Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Tiểu học Lớp 5 Tuyển tập 90 đề Cảm thụ văn học lớp 5 (kèm đáp án)...

Tài liệu Tuyển tập 90 đề Cảm thụ văn học lớp 5 (kèm đáp án)

.DOC
52
42762
141

Mô tả:

Tuyển tập 90 đề Cảm thụ văn học lớp 5 (kèm đáp án)
TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) I. ThÕ nµo lµ c¶m thô v¨n häc? C¶m thô v¨n häc lµ sù c¶m nhËn nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt, nh÷ng ®iÒu s©u s¾c, tÕ nhÞ vµ ®Ñp ®Ï cña v¨n häc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm (cuèn truyÖn, bµi v¨n, bµi th¬...) hay mét bé phËn cña t¸c phÈm (®o¹n v¨n , ®o¹n th¬...thËm chÝ mét tõ ng÷ cã gi¸ trÞ trong c©u v¨n, c©u th¬) Nh vËy, c¶m thô v¨n häc cã nghÜa lµ khi ®äc (nghe) mét c©u chuyÖn, mét bµi th¬... ta kh«ng nh÷ng hiÓu mµ cßn ph¶i xóc c¶m, tëng tîng vµ thËt sù gÇn gòi, “nhËp th©n” víi nh÷ng g× ®· ®äc... §Ó cã ®îc n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc s©u s¾c vµ tinh tÕ, cÇn cã s say mª, høng thó khi tiÕp xóc víi th¬ v¨n; chÞu khã tÝch lòy vèn hiÓu biÕt vÒ thùc tÕ cuéc sèng vµ v¨n häc; n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tiÕng ViÖt phôc vô cho c¶m thô v¨n häc. II. C¸ch viÕt mét ®o¹n bµi c¶m thô v¨n häc: a. §äc kü ®Ò bµi, n¾m ch¾c yªu cÇu cña bµi tËp (ph¶i tr¶ lêi ®îc ®iÒu g×? CÇn nªu bËt ®îc ý g×?...) b. §äc vµ t×m hiÓu vÒ c©u th¬ (c©u v¨n ) hay ®o¹n trÝch ®îc nªu trong bµi (Dùa vµo yªu cÇu cô thª cña bµi tËp ®Ó t×m hiÓu, vÝ dô: c¸ch dïng tõ ®Æt c©u; c¸ch dïng h×nh ¶nh, chi tiÕt; c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt quen thuéc nh so s¸nh, nh©n hãa, ®iÖp ng÷...®· gióp em c¶m nhËn ®îc néi dung, ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï, s©u s¾c). c. ViÕt ®o¹n v¨n vÒ c¶m thô v¨n häc (kho¶ng 5-7 dßng) híng vµo yªu cÇu cña ®Ò bµi. (§o¹n v¨n cã thÓ b¾t ®Çu b»ng mét c©u “më ®o¹n” ®Ó dÉn d¾t ngêi ®äc hoÆc tr¶ lêi th¼ng vµo c©u hái chÝnh; tiÕp ®ã, cÇnnªu râ c¸c ý theo yªu cÇu cña ®Ò bµi; cuèi cïng, cã htÓ “kÕt ®o¹n” b»ng mét c©u ng¾n gän ®Ó “gãi” l¹i néi dung c¶m thô) N¾m v÷ng yªu cÇu vÒ c¶m thô v¨n häc ë tiÎu häc, kiªn tr× tËp luyÖn tõng bíc (tõ dÔ ®Õn khã), nhÊt ®Þnh häc sinh sÏ viÕt ®îc nh÷ng ®o¹n v¨n hay vÒ c¶m thô v¨n häc, sÏ cã ®îc n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc tèt ®Ó ph¸t hiÖn biÕt bao ®iÒu ®¸ng quý trong v¨n häc vµ cuéc sèng cña chóng ta. §Ò 1: Trong bµi Dõa ¬i! (TiÕng ViÖt5 , tËp mét), nhµ th¬ Lª Anh Xu©n cã viÕt: “Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng RÔ dõa c¾m s©u vµo lßng ®©t, Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng.” Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong ®o¹n th¬ trªnnãi lªn nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vÒ ngêi d©n miÒn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü? Bµi lµm: 1 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Trong khæ th¬ trªn (trÝch trong bµi Dõa ¬i) cña nhµ th¬ Lª Anh Xu©n, ta thÊy t¸c gi¶ nh muèn th«ng qua h×nh tîng c©y dõa ®Ó ca ngîi phÈm chÊt kiªn cêng, anh dòng, hiªn ngang, tù hµo trong chiÕn ®Êu cña ngêi d©n miÒn Nam. §ång thêi t¸c gi¶ còng muèn nãi lªn phÈm chÊt trong s¸ng, thñy chung, dÞu dµng, ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng vµ ý chÝ kiªn cêng b¸m trô, g¾n bã chÆt chÏ víi m¶nh ®Êt quª h¬ng m×nh cña ngêi d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc. §Ò 2: T¶ c¶nh ®Ñp Sa Pa, nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch ®· viÕt: “Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸i, tr¾ng long lanh mét c¬n ma tuyÕt trªn nh÷ng cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý.” (§êng ®i Sa Pa- TiÕng ViÖt 4, tËp mét, 1995) Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ®ã. Bµi lµm: Cã lÏ cha cã t¸c gi¶ nµo t¶ c¶nh Sa Pa l¹i ®Ñp ®Ï, tinh tÕ vµ sèng ®éng nh nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch. T¸c gi¶ ®· khÐo lÐo sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®¶o ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh, ®Ó lµm næi bËt vÎ ®Ñp nªn th¬ cña c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ thêi tiÕt ë Sa Pa. §ång thêi ®iÖp tõ “tho¾t c¸i” t¹o cho chóng ta c¸i c¶m xóc ®ét ngét, ngì ngµng tríc sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi tiÕt ë Sa Pa. Sù thay ®æi nhanh chãng ®Õn møc bÊt ngê Êy khiÕn ngêi ®äc nh l¹c vµc mét tiªn c¶nh vËy. §Ò 3: Trong bµi Bãc lÞch (TiÕng ViÖt 2, tËp hai., 1995) nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc cã viÕt: “Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn...” Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn? Bµi lµm: Trong ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc nh muèn nãi víi chóng ta r»ng: Ta häc hµnh ch¨m chØ th× trong cuèn vë hång ®Ñp ®Ï cña chóng ta sÏ ®îc ghi l¹i nh÷ng ®iÓm mêi do chÝnh nh÷ng kiÕn thøc mµ ngµy ®ªm ta miÖt mµi häc tËp. Bëi vËy cã thÓ nãi: Ngµy h«m qua tuy ®· qua ®i nhng sÏ ®îc nh¾c ®Õn khi ta cã nh÷ng kiÕn thøc, cã nh÷ng thµnh qu¶ mµ “ngµy h«m qua” ta ®· tÝch lòy ®îc. 2 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) §Ò 4: Bãng m©y H«m nay trêi n¾ng nh nung MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy ¦íc g× em hãa ®¸m m©y Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m (Thanh Hµo) §äc bµi th¬ trªn, em thÊy cã nh÷ng nÐt g× ®Ñp vÒ t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi mÑ? Bµi lµm: §äc bµi th¬ trªn, ta thÊy t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi mÑ m×nh thËt ®Ñp ®Ï vµ thËt ®¸ng quý träng.T×nh c¶m ®ã ®îc thÓ hiÖn qua sù c¶m th«ng víi nh÷ng viÖc lµm vÊt v¶ cña mÑ nh ph¬i lng ®i cÊy díi c¸i nãng nh nung vµ sù íc mong ®îc gãp phÇn lµm cho mÑ ®ì vÊt v¶ trong c«ng viÖc: Hãa thµnh ®¸m m©y ®Ó che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m, gióp mÑ lµm viÖc trªn ®ång m¸t mÎ, khái bÞ n¾ng nãng. §ã lµ mét t×nh th¬ng võa s©u s¾c, võa cô thÓ vµ thiÕt thùc cña ngêi con ®èi víi mÑ. §Ò 5: Trong bµi Vµm Cá §«ng (TiÕng ViÖt 3, tËp mét), nhµ th¬ Hoµi Vò cã viÕt: “§©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa, vên c©y Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chë t×nh th¬ng trang tr¶i ®ªm ngµy.” §äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña dßng s«ng quª h¬ng nh thÕ nµo? Bµi lµm: NÕu nh ai còng cã mét dßng s«ng th× ch¾c sÏ ch¹nh lßng th¬ng nhí khi ®äc bµi th¬ “Vµm Cá §«ng” cña nhµ th¬ Hoµi Vò. Bëi dßng s«ng quª h¬ng kh«ng nh÷ng lµ n¬i n« ®ïa, ngôp lÆn cña con trÎ mµ cßn ®a níc vÒ t¾m m¸t cho ruéng lóa, n¬ng khoai, cho nh÷ng khu vên b¹t ngµn c©y tr¸i nh chÝnh dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ nu«i dìng c¸c con tõ thöa lät lßng. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ dßng níc ¨m ¾p nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy yªu th¬ng, s½n sµng chia sÎ tÊm lßng m×nh cho nh÷ng ®øa con vµ cho hÕt th¶y mäi ngêi. §Ò 6: Trong bµi C« gi¸o líp em (TiÕng ViÖt 2, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn Xu©n Sanh cã viÕt: “C« d¹y em tËp viÕt 3 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Giã ®a tho¶ng h¬ng nhµi N¾ng ghÐ vµo cöa líp Xem chóng em häc bµi” Em h·y cho biÕt: khæ th¬ trªn ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× næi bËt? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp em thÊy ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï ë c¸c b¹n häc sinh? Bµi lµm: Trong khæ th¬ trªn, t¸c gi¶ ®· dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa ®Ó cho ta thÊy ®îc tinh thÇn häc tËp rÊt ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh. Sù ch¨m chØ, miÖt mµi häc tËp cña c¸c b¹n kh«ng nh÷ng lµm vui lßng «ng bµ, cha mÑ mµ cßn lµm cho c¶nh vËt xung quanh (n¾ng) còng muèn ngõng ®ïa nghÞch ®Ó ghÐ vµo cöa líp xem c¸c b¹n häc bµi. §Ò 7: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TiÕng ViÖt 4, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: “ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i! Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n C¸nh cß bay l¶ rËp rên, M©y mê che ®Ønh Trêng S¬n sím chiÒu” §äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ ®Êt níc ViÖt Nam? Bµi lµm: §Êt níc ViÖt Nam ta hiÖn ra trong khæ th¬ trªn cña nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi thËt giµu ®Ñp vµ ®¸ng yªu, thËt nªn th¬ vµ hïng vÜ. Sù giµu ®Ñp vµ ®¸ng yªu ®ã ®ùoc thÓ hiÖn qua nh÷ng h×nh ¶nh: BiÓn kóa mªnh m«ng høa hÑn mét sù no ®ñ, c¸nh cß bay l¶ rËp rên thËt thanh b×nh, gi¶n dÞ vµ ®¸ng yªu. Sù hïng vÜ vµ nªn th¬ ®îc thÓ hiÖn qua h×nh ¶nh ®Ønh Trêng S¬n cao vêi vîi sím chiÒu m©y phñ. §Êt níc ViÖt Nam ta t¬i ®Ñp biÕt nhêng nµo! §Ò 8: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), mhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt: “Mai sau, Mai sau, Mai sau, §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh.” Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? C¸ch diÔn ®¹t cña nhµ th¬ cã g× ®éc ®¸o, gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã? 4 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Bµi lµm: Nh÷ng c©u th¬ kÕt thóc bµi “Tre ViÖt Nam” cña nhµ th¬ NguyÔn Duy nh»m kh¼ng ®Þnh mét mµu xanh vÜnh cöu cña tre ViÖt Nam, søc sèng bÊt diÖt cña con ngêi ViÖt Nam, truyÒn thèng cao ®Ñp cña con ngêi ViÖt Nam. Nhµ th¬ ®· khÐo lÐo thay ®æi c¸ch ng¾t nhÞp, ng¾t dßng vµ ®iÖp ng÷ ‘ ’ mai sau” gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh më ra v« tËn t¹o bao ý th¬ ©m vang, bay bæng vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc nh÷ng liªn tëng thËt phong phó. Tõ “xanh” ®îc nh¾c l¹i 3 lÇn trong dßng th¬ víi sù kÕt hîp kh¸c nhau (xanh tre/ xanh mµu / tre xanh) t¹o nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong phó vµ kh¼ng ®Þnh sù trêng tån cña mµu s¾c, cña søc sèng d©n téc. §Ò 9: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt: “Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi nghiªng nghiªng m¸i lîp bao ®êi n¾ng ma ChiÕc giêng tre qu¸ ®¬n s¬ Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.” Em h·y cho biÕt: §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï, th©n th¬ng? Bµi lµm: §äc ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu ®· cho chóng ta thÊy h×nh ¶nh ng«i nhµ cña B¸c- n¬i B¸c ®îc sinh ra vµ ®· tr¶i qua nh÷ng ngµy th¬ Êu ë quª B¸c thËt ®¬n s¬ vµ gi¶n dÞ nh bao nhiªu ng«i nhµ kh¸c ë lµng quª ViÖt Nam. M¸i tranh nghiªng nghiªng tr¶i bao mïa ma n¾ng, chiÕc giêng tre, chiÕc vâng gai thËt méc m¹c ®¬n s¬. Sèng trongng«i nhµ b×nh dÞ ®ã, B¸c ®· ®îc Êp ñ, che chë, vç vÒ bëi t×nh c¶m yªu th¬ng cña gia ®×nh (vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ) vµ cã lÏ còng chÝnh n¬i ®ã ®· khëi nguån cho nh÷ng chÝ híng lín lao, vÜ ®¹i sau nµy cña B¸c §Ò 10: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt: “Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ §i hÕt ®êi, lßng mÑ vÉn theo con” Hai dßng th¬ trªn ®· gióp em c¶m nhËn ®îc ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï? Bµi lµm: §äc hai c©u th¬ trªn, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cho chóng ta thÊy t×nh yªu th¬ng cña mÑ dµnh cho con thËt vÜ ®¹i, thiªng liªng nh m¹ch níc nguån kh«ng bao giê v¬i c¹n. Dï con ®· lín kh«n, dï ®· ®i hÕt cuéc ®êi, sèng trän c¶ cuéc ®êi th× t×nh th¬ng cña mÑ ®èi víi con vÉn cßn sèng m·i, vÉn dâi theo bªn con ®Ó lo l¾ng, ®Ó quan t©m, ®Ó gióp ®ì, tiÕp søc m¹nh cho con v¬n lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi: t×nh th¬ng cña mÑ dµnh cho con lµ mét t×nh th¬ng bÊt tö. 5 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) PhÇn I: Mét sè ®Ò c¶m thô v¨n häc Líp 5 vµ gîi ý lµm bµi (§©y chØ lµ nh÷ng ý chÝnh trong néi dung c¶m thô, yªu cÇu em ph¶i biÕt viÕt nh÷ng ý chÝnh trªn thµnh mét, hai ®o¹n v¨n hoµn chØnh, cã c©u Më, c©u KÕt vµ phÇn Th©n ®o¹n râ rµng vµ hay, chø kh«ng ®îc chØ chÐp y nguyªn nh÷ng gîi ý ®ã.) C©u 1: Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt: Yªu biÕt mÊy nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t Gi÷a ®«i bê dµo d¹t lóa ng« non Yªu biÕt mÊy, nh÷ng con ®êng ca h¸t Qua c«ng trêng míi dùng m¸i nhµ son! Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé c¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc nh÷ng vÎ ®Ñp g× trªn ®Êt níc chóng ta? Gîi ý Qua khæ th¬ t¸c gi¶ ®· béc lé c¶m xóc m¹nh mÏ cña m×nh tríc nh÷ng c¶nh ®Ñp cña quª h¬ng, ®Êt níc: VÎ ®Ñp cña nh÷ng “dßng s«ng b¸t ng¸t” ®ang ch¶y gi÷a “®«i bê dµo d¹t lóa non”. Nh÷ng vÎ ®Ñp ®· høa hÑn mét cuéc sèng Êm no cho nh÷ng ngêi d©n trªn ®Êt níc chóng ta. -VÎ ®Ñp cña nh÷ng “ con ®êng ca h¸t” (vui, phÊn khëi) v× ®îc ch¹y qua c«ng trêng ®ang x©y dùng nh÷ng m¸i nhµ ngãi míi. §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp cña h¹nh phóc ®Çy høa hÑn ®èi víi nh©n d©n ta. C©u 2: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TV5-tËp 1), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i! Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n. C¸nh cß bay l¶ dËp dên, M©y mê che ®Ønh Trêng S¬n sím chiÒu. Nªu nh÷ng c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý §o¹n th¬ béc lé c¶m xóc d¹t dµo cña t¸c gi¶ tríc nh÷ng vÎ ®Ñp b×nh dÞ trªn ®Êt níc ViÖt Nam th©n yªu. H×nh ¶nh “ biÓn lóa” réng mªnh m«ng gîi cho ta niÌm tù hµo vÒ sù giµu ®Ñp, trï phó cña quª h¬ng. H×nh ¶nh “ c¸nh cß bay l¶ dËp dên” gîi vÎ nªn th¬, xao xuyÕn mäi tÊm lßng. §Êt níc cßn mang niÒm tù hµo víi vÎ ®Ñp hïng vÜ cña “®Ønh Trêng S¬n” cao vêi vîi sím chiÒu m©y phñ. §o¹n th¬ ®· gióp ta c¶m nhËn ®îc t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý vµ tù hµo vÒ ®Êt níc cña t¸c gi¶ NguyÔn §×nh Thi. C©u 3: Trong cuèn Håi kÝ B¸c Hå, hai nhµ v¨n Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh ®· t¶ phong c¶nh quª h¬ng B¸c nh sau: 6 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Tríc m¾t chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ B¸c víi c¸nh ®ång quª B¸c. Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu xanh, xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh rÊt mît mµ cña lóa ®¬ng thêi con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre; ®©y ®ã mét vµi c©y phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. §äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dïng tõ ng÷ nh vËy ®· gãp phÇn gîi t¶ ®IÒu g× vÒ c¶nh vËt trªn quª B¸c? Gîi ý §o¹n v¨n dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh thËt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng c¶nh vËt: ruéng mÝa xanh pha vµng, lóa chiªm ®¬ng thêi con g¸i (giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh) cã mµu xanh rÊt mît, rÆng tre xanh ®Ëm, phi lao xanh biÕc. C¸ch dïng tõ ng÷ nh vËy gãp phÇn gîi t¶ vÎ ®Ñp nªn th¬ vµ trµn trÒ søc sèng cña c¶nh vËt trªn quª h¬ng B¸c. C©u 4: §äc bµi th¬ sau: Quª em Bªn nµy lµ nói uy nghiªm Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©y Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay lng trêi… (TrÇn §¨ng Khoa) Em h×nh dung ®îc c¶nh quª h¬ng cña nhµ th¬ trÇn §¨ng Khoa nh thÕ nµo? Gîi ý Bµi th¬ cho ta thÊy quª h¬ng cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa rÊt ®Ñp. Mét bªn cã ngän nói uy nghiªm nh ®øng ®ã tõ bao ®êi nay. Mét bªn lµ c¸nh ®ång réng mªnh m«ng, tr¶i xa tÝt t¾p nh ®Õn tËn ch©n trêi. ë gi÷a lµ xãm lµng th©n yªu ®îc che bëi bãng c©y xanh m¸t. Xa xa, h×nh ¶nh dßng s«ng hiÖn tr¾ng nh÷ng c¸nh buåm, tr«ng nh ®µn chim s¶i c¸nh bay trªn trêi cao. VÎ ®Ñp cña quª h¬ng nhµ th¬ lµm cho ta thªm yªu quª h¬ng ®Êt níc ViÖt Nam. C©u 5: Trong bµi TiÕng ®µn Ba-la-lai-ca trªn s«ng §µ, nhµ th¬ Quang Huy ®· miªu t¶ mét ®ªm tr¨ng võa tÜnh mÞch võa sinh ®éng trªn c«ng trêng s«ng §µ nh sau: Lóc Êy C¶ c«ng trêng say ngñ c¹nh dßng s«ng Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ Nh÷ng xe ñi, xe ben sang vai nhau n»m nghØ 7 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) ChØ cßn thiÕng ®µn ng©n nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. Khæ th¬ trªn cã h×nh ¶nh nµo ®Ñp nhÊt? H×nh ¶nh Êy cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c? Gîi ý H×nh ¶nh ®Ñp nhÊt ®îc gîi lªn qua c©u th¬: ChØ cßn tiÕng ®µn ng©n nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa s©u s¾c: gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, gi÷a ¸nh tr¨ng víi dßng s«ng dêng nh cã sù g¾n bã, hoµ quyÖn thËt ®Ñp ®Ï. TiÕng ®µn ng©n nga, lan to¶ trong ®ªm tr¨ng nh lay ®éng c¶ mÆt níc s«ng §µ, lµm cho dßng s«ng nh dßng tr¨ng Êy trë nªn lÊp lo¸ng ¸nh tr¨ng ®Ñp. C©u 6: Trong bµi Bµi ca vÒ tr¸i ®Êt, nhµ th¬ §Þnh H¶i cã viÕt: Tr¸i ®Êt nµy lµ cña chóng m×nh Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh Bå c©u ¬i, c¸nh chim gï th¬ng mÕn H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sang biÓn Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay! Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay! §o¹n th¬ trªn gióp em c¶m nhËn ®îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu? Gîi ý C¶m nhËn vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu: -Tr¸i ®Êt lµ tµi s¶n v« gi¸ cña tÊt c¶ mäi ngêi. -Tr¸i ®Êt ®îc so s¸nh víi h×nh ¶nh qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh cho thÊy vÎ ®Ñp cña sù b×nh yªn, cña niÒm vui trong s¸ng, hån nhiªn. -Tr¸i ®Êt hoµ b×nh lu«n Êm ¸p tiÕng chim gï (h×nh ¶nh chim bå c©u thêng dïng lµm biÓu tîng cña hoµ b×nh). -Tr¸i ®Êt ®Ñp vµ nªn th¬ víi h×nh ¶nh c¸nh chim h¶i ©u bay chËp chên trªn sãng biÓn. C©u 7: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt: H¹t g¹o lµng ta Cã b·o th¸ng b¶y Cã ma th¸ng ba Giät må h«i sa 8 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Nh÷ng tra th¸ng s¸u Níc nh ai nÊu ChÕt c¶ c¸ cê Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy… Em hiÓu ®o¹n th¬ trªn nh thÕ nµo? H×nh ¶nh ®èi lËp trong ®o¹n th¬ gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×? Gîi ý H¹t g¹o cña lµng quª ta ®· tr¶i qua biÕt bao nhiªu khã kh¨n thö th¸ch to lín cña thiªn nhiªn: nµo lµ b·o th¸ng b¶y (thêng lµ b·o to), nµo lµ ma th¸ng ba (thêng lµ ma lín). H¹t g¹o cßn ®îc lµm ra tõ nh÷ng giät må h«I cña ngêi mÑ hiÒn trªn c¸nh ®ång n¾ng löa: “Giät må h«i sa/ Nh÷ng tra th¸ng s¸u/ Níc nh ai nÊu/ ChÕt c¶ c¸ cê/Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy …”. H×nh ¶nh ®èi lËp cña hai dßng t¬ cuèi (“Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy”) gîi cho ta nghÜ ®Õn sù vÊt v¶, gian tru©n cña ngêi mÑ khã cã g× so s¸nh næi. Cµng c¶m nhËn s©u s¾c ®îc nçi vÊt v¶ cña ngêi mÑ ®Ó lµm ra h¹t g¹o, ta cµng thªm th¬ng yªu mÑ biÕt bao nhiªu. C©u 8: T¶ vÎ ®Ñp cña rõng m¬ ë H¬ng S¬n (Hµ T©y), trong bµi Rõng m¬ cña nhµ th¬ TrÇn Lª V¨n cã ®o¹n: Rõng m¬ «m lÊy nói M©y tr¾ng ®äng thµnh hoa Giã chiÒu ®«ng gên gîn H¬ng bay gÇn bay xa… H·y ghi l¹i vµi dßng c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp hÊp dÉn cña rõng m¬ H¬ng S¬n. Rõng m¬ bao quanh nói, rõng m¬ ®îc nh©n ho¸ (“«m lÊy nói”) cµng cho ta thÊy sù g¾n bã víi nói mét c¸ch gÇn gòi, th©n thiÕt vµ yªu th¬ng. Hoa m¬ në tr¾ng nh m©y trªn trêi ®äng (kÕt) l¹i. Giã chiÒu ®«ng nhÑ nhµng gên gîn ®a h¬ng hoa m¬ lan to¶ kh¾p n¬i. Cã thÓ nãi: ®o¹n th¬ ®· vÏ ra bøc tranhmang vÎ ®Ñp cña ®Êt trêi thiªn nhiªn hoµ quyÖn trong rõng m¬ H¬ng S¬n. C©u 9: Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng cã ®o¹n t¶ c¶nh nh sau: PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc. §©u ®ã, tõ khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng, tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh réng h¬n… (Theo Hoµng Phñ Ngäc Têng) 9 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Em h·y cho biÕt: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh nµo cã søc gîi t¶ sinh ®éng? Gîi t¶ ®îc ®iÒu g×? Gîi ý -H×nh ¶nh cã søc gîi t¶ sinh ®éng: khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc (khi xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu)- gîi t¶ vÎ Êm ¸p, b×nh yªn cña ngêi d©n th«n xãm ven s«ng, gióp ngêi ®äc tëng tîng ra bøc tranh thuû mÆc ®¬n s¬ nhng cã c¶ mét kh«ng gian réng r·i (khãi bay lªn bÇu trêi, tre tróc vµ s«ng níc trªn mÆt ®Êt). -¢m thanh cã søc gîi t¶ sinh ®éng: tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc (ë ®©u ®ã sau khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng) dêng nh cã søc ©m vang xa réng trong khung c¶nh tÜnh lÆng, khiÕn t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c mÆt s«ng nghe nh réng h¬n, gîi cho ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc vÎ thanh b×nh vµ nªn th¬ cña mét buæi chiÒu trªn s«ng H¬ng. C©u 10: Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: ThuyÒn ta lít nhÑ trªn Ba BÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh M©y tr¾ng bßng bÒnh tr«i lÆng lÏ M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn hå Ba BÓ nh thÕ nµo? Gîi ý Khi con thuyÒn lít nhÑ trªn Ba BÓ, nh×n thÊy c¶ m©y trêi, nói xanh in bang trªn mÆt níc, t¸c gi¶ c¶m thÊy m×nh ®îc ®i trªn con thuyÒn ®ang tr«i trªn bÇu trêi vµ ngän nói cao, m¸i chÌo khua níc lµm cho bang nói rung rinh, c¶nh vËt thªm k× ¶o, nªn th¬. §ã lµ nh÷ng c¶m xóc tríc hå Ba BÓ ®Ñp ®Ï vµ th¬ méng, thÓ hiÖn t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng cña t¸c gi¶ ®èi víi thiªn nhiªn dÊt níc t¬i ®Ñp. C©u 11: KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng, nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt: §ªm ®ªm t«i võa chip m¾t C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ TiÕng l¨n nh ®¸ lë trªn ngµn. §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®· ®Ó l¹i Ên tîng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶? V× sao nh vËy? Gîi ý §o¹n th¬ cho ta thÊy nh÷ng h×nh ¶nh ®· ®Ó l¹i Ên tîng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶: tiÕng ®Ëp c¸nh cña con chim sÎ nhá nh cÇu mong sù gióp ®ì 10 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) trong ®ªm c¬n b·o vÒ gÇn s¸ng; nh÷ng qu¶ trøng trong tæ kh«ng cã chim mÑ Êp ñ sÏ m·i m·i kh«ng në thµnh chim non ®îc. Nh÷ng h×nh ¶nh ®ã lµm nªn tiÕng väng “khñng khiÕp” trong giÊc ngñ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n, day døt kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶. C©u 12:Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h¬ng th¬m trong th¶o qu¶ nh sau: Giã t©y lít thít ba qua rõng, quyÕn h¬ng th¶o qu¶ ®i, r¶i theo triÒn nói, ®a h¬ng th¶o qu¶ ngät lung, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th¬m. Ngêi ®i rõng th¶o qu¶ vÒ, h¬ng th¬m ®¹m ñ Êp trong tõng nÕp ¸o, nÕp kh¨n. H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u nh»m nhÊn m¹nh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý T¸c gi¶ ®· lÆp l¹i liªn tiÕp 3 lÇn tõ “th¬m” (®iÖp tõ), dïng c¸c tõ th¬m nång, th¬m ®Ëm ®Ó nhÊn m¹nh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn. C©u ®Çu cña ®o¹n v¨n tuy dµi nhng ®îc ng¾t thµnh nhiÒu côm tõ diÔn t¶ c¬n giã mang h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong rõng bay ®i xa réng. Ba c©u ng¾n tiÕp theocµng kh¼ng ®Þnh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn nh lan to¶, thÊm ®îm vµo tÊt c¶ thiªn nhiªn, ®Êt trêi. H¬ng th¶o qu¶ chÝn cßn Êp ñ trong tong nÕp ¸o, nÕp kh¨n cña ngêi ®i tõ rõng vÒ, th¬m m·i víi thêi gian. C©u 13: Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«io, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh viÕt: Rõng cä ¬i! Rõng cä! L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêi T«i yªu thêng vÉn gäi MÆt trêi xanh cña t«i. Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h¬ng nh thÕ nµo? Gîi ý Khæ th¬ béc lé t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý cña t¸c gi¶ ®èi víi rõng cä cña quª h¬ng. T¸c gi¶ trß chuyÖn víi rõng cä nh trß chuyÖn víi ngêi th©n(“Rõng cä ¬i! Rõng cä!”), t¶ nh÷ng chiÕc l¸ cä võa ®Ñp võa ngêi ngêi søc sèng. H×nh ¶nh “MÆt trêi xanh cña t«i” ë c©u th¬ cuèi kh«ng chØ nãi lªn sù liªn tëng, so s¸nh chÝnh x¸c cña t¸c gi¶ (l¸ cä xoÌ nh÷ng c¸nh nhá dµI tr«ng xa nh “mÆt trêi ” d©ng to¶ chiÕu nh÷ng “tia n¾ng xanh”) mµ cßn béc lé râ t×nh c¶m yªu mÕn vµ tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ rõng cä cña quª h¬ng. C©u 14: KÕt bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt: BÇy ong gi÷ hé cho ngêi Nh÷ng loµi hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy. 11 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) ®Ï? Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa g× ®Ñp Gîi ý Qua hai dßng th¬, ta thÊy c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa thËt ®Ñp ®Ï: BÇy ong rong ruæi kh¾p n¬i ®Ó t×m hoa, hót nhuþ, mang vÒ lµm thµnh nh÷ng giät mËt th¬m ngon. Nh÷ng giät mËt ong ®îc lµm nªn bëi sù kÕt tinh tõ h¬ng th¬m vÞ ngät cña nh÷ng loµi hoa. Do vËy, khi thëng thøc mËt ong, dï hoa ®· tµn phai theo thêi gian nhng con ngêi vÉn c¶m thÊy nh÷ng mµu hoa ®îc “gi÷ l¹i” trong h¬ng th¬m, vÞ ngät cña mËt ong. Cã thÓ nãi: bÇy ong ®· gi÷ g×n ®îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn ®Ó ban tÆng con ngêi, lµm cho cuéc sèng cña con ngêi thªm h¹nh phóc. C©u 15: Trong bµ C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn cã viÕt: Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm Bµn tay cña bÐ ®ì ®Çn mÑ cha BÐ häc giái, bÐ nÕt na BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan. §o¹n th¬ trªn gióp em thÊy ®îc nh÷ng ®iÌu g× ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu? Gîi ý §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu: ©m thÇm, lÆng lÏ lµm nhiÒu c«ng viÖc ®ì ®Çn cho cha mÑ, häc hµnh giái giang, c xö tèt víi mäi ngêi (tÝnh nÕt tèt ).C« bÐ xøng ®¸ng lµ co tÊm trong gia ®×nh, lµ con ngoan cña cha mÑ, lu«n ®em ®Õn niÒm vui, h¹nh phóc cho mäi ngêi . C©u 16: Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña b¸c Hå, trong bµi th¬ B¸c ¬i !, nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt: B¸c sèng nh trêi ®Êt cña ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tù do cho mçi ®êi n« lÖ S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ. §o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu ? Gîi ý §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng nÐt ®Ñp trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu. §ã lµ cuéc sèng gÇn gòi víi tÊt c¶ mäi ngêi nh trêi ®Êt cña ta, cuéc sèng trµn ®Çy t×nh yªu th¬ng ®Õn tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa. C¶m ®éng nhÊt lµ cuéc sèng cña B¸c lu«n v× h¹nh phóc cña con ngêi. B¸c hi sinh c¶ ®êi m×nh v× cuéc sèng ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tù do cho mçi ®êi n« lÖ, v× niÒm vui cho tÊt c¶ mäi ngêi (“S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ “). 12 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) C©u 17: §äc hai c©u ca dao : -Ai ¬i, ®õng bá ruéng hoang, Bao nhiªu tÊc ®Êt, tÊc vµng Êy nhiªu. -Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu. Em hiÓu ®ùoc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ngêi? Gîi ý Hai c©u ca dao ®· ghóp ta hiÓu ®îc ý nghÜa ®Ñp ®Ï cña lao ®éng trong cuéc sèng cña con ngêi. C©u ca dao thø nhÊt khuyªn ngêi n«ng d©n h·y ch¨m chØ cµy cÊy, trång trät, ®õng bá ruéng hoang. Bëi v×, mçi tÊc ®Êt cã gi¸ trÞ nh tÊc vµng (“Bao nhiªu tÊc ®Êt,tÊc vµng bÊy nhiªu”). C©u ca dao thø hai còng lµ lêi nh¾n göi ngêi n«ng d©n h·y cÇn cï lao ®éng. Bëi v×, c«ng viÖc ®i cÊy ®i cµy h«m nay tuy vÊt v¶, khã nhäc nhng sÏ ®em l¹i cuéc sèng no ®ñ, sung tóc cho ngµy mai (“B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu”). C©u 18: Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt : Tí lµ chiÕc xe lu Ngêi tí to lï lï Con ®êng nµo míi ®¾p Tí san bµng t¨m t¾p Con ®êng nµo r¶i nhùa Tí lµ ph¼ng nh lôa Trêi nãng nh löa thiªu Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu Trêi l¹nh nh íp ®¸ Tí cµng l¨n véi v·. Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu (xe l¨n ®êng ), t¸c gi¶ muèn ca ngîi ai? Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý? Gîi ý Qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, t¸c gi¶ muèn ca ngîi ngêi c«ng d©n lµm ®êng cho mäi ngêi ®i l¹i. Nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña xe lu còng chÝnh lµ nh÷ng phÈm chÊt ®¸nh kÝnh träng cña ngêi c«ng nh©n lµm ®êng. Hä ®· lao ®éng víi tinh thÇn nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cao: san bµng con ®êng míi ®¾p, lµ ph¼ng con ®êng r¶i nhùa, mÆc cho “Trêi nãng nh löa thiªu” hay “Trêi l¹nh nh íp ®¸” vÉn lµm viÖc miÖt mµi. ChiÕc xe lu hay chÝnh lµ ngêi c«ng nh©n ®· lµm nªn nh÷ng con ®êng, ®em niÒm vui ®Õn cho mäi ngêi ®i trªn con ®êng ®ã. 13 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) C©u 19: trong Th göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña níc ViÖt Nam ®éc lËp (1945), B¸c Hå ®· viÕt: Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã bíc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi cac cêng quèc n¨m ch©u ®îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em. Lêi d¹y cña B¸c Hå kÝnh yªu ®· gióp em hiÓu ®ëc tr¸ch nhiÖm cña ngêi häc sinh ®èi víi viªc häc tËp nh thÕ nµo? Gîi ý Lêi d¹y cña B¸c Hå ®· gióp em hiÓu ®îc tr¸ch nhiÖm cña ngêi häc sinh ®èi víi viÖc häc tËp vµ rÌn luyÖn ®Ó trë thµnh ngêi “trß giái, con ngoan”. Cã nh vËy, khi lín lªn, ta míi cã thÓ gãp phÇn tÝch cùc ®Ó x©y dùng ®Êt níc cµng giÇu m¹nh, lµm cho non s«ng ViÖt Nam ®îc s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u trªn thÕ giíi. C©u 20 (thi n¨m 2006-2007) : §äc bµi th¬ sau : C¶ nhµ ®i häc §a con ®Õn líp mçi ngµy Nh con, mÑ còng “tha thÇy”, “chµo c«” ChiÒu qua bè ®ãn, t×nh cê Con nghe bè còng “chµo c«”, “tha thÇy”… C¶ nhµ ®i häc, vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ Nhµ m×nh nh thÓ ®îc … ba ®iÓm mêi. (Cao Xu©n S¬n) Em c¶m nhËn ®îc niÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ qua khæ th¬ thø hai trong bµi th¬ nh thÕ nµo? Gîi ý NiÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ ®îc diÔn t¶ qua khæ th¬ thø hai thËt hån nhiªn vµ ®¸ng yªu. Khi c¶ nhµ ®Òu ®I häc, ®Òu lµ häc trß cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o th× ai còng ®îc chia sÎ niÒm vui, nçi buån trong häc tËp. Khi cã “®iÓm xÊu” th× “buån l©y c¶ nhµ”. Khi ®îc “®iÓm 10” th× niÒm vui còng ®îc nh©n lªn. KÕt qu¶ häc tËp tèt ®· thËt sù lµm cho c¶ nhµ sung síng vµ h¹nh phóc. C©u 21: H×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®îc nhµ th¬ B»ng ViÖt qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh sau: Con bÞ th¬ng, n»m l¹i mét mïa ma Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ Nhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua....... 14 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Con xãt lßng, mÑ h¸i tr¸i bëi ®µo Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ Khoai níng, ng« bung ngät lßng ®Õn thÕ Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ. H×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ ®îc gîi t¶ qua hai khæ th¬ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt thËt c¶m ®éng. MÑ th¬ng anh chiÕn sÜ th¬ng binh nh th¬ng ®øa con ruét thÞt, mÑ ch¨m sãc anh “©n cÇn mµ lÆng lÏ”. C¨n nhµ “yªn ¾ng” chØ cã “ tiÕng ch©n ®I rÊt nhÑ” cña mÑ nh gi÷ g×n, n©ng nui giÊc ngñ cho “con”. MÑ ®em ®Õn cho “ con” tr¸I bëi ®µo, canh t«m nÊu khÕ ®Ó “con” ®ì “ xãt lßng, nh¹t miÖng”. MÑ lµm cho “con” ngät lßng bëi h¬ng vÞ cña khoai níng, ng« bung ®Ëm ®µ t×nh quª h¬ng, khiÕn cho mçi sím mai trong nhµ vÊn v¬ng lµn khãi Êm. Cã thÓ nãi: H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ trong bµi MÑ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt chÝnh lµ h×nh ¶nh ®Ñp ®Ï cña quª h¬ng th©n yªu. C©u 22: Trong bµi Bé ®éi vÒ lµng, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: C¸c anh vÒ M¸i Êm nhµ vui TiÕng h¸t c©u cêi Rén rµng xãm nhá. C¸c anh vÒ Tng bõng tríc ngâ, Líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau. MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u Vui ®µn con ë rõng s©u míi vÒ. Em h·y cho biÕt: Nh÷ng h×nh ¶nh nµo thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhë khi bé ®éi vÒ? V× sao c¸c anh bé ®éi ®îc mäi ngêi mõng rì ®ãn chµo nh vËy? Gîi ý -Nh÷ng h×nh ¶nh thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhá khi bé ®éi vÒ: m¸i Êm nhµ vui, tiÕng h¸t c©u cêi rén rµng xãm nhá, líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau, mÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u. (NiÒm vui cña mÑ giµ khi ®ãn bé ®éi vÒ thËt khã nãi nªn lêi, chØ dån nÐn bªn ngoµi mµ kh«ng biÓu lé ra bªn ngoµi). -C¸c anh bé ®éi ®îc mäi ngêi mõng rì ®ãn chµo nh vËy bëi v×: c¸c anh ®i chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h¬ng, ®Êt níc, s½n sµng hi sinh th©n m×nh ®Ó ®em l¹i cuéc sèng Êm no h¹nh phóc cho mäi ngêi; c¸c anh lµ con em cña nh©n d©n, lu«n gÇn gòi gióp ®ì mäi ngêi víi t×nh c¶m yªu th¬ng ®Ñp ®Ï. C©u 23: Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc, h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong ®ªm khuya thµnh phè ®îc miªu t¶ nh sau: Trong ®ªm khuya v¾ng vÎ, 15 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Chó ®i tuÇn ®ªm nay. NÐp m×nh díi bãng hµng c©y Giã ®«ng l¹nh buèt ®«i tay chó råi! RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i! Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m. §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c? Gîi ý §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh cã nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch: ®ªm khuya v¾ng vÎ (khi mäi ngêi ®· yªn giÊc ngñ say), giã mïa ®«ng ngoµi trêi lµm l¹nh buèt ®«i tay. Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa thËt ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c: ngêi chiÕn sÜ rÊt quan t©m vµ yªu th¬ng c¸c ch¸u thiÕu nhi, s½n sµng chÞu ®ùng khã kh¨n gian khæ cña gi¸ rÐt ®ªm khuya (“RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i!”) ®Ó gi÷ m·i cho c¸c ch¸u giÊc ngñ Êm ¸p, b×nh yªn (“Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m”). §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp cña tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi cuéc sèng vµ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña c¸c anh chiÕn sÜ ®èi víi con ngêi. C©u 24:Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña ngêi mÑ nh sau: Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi MÑ th¬ng a-kay, mÑ th¬ng bé ®éi Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Mai sau con lín vung chµy lón s©n… Theo em, lêi h¸t ru cña ngêi mÑ ®· béc lé nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c? Gîi ý -Lêi h¸t ru cña ngêi mÑ béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng s©u nÆng ®èi víi ®øa con cßn nhá, ®èi víi anh bé ®éi ®ang chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h¬ng: “MÑ th¬ng a-kay, mÑ th¬ng bé ®éi”. -Lêi h¸t ru cßn béc lé niÒm hi väng lín lao vµ ®Ñp ®Ï cña mÑ: “Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn ” ®Ó nu«i anh bé ®éi, ®Ó nu«i con kh«n lín, giái giang (“Mai sau con lín vung chµy lón s©n…”) §ã lµ nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c béc lé qua lêi h¸t ru tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña mÑ. C©u 25: NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ th¬ Quang Huy cã viÕt: Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån 16 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng Bçng… nhí mét vïng nói non. Em h·y chØ râ nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ ®îc t¸c gi¶ sö dông trong khæ th¬ trªn vµ nªu ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã. Gîi ý -Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸: Cöa s«ng dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng nhng ch¼ng døt ®îc céi nguån; l¸ xanh tr«i xuèng ®Õn cöa s«ng bçng nhí mét vïng nói non. -ý nghÜa: Qua nh÷ng h×nh ¶nh trªn, t¸c gi¶ muèn ca ngîi t×nh c¶m (tÊm lßng) lu«n g¾n bã, thuû chung, kh«ng quªn céi nguån (n¬i ®· sinh ra) cña mçi con ngêi. C©u 26: Trong bµi Nhí ViÖt B¾c (TV3-tËp1) nçi nhí cña ngêi c¸n bé vÒ xu«i ®îc nhµ th¬ Tè H÷u gîi t¶ nh sau: Ta vÒ mÝnh cã nhí ta Ta vÒ, ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi. Rõng xanh hoa chuèi ®á t¬i §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng. Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng Nhí ngêi ®an nãn chuèt tõng sîi giang… Em h·y cho biÕt: Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c? Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ngêi c¸n bé? Gîi ý -Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí “nh÷ng hoa cïng ngêi” (c¶nh vµ ngêi) ë chiÕn khu ViÖt B¾c: +C¶nh: Hoa chuèi rõng ®á t¬i næi bËt trªn nÒn l¸ xanh (“Rõng xanh hoa chuèi ®á t¬i”), hoa m¬ në tr¾ng kh¾p c¸nh rõng khi mïa xu©n vÒ (“Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng”). +Ngêi: Ngêi ®i rõng trªn n¬ng (“§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng”), ngêi ®an nãn cÇn cï, ch¨m chØ “chuèt tõng sîi giang”. -Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng, g¾n bã s©u nÆng cña ngêi c¸n bé víi m¶nh ®Êt vµ con ngêi ViÖt B¾c-“c¸i n«i” cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C©u 27: Trong bµi §Êt níc, nhµ th¬ nguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Níc chóng ta, Níc nh÷ng ngêi cha bao giê khuÊt §ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®Êt Nh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ. 17 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? Gîi ý -§Êt níc ViÖt Nam lµ ®Êt níc cña nh÷ng ngêi dòng c¶m, kiªn cêng cha bao giê chÞu khuÊt phôc tríc kÎ thï x©m lîc. §ªm ®ªm, “r× rÇm trong tiÕng ®Êt” lµ lêi nãi cña cha «ng tõ ngh×n xa väng vÒ nh¾n nhñ con ch¸u. -Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë ta h·y ghi nhí vµ ph¸t huy truyÒn thèng bÊt khuÊt cña cha «ng tõ “nh÷ng buæi ngµy xa” (nh÷ng ngµy th¸ng ®Çy vÎ vang vµ ®¸ng tù hµo vÒ lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc). C©u 28: §äc hai khæ th¬ sau trong bµi H¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim Dòng: Ngµy «ng trång nh·n Ch¸u cßn bÐ th¬ V©ng lêi «ng dÆn Ch¸u tíi ch¸u che. … Nay mïa qu¶ chÝn Th¬m h¬ng nh·n lång Ch¸u ¨n nh·n ngät Nhí «ng vun trång. Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ngêi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn? Gîi ý -“Ch¸u cßn bÐ th¬” nhng biÕt nghe lêi «ng dÆn, ngoan ngo·n, chÞu khã ch¨m sãc c©y nh·n do tay «ng trång (“V©ng lêi «ng dÆn. Ch¸u tíi ch¸u che”). -Ch¸u tuy cßn nhá nhng ®· cã t×nh c¶m ®Ñp ®Ï, biÕt nUèng níc nhí nguån- ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y: ®îc ¨n nh·n ngät nhng lu«n nhí ®Õn c«ng ¬n cña «ng- ngêi ®· vun trång c©y nh·n. C©u 29: Trong bµi NghÖ nh©n B¸t trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt vÏ cña c« g¸i lµm ®å gèm nh sau: Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t ma Bót chao gîn níc T©y Hå l¨n t¨n Hµi hoµ ®êng nÐt hoa v¨n D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng. §o¹n th¬ gióp em c¶m nhËn ®îc nÐt bót tµi hoa cña ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng nh thÕ nµo? Gîi ý 18 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) NÐt bót trªn tay ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng thËt tµi hoa: -Khi “bót nghiªng” (phÈy nhanh nhanh tõ trªn xuèng), nh÷ng h¹t ma bçng hiÖn ra nh ®ang bay lÊt phÊt ngoµi trêi. -Khi “bót chao” (®a qua ®a l¹i nhÑ nhµng), nh÷ng gîn níc (lµn sãng nhÑ) T©y Hå nh ®ang chuyÓn ®éng l¨n t¨n tríc m¾t ta. Nh÷ng “®êng nÐt hoa v¨n” rÊt “hµi hoµ” còng ®îc t¹o nªn tõ c©y bót Êyc©y bót lµm cho vÎ ®Ñp cña cuéc sèng hiÖn ra mét c¸ch sinh ®éng trªn ®å gèm B¸t Trµng. C©u 30: ViÕt vÒ ngêi mÑ, nhµ th¬ Tr¬ng Nam H¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau: Thêi gian ch¹y qua tãc mÑ MÑ ¬i, trong lêi mÑ h¸t Mét mµu tr¾ng ®Õn n«n nao Cã c¶ cuéc ®êi hiÖn ra Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng Lêi ru ch¾p con ®«i c¸nh Cho con ngµy mét thªm cao. Lín råi con sÏ bay xa. (TrÝch trong Lêi mÑ h¸t) gi¶? Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ g× cña t¸c Gîi ý §o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ. H×nh ¶nh m¸i tãc mÑ b¹c tr¾ng v× thêi gian lµm cho t¸c gi¶ xóc ®éng ®Õn n«n nao. ý ®èi lËp trong hai c©u th¬ “Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng/ Cho con ngµy mét thªm cao.” Nh muèn béc lé suy nghÜ vÒ lßng biÕt ¬n cña t¸c gi¶ ®èi víi mÑ. MÑ ®em ®Õn cho con c¶ cuéc ®êi trong lêi h¸t, mÑ ch¾p cho con “®«i c¸nh” ®Ó råi lín lªn con sÏ bay xa. Nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ thËt ®Ñp ®Ï biÕt bao nhiªu. C©u 31: Trong bµi Thî rÌn, nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt: Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùc Quai mét trËn, níc tu õng ùc Hai vai trÇn bãng nhÉy må h«i Còng cã khi thÊy thë qua tai. Lµm thî rÌn vui nh diÔn kÞch R©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝch NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u. §o¹n th¬ trªn gióp em hiÓu vÒ ngêi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao? Gîi ý 19 TẬP 90 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (CÓ ĐÁP ÁN) -C«ng viÖc cña ngêi thî rÌn thËt nÆng nhäc vµ vÊt v¶, thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt: lµm viÖc trong mïa hÌ th× “Quai mét trËn, níc tu õng ùc” (quai bóa nÆng nhäc), “Hai vai trÇn, bãng nhÉy må h«i”, cã nh÷ng lóc mÖt ®Õn møc “thë qua tai” (ý nãi rÊt mÖt). -MÆc dï c«ng viÖc nÆng nhäc vµ vÊt v¶ nhng nh÷ng ngêi thî rÌn vÉn l¹c quan, yªu ®êi v× hä rÊt yªu c«ng viÖc cña m×nh. Hä vui nh “diÔn kÞch” v× thÊy mÆt mòi ai nom còng ngé (“R©u b»ng than, mäc lªn b»ng thÝch”), tÝnh t×nh ai còng hån nhiªn, vui nhén (“NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau”). Cho nªn “nô cêi” lu«n në trªn m«i nh÷ng ngêi thî rÌn (“Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u”), khiÕn hä thªm ®Ñp ®Ï, ®¸ng yªu. C©u 32: Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø (ngêi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ), trong t¸c phÈm Hßn ®Êt cña nhµ v¨n Anh §øc cã ®o¹n viÕt: ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ. ChÝnh t¹i n¬i nµy, mÑ chÞ ®· h¸t ru chÞ ngñ. Vµ ®Õn lóc lµm mÑ, chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa… §äc ®o¹n v¨n trªn, em hiÓu ®îc v× sao chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng? Gîi ý §äc ®o¹n v¨n, ta thÊy chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng bëi v×: quª h¬ng lµ n¬i chÞ sinh ra “n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc chµo ®êi”, ®îc nu«i dìng ®Ó trëng thµnh vµ cã vÎ ®Ñp quý gi¸ “n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ”. Còng chÝnh t¹i m¶nh ®Êt cña que h¬ng, chÞ ®îc ngñ ngon vµ lín lªn trong tiÕng ru cña ngêi mÑ th©n yªu; ®Õn khi lµm mÑ, “chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa”, l¹i nu«i con lín kh«n b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña ngêi mÑ. C©u 33: Trong bµi Sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã viÕt: §i qua thêi Êu th¬ Bao ®iÒu bay ®i mÊt ChØ cßn trong ®êi thËt TiÕng ngêi nãi víi con H¹nh phóc khã kh¨n h¬n Mäi ®iÒu con ®· thÊy Nhng lµ con giµnh lÊy Tõ hai bµn tay con. Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi· tuæi Êu th¬: 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan