Bµi 32
C¸C T¦ THÕ §Ó KH¸M BÖNH
Môc tiªu
1. KÓ c¸c môc ®Ých cña t− thÕ kh¸m vµ trÞ liÖu th«ng th−êng.
2. Nªu c¸c ¸p dông cña t− thÕ kh¸m vµ trÞ liÖu th«ng th−êng cho tõng tr−êng hîp
bÖnh.
3. Nªu c¸c yªu cÇu cña kü thuËt ®Æt ng−êi bÖnh ë c¸c t− thÕ kh¸m vµ trÞ liÖu.
1. Môc ®Ých
T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho b¸c sÜ kh¸m bÖnh.
Gióp ng−êi bÖnh ®−îc tho¶i m¸i tiÖn nghi khi kh¸m.
2. NhËn ®Þnh ng−êi bÖnh
T×nh tr¹ng tri gi¸c: tØnh, h«n mª…
BÖnh lý kÌm theo: liÖt, chÊn th−¬ng cét sèng, vÕt th−¬ng vïng l−ng, khã
thë, tim m¹ch…
Tæng tr¹ng gÇy, trung b×nh hay bÐo ph×.
3. Dông cô
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
MÒn hay v¶i ®¾p vµ kh¨n l«ng khi cÇn che ngùc
TÊm cao su vµ v¶i phñ (nÕu cÇn)
Gèi chªm (nÕu cÇn)
B×nh phong.
Bóa ph¶n x¹
T¨m b«ng
Má vÞt soi ©m ®¹o
K×m tiÕp liÖu
PhiÕn kÝnh
Que gßn
271
− èng nghe, m¸y ®o huyÕt ¸p.
4. Kü thuËt tiÕn hµnh
4.1. B¸o vµ gi¶i thÝch cho ng−êi bÖnh biÕt viÖc s¾p lµm
4.2. §Æt ng−êi bÖnh n»m t− thÕ thÝch hîp
4.3. Che b×nh phong cho kÝn ®¸o
4.3.1. T− thÕ n»m ngöa: dïng ®Ó kh¸m tæng qu¸t, kh¸m ngùc, bông, ch©n
a. §¾p mÒn cho ng−êi bÖnh ®−îc Êm ¸p
vµ kÝn ®¸o
b. Bá h¼n quÇn ¸o ra (nÕu cÇn)
c. §Æt ng−êi bÖnh n»m ngöa, ®Çu cã gèi
d. Hai tay xu«i theo th©n m×nh hoÆc ®Ó
trªn ngùc
e. Hai ch©n ch©n th¼ng hoÆc co l¹i
H×nh 32.1. T− thÕ n»m ngöa
4.3.2. T− thÕ n»m ngöa ch©n chèng vµ
bÑt ra: kh¸m ©m ®¹o, th¨m dß trùc trµng
a. Lãt tÊm cao su vµ phñ v¶i d−íi m«ng
ng−êi bÖnh
b. §Æt ng−êi bÖnh n»m ngöa
c. Che kÝn ng−êi bÖnh b»ng mÒn hoÆc v¶i
®¾p
d. Bá h¼n quÇn ng−êi bÖnh ra
e. §Æt 2 ch©n ng−êi bÖnh chèng lªn vµ
bÑt ra, m«ng s¸t c¹nh gi−êng (nÕu
n»m trªn bµn kh¸m, ®Æt m«ng ng−êi
bÖnh s¸t c¹nh bµn vµ ®Ó 2 bµn ch©n
trªn gi¸ ®ì)
H×nh 32.2. T− thÕ n»m ngöa, ch©n
chèng bÑt réng
4.3.3. T− thÕ n»m ngöa, ch©n chèng bÑt ra nhiÒu h¬n (h×nh 32.3): kh¸m
vïng héi ©m, trùc trµng, ©m ®¹o, bµng quang, cæ tö cung (t− thÕ s¶n phô khoa)
a. Lãt tÊm cao su vµ v¶i phñ d−íi m«ng ng−êi bÖnh.
b. §Æt ng−êi bÖnh n»m ngöa.
c. Che kÝn ng−êi bÖnh b»ng mÒn hay v¶i ®¾p.
d. Bá h¼n quÇn ng−êi bÖnh ra.
272
e. §Æt hai ch©n ng−êi bÖnh co s¸t bông vµ dang réng ra, m«ng s¸t c¹nh
gi−êng (nÕu n»m trªn bµn kh¸m, ®Æt m«ng ng−êi bÖnh s¸t c¹nh bµn vµ ®Ó
2 bµn ch©n trªn gi¸ ®ì).
H×nh 32.3. T− thÕ s¶n phô khoa
H×nh 32.4. T− thÕ Sim’s
4.3.4. T− thÕ n»m nghiªng vÒ bªn tr¸i (Sim’s): kh¸m hËu m«n, ©m ®¹o
a. Lãt tÊm cao su vµ v¶i phñ d−íi m«ng ng−êi bÖnh.
b. §¾p mÒn.
c. Bá h¼n quÇn ng−êi bÖnh ra.
d. §Æt ng−êi bÖnh n»m nghiÖng vÒ bªn tr¸i, ch©n trªn co s¸t bông, ch©n d−íi
h¬i co, tay tr¸i ®Ó ra sau l−ng, tay ph¶i «m gèi tr−íc ngùc.
4.3.5. T− thÕ n»m sÊp: kh¸m vïng g¸y, l−ng, cét sèng, m«ng
a. §¾p mÒn cho ng−êi bÖnh ®−îc Êm vµ
kÝn ®¸o.
b. Bá h¼n quÇn ¸o ra.
c. §Æt ng−êi bÖnh n»m sÊp mÆt nghiªng
mét bªn trªn gèi.
d. Hai tay ng−êi bÖnh xu«i theo th©n
m×nh hoÆc ®Ó trªn ®Çu.
e. Hai ch©n th¼ng.
H×nh 32.5. T− thÕ n»m sÊp
4.3.6. T− thÕ n»m chæng m«ng: soi trùc
trµng, kh¸m ©m ®¹o (ng−êi bÖnh ph¶i ®−îc
lµm s¹ch ruét tr−íc khi soi trùc trµng).
H×nh 32.6. T− thÕ n»m chæng m«ng
273
4.3.7. T− thÕ ®øng: kh¸m chØnh h×nh, thÇn kinh
Cho ng−êi bÖnh ®øng th¼ng, ®i qua, ®i l¹i hoÆc lµm
nh÷ng cö ®éng nh− co, duçi 2 tay, 2 ch©n ®Ó b¸c sü xem xÐt
nh÷ng t×nh tr¹ng bÊt th−êng cña c¬ thÓ.
5. Dän dÑp dông cô
§em dông cô vÒ phßng lµm viÖc.
Dän röa vµ tr¶ vÒ chç cò.
6. Ghi hå s¬
Ngµy giê b¸c sÜ kh¸m bÖnh.
H×nh 32.7. T− thÕ
®øng
VÞ trÝ vµ t− thÕ kh¸m.
C¸c mÉu thö (nÕu cã).
Ph¶n øng cña ng−êi bÖnh (nÕu cã).
Tªn b¸c sÜ kh¸m bÖnh.
Tªn ®iÒu d−ìng phô t¸.
7. Nh÷ng ®iÓm cÇn l−u ý
ChuÈn bÞ hå s¬ vµ dông cô ®Çy ®ñ tr−íc khi kh¸m.
Vïng kh¸m ph¶i ®−îc chuÈn bÞ tèt.
Lu«n trÊn an ng−êi bÖnh, gi÷ cho ng−êi bÖnh ®−îc kÝn ®¸o, Êm ¸p trong
khi kh¸m.
Gióp ng−êi bÖnh mÆc l¹i quÇn ¸o mét c¸ch tho¶i m¸i sau khi kh¸m.
NÕu cã göi chÊt tiÕt ®i xÐt nghiÖm nhí ghi vµo hå s¬.
C¢U HáI L¦îNG GI¸
Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt
1. ChuÈn bÞ t− thÕ kh¸m bÖnh cho ng−êi bÖnh víi môc ®Ých lµ:
A. T¹o thuËn lîi cho thÇy thuèc khi kh¸m bÖnh
B. Gióp ng−êi bÖnh tiÖn nghi, tho¶i m¸i trong lóc kh¸m
C. Gióp th©n nh©n ng−êi bÖnh yªn t©m
D. TiÕt kiÖm thêi gian cho b¸c sÜ vµ ®iÒu d−ìng
274
E. A vµ B ®óng
2. ChuÈn bÞ ng−êi bÖnh tr−íc khi kh¸m ta cÇn, ngo¹i trõ:
A. B¸o vµ gi¶i thÝch cho ng−êi bÖnh biÕt viÖc s¾p lµm
B. Che b×nh phong cho kÝn ®¸o
C. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ dông cô tr−íc khi kh¸m
D. B¸o vµ gi¶i thÝch, che b×nh phong cho kÝn, ®ång thêi chuÈn bÞ ®Çy ®ñ
dông cô tr−íc khi kh¸m
E.
Nhê ng−êi nhµ n©ng ®ì ng−êi bÖnh
3. T− thÕ n»m ngöa, ch©n chèng vµ bÑt ra dïng ®Ó kh¸m:
A. Kh¸m vïng ngùc
D. Kh¸m tæng qu¸t
B. Kh¸m vïng cét sèng
E. Kh¸m vïng ngùc
C. Kh¸m ©m ®¹o, th¨m dß trùc trµng
4. T− thÕ n»m nghiªng vÒ bªn tr¸i (Sim’s) dïng trong kh¸m:
A. Kh¸m ©m ®¹o
D. Kh¸m cæ tö cung
B. Kh¸m vïng chËu
E. Kh¸m bµng quang
C. Kh¸m hËu m«n, trùc trµng
5. Khi soi trùc trµng, cÇn cho ng−êi bÖnh n»m ë t− thÕ:
A. T− thÕ n»m ngöa th¼ng
B. T− thÕ n»m ngöa hai ch©n chèng
C. T− thÕ n»m ngöa hai ch©n chèng vµ bÑt ra
D. T− thÕ n»m sÊp
E. T− thÕ n»m chæng m«ng
Ph©n biÖt c©u ®óng (§) – sai (S):
6. CÇn ph¶i béc lé vïng kh¸m tr−íc khi b¸c sü ®Õn kh¸m bÖnh ®Ó tiÕt kiÖm
®−îc thêi gian kh¸m.
7. Ph¶i lu«n gi÷ cho ng−êi bÖnh ®−îc kÝn ®¸o trong suèt thêi gian kh¸m.
8. T− thÕ n»m chæng m«ng th−êng ¸p dông trong tr−êng hîp néi soi trùc trµng.
9. T− thÕ ch©n chèng bÑt ra th−êng ¸p dông trong tr−êng hîp th¨m kh¸m
phô khoa.
10. T− thÕ n»m sÊp th−êng ¸p dông trong th¨m kh¸m vïng l−ng, m«ng.
§¸p ¸n: 1.E, 2.E ,3.C, 4.C, 5.E, 6.S, 7.§, 8.§, 9.§, 10.§.
275
- Xem thêm -