TÓM TẮT
Tiểu luận tốt nghiệp “Ứng dụng ảnh viễn thám thành lập bản đồ các loại thực
phủ trên địa bàn huyện Cờ Đỏ, Thành Phố Cần Thơ giai đoạn 2015 - 2018” đã được
thực hiện từ tháng 03/2018 đến tháng 07/2018. Phương pháp tiếp cận đề tài là sử dụng
công nghệ viễn thám kết hợp với GIS.
Landsat 8 cung cấp các ảnh có độ phân giải trung bình (từ 15 - 100 mét),
Landsat 8 (LDCM) mang theo 2 bộ cảm: bộ thu nhận ảnh mặt đất (OLI - Operational
Land Imager) và bộ cảm biến hồng ngoại nhiệt (TIRS - Thermal Infrared Sensor),
Landsat 8 thu nhận ảnh với tổng số 11 kênh phổ, bao gồm 9 kênh sóng ngắn và 2 kênh
nhiệt sóng dài. Thu thập dữ liệu ảnh vệ tinh Landsat 8 giai đoạn 2015 – 2018 tại địa
chỉ http://earthexplorer.usgs.gov/, các số liệu thống kê, số liệu kiểm kê thu thập ở
huyện do Chi nhánh Văn Phòng Đăng Ký Đất Đai cung cấp. Khi thu thập đủ số ảnh để
phục vụ cho việc giải đoán với năm 2015 là 22 ảnh từ tháng 1 đến tháng 12 và năm
2018 là 8 ảnh từ tháng 1 đến tháng 5, ta tiến hành giải đoán ảnh. Ảnh được giải đoán
bằng các phương pháp sau: Giải đoán bằng mắt, bằng chỉ số thực vật (NDVI), phương
pháp ghép chuỗi ảnh chỉ số thực vật, phân loại không kiểm soát (Iso Data), khảo sát
thực địa khu vực nghiên cứu (Kết quả khảo sát thực địa gồm 297 điểm mẫu chia làm 6
đối tượng là cây lâu năm, hoa màu, mặt nước, lúa 2 vụ, lúa 3 vụ, khu dân cư – giao
thông và phân loại có kiểm soát (K- Means). Sau đó chuyển đổi dữ liệu từ ENVI sang
MapInfo, sử dụng các chức năng tích hợp trên phần mềm MapInfo để tính toán diện
tích các loại thức phủ trên địa bàn huyện Cờ Đỏ giai đoạn 2015 – 2018. Từ kết quả
giải đoán ảnh viễn thám, diện tích các lớp phủ thực vật giai đoạn 2015 – 2018 biến
động như sau: Diện tích lúa 3 vụ tăng 2295.12 ha ~ ( 5.186 %), diện tích lúa 2 vụ giảm
-3027.233 ha ~( -10.918 %), diện tích hoa màu tăng 1700.575 ha ~(4.831 %), diện tích
cây lâu năm tăng 497.555 ha ~(1.383 %), diện tích mặt nước tăng 72.244 ha ~(0.034
%), diện tích khu dân cư – giao thông giảm -75.775 ha ~(-0.516 %). Từ các ứng dụng
như: Thành lập bản đồ hiện trạng các lớp thực phủ, tính diện tích các lớp thực phủ trên
địa bàn huyện, cung cấp dữ liệu thuộc tính cho từng đối tượng, việc ứng dụng công
nghệ GIS kết hợp với công nghệ viễn thám đã đem lại hiệu quả cao trong theo dõi
cũng như đánh giá biến động diện tích các lớp thực phủ trên địa bàn huyện Cờ Đỏ,
Thành phố Cần Thơ.
DANH SÁCH BẢNG
Bảng
Bảng 2.1
Nội dung
Hệ thống phân loại lớp phủ mặt đất để sử dụng với dữ liệu viễn thám.
Bảng 2.2
Đặc trưng Bộ cảm của ảnh vệ tinh Landsat 7 và Landsat 8 (LDCM)
8
Bảng 3.1
Dữ liệu ảnh thu thập
15
Bảng 4.1
Phân loại đối tượng theo chỉ số NDVI
33
Bảng 4.2
Khóa giải đoán của khu vực nghiên cứu.
35
Bảng 4.3
Ma trận sai số phân loại ảnh năm 2018.
41
Bảng 4.4
Các giá trị tính tổng cột và dòng theo kết quả ma trận sai số bảng 4.3.
Hệ số tương quan giữa số liệu tính toán năm 2015 và số liệu thu thập
42
Bảng 4.5
Bảng 4.6
Bảng 4.5
Bảng 4.6
Bảng 4.7
Bảng 4.8
Hệ số tương quan giữa số liệu tính toán năm 2018 và số liệu thu thập
do CN.VPĐKĐĐ cung cấp năm 2017.
Thống kê các loại thực phủ của huyện năm 2015 – 2018.
Thống kê lớp phủ thực vật theo đơn vị hành chính huyện Cờ Đỏ năm
2015.
Thống kê lớp phủ thực vật theo đơn vị hành chính huyện Cờ Đỏ năm
2018.
diện tích biến động lớp thực phủ theo xã giai đoạn năm 2015- 2018.
Trang
6
43
43
44
45
46
46
DANH SÁCH HÌNH
Hình
Nội dung
Trang
Hình 2.1
Bản đồ hành chính huyện Cờ Đỏ, Tp Cần Thơ
2
Hình 2.2
Nguyên lý hoạt động của viễn thám
4
Hình 2.3
Tạo các trường dữ liệu trong Mapinfo
11
Hình 2.4
Giao diện của phần mềm ENVI 4.8
12
Hình 3.1
Các bước xây dựng bản đồ hiện trạng các loại thực phủ.
16
Hinh 4.1
Ảnh Landsat 8 thu thập được
19
Hình 4.2
Các bước ghép Band ảnh.
20
Hình 4.3
Các bước cắt ảnh.
20
Hình 4.4
Add ranh giới để cắt ảnh.
21
Hình 4.5
Chọn đường dẫn lưu ảnh vừa cắt.
21
Hình 4.6
Ảnh đã cắt
22
Hình 4.7
Đường dẫn che ảnh.
22
Hình 4.8
chọn ảnh cần che.
23
Hình 4.9
Add ranh giới vùng nghiên cứu cho ảnh che
34
Hình 4.10
Lưu ảnh che.
25
Hình 4.11
Ảnh đã che
25
Hình 4.12
Tạo ảnh NDVI.
26
Hình 4.13
Các bước tiến hành qui trình ghép chuỗi NDVI.
27
Hình 4.14
Bản đồ kết quả chỉ số thực vật NDVI khu vực nghiên cứu
28
Hình 4.15
Các bước phân loại không kiểm soát
29
Hình 4.16
Đường dẫn lưu file phân loại không kiểm soát
30
Hình 4.17
Kết quả phân loại không kiểm soát năm 2015.
31
Hình 4.18
Kết quả phân loại không kiểm soát năm 2018.
32
Hinh 2.19
các điểm đã khảo sát ở khu vực nghiên cứu
35
Hình 4.20
Các bước phân loại có kiểm soát.
38
Hình 4.21
Các bước tiến hành khoanh ROI
39
Hình 4.22
Hình 4.23
Kết quả phân loại ảnh năm 2015.
Kết quả phân loại ảnh năm 2018.
40
41
Hình 4.25
Hệ số tương quan giữa số liệu tính toán 2015 với số liệu thực tế
2016.
Hệ số tương quan giữa số liệu tính toán 2085 với số liệu thực tế
2017
Hình 4.26
Thống kê diện tích thực phủ huyện Cờ Đỏ giai đoạn 2015 – 2018.
46
Hình 4.27
Biểu đồ biến động thực phủ theo xã giai đoạn 2015 – 2018
48
Hình 4.24
.
44
45
DANH SACH CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Nội dung
GIS
(Geographic Information System) Hệ thống thông tin địa lý
ENVI
(The Environment for Visualizing) Môi trường thể hiện ảnh
ROI
(Region Of Interest) vùng đại diện
CLN
Cây lâu năm
KDC - GT
Khu dân cư – giao thông
CN.VPĐKĐĐ
Chi nhánh Văn Phòng Đăng Ký Đất Đai
MỤC LỤC
XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG....................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................ii
TÓM TẮT................................................................................................................... iii
DANH SÁCH BẢNG..................................................................................................iv
DANH SÁCH HÌNH....................................................................................................v
DANH SACH CÁC TỪ VIẾT TẮT..........................................................................vi
MỤC LỤC.................................................................................................................. vii
CHƯƠNG 1 ĐẶT VẤN ĐỀ.........................................................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................1
1.2. Mục tiêu đề tài...................................................................................................1
1.3. Giới hạn đề tài....................................................................................................1
1.3.1. Về không gian.............................................................................................1
1.3.2. Về thời gian.................................................................................................1
CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU..............................................................2
2.1. Khu vực nghiên cứu..........................................................................................2
2.2. Tổng quan về viễn thám....................................................................................3
2.2.1. Khái niệm....................................................................................................3
2.2.2. Nguyên lý hoạt động...................................................................................4
2.3. Tổng quan về GIS..............................................................................................4
2.3.1. Định nghĩa..................................................................................................4
2.3.2. Chức năng cơ bản.......................................................................................5
2.4. Các khái niệm....................................................................................................5
2.4.1. Lớp phủ mặt đất (Lớp thực phủ - Land cover)............................................5
2.4.2. Phân loại lớp phủ mặt đất...........................................................................5
2.5. Giới thiệu về vệ tinh Landsat 8.........................................................................7
2.6. Giới thiệu về phần mềm Mapinfo.....................................................................9
2.6.1. Tổ chức thông tin trong Mapinfo................................................................9
2.6.2. Xây dựng cơ sở dữ liệu trong Mapinfo......................................................10
2.6.3. Khả năng trao đổi dữ liệu của Mapinfo....................................................11
2.7. Giơi thiệu về phần mềm ENVI.......................................................................11
2.8. Tổng quan một số đề tài nghiên cứu viễn thám và công nghệ GIS..............12
CHƯƠNG 3 PHƯỜNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................15
3.1. Dữ liệu thu thập...............................................................................................15
3.2. Phương pháp giải đoán ảnh............................................................................16
3.2 Phương tiện nghiên cứu:..................................................................................18
3.2.1 Tài liệu – số liệu.........................................................................................18
3.2.2 Phần mềm..................................................................................................18
CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ THỰC HIỆN.....................................................................19
4.1. Kết quả thu thập ảnh viễn thám và số liệu....................................................19
4.2. Kết quả xử lý ảnh............................................................................................19
4.2.1 Ghép band ảnh...........................................................................................19
4.2.2. Cắt ảnh......................................................................................................20
4.2.3. Che ảnh.....................................................................................................22
4.2.4. Tạo ảnh chỉ số thực vật.............................................................................26
4.2.5. Chuỗi ảnh chỉ số thực vật (NDVI).............................................................27
4.2.6. Kết quả tính toán chỉ số thực vật NDVI.....................................................28
4.2.7 Kết quả phân loại không kiểm soát từ chuỗi ảnh chỉ số thực vật...............28
4.2.8. Kết quả điều tra thực địa...........................................................................35
4.2.9 Phân loại có kiể soát..................................................................................37
4.2.10 Kết quả quá trình phân loại ảnh..............................................................40
4.2.11 Kết quả đánh giá độ chính xác thống kê và biến động.............................41
CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ.................................................................49
5.1. Kết luận............................................................................................................49
5.2 Kiến nghị...........................................................................................................50
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................51
CHƯƠNG 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1.
Tính cấp thiết của đề tài
Huyện Cờ Đỏ, Tp Cần Thơ, có tốc độ tăng trưởng tương đối nhanh. Do đó, việc
theo dõi biến động các lớp thực phủ sẽ cung cấp cho ta những thông tin về các lớp phủ
như diện tích cũng như những biến đổi của nó. Đó là những thay đổi về quy mô, diện
tích, hình dạng. Đây là những cơ sở để đưa ra những chính sách quản lý và sử dụng có
hiệu quả và hợp lý
Đất đai là một tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt.
Đất đai là môi trường sống của con người và cả sinh vật, là địa bàn phân bố dân cư,
xây dựng các công trình kinh tế, văn hoá, an ninh quốc phòng. Ngày nay, do sự tăng
dân số, sự phát triển của các đô thị, sự tăng trưởng kinh tế xã hội và một số vấn đề
khác đã và đang tác động rất lớn tới đất đai.
Trước những áp lực đó, đất đai và các lớp phủ mặt đất biến động không ngừng
cùng với sự phát triển của xã hội. Đây là nguồn tài nguyên đặc biệt có thể khai thác sử
dụng nhưng không thể làm tăng thêm về mặt số lượng. Do đó việc theo dõi, nghiên
cứu, quản lý và sử dụng loại tài nguyên này một cách hiệu quả và hợp lý là một vấn đề
rất quan trọng. Công nghệ viễn thám ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều
ngành, nhiều lĩnh vực từ khí tượng – thủy văn, địa chất, môi trường cho đến nông –
lâm – ngư nghiệp,… trong đó có theo dõi biến động các loại lớp phủ mặt đất với độ
chính xác khá cao, từ đó có thể giúp các nhà quản lý có thêm nguồn tư liệu để giám sát
biến động sử dụng đất. Đây được xem như là một trong những giải pháp cho vấn đề
được đặt ra.
1.2.
Mục tiêu đề tài.
Thành lập bản đồ hiện trạng các lớp thực phủ trên địa bàn huyện Cờ Đỏ năm
2015 và 2018.
Theo dõi biến động lớp thực phủ từ ảnh landsat 8 giai đoạn 2015 – 2018.
Đánh giá khả năng ứng dụng của ảnh landsat 8 trong việc theo dõi sự biến động
về diện tích của các lớp thực phủ huyện Cờ Đỏ.
1.3. Giới hạn đề tài.
1.3.1. Về không gian.
Phạm vi mà đề tài thực hiện là địa bàn huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ.
1.3.2. Về thời gian.
Thời gian lấy mẫu thực địa vào tháng 6 năm 2018.
Các ảnh Landsat 8, độ phân giải 15m được dùng làm dữ liệu giải đoán được thu
nhận vào năm 2015 và từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2018.
CHƯƠNG 2
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
2.1. Khu vực nghiên cứu.
Huyện Cờ Đỏ nằm phía Tây Bắc của thành phố Cần Thơ, được chia tách theo
Nghị định 12/NĐ-CP ngày 23/12/2008 của Chính phủ với tổng diện tích tự nhiên
31.115,39 ha và 124.618 nhân khẩu, và có 10 đơn vị hành chính trực thuộc: thị trấn Cờ
Đỏ, xã Trung An, xã Trung Thạnh, xã Trung Hưng, xã Thạnh Phú, xã Thới Đông, xã
Thới Xuân, xã Đông Thắng, xã Đông Hiệp, xã Thới Hưng về địa giới hành chính.
Hình 2.1: Bản đồ hành chính huyện Cờ Đỏ, Tp Cần Thơ
+ Phía Bắc giáp huyện Vĩnh Thạnh.
+ Phía Đông giáp quận Thốt Nốt, quận Ô Môn.
+ Phía Tây giáp tỉnh Kiên Giang.
+ Phía Nam giáp huyện Thới Lai.
Cờ Đỏ được xác định là vùng ngoại thành, vùng sản xuất nông nghiệp, nghiên
cứu và ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao. Trên địa bàn huyện có 2 nông trường
Sông Hậu và Cờ Đỏ được xem là những nơi nghiên cứu và ứng dụng các mô hình sản
xuất tiên tiến của nông nghiệp. (Chi Nhánh Văn Phòng Đăng Ký Đất Đai huyện Cờ
Đỏ)
Về Điều Kiện kinh tế xã hội: tính đến thời điểm cuối năm 2017 đầu năm 2018.
Theo cổng thông tin điện tử Thành Phố Cần Thơ (2017). Huyện Cờ Đỏ là vùng
đất có nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển sản xuất nông nghiệp với 26.491,22 ha đất
sản xuất cây hàng năm, trong đóctập trung nhiều nhất là trồng lúa.
Địa bàn huyện có Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nông nghiệp Cờ
Đỏ, Nông trường Sông Hậu, Trại giống trực thuộc Công ty giống cây trồng miền Nam
– là những đơn vị đi đầu trong việc ứng dụng và nhân rộng các tiến bộ khoa học kỹ
thuật vào sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Thực hiện chủ trương đa dạng hóa các loại cây trồng vật nuôi, mô hình đưa cây màu
xuống ruộng, nuôi cá trên ruộng lúa, nuôi cá ao thâm canh, chuyên canh, sản xuất cá
giống từng bước được mở rộng; giữ vững quy mô đàn gia súc, gia cầm trên 450.000
con, … đã đưa giá trị sản xuất bình quân toàn huyện cuối năm 2010 đạt trên 68 triệu
đồng/ha.
Với lợi thế có đường giao thông thủy bộ thuận tiện như đường tỉnh lộ 921, 922
nối liền trung tâm huyện với quận Ô Môn và quận Thốt Nốt, Quốc lộ 91; tuyến giao
thông Bốn Tổng – Một Ngàn đi qua trung tâm huyện nối liền Quốc lộ 80 với thị trấn
Một Ngàn, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang thi công sắp sửa hoàn thành cũng sẽ
tạo điều kiện thuận lợi cho việc gắn kết giao thương giữa địa phương với địa bàn tỉnh
Hậu Giang, huyện Vĩnh Thạnh và tỉnh Kiên Giang. Ngoài ra với hệ thống sông ngòi
chằng chịt, đều khắp, đặc biệt tuyến kinh Đứng và kinh xáng Thốt Nốt là hai tuyến
giao thông thủy quan trọng tạo điều kiện hết sức thuận lợi trong việc vận chuyển hàng
hóa và phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, các loại hình dịch vụ, thương mại,
nhất là các loại hình chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đa dạng được sản xuất
tại địa phương. Vì vậy sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp không ngừng được
mở rộng và giá trị ngày càng tăng cao, góp phần giải quyết việc làm tại chỗ cho hàng
ngàn lao động.
Lĩnh vực thương mại, dịch vụ ngày càng mở rộng về quy mô. Chợ thị trấn Cờ
Đỏ, Trung An đang dần trở thành trung tâm đầu mối trong việc phân phối, cung cấp
hàng hóa cho các chợ xã trong và ngoài địa bàn, thu hút ngày càng nhiều tiểu thương
và các thành phần kinh tế tham gia kinh doanh.
2.2. Tổng quan về viễn thám.
2.2.1. Khái niệm.
Viễn thám được định nghĩa như là phép đo lường các thuộc tính của đối tượng
trên bề mặt trái đất sử dụng dữ liệu thu được từ máy bay và vệ tinh (Schowengerdt,
Robert A, 2007).
Theo Lê Văn Trung (2010), Viễn thám được định nghĩa như là một khoa học
nghiên cứu các phương pháp thu nhận, đo lường và phân tích thông tin của đối tượng
(vật thể) mà không có những tiếp xúc trực tiếp với chúng..
2.2.2. Nguyên lý hoạt động.
Trong viễn thám, nguyên tắc hoạt động của nó liên quan giữa sóng điện từ từ
nguồn phát và vật thể quan tâm.
1. Nguồn phát năng lượng (A) - yêu cầu đầu tiên cho viễn thám là có nguồn
năng lượng phát xạ ñể cung cấp năng lượng ñiện từ tới đối tượng quan tâm.
2. Sóng điện từ và khí quyển (B) - khi năng lượng truyền từ nguồn phát đến đối
tượng, nó sẽ đi vào và tương tác với khí quyển mà nó đi qua. Sự tương tác này có thể
xảy ra lần thứ 2 khi năng lượng truyền từ đối tượng tới bộ cảm biến.
3. Sự tương tác với đối tượng (C) - một khi năng lượng gặp đối tượng sau khi
xuyên qua khí quyển, nó tương tác với đối tượng. Phụ thuộc vào đặc tính của đối
tượng và sóng điện từ mà năng lượng phản xạ hay bức xạ của đối tượng có sự khác
nhau.
Hình 2.2: Nguyên lý hoạt động của viễn thám
4. Việc ghi năng lượng của bộ cảm biến (D) - sau khi năng lượng bị tán xạ
hoặc phát xạ từ đối tượng, một bộ cảm biến để thu nhận và ghi lại sóng điện từ.
5.
Sự truyền tải, nhận và xử lý (E) - năng lượng được ghi nhận bởi bộ cảm
biến phải được truyền tải đến một trạm thu nhận và xử lý. Năng lượng được truyền đi
thường ở dạng điện. Trạm thu nhận sẽ xử lý năng lượng này để tạo ra ảnh dưới dạng
hardcopy hoặc là số.
6. Sự giải đoán và phân tích (F) - ảnh được xử lý ở trạm thu nhận sẽ được giải
đoán trực quan hoặc được phân loại bằng máy để tách thông tin về đối tượng.
7. Ứng dụng (G) - đây là thành phần cuối cùng trong qui trình xử lý của công
nghệ viễn thám. Thông tin sau khi được tách ra từ ảnh có thể được ứng dụng để hiểu
tốt hơn về đối tượng, khám phá một vài thông tin mới hoặc hỗ trợ cho việc giải quyết
một vấn đề cụ thể. (Trần Thống Nhất, Nguyễn Kim Lợi, 2009)
2.3. Tổng quan về GIS.
2.3.1. Định nghĩa.
Hệ thống thông tin địa lý (GIS) là một ngành khoa học khá mới, có nhiều cách
tiếp cận khác nhau, do đó cũng có những định nghĩa khác nhau về GIS
Theo Ducker (1979) định nghĩa, GIS là một trường hợp đặc biệt của hệ thống
thông tin, ở đó có cơ sở dữ liệu bao gồm sự quan sát các đặc trưng phân bố không
gian, các hoạt động sự kiện có thể được xác định trong khoảng không như đường,
điểm, vùng.
Theo Burrough (1986) định nghĩa, GIS là một công cụ mạnh dùng để lưu trữ và
truy vấn, biến đổi và hiển thị dữ liệu không gian từ thế giới thực cho những mục tiêu
khác nhau.
Theo Nguyễn Kim Lợi nnk., (2009) Hệ thống thông tin địa lý được định nghĩa
như là một hệ thống thông tin mà nó sử dụng dữ liệu đầu vào, các thao tác phân tích,
cơ sở dữ liệu đầu ra liên quan về mặt địa lý không gian, nhằm hỗ trợ việc thu nhận,
lưu trữ, quản lí, xử lí, phân tích và hiển thị các thông tin không gian từ thế giới thực để
giải quyết các vấn đề tổng hợp từ thông tin cho các mục đích con người đặt ra.
2.3.2. Chức năng cơ bản.
GIS có 4 chức năng cơ bản:
- Thu thập dữ liệu: dữ liệu sử dụng trong GIS đến từ nhiều nguồn khác nhau và
GIS cung cấp công cụ để tích hợp dữ liệu thành một định dạng chung để so sánh và
phân tích.
- Quản lý dữ liệu: sau khi dữ liêu được thu thập và tích hợp, GIS cung cấp các
chức năng lưu trữ và duy trì dữ liệu.
- Phân tích không gian: là chức năng quan trọng nhất của GIS nó cung cấp các
chức năng như nội suy không gian, tạo vùng đệm, chồng lớp.
- Hiển thị kết quả: GIS có nhiều cách hiển thị thông tin khác nhau. Phương
pháp truyền thống bằng bảng biểu và đồ thị ñược bổ sung với bản ñồ và ảnh ba chiều.
Hiển thị trực quan là một trong những khả năng ñáng chú ý nhất của GIS, cho phép
người sử dụng tương tác hữu hiệu với dữ liệu. (Nguyễn Kim Lợi, Lê Cảnh Định, Trần
Thống Nhất, 2009)
2.4. Các khái niệm.
2.4.1. Lớp phủ mặt đất (Lớp thực phủ - Land cover).
Lớp phủ mặt đất là lớp phủ vật chất quan sát được khi nhìn từ mặt đất hoặc thông
qua vệ tinh viễn thám, bao gồm thực vật (mọc tự nhiên hoặc tự trồng cấy) và các cơ sở
xây dựng của con người (nhà cửa, đường sá,…) bao phủ bề mặt đất. Nước, băng,
đá lộ hay các dải cát cũng được coi là lớp phủ mặt đất. (The FAO AFRICOVER
Progamme, 1998).
2.4.2. Phân loại lớp phủ mặt đất.
Sokal (1974) đã định nghĩa phân loại là việc sắp xếp các đối tượng theo các nhóm
hoặc các tập hợp khác nhau dựa trên mối quan hệ giữa chúng. Một hệ thống phân loại
miêu tả tên của các lớp và tiêu chuẩn phân biệt chúng.
Các hệ thống phân loại có hai định dạng cơ bản, đó là phân cấp và không phân
cấp. Một hệ thống phân cấp thường linh hoạt hơn và có khả năng kết hợp nhiều lớp
thông tin, bắt đầu từ các lớp ở quy mô lớn rồi phân chia thành các phụ lớp cấp thấp
hơn nhưng thông tin chi tiết hơn. (Theo FAO AFRICOVER Progamme, 1998)
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài đã sử dụng hệ thống phân loại phân cấp, có
tham khảo theo hệ thống phân loại của Mỹ (Anderson và nnk., 1976), được tổng hợp
có chọn lọc phù hợp với điều kiệu thực tiễn ở Việt Nam của Nguyễn Ngọc Thạch
(2005).
Bảng 2.1: Hệ thống phân loại lớp phủ mặt đất để sử dụng với dữ liệu viễn thám.
Cấp 1
Cấp 2
11 Khu dân cư
12 Khu thương mại và dịch vụ
13 Nhà máy công nghiệp
14 Giao thông
1 Đô thị hoặc thành phố
15 Công trình công cộng
16 Công trình phúc lợi
17 Khu giải trí thể thao
18 Khu hỗn hợp
19 Đất trống và các ñất khác
2 Lúa - hoa màu
21 Mùa màng và đồng cỏ
22 Cây ăn quả
23 Chuồng trại gia súc
24 Nông nghiệp khác
31 Đất đồng cỏ
3 Đất bỏ hoang
32 Đất cây bụi
33 Đất hỗn tạp
41 Rừng thường xanh
42 Rừng rụng lá
4 Đất rừng
43 Rừng hỗn giao
44 Rừng chặt trụi cây
45 Vùng rừng bị cháy
51 Suối và kênh
52 Hồ và hố nước
5 Mặt nước
53 Bồn thu nước
54 Vịnh và cửa sông
55 Nước biển
6 Đất ướt
61 Đất ướt có thực vật tạo rừng
62 Đất ướt có thực vật không tạo rừng
63 Đất ướt không có thực vật
7 Đất hoang
71 Hồ bị khô
72 Bãi biển
(Nguồn: Nguyễn Ngọc Thạch, 2005)
2.5.
Giới thiệu về vệ tinh Landsat 8.
Vệ tinh thế hệ thứ 8 - Landsat 8 đã được Mỹ phóng thành công lên quỹ đạo vào
ngày 11/02/2013 với tên gọi gốc Landsat Data Continuity Mission (LDCM). Đây là dự
án hợp tác giữa NASA và cơ quan Đo đạc Địa chất Mỹ. Landsat sẽ tiếp tục cung cấp
các ảnh có độ phân giải trung bình (từ 15 - 100 mét), phủ kín ở các vùng cực cũng như
những vùng địa hình khác nhau trên trái đất. Nhiệm vụ của Landsat 8 là cung cấp
những thông tin quan trọng trong nhiều lĩnh vực như quản lý năng lượng và nước, theo
dõi rừng, giám sát tài nguyên môi trường, quy hoạch đô thị, khắc phục thảm họa và
lĩnh vực nông nghiệp. (Cơ quan đo đạc địa chất Mỹ cung cấp USGS)
Landsat 8 (LDCM) mang theo 2 bộ cảm: bộ thu nhận ảnh mặt đất (OLI Operational Land Imager) và bộ cảm biến hồng ngoại nhiệt (TIRS - Thermal Infrared
Sensor). Những bộ cảm này được thiết kế để cải thiện hiệu suất và độ tin cậy cao hơn
so với các bộ cảm Landsat thế hệ trước. Landsat 8 thu nhận ảnh với tổng số 11 kênh
phổ, bao gồm 9 kênh sóng ngắn và 2 kênh nhiệt sóng dài xem chi tiết ở Bảng 2.2. Hai
bộ cảm này sẽ cung cấp chi tiết bề mặt Trái Đất theo mùa ở độ phân giải không gian
30 mét (ở các kênh nhìn thấy, cận hồng ngoại, và hồng ngoại sóng ngắn); 100 mét ở
kênh nhiệt và 15 mét đối với kênh toàn sắc. Dải quét của LDCM giới hạn trong
khoảng 185 km x 180 km. Độ cao vệ tinh đạt 705 km so với bề mặt trái đất. Bộ cảm
OLI cung cấp hai kênh phổ mới, Kênh 1 dùng để quan trắc biến động chất lượng nước
vùng ven bờ và Kênh 9 dùng để phát hiện các mật độ dày, mỏng của đám mây ti (có ý
nghĩa đối với khí tượng học), trong khi đó bộ cảm TIRS sẽ thu thập dữ liệu ở hai kênh
hồng ngoại nhiệt sóng dài (kênh 10 và 11) dùng để đo tốc độ bốc hơi nước, nhiệt độ bề
mặt. Bộ cảm OLI và TIRS đã được thiết kế cải tiến để giảm thiểu tối đa nhiễu khí
quyển (SNR), cho phép lượng tử hóa dữ liệu là 12 bit nên chất lượng hình ảnh tăng lên
so với phiên bản trước. (TCVN/QS 1488:2011, Tiêu chuẩn quốc gia Địa hình quân sự
- Sản phẩm Đo đạc Bản đồ, 2011)
Bảng 2.2: Đặc trưng Bộ cảm của ảnh vệ tinh Landsat 7 và Landsat 8 (LDCM)
Bước sóng
(micrometers)
Độ phân giải
Band 1
0.45-0.52
30
Band 2
0.52-0.60
30
Band 3
0.63-0.69
30
Band 4
0.77-0.90
30
Band 5
1.55-1.75
30
Band 6
10.40-12.50
60 (30)
Band 7
2.09-2.35
30
Band 8
0.52-0.90
30
Band 1 - Coastal aerosol
0.433 - 0.453
30
Band 2 - Blue
0.450 - 0.515
30
Band 3 - Green
0.525 - 0.600
30
Band 4 - Red
0.630 - 0.680
30
Band 5 - Near Infrared (NIR)
0.845 - 0.885
30
Band 6 - SWIR 1
1.560 - 1.660
30
Band 7 - SWIR 2
2.100 - 2.300
30
Band 8 - Panchromatic
0.500 - 0.680
15
Band 9 - Cirrus
1.360 - 1.390
30
Band 10 - Thermal Infrared (TIR) 1
10.3 - 11.3
100
Band 11 - Thermal Infrared (TIR) 2
11.5 - 12.5
100
Vệ tinh
Landsat7
(Bộ cảm ETM+)
LDCM – Landsat 8
(Bộ cảm OLI và
TIRs)
Kênh
(meters)
(Cơ quan đo đạc địa chất Mỹ cung cấp USGS)
Các thông số kỹ thuật của sản phẩm ảnh vệ tinh Landsat 8 như sau:
Loại sản phẩm: đã được xử lý ở mức 1T nghĩa là đã cải chính biến dạng do chênh
cao địa hình (mức trực ảnh Orthophoto);
Định dạng: GeoTIFF;
Kích thước Pixel: 15m/30m/100m tương ứng ảnh Đen trắng Pan/Đa phổ/Nhiệt
Phép chiếu bản đồ: UTM;
Hệ tọa độ: WGS 84;
Định hướng: theo Bắc của bản đồ;
Phương pháp lấy mẫu: hàm bậc 3;
Độ chính xác: với bộ cảm OLI đạt sai số 12m theo tiêu chuẩn CE, có độ tin cậy
90%; với bộ cảm TIRS đạt sai số 41m theo tiêu chuẩn CE, có độ tin cậy 90%;
Dữ liệu ảnh: có giá trị 16 bit pixel, khi tải về ở dạng file nén có định dạng
là .tar.gz. Kích thước file nếu ở dạng nén khoảng 1GB, còn ở dạng không nén
khoảng 2GB.
Landsat 8 thu nhận xấp xỉ 400 cảnh/ngày, tăng 250 cảnh/ngày so với Landsat 7. Thời
gian hoạt động của vệ tinh theo thiết kế là 5,25 năm nhưng nó được cung cấp đủ năng
lượng để có thể kéo dài hoạt động đến 10 năm. So với Landsat 7, Landsat 8 có cùng độ
rộng dải chụp, cùng độ phân giải ảnh và chu kỳ lặp lại 16 ngày.
Hiện nay, ảnh vệ tinh Landsat 8 hoàn toàn có thể khai thác miễn phí từ mạng
Internetqua địa chỉ http://earthexplorer.usgs.gov/. Cơ quan đo đạc địa chất Mỹ cung
cấp USGS)
2.6.
Giới thiệu về phần mềm Mapinfo
Theo Nguyễn Viết Quân (2013). Mapinfo là một phần mềm của hệ thông tin địa
lý GIS cho phép chúng ta quản lý, tạo ra một cơ sở dữ liệu vừa và nhỏ đồng thời cũng
cho phép cập nhật, lưu trữ, quản lý và khai thác các thông tin, tài liệu lưu trữ trong máy
tính.
2.6.1. Tổ chức thông tin trong Mapinfo
2.6.1.1. Tổ chức thông tin theo tập tin
MapInfo tổ chức tất cả các thông tin bao gồm dữ liệu không gian và dữ liệu phi
không gian dưới dạng bảng cơ sở dữ liệu (Table). Các thông tin không gian và thông
tin thuộc tính này được MapInfo liên kết với nhau một cách chặt chẽ, không thể tách
rời thông qua chỉ số ID, lưu trữ và quản lý chung cho cả hai loại dữ liệu. Mỗi một bảng
dữ liệu là một nhóm các tệp với các phần đuôi mở rộng khác nhau:
- Filename.tab: mô tả cấu trúc của bảng dữ liệu.
- Filename.dat: hoặc Filename.dbf, Filename.wks, Filename.xls, Filename.mdb bao gồm
dữ liệu kiểu bảng xếp thành hàng, cột. Những dữ liệu được nhập vào MapInfo thông
qua phần mềm dBASE/FoxBase, Lotus 1-2-3, Excel, mã ASCII hoặc Microsoft
Access thì cơ sở dữ liệu MapInfo sẽ bao gồm Filename.tab và tệp dữ liệu hay bảng
tính. Với dữ liệu nhập vào dạng Raster, phần đuôi mở rộng tương ứng có thể là
.bmp, .tif hoặc .gif.
- Filename.map: mô tả các đối tượng đồ họa.
- Filename.id: là một tệp chỉ số có tác dụng liên kết dữ liệu với các đối tượng.
Đối với bảng dữ liệu của Microsoft Access, chúng có tệp filename.aid thay thế
cho tệp filename.id, tệp này có tác dụng liên kết dữ liệu gắn các đối tượng với bảng
thông tin trong Microsoft Access.
Thêm vào đó, bảng cơ sở dữ liệu cũng có thể bao gồm một tệp chỉ số (Index), cho
phép bạn tìm kiếm đối tượng thông qua lệnh tìm kiếm Find. Khi đó chỉ số sẽ nằm
trong tệp filename.ind.
Ngoài ra, khi muốn ghi lại cách quản lý và lưu trữ tổng hợp nhiều bảng dữ liệu
hay nhiều cửa sổ thông tin khác nhau trong MapInfo có thể ghi lại cách sắp xếp này
vào một tệp tin filename.wor.
2.6.1.2.
Tổ chức thông tin theo các lớp đối tượng
Các bản đồ máy tính được tổ chức, quản lý theo từng lớp (layers). Có thể hình
dung các lớp như là các tờ giấy bóng trong suốt chồng lên nhau. Mỗi một lớp thông tin
chỉ thể hiện một khía cạnh của mảnh bản đồ.
Các thông tin bản đồ trong phần mềm MapInfo được tổ chức quản lý theo từng
lớp đối tượng. Lớp thông tin là tập hợp các đối tượng bản đồ thuần nhất, thể hiện và
quản lý các đối tượng địa lý trong không gian theo một chủ đề cụ thể, phục vụ một
mục đích nhất định trong hệ thống, chỉ thể hiện một khía cạnh của mảnh bản đồ tổng
thể. Trong MapInfo, có thể coi mỗi một bảng dữ liệu (Table) là một lớp đối tượng,
chứa đựng các đối tượng khác nhau dưới dạng vùng (region), điểm (point), đường
(line), và chữ (text).
Đối tượng vùng (region): thể hiện các đối tượng hình học khép kín và bao phủ
một vùng diện tích nhất định. Chúng có thể là các đa giác, hình Ellipse, và hình
chữ nhật.
Đối tượng điểm (point): thể hiện vị trí cụ thể của các đối tượng địa lý.
Đối tượng đường (line): thể hiện các đối tượng hình học không khép kín và chạy
dài theo một khoảng cách nhất định. Chúng có thể là các đường thẳng, các đường
gấp khúc và các cung.
Đối tượng dạng chữ (text): thể hiện các đối tượng không gian không phải địa lý
của bản đồ như nhãn tiêu đề, ghi chú.
Ví dụ, một lớp bao gồm các vùng với viền bao là ranh giới hành chính, lớp thứ
hai bao gồm các ký hiệu tuyến thể hiện đường giao thông, lớp thứ ba ký hiệu thể hiện
vị trí các thành phố, thị xã, lớp thứ tư thể hiện địa danh của các thành phố đó. Bằng
cách đặt các lớp thông tin này chồng lên nhau, chúng ta đã thấy xuất hiện một bản
đồ. Cứ như vậy cùng một lúc có thể hiển thị một, hai hay nhiều lớp.
Với các bản đồ được xây dựng thành từng lớp như vậy có thể dễ dàng sắp xếp,
thay hay thêm bớt các lớp thông tin để phù hợp với nội dung và mục đích của bản đồ
cần thành lập.
2.6.2. Xây dựng cơ sở dữ liệu trong Mapinfo
Mapinfo cho phép chúng ta xây dựng CSDL cơ bản, đó là việc sử dụng các chức
năng trên thanh công cụ để tạo và sửa bảng thuộc tính.
Hình 2.3: Tạo các trường dữ liệu trong Mapinfo.
Thuộc tính Add Field cho phép ta thêm vào các trường mới trong bảng dữ liệu.
Thuộc tính Remove Field để loại bỏ các trường dữ liệu không cần thiết. Đối với dữ
liệu không gian MapInfo cung cấp cho chúng ta chức năng Projection để thực hiện các
công việc như lựa chọn hệ tọa độ, lưới chiếu, đơn vị cho bản đồ, công việc này được
thực hiện khi xây dựng một bản đồ hoặc nhập bản đồ vào máy.
2.6.3. Khả năng trao đổi dữ liệu của Mapinfo.
MapInfo cung cấp khả năng thu nhận và chuyển đổi dữ liệu rất thuận tiện và rộng
rãi thông qua chức năng Import, Export.
Với dữ liệu không gian, MapInfo có thể trao đổi dữ liệu với các phần mềm khác
như AutoCad, Acr/Info, Famis, MicroStation, với các đuôi khi chiết xuất là:
2.7.
MIF: Dữ liệu trao đổi của Mapinfo.
DXF: Dữ liệu trao đổi của AutoCad.
ASCII: Dữ liệu trao đổi bộ mã ASCII
Nhập dữ liệu ảnh ở đuôi .Tif, .Bmp, .Gif.
Với dữ liệu thuộc tính, MapInfo có khả năng trao đổi và thu nhận các dữ liệu từ
Excel, Foxpro, CADDB, Access … thông qua các đuôi .Tab, .txf, .dbf,…
Giơi thiệu về phần mềm ENVI
ENVI là viết tắt của “The Environment for Visualizing Image” , là một phần
mềm xử lý tư liệu viễn thám của Research System Inc, Mỹ. ENVI được cấu trúc thành
12 Module chính, được viết bằng ngôn ngữ IDL (Interactive Data Language), một
trong những ngôn ngữ lập trình cấu trúc mạnh (Lê Văn Trung, 2005) với các công cụ
có khả năng hiển thị, định vị và phân tích ảnh số với một môi trường và giao diện thân
thiện với người sử dụng, đáp ứng các thao tác thuật toán về xử lý ảnh vệ tinh và ảnh
máy bay.
Các ưu điểm của ENVI được thể hiện ở cách tiếp cận trong công tác xử lý ảnh, đó
là việc kết hợp các kỹ thuật dựa trên kênh phổ và kỹ thuật dựa trên tập tin. Khi dữ liệu
được mở, các kênh phổ được lưu vào danh sách chờ xử lý của chương trình, hoặc khi
các tập tin được mở, các kênh phổ của các tập tin được xử lý như một nhóm. ENVI có
tất cả các chức năng xử lý ảnh cơ bản, trong chế độ tương tác với người sử dụng về đồ
họa. Đặc biệt trong khi xử lý, ENVI không có giới hạn về kênh phổ được xử lý đồng
thời do vậy các dữ liệu ảnh siêu phổ cũng có thể được xử lý và phân tích. Theo Lê Văn
Trung (2005).
* Những tính năng nổi trội của bộ phần mềm ENVI bao gồm:
- Làm việc (hiển thị và xử lý) số lượng và dung lượng ảnh lớn;
- Đọc, hiển thị và phân tích nhiều định dạng (format) ảnh vệ tinh, ảnh
thông dụng, dữ liệu raster và DEM;
- Khai thác thông tin từ nhiều loại ảnh vệ tinh và ảnh hàng không khác
(VNREDSat-1, SPOT, Landsat, ASTER, QuickBird, GeoEye, WorldView,...)
Hình 2.4: Giao diện của phần mềm ENVI 4.8
2.8.
Tổng quan một số đề tài nghiên cứu viễn thám và công nghệ GIS
Theo Nguyễn Xuân Trung Hiếu (2013) với đề tài “Ứng dụng viễn thám va GIS
thành lập bản đồ biến động các loại thực phủ trên địa bàn Thành Phố Huế - tỉnh Thừa
Thiên Huế”. Đề tài này được thực hiện từ tháng 01/2013 đến tháng 05/2013, sử dụng
công nghệ viễn thám kết hợp với GIS để thành lập bản đồ các loại thực phủ trên địa
bàn Thành Phố Huế - tỉnh Thừa Thiên Huế. Đề tài sử dụng ảnh Landsat ETM, độ phân
giải trung bình (30 m) nên độ chính xác khi phân loại chưa cao tuy nhiên đề tài đã cho
thấy được lớp đất rừng, lúa – hoa màu và đất trống là những lớp bị biến động mạnh
(đều có trên 50% diện tích bị biến đổi), bên cạnh đó lớp giao thông là lớp phủ ổn định
nhất (hơn 70% diện tích). Đề tài đã thành lập được bản đồ biến động lớp phủ mặt đất
Thành Phố Huế trong giai đoạn 2001- 2010 ở tỷ lệ 1 :60000. Về phương pháp đề tài sử
dụng phương pháp (thu thập số liệu thu thập từ 4 nguồn chính là dữ liệu viễn thám
(ảnh landsat ETM+), dữ liệu GIS (dữ liệu hành chính), dữ liệu điều tra thực địa (thực
hiện lấy mẫu bằng máy GPS và khảo sát thực địa) và dữ liệu thống kê (báo cáo, thống
kê các sở ngành có liên quan), phương pháp sửa lỗi sọc ảnh bằng phần mềm GapFill.
Kết quả nghiên cứu của đề tài phù hợp với kết quả kiểm kê đất đai năm 2012 tại Thành
Phố Huế, tuy nhiên kết quả nghiên cứ có một số mặt hạn chế như có một số laoji thực
phủ thường bị phân loại nhằm với nhau như đất giao thông và khu dân cư, lúa- hoa
màu và khu dân cư, lúa hoa màu và đất trống. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phân loại
nhằm lớp thực phủ là do độ phân giải dữ liệu ảnh viễn thám Landsat chỉ ở mức trung
bình (30 m), nên một số diện tích lúa- hoa màu nhỏ lẻ, các khu tái định cư mới đực xây
dựng, phân bố manh mún,… không được ghi nhận trên ảnh .
Theo Kiều Thị Kim Dung (2009) với đề tài “Ứng dụng viễn thám và công nghệ
GIS để thành lập bản đồ biến động sử dụng đất trên địa bàn phường Khai Quang
Thành Phố Vĩnh Yên – tỉnh Vĩnh Phúc”. Đề tài sử dụng ảnh viễn thám Sport, cùng với
bản đồ hiên trạng sử dụng đất phường Khai Quang để tiến hành giải đoán và chồng lấp
bản đồ từ đó cho ra bản đồ biến động hiện trạng sử dụng đất của phương Khai Quang
từ đó đánh giá mức độ chính xác của việc sử dụng ảnh viễn thám và công nghệ GIS
trong trành lập bản đồ biến động sử dụng đất của phường Khai Quang. Đề tài đã thành
lập được bản đồ hiện trạng sử dụng đất với độ chính xác cao, phân tích cụ thể tình hình
biến động hiện trạng sử dụng đất của phường Khai Quang trong giai đoạn 2003- 2008.
Đề tài chủ yếu sử dụng biện pháp thu thập thông tin, sử lý số liệu, sử lý ảnh và phương
pháp phỏng vấn chuyên gia. Nhìn chung đề tài đã được đánh giá cụ thể tình hình biến
động sử dụng đất của phường Khai Quang đồng thời xây dựng được bản đồ biến động
sử dụng đất với độ chính xác cao. Về mặt hạn chế, độ phân giải của ảnh cũng ảnh
hưỡng đến việc phân lớp đối tượng, kết quả phân loại bị nhằm lẫn với đất cây bụi, cỏ
dại với đất trồng hoa màu, đất trồng cỏ với đất trồng lúa.
Theo Lê Văn Tiên (2017) với đề tài “Ứng dụng GIS và viễn thám đánh giá biến
động đất trồng lúa giai đoạn 2010 – 2015 trên địa bàn tỉnh Hậu Giang” đã được tiến
hành trong thời gian từ ngày 1/3/2017 đến ngày 13/7/2017. Phương pháp nghiên cứu
của đề tài là ứng dụng ảnh viễn thám, cụ thể là ảnh viễn thám MODIS (MOD09Q1) và
công nghệ GIS với mục tiêu là thành lập được bảng đồ hiện trạng sử dụng đất trồng
lúa giai đoạn 2010 – 2015 trên địa bàn tỉnh Hậu Giang và từ đó đánh giá được khả
năng ứng dụng của ảnh MODIS trong theo dõi, đánh giá biến động diện tích đất trồng
lúa trong giai đoạn 2010 – 2015 trên địa bàn tỉnh Hậu Giang. Từ kết quả tính toán chỉ
số NDVI của khu vực vùng nghiên cứu, thiết lập chuỗi ảnh đa phổ với 65 kênh (đối
với năm 2010 và năm 2015) và 46 kênh (đối với năm 2012, 2013, 2014) đã được giải
đoán các đối tượng cây trồng. Trên cơ sở đó tiến hành thành lập bảng đồ hiện trạng sử
dụng đất lúa bằng phương pháp chuyển đổi dữ liệu từ ENVI sang MapInfo, sử dụng
các chức năng tích hợp trên phần mềm MapInfo để tính toán diện tích đất trồng lúa
giai đoạn 2010 – 2015. Từ kết quả giải đoán ảnh viễn thám, diện tích đất lúa giai đoạn
2010 – 2015 biến động chủ yếu theo chiều hướng giảm cụ thể như sau: Tổng diện tích
đất lúa năm 2010 so với năm 2015 giảm 4,18% trong đó địa phương có diện tích giảm
nhiều nhất là huyện Phụng Hiệp, tổng diện tích đất lúa năm 2015 so với năm 2010
giảm 6,03%, bên cạnh các địa phương có diện tích đất lúa giảm thì huyện Long Mỹ có
diện tích đất lúa năm 2015 tăng 9,61% so với diện tích năm 2010. Từ các ứng dụng
như: Thành lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất trồng lúa, tính diện tích đất trồng lúa
trên địa bàn tỉnh, cug cấp dữ liệu thuộc tính của từng đối tượng, việc ứng dụng công
nghệ GIS kết hợp với công nghệ viễn thám đã đem lại hiệu quả cao trong theo dĩa
cũng như đánh giá biến động hiện trạng sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn tỉnh Hậu
Giang.
Đất đai là một trong những tài liệu quan trọng và cần thiết trong công tác thiết kế
quy hoạch và quản lý đất đai. Do tính chất liên tục thay đổi sử dụng đất trong quá trình
phát triển kinh tế xã hội và đô thị của từng địa phương nên việc xây dựng bản đồ phản
ánh hiện trạng sử dụng đất là một việc làm cần thiết. Trước yêu cầu đòi hỏi phải cập
nhật thông tin một cách đầy đủ nhanh chóng và chính xác nhất nên việc áp dụng
phương pháp thành lập bản đồ sử dụng tư liệu ảnh viễn thám kết hợp với GIS đã trở
thành phương pháp thành lập bản đồ có ý nghĩa thực tiễn và có tính khoa học cao.
Trước đây các loại bản đồ được thành lập bằng phương pháp truyền thống quá trình
cập nhật chỉnh lý số liệu mất rất nhiều thời gian, sử dụng nhiều nhân lực cũng như chi
phí tài chính. Các ký hiệu và độ chính xác của bản đồ không thống nhất… những hạn
chế này ảnh hưởng rất lớn tới công tác tự động hóa và cập nhật bản đồ trong giai đoạn
hiện nay. Việc áp dụng phương pháp thành lập bản đồ sử dụng tư liệu viễn thám và
GIS cho phép chúng ta quan sát và xác định nhanh chóng về vị trí không gian và tính
chất tương đối. Đồng thời dựa trên các độ phân giải phổ, độ phân giải không gian trên
nhiều băng tần và độ phân giải thời gian liên tục của ảnh vệ tinh cho phép chúng ta xác
định được thông tin từng thời điểm của đối tượng một các chính xác và nhanh nhất,
thậm chí ở những vùng sâu, vùng xa vẫn đảm bảo được tính thống nhất về thời điểm
thu nhận thông tin và khả năng cập nhật thường xuyên. Nhờ đó công nghệ viễn thám
đã đem lại khả năng mới trong công tác quản lý đất đai nói chung cũng như trong việc
thành lập bản đồ hiện trạng lớp phủ thực vật nói riêng. Viễn thám là một phần của
công nghệ vũ trụ, tuy mới phát triển nhưng nhánh chóng được áp dụng trong nhiều
lĩnh vực và được phổ biến rộng rãi ở các nước phát triển. Dữ liệu viễn thám, xử lý
ngắn và phủ trùm khu vực rộng là một công cụ hữu hiệu. Hệ thống thông tin địa lý
(GIS) là hệ thống thông tin có khả năng xây dựng, cập nhật, lưu trữ, truy vấn, xử lý,
phân tích và xuất ra các dữ liệu có liên quan tới vị trí địa lý, nhằm hỗ trợ ra quyết định
trong công tác quy hoạch và quản lý tài nguyên thiên nhiên môi trường. Vì vậy việc
“Ứng dụng ảnh Landsat 8 thành lập bản đồ các loại thực phủ trên địa bàn huyện Cờ
Đỏ, thành phố Cần Thơ giai đoạn 2015 - 2018” là một việc làm cấp thiết có ý nghĩa
khoa học và thực tiễn cao.
- Xem thêm -