Sa-Đéc
Saturday, October 22, 2016
"1969
ttn
( DC
•
,
TOAN THtr
TAp II
.
THy NHAN
dich thu{3t
Sa-Đéc
Saturday, October 22, 2016
NHI NUNG
xuaf
ban
TINH DVC t9P II. Dtch .gia THQ NHAN.
do NHt NUNG xuat ban Jan dau tien
In xong ngay 2J.7·J969, ngay dau thin
con ngU'oi d~1t ~hon len Nguy,t (au.
PHAN I
,
T len
oA'
.
tal, Sl! trlt(f~.g
,
0
?
.
t b' h
/ .an
ve drih due
o
C6 'Ie nlQt trong nhrrng .kh,am pha vf ~M~htit
cua khoa him ly hQc la kham pha nay: b tre em, ~n
nang' nhvc dvc khong phui la m~t -kha nang dim.
ngu ky tai tuM d~y thi, trai l~i ban nang nay' bi~n
h6a va nay nb val cdn ngu6-i trong toll'ri
tubi, nhung hie chung
, tiJi tuM thi~u nien l~i that b~i n~ng n~. Ch~c chAn
111 eae v~ do da kh6ng y thITC oUQ'c y nghia Iihirng
,9an" khungho&ng rna chinh hQ cung dii tirng trai.
qua dw:1i hlnh ~htlc nay ho~e hlnh thu-e khac. Thi
tt4i
MOT T.&,P
H& St hlnh thue thqe t~ m~e ddu chlfa ;
trQn v~n eua ti.nh dl;lC. Nhu v~y, st;f thli dam tIF
no ding co m<)t khia e~nh tich ,ct;fe; Khi hQc ti~ng
m~ de ha tada chang trM qua m~t chu6i nhii'ng 16i
Idm nilo lil 16i ehinh ta, van ph~m. cach hilnh van
tren blnh di~n tinh due cling vf}.y, ta kh6ng th~ nao
tai de> truang thanh trQn v~n ntSu kh6ng trM qua
nhii'ng 16i ldm. St;f thtl dam chung to rAng thqe kh6
cho con nguai khi ti~n tai tha nhan, nhung co m(>t
vili «duc trong s~ch », noi dung ra lil nhii'ng «slJ.' Sf!
hal» ho~c cac « dim kYo» chung to cho cac nhil giao
d~lc bi~t 1'0 lil m(>t cai gi dang xay ra. Vi th~, ril(>t
khi con nglfai mu<>n thoat ra khOi minh, tIm caeh
d~ kham pha tha nhan (kh6ng nhfrng' nhu
lil . b~n cling chO'i - nghla lil' nhu m(>t cai
«minh» khac), tam hon thi~u' nien vAntroIYg
trang... mi;ic dtiu d6i khi hay con tf}.t thli dam. OJ th~
lil nglfng ri.eng re
cha co nghia gi eha~g khac gi ta Illy m(>t n<>t nh~c
ra khoi m(>t eung di~u. Bieu ta cdn quan sat lil cai
duang cong bi~u di~n slJ.' ti~n len gi;ip gO' tha nhan,
nhii'ng nguai khae. cna thi~u nien.
Cu6i clmg, cling nen luu y lil. v~n de ti~n lai
5t;f truo'ng thil.nh cna tinh d~lc tht;fc 51! kh6ng t~o ra.
T1NHD\1C
8
nhung viln d~ cho Tinhduc nua I ~Thfrng kh6 khan
. rna cj).u hQc sinh Shakespeare g1;ip ph8.i lY hQc ~trirng
khang dang k~ n{}u so voi nhifng viln d~ khac rna
thien tai nay da phai giai quy{}t khi vi~t tac phlim
.Hamlet. Cling vj).y, nhii'ug cUQc khting hoang tinh
duc ~ua mf)t thi~u nien cung rilt quan trQng _ theo
nghia rlng-n~u vttQ't dttQ'c mQi kho khan thi ti~p do
c~u co th~ d~t d1.1'Q'c nhii'ng v(n d~ tinh dQ.c th\l'c S\l'
(nh1.1' nhfrng ng1.1'iri dii Ij).p gia dlnh ho1;ic lY dQc than,
da tr1.1'lYng thanh).
ell nhein va xa hoi
.
B., NORMAN G.s D~i hpc Wisconsin
M6i uguai sinh ra <1M giifa m(>t xahQi pbuc t~p,
tho~t, ky
thi'lY lt~u dii kb6ng nh~n d1.1'Q'c nhfrng
quy luM din thi~t d~ t\l' hll'ang diu. Bli'a he so'
sinh. khang hi~u ti~ng, l11Q de ho~c nhung c~
chi aO'n giit;n nh1:lt, nhii'ng tll' tlfo-ng th1:lp, kern nh1:lt
cua nhfrng ng1.1'iri chung quanh, n6 thay d~u l~
l~rn. Tt'r sO'sinh, dua tre moi chi c6 m!)t cO' c1:lu cop
nguO'i rnQt cach moo ho, nh1.1'ng Clr chi l~i hliu nhu
con vj).t. Trai qua hao narn tnfO'ug hQc hoi rna dua
hili uhi, dli'a tre con, hol,lc c~u thi{}u nien m6'i diln
MOT T!P
HO
9
SO'
co dU'Q'c m¢t thai d¢ xa h¢i du mem deo d~ th6ng
tr! dai .s6ng trong xa h¢i cua minh. Kbi hQc' hoi
cach s6ng nhU'm¢t con ngU'ai, dfra
la.ID nay no
nhan cacho
M6i ngmYi deu phai la.ID nay my ca' Hnh su~t
thai ky than xac'l6'n len. Ca 'Unh khong phai la m¢t
cua gia bao, ho:;ic m¢t an hu~ ban khong. Tir' sa
sinh, cac nhu diu sa dang, thien nhien thanh hinh
diin dan, va :hhi~m VlJ, din him cua nhifng nam dilu
tien trong d<'Yi lit phai dung m¢t c6 g!llg biit't~n d~
dap li'ng nhfrng nhu cau do. CO' ciiu xa, h¢i ding
dU'Q'c xay d\fog tren cac nhu cau nay. Ngay nhU"
cu¢c s6ng bin tien ky ngh~ hoa hi~n d~i cling m~t
thiet quan hI qual1h nhfrng nhu cli'u vM chiit, den
d6i xa h¢i va nen van minh se SlJ,p d&, nen nhU' S\f
doi khat, tinh dl,lC va nhung h~ In~n cua chung untr
la S\f tim kiem nhi~t .l\fc, nha an niI,lh khong con
nfra. Bbivi, kh6ng nhfrng dai s6ng kinh te' nhU'ug
ca nhfrng phong tuc, cac gia tr! nhau ban cling co
nhfrllg cach thli'cbi~u1¢ 'crnnh yen trong s\f an
n6ng, Hnh giao dlJ,c, trong dai s6ng ghl dhih cling
nhU' nhfrng doi hOi va nhfrng, S\f cham soc ve vi~c
an y~n; ch6 0 va .8\f an ninh.
Ta hay nhin vao can ,ban cua gia mnh. Bfra
an tU'Q'ug trU'ng m¢t cai gi d:;ic bi~t han la gia cho
con v~t an. B6 la m¢t thai gian va khong gian riit
quan trQng cho gia dinh, vi hic do ca gia dinh qui
tre
a,
.to
hilng ngaYt khang nhfrng d~ an trtra t an chien
nhtrng con quan t-t;l l~i d~ an trong 'Unh than yeu.
Chinh noi daYt du-a tre n~n dtrqe Sl! ghio duc-can
ball ve ngh~ thu~l t~ nhi 1a bi~t ehia sat va hi~t lam
vi~c t;).p th~, bi~t gifr ky In;).t nghia 1a mQt sq: giao
bulln e6 th~ ap dung tuy tho-i dung hic trongd6'i
s<>ng xii h~i t&ng quat. Ngoai khung canh gia dinh.
phai doi khat 1a ChUY~l1 thlf(Yng.' Chung ta cililg
nhau an uong d~ ca ngqi du'c can damt cai d~p va,
can tnfo-ug C11a sq: can lao , tho-i gian d6 d~ thong
nhau, lam d!ri nhfrng moi bat hoat xac nh~n
nliirng cam k~t va cae niim tin ton giao. Cho nen
" ~~ng lay lam l~ la nhfrng xao trQn trong cach xu
s~ nhfrng u6'c vQng tinh than va nhfrng kh-at vQng
~m thuo-ng, thtro-ng lien quan m~t thi~t vai nhau
ThidlJ,.raUhtrt em nho sO' sinh ma bao dng
em nho co rn!)t nhan cach, qua la phi lY. NhU'ng eo
dien chae la nO'i cac em he sO' sinh cling dii co
nhfrng S\1' khac bi~t ea nhan nhU'
cac lord co vu,
Vit rn!)t so nhlrng khac hi¢t qnan trQng vc sinh vQ,t
ly nay cling eta di'! de xac d!nh phan nao thai de}
din bun dIU ca nha.n. Ve « phai Hnh» tlli dong nhat
(W~ng Anh la' neuter: trnng tinh), lUaU da, nrr6'c
toe, con mat l~i la khltc bi~t. Thm'mg khi dang dap,
sll'c 16'n nhanh, ve than xac be ngoai se rna toang
Iy
a
12
TiNH Dt)C
hoij.e kbep kin vai vi~n 1mh eho con ngITO'i. Nb~n
xet do ding dung khi ap dl.mg vao dQ thinh, dQ
rrh~y cua cac giac quan, sli'e m~nh, mu-c ch!u dl!ng,
cach thuc am hQ'p va tri thon:g minh (Macfarlane).
MQt em trai cao l{m, d~p trai,thong minh,·w mQt
y thti'c bi~t am hQ'p,ch£c hitn se duQ'c doi xu mQt cach
khac trong nhung nam con lrgh~ nha trITcYUg hO'umQt
du-a tre ch~m hi~u, nho tho, 10' dang, hay quay riiy,an
mij.c 10i thoi, va ch£c chan la c~u_ tren se dITQ'c
ngm'1i ta hai long hO'n blit cli' dua tre nao khac.
Cling v~y, co em ve th~ xac -d~p de han se duQ'c
InQi ngtrt ,thai dQ
khac h~n d6i vai chinh bim th~nn6 va :vai tha
nhan, n~u n6 d11'Q'c nuoi ngay tir dau trong. mQt gia
dinh tam th11'ang, it hQc~ Nhii'ng ch~m' ch~p' v~ th~
ly ding lam cho nhan cach n6 khac h~n. M~t khac,
c6 th~ mQt dti-a tre d~p trai, thong minh, ho~c mQt
be-gtii d~p gaise tro' thanh nhii'ng trang thanh
nien, thanh nii' it quan binh va it h::tnh phuc hi· mai d~t 1'a nhfrng v~n
gai g6c. ThO'i ky .« di:ic bi~t hay han d6i» la
IDQt thi do r~t dO'n gian va thuO'ng gl;ip trong n~n
van minh hi¢n d~i cho van d~ nay. Gifra tu&i'len 2
va len 4, nhH~ll embe uO'ng ng~nh trai qua m(>t
« pha » cung diln,Va n&i 100-n ! Cac em co duQ'c
m«)t sac ml).nh, Sl! kheo leo, vn m«)t tinh thiln sang
ki~n nhung khi va ch~m kinh nghi~m cimg sI;l' h;r
cha .eiia cac em v6'i nhfrng qui lu~t xii h¢i-cai duQ'c
lam va cai hi c~m lam - cac em thay trai nguQ'c
h!n. Trang thM ky nay, nhfrng va ch~m v6'i chung
quanhcang tang g~p b«)i (G. Murphy, L Murphy
vA T. Newcomh).
.. , Miii sau, van tn&i thi~u nien va thanh nien, sI;l'
thay d~i nhanh chong ve sinh IS vUQ't cll kinh
'.nghi~m xii hOi·va dua t6'i nhfrngva ch~m tdin1 tr<.mg
hO'n, ca t.rong .chng 1(m hO'l1. Ta nen nh6' ding nhfrn~
qui .t~c xu h()i ma c~u thi{;u nien phhi theo l~i nay
thay mai <1(')1, bat &n dinh, chat chil'a nhien man
thu5.n sau X!\ hort-c O· hen ngoai. Ba sel cae qui IuM
<16 it am hQ'p <1lfQ'C v6'i Sl} Ian len va thay d&i ve
tll~ xac cua thi~ll nien ; cac qui In~t <10 thu{)'J1g phil
hQ'p v6'i truy(}n thc hoi each thu-c
a
16
TINH D\JC
ta phai lam sao d~ am hOOp vai dai va s6ng v6'i tha
nhan, nhfrng ngtrO'i dtrooc diu t~o bang cung m¢t
cach thu-c va co cung nhfrng nhu diu din ban nhtr
tao M6i chung ta l~i se' phan u-ng khac nhau va t~o
eho minh m¢t kinh nghi~m hoan toan ea nhan d~
duO'ng diiu v{Yi nbfrng holm canh khac nhau-thoa
mlin, chO' dQ'i, tir eh6i, khen Unrang-ma chung ta
dli gl;ip ngay tir tul>i thO'. Chung ta hQc cach t~o cho
chung ta nhfrng thoa mlin theo cach rieng eua ta,
chung ta phat tri~n m¢t ky thuM rieng ngn hiiu
duO'ng 4"iiu duooc v6'i nhfrng tranh ch1lp va th~t vQng
. rna dai s6ng gia dinh va dai sClng xli h¢i dl> xUClng
chung ta m¢t cach kh6ng th~ nao tninh dtrooc.
Tul>i ~u thO'
B.s. NORMAN Cameron, Wisconsin
Con nguai qtrooC c1lu t~o do Sl! k~t hOOp cua m¢t
tinh trung va m¢t cai lrti'ng, bi~n c6 nay la khai
di~m cbo m¢t ~huc3i nhfrng Sl! vi~c kinh hoang xay
ra rna k~t qua la ph6i thai roi bao thai. Tir luc
th1;l. thai, y~u t6 sinh ly, di truy~n dli duooc xac dinh
Tir luc nay tai luc sinh, S\1' bi~n thai ella coo th~
m6'i nay tuy thu¢c rn¢l so nhfrng hoau cauh : sl!
a
CllU t~o sinh ly cua trung di thQ. tinh, vi~c
trti'ng n~m y~n trong thanh tir cung. st! c1\u t~o
nhau va nhfrng ca c~u trQ' giup bao v~ bao thai dang
thanh mnh va lam cho bao thai If ttu'qc song yen him trong m<)t tinh
than thiet khong co gi sanh k~p vai nguo'i m~ yen
qui. C6 th~ qna qnyet r~ng, hi¢n nay gia thuy~t
nay hoan toan vo din crr. NgmYi ta dii tht l1ghi¢m
la, co th~ tung hic t~o ra'roi ch~m dut vaiphan Xl;l
co' dieu ki~n sO' d~ng doi vai m!)t bao thai hai thling
trU'ac khi sinh (Sperlt). NhU'ng khong co gi chung
minh dJl'ng nay
ngtrng tr~ thi hao thai khong co cO' s(Sng sot. Ro r~t
la (tc)'i s(Sng trong hung m~ gom co r~it it trach
nhi¢m, 8\1' tuO'ng quan giii'a 1111;'. con la 111(>t tuO'ng
quan hoan tO~\ll m(>t chien. V!).y ma moi tuo'ng quan
nay-it ra rieng aoi v6'i phoi thai-la m(>t s\f ki~n
thulin sinh v(\t ly ; phoi thai n~m trong m(>t nO'i tru
lin, co nhu'ng h~ thong bao v~ t\f d(>ng. va no trao
d&i nhii'ng chat d?c, long va hai qua trung gian clla
cM nhau. Con ngoai ra chi la tmyng tUQ'ng ca.
Qua trinh sinh san dB. Ca111 hung cho biet bao
nhung IS' thuy(Hk~ h'r thai xa xua t6'i ngay nay.
Trong nhu'ng gia thnyet m6'i nha!. ph& bi~n nhat
lit. 1y thnyH elm OTTO RANK eho ding nhan cach
clla dira tre hoan toan tily thuoc vao en(>c b~ truexuat khoi thien ng chi 13. S\f nhKc l::).i nhu'ng xao
'"
1
~•
•
.'l
xnyen JH101 sO' SIll h , St! n h'" l' nay . ra S\l' (Ie
ac ~l , gay
dQa phlti tach 1'o'i khoi ngtro'i millh yen qni. Ollg
a
20
T1NH DVC
eho rEing kinh llghi~m sinh na t~o ra ( SV' xao
xuy~n sO' glng», va cm.g eho ding nhfrng b~nh than
kinh ~6f chi~n cung do do rna phat xuat. Nhfrng
gi~rihich nay con ahh hmYng van cac ly thuyH
hi~n d~i d~ c~p t6'i nhan cach va nhfrng r()i lo~n
dm cach Xlr s~r (R. Sears).
. Nhfrng gia thuy~t cva Rank va b~~t haa nhli'ng
h~ lul).n ella thuy~t do hoan toan sai lam khi doi
chi~u v6'i tht;rc t~. Bi~u din ban la lam sao hi~t
ding qua trinh sinh na eo ho~c khong t~o ra n~n
tang cua m(>t ky uc co Hnh cach hfru hi¢u v~ sau
nay. Tat ca nhfrng khao cuu v~ tri nh6' cua tre em
gan ~ay da chtrng minh IlgtrQ'c l~i. (Dudyacha). B~
minh chung. q.gm'ti ta thay ding nhfrng tri¢u chtrng
ngo~i thtrO'ng cua thai lam bqn hoan toan bt quen
di vi hoai ni¢1Jl do da b! don nen. Khong nhfrng gia
thuy~t nay cho ding co th~ tM tl}O l~i hoai ni¢m
trong bl;mg m~ la cai chilc, ma con cho rang quen
nhat thi~t bao ham st;r dOI\ ep, di~u nay chiing dling
gi ca. Ta cling khong--th~ chap nhl).n ma khong
ki~m nhl).n lai qua quy~t cua m(>t vai can b¢nh la
minh nh6' l~i thai sO' sinh dtrQ'c. Nhfrng trtrang hQ'p
xac tht;rc va dung ve ky uc tung phan elta ngtrai
16'n, hc;m lilm m6'i co nhfrng ngtrai c6 hoai ni¢m
trtr6'c thai len m(>t, khong ai nh6' l~i dtrQ'c hoi len
6thang.
Nhfrn~ slf ki~n thlfc slf tha11 thl).p dtrqc lien
2i
quan tai qua trinh sinh nb la nhtr sau : hic lam
bon, th~ cMit dua be trai quamQt cUQc bien chuyen
v~ sinh v~t ly rna suot d6'i no khong the .nao co
GlfQ'C liin thu haL No r6'i bo nO'i tru ngu trong mrac'
trong cM mang gQi Ia mang bQc bao thai de song
trong mQt nO'i kho rao, nO'i day, no ph3.i xir dung
nhfrng co g~ng mai me cua b~p thitde co dtrQ'c
dU'&ng kill va thuc an. no cling phai bai tiel nhfrng
chat thira bang nhfrng tac dQug hatt~n cua sl! hili
tiel, lo~i bo chat dO': No phai hi~u chinh coo nan.s
dieu hoa nhi~t dQ cua cO' th~ va dQ am cua Ian da.
GiO' day, no hi nhfrng khoi ItrQ'ng hao vay va nhtr
v~y (i~t ra nhfrng hoan dmh mai me cho no. No hi
nhfrng kich thich do anh sang, tieng oQng va Sl!
d~t de, v~n dl;mg cua ngtreri khac.
Hl1n nhien, qua trinh sinh nb Ia mQt cai gi kho
khan cho ca m~ I~n con. Trong Iuc sinh n(S.t hao
thai bi nhung suc ep m~nh me do vi~c tir cung co
I~i d~ dliy no ra ngoai va chiu Sl! de khang
cua nhfrng tha th!t d5i khang. 51! co dan
cua tir cung' cuoi ciIng dliy dtrQ'c dua nho qna
am d~o uho h~p de ra ngoai. the gi&i.
Hinh th~ SQ ella mQt em he sO' sinh chung to cai
suc m~nh cua mQt co g~ng dil hdan thanh. Trong
nhung trtr6'ng hQ'p d~c hi~tt doi khi ~ay ra nhii-ng
dc roi trong b¢ may ho hap ho~c cac vet thuO'ug
trong nilo. Tuy nhien, th~t Iii vo ich khi di;it ra gia