Tài liệu Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông tại tỉnh bình dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN TRẦN THÙY LINH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 BÌNH DƢƠNG - 2018 UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN TRẦN THÙY LINH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 NGƢỜI HƢỚNG D N HO HỌC: TS. NGUYỄN ĐỨC D NH BÌNH DƢƠNG - 2018 LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự động viên, giúp đỡ nhiệt tình, sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp lãnh đạo, các thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp và gia đình. Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng cảm ơn: Tiến sĩ Nguyễn Đức Danh, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn khoa học và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn; Quý thầy giáo, cô giáo của Khoa Khoa học quản lý, Phòng Đào tạo Sau đại học, Trung tâm Thông tin - Thƣ viện Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một; quý thầy giáo, cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu; Sở GDĐT tỉnh Bình Dƣơng; Quý thầy giáo, cô giáo các trƣờng THPT trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng đã tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ, cung cấp số liệu trong quá trình tôi thực hiện Luận văn này; Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trân trọng cảm ơn! Bình Dƣơng, tháng 6 năm 2018 Ngƣời thực hiện Nguyễn Trần Thùy Linh LỜI C M ĐO N Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu do cá nhân tôi thực hiện. Các tài liệu đƣợc sử dụng trong Luận văn này đều đƣợc trích dẫn đầy đủ, chính xác và đƣợc ghi trong phần danh mục tài liệu tham khảo. Các số liệu khảo sát, những kết luận nghiên cứu đƣợc trình bày trong Luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trên tạp chí khoa học dƣới bất cứ hình thức nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Ngƣời thực hiện Nguyễn Trần Thùy Linh MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các sơ đồ, biểu đồ 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................ 3 3.1. Khách thể nghiên cứu...........................................................................................3 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu...........................................................................................3 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 4 6.1. Giới hạn nghiên cứu .............................................................................................4 6.2. Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................4 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................... 4 7.1. Cơ sở phƣơng pháp luận nghiên cứu ...................................................................4 7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................6 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.................................................................... 8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................... 8 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới .............................................................................8 1.1.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam ..........................................................................10 1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu ........................................... 14 1.2.1. Đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ......................................14 1.2.2. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ......................22 1.3. Lý luận về đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học ......................................... 24 1.3.1. Nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ quản lý trƣờng trung học .......................24 1.3.2. Tiêu chuẩn của hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng trƣờng trung học phổ thông ....24 1.3.3. Lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông.....26 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ................................................................................................................... 35 1.4.1. Các yếu tố khách quan ....................................................................................35 1.4.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................38 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG ..................... 41 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Dƣơng ............................................................................................................... 41 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên ......................................................................41 2.1.2. Khái quát về tình hình phát triển kinh tế - xã hội ...........................................41 2.1.3. Thực trạng ngành giáo dục và đào tạo của tỉnh Bình Dƣơng (công lập) ........ 43 2.2. Thực trạng giáo dục trung học phổ thông của tỉnh Bình Dƣơng (công lập) ...... 47 2.2.1. Quy mô phát triển............................................................................................47 2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ..................................................................47 2.2.3. Đánh giá, xếp loại cán bộ quản lý theo chuẩn ................................................49 2.2.4. Công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cán bộ quản lý ............................................49 2.3. Tổ chức khảo sát thực trạng ............................................................................... 50 2.3.1. Mục đích khảo sát ...........................................................................................50 2.3.2. Nội dung khảo sát............................................................................................50 2.3.3. Phƣơng pháp khảo sát .....................................................................................50 2.4. Kết quả khảo sát nhận thức của cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý và giáo viên về những vấn đề có liên quan đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông .................................................................................................. 54 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của ngƣời cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ..............................................................54 2.4.2. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý về năng lực thực hiện công việc của cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ..............................................................58 2.4.3. Thực trạng nhận thức của giáo viên về mức độ và kết quả thực hiện những nội dung đƣợc tham gia có liên quan đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông .......................................................................................59 2.5. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ..........................................................................................................................61 2.5.1. Thực trạng đánh giá về mục tiêu, tầm quan trọng, các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ..................61 2.5.2. Thực trạng đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về việc thực hiện các nội dung thuộc công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông68 Chƣơng 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG ..................... 79 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ............................................................................... 79 3.1.1. Cơ sở pháp lý ..................................................................................................79 3.1.2. Cơ sở lý luận ...................................................................................................80 3.1.3. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................80 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ......................................................................80 3.2.1. Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ...................................................................80 3.2.2. Đảm bảo tính kế thừa ......................................................................................81 3.2.3. Đảm bảo tính thực tiễn ....................................................................................81 3.2.4. Đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ ................................................................81 3.3. Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trƣờng trung học phổ thông tại tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................................................ 82 3.3.1. Biện pháp 1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông .........82 3.3.2. Biện pháp 2. Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông ..83 3.3.3. Biện pháp 3. Nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác đánh giá, phân loại, xếp loại đội ngũ cán bộ quản lý .......................................................................................84 3.3.4. Biện pháp 4. Nâng cao chất lƣợng tạo nguồn cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông gắn với việc thực hiện tốt công tác kiểm tra về quy hoạch cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông .......................................................................................86 3.3.5. Biện pháp 5. Tiếp tục đẩy mạnh công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, tăng cƣờng công tác luân chuyển cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông, xem đây là khâu quan trọng, giải quyết tốt quan hệ giữa công tác luân chuyển với nâng cao chất lƣợng giáo dục ...........................................................................................................87 3.3.6. Biện pháp 6. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ quản lý trƣờng trung học phổ thông theo hƣớng nâng cao phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ......................................88 3.3.7. Biện pháp 7. Tiếp tục rà soát những bất cập về chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý ngành Giáo dục và Đào tạo để đề xuất, kiến nghị sửa đổi cho phù hợp ......................................................................................................................89 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................ 91 3.5. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .............. 91 3.6. Đánh giá chung về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ....................... 107 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 110 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 113 D NH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết đầy đủ STT Viết tắt 1. Cán bộ lãnh đạo CBLĐ 2. Cán bộ quản lý CBQL 3. Giáo dục và Đào tạo GDĐT 4. Giáo viên GV 5. Hiệu trƣởng HT 6. Quản lý QL 7. Trung học cơ sở THCS 8. Trung học phổ thông THPT D NH MỤC CÁC BẢNG STT ý hiệu Tên bảng Trang 1. Bảng 2.1. Thống kê số lƣợng cơ sở giáo dục từ năm học 20132014 đến năm học 2017-2018 43 2. Bảng 2.2. Thống kê số lƣợng lớp học từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 43 3. Bảng 2.3. 4. Bảng 2.4. Thống kê số lƣợng CBLĐ, CBQL, GV từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 44 5. Bảng 2.5. Thống kê trình độ CBLĐ, CBQL từ năm học 20132014 đến năm học 2017-2018 44 6. Bảng 2.6. Thống kê trình độ GV từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 45 Thống kê số lƣợng học sinh từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 44 Kết quả đánh giá, xếp loại HT/giám đốc/phó HT/ 7. Bảng 2.7. 8. Bảng 2.8. 9. phó giám đốc theo chuẩn từ năm học 2013-2014 đến năm học 2016-2017 45 Thống kê số lƣợng bổ nhiệm, bổ nhiệm lại từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 45 Bảng 2.9. Thống kê số lƣợng CBQL, GV trƣờng THPT 47 10. Bảng 2.10. Thống kê trình độ CBQL, GV trƣờng THPT từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 48 11. Bảng 2.11. 12. Bảng 2.12. Thống kê cơ cấu độ tuổi, giới tính của CBQL trƣờng THPT 48 13. Bảng 2.13. Thống kê kết quả đánh giá, xếp loại HT/phó HT trƣờng THPT theo chuẩn từ năm học 2013-2014 đến năm học 2016-2017 49 14. Bảng 2.14. Thống kê kết quả bổ nhiệm, bổ nhiệm lại CBQL trƣờng THPT từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 50 Thống kê trình độ GV trƣờng THPT từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 48 STT ý hiệu Tên bảng Trang 15. Bảng 2.15. Thống kê mẫu khảo sát bằng phiếu hỏi 52 16. Bảng 2.16. Thống kê mẫu điều tra bằng phỏng vấn 53 17. Bảng 2.17. Nhận thức của CBQL và GV về vai trò của ngƣời CBQL trƣờng THPT 54 18. Bảng 2.18. 19. Bảng 2.19. Phân tích tác động của thâm niên công tác của CBQL đối với nhận thức về vai trò của ngƣời CBQL trƣờng THPT Phân tích tác động của thâm niên công tác của GV đối với nhận thức về vai trò của ngƣời CBQL trƣờng THPT 55 56 Bảng 2.20. Phân tích tác động của việc đào tạo, bồi dƣỡng QL giáo dục của CBQL đối với nhận thức về vai trò của ngƣời CBQL trƣờng THPT 57 21. Bảng 2.21. Phân tích tác động của việc đào tạo, bồi dƣỡng QL giáo dục của GV đối với nhận thức về vai trò của ngƣời CBQL trƣờng THPT 57 22. Bảng 2.22. Nhận thức của CBQL về năng lực QL của CBQL trƣờng THPT 58 23. Bảng 2.23. Nhận thức của GV về mức độ và kết quả thực hiện những nội dung đƣợc tham gia có liên quan đến công tác phát triển đội ngũ CBQL trƣờng THPT 59 24. Bảng 2.24. Đánh giá của CBQL về mục tiêu của công tác phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT 61 25. Bảng 2.25. Nhận thức của CBQL và GV về tầm quan trọng của công tác phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT 62 Bảng 2.26. Phân tích tác động của thâm niên công tác của CBQL đối với nhận thức về tầm quan trọng của công tác phát triển CBQL trƣờng THPT 63 Bảng 2.27. Phân tích tác động của thâm niên công tác của GV đối với nhận thức về tầm quan trọng của công tác phát triển CBQL trƣờng THPT 64 20. 26. 27. ý hiệu Tên bảng Trang Bảng 2.28. Phân tích tác động của đào tạo, bồi dƣỡng về QL giáo dục của CBQL đối với nhận thức về tầm quan trọng của công tác phát triển CBQL trƣờng THPT 65 29. Bảng 2.29. Phân tích tác động của đào tạo, bồi dƣỡng về QL giáo dục của GV đối với nhận thức về tầm quan trọng của công tác phát triển CBQL trƣờng THPT 66 30. Bảng 2.30. Đánh giá của CBQL về các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT 67 31. Bảng 2.31. Đánh giá của CBQL và GV về mức độ và kết quả thực hiện các nội dung của công tác phát triển đội ngũ CBQL 69 32. Bảng 2.32. Đánh giá của CBQL về mức độ và kết quả thực hiện công tác xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL 70 33. Bảng 2.33. Đánh giá của CBQL về mức độ và kết quả thực hiện công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển CBQL 71 34. Bảng 2.34. Đánh giá của CBQL về mức độ và kết quả thực hiện công tác tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ CBQL 72 35. Bảng 2.35. Đánh giá của CBQL về mức độ và kết quả thực hiện công tác tạo môi trƣờng, động lực cho sự phát triển đội ngũ CBQL 74 36. Bảng 2.36. Đánh giá của CBQL về mức độ và kết quả thực hiện công tác đánh giá đội ngũ CBQL 75 Bảng 3.1. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Nâng cao nhận thức của CBQL, GV về công tác phát triển đội ngũ CBQL trƣờng THPT 92 Bảng 3.2. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác phát triển đội ngũ CBQL trƣờng THPT 94 Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác đánh giá, phân loại, xếp loại đội ngũ CBQL 96 STT 28. 37. 38. 39. STT 40. 41. 42. 43. ý hiệu Tên bảng Trang Bảng 3.4. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Biện pháp Nâng cao chất lƣợng tạo nguồn CBQL trƣờng THPT gắn với việc thực hiện tốt công tác kiểm tra về quy hoạch CBQL trƣờng THPT 99 Bảng 3.5. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Biện pháp tiếp tục đẩy mạnh công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, tăng cƣờng công tác luân chuyển CBQL trƣờng THPT 101 Bảng 3.6. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Tiếp tục đẩy mạnh công tác tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng CBQL trƣờng THPT theo hƣớng nâng cao phẩm chất và năng lực của đội ngũ CBQL, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục 102 Bảng 3.7. Tổng hợp ý kiến của CBQL, GV về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp Tiếp tục rà soát những bất cập về chế độ, chính sách đối với đội ngũ CBQL ngành GDĐT 104 D NH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ STT ý hiệu Tên hình Trang 1. Sơ đồ 1.1. Sơ đồ mô hình QL 16 2. Sơ đồ 1.2. Sơ đồ tổ chức QL trƣờng THPT 21 3. Sơ đồ 1.3. Sơ đồ Lý thuyết phát triển nguồn nhân lực 23 4. Sơ đồ 1.4. Sơ đồ các tiêu chuẩn và tiêu chí của chuẩn HT trƣờng THPT 25 5. Biểu đồ 3.1 Đánh giá của CBQL và GV về tính cần thiết của các biện pháp 107 6. Biểu đồ 3.2 Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp 107 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) giữ vai trò vô cùng quan trọng trong tiến trình phát triển nền kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của mỗi quốc gia. Khi nền giáo dục đƣợc định hƣớng đúng và phát triển bền vững, con ngƣời sẽ tạo đƣợc tiền đề quan trọng để chiếm lĩnh nguồn tri thức ngày càng sâu và rộng hơn. Ngày nay, giáo dục đã trở thành cầu nối để quốc gia chinh phục nền văn hóa tri thức và giáo dục chính là chìa khóa mở cánh cửa tri thức của nhân loại. Trong công tác quản lý (QL) giáo dục, bên cạnh công tác QL chuyên môn, việc vận dụng kiến thức QL hành chính Nhà nƣớc vào lĩnh vực GDĐT yêu cầu nhà QL không chỉ am hiểu về kiến thức chuyên môn mà phải vận dụng tốt kiến thức về QL. Đất nƣớc chúng ta bƣớc vào thế kỷ XXI trong bối cảnh thế giới với xu thế toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ, GDĐT đƣợc xác định là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nƣớc và của cả dân tộc Việt Nam. GDĐT giữ vai trò quyết định đến sự tồn tại của quốc gia và trở thành quốc sách của tất cả các nƣớc muốn hội nhập và phát triển. Trong đó, đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL) luôn đƣợc xem là yếu tố căn bản, giữ vai trò quyết định đến chất lƣợng giáo dục của nhà trƣờng nói chung, trƣờng trung học phổ thông (THPT) nói riêng, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục. Điều 61 Hiến pháp nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đƣợc Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 28/11/2013 khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài” [34] và “Nhà nƣớc ƣu tiên đầu tƣ và thu hút các nguồn đầu tƣ khác cho giáo dục” [34] vì phát triển nguồn nhân lực chính là yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của mọi quốc gia trong thời đại mới. Phát triển nguồn lực con ngƣời nhằm tạo nên những con ngƣời mới, những con ngƣời của nền kinh tế tri thức. Bên cạnh đó, nhằm khẳng định vị trí, vai trò của giáo dục, Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Chấp hành Trung ƣơng xác định “Phát triển GDĐT là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và CBQL giáo dục là lực lƣợng nòng cốt, có vai trò quan trọng” [1]. Chỉ thị nêu rõ: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo 2 dục đƣợc chuẩn hóa, đảm bảo chất lƣợng, đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lƣơng tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc QL, phát triển đúng định hƣớng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc” [1]. Điều 12 Luật Giáo dục khẳng định “Phát triển giáo dục, xây dựng xã hội học tập là sự nghiệp của Nhà nƣớc và của toàn dân”, “Mọi tổ chức, gia đình và công dân có trách nhiệm chăm lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với nhà trƣờng thực hiện mục tiêu giáo dục, xây dựng môi trƣờng giáo dục lành mạnh và an toàn” [35]. Ngoài ra, Chiến lƣợc phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020 cũng đã khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của GDĐT là “Phát triển và nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lƣợng cao là một đột phá chiến lƣợc” [43]. Luận điểm trên cho thấy việc phát triển đội ngũ CBQL giáo dục là nhiệm vụ cấp thiết của ngành GDĐT. Lĩnh vực QL ngành GDĐT đƣợc Nhà nƣớc thực hiện bƣớc đột phá trong công tác chỉ đạo từ Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đại hội lần thứ VIII của Đảng đã đề ra mục tiêu phát triển GDĐT đến năm 2020 nhƣ sau: “Đổi mới công tác đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên (GV) và CBQL giáo dục” [10]. Trải qua các kỳ Đại hội Đảng, lĩnh vực GDĐT tiếp tục đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm trong việc chỉ đạo và đầu tƣ thực hiện. Tuy nhiên, lĩnh vực giáo dục không phải lúc nào cũng thuận lợi và luôn gặt hái đƣợc những thành công tốt đẹp. Giáo dục đôi khi đứng trƣớc những thử thách rất khắc nghiệt, đòi hỏi sự chung tay góp sức của các cấp, các ngành để nâng cao vị thế của nền giáo dục. Bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc trong lĩnh vực giáo dục rất đáng khích lệ nhƣ: “Mạng lƣới giáo dục, đào tạo đƣợc mở rộng, quy mô và chất lƣợng đƣợc nâng lên, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội. Nội dung, phƣơng pháp giáo dục, đào tạo, thi cử và kiểm định chất lƣợng có đổi mới. Cơ cấu đào tạo hợp lý hơn” [11] thì ngành GDĐT nƣớc ta vẫn tồn tại “nhiều hạn chế, yếu kém chậm đƣợc khắc phục” [11], “Đội ngũ nhà giáo và CBQL chƣa đáp ứng yêu cầu” [11], “chất lƣợng GDĐT chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế” [4]. “Một số nhà giáo và CBQL giáo dục chƣa đáp ứng đƣợc trƣớc yêu cầu đổi mới” [4]. Đại hội lần thứ XII của Đảng năm 2016 cũng đã đề ra mục tiêu tổng quát, các chỉ tiêu quan trọng và nhiệm vụ trọng tâm trong 5 năm 2016 - 2020 là “Tiếp tục thực hiện có hiệu quả ba đột phá chiến lƣợc” [11], trong đó có “đổi mới căn bản và 3 toàn diện GDĐT; phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lƣợng cao” [11]. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 cũng khẳng định công tác QL GDĐT còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục bất cập về chất lƣợng, số lƣợng và cơ cấu; một bộ phận chƣa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp [2]. Chính vì những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông tại tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác phát triển đội ngũ CBQL trƣờng THPT; Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng. 3. hách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác QL nhân sự trƣờng THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng. 4. Giả thuyết khoa học Công tác phát triển đội ngũ CBQL trƣờng THPT của tỉnh Bình Dƣơng đã đạt đƣợc một số thành tựu trong việc quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng CBQL. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn hạn chế ở khâu đánh giá và tạo môi trƣờng làm việc cho đội ngũ CBQL. Nếu khảo sát, đánh giá đúng thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng thì ngƣời nghiên cứu có thể đề xuất một số biện pháp cần thiết, khả thi nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát triển đội ngũ CBQL tại các trƣờng THPT của tỉnh này. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT. - Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại 4 tỉnh Bình Dƣơng. - Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lƣợng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung vào nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng. Trong đề tài này, tác giả luận văn chỉ tập trung nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ CBQL của các trƣờng THPT công lập tại tỉnh Bình Dƣơng với 5 nội dung: quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển CBQL; đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ CBQL; tạo môi trƣờng, động lực cho sự phát triển đội ngũ CBQL; đánh giá đội ngũ CBQL. 6.2. Phạm vi nghiên cứu Cấp Sở: Đơn vị thuộc Sở có chức năng trực tiếp tham mƣu Giám đốc thực hiện công tác phát triển đội ngũ CBQL trƣờng THPT là phòng Tổ chức cán bộ. Cấp trƣờng THPT: Tỉnh Bình Dƣơng hiện có 36 trƣờng THPT gồm 28 trƣờng công lập và 8 trƣờng tƣ thục. Nghiên cứu đƣợc tiến hành tại 5 trƣờng THPT công lập tại tỉnh Bình Dƣơng bao gồm: Trƣờng THPT Võ Minh Đức, Trƣờng THPT Nguyễn Trãi, Trƣờng THPT Thái Hòa, Trƣờng THPT Thƣờng Tân, Trƣờng THPT Thanh Tuyền. 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Theo quan điểm hệ thống - cấu trúc, tất cả các sự vật, hiện tƣợng trong tự nhiên đều tồn tại trong một hệ thống trọn vẹn với nhiều yếu tố hợp thành. Các yếu tố này không tồn tại độc lập mà có quan hệ biện chứng với nhau và với các yếu tố, hệ thống khác trong một môi trƣờng nhất định. Quan điểm hệ thống - cấu trúc giúp nghiên cứu sự vật, hiện tƣợng một cách toàn diện, trên nhiều khía cạnh, dựa vào việc phân tích đối 5 tƣợng thành các bộ phận, xác định mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố của hệ thống để tìm quy luật phát triển. Qua cách tiếp cận này, ngƣời nghiên cứu hiểu đƣợc mối liên hệ chặt chẽ giữa phát triển đội ngũ CBQL với công tác QL nội dung khác của nhà trƣờng. Bên cạnh đó, ngƣời nghiên cứu cũng xem xét công tác QL của THPT là một hệ thống, trong đó, phát triển đội ngũ CBQL là một hệ thống nhỏ hơn với các yếu tố hợp thành nhƣ: quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển CBQL; đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ CBQL; tạo môi trƣờng, động lực cho sự phát triển đội ngũ CBQL; đánh giá đội ngũ CBQL. Khi đề xuất các nhóm biện pháp phát triển đội ngũ CBQL, các nhóm biện pháp đƣợc nghiên cứu trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm tạo ra sự tác động tổng hợp và sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các nhóm biện pháp. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Vận dụng quan điểm lịch sử - logic vào đề tài nhằm tìm hiểu sự hình thành và phát triển của công tác phát triển đội ngũ CBQL nói chung, phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT nói riêng trên thế giới và tại Việt Nam. Quan điểm này giúp ngƣời nghiên cứu tìm hiểu thực trạng phát triển đội ngũ CBQL có tính logic từ trƣớc đến nay, đồng thời xác định phạm vi không gian, thời gian, điều kiện, hoàn cảnh cụ thể để điều tra, thu thập số liệu một cách chính xác, phù hợp với mục đích nghiên cứu của đề tài và trình bày công trình nghiên cứu theo một trình tự hợp lý. Ngoài ra, ngƣời nghiên cứu có đƣợc những nhận xét, đánh giá chính xác, mang tính khách quan về quá trình vận động, phát triển của công tác phát triển đội ngũ CBQL và đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT một cách cụ thể, khả thi. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Quan điểm thực tiễn đòi hỏi ngƣời nghiên cứu phải xuất phát từ thực tiễn vì thực tiễn là tiêu chuẩn để đánh giá kết quả nghiên cứu. Cụ thể, khi khảo sát thực trạng, chúng ta sẽ phát hiện những mặt mạnh, mặt yếu cùng những nguyên nhân của vấn đề. Nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng xuất phát từ thực tiễn của công tác phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng để tìm ra những tồn tại, khó khăn trong công tác phát triển đội 6 ngũ CBQL ở các cơ sở giáo dục này. Từ đó, đề ra các biện pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT phù hợp với thực tiễn. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp; phân loại, hệ thống hóa cơ sở lý thuyết có liên quan đến phát triển đội ngũ CBQL tại các trƣờng THPT nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. 7.2.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi a. Mục đích điều tra: Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng. b. Nội dung điều tra: Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng THPT tại tỉnh Bình Dƣơng về công tác quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển CBQL; đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ CBQL; tạo môi trƣờng, động lực cho sự phát triển đội ngũ CBQL; đánh giá đội ngũ CBQL. c. Mẫu điều tra bằng bảng hỏi: - CBQL trƣờng THPT bao gồm: Bí thƣ Chi bộ, Hiệu trƣởng (HT), Phó HT, Chủ tịch Công đoàn, Bí thƣ Đoàn Thanh niên, Tổ trƣởng, Tổ phó chuyên môn, Tổ trƣởng, Tổ phó Tổ Văn phòng của 5 trƣờng THPT (Tổng cộng: khoảng 125 ngƣời). - GV của 5 trƣờng THPT công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng: 20 GV/trƣờng (Tổng cộng: 100 ngƣời). Thiết kế bảng hỏi gồm 2 loại: - Bảng hỏi thứ nhất dành cho đối tƣợng là Bí thƣ Chi bộ, HT, Phó HT, Chủ tịch Công đoàn, Bí thƣ Đoàn Thanh niên, Tổ trƣởng, Tổ phó tổ chuyên môn, Tổ trƣởng, Tổ phó tổ Văn phòng của 5 trƣờng THPT đƣợc chọn để khảo sát. - Bảng hỏi thứ hai dành cho đối tƣợng là GV của 5 trƣờng THPT đƣợc chọn để khảo sát. 7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn a. Mục đích phỏng vấn: