Chuyªn ®Ò
1
Lêi më ®Çu
Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh (TSC§ h÷u h×nh) lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt kh«ng
thÓ thiÕu ®îc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Nã ph¶n ¸nh n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt
còng nh t×nh h×nh sö dông vèn cña doanh nghiÖp. TSC§ ®Æc biÖt lµ m¸y mãc thiÕt
bÞ lµ ®iÒu kiÖn quan träng vµ cÇn thiÕt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ sù tiÕn bé nhanh chãng
cña khoa häc kü thuËt, TSC§ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ trong c¸c doanh
nghiÖp kh«ng ngõng ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ vµ t¨ng lªn nhanh chãng, nã trë thµnh
yÕu tè quan träng ®Ó t¹o søc m¹nh vËt chÊt c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp. Thùc
tÕ ®ã ®· ®Æt ra cho c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ nh÷ng yªu cÇu ngµy cµng cao. KÕ to¸n
TSC§ ®· nhanh chãng trë thµnh ph¬ng tiÖn ®¾c lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý, theo dâi,
®Þnh híng viÖc sö dông TSC§ mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶
sö dông ®ång vèn trong doanh nghiÖp.
C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc lµ mét doanh nghiÖp míi ®îc thµnh lËp ®îc 7
n¨m víi tiÒn th©n chØ lµ mét xÝ nghiÖp c¬ giíi vµ l¾p m¸y ®iÖn níc. V× vËy trong
nh÷ng n¨m qua, C«ng ty ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n trong kinh doanh ®Æc
biÖt lµ nh÷ng trë ng¹i vÒ vèn kinh doanh. Tuy nhiªn TSC§ trong C«ng ty vÉn ®ang
tõng bíc ®îc ®æi míi ®Ó ®¸p øng nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty ®· mua
s¾m nhiÒu m¸y mãc thiÕt bÞ v¨n phßng míi, nhiÒu m¸y mãc cho thi c«ng, x©y
dùng thªm khu nhµ xëng s¶n xuÊt… thùc tÕ ®ã ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi cho c«ng
t¸c ®Çu t, qu¶n lý vµ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty.
XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ vµ vai trß cña TSC§, thùc tr¹ng qu¶n lý, sö dông vµ h¹ch
to¸n TSC§ t¹i C«ng ty, t«i ®· lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu : “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n
söa ch÷a n©ng cÊp tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh t¹i C«ng ty L¾p m¸y ®iÖn níc –
Tæng C«ng ty X©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng (LICOGI)” lµm chuyªn ®Ò.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm ba phÇn chÝnh sau:
PhÇn I : C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp tµi s¶n cè ®Þnh
h÷u h×nh trong c¸c doanh nghiÖp
PhÇn II : Thùc tr¹ng h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp tµi s¶n cè ®Þnh h÷u
h×nh t¹i C«ng ty L¾p m¸y ®iÖn níc – Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹
tÇng (LICOGI)
PhÇn III: Mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp TSC§
h÷u h×nh t¹i C«ng ty L¾p m¸y ®iÖn níc – Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹
tÇng (LICOGI)
PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp tµi s¶n
cè ®Þnh h÷u h×nh trong c¸c doanh nghiÖp
Chuyªn ®Ò
I.
1.
2
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh
Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm
Theo quy ®Þnh míi nhÊt hiÖn nay vÒ tiªu chuÈn tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®îc
nªu trong chuÈn mùc kÕ to¸n TSC§ (chuÈn mùc sè 03), th«ng t sè 89/2001/ TT –
BTC ban hµnh vµ c«ng bè theo QuyÕt ®Þnh 149/2001/ Q§ - BTC ngµy 31/12/2001
cña Bé trëng Bé tµi chÝnh, trong ®ã ®a ra kh¸i niÖm TSC§ h÷u h×nh:
Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng lo¹i tµi s¶n cã h×nh th¸i vËt chÊt do doanh
nghiÖp n¾m gi÷ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh phï hîp víi tiªu
chuÈn ghi nhËn TSC§ h÷u h×nh
Bèn tiªu chuÈn ghi nhËn TSC§ h÷u h×nh:
C¸c tµi s¶n ®îc ghi nhËn lµ TSC§ h÷u h×nh ph¶i tho¶ m·n ®ång thêi tÊt c¶ bèn tiªu
chuÈn ghi nhËn sau:
a. Ch¾c ch¾n thu ®îc lîi Ých kinh tÕ trong t¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã
Khi x¸c ®Þnh tiªu chuÈn thø nhÊt cña mçi TSC§ h÷u h×nh, doanh nghiÖp
ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é ch¾c ch¾n cña viÖc thu ®îc lîi Ých trong t¬ng lai, dùa trªn
c¸c b»ng chøng hiÖn cã t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn ban ®Çu vµ ph¶i chÞu mäi rñi ro liªn
quan.
Nh÷ng tµi s¶n ®¶m b¶o cho môc ®Ých ®¶m b¶o an toµn s¶n xuÊt, kinh doanh
hoÆc b¶o vÖ m«i trêng mÆc dï kh«ng trùc tiÕp ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ nh c¸c TSC§
kh¸c nhng chóng l¹i cÇn thiÕt cho doanh nghiÖp trong viÖc ®¹t ®îc c¸c lîi Ých kinh
tÕ nhiÒu h¬n tõ c¸c tµi s¶n kh¸c. Tuy nhiªn c¸c tµi s¶n nµy chØ ®îc ghi nhËn lµ
TSC§ h÷u h×nh nÕu nguyªn gi¸ cña chóng vµ c¸c tµi s¶n cã liªn quan kh«ng vît
qu¸ tæng gi¸ trÞ cã thÓ thu håi tõ c¸c tµi s¶n ®ã vµ c¸c tµi s¶n cã liªn quan. VÝ dô,
mét nhµ m¸y ho¸ chÊt cã thÓ ph¶i l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ vµ thùc hiÖn mét quy tr×nh
chøa vµ b¶o qu¶n ho¸ chÊt míi ®Ó tu©n thñ yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i trêng ®èi víi
viÖc s¶n xuÊt vµ lu tr÷ ho¸ chÊt ®éc. C¸c tµi s¶n l¾p ®Æt liªn quan ®i kÌm chØ ®îc
h¹ch to¸n lµ TSC§ h÷u h×nh nÕu kh«ng cã chóng doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ ho¹t
®éng vµ b¸n s¶n phÈm vµ ho¸ chÊt cña m×nh.
b. Nguyªn gi¸ tµi s¶n ph¶i ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy
Tiªu chuÈn thø hai cho viÖc ghi nhËn TSC§ h÷u h×nh thêng ®· ®îc tho¶
m·n v× nguyªn gi¸ tµi s¶n ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua mua s¾m, trao ®æi hoÆc tù x©y
dùng.
c. Thêi gian sö dông íc tÝnh trªn mét n¨m
Khi x¸c ®Þnh c¸c bé phËn cÊu thµnh TSC§ h÷u h×nh, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông
c¸c tiªu chuÈn TSC§ h÷u h×nh cho tõng trêng hîp cô thÓ. Doanh nghiÖp cã thÓ hîp
nhÊt c¸c bé phËn riªng biÖt kh«ng chñ yÕu nh khu«n ®óc, c«ng cô, khu«n dËp vµ
¸p dông c¸c tiªu chuÈn TSC§ h÷u h×nh vµo tæng gi¸ trÞ ®ã. C¸c phô tïng vµ thiÕt bÞ
phô trî thêng ®îc coi lµ tµi s¶n lu ®éng vµ ®îc h¹ch to¸n vµ chi phÝ khi sö dông.
C¸c phô tïng chñ yÕu vµ c¸c thiÕt bÞ b¶o tr× ®îc x¸c ®Þnh lµ TSC§ h÷u h×nh khi
doanh nghiÖp íc tÝnh thêi gian sö dông chóng nhiÒu h¬n mét n¨m. NÕu phô tïng
vµ thiÕt bÞ b¶o tr× chØ ®îc dïng g¾n liÒn víi TSC§ h÷u h×nh vµ viÖc sö dông chóng
lµ kh«ng thêng xuyªn th× chóng ®îc h¹ch to¸n lµ TSC§ h÷u h×nh riªng biÖt vµ ®îc
khÊu hao trong thêi gian Ýt h¬n thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§ h÷u h×nh liªn
quan.
d. Cã ®ñ tiªu chuÈn theo quy ®Þnh hiÖn hµnh
Trong tõng trêng hîp cô thÓ, cã thÓ ph©n bæ tæng chi phÝ cña tµi s¶n cho c¸c
bé phËn cÊu thµnh cña nã vµ h¹ch to¸n riªng biÖt cho mçi bé phËn cÊu thµnh. Trêng hîp nµy ®îc ¸p dông khi tõng bé phËn cÊu thµnh tµi s¶n cã thêi gian sö dông
h÷u Ých kh¸c nhau, hoÆc gãp phÇn t¹o ra lîi Ých kinh tÕ cho doanh nghiÖp theo
nh÷ng tiªu chuÈn quy ®Þnh kh¸c nhau nªn ®îc sö dông theo c¸c tû lÖ vµ c¸c ph¬ng
ph¸p khÊu hao kh¸c nhau. VÝ dô mét th©n m¸y bay vµ ®éng c¬ cña nã cÇn ®îc
h¹ch to¸n thµnh hai TSC§ h÷u h×nh riªng biÖt, cã tû lÖ khÊu hao kh¸c nhau, nÕu
chóng cã thêi gian sö dông h÷u Ých kh¸c nhau.
TSC§ h÷u h×nh cã ®Æc ®iÓm lµ:
Chuyªn ®Ò
-
3
Tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh vµ vÉn gi÷ nguyªn hinh th¸i vËt chÊt
ban ®Çu cho ®Õn khi h háng ph¶i lo¹i bá
Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh bÞ hao
mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh.
2. Ph©n lo¹i
KÕ to¸n TSC§ h÷u h×nh ®îc ph©n lo¹i theo nhãm tµi s¶n cã cïng tÝnh chÊt vµ môc
®Ých sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm:
- Nhµ cöa vËt kiÕn tróc: bao gåm nh÷ng TSC§ ®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi
c«ng, x©y dùng nh nhµ cöa, trô së lµm viÖc, nhµ xëng, nhµ kho,…phôc vô cho ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, phóc lîi.
- M¸y mãc thiÕt bÞ: gåm toµn bé m¸y mãc thiÕt bÞ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh
nh m¸y mãc, thiÕt bÞ chuyªn dïng, d©y chuyÒn c«ng nghÖ, thiÕt bÞ ®éng lùc…
- Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn: gåm c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®êng s¾t, ®êng thuû,
®êng bé, ®êng kh«ng, ®êng èng vµ c¸c thiÕt bÞ truyÒn dÉn nh hÖ thèng ®iÖn, níc,
b¨ng truyÒn t¶i…
- ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý: gåm c¸c thiÕt bÞ, dông cô dïng trong qu¶n lý nh m¸y
tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö, tñ bµn lµm viÖc, thiÕt bÞ dông cô ®o lêng…
- C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm: gåm c¸c lo¹i c©y l©u n¨m, sóc
vËt lµm viÖc (tr©u bß…) vµ c¸c sóc vËt cho s¶n phÈm (tr©u, bß s÷a…)
- TSC§ h÷u h×nh kh¸c: gåm c¸c TSC§ h÷u h×nh kh¸c cha liÖt kªvµo c¸c lo¹i trªn
nh TSC§ kh«ng cÇn dïng, chê thanh lý, nhîng b¸n, c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, s¸ch
chuyªn m«n, tranh ¶nh…
3. §¸nh gi¸ TSC§ h÷u h×nh
§¸nh gi¸ TSC§ lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§. Gi¸ trÞ cña TSC§ ®îc
®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. TSC§ ®îc ®¸nh gi¸ lÇn
®Çu vµ trong qu¸ tr×nh sö dông cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i cho phï hîp víi gi¸ thÞ trêng t¹i
thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
a) X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 03 ®· nªu râ: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u
h×nh lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã ®îc TSC§ tÝnh ®Õn
thêi ®iÓm ®a tµi s¶n ®ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mäi
kho¶n chi phÝ ®Òu ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ mµ ph¶i lµ c¸c phÝ tæn hîp lý vµ
cÇn thiÕt ®Ó ®a TSC§ ®ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. Cô thÓ ta xem xÐt mét sè
trêng hîp phæ biÕn:
- TSC§ lo¹i mua s¾m: nguyªn gi¸ bao gåm gi¸ mua (trõ c¸c kho¶n ®îc chiÕt
khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸), c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®îc
hoµn l¹i) vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ®a tµi s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n
sµng sö dông nh chi phÝ chuÈn bÞ mÆt b»ng, chi phÝ vËn chuyÓn vµ bèc xÕp ban
®Çu, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö (trõ c¸c kho¶n thu håi vÒ s¶n phÈm, phÕ liÖu do ch¹y
thö), chi phÝ chuyªn gia, c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c
+ Trêng hîp mua TSC§ h÷u h×nh lµ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc g¾n liÒn víi quyÒn sö
dông ®Êt th× gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ph¶i ®îc x¸c ®Þnh riªng biÖt vµ ghi nhËn lµ
TSC§ v« h×nh
+ TSC§ mua tr¶ chËm: nguyªn gi¸ TSC§ ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ mua tr¶ ngay t¹i
thêi ®iÓm mua. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua tr¶ chËm vµ gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay
®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo kú h¹n thanh to¸n, trõ khi sè chªnh lÖch ®ã ®îc tÝnh
vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh (vèn ho¸) theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc “chi phÝ ®i
vay”.
Chuyªn ®Ò
4
- TSC§ h÷u h×nh do ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n theo ph¬ng thøc giao thÇu: nguyªn
gi¸ lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng, c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c
vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã).
- TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng hoÆc tù chÕ: nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù x©y
dùng lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña TSC§ tù x©y dùng hoÆc tù chÕ céng chi phÝ l¾p ®Æt,
ch¹y thö. Trêng hîp doanh nghiÖp dïng s¶n phÈm do m×nh s¶n xuÊt ra ®Ó chuyÓn
thµnh TSC§ th× nguyªn gi¸ lµ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã céng víi c¸c chi phÝ
trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc ®a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông.
- TSC§ ®em ®i trao ®æi: nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua díi h×nh thøc trao ®æi
víi mét TSC§ h÷u h×nh kh«ng t¬ng tù hoÆc tµi s¶n kh¸c ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ
hîp lý cña TSC§ h÷u h×nh nhËn vÒ, hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n ®em ®i trao ®æi,
sau khi ®iÒu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t¬ng ®¬ng tiÒn tr¶ thªm hoÆc thu vÒ.
- TSC§ h÷u h×nh ®îc cÊp, ®îc ®iÒu chuyÓn ®Õn:
NÕu lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp: nguyªn gi¸ bao gåm gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ
kÕ to¸n cña TSC§ ë ®¬n vÞ ®îc cÊp hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång
giao nhËn céng c¸c phÝ tæn tríc khi dïng mµ bªn nhËn ph¶i chi ra (chi phÝ vËn
chuyÓn bèc dì, l¾p ®Æt ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹…)
NÕu TSC§ ®îc ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc:
nguyªn gi¸, gi¸ trÞ cßn l¹i vµ sè khÊu hao luü kÕ ®îc ghi theo sæ ë ®¬n vÞ bÞ ®iÒu
chuyÓn. C¸c phÝ tæn míi tríc khi dïng ®îc ph¶n ¸nh chi tiÕt vµo chi phÝ kinh
doanh mµ kh«ng tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§.
Lu ý r»ng, ®èi víi c¬ së thuéc ®èi tîng nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT)
theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, trong chØ tiªu nguyªn gi¸ TSC§ kh«ng bao gåm phÇn
thuÕ GTGT ®Çu vµo. Ngîc l¹i, ®èi víi c¬ së thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo
ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hay trêng hîp mua s¾m TSC§ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh
nh÷ng mÆt hµng kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT hoÆc phôc vô cho ho¹t ®éng
phóc lîi, trong chØ tiªu nguyªn gi¸ TSC§ l¹i bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo.
b) Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§
Gi¸ trÞ hao mßn ®îc tÝnh b»ng tæng sè khÊu hao luü kÕ ®Õn thêi ®iÓm x¸c ®Þnh.
c) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cßn l¹i
Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ hao mßn
Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ lµ gi¸ thùc tÕ cña TSC§ t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh, chØ
tiªu nµy ph¶n ¸nh ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt, tr×nh ®é trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt
cña mét doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
II. Söa ch÷a TSC§ h÷u h×nh
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i söa ch÷a lín TSC§ h÷u h×nh
Trong qu¸ tr×nh sö dông, TSC§ h÷u h×nh bÞ hao mßn vµ h háng cÇn ph¶i söa
ch÷a, thay thÕ ®Ó kh«i phôc n¨ng lùc ho¹t ®éng. C«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ do
doanh nghiÖp tù lµm hoÆc thuª ngoµi vµ ®îc tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch hay ngoµi kÕ
ho¹ch. Ngêi ta ph©n ho¹t ®éng söa ch÷a TSC§ h÷u h×nh thµnh c¸c lo¹i:
- Söa ch÷a nhá, mang tÝnh chÊt b·o dìng: lµ söa ch÷a lÆt vÆt, mang tÝnh duy tu,
b¶o dìng thêng xuyªn. Do khèi lîng c«ng viÖc söa ch÷a kh«ng nhiÒu, quy m« söa
ch÷a nhá, chi phÝ ph¸t sinh ®Õn ®©u ®îc tËp hîp trùc tiÕp vµo chi phÝ kinh doanh
®Õn ®ã.
- Trêng hîp söa ch÷a lín, mang tÝnh phôc håi: lµ söa ch÷a thay thÕ nh÷ng bé
phËn, chi tiÕt h háng trong qu¸ tr×nh sö dông mµ nÕu kh«ng thay thÕ, söa ch÷a th×
TSC§ h÷u h×nh sÏ kh«ng ho¹t ®éng hoÆc ho¹t ®éng kh«ng b×nh thêng. Chi phÝ söa
ch÷a lín kh¸ cao. Thêi gian söa ch÷a thêng kÐo dµi, c«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ tiÕn
hµnh theo kÕ ho¹ch hoÆc ngoµi kÕ ho¹ch. Toµn bé chi phÝ söa ch÷a ®îc tËp hîp
riªng theo tõng c«ng tr×nh, sau khi c«ng tr×nh hµn thµnh ®îc coi nh mét kho¶n chi
phÝ theo dù to¸n vµ sÏ ®a vµo chi phÝ ph¶i tr¶ (nÕu söa ch÷a theo kÕ ho¹ch) hay chi
phÝ tr¶ tríc (nÕu söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch)
Chuyªn ®Ò
5
- Trêng hîp söa ch÷a n©ng cÊp: söa ch÷a n©ng cÊp lµ c«ng viÖc söa ch÷a nh»m
kÐo dµi tuæi thä cña TSC§ h÷u h×nh hay n©ng cao n¨ng suÊt, tÝnh n¨ng, t¸c dông
cña TSC§ h÷u h×nh nh c¶i t¹o, thay thÕ, x©y l¾p, trang bÞ, bæ sung thªm mét sè bé
phËn cña TSC§ h÷u h×nh. ViÖc h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp ®îc tiÕn hµnh nh söa
ch÷a lín. Lhi c«ng tr×nh söa ch÷a n©ng cÊp hoµn thµnh, bµn giao, gi¸ trÞ n©ng cÊp
sÏ ®îc ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. §ång thêi ®îc kÕt chuyÓn nguån vèn
t¬ng tù nh c¸c trêng hîp t¨ng TSC§ h÷u h×nh kh¸c.
2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n söa ch÷a lín TSC§ h÷u h×nh
Víi ba lo¹i söa ch÷a TSC§ h÷u h×nh nh trªn, tuú theo quy m«, tÝnh chÊt cña
c«ng viÖc söa ch÷a , kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp. Ph ¬ng ph¸p
h¹ch to¸n c¸c lo¹i söa ch÷a trªn cã thÓ kh¸i qu¸t trong s¬ ®å sau:
Tk 111,112,152,334...
TK 627,641,642
Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt (tù lµm)
TK331,111,112
TK1421, 242
TK2413
Tù lµm
S/ch÷a ngoµi Ph©n bæ dÇn
TËp
hîp
Thuª ngoµi
chi
phÝ
TK 1331 söa
ThuÕ GTGT
ch÷a
lín,
ThuÕ GTGT
söa
ch÷a
(nÕu cã)
n©ng
cÊp
KH
KÕt
chuyÓn
gi¸
thµnh
söa
ch÷a
TK 211
S/ch÷a
n©ng cÊp
CP söa ch÷a kh«ng ®îc
ghi t¨ng, NG tÝnh vµo CP
SXKD trong kú
TK 335
Söa ch÷a trong TrÝch tríc
KH
Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt (thuª ngoµi)
S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n c¸c h×nh thøc söa ch÷a TSC§ h÷u h×nh
PhÇn II
Chuyªn ®Ò
6
Thùc tr¹ng h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp TSC§ h÷u h×nh
t¹i c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc – tæng c«ng ty x©y dùng
vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng (licogi)
I.
Tæng quan vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c tæ chøc kÕ
to¸n t¹i C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc – Tæng C«ng
ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng
Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng (LICOGI) ®îc thµnh lËp theo
quyÕt ®Þnh 90 cña thñ tíng chÝnh phñ. Cïng víi c¸c tæng C«ng ty kh¸c ®îc thµnh
lËp theo quyÕt ®Þnh nµy, Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng trë thµnh lùc
lîng nßng cèt trong t¨ng trëng kinh tÕ, ®ãng gãp nhiÒu cho ng©n s¸ch nhµ níc, duy
tr× møc t¨ng trëng cao so víi khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc. Tæng C«ng ty cã 20
thµnh viªn, ®îc bè trÝ ë nhiÒu tØnh thµnh trong c¶ níc. Trong ®ã, C«ng ty L¾p m¸y
diÖn níc còng lµ mét thµnh viªn trùc thuéc Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹
tÇng víi tªn giao dÞch lµ Eletric - water Equipment Installation Company.
TiÒn th©n cña C«ng ty lµ XÝ nghiÖp c¬ giíi vµ L¾p m¸y ®iÖn níc thuéc C«ng ty
x©y dùng 18 vµ tr¹m m¸y 382. Tuy nhiªn, do thÊy tríc thi trêng réng lín vµ yªu
cÇu ngµy cµng cao vÒ tÝnh chuyªn nghiÖp cña lÜnh vùc mµ XÝ nghiÖp ®ang ho¹t
®éng, ngµy 23 / 7 / 1997 XÝ nghiÖp ®· ®îc ®æi tªn thµnh C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
theo quyÕt ®Þnh sè 474 / BXD / TCLD Bé X©y dùng víi ®iÒu lÖ t¹m thêi do Héi
®ång qu¶n trÞ Tæng C«ng ty ban hµnh.
Nh vËy, tõ th¸ng 7 / 1997 C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc thuéc Tæng C«ng ty x©y
dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng chÝnh thøc ®îc thµnh lËp, trë thµnh mét tæ chøc kinh tÕ
cã t c¸ch ph¸p nh©n ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp nhµ níc. C«ng ty chÞu sù
qu¶n lý trùc tiÕp cña Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng, víi c¬ quan chñ
qu¶n lµ UBND thµnh phè Hµ Néi. C«ng ty cã giÊy phÐp kinh doanh sè 308374 do
Së kÕ ho¹ch ®Çu t cÊp ngµy 14 / 8 / 1997, giÊy phÐp hµnh nghÒ sè 153 BXD /
CSXD cÊp ngµy 16 / 4 / 1999.
Trô së cña C«ng ty ©tj t¹i tÇng 4 vµ tÇng 5 nhµ H2A – Thanh Xu©n Nam –
quËn Thanh Xu©n – Thµnh phè Hµ Néi. C«ng ty cã tµi kho¶n tiÒn göi vµ tiÒn vay
më t¹i Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Hµ Néi vµ Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh
Xu©n.
C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc, ®îc thµnh lËp víi
nhiÖm vô kinh doanh chÝnh lµ:
Thi c«ng nÒn mãng, x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c«ng nghiÖp, giao th«ng,
thuû lîi, thuû ®iÖn, bu ®iÖn; c¸c c«ng tr×nh kü thuËt h¹ tÇng ®« thÞ vµ khu c«ng
nghiÖp, ®êng d©y t¶i ®iÖn, tr¹m biÕn thÕ ®iÖn…
C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc ®îc thµnh lËp cha l©u, sè vèn ban ®Çu kh«ng lín nhng tr¶i qua 7 n¨m ho¹t ®éng, c«ng ty ®· dÇn dÇn ph¸t triÓn, t¹o ®îc vÞ trÝ v÷ng ch¾c
trong ngµnh x©y l¾p ®iÖn níc. Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y mÆc dï cßn nhiÒu khã
kh¨n, nhng C«ng ty ®· tõng bíc kh¾c phôckhã kh¨n ban ®Çu vµ hoµn thµnh tèt
nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty
®îc ®¶m b¶o, tµi s¶n, nguån vèn, doanh thu, kho¶n ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ níc nh×n chung t¨ng lªn. §iÒu ®¸ng nãi nhÊt ë c«ng ty lµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng, më r«ng quy m« kinh doanh, thu hót kh¸ch hµng vµ tù t×m kiÕm , ký kÕt c¸c
hîp ®ång x©y l¾p. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty ®· vµ ®ang ®îc kiÓm ®Þnh
b»ng mét lo¹t c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p cã quy m« lín, chÊt lîng cao. §Ó thÊy râ h¬n
nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña c«ng ty trong mét vµi n¨m gÇn ®©y ta xem xÐt mét sè
chØ tiªu trong biÒu sè 1:
KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty trong n¨m 2001 vµ 2002
ChØ tiªu
®v
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2002/2001
Chuyªn ®Ò
7
Sè tuyÖt ®èi
63.863.000.000 63.863.000.000 +833.000.000
TL %
+1,32
28.391.560.112 36.836.503.482 +8.444.943.370
+29,74
26.592.706.063 34.235.059.149 +7.642.353.086
+28,74
§ång
400.379.969
651.790.683
+211.410.714
+48,01
§ång
140.921.590
162.947.671
+52.852.679
+48,01
§ång
452
526
+74
+16,37
®/ng
800.000
850.000
+50.000
+6,25
1. Tæng gi¸ trÞ §ång
s¶n lîng
2. Tæng doanh §ång
thu
3. Tæng gi¸ vèn
§ång
4. Tæng lîi nhuËn
tríc thuÕ
5.ThuÕ thu nhËp
doanh nghiÖp
6. Sè lao ®éng
b×nh qu©n
7. Thu nhËp b×nh
qu©n ®Çu ngêi
2. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
Víi ph¬ng ch©m tæ chøc bé m¸y gän nhÑ, tõng bíc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé
qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt giái vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ, chñ ®éng trong thùc hiÖn
nhiÖm vô ®îc giao, lµm viÖc cã hiÖu qu¶; phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng, ®óng ph¸p
luËt, ph¸p quy cña nhµ níc vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y l¾p. Bé m¸y
qu¶n lý cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo ph¬ng thøc trùc tuyÕn chøc n¨ng. §øng ®Çu
lµ gi¸m ®èc: lµ ngêi ®iÒu hµnh chung vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng
ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc nhµ níc vµ cÊp trªn vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty. Gióp viÖc
cho gi¸m ®èc cßn cã 3 phã gi¸m ®èc:
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch thi c«ng
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch xëng 382
Ta cã thÓ kh¸i qu¸t bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty nh trong s¬ ®å 2
S¬ ®å 2: s¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
Héi ®ång qu¶n trÞ
c«ng ty
Gi¸m ®èc
PG§ kü
thuËt
Phßng
kü
thuËt
PG§ thi
c«ng
Phßng
kinh tÕ
kÕ
ho¹ch
PG§
tr¹m 382
Phßng tæ
chøc
hµnh
chÝnh
Tr¹m
c¬
khÝ
382
Phßng
kÕ
to¸n
Chuyªn ®Ò
8
Xëng 382 vµ c¸c ®éi thi c«ng
§iÒu hµnh, chØ ®¹o trùc tiÕp
3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ viÖc vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n t¹i c«ng
ty l¾p m¸y ®iÖn níc
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc
bé m¸y ho¹t ®éng tËp trung trªn mét ®Þa bµn, ®ång thêi cã mét bé phËn phô thuéc
®¬n vÞ ho¹t ®éng ph©n t¸n trªn mét ®Þa bµn kh¸c nªn bé m¸y kÕ to¸n ®îc tæ chøc
theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung – ph©n t¸n. Theo lo¹i h×nh tæ chøc nµy, bé m¸y
kÕ to¸n cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo m« h×nh mét phßng kÕ to¸n trung t©m, tæ kÕ
to¸n ë ®¬n vÞ phô thuéc ho¹t ®éng ph©n t¸n vµ c¸c nh©n viªn kinh tÕ ®éi (s¬ ®å 3).
Phßng kÕ to¸n trung t©m ë ®¬n vÞ thùc hiÖn h¹ch to¸n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi
chÝnh cã tÝnh chÊt chung toµn ®¬n vÞ, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n, híng dÉn, kiÓm tra toµn
bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ. C¸c bé phËn thuéc c¸c ®éi kh«ng cã bé phËn kÕ
to¸n riªng mµ chØ cã nh©n viªn kinh tÕ lµm nhiÖm vô thèng kª ghi chÐp ban ®Çu
nh÷ng th«ng tin kinh tÕ, tËp hîp chøng tõ gèc cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t sinh
ë ®éi, ®Þnh kú göi vÒ phßng kÕ to¸n c«ng ty ®Ó kiÓm tra, xö lý tæng hîp (vai trß nµy
thêng do ®éi trëng kiªm nghiÖm).
Riªng ®èi víi xëng 382 lµ ®¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty, ®îc phÐp më sæ kÕ to¸n
riªng theo dâi c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh kÕ to¸n trong kú nhng cuèi kú ph¶i tËp trung
sæ s¸ch, tµi liÖu vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó ®èi chiÕu vµ lËp b¸o c¸o toµn c«ng ty.
S¬ ®å 3: s¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty
KÕ to¸n trëng
KÕ
to¸n
thanh
to¸n
KÕ
to¸n
vËt t,
TSC§
Thñ quü
kiªm
giao dÞch
ng©n
hµng
Nh©n viªn kinh tÕ
c¸c ®éi thi c«ng
Quan hÖ chØ ®¹o nghiÖp vô
Chøc n¨ng nhiÖm vô cña tõng l·nh ®¹o kÕ to¸n:
- KÕ to¸n trëng (kiªm trëng phßng kÕ to¸n)
KÕ to¸n
tiÒn l¬ng,
BHXH
BHYT
KPC§
Tæ kÕ to¸n
xëng 382
KÕ to¸n
tæng hîp
kiªm kÕ
to¸n chi
phÝ gi¸
thµnh
Chuyªn ®Ò
9
Lµ ngêi phô tr¸ch ®iÒu hµnh chung mäi c«ng t¸c, mäi ho¹t ®éng kÕ to¸n cña c«ng
ty, thùc hiÖn sù ph©n c«ng lao ®éng trong phßng kÕ to¸n. lµ ngêi gióp gi¸m ®èc chØ
®¹o, tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn tµi chÝnh, c«ng t¸c kÕ to¸n
thèng kª cña Tæng c«ng ty ; thùc hiÖn nhiÖm vô kiÓm tra, ph©n tÝch sè liÖu, híng
dÉn, ®«n ®èc c¸c bé phËn kÕ to¸n trong c«ng ty.
- KÕ to¸n thanh to¸n
Lµ ngêi cã tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn c¸c nghiÖp vô giao
dÞch thanh to¸n.
- KÕ to¸n vËt t, tµi s¶n
Lµ ngêi cã nhiÖm vô theo dâi, kiÓm tra t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, vËt liÖu, c«ng cô,
dông cô. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp xuÊt vËt t kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sæ chi tiÕt
thêng xuyªn hoÆc ®Þnh kú lµm c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tæng hîp ghi sæ.
- KÕ to¸n tiÒn l¬ng
Cã nhiÖm vô ghi chÐp ban ®Çu, xö lý vµ ghi sæ kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n liªn
quan ®Õn tiÒn l¬ng, BHXH.
- Thñ quü
Thñ quü trong c«ng ty cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vèn b»ng tiÒn, thùc hiÖn ho¹t ®éng
giao dÞch ng©n hµng ®Ó huy ®éng vèn, më c¸c tµi kho¶n tiÒn vay, tiÒn göi, b¶o l·nh
c¸c hîp ®ång … tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n qua ng©n hµng, qu¶n lý vµ
theo dâi t×nh h×nh t¨ng gi¶m tiÒn mÆt cña c«ng ty. C¨n cø vµo c¸c phiÕu thu, phiÕu
chi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nhËp, xuÊt quü.
- KÕ to¸n tæng hîp
Lµ ngêi cã nhiÖm vô tæng hîp c¸c sè liÖu ®· ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ chi tiÕt cña c¸c
kÕ to¸n phÇn hµnh kh¸c chuyÓn sang. KÕ to¸n tæng hîp tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c
kho¶n chi phÝ vµ c¸c sè liÖu liªn quan ®Ó ghi sæ tæng hîp vµ lËp b¸o c¸o kÕ to¸n.
KÕ to¸n tæng hîp kiªm kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh nªn cã tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c
chøng tõ cã liªn quan ®Õn chi phÝ vµ gi¸ thµnh.
Ngoµi ra, cßn cã c¸c nh©n viªn kinh tÕ cña c¸c ®éi thi c«ng, vai trß nµy thêng do ®éi trëng kiªm, cã chøc n¨ng cung cÊp th«ng tin cho c¸c kÕ to¸n phÇn hµnh
cña c«ng ty. Mçi nh©n viªn kÕ to¸n trong phßng tµi vô ngoµi viÖc phô tr¸ch mét
phÇn hµnh riªng cßn phô tr¸ch viÖc theo dâi chi tiÕt quan hÖ gi÷a c«ng ty víi mét
sè ®éi theo tõng c«ng tr×nh theo c¬ chÕ kho¸n néi bé. KÕ to¸n sÏ trùc tiÕp qu¶n lý
vµ trao ®æi víi nh©n viªn kinh tÕ cña ®éi hoÆc ®éi trëng ®éi mµ m×nh phô tr¸ch vÒ
chøng tõ, ho¸ ®¬n, t×nh h×nh thanh to¸n víi c«ng ty nh : b¶ng thanh to¸n khèi lîng
x©y l¾p hoµn thµnh do ®éi thi c«ng, b¶n ®èi chiÕu c«ng nî ®éi vµ c«ng ty, chi tiÕt
cña ®éi vµ c«ng ty, b¶ng thanh to¸n hîp ®ång kho¸n tõng c«ng tr×nh, b¶ng kª chi
tiÕt c¸c kho¶n vay, quyÕt to¸n vËt t, b¸o c¸o thÈm ®Þnh kÕt qu¶…
4. ViÖc vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n t¹i c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
HiÖn nay, t¹i c«ng ty hÖ thèng tµi kho¶n cña c«ng ty ®îc x©y dùng dùa trªn hÖ
thèng tµi kho¶n kÕ to¸n doanh nghiÖp do Bé tµi chÝnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè
1864/1998/Q§/BTC ngµy 16/12/1998. H×nh thøc sæ mµ c«ng ty ¸p dông lµ h×nh
thøc nhËt ký chung. Theo h×nh thøc nµy, t¹i c«ng ty sö dông c¸c sæ s¸ch sau:
- Sæ nhËt ký chung
- Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n
- C¸c sæ chi tiÕt
Gåm c¸c lo¹i sæ chi tiÕt cho c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh c¸c tµi s¶n, vËt t, thµnh phÈm,
c¸c tµi kho¶n c«ng nî, c¸c tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt nh:
+ Sæ tµi kho¶n cè ®Þnh
+ Sæ chi tiÕt tiÒn vay
+ Sæ chi tiÕt thanh to¸n ngêi b¸n, thanh to¸n néi bé
+ C¸c sæ chi tiÕt chi phÝ gi¸ thµnh
Chuyªn ®Ò
10
+ The tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng tr×nh x©y l¾p hoµn thµnh
Ngoµi c¸c sæ tæng hîp vµ chi tiÕt trªn, c«ng ty kh«ng sö dông mét lo¹i sæ
nhËt ký ®Æc biÖt nµo kh¸c.
Quy tr×nh h¹ch to¸n TSC§ trªn hÖ thèng sæ theo h×nh thøc nhËt ký chung
nh sau:
S¬ ®å 4: Tr×nh tù h¹ch to¸n TSC§ theo h×nh thøc nhËt ký chung t¹i c«ng ty
l¾p m¸y ®iÖn níc
Chøng tõ gèc
NhËt ký chung
Sæ chi tiÕt
TSC§
Sæ c¸i TK
211, 214
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt TSC§
B¶ng c©n ®èi sè
ph¸t sinh
B¸o c¸o kÕ to¸n
vÒ TSC§
NhËp d÷ liÖu vµo m¸y hµng ngµy
ChuyÓn sè liÖu ®Þnh kú
Quan hÖ ®èi chiÕu
Chuyªn ®Ò
II.
11
H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§ h÷u h×nh t¹i c«ng ty
Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nh÷ng hao mßn
háng hãc x¶y ra ®èi víi TSC§ trong c«ng ty lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. V× vËy ®Ó
phôc håi n¨ng lùc ho¹t ®éng cña TSC§, ®¶m b¶o an toµn trong lao ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh söa ch÷a , thay thÕ nh÷ng bé phËn, chi tiÕt cña
TSC§ bÞ hao mßn, h háng cã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña TSC§. Khi ph¸t hiÖn
TSC§ cã nh÷ng h háng cÇn söa ch÷a, bé phËn sö dông sÏ lËp giÊy ®Ò nghÞ söa
ch÷a ®Ó göi lªn bé phËn phô tr¸ch thiÕt bÞ, phã gi¸m ®èc PT – KV, gi¸m ®èc ®Ó
xin phª duyÖt. Khi giÊy ®Ò nghÞ ®îc duyÖt, c«ng ty sÏ tiÕn hµnh söa ch÷a. Th«ng
thêng, c«ng ty tiÕn hµnh söa ch÷a nh÷ng h háng nµy theo ph¬ng thøc thuª ngoµi
(giao thÇu).
1. Söa ch÷a thêng xuyªn
Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, vËn chuyÓn m¸y mãc trong c«ng ty cã thÓ bÞ h háng,
nh÷ng h háng nµy thêng kh«ng nghiªm träng nªn c¸c ®éi thêng chñ ®éng tiÕn
hµnh söa ch÷a sau ®ã tËp hîp nh÷ng ho¸ ®¬n chøng tõ cã liªn quan göi cho phßng
kÕ to¸n. §©y lµ c«ng viÖc söa ch÷a nhá mang tÝnh b¶o dìng, chi phÝ söa ch÷a thêng nhá. Do ®ã, kÕ to¸n tËp hîp vµ h¹ch to¸n ngay vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ. NÕu
c«ng viÖc söa ch÷a x¶y ra ®èi víi TSC§ t¹i c¸c phßng ban th× kÕ to¸n h¹ch to¸n
nh sau:
Nî TK 642 (6427): Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK liªn quan 111, 112, 331… Tæng sè tiÒn chi cho söa ch÷a
NÕu c«ng viÖc söa ch÷a x¶y ra ®èi víi TSC§ t¹i c¸c ®éi x©y l¾p th× kÕ to¸n h¹ch
to¸n :
Nî TK 627 (6277): Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK liªn quan 111, 112, 331… Tæng sè tiÒn chi cho söa ch÷a
VÝ dô: t¹i xëng 382 söa ch÷a m¸y mµi BOSCH. Néi dung söa ch÷a bao gåm:
- Thuª quÊn söa ®éng c¬ 15 KW
- Thuª quÊn l¹i r«to, thay cæ gãp m¸y mµi BOSCH, thay ch× than.
C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¸t sinh trong nghiÖp vu nµy gåm:
1. GiÊy ®Ò nghÞ söa ch÷a cña bé phËn sö dông
2. Biªn b¶n kiÓm tra thiÕt bÞ
3. Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng
4. GiÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n
5. PhiÕu chi
Chuyªn ®Ò
12
Ho¸ ®¬n (gtgt)
MÉu sè: 01 GTKT – 3LL
Liªn 2: (Giao cho kh¸ch hµng)
Ngµy 13 th¸ng 9 n¨m 2002
§¬nvÞ b¸n hµng: VËt t hµng ho¸ tæng hîp – D¬ng Quang H¶i
§Þa chØ: §«ng Anh – Hµ Néi
§iÖn tho¹i:
Hä vµ tªn ngêi mua hµng: Anh Hïng
§¬n vÞ: C«ng ty L¾p m¸y ®iÖn níc
§Þa chØ: Nhµ H2A – Thanh Xu©n Nam – Thanh Xu©n – Hµ Néi
Tµi kho¶n: 01000106440001
H×nh thøc thøc thanh to¸n: TM. MS:
STT Tªn hµng hãa, dÞch vô §¬n vÞ Sè
§¬n gi¸
Thµnh tiÒn
tÝnh
lîng
A
B
C
1
2
3=1x2
1
QuÊn söa ®éng c¬ 15KW C¸i
1
1.275.000
1.275.000
2
QuÊn söa ch÷a m¸y mµi C¸i
1
210.000
210.000
Bosh 670 W, thay chæi
than
Céng tiÒn hµng:
1.350.000
ThuÕ suÊt GTGT 10%
TiÒn thuÕ GTGT
135.000
Tæng céng tiÒn thanh to¸n
1.485.000
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: mét triÖu bèn tr¨m t¸m l¨m ngh×n ®ång
Ngêi mua hµng
( ký, ghi râ hä tªn)
KÕ to¸n trëng
(ký, ghi râ hä tªn)
PhiÕu chi
Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký, ghi râ hä tªn )
MÉu sè 02 – 141
Q§ 1141 –
TC/C§KT
Hä vµ tªn ngêi nhËn tiÒn: NguyÔn M¹nh Hïng
§¬n vÞ: Xëng 832 – C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
lý do chi: Thanh to¸n tiÒn söa ch÷a m¸y mµi BOSH vµ ®éng c¬ 15 KW
Sè tiÒn 1.485.000
B»ng ch÷: Mét triÖu bèn tr¨m t¸m l¨m ngh×n ®ång ch½n
Gi¸m ®èc
KÕ to¸n trëng
Ngêi lËp phiÕu
§· nhËn ®ñ sè tiÒn: 1.485.000 ( Mét triÖu bèn tr¨m t¸m l¨m ngh×n ®ång )
Ngµy 13 th¸ng 9 n¨m 2002
Thñ quü
Ngêi nhËn tiÒn
C¨n cø vµo c¸c chøng tõ trªn, kÕ to¸n t¹i ph©n xëng ph¶n ¸nh bót to¸n sau
vµo m¸y tÝnh, m¸y tÝnh sÏ tù ®éng chuyÓn sè liÖu vµo nhËt ký chung vµ sæ c¸i TK
cã liªn quan.
Nî TK 6277:
1.350.000
Nî TK 1331:
135.000
Cã TK 111:
1.485.000
2. Söa ch÷a lín TSC§
Nh ®· ®Ò cËp ë trªn, TSC§ cña c«ng ty cßn tån ®äng kh¸ nhiÒu m¸y mãc cò,
thêng xuyªn háng hãc nhng do h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh nªn c«ng ty vÉn cha thÓ ®Çu t
Chuyªn ®Ò
13
mua míi. V× vËy, ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n trªn, c«ng ty tiÕn hµnh söa ch÷a phôc håi
TSC§ ®ã. Thêng th× chi phÝ ®Ó söa ch÷a kh¸ cao, thêi gian söa ch÷a kÐo dµi.
Hµng n¨m, trªn c¬ së kÕt qu¶ kiÓm kª vµ kiÓm tra kü thuËt cña TSC§, xÝ
nghiÖp lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a lín TSC§. Tuy nhiªn, viÖc kiÓm tra hiÖn tr¹ng còng
nh lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a cßn s¬ sµi, mang tÝnh h×nh thøc. KÕ to¸n kh«ng trÝch tríc
chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ mµ ph©n bæ dÇn chi phÝ söa ch÷a vµo chi phÝ s¶n xuÊt
chung c¸c kú sau khi ph¸t sinh nghiÖp vô söa ch÷a. Nh vËy xÐt vÒ b¶n chÊt, nh÷ng
ho¹t ®éng söa ch÷a lín TSC§ t¹i c«ng ty ®Òu lµ ngoµi kÕ ho¹ch.
§Ó thÊy râ h¬n thùc tÕ viÖc söa ch÷a lín TSC§ t¹i c«ng ty, ta xem xÐt vÝ dô vÒ
tr×nh tù tiÕn hµnh vµ c¸ch h¹ch to¸n söa ch÷a cÈu Króp t¹i xëng 382 trong th¸ng 9
n¨m 2002.
NghiÖp vô nµy b¾t ®Çu khi bªn xëng 382 göi giÊy ®Ò nghÞ söa ch÷a lªn c«ng ty.
C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
Xëng c¬ khÝ 382
Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
§éc lËp – Tù do – H¹nh phóc
§«ng Anh, ngµy 04 th¸ng 9 n¨m 2002
GiÊy ®Ò nghÞ söa ch÷a
KÝnh göi: ¤ng gi¸m ®èc c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
Phßng kü thuËt c«ng ty
Tªn thiÕt bÞ söa ch÷a : CÈu Króp
M· hiÖu:
Sè m¸y:
Trong thêi gian qua, do cÈu ®· cò l¹i ph¶i thêng xuyªn lµm viÖc trong ®Þa h×nh
xÊu. Mét sè bé phËn cña cÈu ®· cã biÓu hiÖn h háng nÆng: trôc tríc bÞ g·y, phanh
r·o, ch¶y dÇu … nªn cÈu kh«ng thÓ vËn hµnh ® îc. Thêi gian tíi xëng cÇn vËn
chuyÓn mét khèi lîng lín cho chuyÓn xëng. V× vËy, ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu nµy,
xëng ®Ò nghÞ l·nh ®¹o c«ng ty, phßng kü thuËt c«ng ty cho phÐp xëng söa ch÷a
cÈu Króp. Cô thÓ nh sau:
- Thay trôc tríc
- Mua míi b×nh vµ èng dÉn dÇu
- Thay tio
- Thay cupben tæng h¬i
- Söa ch÷a vµ b¶o dìng tæng phanh h¬i
………………………….
Trªn ®©y lµ c¸c thiÕt bÞ cÇn ph¶i söa ch÷a vµ thay thÕ, kÝnh mong c«ng ty cho phÐp
söa ch÷a ®Ó s¶n xuÊt ®îc ®¶m b¶o.
P. gi¸m ®èc PT – KV
(Ký, hä tªn, ®ãng dÊu)
PT. ThiÕt bÞ c«ng ty
(Ký, hä tªn)
KÕ to¸n xëng
(ký, hä tªn)
Sau khi nhËn ®îc ®¬n ®Ò nghÞ söa ch÷a cÈu cña xëng 382, phßng kü thuËt cïng víi
c¸n bé phô tr¸ch thiÕt bÞ ë xëng vµ thî l¸i cÈu tiÕn hµnh kiÓm tra vµ lËp biªn b¶n
kiÓm tra thiÕt bÞ
C«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
Xëng c¬ khÝ 382
Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
§éc lËp – Tù do - H¹nh phóc
Biªn b¶n kiÓm tra thiÕt bÞ
Tªn thiÕt bÞ : CÈu Króp
M· hiÖu:
Sè m¸y:
Chuyªn ®Ò
14
H«m nay, ngµy 05 th¸ng 09 n¨m 2002
Chóng t«i gåm
¤ng : NguyÔn M¹nh Hïng C¸n bé phô tr¸ch thiÕt bÞ
¤ng : NguyÔn V¨n Vò
C¸n bé phô tr¸ch kü thuËt
¤ng : NguyÔn V¨n ChÝnh
Thî l¸i cÈu
§· tiÕn hµnh lËp biªn b¶n kiÓm tra thiÕt bÞ nh sau:
HiÖn tîng: háng trôc gi÷a, phanh kh«ng ¨n, ®êng dÉn dÇu phanh bªn l¸i b¸nh gi÷a
ch¶y dÇu.
KÕt qu¶ kiÓm tra : g·y trôc gi÷a, bã tæng phanh, mÊt h¬i ( thñng tio h¬i), háng
cupben táng phanh, háng 4 cupben b¸nh gi÷a bªn l¸i.
Nguyªn nh©n h háng: xe cÈu qu¸ cò, dïng qu¸ t¶i, rØ tæng phanh, ch¶y dÇu b¸nh
gi÷a bªn l¸i.
§Ò nghÞ biÖn ph¸p xö lý:
- Th¸o, b¶o dìng tæng phanh
- Thay 2 cupben tæng h¬i
- Thay tio h¬i
- Thay 4 cupben dÇu b¸nh gi÷a bªn l¸i
- Thay trôc gi÷a
……………………….
Biªn b¶n nµy lµm xong lóc: giê… ngµy 05 th¸ng 09 n¨m 2002
N¬i lËp biªn b¶n : Xëng 382 - §«ng Anh
Phã gi¸m ®èc Qu¶n ®èc Kü thuËt xëng Thî söa ch÷a CB phô tr¸ch TB
Khi ®îc sù phª duyÖt cña ban l·nh ®¹o, xëng chñ ®éng t×m kiÕm vµ ký kÕt hîp
®ång giao kho¸n söa ch÷a thiÕt bÞ nµy víi«ng NguyÔn Long H¶i, chñ cöa hiÖu söa
ch÷a, kinh doanh phô tïng « t«
Khi cÈu ®· ®îc söa ch÷a xong, tiÕn hµnh lËp biªn b¶n kiÓm tra kü thuËt cÈu vµ
thanh lý hîp ®ång söa ch÷a cÈu. Bªn nhËn söa ch÷a göi ho¸ ®¬n ®Õn cho c«ng ty
Chuyªn ®Ò
15
Ho¸ ®¬n (gtgt)
MÉu sè: 01 GTKT – 3LL
Liªn 2: (Giao kh¸ch hµng)
02-B
Ngµy 13 th¸ng 9 n¨m 2002
AX: 093166
§¬nvÞ b¸n hµng: VËt t hµng ho¸ tæng hîp – D¬ng Quang H¶i
§Þa chØ: §«ng Anh – Hµ Néi
§iÖn tho¹i:
Hä vµ tªn ngêi mua hµng: Anh Hïng
§¬n vÞ: C«ng ty L¾p m¸y ®iÖn níc
§Þa chØ: Nhµ H2A – Thanh Xu©n Nam – Thanh Xu©n – Hµ Néi
TK:01000106440001
H×nh thøc thanh to¸n: TM
MS
STT Tªn hµng hãa, dÞch vô
§¬n vÞ Sè
§¬n gi¸
Thµnh tiÒn
tÝnh
lîng
A
B
C
1
2
3=1x2
1
Söa ch÷a tæng phanh h¬i C¸i
1
1.275.000
1.275.000
2
Cupben h¬i phanh Hµn
C¸i
2
45.000
90.000
Thay tio
C¸i
1
40.000
40.000
Thay trôc gi÷a
C¸i
1
24.452.000
24.452.000
Céng tiÒn hµng:
77.485.000
ThuÕ suÊt GTGT 10%
TiÒn thuÕ GTGT
7.784.500
Tæng céng tiÒn thanh to¸n
85.629.500
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: T¸m m¬i l¨m triÖu s¸u tr¨m hai chÝn ngh×n n¨m tr¨m ®ång
Ngêi mua hµng
( ký, ghi râ hä tªn)
KÕ to¸n trëng
(ký, ghi râ hä tªn)
Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký, ghi râ hä tªn )
C¨n cø vµo h×nh thøc thanh to¸n trong trêng hîp nµy lµ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt,
kÕ to¸n xëng nhËp vµo m¸y c¸c bót to¸n sau
- Khi tr¶ tiÒn cho bªn nhËn söa ch÷a, kÕt hîp víi biªn b¶n thanh to¸n t¹m øng
(kho¶n t¹m øng nµy ph¸t sinh khi C«ng ty t¹m øng cho ¤ng Hïng ®Ó tr¶ cho bªn
s÷a ch÷a), kÕ to¸n ®Þnh kho¶n vµo m¸y:
Nî TK 241 (2413):
77.845.000
Nî tµi kho¶n 1332:
7.784.500
Cã tµi kho¶n 141:
42.814.750
Cã tµi kho¶n 111:
42.814.750
V× trêng hîp nµy chi phÝ s÷a ch÷a kh¸ lín nªn C«ng ty kh«ng chuyÓn th¼ng vµo
TK 627 mµ quyÕt ®Þnh ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ qua TK 142 trong ba kú liªn tiÕp
Trong kú nµy, kÕ to¸n ph©n bæ chi phÝ vµ nhËp vµo m¸y ®Þnh kho¶n nh sau:
Nî TK 142:
51.897.120
Nî TK672(6277): 25.948.560
Cã TK 241(2413):
77.845.680
Sau hai kú kÕ to¸n tiÕp theo, kÕ to¸n h¹ch to¸n:
Nî TK 627 (6277): 25.948.560
Cã TK 142:
25.948.560
Trong nh÷ng ®Þnh kho¶n trªn ®îc nhËp vµo chøng tõ kÕ to¸n m¸y (nh mÉu ®· tr×nh
bµy t¹i biÒu sè 6 trang 36) m¸y sÏ tù ®éng läc sè liÖu ®Ó vµo nhËt ký chung vµ c¸c
Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n t¬ng tù nh c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh ®· tr×nh bµy
ë trªn.
Chuyªn ®Ò
16
PhÇn III
Hoµn thiÖn h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp TSC§
h÷u h×nh t¹i c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc – Tæng
c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng
I.
§¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty
TÝnh ®Õn nay, c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc ®· tr¶i qua 7 n¨m x©y dùng, ph¸t
triÓn vµ trëng thµnh. MÆc dï cßn non trÎ vÒ tuæi ®êi, quy m« cßn h¹n chÕ, l¹i trong
giai ®o¹n khã kh¨n do ®iÒu kiÖn m«i trêng kinh doanh míi mÎ, tÝnh c¹nh tranh cña
thÞ trêng gi÷a c¸c doanh nghiÖp … nhng c«ng ty ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng khã
kh¨n ban ®Çu, hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, ®êi sèng cña c¸n bé c«ng
nh©n viªn ®îc b¶o ®¶m , s¶n phÈm cña c«ng ty cã mÆt ë kh¾p c¸c c«ng tr×nh x©y
dùng trong c¶ níc vµ t¹o ®îc uy tÝn víi kh¸ch hµng. Víi nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng ty ®ang tõng bíc kh¼ng ®Þnh m×nh, chøng tá mét
b¶n lÜnh v÷ng vµng. Cã ®îc kÕt qu¶ nµy lµ nhê sù nç lùc phÊn ®Êu kh«ng ngõng
cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ sù ®ãng gãp cña c¸c phßng ban trong c«ng
ty trong ®ã cã phßng kÕ to¸n.
Trong thêi gian qua, c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n TSC§ nãi riªng
t¹i c«ng ty ®· cã nhiÒu thay ®æi, cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh trong sù trëng thµnh
cña c«ng ty. Tuy nhiªn vÉn cßn tån t¹i nhiÒu thiÕu sãt cÇn ®îc gi¶i quyÕt, bæ sung
kÞp thêi. Sau mét thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i c«ng ty, t«i xin ®a ra mét sè nhËn
xÐt sau:
Chuyªn ®Ò
17
1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc
- VÒ bé m¸y kÕ to¸n
Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty ®îc tæ chøc gän nhÑ. Phßng kÕ to¸n ®îc bè trÝ hîp lý,
ph©n c«ng c«ng viÖc cô thÓ díi sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña kÕ to¸n trëng. §éi ngò
nh©n viªn kÕ to¸n cã tr×nh ®é, ®îc ®µo t¹o c¬ b¶n, trung thùc, cã tr¸ch nhiÖm víi
c«ng viÖc.
C«ng ty ¸p dông m« h×nh kÕ to¸n tËp trung – ph©n t¸n. §©y lµ h×nh thøc tæ chøc
phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty. Nã cã t¸c dông t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó kiÓm tra chØ ®¹o nhiÖm vô vµ ®¶m b¶o chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt cña kÕ to¸n
trëng còng nh sù chØ ®¹o kÞp thêi cña l·nh ®¹o cña c«ng ty ®èi víi toµn bé ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c nã cßn thuËn tiÖn trong ph©n c«ng lao ®éng
kÕ to¸n vµ xö lý kÕ to¸n b»ng m¸y vi tÝnh.
Võa qua, c«ng ty ®· ®a mét sè lîng lín c¸c lo¹i m¸y thiÕt bÞ qu¶n lý nh m¸y vi
tÝnh, m¸y in, m¸y photocoppy … phôc vô ë c¸c bé phËn trong ®ã cã phßng kÕ
to¸n. ViÖc sö dông phÇn mÒm kÕ to¸n thèng nhÊt ®èi víi toµn Tæng c«ng ty ®·
gióp cho viÖc h¹ch to¸n trªn mét sè phÇn hµnh c¬ b¶n ®îc nhanh chãng, thuËn lîi
cho viÖc tra cøu, ®èi chiÕu khi cÇn thiÕt. V× vËy, c«ng viÖc cña nh©n viªn kÕ to¸n ®îc gi¶m nhÑ, tiÕt kiÖm dîc lao ®éng.
- VÒ h×nh thøc sæ kÕ to¸n: viÖc ¸p dông h×nh thøc nhËt ký chung lµ phï hîp víi ®Æc
®iÓm, quy m« cña c«ng ty. §ång thêi nã còng phï hîp víi mÆt b»ng tr×nh dé
chuyªn m«n cña nh©n viªn kÕ to¸n trong c«ng ty còng nh viÖc ¸p dông tin häc
trong c«ng t¸c h¹ch to¸n.
- VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§
Nãi chung, c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n TSC§ t¹i c«ng ty ®· phÇn nµo ®¸p øng ® îc
nhu cÇu qu¶n lý cña ban l·nh ®¹o. KÕ to¸n ®· h¹ch to¸n t¬ng ®èi ®óng quy ®Þnh
cña chÕ ®é vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§.
- VÒ c«ng t¸c qu¶n lý TSC§
C«ng ty còng cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸ râ rµng cô thÓ. §Þnh kú, vµo 01/01 hµng n¨m
kÕ to¸n TSC§ cïng víi mét sè bé phËn kh¸c nh phßng kü thuËt, ®¬n vÞ sö dông
TSC§ thùc hiÖn kiÓm kª toµn bé TSC§ cña c«ng ty. Sau ®ã, kÕ to¸n lËp b¶ng ®èi
chiÕu TSC§ vµ CCDC cho tõng ®¬n vÞ vµ tæng hîp thµnh biªn b¶n kiÓm kª TSC§
vµ CCDC cña toµn ®¬n vÞ. Do ®ã nÕu cã nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng sÏ dÔ dµng
ph¸t hiÖn vµ quy kÕt tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cho ®¬n vÞ lµm h háng, mÊt m¸t TSC§.
2. Nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc
Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm nãi trªn, c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty vÉn cßn cã nh÷ng
tån t¹i nhÊt ®Þnh nh
- ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ cßn chËm
Thùc tÕ lµ c¸c nghiÖp vô t¨ng gi¶m TSC§ trong c«ng ty diÔn ra kh«ng thêng
xuyªn, qu¸ tr×nh ®Çu t mua s¾m l¹i kÐo dµi, chøng tõ ph¸t sinh vµ bÞ lu l¹i ë nhiÒu
bé phËn kh¸c nhau nªn nhiÒu khi nh÷ng TSC§ míi mua ®îc l¾p ®Æt ®îc da vµo sö
dông hoÆc viÖc chuyÓn nhîng TSC§ ®· ®îc thùc hiÖn tõ l©u nhng TSC§ vÉn cha ®îc ghi sæ. §iÒu nµy g©y ¶nh hëng ®Õn tÝnh kÞp thêi trong viÖc cung cÊp th«ng tin
qu¶n lý còng nh viÖc tÝnh vµ trÝch khÊu hao TSC§.
- VÒ h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§
MÆc dï kh¸ tØ mØ, chi tiÕt trong h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ nhng c«ng ty vÉn cßn
thiÕu sãt lµ kh«ng lËp thÎ TSC§ cho tõng TSC§. LËp thÎ TSC§ cho tõng TSC§ lµ
quy ®Þnh b¾t buéc cña chÕ ®é trong viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§. Qua thÎ TSC§,
ta cã thÓ thÊy ®îc toµn bé qu¸ tr×nh sèng cña tµi s¶n kÓ tõ khi nã ®îc ®a vµo ho¹t
®éng cho ®Õn khi thanh lý, nhîng b¸n hoÆc ®iÒu chuyÓn ®i, cã nh÷ng chØ tiªu “phô
tïng chi tiÕt kÌm theo”
Sæ TSC§ ®îc thiÕt kÕ qu¸ phøc t¹p võa lµ sæ TSC§ võa lµ b¶ng tÝnh khÊu hao
tõng kú, th«ng tin ph¶n ¸nh trïng lÆp kh«ng cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, c«ng ty còng cha
®¸nh sè (m· hiÖu) cho TSC§.
Chuyªn ®Ò
18
Cßn tån t¹i nh÷ng ®iÒu trªn cã thÓ lµ do sè lîng TSC§ hiÖn nay cña c«ng ty cha
nhiÒu, kÕ to¸n cßn cã thÓ dÔ dµng theo dâi, qu¶n lý. Nhng trong thêi gian tíi, khi
khèi lîng c«ng tr×nh ngµy cµng t¨ng vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng kü thuËt, c«ng ty cã
chñ tr¬ng t¨ng cêng ®æi míi, ®Çu t thªm nhiÒu lo¹i TSC§ nh m¸y mãc thiÕt bÞ,
dông cô qu¶n lý còng nh c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i … Khi ®ã, thiÕu sãt trªn sÏ trë
thµnh h¹n chÕ lín cho lÕ to¸n trong viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh vµ cung cÊp th«ng tin
vÒ t×nh h×nh TSC§.
- H¹ch to¸n khÊu hao TSC§
Thø nhÊt, vÒ ph¬ng ph¸p khÊu hao theo ®êng th¼ng cho tÊt c¶ TSC§ ¸p dông t¹i
c«ng ty. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh tuy nhiªn nã kh«ng ph¶n
¸nh ®óng møc khÊu hao cÇn trÝch theo cêng ®é sö dông TSC§, tèc ®é thu håi vèn
chËm . V× lµ mét ®¬n vÞ x©y l¾p, c«ng ty cã thÓ sö dông mét m¸y mãc thiÕt bÞ x©y
cÊt chuyªn dïng cho th¸ng nµy råi sau ®ã kh«ng sö dông trong rÊt nhiÒu th¸ng.
§èi víi lo¹i TSC§ nh vËy th× viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p khÊu hao trªn lµ kh«ng cßn
phï hîp, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ thùc tÕ bá ra t¬ng øng víi doanh thu thùc tÕ
thu ®îc. H¬n n÷a, mét bé phËn lín TSC§ trong c«ng ty cã nguån h×nh thµnh tõ
vèn vay ng©n hµng, viÖc khÊu hao ®Òu theo sè n¨m mµ c«ng ty lùa chän khung thêi
gian sÏ kh«ng gióp c«ng ty thu håi nhanh vèn tr¶ nî.
Thø hai, vÒ c¸ch tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao. ViÖc trÝch khÊu hao TSC§ theo quý
céng víi viÖc kh«ng lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao theo quy ®Þnh nªn ®«i khi
kÕ to¸n kh«ng trÝch khÊu hao mét sè TSC§ míi ®a vµo sö dông trong quý hoÆc
kh«ng x¸c ®Þnh râ ®a vµo tõ th¸ng nµo, cã trêng hîp tÝnh khÊu hao ngay trong
th¸ng cã TSC§ t¨ng thªm, lµm cho viÖc ph¶n ¸nh chi phÝ khÊu hao thiÕu chÝnh
x¸c. H¬n n÷a kÕ to¸n khã theo dâi, kiÓm tra l¹i møc khÊu hao ë mçi ®¬n vÞ trong
tõng kú kinh doanh.
Ngoµi ra, viÖc ph©n bæ toµn bé chi phÝ khÊu hao trong kú cho tõng ®¬n vÞ sö
dông, c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng ty theo chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp lµ kh«ng hîp lý,
kh«ng ®óng víi chi phÝ khÊu hao thùc tÕ t¹i mçi ®¬n vÞ sö dông TSC§. §iÒu nµy
còng cho thÊy, viÖc lËp sæ chi tiÕt cho tõng TSC§ theo ®¬n vÞ sö dông trong c«ng
tykh«ng ®îc sö dông lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh møc khÊu hao trÝch vµo chi phÝ
tõng ®¬n vÞ mµ ®¬n thuÇn chØ phôc vô cho viÖc qu¶n lý TSC§ vÒ mÆt hiÖn vËt.
- H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§
C«ng t¸c söa ch÷a TSC§ ®Æc biÖt lµ söa ch÷a lín vµ söa ch÷a n©ng cÊp TSC§
vÉn cha ®îc quan t©m ®óng møc. C«ng ty cã lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a lín TSC§ tuy
nhiªn kÕ ho¹ch nµy thêng s¬ sµi, cha s¸t víi thùc tÕ. KÕ to¸n kh«ng trÝch tríc chi
phÝ söa ch÷a TSC§ v× vËy kh«ng cã nguån bï ®¾p cho c¸c chi phÝ ph¸t sinh khi cã
TSC§ háng hãc cÇn söa ch÷a.
- C«ng t¸c ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông còng nh hiÖu qu¶ sö dông
TSC§ t¹i c«ng ty
Nh×n chung, c«ng ty cha chñ ®éng thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö
dông TSC§ vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§. C«ng ty míi chØ dõng l¹i ë viÖc xem xÐt
nh÷ng chØ tiªu th« nh nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn. Cßn nh÷ng chØ tiªu mang tÝnh
chÊt ph©n tÝch nh hÖ sè sö dông thiÕt bÞ ®· l¾p ®Æt, hÖ sè l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ,
hÖ sè sö dông thiÕt bÞ hiÖn cã, hay c¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông nh søc s¶n xuÊt
cña TSC§, søc sinh lêi cña TSC§, suÊt hao phÝ cña TSC§ … vÉn ch a ®îc tÝnh to¸n
phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cña ban l·nh ®¹o c«ng ty.
3. Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n söa ch÷a n©ng cÊp TSC§
h÷u h×nh t¹i c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc
Hoµn thiÖn h¹ch to¸n söa ch÷a lín TSC§
Thø nhÊt, söa ch÷a lín TSC§ vµ n©ng cÊp TSC§ lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau.
Theo quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh: söa ch÷a lín TSC§ lµ c«ng viÖc mang tÝnh kh«i
phôc n¨ng lùc ho¹t ®éng cña TSC§, thay thÕ c¸c bé phËn, chi tiÕt quan träng bÞ
Chuyªn ®Ò
19
háng trong khi sö dông mµ nÕu kh«ng sö dông söa ch÷a th× TSC§ sÏ kh«ng ho¹t
®éng hoÆc ho¹t ®éng kh«ng b×nh thêng. Thêi gian söa ch÷a kÐo dµi, chi phÝ söa
ch÷a kh¸ lín vµ chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ so víi chi phÝ kinh doanh cña tõng kú
h¹ch to¸n. Trong khi ®ã söa ch÷a n©ng cÊp TSC§ lµ ho¹t ®éng nh»m kÐo dµi thêi
gian sö dông, n©ng cao n¨ng suÊt tÝnh n¨ng, t¸c dông cña TSC§ nh c¶i t¹o, thay
thÕ, x©y l¾p, trang bÞ, bæ sung thªm mét sè bé phËn cña TSC§. Do sù kh¸c nhau vÒ
b¶n chÊt nh vËy dÉn ®Õn viÖc h¹ch to¸n còng rÊt kh¸c nhau.
Tuy nhiªn, khi ®a hai kh¸i niÖm nµy ra thùc tÕ, ngêi ta rÊt khã ph©n ®Þnh r¹ch
rßi, ®Æc biÖt trêng hîp söa ch÷a lín TSC§ vµ söa ch÷a lín kÕt hîp c¶i t¹o n©ng cÊp
TSC§.
Lîi dông kh¸i niÖm cha râ rµng nµy, nhiÒu doanh nghiÖp ®· tuú tiÖn biÕn tíng
nghiÖp vô n©ng cÊp TSC§ thµnh nghiÖp vô söa ch÷a lín TSC§ lµm cho chi phÝ söa
ch÷a n©ng cÊp ®¸ng lÏ ph¶i ph¶n ¸nh vµo nguyªn gi¸ TSC§ l¹i ®îc h¹ch to¸n vµo
chi phÝ kinh doanh. Do vËy, ®a sè c¸c doanh nghiÖp, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp cã
nguån vèn ®Çu t cho TSC§ kh¸ dåi dµo còng kh«ng bá qua c¬ héi tËn dông nµy,
môc ®Ých cña hä lµ giÊu lîi nhuËn, tr× ho·n viÖc ®ãng thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp.
§©y chÝnh lµ mét kÏ hë trong quy ®Þnh cña chÕ ®é vÒ c«ng t¸c söa ch÷a lín TSC§.
T¹i c«ng ty l¾p m¸y ®iÖn níc, kÕ to¸n còng kh«ng cã sù ph©n ®Þnh râ rµng vÒ
hai lo¹i h×nh söa ch÷a nµy. ViÖc x¸c ®Þnh chØ mang tÝnh t¬ng ®èi, ®«i khi kÕ to¸n
c¨n cø vµo møc ®é chi phÝ ph¸t sinh ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i h×nh söa ch÷a vµ c¸ch h¹ch
to¸n kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh.
Qua thùc tÕ trªn, t«i thiÕt nghÜ bé tµi chÝnh nªn cã nh÷ng quy ®Þnh mäi trêng
hîp. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông TSC§ vµ c«ng t¸c kiÓm
tra cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng hiÖu qu¶ h¬n.
Thø hai, hiÖn nay c«ng t¸c söa ch÷a lín TSC§ t¹i c«ng ty vÉn cha ®îc quan
t©m ®óng møc. C«ng ty thêng r¬i vµo thÕ bÞ ®éng khi cã nh÷ng TSC§ háng hãc
cÇn söa ch÷a lín. ViÖc kiÓm tra hiÖn tr¹ng kü thuËt TSC§ ®Ó lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a
TSC§ cßn s¬ sµi vµ mang tÝnh h×nh thøc.
V× vËy ®Ó n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ sö dông TSC§, c«ng ty cÇn quan t©m nhiÒu
h¬n ®Õn c«ng t¸c söa ch÷a TSC§. Vµo c¸c thêi kú kiÓm kª TSC§, héi ®ång kiÓm
kª cÇn chó ý ph¸t hiÖn nh÷ng TSC§ cã kh¶ n¨ng bÞ h háng nÆng, cÇn söa ch÷a, ®¹i
tu ®Ó nh¾c nhë c¸c ®¬n vÞ sö dông lËp biªn b¶n vµ ®Ò nghÞ lªn c«ng ty xin söa
ch÷a. Trªn c¬ së ®ã, c«ng ty sÏ lªn kÕ ho¹ch söa ch÷a lín TSC§. Chi phÝ söa ch÷a
lín theo kÕ ho¹ch nµy cÇn dîc ph©n bæ tríc cho c¸c kú kinh doanh. Cô thÓ, viÖc
h¹ch to¸n söa ch÷a lín TSC§ theo kÕ ho¹ch ®îc tiÕn hµnh nh sau:
+ Tríc hÕt, theo kÕ ho¹ch, ®Þnh kú hµng quý kÕ to¸n trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a
lín:
Nî TK 627: §èi víi TSC§ t¹i c¸c ®éi thi c«ng
Nî TK 632: Söa ch÷a m¸y thi c«ng
Nî TK 642: §èi víi TSC§ dïng cho khèi qu¶n lý t¹i c«ng ty
Cã TK 335: Møc trÝch tríc mçi lÇn
+ Khi c«ng viÖc söa ch÷a lín TSC§ thùc tÕ ph¸t sinh , tËp hîp chi phÝ söa ch÷a
lín chi tiÕt theo c«ng viÖc söa ch÷a
NÕu thuª ngoµi, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 241 (2413): Chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ
Nî TK 133: thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112, 331…
NÕu do xÝ nghiÖp tù lµm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 2413: Chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ
Cã TK111, 112, 334, 338…
+ Khi c«ng viÖc söa ch÷a hoµn thµnh, kÕt chuyÓn c«ng viÖc chi phÝ nh sau:
Nî TK 335
Cã TK 2413
Chuyªn ®Ò
20
So s¸nh chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh víi chi phÝ ®· trÝch tríc theo dù to¸n ®Ó tiÕn hµnh
®iÒu chØnh
NÕu chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh lín h¬n chi phÝ trÝch tríc, kÕ to¸n ghi t¨ng chi phÝ sè
chªnh lÖch
Nî TK 623, 627, 642
Cã TK 335
NÕu chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh nhá h¬n chi phÝ trÝch tríc ghi gi¶m chi phÝ t¬ng øng
b»ng sè chªnh lÖch:
Nî TK 335
Cã TK623, 627, 642
KÕt luËn
Trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh hiÖn
nay, nh÷ng thµnh tùu cña nã ®· trë thµnh mét trong nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng trùc
tiÕp vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp . Bëi
thÕ, doanh nghiÖp nµo së h÷u TSC§ h÷u h×nh cµng tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i bao nhiªu th×
doanh nghiÖp ®ã cµng cã lîi thÕ trong c¹nh tranh. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t huy ®îc chøc
n¨ng ®ã, duy tr× ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhÊt thiÕt ngêi ta ph¶i cã
c¸c biÖn ph¸p nh»m qu¶n lý vµ sö dông nguån lùc ®ã mét c¸ch hiÖu qu¶.
Trong
c¸c biÖn ph¸p ®ã, h¹ch to¸n TSC§ h÷u h×nh còng lµ mét c«ng cô ®¾c lùc.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, t«i ®· vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc
vµo t×m hiÓu thùc tÕ, ®Æc biÖt trong ph¹m vi h¹ch to¸n TSC§ h÷u h×nh. §ång thêi,
t«i còng häc hái ®îc nhiÒu ®iÒu bæ Ých tõ sù vËn dông linh ho¹t chÕ ®é kÕ to¸n vµo
thùc tiÔn ë tõng ®¬n vÞ. Víi ý thøc cÇu tiÕn, mong r»ng nh÷ng ý kiÕn cña m×nh cã
thÓ ®ãng gãp phÇn nµo vµo viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n TSC§ h÷u h×nh t¹i
c«ng ty.
Do cßn h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh vèn kiÕn thøc nªn chuyªn ®Ò cña t«i
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, t«i rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ch©n thµnh
ttõ phÝa c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa, c¸c anh, chÞ, em trong phßng kÕ to¸n cïng
c¸c b¹n ®Ó chuyªn ®Ò ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Hµ Néi, ngµy 01/11/2003
Sinh viªn
- Xem thêm -
.DOC 
22 
89 
116 
