duy .................................................... 42
Bảng 4.11: So sánh số dư nợ phải thu khách hàng qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 43
Bảng 4.12: So sánh số vòng quay các khoản phải thu và số ngày thu tiền bình
quân qua 2 năm 2016 và 2017 của Công ty Trường Thịnh ............................. 43
ix
Bảng 4.13: So sánh số dư nợ phải thu khách hàng qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 44
Bảng 4.14: So sánh số vòng quay các khoản phải thu và số ngày thu tiền bình
quân qua 2 năm 2016 và 2017 của Công ty Tường Duy ................................. 44
Bảng 4.15: So sánh số dư và cơ cấu hàng tồn kho qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 45
Bảng 4.16: Phân tích tỷ trọng hàng tồn kho qua 2 năm 2016 và 2017 của Công
ty Trường Thịnh ............................................................................................... 46
Bảng 4.17: So sánh số dư và cơ cấu hàng tồn kho qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 46
Bảng 4.18: Phân tích tỷ trọng hàng tồn kho qua 2 năm 2016 và 2017 của Công
ty Tường Duy ................................................................................................... 47
Bảng 4.19: So sánh số dư TSCĐ qua 2 năm 2016 và 2017 của Công ty Trường
Thịnh ................................................................................................................ 48
Bảng 4.20: Tỷ số giữa chi phí khấu hao và nguyên giá TSCĐ qua 2 năm 2016
và 2017 của Công ty Trường Thịnh ................................................................. 48
Bảng 4.21: So sánh số dư TSCĐ qua 2 năm 2016 và 2017 của Công ty Tường
Duy................................................................................................................... 49
Bảng 4.22: Tỷ số giữa chi phí khấu hao và nguyên giá TSCĐ qua 2 năm 2016
và 2017 của Công ty Tường Duy..................................................................... 49
Bảng 4.23: So sánh số dư nợ phải trả nhà cung cấp qua 2 năm 2016 và 2017
của Công ty Trường Thịnh .............................................................................. 50
Bảng 4.24: Phân tích tỷ trọng phải trả người bán qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 51
Bảng 4.25: So sánh số dư nợ phải trả nhà cung cấp qua 2 năm 2016 và 2017
của Công ty Tường Duy .................................................................................. 51
Bảng 4.26: Phân tích tỷ trọng phải trả người bán qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 52
Bảng 4.27: So sánh doanh thu BH và CCDV qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 53
Bảng 4.28: Doanh thu theo tháng năm 2017 của Công ty Trường Thịnh ....... 53
Bảng 4.29: So sánh doanh thu BH và CCDV qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 54
x
Bảng 4.30: Doanh thu theo tháng năm 2017 của Công ty Tường Duy ........... 55
Bảng 4.31: Phân tích Bảng cân đối kế toán sau kiểm toán qua 2 năm 2016 và
2017 của Công ty Trường Thịnh ..................................................................... 57
Bảng 4.32: Phân tích Bảng cân đối kế toán sau kiểm toán qua 2 năm 2016 và
2017 của Công ty Tường Duy ......................................................................... 58
Bảng 4.33: Phân tích Bảng BCKQHĐKD sau kiểm toán qua 2 năm 2016 và
2017 của Công ty Trường Thịnh ..................................................................... 59
Bảng 4.34: Phân tích Bảng BCKQHĐKD sau kiểm toán qua 2 năm 2016 và
2017 của Công ty Tường Duy ......................................................................... 60
Bảng 4.35: Phân tích tỷ số tài chính đã kiểm toán qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Trường Thịnh ..................................................................................... 61
Bảng 4.36: Phân tích tỷ số tài chính đã kiểm toán qua 2 năm 2016 và 2017 của
Công ty Tường Duy ......................................................................................... 62
Bảng 4.37: So sánh quy trình áp dụng thủ tục phân tích của công ty AFC với
Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 520 .......................................................... 64
Bảng 4.38: Bảng 4.38: So sánh quy trình áp dụng thủ tục phân tích của công ty
AFC với Chương trình kiểm toán VACPA ..................................................... 65
xi
DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 3.1 Bộ máy tổ chức Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam Chi nhánh Cần Thơ .......................................................................................... 17
Hình 3.2 Giai đoạn thực hiện kế hoạch ......................................................... 233
Hình 3.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán ..................................................... 244
xii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
KTV
:
Kiểm toán viên
TNHH
:
Trách nhiệm hữu hạn
BCTC
:
Báo cáo tài chính
VACPA
:
Chương trình kiểm toán mẫu
VAS
:
Chuẩn mực kế toán Việt Nam
DN
:
Doanh nghiệp
DT
:
Doanh thu
HĐKD
:
Hoạt động kinh doanh
KH
:
Khách hàng
BCKQHĐKD :
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
BCĐKT
:
Bảng cân đối kế toán
BGĐ
:
Ban giám đốc
BH và CCDV :
Bán hàng và cung cấp dịch vụ
HTK
:
Hàng tồn kho
LNST
:
Lợi nhuận sau thuế
TC
:
Tài chính
TSCĐ
:
Tài sản cố định
XDCB
:
Xây dựng cơ bản
VCSH
:
Vốn chủ sở hữu
xiii
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ
Nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, các công ty và doanh
nghiệp phát triển không ngừng về số lượng, hình thức và quy mô hoạt động.
Trong môi trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay thì thông tin tài chính đã trở
thành một trong những nhân tố quan trọng giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết
định đầu tư đúng đắn, để đảm bảo những thông tin đó phản ánh trung thực và
hợp lý trên khía cạnh trọng yếu thì cần một tổ chức độc lập, khách quan tiến
hành kiểm tra để xác nhận tính trung thực, hợp lý và độ tin cậy của các thông
tin tài chính. Từ đó, dịch vụ Kiểm toán ra đời đã đáp ứng được nhu cầu cấp thiết
này và ngày càng chứng tỏ được vị thế của mình trong xã hội.
Báo cáo tài chính phản ánh kết quả kinh doanh và tình hình tài chính của
doanh nghiệp trên mọi khía cạnh nói chung. Kiểm toán Báo cáo tài chính nhằm
đưa ra ý kiến về sự trung thực và hợp lý của thông tin trên báo cáo, làm cơ sở
cho người sử dụng đánh giá những thông tin này và đưa ra quyết định kinh tế
phù hợp. Hoạt động Kiểm toán Báo cáo tài chính giúp doanh nghiệp cải thiện
tình hình tài chính và nâng cao năng lực quản lý. Kết quả của kiểm toán Báo
cáo tài chính phục vụ cho nhiều đối tượng như đơn vị được kiểm toán, nhà nước,
cổ đông, nhà đầu tư, ngân hàng,…Và hiện nay, một trong những phương pháp
hiệu quả giúp kiểm toán viên (KTV) thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ và
thích hợp để đưa ra nhận xét phù hợp về tình hình tài chính của đơn vị đó chính
là thủ tục phân tích.
Thủ tục phân tích được xem là kỹ thuật hiện đại và tiên tiến hiện nay.
Ngoài những ưu điểm như tiết kiệm thời gian, chi phí, đảm bảo hợp lý và đồng
bộ giữa số liệu và tài liệu khách hàng cung cấp còn giúp KTV hạn chế những
sai sót, gian lận thông qua việc phân tích tỷ số tài chính, xác định được rủi ro có
sai sót trọng yếu chưa được phát hiện trước đó, đồng thời giúp KTV có cái nhìn
bao quát về tình hình của doanh nghiệp và hình thành kết luận tổng thể liệu Báo
cáo tài chính (BCTC) có nhất quán với hiểu biết của KTV về đơn vị được kiểm
toán hay không. Thủ tục phân tích đã trở thành công cụ hữu ích góp phần nâng
cao chất lượng của cuộc kiểm toán.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc áp dụng thủ tục phân tích trong
kiểm toán nên em chọn đề tài “Đánh giá và hoàn thiện quy trình áp dụng thủ
tục phân tích trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty trách nhiệm
hữu hạn Kiểm toán AFC Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ” làm đề tài nghiên
cứu luận văn tốt nghiệp của mình.
1
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Đánh giá và hoàn thiện việc thực hiện thủ tục phân tích trong kiểm toán
BCTC tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn (TNHH) Kiểm toán AFC Việt Nam –
Chi nhánh Cần Thơ, từ đó đưa ra nhận xét về những ưu và nhược điểm của việc
áp dụng các thủ tục phân tích, đồng thời đề xuất những giải pháp để nâng cao
quy trình này của công ty.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá việc thực hiện các thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC
được Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ áp dụng
cho hai công ty khách hàng.
- Nhận xét về những ưu và nhược điểm của các thủ tục phân tích mà công
ty áp dụng cho khách hàng.
- Đề xuất những giải pháp để nâng cao chất lượng cho việc vận dụng quy
trình này của công ty.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Không gian
Đề tài được nghiên cứu tại Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam –
Chi nhánh Cần Thơ và hai công ty khách hàng.
1.3.2 Thời gian
- Số liệu về kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH Kiểm toán
AFC Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ là số liệu của năm 2015, 2016 và 2017.
- Số liệu thu thập của hai công ty khách hàng trong năm tài chính 2017 từ
ngày 01/01/2017 đến ngày 31/12/2017
- Thời gian thực hiện đề tài: từ ngày 08/01/2018 đến ngày 23/04/2018.
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu cụ thể của đề tài là quy trình áp dụng thủ tục phân
tích trong kiểm toán BCTC của Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam –
Chi nhánh Cần Thơ áp dụng cho 2 công ty khách hàng.
Do đặc thù ngành kiểm toán nên một số vấn đề liên quan đến công ty
TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam và tên hai công ty khách hàng đã được người
viết điều chỉnh sao cho phù hợp và đảm bảo tính bảo mật thông tin.
Do hạn chế về thời gian thực tập cũng như điều kiện tiếp xúc thực tế nên
người viết chỉ giới hạn thực hiện đề tài trên các khoản mục tiêu biểu tại 2 công
ty khách hàng.
2
CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1 Tổng quan về Kiểm toán
2.1.1.1 Khái niệm kiểm toán
Theo Trần Thị Giang Tân và cộng sự (2014, trang 2): “Kiểm toán là quá
trình thu thập và đánh giá bằng chứng về những thông tin được kiểm tra nhằm
xác định và báo cáo về mức độ phù hợp giữa những thông tin đó với các chuẩn
mực đã được thiết lập. Quá trình kiểm toán phải được thực hiện bởi các kiểm
toán viên đủ năng lực và độc lập”.
2.1.1.2 Phân loại kiểm toán
a. Phân loại theo mục đích kiểm toán
- Kiểm toán hoạt động là việc kiểm tra và đánh giá về sự hữu hiệu và tính
hiệu quả đối với hoạt động của một bộ phận hay toàn bộ tổ chức, từ đó đề xuất
những biện pháp cải tiến.
- Kiểm toán tuân thủ là việc kiểm tra nhằm đánh giá mức độ chấp hành
một quy định nào đó, thí dụ các văn bản luật pháp, những điều khoản của một
hợp đồng hay một quy định của đơn vị…
- Kiểm toán BCTC là cuộc kiểm tra để đưa ra ý kiến nhận xét về sự trình
bày trung thực và hợp lý của BCTC của một đơn vị.
b. Phân loại theo chủ thể kiểm toán
- Kiểm toán nội bộ là loại kiểm toán do nhân viên của đơn vị thực hiện, họ
có thể thực hiện cả ba loại kiểm toán nói trên, với thế mạnh là kiểm toán hoạt
động. Để có hoạt động hữu hiệu, bộ phận kiểm toán nội bộ cần được tổ chức
độc lập với bộ phận được kiểm toán. Tuy nhiên, do KTV nội bộ là nhân viên
của đơn vị nên kết quả kiểm toán của họ chỉ có giá trị đối với đơn vị và thường
không đạt được sự tin cậy của những người bên ngoài.
- Kiểm toán Nhà nước là hoạt động kiểm toán do các công chức của Nhà
nước tiến hành và chủ yếu là thực hiện kiểm toán tuân thủ, chẳng hạn như xem
xét việc chấp hành luật pháp ở các đơn vị.
- Kiểm toán độc lập là loại kiểm toán được tiến hành bởi các KTV thuộc
những tổ chức kiểm toán độc lập. Họ thường thực hiện kiểm toán BCTC, cung
cấp dịch vụ soát xét BCTC và tùy theo yêu cầu của khách hàng, họ còn cung
cấp nhiều dịch vụ khác như kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ,…
2.1.1.3 Vai trò kiểm toán
- Hoạt động kiểm toán độc lập sẽ trở thành công cụ giúp bảo vệ sự ổn định
của nền kinh tế, đặc biệt với các quốc gia mà thị trường chứng khoán giữ một
vai trò quan trọng trong nền kinh tế.
3
- Kiểm toán góp phần năng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn lực tài
chính hợp lý và giảm thiểu rủi ro.
- Kiểm toán góp phần tạo nên gia tăng giá trị cho BCTC của doanh nghiệp.
Ngoài ra, kiểm toán có thể giúp doanh nghiệp hạn chế khả năng xảy ra các sai
phạm về kế toán tài chính.
2.1.2 Khái quát chung về thủ tục phân tích
2.1.2.1 Khái niệm
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VAS) số 520 “Thủ tục phân tích”
thì “Thủ tục phân tích được hiểu là việc đánh giá thông tin tài chính qua việc
phân tích các mối quan hệ hợp lý giữa dữ liệu tài chính và phi tài chính. Thủ tục
phân tích cũng bao gồm việc điều tra, khi cần thiết, về các biến động hoặc các
mối quan hệ được xác định là không nhất quán với các thông tin liên quan khác
hoặc có sự chênh lệch đáng kể so với các giá trị dự tính”.
2.1.2.2 Nội dung
- Theo VSA 520, các thủ tục phân tích bao gồm việc so sánh các thông tin
tài chính của đơn vị với:
(1) Thông tin có thể so sánh của các kỳ trước;
(2) Các kết quả dự tính của đơn vị, như kế hoạch hoặc dự toán, hoặc các
ước tính của kiểm toán viên, như ước tính chi phí khấu hao;
(3) Các thông tin tương tự của ngành như so sánh tỷ suất doanh thu bán
hàng trên các khoản phải thu của đơn vị được kiểm toán với số liệu trung bình
ngành hoặc với các đơn vị khác trong cùng ngành có cùng quy mô hoạt động.
- Các thủ tục phân tích cũng bao gồm việc xem xét các mối quan hệ như:
(1) Mối quan hệ giữa các yếu tố của thông tin tài chính được kỳ vọng theo
một chiều hướng có thể dự đoán được dựa trên kinh nghiệm của đơn vị được
kiểm toán, như tỷ lệ lãi gộp;
(2) Mối quan hệ giữa thông tin tài chính và thông tin phi tài chính có liên
quan như chi phí nhân công với số lượng nhân viên.
- KTV có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để thực hiện các thủ
tục phân tích, từ việc so sánh đơn giản đến các phân tích phức tạp đòi hỏi phải
sử dụng các kỹ thuật thống kê tiên tiến. Các thủ tục phân tích có thể được áp
dụng cho báo cáo tài chính hợp nhất, các bộ phận cấu thành hoặc các yếu tố
riêng lẻ của thông tin.
2.1.2.3 Vai trò
- Thủ tục phân tích là một thủ tục kiểm toán có hiệu quả cao vì ít tốn kém
thời gian, chi phí thấp nhưng có thể cung cấp bằng chứng về đồng bộ, hợp lý
chung của số liệu, đồng thời giúp kiểm toán viên không sa quá nhiều vào các
nghiệp vụ cụ thể.
- Thủ tục phân tích giúp cho KTV có cái nhìn tổng quát về tình hình hoạt
động kinh doanh trong kỳ của khách hàng thông qua việc đánh giá sơ bộ BCTC.
4
- Thủ tục phân tích giúp KTV nhận diện được những chênh lệch bất thường
nhằm xác định những khu vực và khoản mục có độ rủi ro cao. Dựa vào đó KTV
xác định được nội dung, phạm vi cũng như thời gian của các thủ tục kiểm toán
khác, giúp cho KTV quyết định nên thu hẹp hay mở rộng các thủ tục kiểm tra
chi tiết.
- Thủ tục phân tích giúp KTV đánh giá được khả năng hoạt động liên tục
của khách hàng. Thông qua dữ liệu từ kết quả của việc áp dụng các thủ tục phân
tích, KTV có thể thấy được khả năng tài chính và các dấu hiệu về khả năng tài
chính của doanh nghiệp.
2.1.2.4 Mức độ tin cậy
Quy trình phân tích được áp dụng cho các thông tin có thực và có mối
quan hệ lẫn nhau. Kết quả phân tích các mối quan hệ cung cấp cho KTV bằng
chứng kiểm toán về sự đầy đủ, tính chính xác, tính hợp lý về các dữ liệu do hệ
thống kế toán lập ra. Độ tin cậy của quy trình phân tích phụ thuộc vào sự đánh
giá của kiểm toán viên về sự rủi ro mà quy trình phân tích không phát hiện được.
Mức độ tin cậy vào kết quả của quy trình phân tích phụ thuộc vào các
nhân tố sau:
- Tính trọng yếu của các tài khoản hoặc loại nghiệp vụ;
- Các thủ tục kiểm toán khác có cùng một mục tiêu kiểm toán;
- Độ chính xác có thể dự kiến của quy trình phân tích;
- Đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát.
KTV phải kiểm tra lại các thủ tục kiểm soát để tạo ra các thông tin sử dụng
trong quy trình phân tích. Trường hợp thủ tục kiểm soát có hiệu quả thì KTV sẽ
tin tưởng hơn vào độ tin cậy của các thông tin và kết quả phân tích cũng đáng
tin cậy hơn. KTV phải kiểm tra đồng thời các thủ tục kiểm soát của kế toán với
thủ tục kiểm soát thông tin tài chính.
2.1.2.5 Nhân tố cấu thành
a. Dự đoán
Là việc ước đoán về số dư tài khoản, giá trị tỷ suất hoặc xu hướng liên
quan đến các dữ kiện về tài chính và dữ kiện về hoạt động, bao gồm các bước
sau:
- Đưa ra một mô hình để dự đoán: xác định những biến tài chính và những
biến hoạt động cùng với mối quan hệ giữa hai loại biến này. Việc xác định được
bản chất mối quan hệ của các biến tài chính và các biến hoạt động có liên quan
là rất quan trọng trong việc xây dựng nên một mô hình để dự đoán. Trong một
vài trường hợp, việc xác định mối quan hệ giữa các dữ kiện không phải là đơn
giản, nó đòi hỏi sự sáng tạo biết chọn lựa và xây dựng các giả định của người
phân tích.
- Xây đựng một mô hình để kết hợp những thông tin: thường khi xác định
được mối quan hệ giữa chúng, ta cố gắng biến đổi mối quan hệ đó thành một
mối quan hệ số học (một công thức, một mô hình). Khi một biến chịu ảnh hưởng
5
- Xem thêm -