Lịch Sử Văn Minh
Trung Hoa
Will Durant
Chào mừng các bạn đón đọc đầu sách từ
dự án sách cho thiết bị di động
Nguồn: http://vnthuquan.net
Phát hành: Nguyễn Kim Vỹ.
Mục lục
Mục Lục
Vài lời thưa trước
NIÊN BIỂU LỊCH SỬ TRUNG QUỐC
CHƯƠNG I
CHƯƠNG I (2)
CHƯƠNG II - KHỔNG TỬ
CHƯƠNG III
CHƯƠNG III (2)
PHẦN II - CHƯƠNG I
PHẦN II - CHƯƠNG I (2)
PHẦN II - (3)
CHƯƠNG III
CHƯƠNG III (2)
CHƯƠNG III (3)
CHƯƠNG IV - DÂN TỘC VÀ QUỐC
GIA
CHƯƠNG IV - (2)
CHƯƠNG V - CÁCH MẠNG VÀ PHỤC
SINH
CHƯƠNG V (2)
Will Durant
Lịch Sử Văn Minh Trung Hoa
Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
Mục Lục
MỤC LỤC
Vài lời thưa trước
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
GIỚI THIỆU TÁC GIẢ WIIL DURANT
VÀ BỘ LỊCH SỬ VĂN MINH
NIÊN BIỂU LỊCH SỬ TRUNG QUỐC
CHƯƠNG I: THỜI ĐẠI CÁC TRIẾT GIA
I. BUỔI ĐẦU
1. Các lời phê phán về dân tộc Trung Hoa
2. Trung Hoa
3. Những thế kỉ khuyết sử
4. Buổi đầu văn minh Trung Hoa
5. Các triết gia trước Khổng tử
6. Lão tử
II. KHỔNG TỬ
1. Một bậc hiền triết đi kiếm một nước để
phục vụ
2. Ngũ kinh và tứ thư
3. Chủ trương bất khả tri của Khổng tử
4. Đạo người quân tử
5. Những thuyết chính trị của Khổng tử
6. Ảnh hưởng của Khổng tử
III. CÁC NHÀ THEO CHỦ NGHĨA XÃ
HỘI VÀ CÁC NHÀ CHỦ TRƯƠNG VÔ
CHÍNH PHỦ
1. Mặc Địch, người vị tha
2. Dương Chu, nhà vị kỉ
3. Mạnh tử, bậc thầy của các vua chúa
4. Tuân tử, nhà thực tế
4. Trang tử, nhà duy tâm
CHƯƠNG II: THỜI ĐẠI CÁC THI SĨ
I. BISMARCK CỦA TRUNG HOA
II. CÁC CUỘC THÍ NGHIỆM CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI
III. SỰ VINH QUANG ĐỜI ĐƯỜNG
IV. VỊ TRÍCH TIÊN
V. CÁI HAY CỦA THƠ TRUNG HOA
VI. ĐỖ PHỦ
VII. VĂN XUÔI
VIII. TUỒNG
CHƯƠNG III: THỜI ĐẠI CÁC NGHỆ SĨ
I. VĂN NGHỆ PHỤC HƯNG: ĐỜI
TỐNG
1. Chế độ xã hội của Vương An Thạch
2. Tri thức phục hưng
3. Triết học phục hưng
II. CÁC ĐỒ ĐỒNG ĐỎ, ĐỒ SƠN, ĐỒ
NGỌC
III. CHÙA CHIỀN VÀ CUNG ĐIỆN
IV. HOẠ
1. Các bậc thầy trong ngành hoạ Trung
Hoa
2. Đặc tính của môn hoạ Trung Hoa
IV. ĐỒ SỨ
CHƯƠNG IV: DÂN TỘC VÀ QUỐC GIA
I. TỪ ĐỜI NGUYÊN ĐẾN ĐỜI THANH
1. Marco Polo đi thăm Hốt Tất Liệt
2. Đời Minh và đời Thanh
II. DÂN TỘC VÀ NGÔN NGỮ
III. ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY
1. Ở thôn quê
2. Trong các cửa tiệm
3. Óc phát minh và khoa học
IV. MỘT TÔN GIÁO KHÔNG CÓ GIÁO
ĐƯỜNG
V. SỰ CHI PHỐI CỦA LUÂN LÍ
VI. MỘT CHÍNH THỂ ĐƯỢC
VOLTAIRE KHEN
CHƯƠNG V: CÁCH MẠNG VÀ PHỤC
SINH
I. BẠCH HOẠ
II. MỘT NỀN VĂN MINH CÁO CHUNG
III. BẮT ĐẦU MỘT TRẬT TỰ MỚI
PHỤ LỤC
Bảo vũ
Tân An lại
Will Durant
Lịch Sử Văn Minh Trung Hoa
Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
Vài lời thưa trước
Trong thời gian thực hiện ebook Ấn Độ và
Phật Thích Ca, tôi đã có ý định tiếp theo
là gõ ít nhất là chương I cuốn Lịch sử văn
minh Trung Hoa , nên trong bài Vài lời
thưa trước, tôi viết: “Tôi chép trọn
chương I: Tổng quan về Ấn Độ, cũng vì
một lí do khác nữa. Đó là, nếu như không
có điều kiện đọc trọn cuốn Lịch sử văn
minh Ấn Độ, chỉ với chương I và chương
II thôi, chúng ta cũng tạm đủ để hiểu tại
sao trong cuốn Lịch sử văn minh Trung
Hoa, Will Durant lại viết câu
này:“Trọng tâm của tư tưởng Trang tử
cũng như của triết gia nửa thần thoại,
Lão tử, mà Trang tử coi là sâu sắc hơn
Khổng tử nhiều, là một ảo tưởng huyền
bí về một cái vô ngã, rất gần với đạo
Phật và các Upanishad trong các kinh
Veda, khiến chúng ta phải ngờ rằng các
thuyết siêu hình của Ấn Độ đã truyền qua
Trung Quốc ít nhất là bốn thế kỉ trước
khi đạo Phật vô Trung Quốc...”.”.
Cuốn Lịch sử văn minh Trung Hoa là
phần A: Trung Hoa của cuốn III: Viễn
Đông (Book III: The Far East – A: China)
trong tập I: Di sản phương Đông (Volume
One: Our Oriental Heritage [1] của bộ
Lịch sử văn minh (The Story of
Civilization) của Will Durant.
Trước khi dịch cuốn Lịch sử văn minh
Trung Hoa, cụ Nguyễn Hiến Lê đã có khá
nhiều tác phẩm viết hoặc dịch về triết học
và văn học Trung Quốc. Do vậy, so với
cuốn Lịch sử văn minh Ấn Độ, cụ có nhiều
điều kiện hơn để giúp người đọc dễ hiểu
rõ và hiểu đúng nguyên tác hơn. Nhờ “vài
chữ hoặc một câu ngắn trong mạch văn”
đặt trong dấu [ ] và nhờ phần chú thích của
cụ, chúng ta biết được rằng cụ đã đính
chính mấy chỗ sai, hoặc chúng ta thấy
nhiều chỗ, thay vì dịch theo bản chữ Pháp,
cụ lại dịch theo bản chữ Hán mà cụ tìm
được, cũng có khi cụ dịch trọn một đoạn
mặc dầu trong nguyên tác, tác giả chỉ trích
dẫn vài câu ngắn.
Ngược lại, trong các cuốn như Lão tử Đạo Đức kinh, Khổng tử, Sử Trung Quốc,
chúng ta thấy nhiều chỗ cụ Nguyễn Hiến
Lê dẫn lời của Will Durant. Ví dụ, trong
cuốn Khổng Tử, cụ viết: “Durant, tác giả
b ộ Lịch sử văn minh, đã nhận định đạo
Khổng rất đúng: “Chỉ trong đạo Ki-tô và
đạo Phật, chúng ta mới thấy có sự hùng
tâm gắng nhân hóa cái bản chất con
người như đạo Khổng”. Ngày nay cũng
như ngày xưa, dân tộc nào cũng bị cái
nạn giáo dục thiên về trí dục quá mà đạo
lí suy đồi, tư cách cá nhân cũng như tập
thể thấy kém quá thì không có phương
thuốc nào công hiệu hơn là cho thanh
niên được thấm nhuần đạo Khổng.
Nhưng chỉ một triết lí Khổng học thôi,
chưa đủ. Nó rất thích hợp với một quốc
gia cần thoát khỏi cảnh hỗn loạn nhu
nhược để lập lại trật tự lấy lại sức mạnh,
nhưng đối với một quốc gia cần cải tiến
hoài để ganh đua trên trường quốc tế thì
triết lí đó là một trở ngại”.
Chúng ta đã biết rằng cụ Nguyễn Hiến Lê
mua bộ Lịch sử văn minh của Will Durant
vào khoảng 1969, và khoảng bốn năm sau
cụ viết bộ Trang tử - Nam Hoa kinh,
nhưng trong bộ này tôi không thấy cụ dẫn
lời nào của Will Durant; hơn nữa, cụ
Nguyễn Hiến Lê lại không có chút nghi
ngờ nào giống như Will Durant rằng thuyết
luân hồi trong các kinh Veda của Ấn Độ
đã ảnh hưởng đến học thuyết của Trang tử,
nên cụ bảo: “Trang tử không phải là nhà
khoa học, mà thời ông sống, đạo Phật
chưa truyền qua Trung Hoa, ông không
biết các luật khoa học, và luân hồi,
nhưng ông đã cảm thấy một cách sâu sắc
luật biến hoá trong vũ trụ. Ông nghĩ
rằng chúng ta chết rồi có thể biến thành
bất kì một vật nào khác như đổi căn nhà
(VI.6) mà vật cũng vậy, cũng có thể biến
thành người, và dù biến thành gì thì vật
và ta rốt cuộc cũng trở về Đạo, “qui
căn”, hợp nhất với Đạo. Đó là một tư
tưởng đặc sắc của ông, làm căn cho
thuyết không phân biệt ta và vật, trọng
thiên tính và sự tự do của vạn vật”.
Trong cuốn Sử Trung Quốc, chúng ta thấy
cụ Nguyễn Hiến Lê trích dẫn rất nhiều từ
bộ Lịch sử văn minh, đặc biệt là từ cuốn
Lịch sử văn minh Trung Hoa, và có lẽ do
chịu ảnh của Will Durant, trong cuốn đó,
cụ trình bày khá chi tiết nền văn minh
Trung Hoa. Cụ bảo: “Tôi cho lịch sử
Trung Hoa là lịch sử của một nền văn
minh vô cùng độc đặc, tuy ra đời sau vài
nền văn minh khác: Ai Cập, Lưỡng Hà...
nhưng tồn tại lâu nhất”.
*
Trong các đoạn trích dẫn mà cụ Nguyễn
Hiến Lê không tìm được nguyên tác, cụ
phải dịch từ bản tiếng Pháp – như trên tôi
đã nói – có khá nhiều bài thơ; và trong
những bài này tôi tìm được nguyên tác vài
bài (trong chú thích tôi đã chép nguyên
văn và tạm dịch), số còn lại bạn Vvn tìm
được hai bài: Bão vũ và Tân An lại. Hai
bài đó tôi chép vào Phụ lục. Ngoài ra, vì
thấy bản in của nhà Văn Hoá Thông tin có
khá nhiều chỗ sai sót, nên bạn Tuanz đã
dùng cuốn Lịch sử Văn minh Trung Quốc
của Trung Tâm Thông Tin - Đại học Sư
phạm - 1990 [2] để sửa các chỗ sai sót đó
và sửa luôn những lỗi do tôi gõ sai, đồng
thời góp ý để tôi chỉnh lại một vài chú
thích. Xin chân thành cảm ơn bạn Vvn, bạn
Tuanz, và xin trân trọng giới thiệu cùng
các bạn.
Goldfish
Tháng 8 năm 2010
- Xem thêm -