BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
MÔ ĐUN
TRƢNG BÀY VÀ
TIÊU THỤ SẢN PHẨM
MÃ SỐ: MĐ 05
Nghề: Tạo dáng và chăm sóc cây cảnh
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dẫn dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ 05
1
LỜI GIỚI THIỆU
Hiện nay nghề trồng cây cảnh đã phát triển ở khắp cả nước, không ít nông
dân đã làm giàu được nhờ trồ ng cây cảnh . Với mức lãi bình quân cao gấp mười
hai lần trồng lúa, nghề trồng cây cảnh được xếp vào hàng đứng đầu trong nền
nông nghiệp đô thị Việt Nam. Với mức lãi hấp dẫn này, cây cảnh không chỉ là
mối quan tâm của riêng nhà nông mà còn là điểm ngắm của nhiều nhà đầu tư.
Cùng góp phần hỗ trợ cho việc đào tạo nghề cho nông dân có hiệu quả,
cuốn giáo trình này đã được biên soạn nhằm giúp cho những nông dân có mong
muốn được học hỏi kinh nghiệm của nghề trồng cây cảnh . Đây cũng là tài liệu
tham khảo cho sinh viên các trường dạy nghề có liên quan.
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo một số tài liệu của các
tác giả, các tranh ảnh từ nguồn internet, cũng như một số giáo trình dạy nghề
của Tổng cục dạy nghề đã ban hành.
Mô đun Trƣng bày và tiêu thụ sản phẩm gồm 3 bài:
Bài 1: Trưng bày, bài trí cây cảnh
Bài 2: Quảng cáo giới thiệu sản phẩm
Bài 3: Tổ chức bán hàng
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn Vụ tổ chức cán bộ - Bộ Nông nghiệp
và Phát triển nông thôn, Trường Cao đẳng nghề Công nghê và Nông lân Nam
Bộ và các bạn đồng nghiệp tại Trường cao đẳng nông nghiệp và Phát triển nông
thôn Bắc Bộ, các cơ sở sản xuất và kinh doanh hoa lan đã tài trợ kinh phí, nhiệt
tình đóng góp ý kiến để chúng tôi hoàn thành được tập tài liệu này.
Xin chân thành cảm ơn!
Nhóm biên soạn
1. Lê Hoài Nam
2. Nguyễn Đức Ngo ̣c
2
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC
TRANG
LỜI GIỚI THIỆU ............................................................................................ 1
MỤC LỤC ...................................................................................................... 2
Bài 1: Trưng bày, bài trí cây cảnh.................................................................... 4
1.1. Chuẩn bị điều kiện cho bài trí/ trưng bày cây cảnh ................................... 4
1.1.1. Mục đích của việc bài trí cây cảnh ..................................................... 4
1.1.2. Các kiểu bài trí cây cảnh .................................................................... 5
1.2. Bài trí/ trưng bày cây cảnh........................................................................ 8
1.2.1. Nguyên tắc lựa chọn cách bài trí ........................................................ 8
1.2.2. Bài trí cây cảnh trong nhà .................................................................. 8
1.2.3. Bài trí tại nơi bán hàng/ hội hoa ........................................................ 12
Bài 2: Quảng bá giới thiệu sản phẩm .............................................................. 17
2.1. Tham khảo tài liệu, công cụ quảng bá sản phẩm cây cảnh. ...................... 17
2.2. Tổ chức sản xuất chương trình, tài liệu công cụ, thiết kế tờ rơi, pano, áp
phích. ............................................................................................................. 18
2.3. Thực hiện chương trình quảng bá sản phẩm. ........................................... 19
2.4. Giám sát và đánh giá kết quả quảng bá. ................................................... 20
Bài 3: Tổ chức bán hàng ................................................................................ 22
3.1. Tâm lý người mua hàng. .......................................................................... 22
3.2. Kỹ năng bán hàng. ................................................................................... 24
3.3. Chăm sóc khách hàng sau bán hàng ......................................................... 26
3.4. Tính toán hiệu quả kinh tế ....................................................................... 29
3
HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN/MÔN HỌC .................................... 33
I. Vị trí, tính chất của mô đun /môn học: ......................................................... 33
II. Mục tiêu: ................................................................................................... 33
III. Nội dung chính của mô đun: ..................................................................... 34
IV. Hướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành ............................................. 35
V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập .......................................................... 35
VI. Tài liệu tham khảo .................................................................................... 36
4
MÔ ĐUN: TRƯNG BÀ Y VÀ TIÊU THỤ SẢN PHẨM
Mã mô đun: MĐ 05
Giới thiệu mô đun:
Mô đun trưng bày và tiêu thụ sản phẩm là một trong số các mô đun kỹ
năng quan trọng của nghề trồng tạo dáng và trồng cây cảnh . Sau khi học xong
mô đun này, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức, kỹ năng về trưng bày, bài trí
cây cảnh, đồ ng thời cập nhật thông tin để điều chỉnh kế hoạch tiêu thụ sản phẩm
phù hợp với từng loại cây cảnh đáp ứng được nhu cầu của thị trường và thị hiếu
người tiêu dùng.
Bài 1: Trƣng bày, bài trí cây cảnh
Mục tiêu:
- Xác định được lợi ích và nguyên tắc của sự trưng bày, bìa trí cây cành.
- Lựa chọn được cách bài trí, trưng bày cây phù hợp với không gian của
khu vực.
A. Nội dung:
1.1. Chuẩn bị điều kiện cho bài trí/ trƣng bày cây cảnh
1.1.1. Mục đích của việc bài trí cây cảnh
Theo sự phát triể n của thành thi ̣ , cây xanh và bóng mát ngày càng giảm
đi, đố i với sự mấ t mát này đương nhiên con người càng hoài niê ̣m về thiên nhiên
nhiề u hơn . Màu xanh cây cỏ nơi nhà ở tăng lên không không chỉ để trang trí , mà
còn bổ sung cho cảm giác thiếu thốn
khung cảnh thiên nhiên do hoa ̣t đô ̣ng bên
ngoài gây ra . Dưới tác du ̣ng của quang hơ ̣p , màu xanh thực vật có thể điều tiết
đô ̣ mát mẻ và l àm cho không khí trở nên mới mẻ khiến cho thần kinh đang căng
thẳ ng đươ ̣c phu ̣c hồ i và cho người ta sự hưởng thu ̣ cái đe ̣p
nhẹ nhàng thỏa mái hơn .
5
, làm cho cuộc sống
1.1.2. Các kiểu bài trí cây cảnh
a. Bài trí theo cây cảnh theo phương cách trình bày cây cảnh
- Kiể u hơ ̣p nghi thức : Cây thường xanh với dáng thẳ ng , tuân thủ theo các quy
tắ c về sự sắ p xế p cành tán ; châ ̣u mô ̣c ma ̣p về hiǹ h dáng
(vuông, tròn) và mầu
sắ c (nâu hoă ̣c nâu xám ). Kiể u trưng bày nà y thường đươ ̣c sử du ̣ng trong các dip̣
lễ nghi hơ ̣p thức hoă ̣c trong các phòng đơn giản , mô ̣t số ví du :̣
Hình 5.1: Là một trong số ít văn
miếu còn tồn tại ở nước ta, văn miếu
Mao Điền ở làng Mậu Tài, xã Cẩm
Điền (Cầm Giàng, Hải Dương) có lịch
sử hơn 500 năm, đã trở thành biểu
tượng cho tinh thần hiếu học của người
xứ Đông
Hình 5.2. Nghi môn Văn miếu bề thế,
thâm nghiêm Văn miếu Xích Đằng
nằm ở phường Lam Sơn, TP Hưng
Yên
- Kiể u bán nghi thức : Khi thân và cành lá cây cảnh đươ ̣c uố n tiả theo mô ̣t kiể u
dáng nhân tạo , ví dụ dáng hơi nghiêng , thân khô , thân nứt , phơi rễ ...Ngoài việc
sử du ̣ng các loa ̣i châ ̣u thông thườ ng có thể dùng các loa ̣i châ ̣u tinh vi khác như
lục giác , bầ u du ̣c . Mầ u sắ c châ ̣u tự nhiên thanh lich
̣ . Kiể u bán nghi thức thić h
hơ ̣p với bấ t kỳ lễ hô ̣i nào .
6
Hình 5.3. Cây cảnh ta ̣i Văn Miếu Quốc Tử Giám
- Kiể u không hơ ̣p nghi thức : Kiể u dáng thế đă ̣c biê ̣t của cây cảnh như Thác đổ ,
Văn nhân, Gió lùa....Chúng có thể đươ ̣c trưng bày trong những châ ̣u – đôn cảnh
cầ u kỳ.
b. Bài trí cây theo bộ cây
Cây cảnh có thể bài trí theo bô ,̣ ví dụ như:
- Bộ tam đa: Gồm các cây vạn tuế, lộc vừng, sung.
- Bộ đông tàn tam hữu: Tùng, cúc, mai.
- Bộ cửu phẩm: Dùng hai cây sanh dáng trực lien chi 9 tán giống nhau ở hai bên
cửa sân nhà.
c. Bài trí cây theo mùa
Mùa Xuân là mùa cây sinh sôi đâm chồi nảy lộc, nên chọn các cây lá kim,
cây màu sáng, cây cómàu sắc lá tươi đỏ trẻ trung bày là phù hợp nhất.VD: Đỗ
quyên, bằng lăng……
7
Mùa hè đây là mùa cây sinh trưởng mạnh, hoa lá nhiều đem lại màu sắc
đa dạng.VD: Cây sanh, si, lộc vừng, bằng lăng…
Mùa thu: đây là mùa lá mang nhiều màu sắc song tập trung màu vàng của
lá.
Mùa đông: đây là mùa thể hiện sự xanh tươi quanh năm, sự mạnh mẽ
vượt qua thử thách khắc nghiệt.
Hình 5.5: Mùa thu - Vài đồ
trang trí nhỏ xinh thổi nắng gió thu
vàng vào trong phòng bạn.
Thêm một chiếc lá rụng,
thế
là
thành
mùa
thu
Mùa thu đặc trưng bởi màu lá
chuyển mùa. Chỉ cần những họa
tiết đơn giản về những chiếc lá
vàng rực hay đỏ thăm, không khí
thu đã mênh mang tràn về.
d. Bài trí cây cảnh theo không gian bài trí
- Cây cản h có thể đươ ̣c bài trí trong không gian hô ̣ gia điǹ h
, như phòng khách ,
phòng ăn, phòng ngủ , ban công , cửa sổ ...
- Cây cảnh đươ ̣c bài trí nơi công sở , văn phòng làm viê ̣c , cơ quan nhà nước ..
- Cây cảnh bài trí ngoài trời như hội t rơ ̣, sân vườn, công viên..
8
1.2. Bài trí/ trƣng bày cây cảnh
1.2.1. Nguyên tắc lựa chọn cách bài trí
- Cây cảnh trồ ng trong châ ̣u dẫ lựa cho ̣n đúng quy cách thić h hơ ̣p , mă ̣t đấ t châ ̣u
và các lớp phủ trên mặt chậu phải ổn định , các yếu tố trong cây cân đố i
- Chọn vị trí dặt cây cảnh thích hợp : Đặt cây cảnh làm sao phô bày hết nét đẹp
của nó, phông tường phiá sau phải tôn thêm vẻ đe ̣p của cây , đồ vâ ̣t trang trí phu ̣
phải thanh nhã tạo ra sự hài hòa
- Lựa chon phố i cảnh phải hài hòa
1.2.2. Bài trí cây cảnh trong nhà
Các kiến trúc sư chuyên về nội thất gần đây có những nghiên cứu đi sâu
tới sự phân bố cây xanh trong nhà trên cơ sở không gian, thời gian và đặc tính.
Cây xanh cho nội thất nên là những loại cây phù hợp với môi trường sống ít ánh
sáng trực tiếp và chịu bóng râm. Tất nhiên trong điều kiện nội thất thì khó có
loại cây nào bền lâu mà phải thường xuyên luân chuyển, đưa cây ra ngoài khí
trời hoặc thay đổi thường xuyên thì cây mới xanh tươi.
Ở không gian giao thông: là những vùng đi lại và tập hợp người nhiều
như hành lang, cầu thang, hàng hiên, lối đi trong vườn (theo phong thuỷ có tính
dương) cần trồng những cây nhỏ, ít gai nhọn hay cành chĩa, thân lá gọn và
không vướng víu như trúc Nhật hoặc hoa, cây bụi thấp, mềm mại, không che
khuất tầm nhìn và cản trở di chuyển - là những cây có tính chất âm.
9
Hình 5.6: Cầu thang,
tiền sảnh, lối đi chung là
khu vực thích hợp cho
những chậu hoa, cây cảnh
nhỏ giữ nét hài hòa, duyên
dáng cho ngôi nhà bạn khi
diện tích ngôi nhà không
cho phép tạo một khoảng
vườn xanh trong nhà.
Các không gian riêng như phòng ngủ, phòng làm việc, phòng trà: (thuộc
âm) thiên về tĩnh, thông thường cây trồng có tính trang trí điểm xuyết nhẹ
nhàng, nên cây trồng chỉ là bổ sung tính dương thêm, chứ không phải làm cho
không gian tưng bừng sắc hoa lên.
Hình 5.7:
Không gian
phòng ngủ, thiên về tĩnh vì
thế không nên trồng những
loại cây to, màu đậm và gốc
xù xì, thô nhám. Tránh những
cây bon sai, cây lá to làm
vướng víu lối đi, cản trở việc
di chuyển và che khuất tầm
nhìn.
10
Hình 5.8: Công sở hiện đại
với bốn bức tường trắng, máy
lạnh chạy vù vù sáng đêm
khiến các công chức đổ bệnh.
Bệnh văn phòng xuất hiện
ngày càng nhiều. Các chứng
stress, trầm cảm trong nhịp
sống công nghiệp ngày càng
phổ biến. của nghề nghiệp.
Ở phòng khách, những không gian đối ngoại như tiền sảnh, phòng ăn vào
dịp lễ tiệc nên chọn đặt các cây có tính trang trọng, cân đối, bề thế và nghiêm
túc. Ví dụ chậu mai thế hay kim quất ngày Tết, chậu phát tài góc phòng khách
hoặc phát tài núi đặt đầu cầu thang đều là những cây có dáng đẹp, hoa tươi. Cần
chú ý cây có những sắc xanh, đỏ và vàng tượng trưng cho mùa xuân - hè, kích
hoạt nguồn khí. Bonsai đẹp và tuổi thọ cao như si, đa đều phù hợp để vừa trang
trí vừa tương hợp với nội thất. Những cây này cũng đòi hỏi gia chủ có thời gian
chăm sóc và hiểu biết về nghệ thuật bonsai.
Hình 5.9: Cây xanh giúp
phòng khách mát mẻ, gần gũi
hơn, các chậu hoa sẽ tạo mùi
thơm cho gian phòng
Ðối với không gian bếp.
11
Bài trí cây xanh trong phòng ăn đã trở nên quen thuộc đối với nhiều gia
đình vì chúng đóng vai trò tô điểm cho căn phòng và cũng giúp cải thiện môi
trường sống của gia đình trong lành hơn.
Khi dự bố trí thêm bất cứ vật dụng nào trong nhà, hầu hết các gia đình
đều chú ý đến việc bố trí chúng ở đâu, cây xanh cũng không ngoại lệ.
Hình
5.10: Đồng
thời, cần xác định diện
tích phòng để chọn cây
cho phù hợp: nếu phòng
nhỏ mà bày cây quá to sẽ
lấn át diện tích sinh hoạt
của gia đình bạn, ngược
lại,
cây quá nhỏ so với diện tích bếp sẽ bị lọt thỏm vào giữa không gian
Thông thường, diện tích cây xanh không được vượt quá 10% diện tích
phòng và vị trí lý tưởng nhất là nơi có nhiều ánh sáng, góc trống, tránh xa sức
nóng của bếp và mùi dầu mỡ, tiện lợi trong việc cung cấp nước.
Tương tự như vậy, việc chọn loại cây phù hợp cũng khá quan trọng, cây
có sống được trong môi trường đó hay không là do cách chọn lựa của bạn. Chọn
cây ở phòng khách đơn giản hơn chọn cây cho phòng bếp bởi không gian khách
thường rộng rãi, thoáng đãng và dễ đưa cây xanh vào vị trí tầm nhìn của khách
hơn là ở căn bếp chật chội và nhiều vật dụng. Tuy nhiên, khi bố trí cây xanh
trong bếp và phòng ăn lại mang lại những hiệu quả rất lớn. Chúng giúp làm mát
khoảng không gian vốn luôn là nơi gắn liền với hình ảnh oi bức, nóng nực mỗi
khi được nhắc đến, đặc biệt là vào mùa hè nóng bức. Hơn thế nữa, cảm giác gần
gũi với thiên nhiên còn giúp kích thích cảm giác ngon miệng.
12
1.2.3. Bài trí tại nơi bán hàng/ hội hoa
Đa số cây làm cây dáng thế Bonsai là những cây ưa sáng, chúng sẽ có
màu sắc lá và vẻ đẹp hơn khi ở ngoài trời. Việc trưng bày cây ngoài trời đáp ứng
nguyên tắc:
- Thấy được vẻ đẹp của từng cây, cây nọ không che khuất cây kia.
- Đảm bảo phân bố sánh sáng, thuận tiện cho việc chăm sóc.
- Đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển của cây.
* Cách trưng bày
Cách trưng bày trên tực tế rất đa dạng phong phú , chúng ta có thể liệt k ê
đươ ̣c mô ̣t số da ̣ng cơ bản như :
- Đặt trên các bệ cột có đế ở đỉnh, cố độ cao thấp khác nhau.
- Đặt trên các bờ tường hoa ở các hành lang, dọc chân tường.
Hình 5.11: Cây cảnh luôn là mặt hàng dồi dào nhất tại chợ Viềng Vụ Bản
13
Hình 5.12: Chơ ̣ cây Vạn Phúc , Hà Nội
Hình 5.13: Triển lãm sinh vật cảnh tại Hƣng Yên kỉ niệm 180 năm ngày
thành lập tỉnh (1831 - 2011) tại trung tâm tiển lãm tỉnh Hưng Yên cạnh
quảng trường TP Hưng Yên. Triển lãm diễn ra từ ngày 23 và bế mạc vào
ngày hôm qua 28 tháng 11 năm 2011.
14
Hình 5.14: Cây cảnh làng Vị Khê được trưng bày tại Đại lễ 1000 năm
Thăng Long - Hà Nội
Hình 5.15: Trưng bày sinh vật cảnh tại Đình làng Đức Thắng Phan Thiết
15
B. Câu hỏi và bài tập thực hành
Câu hỏi:
- Liê ̣t kê mu ̣c đić h của viê ̣c bài trí /trưng bày sản phẩm?
- Phân tích các cách bài trí cây cảnh trong nhà và nơi bán hàng / hô ̣i trơ ?̣
Thực hành:
Bài 1: Bài trí/ trƣng bày cây cảnh ngoài thực địa
1. Mục đích
- Hướng dẫn học viên thực hành viê ̣c trưng bày cây cảnh phù hơ ̣p với không
gian trang trí .
2. Yêu cầu
- Học viên nắm vững các nguyên tắc bài trí cây cảnh
3. Dụng cụ, vật tƣ
- Các đôn, giá đỡ chậu
- Cây phôi, cây cảnh, vườn cây cảnh
- Bảo hộ lao động.
4. Hình thức tổ chức: Chia lớp thành các nhóm nhỏ: 5 người/nhóm.
5. Sản phẩm ứng dụng: 100% học viên biết bài trí cây cảnh phù hợp với không
gian khu vực
6. Nội dung thực hành
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ, nguyên vật liệu
Bước 2: Thực hành đánh giá thực tra ̣ng khu vực trưng bày , bài trí cây
Bước 3: Thực hàn h trưng bày
7. Tổ chức thực hiện
16
- Có thể tiến hành buổi thực hành tại các cơ sở sản xuất cây cảnh, chơ ̣ cây
hay triể n lam
̃ .
- Từng nhóm trình bày mô hình và phương án của mình.
- Nhóm học viên tiến hành thực hiện các nội dung trên dưới sự giám sát và
uốn nắn của giáo viên.
8. Đánh giá cho điểm
- Tập hợp các nhóm học viên rút kinh nghiệm về các nội dung thực hành.
- Giáo viên đánh giá cho điểm kỹ năng theo nhóm với các công việc sau:
+ Kiểm tra quá trình quan sát của học viên.
+ Kiểm tra quá trình quan sát mẫu của học viên.
+ Đánh giá lựa chọn các thao tác của từng nhóm .
C. Ghi nhớ:
- Mục đích của việc bài trí / trưng bày cây cảnh
- Nguyên tắ c lựa cho ̣n cách bài trí
17
Bài 2: Quảng bá giới thiệu sản phẩm
Mục tiêu:
+ Xác định được sự cần thiết phải quảng bá sản phẩm khi bán hàng;
+ Lựa chọn được các phương thức quảng bá sản phẩm cây cảnh phù hợp
với kinh tế và thị trường.
A. Nội dung:
2.1. Tham khảo tài liệu, công cụ quảng bá sản phẩm cây cảnh.
- Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện thông tin để truyền đạt tin
tức về chất lượng hay ưu điểm của sản phẩm đến khách hàng nhằm bán được
nhanh, nhiều sản phẩm.
Một số phương tiện quảng cáo chính:
- Nhóm phương tiện in ấn: báo chí, tạp chí, ấn phẩm thương mại
- Nhóm phương tiện điện tử: truyền thanh, truyền hình, phim tư liệu
- Nhóm phương tiện ngoài trời: pa nô, áp phích, bảng hiệu.
Dựa vào các ưu, nhược điểm của các phương tiện quảng cáo để lựa chọn hình
thức quảng cáo phù hợp cho sản phẩm cây cảnh.
Phƣơng tiện
Báo chí
Ƣu điểm
Nhƣợc điểm
- Uyển chuyển, định được - Thời gian ngắn
thời gian
- Đọc lướt qua, sơ lược
- Bao quát được thị trường -Chất lượng hình ảnh, màu sắc
nội địa
kém.
- Được chấp nhận và sử
dụng rộng rãi
- Mức độ tin cậy cao
18
- Chọn lọc độc giả, khu vực - Thời gian gián đoạn dài giữa hai
Tạp chí
- Có chất lượng tái tạo
lần xuất bản
- Gắn bó với độc giả trong
thời gian lâu
- Đánh vào tai của người nghe
Truyền
- Sử dụng rộng rãi
thanh
- Linh động về khu vực địa - Ít gây chú ý hơn ti vi
lý
- Thời gian ngắn
- Chi phí thấp
Truyền hình
- Kết hợp tốt âm thanh, - Không chọn được khán giả
hình ảnh, màu sắc.
- Có thể nhàm chán, bỏ qua
- Bao quát số lượng lớn - Thời gian ngắn
khán giả
- Chi phí cao
- Gây chú ý về tâm lý, hấp
dẫn, thú vị
Quảng
cáo - Linh động, lặp lại cao
ngoài trời
- Hạn chế sáng tạo
- Ít chịu áp lực của quảng - Không chọn lọc người xem
cáo cạnh tranh
2.2. Tổ chức sản xuất chƣơng trình, tài liệu công cụ, thiết kế tờ rơi, pano, áp
phích.
- Thiết kế mẫu tờ rơi quảng cáo hay pano, áp phích là một công việc cần
chuẩn bị cụ thể và chu đáo. Các bước thực hiện:
19
- Xem thêm -