Trêng THCS ThÞ trÊn Qu¸n Lµo
§Ò thi m«n Ng÷ v¨n
Thêi gian: 150 phót
Hä tªn ngêi ra ®Ò: Hµ ThÞ NhiÔu
§Ò thi:
C©u 1: (5 ®iÓm)
ThuyÒn ta l¸i giã víi buåm tr¨ng
Lít gi÷a m©y cao víi biÓn b»ng
1. Hai c©u th¬ cã trong t¸c phÈm nµo? Do ai s¸ng t¸c?
2. H×nh ¶nh “ buåm tr¨ng” theo em lµ Èn dô hay ho¸n dô?
3. H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ph©n tÝch chÊt thùc vµ l·ng m¹n cña h×nh ¶nh
®ã.
4. Trong bµi th¬ kh¸c mµ em ®· häc trong ch¬ng tr×nh líp 9 còng cã mét
h×nh ¶nh l·ng m¹n ®îc x©y dùng trªn c¬ së quan s¸t nh h×nh ¶nh “
buåm tr¨ng”, h·y chÐp l¹i c©u th¬ ®ã.
C©u 2: (5 ®iÓm)
Tõ mét truyÖn d©n gian, b»ng tµi n¨ng vµ sù c¶m th¬ng s©u s¾c, NguyÔn
D÷ ®· viÕt thµnh “ ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”. §©y lµ mét trong
nh÷ng truyÖn hay nhÊt ®îc rót tõ tËp truyÖn “ TruyÒn k× m¹n lôc”.
1. Gi¶i thÝch ý nghÜa nhan ®Ò “ TruyÒn k× m¹n lôc”.
2. Trong “ ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”, lóc v¾ng chång, Vò N¬ng
hay ®ïa con, chØ vµo bãng m×nh mµ b¶o lµ cha §¶n. Chi tiÕt ®ã ®· nãi lªn
®iÒu g× ë nh©n vËt nµy? ViÖc t¸c gi¶ ®a vµo cuèi truyÖn yÕu tè k× ¶o nãi vÒ sù
trë vÒ chèc l¸t cña Vò N¬ng cã lµm cho tÝnh bi kÞch cña t¸c phÈm mÊt ®i
kh«ng? V× sao?
C©u 3: (10 ®iÓm)
Tõ bµi th¬ “ ¸nh tr¨ng” cña NguyÔn Duy, em h·y viÕt vÒ nh÷ng suy t cña
ngêi lÝnh sau chiÕn tranh.
Híng dÉn chÊm:
C©u 1: (5 ®iÓm)
1. Hai c©u th¬ trÝch trong “ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ cña Huy CËn.
(1 ®iÓm)
2. H×nh ¶nh “ buåm tr¨ng” lµ Èn dô.
(1 ®iÓm)
3. Bµi viÕt ®óng h×nh thøc cña ®o¹n v¨n, tr×nh bµy râ rµng, m¹ch l¹c.
(0,5 ®iÓm)
VÒ néi dung cÇn ®¶m b¶o:
- H×nh ¶nh Èn dô “ buåm tr¨ng” ®îc x©y dùng trªn c¬ së quan s¸t rÊt thùc vµ
c¶m nhËn l·ng m¹n cña nhµ th¬:
+ Tõ xa nh×n l¹i, trªn biÓn cã lóc thuyÒn ®i vµo kho¶ng s¸ng cña vÇng tr¨ng.
Tr¨ng vµ c¸nh buåm nh chËp l¹i nhau, tr¨ng trë thµnh c¸nh buåm.
+ VÎ ®Ñp thiªn nhiªn, niÒm vui ph¬i phíi cña con ngêi lµm chñ thiªn nhiªn
®· ®em ®Õn c¸i nh×n l·ng m¹n lµm nhoµ ®i c¸nh buåm vÊt v¶, c«ng viÖc lao
®éng trë nªn nhÑ nhµng, ®Ñp t¬i.
(2 ®iÓm)
- Con ngêi vµ vò trô hoµ hîp.
(0,5 ®iÓm)
4. Mét h×nh ¶nh l·ng m¹n ®îc x©y dùng trªn c¬ së quan s¸t nh h×nh ¶nh
“ buåm tr¨ng” lµ “ §Çu sóng tr¨ng treo” (§ång chÝ – ChÝnh H÷u) (1 ®iÓm)
C©u 2: (5 ®iÓm)
1. “ TruyÒn k× m¹n lôc”: Ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng ®iÒu k× l¹ vÉn ®îc lu
truyÒn.
(1 ®iÓm)
2. Chi tiÕt Vò N¬ng chØ c¸i bãng:
- Lµ mét ngêi mÑ rÊt th¬ng con, kh«ng muèn cho con thiÕu thèn t×nh c¶m
cña cha.
- Lµ ngêi vî thuû chung, lóc nµo còng nghÜ ®Õn chång.
- Vò N¬ng rÊt c« ®¬n, chØ biÕt trß chuyÖn cïng bãng.
(2 ®iÓm)
* ViÖc ®a nh÷ng yÕu tè k× ¶o cuèi truyÖn ®Ó Vò N¬ng vÒ trong chèc l¸t cã
lµm dÞu ®i tÝnh bi kÞch v× nh thÕ Vò N¬ng kh«ng chÕt, víi chång nµng ®· ®îc
minh oan. Nhng kÕt thóc nµy kh«ng gièng nh mét kÕt thóc cã hËu trong
truyÖn cæ tÝch vÌ nµng chØ trë vÒ trong chèc l¸t. X· héi phong kiÕn xÊu xa,
träng nam khinh n÷ kh«ng cã chç cho nh÷ng ngêi phô n÷ nh Vò N¬ng. Cã
thÓ coi ®©y lµ mét s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ trong viÖc sö dông truyÖn cæ.
(2 ®iÓm)
C©u 3: (10 ®iÓm)
VÒ h×nh thøc:
- §¶m b¶o lµ mét bµi v¨n nghÞ luËn, tr×nh bµy râ rµng m¹ch l¹c, lËp luËn chÆt
chÏ.
(1 ®iÓm)
- Bè côc 3 phÇn c©n ®èi, râ rµng.
(1 ®iÓm)
VÒ néi dung:
- Giíi thiÖu t¸c gi¶ NguyÔn Duy vµ hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬. (1 ®iÓm)
- Hai khæ th¬ ®Çu më ra thêi ®iÓm qu¸ khø, khi ngêi lÝnh sèng ©n t×nh, thuû
chung víi nh÷ng m¶nh ®Êt b×nh dÞ, hiÒn hËu, nghÌo khã ®· g¾n bã nu«i dìng
chóng ta dµi l©u, gian khã, hiÓm nguy.
(1 ®iÓm)
- Khi hoµn c¶nh thay ®æi, ý nghÜa vÒ sù g¾n bã ©n t×nh víi ®Êt víi ngêi ©n
nghÜa kh«ng cßn nguyªn vÑn, con ngêi dÔ dµng l·ng quªn qu¸ khø nhÊt lµ
qu¸ khø nhäc nh»n gian khæ.
(1 ®iÓm)
- Tr¨ng xuÊt hiÖn ®ét ngét, th×nh l×nh t¹o nªn cuéc gÆp gì bÊt ngê víi vÇng
tr¨ng trßn, s¸ng chãi lµ c¸i nót ®Ó kh¬i gîi t©m tr¹ng, suy ngÉm, ®¸nh thøc kØ
niÖm.
(1 ®iÓm)
- Nh©n vËt tr÷ t×nh – ngêi lÝnh sung síng, ngì ngµng, c¶m xóc râ rµng, xóc
®éng d©ng trµo.
+ Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt: ChÝnh c¸i nh×n Êy ®· ®¸nh thøc t©m trÝ nhµ th¬ víi
bao kØ niÖm cña qu¸ khø vÒ thiªn nhiªn, ®Êt níc ......
+ H×nh ¶nh : Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh: c¸i trßn vµnh v¹nh lµ c¸i trßn ®Çy cña
tr¨ng r»m, mét vÎ ®Ñp viªn m·n ®ång thêi cßn biÓu tîng cho qu¸ khø nghÜa
t×nh, chung thuû, vÎ ®Ñp nh©n hËu bao dung cña thiªn nhiªn, cuéc ®êi, ®Êt níc, cßn lµ vÎ ®Ñp b×nh dÞ vÜnh h»ng trong cuéc sèng.
+ "¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c" h×nh ¶nh mang chiÒu s©u t tëng cã tÝnh chÊt
triÕt lÝ: Tr¨ng chÝnh lµ ngêi b¹n - nh©n chøng t×nh nghÜa mµ nghiªm kh¾c
®ang nh¾c nhë nhµ th¬ (vµ mçi chóng ta): Con ngêi th× cã thÓ v« t×nh, cã thÓ
l·ng quªn, nhng thiªn nhiªn, nghÜa t×nh qu¸ khø th× lu«n trßn ®Çy, bÊt diÖt,
nh©n hËu, bao dung. ¸nh tr¨ng im ... cßn chØ sù ¨n n¨n, tr¸ch mãc trong tù
nhiªn, lµ sù tù vÊn l¬ng t©m ®Ó dÉn ®Õn c¸i giËt m×nh.
+ GiËt m×nh nhí l¹i. GiËt m×nh nhËn ra, tù vÊn l¬ng t©m. NhËn ra sù v« t×nh,
b¹c bÏo cña m×nh vµ tù ¨n n¨n, tù tr¸ch mãc m×nh thÊy ph¶i thay ®æi c¸ch
sèng. GiËt m×nh tù nh¾c nhë b¶n th©n kh«ng ®îc ph¶n béi thiªn nhiªn, ph¶n
béi qu¸ khø. §ång thêi còng lµ håi chu«ng c¶nh tØnh mäi ngêi kh«ng ®îc
phÐp l·ng quªn qu¸ khø. CÇn sèng cã tr¸ch nhiÖm víi qu¸ khø, lÊy qu¸ khø
®Ó soi räi cho t¬ng lai. §ã lµ c¸i giËt m×nh híng thiÖn, c¸i giËt m×nh ®Ó con
ngêi tù hoµn thiÖn m×nh h¬n.
(3 ®iÓm)
* ¸nh tr¨ng lµ mét bµi th¬ hay. ThÓ th¬ n¨m ch÷ ®îc vËn dông s¸ng t¹o, tµi
hoa. Sù phong phó vÒ vËn ®iÖu, ng«n ng÷ trong s¸ng, giäng th¬ ch©n t×nh nh
trß chuyÖn, nh gi·i bÇy t©m sù, nh ®ang ®éc tho¹i... Nhµ th¬ - ngêi lÝnh nh
®ang t©m sù víi ngêi ®äc còng nh ®ang nãi víi chÝnh m×nh: kh«ng nªn sèng
v« t×nh, ph¶i thuû chung, t×nh nghÜa, s¾c son víi b¹n bÌ, ®ång chÝ, víi nh©n
d©n, víi nh÷ng n¨m th¸ng qu¸ khø gian lao, nghÜa t×nh víi thiªn nhiªn, ®Êt níc.
(1 ®iÓm)
- Xem thêm -