Tài liệu Skkn giúp trẻ 5 6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp montessori

“Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài 2. Mục đích nghiên cứu 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4. Thời gian nghiên cứu PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận 2. Thực trạng của vấn đề 3. Các biện pháp tiến hành Biện pháp 1: Rèn kĩ năng quan sát trực quan Biện pháp 2: Rèn luyện và phát triển cảm giác tri giác cho trẻ Biện pháp 3: Củng cố tri thức, mở rộng sự hiểu biết cho trẻ Biện pháp 4: Kích thích hứng thú và phát triển tính ham hiểu biết. Biện pháp 5: Phát triển tình cảm quan hệ xã hội 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. PHẦN III: KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ 1. Ý nghĩa của vấn đề 2. Bài học kinh nghiệm 3. Ý kiến đề xuất PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO 1/46 Trang 2 Trang 2 Trang 4 Trang 4 Trang 4 Trang 5 Trang 5 Trang 7 Trang 10 Trang 10 Trang 14 Trang 20 Trang 23 Trang 25 Trang 41 Trang 44 Trang 44 Trang 44 Trang 45 Trang 46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Montessori là phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm của bác sĩ và nhà giáo dục Ý Maria Montessori (1870–1952). Đây là phương pháp với tiến trình giáo dục đặc biệt dựa vào việc học qua cảm giác. Với phương pháp giáo dục Montessori, trẻ được học theo tốc độ của chính mình. Trẻ không phải gồng mình để theo kịp các bạn hay phải chờ để các bạn bắt nhịp với mình. Chúng ta biết rằng khả năng ở mỗi trẻ là khác nhau và chúng cũng có những sở thích khác nhau, có trẻ giỏi toán, có trẻ học ngôn ngữ rất nhanh hay nhiều ví dụ khác nữa. Nhờ vào sự lặp đi lặp lại của phương pháp Montessori, mỗi đứa trẻ có thể học một kỹ năng nào đó cho đến khi thuần thục nên sẽ không có lỗ hổng kiến thức và việc học phụ đạo lúc này trở nên thừa thãi. Một trong những mục tiêu của phương pháp Montessori là dạy trẻ biết tập trung. Đây là một trong những kỹ năng đóng vai trò nền tảng cho việc học. Một ngày học theo phương pháp Montessori được thiết kế để không ngắt quãng sự tập trung của trẻ khi phải chuyển sang bài mới, trong khi chưa hoàn thành bài cũ. Trẻ đáp ứng được các cách học khác nhau. Điều này rất quan trọng khi một số trẻ học rất nhanh qua hình ảnh, một số khác phù hợp với âm thanh, có những trẻ học qua chuyển động của cơ thể và cảm nhận, cũng có những em có thể học qua việc kết hợp nhiều loại hình khác nhau. Mục tiêu của phương pháp Montessori là nuôi dưỡng động lực bên trong mỗi đứa trẻ, tạo điều kiện tối đa để trẻ được khám phá theo những mối quan tâm của bản thân. Sự nuôi dưỡng này được bắt đầu ngay khi trẻ tham gia vào lớp học. Tự do học hỏi và tìm thấy những niềm ham thích của bản thân sẽ hình thành khả năng sẵn sàng tiếp thu, cả những lĩnh vực mà thường không mấy hấp dẫn trẻ khi ở trong môi trường giáo dục truyền thống. Môi trường định sẵn trong lớp học Montessori giúp trẻ tự học cách tư duy theo nhịp độ do Người hướng dẫn (giáo viên) quyết định. Những trẻ nhỏ khi mới đến với Montessori sẽ được chỉ dẫn nhiều hơn nhưng khi trẻ đã tự tin và có nhiều trải nghiệm hơn, trẻ được phép tự quyết định cho mình nhiều hơn. Thông qua việc học cách chăm sóc bản thân – chăm sóc cơ thể, đồ dùng và môi trường xung quanh. Montessori hiểu rằng trong mỗi đứa trẻ luôn có động lực tích cực để trở nên tự lập. Tính tự lập rất quan trọng bởi nó có liên hệ trực tiếp đến lòng tự trọng, năng lực và tinh thần hợp tác của trẻ. Do vậy mục tiêu của một đứa trẻ độc lập luôn được tính đến khi xây dựng từng yếu tố trong lớp học Montessori. Trẻ có thể tự tiếp cận giáo cụ trong lớp học nên không phải lúc nào chúng cũng cần đến sự giúp đỡ của người khác để lấy được đồ. Đồ vật, ví dụ như chiếc chổi, được thiết kế vừa vặn cho bé sử dụng và các bé được tự do chọn công việc mình thích. Người hướng dẫn (giáo viên) cũng được huấn luyện để khuyến khích trẻ tự lập qua việc cho phép trẻ tự phục vụ bản thân ngay khi trẻ có thể. Tại lớp học Montessori, trẻ được học về trật tự, điều này mang lại cảm giác an toàn và thoải mái cho trẻ để tự chủ. Mọi người, kể cả trẻ nhỏ đều thích sự ngăn nắp, trật tự hơn là hỗn loạn bởi vận hành trong một môi trường 2/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” ngăn nắp thì sẽ dễ dàng hơn. Sự ngăn nắp trật tự giúp trẻ tự lập vì chúng có thể dễ dàng tìm được học cụ mình cần dùng tiếp mà không cần sự giúp đỡ. Mục tiêu mang tính xã hội như giúp trẻ học cách hoà hợp, tôn trọng và hợp tác với nhau là một phần quan trọng của phương pháp Montessori. Phải chia sẻ giáo cụ giúp trẻ trở nên kiên nhẫn và biết hợp tác. Phải đi đứng cẩn thận xung quanh thảm (nơi làm việc) của các bạn khác liên tục là dạy trẻ biết tôn trọng mọi người. Thêm vào đó, Montessori còn bao gồm các bài học về ứng xử và tác phong lịch sự mà nhờ đó trẻ được học các kỹ năng xã hội cần thiết như: chào hỏi và giới thiệu mọi người, hỏi xin một thứ gì đó đúng cách, hay ngay cả những phép lịch sự nhỏ nhặt như hắt xì hơi, ho hoặc ngáp cũng phải lịch sự. Với phương pháp Montessori, trẻ không ngừng hoàn thiện con người tương lai của mình. Montessori cho rằng trẻ cần được đối xử tôn trọng như một người lớn, mặc dù trẻ còn khá non nớt. Bạn cần biết rằng cách để giúp trẻ học không phải là phê bình “cái sai” mà là ghi nhận sự việc đó là cơ hội để tìm hiểu điều gì chưa đúng và giúp trẻ tự tìm ra giải pháp đúng đắn hơn. Sự chú trọng vào xây dựng lòng tự tôn ở trẻ, cùng với sự quan tâm đến mọi người sẽ giúp trẻ phát triển tích cực về mọi mặt, và giúp trẻ cũng học cách tôn trọng quyền lợi của những người khác. Như vậy, những lợi ích mà phương pháp Montessori mang lại cho trẻ là rất lớn. Nó giúp trẻ thấy thoải mái, vui vẻ khi thu nhận kiến thức từ bên ngoài mà không cảm thấy bị gò bó, ép buộc. Học qua chơi, chơi mà học là cách để trẻ tiếp nhận kiến thức một cách tự nhiên nhất, phát triển trí tuệ và tài năng một cách nhanh chóng. Thấy được tính ưu việt và hiệu quả của phương pháp giáo dục Montessori với trẻ, với vai trò là giáo viên dạy lớp, bản thân tôi luôn muốn tìm ra những biện pháp tổ chức hoạt động sáng tạo, hiệu quả nhất để giúp trẻ phát triển tư duy. Đó chính là lý do mà tôi chọn đề tài : “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát trển tư duy theo phương pháp Montessori” tại trường Mầm non Ngô Thì Nhậm. 2. Mục đích nghiên cứu - Tìm hiểu thực trạng hoạt động giáo dục phát triển tư duy của trẻ 5 – 6 tuổi tại trường MN Ngô Thì Nhậm. - Giúp trẻ phát trển tư duy một cách có hiệu quả hơn thông qua phương pháp giáo dục Montessori. - Nghiên cứu, đề xuất một số biện pháp giúp trẻ phát trển tư duy thông qua phương pháp giáo dục Montessori - Đề ra những kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục phát trển tư duy cho trẻ mẫu giáo lớn. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Phát triển tư duy theo phương pháp Montessori cho trẻ 5 - 6 tuổi - Phạm vi nghiên cứu: Trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn tại trường mầm non Ngô Thì Nhậm. 3/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” 4. Thời gian nghiên cứu - Từ tháng 9/2017 đến tháng 3/2018 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận Tư duy là một quá trình vận động phức tạp của ý nghi từ cái đã biết đến cái phải tim, từ các sự kện riêng lẻ đến những khái quát, kết luận. Xem xét quá trinh tư duy vớ tư cách là một hành động, nó diễn ra trên cơ sở những thao tác tư duy nhất đinh để giải quyết vấn đề hay nhiệm vụ đặt ra cho nó. Albert Einstein từng nói: “Không thể đánh giá một con cá bằng khả năng leo cây…”, nhưng nền giáo dục truyền thống theo quy chuẩn hiện tại lại chỉ đánh giá khả năng của trẻ em qua một vài môn học nhất định. Vì thế, khi tiếp cận với những phương pháp giáo dục Montessori tôi thấy trẻ không gò bó và tư duy phát triển một cách tự nhiên, bản năng của trẻ được “giải phóng”. Trẻ em ngày càng thông minh hơn và trẻ cần được hướng dẫn, học hỏi từ những giai đoạn đầu đời là điều không thể phủ nhận. Bất cứ một phương pháp giáo dục sớm nào cũng đều cần được tùy chỉnh để trẻ dễ thích ứng và hào hứng với việc học hơn. Một trong những lợi ích rất thiết thực của phương pháp Montessori là nhấn mạnh tính tự lập trong suy nghĩ, ở một độ tuổi nhất định trẻ sẽ có khả năng tự học, tự chơi một mình vài tiếng đồng hồ mà không cần tới sự kèm cặp của người. Một trong những lợi ích rất thiết thực của phương pháp Montessori là nhấn mạnh tính tự lập trong suy nghĩ, ở một độ tuổi nhất định trẻ sẽ có khả năng tự học, tự chơi một mình vài tiếng đồng hồ mà không cần tới sự kèm cặp của bố mẹ. Trong một lớp học tiêu chuẩn theo phương pháp Montessori, tất cả các bạn nhỏ sẽ được chơi với nhau và xây dựng năng lực xã hội khi sống trong tập thể như hỗ trợ, tính trách nhiệm. Trong một lớp học Montessori, điều này sẽ được thể hiện rất rõ, có thể ví dụ một trường hợp khi một bạn làm rơi một hộp bi đồ chơi xuống đất làm những viên bi lăn khắp mặt sàn thì ngay lập tức tất cả những bạn nhỏ khác sẽ cúi xuống nhặt hết những viên bi cho bạn mình để thu dọn vào hộp. Ý thức dọn dẹp vị trí ngồi của mỗi cá nhân cũng rất tốt, các bé đều có ý thức phải thu dọn hết đồ chơi bày ra trước khi chọn những món đồ chơi khác trên kệ để không gây bề bộn, ảnh hưởng tới các bạn khác. Điều này rèn cho trẻ có được tính trách nhiệm, kiên trì và xây dựng tính tập thể tốt. Trẻ em cũng có thể học cách tự lau sàn, vệ sinh bàn học tại trường. Trẻ có thể học dần những kĩ năng rất đơn giản như cắt thái rau củ, bóc trứng.. dần dần các bé sẽ có thể làm việc nhà giúp bố mẹ, biết nấu ăn và dọn dẹp ngay từ khi còn rất nhỏ. Điều quan trọng chính là áp dụng phương pháp dạy gợi ý trẻ cùng bạn dọn dẹp nhưng cũng đừng quá mong đợi chúng làm chuyện này một cách thành thạo. Bạn nên chú ý đến những biến số như độ tuổi của trẻ, thời điểm trong ngày (đó là lúc trẻ đang mệt hay đói?) hoặc bất cứ những gì đang diễn ra tại thời điểm đó trong tham vọng nuôi dạy con tốt của mình. Tỏ ra cương quyết trong chuyện 4/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” muốn trẻ phụ cất đồ nhưng cũng hết sức thực tế về khả năng trẻ có thể đạt được. Trẻ em nào cũng rất yêu thích những hoạt động có tính độc lập, được làm theo sở thích của mình, do đó mà ở tuổi mẫu giáo lớn cô đã có thể dạy cho trẻ tự làm sinh hoạt cá nhân như rửa tay, đánh răng, tắm, mặc quần áo và dùng toilet. Những hoạt động trong trường Montessori đều khuyến khích kĩ năng này của trẻ bằng cách lắp đặt gương ở thấp; các loại đồ dùng cho bé ở cỡ nhỏ và các hỗ trợ khác để trẻ tự thực hiện được những nhiệm vụ quan trọng này một cách dễ dàng nhất cho các em. Những món đồ cá nhân ngộ nghĩnh hay có hình các nhân vật mà bé yêu thích cũng giúp trẻ tự giác hơn trong việc giữ gìn đồ đạc của mình và các hoạt động tự lập. Ở tuổi mẫu giáo lớn trẻ đã biết tương đối nhiều về bản thân, biết điều khiển những cảm xúc và hành vi, điều đó tạo điều kiện cho sự chủ động của hành vi. Ở tuổi này ý thức bản ngã của trẻ đã được xác định, trẻ đã có khả năng so sánh mình với những người khác. Trẻ đã hiểu được giới tính của mình và biết phải thể hiện thế nào cho phù hợp với giới tính. Trẻ đã có thể lĩnh hội các khái niệm sơ đẳng và có các lập luận, kết luận chính xác khi được dạy dỗ. Chú ý của trẻ mẫu giáo lớn đã tập trung hơn và bền vững hơn. Ghi nhớ cũng có tính chủ động nhiều hơn. Trẻ mẫu giáo lớn đã có khả năng tổng hợp và khái quát hoá đơn giản những dấu hiệu tiêu biểu bên ngoài. Trẻ biết so sánh đặc điểm giống và khác nhau của một vài đối tượng, biết phân nhóm các đối tượng theo một hay vài dấu hiệu rõ nét. Ở trẻ mẫu giáo lớn, kiểu tư duy trực quan hình tượng vẫn mạnh mẽ, vào cuối tuổi mẫu giáo lớn đã xuất hiện kiểu tư duy trực quan sơ đồ. Nó cho phép trẻ đi sâu vào những mối liên hệ phức tạp của sự vật và mở ra khả năng nhìn thấy bản chất của sự vật, hiện tượng, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức ở trình độ khái quát cao nhưng vẫn nằm trong phạm vi của tư duy trực quan hình tượng nói chung. Trẻ có khả năng ý thức, hiểu và giải thích những tình cảm của riêng mình và trạng thái xúc cảm của bạn bè, làm thay đổi một cách cơ bản quan hệ của trẻ với bạn bè. Trẻ đã biết đánh giá nhóm bạn bè qua sự giúp đỡ, hợp tác trong học tập và vui chơi, chia sẻ suy nghĩ, tình cảm, xuất hiện tình bạn. Ở lứa tuổi này, kinh nghiệm xã hội của trẻ rất nhiều. Trẻ biết thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ của mình, hiểu được ý nghĩa của lao động đối với con người. Có ý thức đối với hành động văn hoá và hành vi văn minh trong cuộc sống. V ì vậy giáo dục về tính nhân văn là một phần quan trọng có tính triết học của phương pháp Montessori được bà Maria Montessori dành tâm huyết cả cuộc đời để hướng đến một thế giới hòa bình. Bằng cách đưa ra những khái niệm về hòa bình, việc giải quyết mâu thuẫn ổn thỏa và sự đồng cảm với người khác, trẻ em được học về cách xây dựng tình bạn và hiểu được cảm xúc của bản thân, những điều này có vai trò lớn hình thành nhân cách khi trẻ lớn lên trở thành công dân tốt. Khi mang ý tưởng này vào thực tiễn, người lớn có thể khuyến khích tính hòa bình cho nhóm trẻ bằng nhiều cách khác nhau, ví dụ như loại bỏ thói quen hò hét lớn trong lớp học, giáo viên khi muốn nhắc nhở trẻ cũng chỉ đến gần và nói nhẹ nhàng để 5/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” trẻ hiểu và dùng những ngôn ngữ phù hợp với trẻ. Khả năng tập trung và học hỏi của bé sẽ phát triển tốt nhất khi được ở trong một môi trường có sự đoàn kết và hòa thuận. 2. Thực trạng của vấn đề 2.1. Thuận lợi - Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học, nâng cao trình độ chuyên môn, khuyến khích giáo viên không ngường tiếp thu những phương pháp giáo dục tiên tiến, hiện đại. Chúng tôi thường xuyên được dự các buổi chuyên đề của phòng, chuyên đề của trường, dự giờ đồng nghiệp tạo điều kiện để học tập. - Bản thân tôi có khoảng thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về phương pháp giáo dục Montessori. - Phong trào“ Xây dựng trường học thân thiê ̣n - học sinh tích cực” được chỉ đạo và triển khai tương đối có hiệu quả tại trường. - Lứa tuổi trẻ tương đối đồng đều. - Giáo viên lên kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học. - Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp. - Ban giám hiệu luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, các phương tiện dạy học hiện đại. - Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo lớn đã được học tập và rèn luyện nên có kiến thức và kĩ năng nhất định. - Đa số trẻ nhanh nhẹn, hiếu động thích tìm tòi, khám phá tham gia các hoạt động. - Giáo viên đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình tâm huyết với nghề. - Luôn luôn được sự quan tâm, chia sẻ và ủng hộ của phụ huynh. 2.2. Khó khăn - Trên thực tế tri Montessori không phải là phương pháp giáo dục mới nhưng với đa số các trường mầm non công lập chưa được áp dụng phương pháp này vào công tác giảng dạy. - Trong quá trình dạy học theo phương pháp Montessori vẫn còn có những hạn chế, thể hiện rõ nhất là cơ sở vật chất chưa đáp ứng được yêu cầu của một lớp học Montessori. - Diện tích lớp học và sân chơi chật nên ảnh hưởng đến việc triển khai các hoạt động cho trẻ. - Một số cháu quá hiếu động nên không tập trung vào các hoạt động tập thể. - Một số cháu lại quá nhút nhát không tự tin thể hiện bản thân và không bày tỏ được suy nghĩ của mình với người khác. - Một số phụ huynh có quan điểm việc giáo dục ở cấp học mầm non không quan trọng, chỉ khi đi học ở trường tiểu học mới là cần thiết. - Nhiều phụ huynh quá chiều con, bảo vệ con quá mức, không cho tiếp xúc nhiều với thế giới xung quanh nên việc tổ chức các hoạt động cho trẻ chưa được phụ huynh quan tâm đúng mức. 6/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” - Do môi trường sống khác nhau nên một số trẻ chưa mạnh dạn trong giao tiếp hoặc ngôn ngữ của trẻ không phù hợp với lứa tuổi. - Qua khảo sát đánh giá đầu năm học trên trẻ, các chỉ số ở một số lĩnh vực trẻ đạt được rất thấp thể hiện trên bảng sau: Kết quả CS 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 Nội dung Đạt CĐ Tham gia hoạt động học tập liên tục và không có biểu hiện 87% 13% mệt mỏi trong khoảng 30 phút. Biết rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh 85% 15% và khi tay bẩn. Tự rửa mặt, chải răng hàng ngày 80% 20% Che miệng khi ho, hắt hơi, ngáp. 83% 17% Giữ đầu tóc, quần áo gọn gàng Kể tên một số thức ăn cần có trong bữa ăn hàng ngày. Biết và không ăn, uống một số thứ có hại cho sức khỏe. Nhận ra và không chơi một số đồ vật có thể gây nguy hiểm. Biết và không làm một số việc có thể gây nguy hiểm. Không chơi ở những nơi mất vệ sinh, nguy hiểm Không đi theo, không nhận quà của người lạ khi chưa được người thân cho phép. Biết kêu cứu và chạy khỏi nơi nguy hiểm. Biết hút thuốc lá có hại và không lại gần người đang hút thuốc. Nói được một số thông tin quan trọng về bản thân và gia đình. Ứng xử phù hợp với giới tính của bản thân. Nói được khả năng và sở thích riêng của bản thân. Đề xuất trò chơi và hoạt động thể hiện sở thích của bản thân. Cố gắng thực hiện công việc đến cùng. Thể hiện sự vui thích khi hoàn thành công việc. Chủ động làm một số công việc đơn giản hàng ngày. 74% 80% 89% 85% 26% 20% 11% 15% Mạnh dạn nói ý kiến của bản thân. 76% 24% 82% 18% 79% 21% 87% 13% 89% 11% 87% 13% 88% 12% 75% 25% 80% 20% 86% 14% 72% 28% 88% 12% 82% 18% Nhận biết các trạng thái, cảm xúc vui, buồn, ngạc nhiên, 86% 14% sợ hãi, tức giận, xấu hổ của người khác. Bộc lộ cảm xúc của bản thân bằng lời nói, cử chỉ và nét 88% 12% mặt. 7/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” 37 Thể hiện sự an ủi và chia vui với người thân và bạn bè. 81% 19% 38 Thể hiện sự thích thú trước cái đẹp. 91% 9% 39 Thích chăm sóc cây cối, các con vật quen thuộc. Thay đổi hành vi và thể hiện cảm xúc phù hợp với hoàn cảnh. Biết kềm chế cảm xúc tiêu cực khi được an ủi, giải thích. Dễ hòa đồng với bạn bè trong nhóm chơi. Chủ động giao tiếp với bạn và người lớn gần gũi. Thích chia sẽ cảm xúc, kinh nghiệm, đồ dùng, đồ chơi với những người gần gũi. Sẵn sàng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn. Có nhóm bạn chơi thường xuyên. Biết chờ đến lượt khi tham gia vào các hoạt động. Lắng nghe ý kiến của người khác. 79% 21% 86% 14% Trao đổi ý kiến của mình với các bạn. 83% 17% Thể hiện sự thân thiện, đoàn kết với bạn bè. Chấp nhận sự phân công của nhóm bạn. 74% 26% 80% 20% Sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ đơn giản cùng người khác. 89% 11% Nhận ra việc làm của mình có ảnh hưởng tới người khác. Có thói quen chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi và xưng hô lễ phép với người lớn. Đề nghị sự giúp đỡ của người khác khi cần thiết. Nhận xét một số hành vi đúng sai của con người đối với môi trường. Có hành vi bảo vệ môi trường trong sinh hoạt hàng ngày. 85% 15% 82% 18% Nói được khả năng và sở thích của bạn bè và người thân. Chấp nhận sự khác biệt giữa người khác với mình. Quan tâm đến sự công bằng trong nhóm bạn Nhận ra được sắc thái biểu cảm của lời nói khi vui, buồn, tức giận, ngạc nhiên, sợ hãi. Nghe hiểu và thực hiện một số chỉ dẫn liên quan đến 2 – 3 hành động. Hiểu một số từ khái quát chỉ sự vật, hiện tượng đơn giản, gần gũi. Nghe, hiểu nội dung truyện, thơ, đồng dao, ca dao trong chủ đề. 87% 88% 75% 80% 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 8/46 75% 85% 88% 87% 25% 15% 12% 13% 90% 89% 85% 80% 10% 11% 15% 20% 79% 21% 87% 13% 89% 11% 13% 12% 25% 20% 86% 14% 72% 28% 88% 12% “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 Nói rõ ràng. Sử dụng các từ chỉ tên gọi, hành động, tính chất và từ biểu cảm trong sinh hoạt hàng ngày. Sử dụng các loại câu khác nhau trong giao tiếp. Sử dụng lời nói để bày tỏ cảm xúc, nhu cầu, ý nghĩ và kinh nghiệm của bản thân. Sử dụng lời nói để trao đổi và chỉ dẫn bạn bè trong hoạt động. Kể về một sự việc, hiện tượng nào đó để người khác hiểu được. Kể lại được nội dung truyện đã nghe theo trình tự nhất định. Biết cách khởi xướng cuộc trò chuyện. Điều chỉnh giọng nói phù hợp với tình huống và nhu cầu giao tiếp. Chăm chú lắng nghe người khác và đáp lại bằng cử chỉ, nét mặt, ánh mắt phù hợp. Không nói leo, không ngắt lời người khác khi trò chuyện. Hỏi lại hoặc có những biểu hiện qua cử chỉ, điệu bộ, nét mặt khi không hiểu người khác nói. Sử dụng một số từ chào hỏi và từ lễ phép phù hợp với tình huống. Không nói tục, chửi bậy. Thích đọc những chữ đã biết trong môi trường xung quanh. Thể hiện sự thích thú đối với sách. Có hành vi giữ gìn, bảo vệ sách. Biết ý nghĩa một số ký hiệu, biểu tượng trong cuộc sống. Có một số hành vi như người đọc sách. “Đọc” theo truyện tranh đã biết. Biết kể chuyện theo tranh. Biết chữ viết có thể đọc thay cho lời nói. Biết dùng các ký hiệu hoặc hình vẽ để thể hiện cảm xúc, nhu cầu, ý nghĩ và kinh nghiệm của bản thân. Bắc chước hành vi viết và sao chép từ, chữ cái. Biết viết tên bản thân theo cách của mình. Biết “viết” chữ theo thứ tự từ trái qua phải, từ trên xuống dưới. Nhận dạng được chữ cái trong các bảng tiếng Việt. Gọi tên nhóm cây cối, con vật theo đặc điểm chung. Nhận ra sự thay đổi trong quá trình phát triển của cây, con vật và một số hiện tượng tự nhiên. Nói được một số đặc điểm nổi bật của các mùa trong năm 9/46 82% 18% 76% 24% 86% 14% 88% 12% 81% 19% 91% 9% 79% 21% 86% 14% 75% 25% 85% 15% 88% 12% 87% 13% 90% 10% 89% 11% 87% 13% 85% 87% 85% 80% 83% 74% 80% 89% 15% 13% 15% 20% 17% 26% 20% 11% 85% 15% 82% 18% 79% 21% 87% 13% 89% 11% 87% 13% 88% 12% “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” 95 96 97 98 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 nơi trẻ đang sống. Dự đoán một số hiện tượng tự nhiên đơn giản sắp xảy ra. Phân loại được một số đồ dùng thông thường theo chất liệu và công dụng. Kể được một số địa điểm công cộng gần gũi nơi trẻ sống. Kể được một số nghề phổ biến nơi trẻ sống. Nói về ý tưởng thể hiện trong sản phẩm tạo hình của mình. Nhận biết con số phù hợp với số lượng trong phạm vi 10. Tách 10 đối tượng thành 2 nhóm bằng ít nhất hai cách và so sánh số lượng của các nhóm. Biết cách đo dộ dài và nói kết quả đo. Chỉ khối cầu, khối vuông, khối chữ nhật và khối trụ theo yêu cầu. Xác định vị trí (trong, ngoài, trên, dưới, trước, sau, phải, trái) của một vật so với một vật khác. Gọi tên các ngày trong tuần theo thứ tự. Phân biệt hôm qua, hôm nay, ngày mai và các sự kiện hàng ngày. Nói ngày trên lốc lịch và giờ chẵn trên đồng hồ. Hay đặt câu hỏi. Thích khám phá các sự vật, hiện tượng xung quanh. Giải thích được mối quan hệ nguyên nhân – kết quả đơn giản hàng ngày. Loại một đối tượng không cùng nhóm với các đối tượng còn lại. Nhận ra quy tắc sắp xếp đơn giản và tiếp tục thực hiện theo quy tắc. Đặt tên mới cho đồ vật, câu chuyện, đặt lời mới cho bài hát. Thực hiện một số công việc theo cách riêng của mình. Thể hiện ý tưởng của bản thân thông qua các hoạt động khác nhau. Kể lại câu chuyện quen thuộc theo cách khác nhau. 10/46 75% 25% 80% 20% 86% 14% 72% 28% 88% 12% 82% 18% 76% 24% 86% 14% 88% 12% 81% 19% 91% 9% 79% 21% 86% 75% 85% 88% 14% 25% 15% 12% 87% 13% 87% 13% 85% 15% 80% 20% 83% 17% 74% 26% “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” 3. Các biện pháp thực hiện: Biện pháp 1: Rèn kĩ năng quan sát trực quan  Quan sát dựa vào đối tượng Trong quá trình khám phá khoa học về môi trường xung quanh, phương pháp quan sát là một trong những phương pháp tôi thường xuyên sử dụng. Quan sát có thể sử dụng trong tiết học, hoạt động ngoài trời, tham quan,… Ảnh 1: Các bé đi tham quan nhà thờ Hàm Long Trước tiên tôi giao nhiệm vụ quan sát cho trẻ để trẻ tự quan sát, tự trao đổi, chia sẻ, bộc lộ cảm xúc, thông tin với nhau. Sau đó hướng sự tập trung chú ý của trẻ vào đối tượng quan sát và đặt câu hỏi về các đặc điểm mà trẻ cần khám phá. Trong khi hướng dẫn trẻ quan sát tôi đưa ra các tình huống có vấn đề để trẻ suy nghĩ, tìm cách giải quyết và duy trì hứng thú, chú ý của trẻ vào đối tượng quan sát. VD: Không biết con cá vàng này thích ăn gì nhất nhỉ? Để trả lời cho tình huống này tôi chuẩn bị trước (cá phải đói) các loại thức ăn. Trong khi trẻ đưa ra các phương án giải quyết, tôi sẽ tổ chức cho trẻ được trải nghiệm. VD: Trẻ tự mình thả thức ăn cho cá ăn và quan sát xem cá ăn cái gì Việc cho trẻ được trải nghiệm sẽ làm cho quá trình quan sát trở lên sinh động, hấp dẫn hơn và điều quan trọng nhất là giúp trẻ nhận thức các đặc điểm của đối tượng quan sát một cách dễ dàng, sâu sắc và chính xác. 11/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” * Quan sát vật thật: Tôi cho trẻ quan sát các đối tượng cụ thể như cây cối, hoa, quả, con vật, đồ vật,... Dùng vật thật dễ gây gứng thú và sự tập trung chú ý, sự say mê khám phá cho trẻ. Loại quan sát này có ưu thế hơn cả trong việc hình thành những biểu tượng mới, toàn diện về các sự vật xung quanh. Ngoài ra vật thật cũng dễ dàng gây được hứng thú và sự tập trung chú ý của trẻ. Đặc biệt đối với những hoạt động quan sát vật thật tôi chuẩn bị các đối tượng quan sát sinh động và hấp dẫn. VD: Hoạt động tìm hiểu về một số loài hoa tôi chuẩn bị một số loài hoa có màu sắc, đặc điểm khác nhau để gây hứng thú cho trẻ cũng như để giúp trẻ phân biệt dễ dàng các đặc điểm của chúng. Tôi cho trẻ quan sát một hoặc nhiều đối tượng để rèn luyện các giác quan thông qua các hành động trải nghiệm đa dạng. Khi cho trẻ quan sát hai đối tượng cùng một lúc tôi thấy trẻ phát hiện rất nhanh các dấu hiệu giống và khác nhau của chúng. Đặc biệt có trẻ còn so sánh được những dấu hiệu khác nhau của đối tượng thứ ba không hiện diện ở đó (nhưng đối tượng này đã được trẻ làm quen) * Quan sát qua tranh, ảnh, mô hình, băng hình: Trong những trường hợp không thể cho trẻ quan sát vật thật (quan sát đặc điểm sinh sản và sự phát triển của các con vật, quá trình làm ra đồ vật,…) tôi sử dụng tranh ảnh, mô hình, băng hình thay thế. Ảnh 2: Bé xem băng hình về “Quá trình phát triển của cây hoa”  Quan sát dựa vào cách tổ chức * Quan sát theo nhóm lớn: tôi tổ chức 15 – 20 trẻ quan sát cùng một lúc. VD: Quan sát bầu trời * Quan sát theo nhóm nhỏ: 4 – 6 trẻ quan sát một loại đối tượng. Đối với phương pháp này tôi chú ý phân phối sự chú ý để cùng lúc định hướng, chỉ dẫn kịp thời cho trẻ. Khuyến khích trẻ hợp tác, chia sẻ để quan sát và thảo luận, nhận xét đối tượng quan sát của mình. 12/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” VD: Trẻ quan sát một số loại cá: Tôi chuẩn bị 4 loại cá khác nhau chia trẻ về 4 nhóm, để trẻ tự quan sát trò chuyện với nhau về con cá của nhóm mình. * Quan sát cá nhân: Cho mỗi trẻ quan sát một đối tượng để trẻ tiếp xúc, xem xét kĩ các đối tượng của mình, sau đó cô sẽ đặt câu hỏi cho trẻ nhận xét. VD: Cho mỗi trẻ quan sát tranh ảnh về một loài động vật.  Quan sát dựa vào thời gian tiến hành * Quan sát ngắn hạn (3 – 10 phút): Phương pháp này tôi áp dụng đối với quan sát vật thật, tranh ảnh, mô hình hoặc các hiện tượng tự nhiên. * Quan sát dài hạn (Một buổi, một vài ngày, một tuần, một tháng, một mùa,…) Áp dụng đối với sự phát triển trưởng thành của động thực vật, sự thay đổi của thiên nhiên theo mùa, hoạt động lao động của người lớn,… Quá trình nhận thức của trẻ về môi trường xung quanh diễn ra trên cơ sở thống nhất nhận thức cảm tính và lí tính. Trong đó nhận thức cảm tính là nguồn gốc của mọi tri thức về môi trường và nhận thức lí tính giúp cho việc bổ sung, điều chỉnh và làm chính xác tri thức của trẻ về môi trường xung quanh. Do vậy, tôi luôn tạo điều kiện để rèn luyện và phát triển các quá trình tâm lí như: cảm giác, tri giác, chú ý, ghi nhớ có chủ định cũng như các quá trình tư duy, ngôn ngữ, tưởng tượng… Ở chủ điểm thực vật tôi cho trẻ khám phá một số hoạt động sau để giúp trẻ trau dồi khả năng quan sát. Hoạt động 1: Quan sát một số loại lá Mục đích: Trau dồi kĩ năng quan sát, so sánh và phát triển ngôn ngữ Chuẩn bị: - Thu thập một số loại lá có kích thước, màu sắc khác nhau. - Nếu có các loại cây ở gần trường cho trẻ đi dạo để thu nhặt các loại lá khác nhau. - Cô thu thập lá cây cho trẻ sử dụng Tiến hành: - Chia trẻ về các nhóm nhỏ. - Cho trẻ tự chọn lá theo sở thích. - Cho trẻ mô tả những chiếc lá giống và khác nhau như thế nào về màu sác, kích thước, hình dạng,… - Cho trẻ đổi lá cho nhau và tiếp tục nhận xét 13/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” Ảnh 3: Các bé đang quan sát, trò chuyện và phân loại một số loại lá cây. Hoạt động 2: Quan sát một số loại cây Mục đích: Rèn luyện trí nhớ, trau dồi khả năng quan sát, so sánh, phát triển ngôn ngữ Chuẩn bị: Chuẩn bị một số loại cây ăn quả khác nhau cho trẻ quan sát, so sánh (cây ớt, cây cà chua,…) Tiến hành: - Cho trẻ quan sát lần lượt từng cây. - Gợi ý để trẻ gọi tên cây những bộ phận chính của cây và nhận xét những đặc điểm nổi bật của cây. - Cho trẻ dự đoán xem người ta trồng cây đó để làm gì? (Làm cảnh, lấy gỗ, lấy bóng mát, lấy quả,…) - Cho trẻ tự thảo luận, nhận xét những điểm khác nhau (Thân to – thân nhỏ, lá dày – lá mỏng, lá màu xanh – lá màu vàng, hoa đỏ - hoa vàng) và giống nhau (đều có rễ, thân, lá,…) rõ nét giữa các loại cây đó. Tùy thuộc vào đặc điểm cụ thể của cây, cô gợi mở thêm để trẻ so sánh, nhận xét sự khác nhau và giống nhau của chúng. Hoạt động 3: Cỏ cần ánh sáng Mục đích: Trau dồi óc quan sát, khả năng phán đoán, suy luận và chú ý. Nhận biết được cây cần ánh sáng mặt trời. Chuẩn bị: Chọn một đám cỏ xanh Một chậu đất Tiến hành: Cho trẻ quan sát đám cỏ xanh sau đó úp chậu lên đó. Sau vài ngày cho trẻ đoán xem đám cỏ dưới chậu như thế nào. Bỏ chậu ra và cho trẻ quan sát đám cỏ dưới chậu. Cho trẻ lí giải hiện tượng xảy ra theo cách hiểu của trẻ. 14/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” Cô giải thích hiện tượng: Cỏ cần ánh sáng. Khi không đủ ánh sáng lá cỏ bị vàng úa đi. Hoạt động 4: Quan sát chồi non Mục đích: Trau dồi óc quan sát, khả năng phán đoán, suy luận và chú ý. Trẻ nhận biết cây cần nước, ánh sáng mặt trời. Chuẩn bị: Một vài nhánh cây được cắt từ những cây khác nhau. Một lọ nước. Tiến hành Cho trẻ quan sát kĩ từng nhánh cây, gọi tên cây và cắm vào lọ nước Đặt lọ ra ngoài trời hoặc cửa sổ có ánh sáng mặt trời. Hàng ngày cho trẻ quan sát, theo dõi xem xảy ra hiện tượng gì với những nhánh cây (đâm chồi, nảy lộc, hướng về ánh sáng…) Cho trẻ quan sát nhận xét chồi non trên cách nhánh Biện pháp 2: Rèn luyện và phát triển cảm giác tri giác cho trẻ Tạo cơ hội cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với đối tượng khi tham gia hoạt động khám phá, huy động tối đa sự tham gia các giác quan (Thị giác, thính giác, xúc giác,…) của trẻ và sự vận động của cơ thể để khảo sát các sự vật, hiện tượng. Ngoài ra tôi kết hợp sử dụng các phương tiện trực quan khác (vật thật, tranh ảnh, phim, đèn chiếu, truyền hình, sơ đồ, ….) giúp trẻ xem xét đối tượng dưới nhiều khía cạnh để hiểu biết về đối tượng đầy đủ và chính xác hơn.  Rèn chú ý có chủ định Khi hướng dẫn trẻ làm quen với các đối tượng mới, tôi sử dụng các biện pháp nhằm huy động tri thức đã có của trẻ có liên quan đến đối tượng. Không chỉ cung cấp tri thức cho trẻ về đối tượng mà tôi còn chú ý hình thành cho trẻ các kĩ năng có liên quan đến việc nhận thức cũng như thái độ đúng với nó. Hoạt động 1: Điện thoại bóng bay Mục đích: Trẻ nhận biết sự truyền dẫn của âm thanh qua không khí, vật thể rỗng và khi truyền sẽ tạo tiếng rung. Rèn khả năng chú ý ghi nhớ có chủ định Chuẩn bị: - Bóng bay, băng dính hai mặt Tiến hành: - Thổi và buộc đầu các quả bóng bay lại thật chặt sao cho không khí không thoát ra được - Dùng băng dính hai mặt dính hai quả bóng với nhau. - Cho trẻ nói chuyện với nhau qua hai đầu quả bóng (nói vừa đủ nghe, không hét lớn) - Cho trẻ nhận xét về tiếng nói của nhau (tiếng nói được truyền đi nhưng hơi bị run) 15/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” Ảnh 4: Các bé chơi trò chơi điện thọai bóng bay Hoạt động 2: Câu cá Mục đích: Trau dồi kĩ năng chú ý, tập trung Kích thích tính tò mò ham hiểu biết Chuẩn bị: - Cá giấy. - Cần câu có dính nam châm - Kẹp ghim giấy - Chậu Tiến hành: - Móc kẹp ghim giấy và miệng cá. Đặt cá vào chậu to hoặc tự tạo một bể cá. - Dùng cần câu có dính nam châm để câu cá và đếm số cá.  Rèn luyện và phát triển các thao tác tư duy Thông qua hoạt động khám phá khoa học trẻ được thao tác phân tích tổng hợp khái quát. Để phát triển khả năng này tôi cho trẻ có cơ hội luyện tập các thao tác so sánh để tìm ra điểm giống và khác nhau của đối tượng để trẻ có thẻ so sánh, đối chiếu ý tưởng và khái niệm. Tôi để trẻ có cơ hội luyên tập để học cách phân loại các đối tượng theo dấu hiệu khác nhau. Hoạt động 1: Theo dõi nước chảy ra 16/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” Mục đích: Trau dồi óc quan sát, khả năng dự đoán và suy luận. Chuẩn bị: - Cốc, chậu to đựng nước - Những khay xốp có lỗ thủng to và khay dùng bút chì chọc thủng tạo thành những lỗ nhỏ Tiến hành - Cho trẻ đổ nước vào khay có lỗ thủng to để trẻ quan sát. - Dùng bút chì chọc thành những lỗ nhỏ vào khay xốp. Cho trẻ phỏng đoán có thể làm các khay này đầy nước được không. Có thể có những trẻ nói “Không vì nó có những cái lỗ?”, nhưng cũng có Ảnh 5: Bé quan sát thí nghiệm “Theo dõi nước chảy ra” những trẻ cố làm thử. - Trẻ sẽ nhận thấy nước chảy ra phụ thuộc vào số lỗ và khích thước các lỗ. Khuyến khích trẻ phỏng đoán lượng nước chảy ra ở các khay. Có thể sử dụng các câu hỏi: + Điều gì xảy ra khi đựng nước trong khay? + Vì sao nước chảy ra? + Nước chảy ra nhanh hay chậm? Vì sao?... Hoạt động 2: Thí nghiệm với các đồ đựng nước Mục đích: Trau dồi óc quan sát, khả năng dự đoán và suy luận Chuẩn bị: - Chậu nhựa to và đổ nước vào đó - Một vài đồ nhựa trong suốt đựng được nước có kích thước khác nhau Tiến hành: Cho trẻ đổ nước vào các đồ đựng nước, đổ nước từ bình này sang bình kia. Hướng dẫn trẻ cách rót nước vào các đồ đựng nước, một tay giữ bình, một tay đỡ và rót nước từ từ vào bình + Cái nào đựng được nhiều nước hơn? + Cái nào chưa đựng nước? + Những cái chưa đượng nước như thế nào? + Những cái đựng một ít nước làm sao? - Có thể cho trẻ cầm các đồ đựng nước trong tay và so sánh chúng khi chưa đựng nước và khi chúng đựng đầy nước. Các vật đựng nước có thể giống nhau hoặc không giống nhau tùy thuộc vào kiểu vật chứa nước và lượng nước trong mỗi vật đó. - Khuyến khích trẻ sử dụng con số và phỏng đoán bằng các câu hỏi như: + Phải đổ bao nhiêu cốc nước thì sẽ đầy chai? + Đoán xem phải đổ bao nhiêu lọ nước thì đầy chậu này? 17/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” - Trẻ có thể tự hoạt động với nước và tiếp tục khám phá như sau: + Rót nước từ vật này sang vật khác ở độ cao khác nhau và đoán âm thanh, nghe âm thanh khi nước rơi xuống., + Đặt vật đựng nước vào nước cho đến khi nó đầy nước và theo dõi nó chìm xuống. + Đẩy miệng chai rỗng xuống nước và theo dõi chai đi lên. Trẻ có thể tự lí giải các hiện tượng xảy ra bằng những cách khác nhau. Hoạt động 3: Cái gì trong hộp Mục đích: Trẻ nhận biết và nói đúng tên một số đồ vật, đồ chơi quen thuộc, phát triển sự nhạy cảm của xúc giác. Chuẩn bị: Một hộp đựng một số đồ vật, đồ chơi quen thuộc (Búp bê, con gà, quả bóng, cái bát, cái thìa) Tiến hành: Cô đố trẻ trong hộp có những đồ chơi gì? - Cô lần lượt cho trẻ xem, gọi tên đặc điểm của từng đồ chơi đựng trong hộp. - Cho từng trẻ thò tay vào hộp cầm, sờ, đoán xem đồ chơi trong tay mình là cái gì. Sau khi trẻ đoán và gọi tên một đồ chơi, đồ vật nào đó cô cho trẻ lấy đồ chơi đó ra. Ảnh 6: Trẻ chơi trò chơi “Cái gì trong hộp” theo nhóm nhỏ. Cô cùng cả lớp nhận xét. Hoạt động 4: Vật nào nhẵn, vật nào sần sùi Mục đích: Phát triển sự nhạy cảm của xúc giác. Trẻ nhận biết đặc điểm nhẵn và sần sùi của các đồ vật khác nhau. Chuẩn bị: Một số miếng vải (Vải trơn nhẵn, vải sần sùi thô ráp) Tiến hành: - Cô và trẻ cùng đặt úp lòng bàn tay lần lượt lên bề mặt từng loại vải và làm động tác xoa đi xoa lại. Cô cho trẻ nhận xét từng miếng vải nhẵn hay sần. - Tìm những đồ vật, đồ chơi nhẵn hay sần sùi có trong lớp: mặt bàn, mặt ghế, chiếu, thảm len.  Rèn luyện phát triển ngôn ngữ Tôi tạo điều kiện cho trẻ có cơ hội tích lũy vốn từ, thể hiện sự hiểu biết bằng lời. VD: Trong giờ khám phá môi trường xung quanh “Tìm hiểu về một số PTGT đường bộ” tôi để trẻ tự quan sát tranh ảnh, đàm thoại theo nhóm và đặt câu hỏi cho bạn trong nhóm dưới sự gợi ý của cô giáo. Hoạt động 1: Tranh thần kì Mục đích: Trau dồi kĩ năng quan sát, phát triển ngôn ngữ Kích thích tính tò mò, ham hiểu biết 18/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” Chuẩn bị: - Cốc nhựa sạch cho mỗi trẻ. - Bình nước, khăn - Cọ vẽ - Chọn ngày nắng Tiến hành: - Trò chuyện về những bức tranh thần kì - Cho trẻ ra sân chơi - Sử dụng cọ và nước vẽ tên của bạn trên sân - Đợi vài phút và xem các kí tự biến mất như ảo thuật - Cho trẻ thảo luận và lí giải hiện tượng. Hoạt động 2: Độ dốc và tốc độ Mục đích: Phát triển ngôn ngữ, khả năng phán đoán Chuẩn bị: - Hai chiếc ôtô đồ chơi - Hai bảng gỗ - Hai chiếc ghế có độ cao thấp khác nhau Tiến hành: - Cách 1: + Dựa 1 bảng vào ghế thấp. Đặt ô tô vào đình dốc và cho trẻ quan sát ôtô chạy xuống. + Chuyển bảng sang dựa vào ghế cao hơn. Cho trẻ quan sát, dự đoán xem ở vị trí cũ hay ở vị trí mới vị trí nào dốc hơn và ô tô bên nào chạy nhanh hơn. - Cách 2: + Dựa hai bảng vào hai ghế có độ cao thấp khác nhau đặt ở gần nhau. Cho trẻ quan sát nhận xét cái nào dốc hơn. Cho trẻ đoán xem nếu để hai ô tô cùng chạy một lúc thì ô tô nào xuống dốc trước. + Đặt hai ô tô vào hai đỉnh dốc và thả tay ra đồng thời cho trẻ quan sát, nhật xét cái nào chạy xuống trước. 19/46 “Giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tư duy theo phương pháp Montessori” Ảnh 7: Các bé quan sát thí nghiệm “Độ dốc và tốc độ” Hoạt động 3: Sự chuyển động và âm thanh Mục đích: Trau dồi kĩ năng quan sát, phát triển ngôn ngữ Khích thích tính tò mò, ham hiểu biết ở trẻ Chuẩn bị: - Xắc xô, loa, muối bàn, thước kẻ, bóng được bơm hơi Tiến hành: - Trò chuyện với trẻ về cách mà trẻ tạo ra âm thanh bằng cơ thể: Vỗ tay, giậm chân, nói,… - Cho một trẻ áp tai xuống sàn nhà, trẻ khác giậm chân mạnh sẽ thấy sàn nhà rung chuyển mạnh, nhẹ tùy thuộc theo cách mà trẻ giậm chân. - Bật loa cho trẻ sờ vào loa,, trẻ sẽ thấy loa rung và phát ra âm thanh, khi loa hết rung (loa tắt) thì âm thanh cũng sẽ hết. Cô để xắc xô trên loa và bật loa cho trẻ quan sát. Xắc xô rung phát và ra âm thanh. - Cho trẻ tự rắc những hạt muối lên bàn và áp tai xuống bàn, trẻ khác đập tay xuống bàn lúc to lúc nhỏ cho trẻ nhận xét hiện tượng. (Những hạt muối sẽ nẩy lên theo nhịp vỗ và âm thanh càng lớn bàn càng rung mạnh) - Cho trẻ khám phá âm thanh của thước kẻ khi đập vào bàn, tháo hơi trong quả bóng. Cho trẻ suy đoán và lí giải hiện tượng xảy ra theo cách hiểu của trẻ - Cô giải thích hiện tượng xảy ra: Âm thanh được tao ra là nhờ có sự chuyển động (rung động). Chuyển động (rung động) càng mạnh thì âm thanh càng lớn. 20/46