§Ò tµi khoa häc
Sè: 04-2003
Nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu thèng kª ph¶n
¸nh sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam
1. CÊp ®Ò tµi
: Tæng côc
2. Thêi gian nghiªn cøu : 2002-2003
3. §¬n vÞ chñ tr×
: Vô Thèng kª Tæng hîp
4. §¬n vÞ qu¶n lý
: Tæng côc Thèng kª
5. Chñ nhiÖm ®Ò tµi
: CN. NguyÔn V¨n PhÈm
6. Nh÷ng ng−êi phèi hîp nghiªn cøu:
CN. NguyÔn ThÞ Hång H¶i
CN. §inh Ngäc Mai
CN. Lª ThÞ Ph−îng
CN. NguyÔn §×nh Chung
CN. NguyÔn ThÞ Xu©n Mai.
2.7. KÕt qu¶ b¶o vÖ: lo¹i giái
86
I. C¸c m¶ng chØ tiªu thèng kª c¬ b¶n ph¶n ¸nh sù ph¸t
triÓn bÒn v÷ng
Theo nguyªn lý vµ b¶n chÊt, th× PTBV chÝnh lµ ph¸t triÓn mang nÆng tÝnh
nh©n v¨n ®i ®«i víi b¶o vÖ m«i tr−êng, g×n gi÷ c¸c nguån tµi nguyªn cho con
ch¸u mai sau. Quan niÖm Êy ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ víi ph¸t
triÓn x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c«ng b»ng x· héi. Muèn vËy, ph¶i ®¶m b¶o
®−îc m«i tr−êng thuËn lîi cho ph¸t triÓn. Trong m«i tr−êng Êy kh«ng thÓ kh«ng
nh¾c tíi vÊn ®Ò bÒn v÷ng vÒ chÕ ®é, æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. Môc tiªu ph¸t triÓn
Thiªn niªn kû chÝnh lµ nÒn t¶ng ®Ó x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu thèng kª ph¶n ¸nh
PTBV, vµ ®Ó dùa vµo ®ã mµ theo dâi qu¸ tr×nh PTBV HÖ thèng nµy bao gåm mét
sè m¶ng c¬ b¶n: M¶ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ; M¶ng vÒ ph¸t triÓn x· héi; M¶ng vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng; M¶ng vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c liªn quan tíi PTBV.
VËy th× chç dùa cña viÖc x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu thèng kª ph¶n ¸nh sù
PTBV ë n−íc ta chÝnh lµ c¸c Môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kû (MDG); quan
®iÓm vÒ PTBV; chÝnh s¸ch ph¸t triÓn con ng−êi; ®−êng lèi ph¸t triÓn mang nÆng
tÝnh nh©n v¨n vµ nguyªn t¾c ph¸t triÓn víi môc tiªu b¶o vÖ m«i tr−êng vµ b¶o tån
c¸c nguån tµi nguyªn cho c¸c thÕ hÖ mai sau cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ViÖt Nam.
D−íi ®©y lµ nh÷ng chØ tiªu cô thÓ ®−îc ®Ò xuÊt trong hÖ thèng chØ tiªu
thèng kª ph¶n ¸nh sù PTBV, víi tªn gäi, thø tù −u tiªn vµ kh¶ n¨ng sè liÖu, c¬
quan cã thÓ tiÕn hµnh thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin.
Møc −u tiªn ®−îc biÓu thÞ qua c¸c ký hiÖu: a; b, trong ®ã:
“a” cã nghÜa lµ cã tÝnh cÊp b¸ch, −u tiªn sè mét;
“b” cã nghÜa lµ ®é cÇn ngay ch−a cao, nh−ng nÕu cã ®−îc th× tèt.
Kh¶ n¨ng sè liÖu ®−îc biÓu thÞ qua c¸c con sè: 1; 2; 3; trong ®ã:
“1” cã nghÜa lµ sè liÖu ®· cã s½n vµ ®· ®−îc c«ng bè theo mét h×nh thøc
nµo ®ã;
“2” cã nghÜa lµ ®· cã c¬ së ®Ó tÝnh to¸n nh−ng ch−a ®−îc c«ng bè, hoÆc ®·
cã c«ng bè nh−ng Ýt khi;
“3” cã nghÜa lµ hoµn toµn ch−a thÊy xuÊt hiÖn trong c¸c c«ng bè, mµ còng
ch−a cã c¬ së ®Ó tÝnh to¸n, cÇn tiÕn hµnh thu thËp hoÆc biªn so¹n míi.
87
C¬ quan thùc hiÖn lµ tªn c¸c Bé, ngµnh ®−îc ®Ò xuÊt thu thËp, tÝnh to¸n.
STT
Møc −u
tiªn
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
TCTK
TCTK
TCTK
TCTK
a
a
a
a
1
1
1
1
TCTK
a
3
TCTK
a
2
TCTK
TCTK
a
a
3
3
Bé TN-MT
Bé TN-MT
a
a
2
2
Bé TN-MT
a
2
TCTK
a
2
TCTK
a
1
TCTK
a
3
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
1- C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh Ph¸t triÓn
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
kinh tÕ
1.1. C¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp
GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi
Tû lÖ tÝch luü trong GDP
Tû lÖ vèn ®Çu t− ph¸t triÓn so víi GDP
Tû lÖ tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu so
víi GDP
GDP “xanh” b×nh qu©n ®Çu ng−êi (GDP
thuÇn sau khi trõ t¸c h¹i ®Õn m«i tr−êng
tÝnh trªn ®Çu ng−êi)
Tû lÖ c¸c mÆt hµng c«ng nghÖ phÈm trong
tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸
1.2. Tiªu dïng tµi nguyªn
Tiªu dïng n¨ng l−îng hµng n¨m
Tû träng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c¸c ngµnh
chÕ biÕn nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn
trong Gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c«ng nghiÖp
Dù tr÷ kho¸ng s¶n ®· ®−îc t×m thÊy
Dù tr÷ n¨ng l−îng ho¸ th¹ch ®· ®−îc t×m
thÊy
Thêi gian ®Ó khai th¸c hÕt dù tr÷ kho¸ng
s¶n ®· ®−îc t×m thÊy
C−êng ®é sö dông nguyªn liÖu trªn mçi
®¬n vÞ GDP
Tû träng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c«ng
nghiÖp trong GDP
Tû träng tiªu dïng c¸c lo¹i n¨ng l−îng cã
kh¶ n¨ng t¸i sinh trong tæng nguån n¨ng
l−îng
88
STT
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Møc −u
tiªn
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
TCTK
TCTK
a
a
2
2
TCTK
TCTK
a
b
2
3
TCTK
a
3
Bé TC
a
3
TCTK
b
3
Bé KH-§T
TCTK
a
b
1
3
Bé KH-§T
b
3
TCTK
Bé L§
Bé L§
a
a
a
1
1
1
TCTK
TCTK
a
a
1
1
TCTK
a
2
TCTK
a
1
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
1.3. Nguån vµ c¬ chÕ tµi chÝnh
ChuyÓn nh−îng tµi s¶n thuÇn so víi GNP
Tû lÖ tæng ODA ®· nhËn hoÆc ®· cung
cÊp tÝnh trªn GNP
Tû lÖ tæng nî tÝnh trªn GNP
Tû lÖ tæng dÞch vô nî tÝnh trªn kim ng¹ch
xuÊt khÈu
Tû lÖ chi phÝ cho B¶o vÖ m«i tr−êng so
víi GDP
C¬ cÊu kinh phÝ giµnh cho PTBV
1.4. Hîp t¸c vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ
th©n thiÖn víi m«i tr−êng
NhËp khÈu hµng, m¸y mãc thiÕt bÞ cho
®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n
§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI)
Tû träng nhËp khÈu hµng, m¸y mãc thiÕt
bÞ cho ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n th©n thiÖn
víi m«i tr−êng
Gi¸ tri hîp t¸c trî gióp kü thuËt
2- C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh Ph¸t triÓn x∙
héi
2.1. Chèng nghÌo ®ãi
Tû lÖ d©n sè nghÌo ®ãi
Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ
Tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng
th«n
ChØ sè chªnh lÖch giµu nghÌo
ChØ sè GINI vÒ bÊt b×nh ®¼ng trong thu
nhËp
Tû lÖ tiÒn l−¬ng trung b×nh cña n÷ so víi
cña nam
2.2. T×nh tr¹ng d©n sè
Tèc ®é t¨ng d©n sè
89
STT
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
TCTK
TCTK
TCTK
a
a
a
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
3
1
1
TCTK
b
2
TCTK
TCTK
a
a
2
2
TCTK
TCTK
a
a
2
2
TCTK
TCTK
TCTK
TCTK
a
a
a
a
2
2
3
2
TCTK
TCTK
b
a
3
3
TCTK
TCTK
a
a
2
2
TCTK
a
1
Bé YT
a
2
TCTK
TCTK
a
a
1
3
Bé YT
a
1
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
Tû lÖ d©n sè di c− thuÇn trong tæng sè d©n
Tû lÖ sinh tæng céng (TFR)
MËt ®é d©n sè
2.3. Gi¸o dôc, ®µo t¹o
Tû lÖ biÕn ®éng d©n sè trong ®é tuæi häc
phæ th«ng
Tû lÖ ®i häc chung (th«) bËc tiÓu häc
Tû lÖ ®i häc ®óng tuæi (thuÇn) bËc tiÓu
häc
Tû lÖ ®i häc chung (th«) bËc trung häc
Tû lÖ ®i häc ®óng tuæi (thuÇn) bËc trung
häc
Tû lÖ biÕt ch÷ cña ng−êi lín
Sè trÎ em häc ®Õn líp 5 tiÓu häc
Sè n¨m ®i häc b×nh qu©n
§é chªnh lÖch gi÷a tû lÖ nhËp häc nam vµ
n÷
Lùc l−îng lao ®éng n÷ tÝnh trªn 100 nam
Tiªu dïng GDP cho gi¸o dôc
2.4. B¶o vÖ vµ n©ng cao søc khoÎ
Tû lÖ d©n sè cã hÖ thèng vÖ sinh b¶o ®¶m
Tû lÖ d©n sè ®−îc tiÕp cËn n−íc ¨n an
toµn
Tuæi thä trung b×nh (cßn gäi lµ Tuæi hy
väng sèng t¹i lóc sinh)
Tû lÖ trÎ em sinh ra sèng cã c©n nÆng
d−íi 2500 gram (kh«ng ®ñ c©n)
Tû lÖ trÎ em chÕt yÓu d−íi 1 tuæi (IMR)
Tû lÖ mÑ chÕt liªn quan ®Õn thai s¶n
(MMR)
T×nh tr¹ng suy dinh d−ìng cña trÎ em
d−íi 5 tuæi
90
Møc −u
tiªn
STT
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
Tû lÖ trÎ em tiªm chñng ®Çy ®ñ phßng
chèng c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm
Tû lÖ phô n÷ cã chång ®é tuæi 15-49 thùc
hiÖn c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai
Tû lÖ sè vô ngé ®éc thùc phÈm ®−îc ng¨n
chÆn
Tû lÖ chi y tÕ dµnh cho ch¨m sãc søc
khoÎ ban ®Çu t¹i ®Þa ph−¬ng trong tæng
chi cho b¶o vÖ søc khoÎ
Tû lÖ chi y tÕ trong GNI (tr−íc ®©y GNI
®−îc gäi lµ GNP)
2.5. Cñng cè ®Þnh c− bÒn v÷ng
Tû lÖ t¨ng d©n sè thµnh thÞ
Tiªu dïng x¨ng dÇu cho giao th«ng vËn
t¶i tÝnh b×nh qu©n ®Çu ng−êi
ThiÖt h¹i ng−êi vµ cña do thiªn tai
Tû lÖ d©n sè thµnh thÞ
MËt ®é d©n sè thµnh thÞ
DiÖn tÝch nhµ ë b×nh qu©n ®Çu ng−êi
Tû lÖ tiÒn thuª nhµ so víi thu nhËp
Chi phÝ cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng tÝnh
b×nh qu©n ®Çu ng−êi
3- C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh B¶o vÖ m«i
tr−êng
3.1. M«i tr−êng n−íc
3.1.1- ChÊt l−îng vµ khèi l−îng cung cÊp
n−íc s¹ch
L−îng n−íc mÆt vµ n−íc ngÇm khai th¸c
cho tiªu dïng hµng n¨m
Tiªu dïng n−íc sinh ho¹t b×nh qu©n ®Çu
ng−êi
Dù tr÷ n−íc ngÇm
91
Bé YT
Møc −u
tiªn
a
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
1
UBQG DS- a
G§-TE
Bé YT
a
1
Bé Y tÕ
a
2
TCTK
a
2
TCTK
TCTK
a
a
1
3
TCTK
TCTK
TCTK
TCTK
TCTK
TCTK
a
a
a
a
b
a
2
1
2
1
3
3
Bé CN
a
3
TCTK
a
3
TCTK
a
3
3
STT
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
MËt ®é trïng E-C«li (Esherichia Coli)
trong n−íc sinh ho¹t
BOD (nhu cÇu «-xy sinh ho¸) trong n−íc
N¨ng lùc (c«ng suÊt) xö lý n−íc th¶i
MËt ®é c¸c hÖ thèng n−íc
3.1.2- B¶o vÖ ®¹i d−¬ng, biÓn vµ vïng
duyªn h¶i
Tèc ®é t¨ng d©n sè t¹i c¸c vïng duyªn h¶i
L−îng dÇu loang ë c¸c vïng n−íc ven bê
L−îng Ni-t¬ vµ Phèt-pho th¶i ra c¸c vïng
n−íc ven bê
S¶n l−îng h¶i s¶n khai th¸c
ChØ sè Algae (T¶o)
3.2. ChÊt th¶i
3.2.1 Qu¶n lý chÊt th¶i theo h−íng cã lîi
cho m«i tr−êng
L−îng chÊt th¶i r¾n t¹o ra tõ c«ng nghiÖp
vµ c¸c khu d©n c−
ChÊt th¶i sinh ho¹t b×nh qu©n ®Çu ng−êi
Chi phÝ cho qu¶n lý chÊt th¶i
L−îng chÊt th¶i t¸i chÕ vµ t¸i sö dông
Khèi l−îng ChÊt th¶i c«ng céng
3.2.2- Qu¶n lý cã lîi cho m«i tr−êng ®èi
víi ho¸ chÊt ®éc h¹i
Sè ng−êi bÞ nhiÔm ®éc nÆng do ho¸ chÊt
Sè l−îng ho¸ chÊt bÞ cÊm hoÆc h¹n chÕ
nghiªm ngÆt
3.2.3- Qu¶n lý cã lîi cho m«i tr−êng ®èi
víi chÊt th¶i ®éc h¹i
L−îng chÊt th¶i ®éc h¹i ®−îc t¹o ra
XuÊt, nhËp khÈu chÊt th¶i ®éc h¹i
92
Bé TN-MT
Møc −u
tiªn
b
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
3
Bé TN-MT b
Bé TN-MT b
Bé NNPTNT b
3
3
3
TCTK
Bé TN-MT
Bé TN-MT
a
b
b
2
3
3
TCTK
Bé TN-MT
a
b
1
3
Bé TN-MT
a
3
Bé TN-MT
TCTK
Bé TN-MT
Bé TN-MT
a
a
a
a
3
3
3
3
Bé YT
Bé TN-MT
a
b
3
3
Bé TN-MT
Bé TM
b
b
3
3
STT
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
DiÖn tÝch ®Êt bÞ chÊt th¶i ®éc h¹i lµm « Bé
nhiÔm
NNPTNT
Chi phÝ cho xö lý chÊt th¶i ®éc h¹i
Bé
NNPTNT
3.2.4- Qu¶n lý cã lîi cho m«i tr−êng ®èi
víi chÊt th¶i phãng x¹
L−îng chÊt th¶i phãng x¹ ®−îc t¹o ra
Bé TN-MT
3.3. §Êt, rõng vµ ®a d¹ng sinh häc
3.3.1- §Êt
3.3.1.1 Thay ®æi sö dông ®Êt
DiÖn tÝch ®Êt ®−îc thay ®æi chøc n¨ng sö Bé TN-MT
dông
3.3.1.2 Chèng sa m¹c ho¸ vµ h¹n h¸n
D©n sè sèng d−íi møc nghÌo ë vïng ®Êt TCTK
kh« h¹n
L−îng m−a hµng th¸ng
Bé TN-MT
DiÖn tÝch ®Êt bÞ sa m¹c ho¸
Bé TN-MT
3.3.1.3 Ph¸t triÓn miÒn nói bÒn v÷ng
BiÕn ®éng d©n sè ë c¸c khu vùc miÒn nói TCTK
DiÖn tÝch ®Êt, rõng ë miÒn nói bÞ suy Bé
tho¸i
NNPTNT
Tû lÖ trÎ d−íi 5 tuæi ë miÒn nói bÞ suy Bé YT
dinh d−ìng
3.3.1.4 Cñng cè n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn
n«ng th«n bÒn v÷ng
L−îng thuèc trõ s©u ®−îc sö dông
Bé
NNPTNT
L−îng ph©n ho¸ häc ®−îc sö dông
Bé
NNPTNT
Tû lÖ ®Êt canh t¸c ®−îc thuû lîi ho¸
Bé
NNPTNT
N¨ng l−îng ®−îc sö dông trong n«ng Bé
nghiÖp
NNPTNT
93
b
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
3
b
3
b
3
a
3
b
3
a
b
1
3
a
a
2
3
a
3
a
3
a
3
a
3
a
3
Møc −u
tiªn
STT
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
C¬ quan
thùc hiÖn
Tªn chØ tiªu
DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c b×nh qu©n ®Çu TCTK
ng−êi
DiÖn tÝch ®Êt bÞ óng vµ ngËp mÆn
Bé
NNPTNT
Chi phÝ cho Gi¸o dôc n«ng häc so víi Bé TC
GDP
3.3.2- Rõng
3.3.2.1 Chèng ph¸ rõng
C−êng ®é (s¶n l−îng) khai th¸c gç
TCTK
T¨ng, gi¶m diÖn tÝch rõng
Bé TN-MT
Tû lÖ diÖn tÝch rõng ®−îc qu¶n lý
Bé
NNPTNT
Tû lÖ rõng phßng hé so víi tæng diÖn tÝch Bé
rõng
NNPTNT
3.3.3- §a d¹ng sinh häc
3.3.3.1 B¶o tån ®a d¹ng sinh häc
Tû lÖ bÞ ®e do¹ diÖt chñng trong tæng sè Bé TN-MT
loµi sinh vËt ë ®Þa ph−¬ng
Tû lÖ diÖn tÝch ®−îc b¶o vÖ so víi tæng Bé TN-MT
diÖn tÝch
3.3.3.2 Qu¶n lý c«ng nghÖ sinh häc cã lîi
cho m«i tr−êng
Chi phÝ cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng Bé TC
nghÖ sinh häc
Sè l−îng v¨n b¶n vÒ qui chÕ an toµn sinh Bé TN-MT
häc quèc gia hiÖn hµnh
3.4. BÇu khÝ quyÓn
3.4.1- B¶o vÖ bÇu khÝ quyÓn
L−îng th¶i khÝ nhµ kÝnh
Bé TN-MT
L−îng th¶i khÝ «xit sunphua (SO2)
Bé TN-MT
L−îng th¶i khÝ «-xit ni-t¬ (NO2)
Bé TN-MT
94
a
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
1
a
3
a
3
a
a
a
1
1
1
a
1
a
3
b
3
a
3
b
2
b
b
b
3
3
3
Møc −u
tiªn
STT
Tªn chØ tiªu
115
Chi phÝ cho c«ng t¸c gi¶m thiÓu « nhiÔm
kh«ng khÝ
4- C¸c chØ tiªu liªn quan tíi nh÷ng lÜnh
vùc kh¸c cña PTBV
4.1. Lång ghÐp m«i tr−êng víi ph¸t triÓn
trong c¸c chÝnh s¸ch
ChiÕn l−îc PTBV (Agenda)
Ch−¬ng tr×nh lång ghÐp h¹ch to¸n kinh tÕ
víi m«i tr−êng
B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i tr−êng
Héi ®ång quèc gia vÒ PTBV
4.2. Khoa häc víi PTBV
Sè l−îng nhµ khoa häc vµ kü s− tÝnh trªn
1 triÖu d©n
Sè nhµ khoa häc, kü s− tham gia nghiªn
cøu vµ ph¸t triÓn (R&D) trªn 1 triÖu d©n
Tû lÖ chi phÝ cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn
so víi GDP
4.3. C¸c c«ng cô ph¸p lý quèc tÕ
Sè hiÖp −íc toµn cÇu ®· ký
Sè hiÖp −íc toµn cÇu ®· phª chuÈn
4.4. Th«ng tin phôc vô so¹n th¶o chÝnh s¸ch
Sè m¸y ®iÖn tho¹i tÝnh trªn 100 d©n
Sè b¶n b¸o vµ t¹p chÝ trªn 100 d©n
Sè ch−¬ng tr×nh vÒ thèng kª m«i tr−êng
quèc gia
4.5. N©ng cao vai trß c¸c ®oµn thÓ
Sè ®¹i diÖn cña c¸c ®oµn thÓ trong Héi
®ång quèc gia vÒ PTBV
Sè ®¹i biÓu c¸c d©n téc thiÓu sè trong Héi
®ång quèc gia vÒ PTBV
Sè ®oµn thÓ, tæ chøc tham gia vµo c¸c
ho¹t ®éng v× sù PTBV
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
Bé TN-MT
a
Kh¶
n¨ng sè
liÖu
3
Bé KH-§T
Bé TC
a
a
2
2
Bé TN-MT
Bé KH-§T
a
a
2
2
Bé KhH-CN a
2
Bé KhH-CN a
2
Bé KhH-CN a
2
Bé NG
VPQH
a
a
2
2
TCTK
TCTK
TCTK
a
a
a
1
2
2
Bé KH-§T
a
2
Bé KH-§T
a
2
Bé KH-§T
a
2
C¬ quan
thùc hiÖn
95
Møc −u
tiªn
II. Thùc tr¹ng nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn
bÒn v÷ng
Trªn thÕ giíi, nhiÒu chØ tiªu ®· cã vµ ®−îc c«ng bè trong nhiÒu Ên phÈm
kh¸c nhau, nh−ng ch−a ®−îc tËp hîp l¹i víi tiªu ®Ò PTBV. NhiÒu chØ tiªu chØ mét
sè quèc gia giµu cã míi cã thÓ thèng kª ®−îc, chóng th−êng thiÕu nhÊt qu¸n
trong c¸c Ên phÈm kh¸c nhau, vµ kh¸c nhiÒu so víi c«ng bè cña c¸c c¬ quan
thèng kª quèc gia, tÝnh kÞp thêi rÊt thÊp, trÔ tíi 4 - 5 n¨m, dÉn tíi tÝnh hiÖu qu¶
cho viÖc sö dông kh«ng cao.
§èi víi ViÖt Nam, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi xu thÕ héi nhËp quèc tÕ, TCTK
®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nh»m ®−a c«ng t¸c thèng kª n−íc ta
tiÕn tíi tr×nh ®é ngang tÇm víi c¸c n−íc tiªn tiÕn trong khu vùc. NhiÒu chØ tiªu
®−îc xem xÐt l¹i vÒ mÆt ph−¬ng ph¸p chÕ ®é cho phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ.
Song còng cã nh÷ng chØ tiªu trªn thùc tÕ ®· tån t¹i, nh−ng thu thËp ch−a ®Òu,
ch−a ®−îc c«ng bè réng r·i vµ còng ch−a ®−îc tËp hîp vÒ cïng mét ®Çu mèi.
Ch−a cã ®−îc mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu thèng kª quèc gia phï hîp víi hoµn
c¶nh míi cña sù ph¸t triÓn víi sù ph©n c«ng ph©n nhiÖm râ rµng gi÷a c¸c c¬
quan qu¶n lý nhµ n−íc còng nh− c¸c c¬ quan, tæ chøc. VÊn ®Ò cña c¸c chØ tiªu
thèng kª ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë n−íc ta còng n»m trong bèi c¶nh vµ
thùc tr¹ng Êy.
IV. KÕt luËn, kiÕn nghÞ
• Qua tr×nh bµy ë c¸c phÇn trªn, cã thÓ kÕt luËn r»ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng
lµ nhu cÇu sèng cßn vµ nÒn t¶ng sinh tån cña x· héi loµi ng−êi kÓ c¶ hiÖn t¹i vµ
trong t−¬ng lai, mµ tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu ph¶i thùc hiÖn.
• Muèn thùc hiÖn tèt ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× Nhµ n−íc ph¶i cã chÝnh s¸ch,
ph¶i quan t©m vµ ®Çu t− tho¶ ®¸ng, mµ theo khuyÕn nghÞ cña LHQ th× cÇn cã
AGENDA 21 cña quèc gia. ViÖt nam ®· x©y dùng xong Dù th¶o AGENDA 21VN vµ ®ang chê ChÝnh phñ th«ng qua.
• Ph¶i th−êng xuyªn theo dâi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ cã nh÷ng
®iÒu chØnh cho phï hîp, muèn vËy ph¶i cã hÖ thèng c¸c chØ tiªu thèng kª t−¬ng
øng.
96
• §Ò tµi nghiªn cøu nµy ®· ®Ò xuÊt mét hÖ thèng chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c
m¶ng c¬ b¶n cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng, víi tªn gäi, ý nghÜa, kh¶ n¨ng thu thËp sè
liÖu, c¬ quan ®¶m tr¸ch viÖc thu thËp th«ng tin.
• CÇn tiÕp tôc nghiªn cøu s©u h¬n cho phï hîp víi hoµn c¶nh cô thÓ cña
c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc.
• CÇn läc ra c¸c chØ tiªu thùc hiÖn tr−íc m¾t, c¸c chØ tiªu cã kh¶ n¨ng thùc
hiÖn trong t−¬ng lai gÇn vµ c¸c chØ tiªu cÇn thùc hiÖn trong t−¬ng lai l©u dµi.
Theo nh− dù kiÕn cña ®Ò tµi nghiªn cøu nµy th× tæng sè chØ tiªu thèng kª ph¶n
¸nh sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë n−íc ta gåm 130 chØ tiªu, trong ®ã:
- Sè l−îng chØ tiªu kh«ng thÓ thiÕu lµ 103;
- Sè l−îng chØ tiªu cã thÓ t¹m thiÕu lµ 27;
- Sè l−îng chØ tiªu ®· ®−îc c«ng bè lµ 30;
- Sè l−îng chØ tiªu tuy ch−a ®−îc c«ng bè nh−ng cã thÓ tÝnh to¸n, hoÆc dÔ
dµng thùc hiÖn viÖc thu thËp nÕu cÇn: 41;
- Sè l−îng chØ tiªu mµ kh¶ n¨ng thu thËp sè liÖu tr−íc m¾t lµ rÊt khã, ph¶i
®Çu t− nhiÒu tµi lùc, vËt lùc, kÓ c¶ ph¶i hoµn thiÖn vÒ ph−¬ng ph¸p luËn còng nh−
kh¸i niÖm míi cã thÓ thèng kª ®−îc: 59.
• §Ò tµi kiÕn nghÞ ®−a hÖ thèng chØ tiªu thèng kª ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn
bÒn v÷ng vµo hÖ thèng chØ tiªu thèng kª quèc gia, v× nhu cÇu cña ph¸t triÓn vµ
qu¶n lý, ®Ò ra chÝnh s¸ch cña chóng ta hiÖn nay rÊt bøc b¸ch.
Tµi liÖu tham kh¶o
• V¨n kiÖn §¹i héi lÇn thø IX §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: B¸o c¸o chÝnh
trÞ;
• §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam - V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø
IX, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001;
• Bµi ph¸t biÓu t¹i kú häp thø nhÊt Quèc héi Kho¸ XI cña Thñ t−íng
ChÝnh phñ n−íc Céng hoµ X· héi chñ nghÜa ViÖt Nam;
97
• §Þnh h−íng chiÕn l−îc ®Ó tiÕn tíi ph¸t triÓn bÒn v÷ng (Ch−¬ng tr×nh
NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam) - B¶n th¶o, Hµ Néi, 4/2002;
• Ng−ìng ph¸t triÓn vµ quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®èi víi ViÖt
Nam, UNDP + MPI + DANIDA, Dù ¸n VIE/01/021 - Hç trî x©y dùng vµ thùc
hiÖn Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 Quèc gia cña ViÖt Nam (AGENDA 21-VN), Hµ
Néi, 6-2002;
• H−íng tíi Ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam, Kû yÕu Héi th¶o, tõ 6 ®Õn 8
th¸ng 3 n¨m 2002, Hµ Néi, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Dù ¸n VIE/01/021;
• Kh¸i niÖm ®« thÞ bÒn v÷ng vµ viÖc øng dông t¹i ViÖt Nam, UNDP + MPI
+ DANIDA, Dù ¸n VIE/01/021 - Hç trî x©y dùng vµ thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh
NghÞ sù 21 Quèc gia cña ViÖt Nam (AGENDA 21-VN), Hµ Néi, 6-2002;
• B¸o c¸o nghiªn cøu: thµnh lËp Héi ®ång quèc gia Ph¸t triÓn bÒn v÷ng,
UNDP + MPI + DANIDA, Dù ¸n VIE/01/021 - Hç trî x©y dùng vµ thùc hiÖn
Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 Quèc gia cña ViÖt Nam (AGENDA 21-VN), Hµ Néi, 6
n¨m 2002;
• B¸o c¸o ph¸t triÓn thÕ giíi 2003: “Ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong thÕ giíi
n¨ng ®éng”, WB, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1-2003;
• Tµi liÖu h−íng dÉn ph−¬ng ph¸p lång ghÐp biÕn d©n sè vµo kÕ ho¹ch ho¸
ph¸t triÓn bÒn v÷ng – dù ¸n VIE/97/P15, UNFPA vµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Hµ
Néi, 12-2001;
• ChiÕn l−îc D©n sè ViÖt Nam 2001 - 2010, Uû ban quèc gia D©n sè - KÕ
ho¹ch ho¸ gia ®×nh, Hµ Néi, 2000;
• Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña ChiÕn l−îc d©n sè ViÖt nam, UBQG DSKHHG§ + UNFPA, Dù ¸n VIE/97/P16, Hµ Néi, 7- 2002;
• ChØ tiªu x· héi ë ViÖt Nam 1990 - 1995, NXB Thèng kª, Hµ Néi, th¸ng
1 n¨m 1997;
• B¸o c¸o ph¸t triÓn con ng−êi ViÖt Nam 2001 "§æi míi vµ sù nghiÖp ph¸t
triÓn con ng−êi", Trung t©m khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n quèc gia, NXB ChÝnh
trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001;
98
• NghÌo ®ãi vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam, TS. Nghiªm Xu©n B¸,
TS. Chu ThÕ Quang, TS. NguyÔn H÷u TiÕn, TS. Lª Xu©n §×nh, NXB N«ng
nghiÖp, Hµ Néi, 2001;
• Tæng quan Viªn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc t¹i ViÖt Nam, UNDP, Hµ Néi,
12-2002;
• C©n b»ng, b¶o vÖ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån n−íc quèc gia, B¸o c¸o
“Tµi nguyªn n−íc mÆt trªn l·nh thæ ViÖt nam”, TS. NguyÔn Träng Sinh, Bé Thuû
lîi, Ch−¬ng tr×nh KC12, DÒ tµi KC 12.07, ViÖn Qui ho¹ch vµ Qu¶n lý n−íc, Hµ
Néi, 8-1995;
• Tµi liÖu Héi th¶o “§¸nh gi¸ nhu cÇu chia sÎ vµ x· héi ho¸ th«ng tin m«i
tr−êng ë ViÖt Nam”, §å S¬n, 30-31/10/2000;
• Tµi nguyªn vµ m«i tr−êng, TuyÓn tËp Héi nghÞ khoa häc, Bé Khoa häc,
C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, Ch−¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ cÊp nhµ n−íc vÒ sö
dông hîp lý tµi nguyªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng-KHCN.07, NXB KHKT, Hµ Néi,
2001;
• DÊu ch©n vµ cét mèc: D©n sè vµ biÕn ®æi m«i tr−êng: T×nh tr¹ng d©n sè
thÕ giíi 2001, UNFPA Hµ Néi, 26-9-2001;
• QuÜ m«i tr−êng thö nghiÖm Hµ Néi: §¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ mét sè söa
®æi, UNDP + MPI + C¬ quan hîp t¸c vµ ph¸t triÓn Thuþ SÜ, Hµ Néi, 12-2002;
• Hunting of Wildlife in Tropical Forests - Toward Environmentally and
socially sustainable Development, WB, 9-2000;
• B¸o c¸o ph¸t triÓn thÕ giíi 2004: “C¶i thiÖn c¸c dÞch vô ®Ó phôc vô
ng−êi nghÌo”, WB, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 10-2003;
• C¸c môc tiªu ph¸t triÓn Thiªn niªn kû (MDG): “§−a c¸c MDG ®Õn víi
ng−êi d©n”, Liªn hîp quèc t¹i ViÖt Nam, Hµ Néi, 11-2002;
• Millennium Development Goals: Data and Trends, 2002 “Report of the
Inter-agency Expert Group on MDG Indicators”, UN, New york, 4-2002;
• Philippines Country Study on Meeting the MDG”, UNDP, Makati City,
3-2002;
99
• Tµi liÖu Héi th¶o “KÕ ho¹ch gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ b¸o c¸o quèc gia vÒ
Môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kû t¹i ViÖt Nam”, UNDP + MPI, Dù ¸n
VIE/02/Mo6/PJ, H¶i Phßng, 10-2003;
• Making ASEAN a community of nations with sustainable development,
equality and cooperation (selected papers of international conference - Ha Noi,
11-1998), TT KHXH-NVQG, Hµ Néi, 1999;
• TiÕn ®é thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn quèc tÕ/ MDG ViÖt Nam, UN t¹i
ViÖt Nam, Hµ Néi, 7-2001;
• ViÖt Nam: TiÕn triÓn trong quan hÖ ®èi t¸c - B¸o c¸o cËp nhËt, B¸o c¸o
kh«ng chÝnh thøc Héi nghÞ gi÷a kú Nhãm t− vÊn c¸c nhµ tµi trî, Sa Pa, tõ 19 ®Õn
21 th¸ng 6 n¨m 2003;
• ViÖt Nam: N©ng cao hiÖu qu¶ ODA - B¸o c¸o cËp nhËt, B¸o c¸o t¹i Héi
nghÞ gi÷a kú Nhãm t− vÊn c¸c nhµ tµi trî, Sa Pa, 19-21/6/2003;
• §iÓm l¹i nh÷ng tiÕn bé ®· ®¹t ®−îc vµ hç trî cña c¸c nhµ tµi trî - B¸o
c¸o cËp nhËt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i c¸ch cña ViÖt Nam, Héi nghÞ
gi÷a kú Nhãm t− vÊn c¸c nhµ tµi trî, Sa Pa, 19-21/6/2003;
• Mèi quan hÖ d©n sè vµ ph¸t triÓn, lång ghÐp c¸c biÕn d©n sè vµo kÕ
ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam – Dù ¸n VIE/97/P15, UNFPA vµ Bé KÕ ho¹ch
vµ §Çu t−, Hµ Néi, 11-2001;
• B¸o c¸o ph¸t triÓn ViÖt Nam n¨m 2004, B¸o c¸o chung cña c¸c nhµ tµi
trî t¹i Héi nghÞ T− vÊn c¸c Nhµ Tµi trî ViÖt Nam, Hµ Néi, 12-2003;
• ViÖt Nam- Quan hÖ §èi t¸c phôc vô Ph¸t triÓn, B¸o c¸o kh«ng chÝnh
thøc t¹i Héi nghÞ T− vÊn c¸c Nhµ Tµi trî cho ViÖt Nam, Hµ Néi, 12-2003.
100
- Xem thêm -