SÁNG KIẾN
ỨNG DỤNG PHẦN MỀM ACTIVINSPIRE ĐỂ THIẾT KẾ BÀI GIẢNG
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY SINH HỌC 10.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
"Sinh học là khoa học thực nghiệm, phương pháp dạy học gắn bó chặt chẽ với
thiết bị dạy học, do đó dạy Sinh học không thể thiếu các phương tiện trực quan như
mô hình, tranh vẽ, mẫu vật, phim ảnh...".
Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào môn Sinh học đã phần nào
giúp cho giáo viên dễ dàng hơn trong việc thiết kế bài giảng sinh động và thu hút
được sự chú ý của học sinh. Các chương trình tập huấn trước đây thường hướng
giáo viên sử dụng phần mềm Powerpoint để thiết kế bài giảng. Tuy nhiên, phần
mềm này có một nhược điểm đó là không có được sự tương tác giữa học sinh, giáo
viên với nội dung bài giảng. Nội dung bài học được xây dựng mang tính chất trình
chiếu, chính vì vậy trong thời gian qua đã có khá nhiều những phần mềm được tạo
ra nhằm khắc phục nhược điểm đó như:
Violet (Bạch Kim – Việt Nam): tận dụng các tính năng của Flash để thiết kế
bài giảng.
Lecture Maker & Teaching Mate (Hàn Quốc) – hệ thống thiết kế bài giảng
điện tử và quản lý tài nguyên, tạo ngân hàng đề thi… Phần mềm này hiện đang
được Cục CNTT triển khai, tập huấn cho các giáo viên cốt cán của các địa phương.
ActivInspire: phần mềm hỗ trợ dạy học tương tác của hãng Promethean (Anh).
…….
Trong số các phần mềm trên, phần mềm ActivInspire hỗ trợ rất tốt sự tương
tác giữa giáo viên với học sinh trong quá trình dạy học, ngoài ra phần mềm còn
giúp cho giáo viên dễ dàng thiết kế những ý tưởng sư phạm phong phú.
Từ năm học 2013-2014 nhà trường đã được Sở Giáo dục phê duyệt mua 04
bảng tương tác sử dụng phần mềm Actinspire để phục vụ cho công tác giảng dạy tại
trường nhằm nâng cao hiệu quả của công tác dạy và học.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
1
Nhà trường cũng đã tiến hành tập huấn cách sử dụng bảng tương tác và phần
mềm Actinspire, nhưng trong những trong năm học vừa qua tỷ lệ giáo viên sử dụng
bảng tương tác để phục vụ cho dạy học chưa nhiều, và tần suất sử dụng bảng tương
tác là chưa cao và đặc biệt là việc sử dụng các công cụ hỗ trợ dạy học.
Tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh” và cuộc vân động “Mỗi Thầy giáo, Cô giáo là một tấm
gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. Tôi cho rằng việc nâng cao chất lượng giảng
dạy, đổi mới phương pháp giảng dạy học của mỗi giáo viên góp phần chủ yếu
trong việc thực hiện cuộc vận động này.
Từ những thực tế đã trình bày trên đây, tôi quyết định chọn đề tài cho
sáng kiến của mình là:
“ỨNG DỤNG PHẦN MỀM ACTIVINSPIRE ĐỂ THIẾT KẾ BÀI GIẢNG
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY SINH HỌC 10”
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận – Giới thiệu khái quát quát về bảng tương tác
Hình 1: Sơ đồ hệ thống bảng điện tử tương tác
HỆ THỐNG BẢNG ĐIỆN TỬ TƯƠNG TÁC GỒM:
a. Activboard
Là bảng trắng tương tác trong lớp học được thiết kế dành cho lớp học,
Activboard rất bền ngay cả khi học sinh ném bất kỳ vật gì vào bảng . Không như
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
2
các loại bảng khác, hệ thống lưới điện từ của bảng không bị ảnh hưởng bởi những
tác động hư hại trên bề mặt và cho phép bạn điều khiển với sự chính xác lạ thường.
Hình 2: Bộ thiết bị Activboard
Kết hợp máy chiếu với bảng điện tử Activboard tạo ra khả năng điều chỉnh
độ cao của bảng trắng, giảm hiệu ứng đổ bóng và tăng cường độ an toàn cho máy
chiếu.
b. Activinspire
Là phần mềm thiết kế bài giảng bao gồm các giáo cụ điện tử, công cụ toán
học ảo, ghi hình và âm thanh, và trên 14,000 tài nguyên quốc tế để cung cấp một bộ
công cụ giảng dạy hoàn chỉnh dành cho mọi lứa tuổi, hỗ trợ giáo viên chuẩn bị bài
giảng, soạn giáo án một cách nhanh chóng, dễ dàng, trình bày bài giảng sinh động,
thực tế đến với các môn học, lôi cuốn giúp nâng cao năng lực của học sinh và trình
độ chuyên môn của giáo viên.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
3
Hình 3: Giao diện khởi động của Activinspire
c. Activote
Hệ thống phản hồi của học sinh, không dây và dễ sử dụng với người dùng,
thiết bị Activote có hình quả trứng. Đó là phương pháp hiệu quả, nhanh chóng để
nhận các ý kiến phản hồi từ toàn thể lớp học, thậm chí tạo động lực cho cả những
học sinh e ngại nhất. Giáo viên có thể ngay lập tức đánh giá năng lực học sinh qua
kết quả trả lời và biểu đồ kết quả.
Hình 4: Activote
d. Activpen
Activpen là bút không pin đặc biệt được sử dụng cho mọi bảng điện tử
Activboard. Activpen dùng để viết như những cây bút thông thường, ngoài ra nó
đóng vai trò như một con chuột: có thể kích hoạt các đối tượng, kéo và thả, tô sáng,
mở các công cụ, các trang trình bày, đoạn phim. Con trỏ chuột cho giáo viên biết
đang ở chỗ nào, chính xác đến từng milimet. Activpen cho phép giáo viên và học
sinh có sự điều khiển và kiểm soát chính xác.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
4
Hình 5: Activpen
2. Sử dụng các công cụ trong phần mềm Activinspire để thiết kế bài
giảng sinh học
a. Sử dụng công cụ thùng chứa để thực hiện soạn giảng dạng chọn các đối
tượng phù hợp với yêu cầu
Giáo viên có thể tự iết kế những bức tranh và yêu cầu học sinh lên bảng chọn
đáp án để điền vào hình chú thích. Nếu đáp án nào đúng lời chú thích sẽ được giữ
lại, nếu đáp án nào sai thì lời chú thích đó sẽ tự trở lại vị trí ban đầu
Để thiết kế được dạng bài tập này, giáo viên cần vào mục Trình duyệt thuộc
tính (biểu tượng
) trên thanh công cụ
Hình 6: Hộp thoại thùng chứa
Sau đó trọn Thùng chứa trong mục này trọn lựa hai chức năng Có thể chứa
và Trở lại nếu không chứa.
Ví dụ:
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
5
Hình 7: Sử dụng công cụ thùng chứa để thiết kế cấu tạo virut
Kết quả: Qua việc tổ chức ứng dụng giải pháp sử dụng công cụ thùng chứa
đã giúp cho học sinh được giao tiếp trực tiếp với phần mềm activinspire, học sinh
nắm, hiểu khắc sâu kiến thức thông qua chọn đúng với yêu cầu đặt ra đồng thời
giúp học sinh có những trải nghiệm thú vị và yêu thích học tập.
b. Sử dụng công cụ Activote để soạn các câu hỏi trắc nghiệm khách quan
Giáo viên sẽ tạo ra các câu hỏi trắc nghiệm khách quan và cho học sinh sử
dụng Activote để trả lời.
Activote là một thiết bị được kết nối với bảng tương tác qua thiết bị không
dây Activhup. Trên Activote có các đáp án A, B, C, D, E, F, học sinh có thể dùng
để trả lời các câu hỏi trắc nghiệm bằng cách lựa chọn một phương án phù hợp hoặc
trả lời các câu hỏi dưới dạng sắp sếp các đáp án để trở thành một nội dung phù hợp
nhất.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
6
Khi đăng kí mỗi thiết bị sẽ có một mã số riêng và đó cũng chính là mã số của
học sinh sử dụng thiết bị đó trong cả giờ học. Bảng tương tác sẽ nhận tín hiệu trả lời
của học sinh và sẽ thống kê kết quả của cả lớp ngay sau khi hết thời gian trả lời:
Phương án trả lời, thời điểm trả lời, tỉ lệ học sinh trả lời cho từng đáp án, kết quả
được lưu lại, có thể xuất ra dưới dạng bảng tính Excel và được thống kê sau mỗi bài
học.
Ví dụ: Câu hỏi trắc nghiệm bài cấu trúc virut
Hình 8: Câu hỏi trắc nghiệm khách quan để thực hiện đánh giá bằng
công cụ Activote
* Đăng ký thiết bị Activote:
Khi đăng ký thiết bị Activote chúng ta sẽ cần có 2 thiết bị là: Activote (đã gán số
ID) và Activhub.
Hình 9: Activhub.
Hình 10: Activote
Bước 1: Rút nắp của thiết bị Activhub ra và cắm vào cổng USB của máy tính.
Bước 2: Tiến hành việc đăng ký:
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
7
– Xem bảng điều khiển (Dashboard): Xem (View) – bảng điều khiển (Dashboard)
hoặc có thể ấn phím F11.
– Chọn thiết lập cấu hình (configure) – đăng ký thiết bị (Register devices)
Xuất hiện hộp thoại đăng ký thiết bị.
Hình 11: Hộp thoại đăng ký thiết bị
Tiếp theo ta chọn thiết bị ActivHub/Activote/Đăng ký (Register). Xuất hiện
hộp thoại Đăng ký thiết bị
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
8
Hình 12: Hộp thoại đăng ký thiết bị
Trong mục “Vui lòng chọn số các thiết bị Activote bạn muốn đăng ký” ở đây
chúng ta sẽ chọn số thiết bị mình cần đăng ký, số thiết bị bằng với số học sinh của
lớp, sau đó ta chọn Kế tiếp – Xuất hiện hộp thoại
Hình 13: Hộp thoại đăng ký thiết bị
Sau đó ta lấy Activote ra và làm theo hướng dẫn trên hộp thoại. Nếu thiết bị
nào đã đăng ký nó sẽ xuất hiện ở hộp thoại bên tay phải (hình dưới).
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
9
Hình 14: Hộp thoại đăng ký thiết bị
Sau khi chúng ta đăng ký xong, các thiết bị này sẽ xuất hiện ở hộp thoại bên phải
(hình trên). Cuối cùng ta chọn Hoàn tất.
c. Sử dụng các công cụ như mực thần kỳ, mà che, thuộc tính nhãn, chèn
video, ……vào soạn giảng.
Khi sử dụng phần mềm ActivInspire với nguồn tài nguyên rất phong phú của
nhiều nước trên thế giới và có các công cụ rất hữu ích sẽ giúp cho nội dung giảng
dạy thêm sinh động, phong phú hơn.
Với mục đích tạo sự tương tác giữa học sinh với nội dung bài giảng, trong
quá trình thiết kế, giáo viên có thể tạo được những tình huống có vấn đề khi để tự
học sinh lên bảng tương tác vào từng đối tượng. Có thể sử dụng công cụ Màn che,
che bớt một số hình ảnh để học sinh lên bảng tác động vào, khi đó sẽ tạo ra những
hình ảnh tiếp theo, hoặc có thể sử dụng Mực ma thuật để học sinh tự tương tác vào
đối tượng để có thể nhìn thấy được cấu tạo bên trong của đối tượng…..
Ví dụ: Quan sát cấu tạo bên trong của virut.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
10
Hình 15: Sử dụng kính lúp quan sát được cấu tạo bên trong của virut
Giáo viên vẽ hình chiếc kính lúp và sử dụng công cụ Mực ma thuật, khi học
sinh lên bảng di chuyển kính lúp đến đối tượng Virut HIV sẽ quan sát được cấu tạo
bên trong của virut này.
Phần mềm ActivInspire giúp chúng ta dễ dàng tạo được phiếu học tập để yêu
cầu học sinh lên bảng trình bày. Học sinh sử dụng Activpen để viết phần trình bày
của mình rất dễ dàng như dùng phấn viết lên bảng đen, sau đó giáo viên sửa trực
tiếp lên bài làm của học sinh.
Ví dụ: Bảng các giai đoạn của AIDS
Hình 16: Sử dụng công cụ tạo phiếu học tập các giai đoạn của AIDS
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
11
Kết quả: Việc sử dụng các công cụ này học sinh hứng thú với các hiệu ứng,
giúp xây dựng nhanh đáp án đúng, sai tạo thuận lợi cho giáo viên trong quá trình
giảng dạy. Mặt khác việc sử dụng chen video cung cấp cho học sinh kiến thức trực
quan, sống động, giúp khắc sâu kiến thức.
d. Thiết kế hoạt động củng cố kiến thức
Trong hoạt động củng cố kiến thức, giáo viên có rất nhiều lựa chọn để phần
kết thúc bài học diễn ra hay và tạo sự hào hứng cho học sinh. Giáo viên có thể tiếp
tục sử dụng thiết bị Activote để kích thích học sinh tham gia vào trò chơi giống
chương trình Ai là triệu phú, Đấu trường 100…. Giáo viên đưa ra mỗi câu hỏi để
chọn ra người trả lời nhanh nhất,…..Hoặc giáo viên có thể tạo ra trò chơi ô chữ để
học sinh lên bảng tự chọn câu hỏi và tự viết câu trả lời, sau đó kiểm tra đáp án có
đúng không, từ đó tìm ra từ khóa của trò chơi,…
Ví dụ: Thiết kế trò chơi ô chữ trong bài cấu tạo của Virut
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
12
Hình 17: Trò chơi ô chữ kiến thức về virut
Kết quả: Thông qua sử dụng các công cụ để tạo các trò chơi giúp giáo viên
tạo được các trò chơi sôi động có tính thu hút, thi đua cao, khơi dậy sự tò mò chiếm
lĩnh kiến thức của học sinh.
3. Kết quả của đề tài
Đề tài đã được nghiên cứu từ năm học 2015-2016 và đã được dạy thí điểm ở
2 lớp 10A1, 10A3 của năm học 2015-2016
Kết quả bộ môn của 02 lớp 10A1, 10A3 dạy theo nghiên cứu.
Lớp
10A1
10A3
Tổng số học
Đạt yêu cầu
sinh
42
SL
%
42
100%
40
37
92.5%
Kết quả các lớp đối chứng 10A2,10A4, 10A5, 10A6, 10A7.
Lớp
10A2
Tổng số học
sinh
42
Đạt yêu cầu
SL
%
36
85.8
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
13
10A4
10A5
10A6
10A7
42
42
40
41
38
90
33
81.1
28
70
37
90.2
4. Đánh giá việc ứng dụng phần mềm Activinspire vào việc dạy học môn
sinh học.
Trong quá trình ứng dụng phần mềm để giảng dạy đã cho thấy kết quả thu
được rất tốt ở những lớp thường xuyên sử dụng phần mềm này cụ thể đó là 02 lớp
10A1, 10A3 có chất lượng bộ môn cao hơn các lớp ít sử dụng bảng tương tác
(10A2.10A4,10A5,10A6,10A7).
Mặt khác, học sinh sau mỗi buổi học đều rất hào hứng, khả năng tiếp thu bài
học tăng lên, phần củng cố bài học và kiểm tra bài cũ không còn mang tính chất
căng thẳng như cách kiểm tra trước đây. Giáo viên sử dụng phần mềm kết hợp với
việc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, làm việc tập thể, tự hoàn thiện phiếu học
tâp,... đã tạo cho học sinh tích cực chủ động để tự tìm hiểu về nội dung bài giảng.
Tuy nhiên, do đây là một phần mềm dạy học mới, mặc dù được trang bị ngôn ngữ
Tiếng Việt nhưng số lượng giáo viên thường xuyên dạy học bằng phần mềm này
chưa thực sự nhiều. Phần lớn sử dụng là giáo viên trẻ có nhiều kỹ năng về tin học.
Do đó, việc triển khai ứng dụng phần mềm này vẫn chưa thực sự đạt hiệu quả cao
trong bộ môn Sinh học của nhà trường.
5. Bài học kinh nghiệm
Việc ứng dụng phần mềm activinspire vào công tác giảng dạy ban đầu là một
bài toán khó với các nhà giáo, để ứng dụng thành thạo vào công tác giảng dạy, bản
thân người giáo viên phải có một số vốn kỹ năng về vi tính giúp cho việc soạn thảo,
lấy tư liệu, hoặc thiết kế được dễ dàng.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
14
Thiết kế giáo án trên phần mềm activinspire sẽ giải quyết được các ý tưởng
hay của của giáo viên giúp giáo viên và học sinh có được sự tương tác tối đa trong
quá trình dạy học.
Hiện nay, với hình thức thi cử mới, giáo viên có thể sử dụng công cụ activote
để đánh giá học sinh qua các câu hỏi trắc nghiệm khách quan và việc đánh giá này
mang lại tính chính xác cao, nhanh chóng và đặc biệt là tiết kiệm thời gian.
Việc sử dụng phần mềm này có hiệu quả cao đối với tất cả các môn học trong
nhà trường, đặc biệt là môn Ngoại ngữ. Sử dụng bảng tương tác còn rèn luyện kỹ
năng học sinh thông qua các hoạt động tương tác với bảng qua các hoạt động dạy và
học.
III. KẾT LUẬN
Việc ứng dụng CNTT vào quá trình thiết kế và giảng dạy đã tạo cho bộ môn
Sinh học ngày càng có được những hình ảnh, đoạn phim, sự tương tác cao giữa giáo
viên, học sinh với nội dung bài giảng,…điều đó đã giúp cho giáo viên dễ dàng hơn
trong việc thiết kế bài giảng, dễ dàng hơn cho học sinh hiểu được những nội dung
trừu tượng trong Sinh học. Trong quá trình ứng dụng phần mềm ActivInspire bản
thân tôi thấy đã thu được nhiều hiệu quả cao trong mỗi tiết dạy của mình.
Với sự hỗ trợ của máy vi tính và các công cụ trên phần mềm giáo viên có
thể tổ chức tiết học một cách sinh động, các bài giảng không chỉ mang hơi thở cuộc
sống hiện đại đến với học sinh mà còn giúp cả người dạy và người học được tiếp
xúc với các phương tiện hiện đại, làm giàu thêm vốn kinh ngiệm hiểu biết của
mình. Tuy nhiên, chúng ta cũng xác định rõ: phần mềm activinspire chỉ là phương
tiện tạo thuận lợi cho giáo viên triển khai tích cực hiệu quả công việc chứ không
phải là điều kiện đủ của đổi mới phương pháp dạy học. Không lạm dụng công nghệ
nếu chúng không tác động tích cực đến quá trình công tác giáo dục. Cũng không
nên lạm dụng, ứng dụng tràn lan mà các giờ dạy vẫn phải khai thác tối đa đồ dùng
dạy học sẵn có./.
NGƯỜI VIẾT
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
15
Ngô Văn Hội
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa sinh học 10, tác giả Phạm Văn Lập, NXB Giáo dục Việt Nam
2. Sách giáo viên sinh học 10, tác giả Phạm Văn Lập, NXB Giáo dục Việt Nam
3. Giáo trình hướng dẫn sử dụng phần mềm Activinspire.
Giáo viên: Ngô Văn Hội – Tổ Sinh học, Công nghệ 10 – Trường THPT Cần Thạnh
16
- Xem thêm -