TRƯỜNG CHÍNH TRỊ NGHỆ AN
KHOA XÂY DỰNG ĐẢNG
GIÁO ÁN
Bài: CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ
ĐẢNG
VÀ NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT
Người soạn:
Giảng viên hướng dẫn:
Bài 7
CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG
VÀ NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT
Người soạn: Nguyễn Thị Quỳnh Hoa
Đối tượng giảng: Cán bộ lãnh đạo,
quản lý của Đảng, chính quyền, đoàn thể
cấp cơ sở
Số tiết lên lớp: 04 tiết (mỗi tiết 45
phút)
Thời gian soạn: Tháng 02 năm 2016
A. Mục đích yêu cầu
1. Mục đích
- Trang bị cho học viên kiến thức cơ bản về vị trí, vai trò, quan điểm,
những nguyên tắc, hình thức, phương pháp của Đảng về công tác công tác
kiểm tra, giám sát và những nghiệp vụ cơ bản về công tác kiểm tra, giám sát
của tổ chức cơ sở Đảng.
- Giúp học viên nhận thức đầy đủ về tính cấp thiết của công tác kiểm
tra, giám sát trong tình hình hiện nay.
- Giúp học viên nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò quan trọng của
công tác tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong sự nghiệp lãnh đạo cách
mạng, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi toàn Đảng, toàn dân và toàn
quân ta đang tiếp tục thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4, khóa
XI.
2. Yêu cầu
- Về kiến thức: Học viên nắm vững được các khái niệm, vị trí, vai trò,
quan điểm, nguyên tắc, nhiệm vụ, hình thức và phương pháp về công tác
kiểm tra, giám sát của Đảng và nghiệp vụ về công tác kiểm tra, giám sát.
- Về Thái độ: Mỗi học viên phải tự giác học tập, tìm đọc tài liệu,
nghiên cứu kết hợp nghe giảng để nâng cao trình độ hiểu biết, chuyên môn
nghiệp vụ về công tác kểm tra, giám sát của Đảng.
- Về kỹ năng: Từ những kiến thức đã được trang bị, mỗi học viên có
thể vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo những kiến thức đó vào thực tiễn
công tác.
+ Giúp cho học viên phát huy khả năng tư duy độc lập từ đó chiếm
lĩnh được các tri thức và có thể vận dụng sáng tạo những kiến thức đã học.
B. KẾT CẤU NỘI DUNG, PHÂN CHIA THỜI GIAN, TRỌNG
TÂM CỦA BÀI
1. Công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức cơ sở Đảng (80 phút)
1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của công tác kiểm tra, giám sát và các
quan điểm chỉ đạo của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát (35 phút)
1.1.1. Khái niệm (10 phút)
1.1.2. Vị trí, vai trò của công tác kiểm tra, giám sát (15 phút)
1.1.3. Quan điểm chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát của Đảng (10
phút)
1.2. Các nguyên tắc, nhiệm vụ, hình thức và phương pháp công tác
kiểm tra, giám sát (45 phút)
1.2.1. Các nguyên tắc (15 phút)
1.2.2. Nhiệm vụ của công tác kiểm tra, giám sát (15 phút)
1.2.3. Các hình thức và phương pháp kiểm tra, giám sát (15 phút)
2. Nghiệp vụ công tác kiểm tra, giám sát của Đảng ở cơ sở (90
phút)
2.1. Nghiệp vụ công tác kiểm tra của tổ chức đảng ở cơ sở (45 phút)
2.1.1. Nghiệp vụ công tác của đảng ủy, ban thừơng vụ đảng ủy và chi
bộ cơ sở
2.1.2. Nghiệp vụ công tác kiểm tra của chi bộ và đảng ủy bộ phận
(thuộc đảng cơ sở)
2.1.3. Nghiệp vụ công tác kiểm tra của ủy ban kiểm tra đảng ủy cơ sở
2.2. Nghiệp vụ công tác giám sát của đảng ủy cơ sở và chi bộ cơ sở
(45 phút)
2.2.1. Nghiệp vụ công tác giám sát của đảng ủy cơ sở và chi bộ cơ sở
2.2.2. Công tác giám sát của đảng ủy bộ phận và chi bộ thuộc đảng
bộ cơ sở
2.2.3. Nghiệp vụ công tác giám sát của ủy ban kiểm tra đảng ủy cơ sở
* Trọng tâm bài giảng: Phần I, (mục 1.2); Phần II.
C. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Phương pháp
- Thuyết trình, thảo luận nhóm, hỏi đáp, đóng vai.
- Một số phương pháp khác.
2. Đồ dùng dạy học
- Giáo án, phấn, bảng đen, phấn màu
- Máy tính, máy chiếu projector
- Giấy, bút dạ, nam châm.
- Một số dụng cụ khác.
D. TÀI LIỆU PHỤC VỤ SOẠN GIẢNG
- Học viện Chính trị Quốc gia HCM, Giáo trình Nghiệp vụ công tác
đảng ở cơ sở, Nxb. CT – HC, HN, 2014
- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XI, Nxb. CTQG, HN, 2011.
- Điều lệ Đảng cộng sản Việt Nam (sửa đổi bổ sung năm 2011).
- Quyết định số 46 - QĐ/TƯ của Ban Chấp hành Trung ương, ngày
01/11/2011.
- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X, Nxb. CTQG, HN, 2006.
- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. CTQG,
HN, 2006, t.21.
- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ VIII, Nxb. CTQG, HN, H.1996.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2002, t.5.
- V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb.Tiến bộ, M.1980, t23.
- V.I.
Lênin: Toàn tập, Nxb.Tiến bộ, M.1978, t44.
Đ. Các bước lên lớp
Bước 1. Ổn định lớp (1 phút)
Bước 2. Kiểm tra bài cũ (2 phút)
Câu hỏi: Đồng chí hãy trình bày nội dung công tác dân vận của Đảng ở cơ
sở?
Trả lời:
- Một là, tuyên truyền, phổ biến mọi chủ trương của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước, chương trình kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, an
ninh, quốc phòng của địa phương đơn vị đến mỗi người dân.
- Hai là, vận động và tổ chức nhân dân thực hiện quy chế dân chủ ở
cơ sở, đi sau, đi sát nắm bắt tình hình và giải quyết kịp thời những bức xúc,
nguyện vọng chính đáng của nhân dân.
- Ba là, tổ chức và động viên nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây
dựng chính quyền trong sạch vững mạnh.
- Bốn là, chăm lo lợi ích vật chất và tinh thân cho nhân dân bao gồm
cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, phát huy dân chủ, ...
- Năm là, tổ chức nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước,
phong trào nhân đạo, từ thiện, xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường...
Bước 3. Giới thiệu bài mới (2 phút)
Như các đồng chí đã biết công tác kiểm tra, giám sát có vị trí vai trò
quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Đặc biệt là ở cơ sở, nơi mà gần
dân nhất thì công tác kiểm tra, giám sát lại đóng vai trò quan trọng trong xây
dựng tổ chức cơ sở vững mạnh. Nhưng thực tế hiện nay, quá trình thực hiện
công tác kiểm tra, giám sát còn nhiều hạn chế, yếu kém, một bộ phận cán bộ
làm công tác kiểm tra, giám sát đã lợi dụng thẩm quyền của mình bao che,
làm không đúng quy định của Đảng, dẫn đến làm mất lòng tin trong nhân
dân.
Như vậy, vẫn đề đặt ra Đảng ta đã thực hiện công tác kiểm tra, giám
sát ở cơ sở với những quan điểm, hình thức, phương pháp ra sao? Hôm nay
tôi sẽ giới thiệu với các đồng chí chuyên đề tiếp theo trong chương trình
Trung cấp lý luận chính trị - hành chính, chuyên đề 7: Công tác kiểm tra,
giám sát của tố chức cơ sở đảng và nghiệp vụ công tác kiểm tra, giám
sát.
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
1. Công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức cơ sở Đảng (80 phút)
(Phương pháp sử dụng chủ yếu là hỏi đáp, phỏng vấn nhanh, thuyết
trình, nêu ý kiến lên bảng. Đồ dùng dạy học: Máy tính, máy chiếu, micro,
bảng phấn)
1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của công tác kiểm tra, giám sát và các
quan điểm chỉ đạo của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát (35 phút)
1.1.1. Khái niệm (10 phút)
Phương pháp hỏi đáp: Đồng chí hiểu như thế nào là kiểm tra?
Khái niệm kiểm tra, giám sát
- Kiểm tra là xem xét tình hình thực tế, để đánh giá, nhận xét.
Phân tích: Tức là xem xét kỹ đến chi tiết để xác định tính hợp pháp,
mức độ đúng, sai; là xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét. Nhưng
việc đánh giá, xác định, nhận xét đúng, sai, tốt, xấu này phải căn cứ vào
những tiêu chí, văn bản đang có giá trị hiện hành so với thực tế của đối
tượng được kiểm tra.
Ví dụ hình ảnh minh họa, phân tích.
- Kiểm tra của Đảng là việc chủ thể kiểm tra (tổ chức đảng và đảng
viên có thẩm quyền) tiến hành xem xét thình hình thực tế về ưu điểm, thiếu
sót, khuyết điểm hoặc vi phạm nếu có của đối tượng kiểm tra (tổ chức đảng
và đảng viên) để giúp việc đánh giá, nhận xét và kết luận được chính xác
theo mục tiêu, yêu cầu đã đề ra.
- Giám sát là theo dõi và kiểm tra xem có thực hiện đúng những điều
quy định không.
Phân tích: Giám sát có nghĩa là theo dõi quá trình thực hiện công
việc, sự việc vẫn đề xảy ra, thực hiện như thế nào, từ theo dõi đó chúng ta
phải kiểm tra lại đúng sai của việc thực hiện đó đúng hay sai so với quy
định và sai ở mức độ như thế nào.
Ví dụ hình ảnh minh họa, phân tích.
Giữa kiểm tra và giám sát có những sự khác biệt về: Nội dung nhiệm
vụ, cách thức, phương pháp tiến hành.
Nhưng giữa chúng có những điểm giống nhau như sau;
- Đều kiểm tra, theo dõi, xem xét tình hình thực tế của đối tượng kiểm
tra, giám sát.
- Đều cảnh báo, nhắc nhở và chủ động phòng ngừa, ngăn chặn vi
phạm.
Công tác kiểm tra, giám sát là một trong những chức năng lãnh đạo
của Đảng, là việc các tổ chức đảng xem xét, đánh giá, kết luật về ưu điểm,
khuyết điểm hoặc vi phạm của cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên
trong việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chủ trương, nghị
quyết, cỉ thị của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Giám sát của Đảng là việc các tổ chức đảng theo dõi, xem xét đánh
giá hoạt động nhằm kịp thời tác động để cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới và
đảng viên được giám sát chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều
lệ Đảng, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng.
Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng
- Là hoạt động thường xuyên của toàn Đảng, được tiến hành đối với tổ
chức đảng và đảng viên, nhằm theo dõi, xem xét tình hình chấp hành Cương
lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các NQ, chỉ thị của Đảng, CS, PL của Nhà
nước.
- Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức đảng và đảng viên; giải
quyết các vấn đề trong sinh hoạt và nội bộ đảng.
- Đánh giá, nhận xét về tổ chức đảng và đảng viên; góp phần hoàn
thiện quy trình lãnh đạo, giữ gìn kỷ luật; bảo đảm các quyết định đucợ thực
hiện nghiêm túc và đạt kết quả cao.
1.1.2. Vị trí, vai trò của công tác kiểm tra, giám sát
Theo đồng chí công tác kiểm tra, giám sát có vị trí, vai trò như thế
nào đối với hoạt động lãnh đạo của Đảng?
- Kiểm tra, giám sát là một tất yếu khách quan, là một biểu hiện
nghiêm túc của hoạt động có ý thức của mọi tổ chức và con người trong xã
hội.
Phân tích: Hoạt động của con người và tổ chức trong xã hội là hoạt
động có ý thức.
- Trước khi hành động phải suy nghĩ, có ý định, có kế hoạch, biện
pháp thực hiện.
- Thực tiễn luôn vận động và biến đổi, nên có thể việc tính toán trước
còn thiếu sót, sơ hở, thậm chí sai lầm.
Vì vậy, muốn đạt được kết quả trong thực tiễn, cần xem xét tình hình
thực tế để nhận xét, đánh giá, có nghĩa là phải kiểm tra, giám sát. Cần kiểm
tra toàn diện từ kế hoạch, tổ chức thực hiện đến kết quả để thấy được ưu,
khuyết điểm và rút kinh nghiệm kịp thời. Do đó hoạt động có ý thức là hoạt
động có kiểm tra, giám sát; ý thức càng cao, tổ chức càng quan trọng, con
người ở cương vị càng cao và cán bộ chủ chốt các cấp, nhiệm vụ càng khó
khăn, phức tạp, thì càng đòi hỏi phải coi trọng công tác kiểm tra, giám sát.
- Kiểm tra, giám sát là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng,
là bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng.
Phân tích:
- Ngay từ khi mới thành lập và suốt trong quá trình lãnh đạo cách
mạng, Đảng luôn coi trọng và tiến hành thường xuyên công tác kiểm tra,
giám sát.
- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII khẳng định: “Công
tác kiểm tra có vị trí cực kỳ quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng”.
Vì lãnh đạo không chỉ là việc xây dựng đường lối, chính sách nghị quyết, chỉ
thị, việc tổ chức thực hiện và bố trí cán bộ, mà lãnh đạo còn kiểm tra, giám
sát, không những kiểm tra, giám sát việc thực hiện đường lối, Cương lĩnh
chính trị, chủ trương chính sách mà kiểm tra ngay bản thân Cương lĩnh
chính trị, đường lối, chính sách đó và kiểm tra, giám sát cả các tổ chức tiến
hành kiểm tra nhằm bảo đảm đường lối, chính sách được xác định đúng,
được quán triệt và thực hiện thắng lợi trong thực tiễn. Đó là vấn đề có tính
nguyên tắc, vừa là chức năng lãnh đạo, vừa là trách nhiệm nội dung,
phương pháp, quy trình lãnh đạo của Đảng.
- Thực tiễn lãnh đạo của Đảng từ khi thành lập đến nay đã khẳng
định kiểm tra là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng; lãnh đạo
mà không kiểm tra thì coi như không có lãnh đạo.
Ví dụ : Công tác phòng chống tham nhũng ở Trung Quốc.
: Việc thực hiện Nghị quyết hội nghị Trung ương 4, khóa XI.
- Kiểm tra, giám sát là nhiệm vụ trực tiếp, thường xuyên của toàn
Đảng.
Phân tích: Đảng khẳng định công tác kiểm tra, giám sát là nhiệm
vụ trực tiếp, thường xuyên của mọi tổ chức đảng là tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng, không chỉ để khắc phục những khuyết điểm, yếu kém về nhận
thức và hành động trong thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát, mà
còn làm cho Đảng thực hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ của mình, góp
phần tự đổi mới, tự chỉnh đốn Đảng, đảm bảo lãnh đạo thắng lợi sự nghiệp
cách mạng.
+ Có nghĩa là công tác kiểm, tra giám sát của Đảng phải thực hiện
thường xuyên, không chỉ tiến hành ngày một ngày hai, mà phải tiến hành
thường xuyên, liên tục để ngăn ngừa những hành vi, vi phạm ngăn chặn,
khắc phục kịp thời những ưu điểm, yếu kém. Muốn vậy, Đảng pải trực tiếp
tiến hành công tác kiểm tra, giám sát, Đảng không làm thay, không bao
biện, từ Trung ương đến cơ sở Đảng phải quán triệt rõ quan điểm, các cơ
quan, tổ chức, cá nhân được giao nhiệm vụ tiến hành công tác kiểm tra,
giám sát phải làm tiến hành nghiêm túc.
Ví dụ: Ủy ban kiểm tra từ Trung ương đến cơ sở phải làm tốt nhiệm
vụ của mình về công tác kiểm tra. Trong thời gian qua đã đạt được những
kết quả.....
- Trong lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh phải coi
trọng và tiến hành tốt công tác kiểm tra, giám sát của Đảng.
Phân tích: Đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước là sự nghiệp rất to lớn, phức tạp trong giai đoạn cách mạng hiện nay
do Đảng đề xướng và lãnh đạo. Là Đảng cầm quyền, nên những thắng lợi
và thành tựu, những thất bại và tổn thất của cách mạng đều gắn với trách
nhiệm lãnh đạo của Đảng. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định
những thắng lợi và thành tựu trong thời gian qua.
+ Tuy nhiên, trình độ, kiến thức, năng lực lãnh đạo của Đảng có mặt
chưa theo kịp yêu cầu của sự nghiệp đổi mới. Còn nhiều vẫn đề lý luận và
thực tiễn chưa được làm sáng tỏ. Một bộ phận cán bộ, đảng viên mất cảnh
giác, thiếu tu dưỡng bản thân, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, kém ý thức
tổ chức kỷ luật, sa đọa về đạo đức và lối sống, thoái hóa về tư tưởng chính
trị gây hậu quả nghiêm trọng.
+ Ví dụ: Văn kiện ĐH đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng chỉ
rõ: “Nhiều cấp ủy, tổ chức đảng chưa làm tốt công tác kiểm tra, giám sát và
thi hành kỷ luật đảng, chất lượng và hiệu quả kiểm tra, giám sát chưa cao;
chưa coi trọng việc kiểm tra, giám sát thực hiện đường lối, chủ trương, chỉ
thị, nghị quyết, thi hành Điều lệ Đảng”.
1.1.3. Quan điểm chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát của Đảng
- Thứ nhất, kiểm tra, giám sát là nội dung rất quan trọng trong quá
trình lãnh đạo của Đảng, là chức năng lãnh đạo, nhiệm vụ thường xuyên của
toàn Đảng, trước hết là nhiệm vụ của cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy, do
cấp ủy trực tiếp tiến hành.
Phân tích: Từ khi thành lập đến nay, Đảng ta luôn chú trọng công tác
kiểm tra, giám sát, là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác
xây dưng Đảng. Người đứng đầu cấp ủy cần phải quan tâm hơn nữa công
tác kiểm tra, giám sát để xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Tổ
chức đảng và đảng viên phải chịu sự kiểm tra, giám sát của Đảng và chịu sự
giám sát của nhân dân.
- Thứ hai, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát phải gắn chặt với
công tác tư tưởng, công tác tổ chức và đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng; phải thực hiện toàn diện, đồng bộ, có hiệu quả, góp phần xây dựng
Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ chính trị của Đảng.
Phân tích: Để xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ
chức phải tiến hành đồng thời, phối kết hợp chặt chẽ giữa công tác kiểm tra,
giám sát với công tác tư tưởng, công tác tổ chức đồng thời phải thường
xuyên đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng để đáp ứng nhu cầu cách
mạng mới, tình hình mới hiện nay. Đồng thời để hạn chế những khuyết điểm,
yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, phát huy những ưu điểm.
- Thứ ba, thực hiện đồng bộ giữa công tác kiểm tra và công tác giám
sát; “giám sát phải mở rộng”, “kiểm tra phải có trọng tâm, trọng điểm” để
chủ động phòng ngừa vi phạm, kịp thời phát hiện những nhân tố mới để phát
huy, khắc phục thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm ngay từ lúc mới manh nha.
- Thứ tư, Công khai kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng phải kết hợp
chặt chẽ giữa xây và chống, lấy xây là chính. Khi các vụ việc vi phạm được
phát hiện, phải kiên quyết xử lý nghiêm minh để răn đe và giáo dục.
- Thứ năm, đề cao trách nhiệm của tổ chức đảng và đảng viên, phát
huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị của nhân
dân trong công tác kiểm tra, giám sát.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng nhấn mạnh một số
quan điểm:
Thứ nhất, Các cấp ủy, tổ chức đảng phải nâng cao tinh thần trách
nhiệm, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ kiểm tra, giám sát theo Điều lệ Đảng. Tập
trung kiểm tra, giám sát việc chấp hành Điều lệ, nghị quyết, chỉ thị, quy định
của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nước; việc chấp hành nguyên tắc
tập trung dân chủ; việc thực hành tiết kiệm, phòng chống tham nhũng, lãng
phí; việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện cải cách hành chính; việc điều tra, truy
tố, xét xử; việc tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, sử dụng cán bộ.
Thứ hai, chú trọng kiểm tra, giám sát người đứng đầu tổ chức đảng,
Nhà nước, Mặt trân và các đoàn thể nhân dân trong việc thực hiện chức
trách, nhiệm vụ được giao.
Thứ ba, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng phải phối hợp chặt chẽ
với công tác thanh tra của nhà nước.
Thứ tư, nâng cáo chất lượng đội ngũ cán bộ và hoạt động của hệ
thống ủy ban kiểm tra các cấp.
1.2. Các nguyên tắc, nhiệm vụ, hình thức và phương pháp công tác
kiểm tra, giám sát
1.2.1. Các nguyên tắc
- Nguyên tắc tính đảng và tính khoa học
Phương pháp hỏi đáp: Tại sao công tác kiểm tra, giám sát lại mang
tính đảng và tính khoa học?
Phân tích: Công tác kiểm tra, giám sát là một bộ phận quan trọng
trong toàn bộ công tác đảng. Nó được tiến hành trên cơ sở và trong khuôn
khổ Cương lĩnh, đường lối chính trị và Điều lệ Đảng. Khi tiến hành kiểm
tra, giám sát phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt
đảng, xem xét, phân tích sự việc một cách khách quan, thận trọng, có quan
điểm lịch sử - cụ thể.
Nguyên tắc tính Đảng thể hiện ở thái độ kiên quyết, triệt để, không
khoan nhượng trước các khuyết điểm, sai lầm của tổ chức đảng và đảng
viên.
- Nguyên tắc tính quần chúng
Phân tích: Nguyên tắc này xuất phát từ tính dân chủ rộng rãi của
Đảng. Mọi sự việc, hiện tượng dù phức tạp đến đâu - cũng không thể nào
che giấu được bản chất trước “tai mắt” của đông đảo quần chúng.
Khi tiến hành kiểm tra, giám sát phải dựa vào quần chúng, phát động
được quần chúng cùng tham gia mới đạt kết quả cao.
Nguyên tắc tính quần chúng thể hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của
mỗi đảng viên tham gia vào các hình thức kiểm tra, giám sát khác nhau.
- Nguyên tắc công khai
Phân tích: Kiểm tra, giám sát phải công khai cũng bắt nguồn từ tính
dân chủ của Đảng. Quá trình kiểm tra, giám sát đánh giá, kết luận được tiến
hành công khai, dân chủ mới tạo bầu không khí thẳng thắn, trung thực, tin
tưởng lẫn nhau.
Mọi sai lầm, khuyết điểm được đưa ra công khai không chỉ nhằm phê
phán, kỷ luât mà điều chủ yếu là để sửa chữa kịp thời. Nó còn có ý nghĩa
giáo dục tích cực.
- Nguyên tắc hiệu quả
Phân tích: Mỗi cuộc kiểm tra, giám sát đều phải đi đến kết luận cụ
thể, chỉ rõ đúng sai, hướng phát huy hoặc sửa chữa, mức độ xử phạt và hiệu
quả cuối cùng phải được thể hiện ở sự đoàn kết nhất trí, năng lực lãnh đạo
và sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên được nâng lên; những gì
cần sửa đổi tiếp thu, sửa chữa ngay; người có khuyết điểm, sai lầm nhận rõ
lỗi lầm của mình và quyết tâm sửa chữa.
1.2.2. Nhiệm vụ của công tác kiểm tra, giám sát
- Cấp ủy tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao
chất lượng nghiên cứu các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng
Phân tích: Mục đích để các tổ chức đảng và cán bộ đảng viên nắm
vững và tự giác chấp hành; đấu tranh chống những biểu hiện tiêu cực, suy
thoái trong Đảng. Cấp ủy các cấp, nhất là chi bộ cần tăng cường quản lý,
giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn
xảy ra vi pạm hoặc không để tái phạm, góp phần chủ động thực hiện có hiệu
quả công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng.
- Đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát trong
Đảng và trong cả hệ thống chính trị.
Phân tích: Chú trọng kiểm tra, giám sát người đứng đầu cấp ủy, tổ
chức đảng, tổ chức Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Tập trung
kiểm tra, giám sát việc chấp hành các chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ
thị, quy định của Đảng về các nội dung, lĩnh vực sau:
+ Lĩnh vực tư tưởng chính trị, quản lý báo chí.
+ Việc chấp hành nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng
+ Lĩnh vực kinh tế - tài chính
+ Lĩnh vực hành chính, tư pháp
+ Trong công tác tổ chức và cán bộ
+ Kiểm tra, giám sát việc lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết khiếu nại, tố
cáo của đảng viên và nhân dân.
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng gắn với vai trò,
trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và vai trò của nhân dân
trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
- Đổi mới phương pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng.
- Củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy, tăng cường cán bộ đủ số lượng,
đảm bảo chất lượng. Bảo đảm biên chế.
- Củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy, đảm bảo đủ số lượng, chất
lượng; chế độ, chính sách theo quy định; cải thiện điều kiện, phương tiện
làm việc của Ủy ban kiểm tra các cấp.
1.2.3. Các hình thức và phương pháp kiểm tra, giám sát
Hỏi đáp: Đồng chí cho biết các hình thức kiểm tra, giám sát của
Đảng không?
Đáp: Kiểm tra, giám sát của Đảng có những hình thức sau:
- Kiểm tra, giám sát thường xuyên
Phân tích: Kiểm tra, giám sát thường xuyên rất quan trọng;nó giúp
cho chủ thể nắm chắc tình hình mọi mặt một cách có hệ thống theo trình tự
thời gian. Kiểm tra, giám sát thường xuyên thúc đẩy sự hoạt động nhịp
nhàng của tổ chức đảng, nhắc nhở mọi đảng viên giữ vững và phát huy vai
trò tiên phong gương mẫu, phấn đấu vươn lên, chủ động sáng tạo trong
công tác, hướng tới chất lượng và hiệu quả cao nhất.
- Kiểm tra bất thường
Phân tích: Kiểm tra bất thường giúp chủ thể kiểm tra đánh giá, kết
luận sự việc, hiện tượng môt cách nhanh chóng, chính xác. Làm cho đối
tượng kiểm tra khó che đậy bản chất, chủ thể kiểm tra kịp thời phát hiện ra
những lệch lạc, khuyết điểm.
- Kiểm tra định kỳ
Phân tích: Kiểm tra định kỳ giúp chủ thể nắm bắt tình hình đều đặn
trong từng thời đoạn nhất định để có biện pháp chỉ đạo hoặc xử lý kịp thời.
Đây là hình thức kiểm tra tốt, nhưng nếu không có biện pháp tiến hành khéo
thì kết quả kiểm tra rất thấp, thậm chí kết luận sai lệch.
- Giám sát theo chuyên đề
Phân tích: Giám sát theo chuyên đề tức là phải bám sát vào chuyên
đề của các cấp ủy đã đề ra, giám sát quá trình triển khai thực hiện nội dung
chuyên đề, để có sự điều chỉnh phù hợp tránh những sai sót, khuyết điểm.
Phương pháp kiểm tra, giám sát phổ biến là dựa vào các thư từ, kiến
nghị, tin tức trên các phương tiện thông tin đại chúng, số liệu thống kê, biên
bản báo cáo của chi ủy, đảng ủy, cá nhân đảng viên... để phân tích đánh giá,
kết luận.
Phương pháp kiểm tra, giám sát: Dựa vào tổ chức đảng, phát huy tinh
thần tự giác của tổ chức đảng và đảng viên, trách nhiệm xây dựng Đảng của
quần chúng, đồng thời chủ động phối hợp với các cơ quan thanh tra.
2. Nghiệp vụ công tác kiểm tra, giám sát của Đảng ở cơ sở
2.1. Nghiệp vụ công tác kiểm tra của tổ chức đảng ở cơ sở
2.1.1. Nghiệp vụ công tác kiểm tra của đảng ủy, ban thường vụ đảng
ủy và chi bộ cơ sở
- Nội dung kiểm tra của đảng ủy, ban thường vụ đảng ủy và chi bộ cơ
sở.
+ Kiểm tra việc thực hiện, bảo đảm các nghị quyết, chỉ thị của Đảng
và pháp luật của Nhà nước được chấp hành nghiêm chỉnh; kiểm tra, giám sát
tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng.
+ Kiểm tra việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, ý thức tổ
chức kỷ luật, tinh thần đoàn kết, thống nhất nội bộ, giữ gìn phẩm chất, đạo
đức, lối sống của đảng viên.
- Đối tượng kiểm tra của đảng ủy, ban thường vụ đảng ủy và chi bộ cơ
sở
+ Kiểm tra các tổ chức đảng và đảng viên sinh hoạt và hoạt động
thuộc phạm vi lãnh đạo của đảng bộ, chi bộ cơ sở.
- Cách tiến hành kiểm tra của đảng ủy, ban thường vụ đảng ủy và chi
bộ cơ sở
+ Đảng ủy có chương trình, kế hoạch kiểm tra hàng năm, hàng quý,
hàng tháng về những nội dung quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị