Tài liệu Thực đơn tiêu chuẩn dinh dưỡng dành cho trẻ mầm non

THỰC ĐƠN TIÊU CHUẨN DINH DƯỠNG DÀNH CHO TRẺ MẦM NON Thực đơn trường mầm non luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh cũng như đội ngũ cán bộ, nhân viên, quản lý trường mầm non. Chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng đảm bảo cho trẻ phát triển thể chất khỏe mạnh, lanh lợi, có sức khỏe và trí tuệ để tham gia vào các hoạt động khác nhau trong cuộc sống. Thực đơn trường mầm non cần đảm bảo 3 tiêu chí sau:  Một là cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho sự phát triển của trẻ theo từng giai đoạn, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng trong khẩu phần ăn.  Hai là: đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong quá trình chế biến thức ăn cho trẻ; sử dụng thực phẩm tươi sống, sơ chế sạch sẽ, nấu chín đồ ăn.  Ba là: đa dạng khẩu phần ăn cho trẻ, giúp trẻ ăn uống ngon miệng, tăng cân và chiều cao đều đặn, đặc biệt là phù hợp với khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của trẻ trong từng độ tuổi. Thực đơn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non được chế biến đa dạng, hấp dẫn, tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ. Dưới đây là cách lên thực đơn trường mầm non theo tiêu chuẩn dinh dưỡng mới nhất, tạo điều kiện chăm sóc trẻ chu đáo và đầy đủ về mặt dinh dưỡng, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ. 1. Xây dựng khẩu phần ăn uống và thực đơn trường mầm non 1.1 Khẩu phần và thực đơn - Khẩu phần: Là suất ăn của một người trong một ngày nhằm đáp ứng đầy đủ nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể (protein, lipit, gluxit, vitamin, chất khoáng). - Thực đơn: Là lương thực, thực phẩm được chế biến dưới dạng các món ăn trong từng bữa, từng ngày và hằng tuần. 1.2 Mục đích của việc xây dựng khẩu phần, thực đơn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non - Nhằm đảm bảo đầy đủ nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ và vệ sinh văn minh trong ăn uống để phòng tránh bệnh tật. - Tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ nhà bếp đi chợ. Trong từng giai đoạn phát triển của con người, đặc biệt đối với trẻ em, tùy theo tình trạng sức khỏe và trạng thái hoạt động, khoa học về dinh dưỡng đã có những quy định về khẩu phần và xây dựng khẩu phần cho các đối tượng ở từng chế độ ăn. Cần dựa vào một số nguyên tắc chính để xây dựng khẩu phần, thực đơn và vận dụng nguyên tắc thay thế các loại thực phẩm với nhau để đảm bảo giá trị của khẩu phần. Tùy theo khả năng cung cấp thực phẩm ở địa phương và tùy thuộc vào thời tiết, mùa để xây dựng cho trẻ một khẩu phần hợp lý và đầy đủ chất dinh dưỡng. 2. Nguyên tắc xây dựng khẩu phần và thực đơn trường mầm non - Đảm bảo cho khẩu phần đáp ứng đủ về nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết. - Đảm bảo tỷ lệ cân đối giữa các chất sinh năng lượng. Cân đối tỷ lệ đạm động vật và thực vật, mỡ động vật và dầu thực vật, cân đối các loại vitamin và chất khoáng. - Đảm bảo khẩu phần của trẻ ở trường mầm non: lứa tuổi nhà trẻ chiếm 60-70% khẩu phần cả ngày và mẫu giáo 50-60% khẩu phần cả ngày. Trong đó tỷ lệ: Bữa trưa: 30-35% Bữa chiều: 25-30% Bữa phụ: 1/2 bữa chính - Thực đơn được xây dựng theo từng ngày, tuần, tháng và theo mùa để điều hòa thực phẩm. - Xây dựng thực đơn cho nhiều ngày cần thay đổi món ăn cho trẻ đỡ chán và đảm bảo đủ các chất dinh dưỡng. Khi thay đổi cần đảm bảo thay thế thực phẩm trong cùng một nhóm (ví dụ: thay thịt bằng cá, trứng hoặc tôm,…) hoặc phối hợp các thực phẩm thay thế để đạt được giá trị dinh dưỡng tương đương. - Thay đổi thực đơn trường mầm non không chỉ đơn thuần thay đổi thực phẩm mà cần thay đổi dạng chế biến trong cùng một loại thực phẩm (như, luộc, kho, rào, dán, hấp,…). - Trong cùng một bữa ăn nên sử dụng thực phẩm giống nhau cho các chế độ ăn để tiện cho cán bộ nhà bếp đi chợ, nhưng lưu ý nhu cầu của từng độ tuổi và cách chế biến phù hợp. - Có thực đơn của bữa chính, bữa phụ phù hợp với mức đóng góp. 3. Các bước xây dựng khẩu phần và thực đơn trường mầm non 3.1 Các bước xây dựng khẩu phần ăn - Tính năng lượng, lượng protein và các chất dinh dưỡng khác của khẩu phần cho một bữa chính của một trẻ theo độ tuổi tương ứng với mỗi chế độ ăn. - Tính lượng gạo và thực phẩm giàu đạm cho một suất ăn. - Bổ sung vitamin và các chất khoáng bằng các loại rau. - Bổ sung năng lượng bằng mỡ động vật, dầu thực vật hoặc đường. - Thêm gia vị. 3.2 Các bước xây dựng thực đơn - Xác định số ngày trẻ ăn trong tuần và số bữa ăn trong ngày của từng chế độ ăn (số bữa chính, bữa phụ). - Chọn thực phẩm giàu đạm động vật và thực vật. - Chọn các loại rau. - Chọn cách chế biến thành món ăn cho từng chế độ ăn. Chế độ ăn cơm cần đảm bảo có món canh và món mặn. - Cho gia vị vào các món ăn (nước mắm, hành,…). - Chọn món ăn cho bữa phụ. Một khẩu phần của trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non: Định lượng: 100 suất Thực đơn Kcal Tên món ăn % Cơm Bữa chính sáng 389,9 48,7 Đậu, thịt sốt cà chua Su su nấu thịt gà Nguyên liệu chính Gạo tẻ Đậu phụ, thịt lợn, thịt gà, su su, cà chua, hành. Sữa bột, đường, sữa bò. Bữa phụ Bữa chiều 89 11,1 321,7 40,2 Sữa đậu nành Đậu tương, đường kính. Bún riêu cua Bún, cua, me quả, cà chua, Bánh quy bánh quy. Giá trị dinh dưỡng của một khẩu phần TT Tên thực phẩm Số lượng Lượng được (kg) tính (kg) Protein Lipit Gluxit Kcal 1 Gia vị 0,05 0,3 2 Mắm 0,3 0,6 21,3 3 Sữa bột 0,6 0,5 162 156 226,8 2970,0 4 Sữa bò 0,5 1,6 40,5 44 280 1725,0 5 Đường kính 1,6 0,3 1588,8 6512,0 6 Dầu thực vật 0,3 4,93 7 Gạo tẻ 5,0 2,5 87,0 299,1 374,7 49,3 2781,0 3756,7 17402,0 8 Bánh quy 2,5 19 175 9 Bún 19 1,37 323 10 Thịt sấn 1,4 1,76 226,1 294,6 3671,6 11 Nạc vai 1,8 0,65 334,4 123,2 2516,8 12 Gà 1,5 2,0 145,6 48,8 1053,0 13 Cua đồng 4,0 2,4 106 38,0 780,0 14 Su su 3,0 0,5 17,1 119,7 570,0 15 Cà chua 3,0 0,5 17,1 119,7 570,0 16 Me quả 0,6 3,6 9,7 24,5 137,7 17 Đậu phụ 24 bìa 0,4 392,4 25,2 3528,0 18 Hành hoa 0,5 1,18 5,2 17,2 92,0 19 Đậu tương 1,2 290,3 4849,8 401,2 120 194,4 217,1 1915 9675,0 4883 21280,0 Cộng 2753,4 1584,5 Bình quân 1 trẻ 14,1% 18,3% 13216,0 80063,8 67,6% 800,6 kacl Thực đơn cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ: Thực đơn cho trẻ nhà trẻ (thực đơn mùa hè) Bữa Chế độ ăn Bột Thứ 2 Thứ 3 Thứ 4 Thứ 5 Thứ 6 Bột cá Bột thịt lợn Bột thịt bò Bột tôm Bột thịt lợn Rau cải Cà rốt Rau ngót Bí xanh Rau ngót Cháo cá Cháo thịt lợn Cháo thịt bò Cháo tôm Cháo thịt lợn Rau cải Cà rốt Rau ngót Bí xanh Rau ngót Sáng Cháo Cá sốt cà chua Cơm Canh rau cải nấu thịt Bú mẹ Bột Nước đu đủ nghiền Thịt, đậu phụ Thịt bò xào rau Thịt băm viên Đậu phụ nhồi om cà chua củ hỗn hợp sốt cà chua Canh bí xanh Canh rau ngót Canh rau ngót Canh rau ngót nấu thịt nấu thịt nấu thịt Bú mẹ Bú mẹ Chuối nghiền Bột đầu đường Bú mẹ Nước dưa hấu nghiền thịt, trứng nấu thịt Bú mẹ Sữa đậu nành Phụ Cháo Đu đủ Chuối Chè đậu đường Dưa hấu Sữa đậu nành Cơm Đu đủ Chuối Chè đậu đường Dưa hấu Sữa đậu nành Bột thịt lợn rau Bột trứng gà, Bột lạc vừng, bí Bột thịt gà, rau dền giá đỗ xanh đỏ củ thập cẩm Cháo thịt lợn Cháo trứng gà Cháo đậu đỗ, lạc rau dền giá đỗ Bột Chiều Cháo vừng, bí đỏ Bột đậu đỏ Cháo thịt gà, rau củ thập cẩm Cháo đậu xanh Thịt lợn băm Thịt xào rau củ Cơm hỗn hợp Canh rau dền Trứng đúc thịt Canh hến rau rim Muối lạc vừng Canh sườn nấu Phở gà Canh dưa nấu cá rau củ thập cẩm Thực đơn cho trẻ nhà trẻ (thực đơn mùa đông) Bữa Chế độ ăn Thứ 2 Thứ 3 Bột cá Bột Cà rốt Bắp cải Sáng Bột tôm Rau cải cúc Cà rốt Cháo tôm Bắp cải Rau cải cúc Cà rốt Thứ 6 Bột thịt lợn Bột cua Rau cải Cà rốt Khoai tây Su hào Cháo thịt bò Cháo thịt lợn Cà rốt Khoai tây Thìa là Thứ 5 Bột thịt bò Cháo cá Cháo Thứ 4 Cháo cua Rau cải Cà rốt Su hào Thịt, đậu phụ Thịt bò xào rau om cà chua củ hỗn hợp Canh tôm nấu Canh trứng cà rau cải cúc chua Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ Chuối Cam Bột đậu đường Chuối Sữa đậu nành Cháo Chuối Cam Chè đậu đường Chuối Sữa đậu nành Cơm Chuối Cam Chè đậu đường Chuối Sữa đậu nành Bột thịt lợn Bột trứng gà Bột lạc vừng Rau cải Giá đỗ xanh Bí đỏ Cháo thịt Cháo trứng gà Rau cải Giá đỗ Cá viên xào Cơm Canh rau cải bắp nấu thịt Bột Phụ Bột Trứng chim cút kho thịt Canh cua rau Bú mẹ Bột thịt gà Rau củ thập cẩm Giá đậu xanh xào thịt Canh sườn khoai tây Bú mẹ Bột đậu Đường kính Chiều Cháo Cháo đậu đỗ Cháo thịt gà lạc vừng Rau củ thập Bí đỏ cẩm Cháo đậu xanh đường Thịt xào rau củ Trứng đúc thịt Cơm Thịt lợn băm Muối lạc vừng hỗn hợp Canh sườn ninh Canh sườn nấu Phở gà Canh rau cải su hào rau củ thập cẩm viên rán Canh dưa nấu cá Thực đơn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non: Thực đơn mùa hè cho trẻ mẫu giáo Bữa Thứ 2 Cá sốt cà chua Chính Canh rau cải nấu thịt Phụ (xế) Thứ 3 Thứ 4 Thịt, đậu phụ om cà Thịt bò xào rau Thứ 5 Thứ 6 Giá đậu xanh xào Đậu phụ nhồi chua củ hỗn hợp thịt thịt trứng Canh tôm nấu bí Canh rau ngót Canh cua, nấu rau Canh trai/hến xanh nấu thịt đay mồng tơi nấu rau Quả chín Bánh mì Sữa đậu nành Sữa Chè đậu đường Dưa hấu Sữa đậu nành Mì thịt Thực đơn mùa đông cho trẻ mẫu giáo Bữa Thứ 2 Cá viên xào Chính Canh rau cải nấu thịt Quả chín Phụ (xế) Sữa đậu nành Thứ 3 Thứ 4 Thịt đậu phụ om Thịt bò xào rau củ cà chua hỗn hợp Canh tôm nấu rau Canh đậu phụ cà cải cúc chua Mì cua Chè đậu đường Cam Thứ 5 Trứng chim cút kho thịt Canh cua rau Thứ 6 Giá đậu xanh xào thịt Canh khoai tây, cà rốt, su sào Bánh chay Cháo thịt Sữa đậu nành Chuối Khẩu phần ăn cho trẻ mầm non cần có sự thơm ngon hấp dẫn Trên đây là ví dụ điển hình về thực đơn trường mầm non cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Thực đơn trường mầm non được xây dựng hết sức đa dạng, phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng của trẻ ở từng độ tuổi, cách thức chăm sóc trẻ em về mặt dinh dưỡng của mỗi trường mầm non, cách thức lựa chọn và chế biến thực phẩm. Trường mầm non có thể sử dụng đa dạng các nguồn thực phẩm, chế biến nhiều món ăn đa dạng hấp dẫn, nhưng điều cốt lõi là phải đảm bảo tính cân bằng và đầy đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Thực đơn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non tạo điều kiện chăm sóc trẻ tốt nhất về mặt dinh dưỡng, không chỉ mang đến cho trẻ những bữa ăn ngon, bổ dưỡng mà còn giúp trẻ phát triển một cách khỏe mạnh và lanh lợi.