Tài liệu Tích hợp chủ bài đối lưu bức xạ nhiệt môn vật lý 8

GIÁO ÁN VẬT LÝ 8 Tiết 30 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Nhận biết được dòng đối lưu trong chất lỏng và chất khí - Biết được sự đối lưu xảy ra trong môi trường nào và không xảy ra trong môi trường nào? - Tìm được ví dụ về bức xạ - Nêu được tên của hình thức truyền nhiệt chủ yếu của các chất rắn, lỏng, khí, chân không 2. Kĩ năng: Làm thí nghiệm và phân tích kết quả 3. Thái độ: Trung thực có tính tự giác, ham hiểu biết, tìm hiểu hiện tượng tự nhiên. II. CHUẨN BỊ: 1. GV: SGK, SGV, Giáo án, 2. HS: SGK, SBT, vở ghi, bộ TN h 23.1- 23.5 SGK III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP : 1. Ổn định tổ chức:… 2. Bài cũ: Thế nào là sự dẫn nhiệt? Hãy so sánh sự dẫn nhiệt của các chất rắn lỏng và khí? 3. Bài mới : Đặt vấn đề : Trong thí nghiệm về sự dẫn nhiệt của nước, nếu ta không gắn miếng sáp ở đáy ống nghiệm mà để miếng sáp ở miệng ống nghiệm và đun nóng ở đáy ống nghiệm, thì chỉ trong một thời gian ngắn sáp đã nóng chảy. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt bằng cách nào? Hoạt động của GVvà HS Hoạt động 1: Tìm hiểu về đối lưu Nội dung I. Đối lưu -GV: HS đọc SGK nêu dụng cụ, tiến hành 1. Thí nghiệm (Hình 23.2- sgk ) thí nghiệm 1 - HS: Hoạt động cá nhân, nhận xét câu trả Tổ KHTN Trường THCS Văn Bình 1 GIÁO ÁN VẬT LÝ 8 lời của bạn . - GV: Chốt lại và lưu ý ®å dễ vỡ, dễ bỏng, nhúng thuốc tím ngập trong nước. HS làm thí nghiệm và trả lời câu hỏi từ C1đến C3. - HS: Hoạt động nhóm thảo luận và trả lời - GV: Hướng dẫn đưa ra đáp án đúng và đưa 2. Trả lời câu hỏi. ra khái niệm về đối lưu - C1: Nước màu tím di chuyển thành - HS: Ghi vở dòng từ dưới lên trên, từ trên xuống dưới C2 Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng - C2: Lớp nước ở dưới nãng lên , nở ra lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn trọng trên lại đi xuống dưới? lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng sẽ ®i lên trên có lớp nước lạnh sẽ ®i xuống dưới råi l¹i ®îc ®èt nãng ®i lªn . cø nh thÕ m·i nhiÖt ®îc truyÒn dÇn tõ díi lªn trªn .nhê c¸c dßng níc C3 Tại sao biết được nước trong cốc đã - C3: Có thể nhận biết nước nóng lên là - Níc truyền nhiÖt b»ng c¸ch nµo ? c¸ch truyÒn nhiÖt nµy gäi lµ g× ? nhờ nhiệt kế NhËn xÐt: Níc truyÒn nhiÖt b»ng c¸c dßng chÊt láng (dßng níc ) sù truyÒn nhiÖt b»ng dßng nµy gäi lµ sù ®èi lu KÕt luËn - GV th«ng b¸o hiÖn tîng ®èi lu x¶y ra ®èi víi chÊt láng vµ chÊt khÝ hs rót ra kÕt luËn * Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các nóng lên. dòng chất lỏng hoặc chất khí. đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí 3. Vận dụng - C4: Lớp không khí bên cây nến nóng Tổ KHTN Trường THCS Văn Bình 2 GIÁO ÁN VẬT LÝ 8 GV: Lµm thí nghiệm vËn dông kÕt luËn ®· nở ra trọng lượng riêng nhỏ lên đi lên häc qua kÕt qu¶ thí nghiệm phía trên, lớp không khí lạnh có trọng HS tr¶ lêi từ câu C4 đến C6 lượng riêng lớn hơn sẽ di chuyển xướng dưới do đó khói hương sẽ bay xuống - HS: HĐ cá nhân, đưa ra đáp án đúng C5 Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới? dưới sang bên có nến và khi nóng lên nó lại bay lên trên. - C5: Để phần dưới nước nóng lên trước đi lên. Phần phía trên chưa được đun nóng nặng hơn đi xuống dưới tạo thành Câu hỏi tích hợp: Hiện tượng đối lưu trong không khí chuyển động như thế nào?Có ảnh hưởng gì đến nhiệt độ trái đất ? dòng đối lưu. - Hiểu biết: +Dòng đối lưu trong không khí chuyển động theo chiều thẳng đứng. GV: Đa phần năng lượng Mặt Trời rơi + Nhiệt độ giảm dần khi lên cao: trung xuống mặt đất, tại đây, nó bị hấp thụ mạnh bình cứ lên 100m thì giảm 0,6 độ C. làm mặt đất nóng lên không khí gần mặt đất nóng lên và nở ra, nhẹ hơn phần không khí lạnh ở trên tương tự hiện tượng đối lưu trong chất lỏng. Càng lên cao, không khí càng nguội dần. Người ta tính toán được độ cao tăng lên 1.000 mét thì nhiệt độ lại giảm trung bình khoảng 6,5 °C. C6:Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? GV: Trong chân không và trong chất rắn - C6: Không vì chân không cũng như không xảy ra hiện tượng đối lưu. Vì trong chất rắn không thể tạo thành dòng đối chân không không có các nguyên tử phân lưu tử nên không tạo thành các dòng đối lưu. Tổ KHTN Trường THCS Văn Bình 3 GIÁO ÁN VẬT LÝ 8 Trong chất rắn trong chất rắn các phân tử, phân tử liên kết chặ t chẽ , không thể chuyển động tự do nên trong chất rắn cũng không tạo dòng đối lưu. Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời truyền đến Trái Đất bằng cách nào? Ta tìm hiểu phần II. Bức xạ nhiệt II. Bức xạ nhiệt : Hoạt động 2: Tìm hiểu về bức xạ nhiệt 1. Thí nghiệm : ( H ình 23.4 – sgk ) - GV: Làm TN h 23.4, 23.5 cho HS quan 2. Trả lời câu hỏi. sát. YC HS trả lời C7đến C9 SGK - C7: Giọt nước màu dịch chuyển về - HS: Hoạt động cá nhân, nhận xét câu trả đầu B chứng tỏ không khí trong bình lời của bạn nóng lên và nở ra - C8: Không khí trong bình đã lạnh đi. - GV: Chốt lại đáp án và thông báo về hiện Miếng gỗ đã ngăn cản không cho nhiệt tượng bức xạ nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến - HS: Hoàn thiện và ghi vào vở bình theo đường thẳng. - C9: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường GV: Thí nghiệm cho thấy khả năng hấp thị thẳng. nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt. Vật có bề mặt càng xù xì và màu càng sẫm thì thì hấp thụ các tia nhiệt Tổ KHTN Trường THCS Văn Bình 4 GIÁO ÁN VẬT LÝ 8 càng nhiều. -Trong thí nghiệm trên, nhiệt đã được truyền bằng các tia nhiệt đi thẳng. Hình thức * Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt năng truyền nhiệt này gọi là bức xạ nhiệt. Vậy bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ bức xạ nhiệt là gì? nhiệt có thẻ xảy ra cả với môi trường chân không III.Vận dụng Hoạt động 3: Vận dụng - C10: Tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt - GV: YC HS trả lời C10- C12 SGK - C11: Để giảm sự hấp thụ của tia nhiệt - HS: Hoạt động cá nhân, - C12: Hs : Nhận xét câu trả lời của bạn - GV: KL lại - HS: Ghi vào vở Chất Rắn Lỏng Khí Hình thức Dẫn Đối truyền nhiệt lưu nhiệt Chân không Đối Bức lưu xạ nhiệt - Kinh khí cầu, đèn kéo quân, bình năng lượng mặt trời…. - Một số ứng dụng vào khoa học kỹ thuật và - Môi trường bị ô nhiễm, bị tàn phá, sự đời sống cân bằng sinh thái bị phá huỷ ảnh - Trình chiếu một số hình ảnh: Dưới tác động của con người đến sự đối hưởng rất lớn đến sự sống: VD: Nhiều loài bị huỷ diệt, con người lưu trong môi trường không khí, môi trường ốm đau bệnh tật… nước gây tác hại gì đến sự sống trên trái - Hiệu ứng nhà kính - > trái đất nóng đất? lên… GV giải thích: hiệu ứng nhà kính: là hiện tượng xảy ra trong khí quyển khi bức xạ Tổ KHTN Trường THCS Văn Bình 5 GIÁO ÁN VẬT LÝ 8 Mặt trời đi qua khí quyển - > bề mặt trái đát hấp thụ - > bức xạ vào không khí bị khí quyển hấp thụ không cho thoát vào không gian -> màn chắn trong không trung. 4. Củng cố: 5. Hướng dẫn về nhà: – Học thuộc ghi nhớ ở SGK. – Làm bài tập 23.1 – 23.6. – Xem trước bài công thức tính nhiệt lượng Tổ KHTN Trường THCS Văn Bình 6