Đề thi học sinh giỏi quốc gia môn địa lý lớp 12 có hướng dẫn và đáp án
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Kú thi chän häc sinh giái quèc gia
Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004
§Ò chÝnh thøc
M«n: §Þa lÝ - B¶ng A
Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Ngµy thi: 11/3/2004
C©u 1:
a) H·y vÏ vÞ trÝ cña Tr¸i §Êt trªn quü ®¹o chuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi vµo c¸c
ngµy Xu©n ph©n, Thu ph©n, H¹ chÝ, §«ng chÝ. Vµo c¸c ngµy ®ã, ¸nh s¸ng MÆt Trêi
chiÕu vu«ng gãc ë vÜ ®é nµo trªn Tr¸i §Êt? Gi¶i thÝch t¹i sao?
b) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi.
C©u 2:
§äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y ph©n tÝch ¶nh
hëng cña ®Þa h×nh ®èi víi lîng ma ë níc ta.
C©u 3:
a) §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y so s¸nh c¬ cÊu
ngµnh c«ng nghiÖp cña Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh? Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn
ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi.
b) Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, h·y cho biÕt híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh c«ng
nghiÖp cña níc ta trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc?
C©u 4:
§äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y nhËn xÐt vµ gi¶i
thÝch ®Æc ®iÓm ph©n bè d©n c vµ d©n téc ë Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé (Ranh giíi
Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé lÊy theo B¶n ®å trang 19, Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam).
-------------------------------------------------------ThÝ sinh kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu ngoµi quy ®Þnh.
Gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Kú thi chän häc sinh giái quèc gia
Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004
Híng dÉn chÊm ®Ò thi chÝnh thøc
m«n ®Þa lÝ - b¶ng A
C©u 1: 4 ®iÓm
- VÏ
1,5
+ §óng vÞ trÝ, cã ®Ò ngµy th¸ng, tªn c¸c vÞ trÝ.
+ VÏ ®êng quü ®¹o vµ híng chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi
+ VÏ ®óng trôc nghiªng cña Tr¸i §Êt vµ c¸c ®êng xÝch ®¹o, chÝ tuyÕn.
-
X¸c ®Þnh c¸c vÜ ®é vµ gi¶i thÝch
1,5
Do trôc tr¸i ®Êt nghiªng vµ kh«ng ®æi híng trong khi chuyÓn ®éng quanh mÆt trêi
nªn:
+ C¸c ngµy Xu©n ph©n vµ Thu ph©n kh«ng nöa cÇu nµo chóc vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh 0,5
s¸ng chiÕu th¼ng gãc vµo vÜ ®é 00 ( xÝch ®¹o)
+ Ngµy H¹ chÝ (22/6) BBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5
gãc víi vÜ ®é 23027’B (chÝ tuyÕn B)
+ Ngµy §«ng chÝ (22/12) NBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5
gãc víi vÜ ®é 23027’ N (chÝ tuyÕn N)
- §Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi
1,0
+ Tr¸i §Êt quay xung quanh MÆt Trêi trªn quÜ ®¹o h×nh elip theo chiÒu tõ t©y sang 0,25
®«ng.
+ Khi quay trôc Tr¸i §Êt lu«n t¹o víi mÆt ph¼ng Hoµng ®¹o 1 gãc 66033’, híng 0,50
nghiªng cña trôc kh«ng ®æi (chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn).
+ Thêi gian quay xung quanh MÆt trêi lµ 365 ngµy 5 giê, 48 phót vµ 46 gi©y.
Thëng: nÕu hs tr×nh bµy ®îc thªm tèc ®é chuyÓn ®éng trªn quü ®¹o, khi chuyÓn ®éng Tr¸i §Êt cã
1
0,25
lóc ë ®iÓm cËn nhËt cã lóc ë ®iÓm viÔn nhËt.
C©u 2: 5 ®iÓm
- Kh¸i qu¸t:
1,0
+ KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, lîng ma cña níc ta phong phó : 1500 –2000 mm
0,25
+ §Þa h×nh lµ nh©n tè quan träng tham gia vµo sù ph©n ho¸ phøc t¹p cña lîng ma
0,25
+ Kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh
0,50
- ¶nh hëng cña ®Þa h×nh ®Õn lîng ma
4,0
+ Lîng ma bÞ chi phèi bëi ®é cao, híng nói vµ híng sên cña ®Þa h×nh.
0,5
+ Lîng ma trung b×nh n¨m lín nhÊt ( trªn 3000 mm) ë c¸c vïng nói cao trªn 2000 0,5
m nh B¹ch M·, Ngäc LÜnh, T©y C«n LÜnh...
+ Híng nói ë níc ta phÇn lín theo híng T©y B¾c - §«ng Nam, nªn tïy theo mïa 0,5
giã mµ cã c¸c sên ®ãn giã vµ khuÊt giã, g©y ra lîng ma kh¸c nhau ë mçi sên
theo mïa.
- D·y Hoµng Liªn S¬n ch¾n giã §«ng B¾c, lµm cho vµo ®Çu vµ gi÷a mïa ®«ng sên 0,5
phÝa §B ma trªn 1200 mm, cßn phÝa TB chØ díi 400 mm, t¬ng tù nh vËy víi
Tam §¶o vµ Khèi vßm s«ng Ch¶y.
- Nói cao ë biªn giíi ViÖt Lµo, d·y Trêng S¬n B¾c ch¾n giã T©y Nam vµo ®Çu mïa 0,5
h¹ g©y ph¬n ( T©y B¾c, BTBé ).
- Vïng khuÊt giã: S¬n La (do cao nguyªn Hña Phan), L¹ng S¬n ( do c¸nh cung 0,5
§«ng TriÒu), Thung lòng s«ng Ba ( Trêng S¬n Nam).
+ C¸c d·y nói ch¹y ngang ra biÓn: Hoµnh S¬n, B¹ch M·, Väng Phu lµm cho mïa 0,5
®«ng c¸c vïng nµy cã ma ë sên B¾c, mïa h¹ cã ma lín ë sên Nam
+ C¸c d·y nói cùc Nam Trung Bé song song víi híng c¶ hai mïa giã kh«ng mang l¹i 0,5
ma cho vïng Ninh ThuËn , B×nh ThuËn - ma thÊp díi 800 mm.
- §ång b»ng do Ýt cã sù kh¸c biÖt vÒ ®é cao, nªn ®Þa h×nh kh«ng chi phèi sù ph©n hãa l·nh
thæ cña lîng ma. (ý nµy dµnh ®Ó thëng: 0,25 ®iÓm)
C©u 3: 6 ®iÓm
2
a) So s¸nh c¬ cÊu:
2,0
Gièng nhau:
+ §Òu lµ hai trung t©m c«ng nghiÖp cã c¬ cÊu ngµnh ®a d¹ng
1,5
. CN c¬ khÝ ( kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14),
(0,5)
. C«ng nghiÖp ho¸ chÊt (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14)
(0,25)
. C«ng nghiÖp nhÑ: (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14)
(0,5)
. C«ng nghiÖp thùc phÈm (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14)
(0,25)
Kh¸c nhau: C¬ cÊu ngµnh cña TP HCM ®a d¹ng h¬n Hµ Néi víi c¸c ngµnh
0,5
. CN luyÖn kim (luyÖn kim ®en vµ mµu)
(0,25)
. CN n¨ng lîng (nhiÖt ®iÖn)
(0,25)
Thëng 0,25 ®iÓm nÕu thÝ sinh bæ sung c¸c th«ng tin sau
- §a ra gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp, sè lîng c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp
cña hai thµnh phè so víi c¶ níc (theo néi dung trong SGK).
- HoÆc cã nh÷ng dù b¸o vÒ sù ph¸t triÓn c¬ cÊu CN cña 2 thµnh phè.
b) Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi
3,0
+ Vai trß lµ Thñ ®«, trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, KHKT quan träng nhÊt c¶ 0,25
níc
+ VÝ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi:
1,0
- Trong vïng §BSH vµ phô cËn, mét vïng ®«ng d©n, kinh tÕ ph¸t triÓn cña níc ta; (0,5)
n»m trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm vµ víi c¶ níc.
- Cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong hîp t¸c s¶n xuÊt víi c¸c trung t©m CN kh¸c ë §BSH (0,25)
vµ phô cËn.
- GÇn nguån cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng lîng (dÉn chøng).
(0,25)
+ §Çu mèi giao th«ng lín nhÊt ë phÝa B¾c (dÉn chøng) thuËn lîi ®Ó më réng vïng 0,25
cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng lîng vµ vïng tiªu thô s¶n phÈm .
+ Thµnh phè triÖu d©n, cã thÞ trêng t¹i chç, nguån lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n 0,25
cao.
+ §êng lèi chÝnh s¸ch
0,25
+ C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt. Kh¶ n¨ng thu hót m¹nh ®Çu t trong vµ ngoµi níc
0,5
+ ThÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu.
0,25
- Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn cha thuËn lîi: C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cha ®¸p øng yªu cÇu 0,25
ph¸t triÓn.
c) Híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp
3
1,0
+ Giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ chó träng ph¸t triÓn c¸c 0,5
ngµnh c«ng nghiÖp nhãm B ®Ó tËn dông c¸c lîi thÕ vÒ lao ®éng, nguyªn liÖu t¹i chç,
nh÷ng ngµnh cÇn vèn thÊp vµ thu håi vèn nhanh, ®¸p øng thÞ trêng, ®ång thêi t¹o
nguån hµng xuÊt khÈu.
+ Giai ®o¹n sau: chó träng ph¸t triÓn c¸c ngµnh CN nhãm A, trong ®ã cã nh÷ng
ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao.
0,5
C©u 4: 5 ®iÓm
- X¸c ®Þnh ®óng ranh giíi cña vïng theo trang 19 Atl¸t: bao gåm T©y Nguyªn vµ Duyªn h¶i 0,5
nam Trung Bé; B¾c gi¸p víi vïng BTB, T©y gi¸p Lµo vµ Campuchia, TN gi¸p §NB, §«ng
gi¸p biÓn §«ng.
- NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c.
+ Nh×n chung mËt ®é d©n sè thÊp vµ kh«ng ®Òu
1,75
0,25
+ Dùa vµo thang mµu mËt ®é d©n sè trong b¶ng chó gi¶i ®Ó nhËn xÐt: vïng tha d©n 0,5
nhÊt lµ díi 50ng/km2, vïng ®«ng d©n nhÊt 500-1000 ng/km2 (dÉn chøng)
+ Ph©n bè: Theo chiÒu §-T: mËt ®é tha dÇn (dÉn chøng),
0,5
+ KÓ tªn c¸c ®iÓm d©n c lµ thµnh phè hoÆc thÞ x· cña vïng theo quy m« d©n sè (dùa 0,5
vµo b¶ng chó gi¶i).
Lu ý : NÕu hs kh«ng nªu ®Çy ®ñ dÉn chøng th× chØ cho tèi ®a 1/2 tæng sè.
- Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c:
1,25
+ MËt ®é cã sù ph©n ho¸ v× ¶nh hëng cña nhiÒu nhiÒu nh©n tè: §iÒu kiÖn tù nhiªn , 0,25
tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, lÞch sö khai th¸c l·nh thæ...
+ MËt ®é d©n sè cao ë phÝa ®«ng, tha h¬n ë phÝa t©y v× vïng ®ång b»ng duyªn h¶i 0,5
phÝa ®«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho s¶n xuÊt vµ c tró, cã lÞch sö khai th¸c l·nh
thæ sím h¬n, cßn phÝa t©y lµ ®åi nói vµ cao nguyªn.
+ C¸c vïng cã mËt ®é d©n sè cao cßn do t¸c ®éng cña c¸c ®« thÞ lµ trung t©m hµnh 0,25
chÝnh, kinh tÕ, v¨n hãa cña tØnh.
+ C¸c ®« thÞ ph©n bè tËp trung ë däc theo quèc lé 1 (ven biÓn) vµ quèc lé 14 trªn T©y 0,25
Nguyªn.
- NhËn xÐt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc:
0,5
+ C¸c d©n téc cña vïng thuéc 2 dßng ng«n ng÷ chÝnh lµ Dßng Nam ¸ (nhãm ViÖt 0,25
Mêng vµ nhãm M«n Kh¬ me), dßng Nam §¶o (Malai, Polinªxia)
0.25
0,5
- Dßng Nam ¸: ph©n bè réng
+ C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ ViÖt Mêng: ph©n bè tËp trung trªn d¶i ven biÓn 0,25
(®ång b»ng vµ ®åi thÊp).
0,25
4
+ C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ M«n-Kh¬ me: cã diÖn ph©n bè réng, chñ yÕu ë
phÇn l·nh thæ ®åi nói vµ cao nguyªn phÝa t©y cña vïng ( B¾c vµ Nam T©y Nguyªn)
- Dßng Nam §¶o: ph©n bè tËp trung ë phÇn l·nh thæ gi÷a vïng kÐo dµi tõ T-§ (hoÆc nãi râ 0,25
tõ gi¸p ven biÓn Phó Yªn- Ninh ThuËn sang biªn giíi phÝa t©y)
- Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc.
0,5
+ ViÖt Mêng ë d¶i ven biÓn (hay ®ång b»ng vµ ®åi thÊp) v× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n 0,25
víi n«ng nghiÖp vµ khai th¸c biÓn, ®Þnh c sím.
+ C¸c nhãm cßn l¹i cã ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n víi n«ng-l©m nghiÖp (khai th¸c vïng ®åi 0,25
nói)
Lu ý:
- §iÓm thëng kh«ng vît qu¸ 01 ®iÓm.
- Tæng ®iÓm toµn bµi kh«ng vît qu¸ 20 ®iÓm.
5
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Kú thi chän häc sinh giái quèc gia
Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004
§Ò chÝnh thøc
M«n: §Þa lÝ - B¶ng B
Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Ngµy thi: 11/3/2004
C©u 1:
a) H·y vÏ vÞ trÝ cña Tr¸i §Êt trªn quü ®¹o chuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi vµo c¸c
ngµy Xu©n ph©n, Thu ph©n, H¹ chÝ, §«ng chÝ. Vµo c¸c ngµy ®ã, ¸nh s¸ng MÆt Trêi
chiÕu vu«ng gãc ë vÜ ®é nµo trªn Tr¸i §Êt? Gi¶i thÝch t¹i sao?
b) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi.
C©u 2:
§äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y tr×nh bµy nh÷ng
®Æc ®iÓm cña s«ng ngßi MiÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé (Ranh giíi miÒn lÊy theo
B¶n ®å trang 7, ¸tl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam).
C©u 3:
§äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y so s¸nh c¬ cÊu
ngµnh c«ng nghiÖp cña Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh? Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn
ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi.
C©u 4:
§äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y nhËn xÐt vµ gi¶i
thÝch ®Æc ®iÓm ph©n bè d©n c vµ d©n téc ë Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé (Ranh giíi
Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé lÊy theo B¶n ®å trang 19, Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam).
-------------------------------------------------------ThÝ sinh kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu ngoµi quy ®Þnh.
Gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Kú thi chän häc sinh giái quèc gia
Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004
Híng dÉn chÊm ®Ò thi chÝnh thøc
m«n ®Þa lÝ - b¶ng B
C©u 1: 4 ®iÓm
- VÏ
1,5
+ §óng vÞ trÝ, cã ®Ò ngµy th¸ng, tªn c¸c vÞ trÝ.
+ VÏ ®êng quü ®¹o vµ híng chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi
+ VÏ ®óng trôc nghiªng cña Tr¸i §Êt vµ c¸c ®êng xÝch ®¹o, chÝ tuyÕn.
-
X¸c ®Þnh c¸c vÜ ®é vµ gi¶i thÝch
1,5
Do trôc tr¸i ®Êt nghiªng vµ kh«ng ®æi híng trong khi chuyÓn ®éng quanh mÆt trêi
nªn:
+ C¸c ngµy Xu©n ph©n vµ Thu ph©n kh«ng nöa cÇu nµo chóc vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh 0,5
s¸ng chiÕu th¼ng gãc vµo vÜ ®é 00 ( xÝch ®¹o)
+ Ngµy H¹ chÝ (22/6) BBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5
gãc víi vÜ ®é 23027’B (chÝ tuyÕn B)
+ Ngµy §«ng chÝ (22/12) NBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5
gãc víi vÜ ®é 23027’ N (chÝ tuyÕn N)
- §Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi
1,0
+ Tr¸i §Êt quay xung quanh MÆt Trêi trªn quÜ ®¹o h×nh elip theo chiÒu tõ t©y sang 0,25
®«ng.
+ Khi quay trôc Tr¸i §Êt lu«n t¹o víi mÆt ph¼ng Hoµng ®¹o 1 gãc 66033’, híng 0,50
nghiªng cña trôc kh«ng ®æi (chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn).
+ Thêi gian quay xung quanh MÆt trêi lµ 365 ngµy 5 giê, 48 phót vµ 46 gi©y.
Thëng: nÕu hs tr×nh bµy ®îc thªm tèc ®é chuyÓn ®éng trªn quü ®¹o, khi chuyÓn ®éng Tr¸i §Êt cã
1
0,25
lóc ë ®iÓm cËn nhËt cã lóc ë ®iÓm viÔn nhËt.
C©u 2: 5 ®iÓm
- Ph¹m vi l·nh thæ:
0,5
- MËt ®é líi s«ng kh¸ dµy ®Æc.
0,25
- Híng ch¶y:
1,50
+ TB-§N: s«ng Hång, s«ng Ch¶y vµ h¹ lu s«ng L«, s«ng §¸y
0,25
+ Vßng cung: c¸c s«ng thuéc hÖ thèng s«ng Th¸i B×nh (s«ng CÇu, s«ng Th¬ng, s«ng 0,50
Lôc Nam), s«ng G©m, do ¶nh hëng cña c¸c d·y nói vßng cung: Ng©n S¬n, §«ng
TriÒu, S«ng G©m.
0,25
+ C¸c híng kh¸c: T- § chi lu s«ng Hång (s«ng §uèng, s«ng Luéc, s«ng Trµ LÝ) c¸c
s«ng ven biÓn Qu¶ng Ninh, híng s«ng Kú Cïng, B»ng Giang...
0,5
+ HÇu hÕt c¸c s«ng b¾t nguån tõ vïng nói cao phÝa b¾c, biªn giíi ViÖt Trung, ®æ ra
VÞnh B¾c Bé (trõ hÖ thèng s«ng Kú Cïng, B»ng Giang ®æ sang s«ng T¶ Giang cña
Trung Quèc)
- ChÕ ®é níc:
1,5
+ Nguån cung cÊp níc chñ yÕu do níc ma vµ níc ngÇm, tæng lîng níc phong 0,5
phó.
+ Mïa lò trïng víi mïa ma tõ th¸ng 5-10, mïa c¹n trïng víi mïa kh« tõ th¸ng 11-4
0,5
+ Kh«ng ®Òu: Mïa lò chiÕm 70-80% tæng lîng dßng ch¶y trªn n¨m, mïa c¹n 20 –
30%
0,5
- H×nh th¸i:
1,0
+ D¹ng nan qu¹t, nªn tËp trung lò nhanh
0,25
+ §é dµi: HÇu hÕt lµ c¸c s«ng trung b×nh vµ ng¾n trõ s«ng Hång
0,25
+ Nh×n chung c¸c s«ng cã ®é dèc lßng kh«ng lín do ch¶y trªn miÒn ®Þa h×nh t¬ng 0,25
®èi thÊp ( díi 500 m), ngo¹i trõ c¸c s«ng G©m, L«, Ch¶y cã ®é dèc lín ë thîng lu
(b¾t nguån ë vïng nói cao tõ 500- 1000 m)
+ PhÇn h¹ lu c¸c s«ng hîp thµnh mét hÖ thèng sau ®ã ph©n nh¸nh ®æ ra biÓn b»ng 0,25
nhiÒu cöa ( B¹ch §»ng, V¨n óc, Th¸i B×nh, Ba L¹t...)
- Lîng phï sa: nhiÒu, ®Æc biÖt lµ s«ng Hång.
0,25
Thëng: NÕu häc sinh nªu gi¸ trÞ cña s«ng ngßi th× thëng 0,25 ®iÓm.
C©u 3: 6 ®iÓm
2
a) So s¸nh c¬ cÊu:
2,5
Gièng nhau:
+ §Òu lµ hai trung t©m c«ng nghiÖp cã c¬ cÊu ngµnh ®a d¹ng
1,75
. CN c¬ khÝ ( kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14),
(0,5)
. C«ng nghiÖp ho¸ chÊt (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14)
(0,5)
. C«ng nghiÖp nhÑ: (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14)
(0,5)
. C«ng nghiÖp thùc phÈm (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14)
(0,25)
Kh¸c nhau: C¬ cÊu ngµnh cña TP HCM ®a d¹ng h¬n Hµ Néi víi c¸c ngµnh
0,75
. CN luyÖn kim (luyÖn kim ®en vµ mµu)
(0,5)
. CN n¨ng lîng (nhiÖt ®iÖn)
(0,25)
Thëng 0,25 ®iÓm nÕu thÝ sinh bæ sung c¸c th«ng tin sau
- §a ra gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp, sè lîng c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp
cña hai thµnh phè so víi c¶ níc (theo néi dung trong SGK).
- HoÆc cã nh÷ng dù b¸o vÒ sù ph¸t triÓn c¬ cÊu CN cña 2 thµnh phè.
b) Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi
3,5
+ Vai trß lµ Thñ ®«, trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, KHKT quan träng nhÊt c¶ 0,5
níc
+ VÝ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi:
1,0
- Trong vïng §BSH vµ phô cËn, mét vïng ®«ng d©n, kinh tÕ ph¸t triÓn cña níc ta; 0,5
n»m trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm vµ víi c¶ níc.
- Cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong hîp t¸c s¶n xuÊt víi c¸c trung t©m CN kh¸c ë §BSH 0,25
vµ phô cËn.
- GÇn nguån cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng lîng (dÉn chøng).
0,25
+ §Çu mèi giao th«ng lín nhÊt ë phÝa B¾c (dÉn chøng) thuËn lîi ®Ó më réng vïng 0,5
cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng lîng vµ vïng tiªu thô s¶n phÈm .
+ Thµnh phè triÖu d©n, cã thÞ trêng t¹i chç, nguån lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n 0,25
cao.
+ §êng lèi chÝnh s¸ch
0,25
+ C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt. Kh¶ n¨ng thu hót m¹nh ®Çu t trong vµ ngoµi níc
0,5
+ ThÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu.
0,25
- Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn cha thuËn lîi: C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cha ®¸p øng yªu cÇu 0,25
ph¸t triÓn.
C©u 4: 5 ®iÓm
- X¸c ®Þnh ®óng ranh giíi cña vïng theo trang 19 Atl¸t: bao gåm T©y Nguyªn vµ Duyªn h¶i 0,5
nam Trung Bé; B¾c gi¸p víi vïng BTB, T©y gi¸p Lµo vµ Campuchia, TN gi¸p §NB, §«ng
gi¸p biÓn §«ng.
3
- NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c.
+ Nh×n chung mËt ®é d©n sè thÊp vµ kh«ng ®Òu
1,75
0,25
+ Dùa vµo thang mµu mËt ®é d©n sè trong b¶ng chó gi¶i ®Ó nhËn xÐt: vïng tha d©n 0,5
nhÊt lµ díi 50ng/km2, vïng ®«ng d©n nhÊt 500-1000 ng/km2 (dÉn chøng)
+ Ph©n bè: Theo chiÒu §-T: mËt ®é tha dÇn (dÉn chøng),
0,5
+ KÓ tªn c¸c ®iÓm d©n c lµ thµnh phè hoÆc thÞ x· cña vïng theo quy m« d©n sè (dùa 0,5
vµo b¶ng chó gi¶i).
Lu ý : NÕu hs kh«ng nªu ®Çy ®ñ dÉn chøng th× chØ cho tèi ®a 1/2 tæng sè.
- Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c:
1,25
+ MËt ®é cã sù ph©n ho¸ v× ¶nh hëng cña nhiÒu nhiÒu nh©n tè: §iÒu kiÖn tù nhiªn , 0,25
tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, lÞch sö khai th¸c l·nh thæ...
+ MËt ®é d©n sè cao ë phÝa ®«ng, tha h¬n ë phÝa t©y v× vïng ®ång b»ng duyªn h¶i 0,5
phÝa ®«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho s¶n xuÊt vµ c tró, cã lÞch sö khai th¸c l·nh
thæ sím h¬n, cßn phÝa t©y lµ ®åi nói vµ cao nguyªn.
+ C¸c vïng cã mËt ®é d©n sè cao cßn do t¸c ®éng cña c¸c ®« thÞ lµ trung t©m hµnh 0,25
chÝnh, kinh tÕ, v¨n hãa cña tØnh.
+ C¸c ®« thÞ ph©n bè tËp trung ë däc theo quèc lé 1 (ven biÓn) vµ quèc lé 14 trªn T©y 0,25
Nguyªn.
- NhËn xÐt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc:
0,5
+ C¸c d©n téc cña vïng thuéc 2 dßng ng«n ng÷ chÝnh lµ Dßng Nam ¸ (nhãm ViÖt 0,25
Mêng vµ nhãm M«n Kh¬ me), dßng Nam §¶o (Malai, Polinªxia)
0.25
0,5
- Dßng Nam ¸: ph©n bè réng
+ C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ ViÖt Mêng: ph©n bè tËp trung trªn d¶i ven biÓn 0,25
(®ång b»ng vµ ®åi thÊp).
+ C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ M«n-Kh¬ me: cã diÖn ph©n bè réng, chñ yÕu ë 0,25
phÇn l·nh thæ ®åi nói vµ cao nguyªn phÝa t©y cña vïng ( B¾c vµ Nam T©y Nguyªn)
- Dßng Nam §¶o: ph©n bè tËp trung ë phÇn l·nh thæ gi÷a vïng kÐo dµi tõ T-§ (hoÆc nãi râ 0,25
tõ gi¸p ven biÓn Phó Yªn- Ninh ThuËn sang biªn giíi phÝa t©y)
- Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc.
0,5
+ ViÖt Mêng ë d¶i ven biÓn (hay ®ång b»ng vµ ®åi thÊp) v× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n 0,25
víi n«ng nghiÖp vµ khai th¸c biÓn, ®Þnh c sím.
+ C¸c nhãm cßn l¹i cã ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n víi n«ng-l©m nghiÖp (khai th¸c vïng ®åi 0,25
nói)
Lu ý:
- §iÓm thëng kh«ng vît qu¸ 01 ®iÓm.
- Tæng ®iÓm toµn bµi kh«ng vît qu¸ 20 ®iÓm.
4
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
k× thi chän häc sinh giái quèc gia
líp 12 THPT n¨m 2005
M«n: ®Þa lÝ, B¶ng A
Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Ngµy thi: 10/3/2005
®Ò thi chÝnh thøc
C©u 1
1) TÝnh gãc tíi cña tia s¸ng MÆt Trêi lóc 12 giê tra c¸c ngµy 21/3 vµ 23/9 ë
nh÷ng ®Þa ®iÓm díi ®©y:
§Þa ®iÓm
Lòng Có (Hµ Giang)
L¹ng S¬n
Hµ Néi
VÜ ®é
23023'B
21050'B
21002'B
§Þa ®iÓm
HuÕ
TP. Hå ChÝ Minh
Xãm Mòi (Cµ Mau)
VÜ ®é
16026'B
10047'B
8034'B
2) Nªu ý nghÜa cña gãc tíi.
C©u 2
1) Sö dông trang C¸c miÒn tù nhiªn, C - MiÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé cña
Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam, vÏ l¸t c¾t ®Þa h×nh th¼ng tõ biªn giíi ViÖt Nam - Cam pu chia
qua thµnh phè Bu«n Ma Thuét, nói Väng Phu tíi bê ®«ng b¸n ®¶o Hßn Gèm theo tØ lÖ
ngang 1: 2 000 000, tØ lÖ ®øng 1:100 000.
2) C¨n cø vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y ph©n tÝch ®Æc ®iÓm tù nhiªn däc theo l¸t
c¾t nµy.
C©u 3
Dùa vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ kiÕn thøc ®· häc, h·y x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm
gièng vµ kh¸c nhau cña c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi gi÷a §«ng Nam Bé
víi Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c.
C©u 4
Cho b¶ng sè liÖu díi ®©y:
Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) theo gi¸ thùc tÕ
ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña níc ta (§¬n vÞ tÝnh: tØ ®ång)
N«ng, l©m nghiÖp
C«ng nghiÖp
N¨m
DÞch vô
vµ thuû s¶n
vµ x©y dùng
1990
16 252
9 513
16 190
1995
62 219
65 820
100 853
1996
75 514
80 876
115 646
1997
80 826
100 595
132 202
2000
108 356
162 220
171 070
2002
123 383
206 197
206 182
(Nguån: Niªn gi¸m thèng kª CHXHCN ViÖt Nam, NXB Thèng kª, 2004, trang 49)
1
1. a) Nªu c¸c d¹ng biÓu ®å cã thÓ vÏ ®îc (chØ nªu c¸c d¹ng vµ c¸ch vÏ, kh«ng
cÇn vÏ cô thÓ) ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP theo sè liÖu ®· cho.
b) Lùa chän mét d¹ng biÓu ®å thÝch hîp nhÊt vµ gi¶i thÝch t¹i sao cã sù lùa
chän nµy.
c) VÏ biÓu ®å ®· ®îc lùa chän.
2. Tõ biÓu ®å ®· vÏ, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP ph©n theo
khu vùc kinh tÕ cña níc ta.
- ThÝ sinh kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu ngoµi qui ®Þnh.
- C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.
2
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
k× thi chän häc sinh giái quèc gia
líp 12 THPT n¨m 2005
híng dÉn chÊm
®Ò thi chÝnh thøc
M«n: ®Þa lÝ, B¶ng A
Ngµy thi: 10/3/2005
C©u 1 (4 ®iÓm)
1) TÝnh gãc tíi
2,5
a) C«ng thøc tæng qu¸t tÝnh gãc tíi t¹i c¸c ®Þa ®iÓm cã vÜ ®é kh¸c nhau:
h0 = 900 -
0,5
Trong ®ã, h0 : gãc tíi, : vÜ ®é cña ®Þa ®iÓm cÇn tÝnh, : gãc nghiªng cña tia s¸ng MÆt Trêi
víi mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.
b) Vµo c¸c ngµy 21/3 vµ 23/9, = 0, nªn h0 = 900 -
0,5
c) Gãc tíi t¹i c¸c ®Þa ®iÓm vµo chÝnh tra ngµy 21/3 vµ 23/9:
Mçi
§Þa ®iÓm
ho
§Þa ®iÓm
h0
®Þa
0
'
0
Lòng Có (Hµ Giang)
66 37
HuÕ
73 34'
®iÓm
0
'
0
'
L¹ng S¬n
68 10
TP. Hå ChÝ Minh
79 13
®óng
0
'
0
'
Hµ Néi
68 58
Xãm Mòi (Cµ Mau)
81 26
= 0,25
2) Nªu ý nghÜa cña gãc tíi
1,5
- Cho biÕt lîng ¸nh s¸ng vµ lîng nhiÖt ®em tíi mÆt ®Êt. Gãc tíi cµng gÇn vu«ng, lîng ¸nh
s¸ng vµ nhiÖt ®em tíi mÆt ®Êt cµng lín.
0,75
- Cho biÕt ®é cao cña MÆt Trêi so víi mÆt ®Êt.
0,75
Thëng, víi ®iÒu kiÖn c©u 1 cha ®¹t ®iÓm tèi ®a, nÕu cã nhËn xÐt: Gãc tíi thay ®æi ë c¸c ®Þa
®iÓm cã vÜ ®é kh¸c nhau. VÜ ®é cµng cao, gãc tíi cµng nhá vµ ngîc l¹i.
C©u 2 (5 ®iÓm)
1,5
1) VÏ l¸t c¾t ®Þa h×nh, yªu cÇu:
- VÏ cã kÜ thuËt vµ ®Ñp, phãng ®óng tØ lÖ, ghi ®ñ thang chiÒu cao (m), thÓ hiÖn ®ñ vµ ®óng c¸c
1,25
d¹ng ®Þa h×nh.
- Ghi mét sè ®èi tîng ®Þa lÝ tiªu biÓu trªn l¸t c¾t: biªn giíi ViÖt Nam - Cam pu chia, s«ng
0,25
§¾k Kr«ng, TP. Bu«n Ma Thuét, CN. §¾k L¾k, nói Väng Phu, biÓn, b¸n ®¶o Hßn Gèm.
Cã thÓ tham kh¶o h×nh giíi thiÖu sau:
H×nh 1. L¸t c¾t ®Þa h×nh tõ biªn giíi ViÖt Nam - Cam pu chia
®Õn b¸n ®¶o Hßn Gèm (TØ lÖ ngang 1: 2 000 000, tØ lÖ ®øng 1: 100 000)
1
2) Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm tù nhiªn däc theo l¸t c¾t
- VÞ trÝ: L¸t c¾t cã híng gÇn trïng §«ng - T©y, chiÒu dµi trªn 200 km, ch¹y qua l·nh thæ cña
c¸c tØnh §¾k N«ng, §¾k L¾k, Kh¸nh Hoµ, phÇn lín ch¹y trªn ®Êt liÒn, c¾t qua vÞnh V¨n Phong
vµ b¸n ®¶o Hßn Gèm.
- §Þa chÊt: Cã nÒn ®Þa chÊt phøc t¹p. Tõ T©y sang §«ng cã c¸c tÇng trÇm tÝch tuæi T2 - J2 ,
phÇn díi lµ ®¸ trÇm tÝch biÓn, phÇn gi÷a lµ trÇm tÝch lôc nguyªn, phÇn trªn lµ c¸c thµnh t¹o
lôc ®Þa; phun trµo maphic tuæi N2 - Q1; c¸c lo¹i ®¸ x©m nhËp a xit, trung tÝnh tuæi Pz1 vµ K - Kz;
cuéi, c¸t, sÐt kÕt vµ c¸c thµnh t¹o rêi bë tuæi Kz cïng mét sè ®øt g·y ®Þa chÊt,...
- §Þa h×nh:
+ Cã nhiÒu d¹ng ®Þa h×nh kh¸c nhau: cao nguyªn, nói, ®ång b»ng, vÞnh biÓn, b¸n ®¶o,...
+ Kh¸c biÖt gi÷a phÝa §«ng vµ phÝa T©y nói Väng Phu (cao 2051 m). PhÝa T©y, ®Þa h×nh tho¶i,
t¬ng ®èi b»ng ph¼ng vµ thÊp dÇn vÒ phÝa Cam pu chia, cã CN §¾k L¾k cao trªn 500 m. PhÝa
§«ng, ®Þa h×nh dèc nhanh xuèng ®ång b»ng hÑp ven biÓn vµ vÞnh V¨n Phong.
- §Êt: Cã c¸c lo¹i: ®Êt feralit trªn c¸c lo¹i ®¸ kh¸c nhau chiÕm diÖn tÝch lín nhÊt; ®Êt feralit
trªn ®¸ ba dan tËp trung nhiÒu ë khu vùc Bu«n Ma Thuét; ®Êt phï sa ë ®ång b»ng vµ ®Êt c¸t
biÓn ë b¸n ®¶o Hßn Gèm. Ngoµi ra, cßn cã ®Êt kh¸c trªn nói Väng Phu vµ ®Êt x¸m.
- KhÝ hËu: NhiÖt ®é trung b×nh n¨m trªn 200C. ë vïng nói, nhiÖt ®é thÊp h¬n, do ®é cao. Biªn
®é nhiÖt gi÷a hai mïa kh«ng lín. Lîng ma trung b×nh n¨m 1600 - 2000 mm, riªng nói
Väng Phu - trªn 2000 mm, ®ång b»ng ven biÓn vµ b¸n ®¶o Hßn Gèm - tõ 1200 ®Õn 1600 mm.
PhÝa T©y Väng Phu, ma nhiÒu vµo c¸c th¸ng V - X; phÝa §«ng Väng Phu, ma nhiÒu vµo c¸c
th¸ng IX - XI. Trong n¨m, cã hai lo¹i giã chñ yÕu: giã §B vµo mïa ®«ng vµ giã TN vµo mïa hÌ.
- S«ng ngßi: Cã s«ng §¾k Kr«ng, s«ng Hinh.
- Thùc, ®éng vËt: Cã rõng rông l¸ ë phÝa T©y nói Väng Phu vµ rõng thêng xanh ë phÝa §«ng.
Cã nhiÒu loµi ®éng vËt kh¸c nhau thuéc khu ®Þa lÝ ®éng vËt Trung Trung Bé vµ Nam Trung
Bé: voi, h¬u, nai, bß tãt, c¸ sÊu...
- BiÓn: Cã vÞnh V¨n Phong.
Thëng, víi ®iÒu kiÖn c©u 2 cha ®¹t ®iÓm tèi ®a: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè khÝ hËu ë tr¹m Bu«n
Ma Thuét, nªu gi¸ trÞ kinh tÕ cña tù nhiªn.
3,5
0,5
0,5
0,25
0,25
0,5
0,5
0,25
0,5
0,25
C©u 3 (5 ®iÓm)
1) Nªu kh¸i qu¸t vÞ trÝ ®Þa lÝ cña mçi vïng
2) Sù gièng nhau
- C¶ hai vïng ®Òu gi¸p biÓn vµ c¸c níc l¸ng giÒng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao lu
trong níc vµ quèc tÕ.
- Tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng, phong phó.
+ §Þa h×nh, ®Êt ®ai thÝch hîp víi viÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp (l©u n¨m, hµng n¨m),...
+ Nguån kho¸ng s¶n t¹o c¬ së cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, chÕ biÕn.
+ Tµi nguyªn du lÞch phong phó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn du lÞch.
- C¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô c¸c ngµnh kinh tÕ ®· ®îc h×nh thµnh.
+ C¬ së h¹ tÇng (m¹ng líi giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c, n¨ng lîng...).
+ C¸c c¬ së c«ng nghiÖp, c¸c vïng chuyªn canh.
2
0,5
1,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
3) Sù kh¸c nhau
a) VÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ
+ §«ng Nam Bé (§NB) cã thuËn lîi trong giao lu víi Cam pu chia.
+ Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c (TD&MNPB) cã lîi thÕ trong viÖc giao lu víi Trung Quèc
vµ Lµo (tuy cßn h¹n chÕ).
b) §«ng Nam Bé
- ThÕ m¹nh (so víi TD&MNPB)
+ Tµi nguyªn dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp khai th¸c vµ c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c (c¸c má dÇu: Hång Ngäc, R¹ng §«ng, B¹ch Hæ, Rång, §¹i Hïng).
+ §Þa h×nh (t¬ng ®èi b»ng ph¼ng), ®Êt (ba dan, ®Êt x¸m...) thuËn lîi cho sù h×nh thµnh vïng
chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ta.
+ D©n c ®«ng (cã TP. Hå ChÝ Minh), nguån lao ®éng dåi dµo, cã tr×nh ®é cao.
+ C¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt tèt nhÊt c¶ níc, thu hót ®Çu t (trong níc, ngoµi
níc) lín.
- H¹n chÕ chñ yÕu: thiÕu níc trong mïa kh«, « nhiÔm m«i trêng,....
c) Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c
- ThÕ m¹nh (so víi §NB)
+ TËp trung nhiÒu kho¸ng s¶n (kÓ tªn vµ n¬i ph©n bè), lµm c¬ së ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp khai kho¸ng, chÕ biÕn....
+ Nguån thuû n¨ng lín nhÊt so víi c¸c vïng trong c¶ níc (37%), t¹o ®iÒu kiÖn x©y dùng c¸c
nhµ m¸y thuû ®iÖn c«ng suÊt lín (Hoµ B×nh, Th¸c Bµ, S¬n La, Nµ Hang,....)
+ §Þa h×nh, ®Êt feralit, khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa cã mïa ®«ng l¹nh thuËn lîi cho viÖc trång
c©y c«ng nghiÖp, c©y dîc liÖu, rau qu¶ cËn nhiÖt vµ «n ®íi vµ cho ch¨n nu«i gia sóc.
+ Cã nhiÒu d©n téc (kÓ tªn) víi kinh nghiÖm vµ truyÒn thèng s¶n xuÊt.
- H¹n chÕ chñ yÕu: ®Þa h×nh nói cao, d©n c tha, c¬ së h¹ tÇng cßn nhiÒu khã kh¨n.
Thëng, ®iÒu kiÖn c©u 3 cha ®¹t ®iÓm tèi ®a: Nªu c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n, ph¸t
huy c¸c nguån lùc mçi vïng.
3,0
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
C©u 4 (6 ®iÓm)
1) Lùa chän vµ vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt
a) Nªu c¸c d¹ng cã thÓ vÏ ®îc ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu
- BiÓu ®å trßn (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ 6 h×nh trßn).
- BiÓu ®å cét chång (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ 6 cét chång).
- BiÓu ®å « vu«ng (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ 6 « vu«ng).
- BiÓu ®å miÒn (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å miÒn).
b) Chän mét d¹ng thÝch hîp nhÊt vµ gi¶i thÝch
- Chän biÓu ®å miÒn
- Gi¶i thÝch:
+ C¸c d¹ng cßn l¹i tuy kh«ng sai, nhng kh«ng gi¶i thÝch ®îc c¬ cÊu vµ sù chuyÓn dÞch c¬
cÊu mét c¸ch trùc quan.
+ D¹ng biÓu ®å miÒn ®¸p øng ®îc ®Çy ®ñ yªu cÇu cña c©u hái vµ rÊt trùc quan.
3
4,0
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
c) VÏ biÓu ®å miÒn
- KÕt qu¶ xö lÝ sè liÖu (%):
N¨m
Tæng céng
0,5
N«ng, l©m
nghiÖp, thuû
s¶n
38,7
27,2
27,8
25,8
24,5
23,0
Chia ra
C«ng
nghiÖp vµ
x©y dùng
22,7
28,8
29,7
32,1
36,7
38,5
DÞch vô
1990
100,0
38,6
1995
100,0
44,0
1996
100,0
42,5
1997
100,0
42,1
2000
100,0
38,8
2002
100,0
38,5
- VÏ biÓu ®å miÒn, yªu cÇu:
+ VÏ chÝnh x¸c kho¶ng c¸ch n¨m, chia vµ ghi ®Çy ®ñ % ë trôc ®øng vµ n¨m ë trôc ngang, ®Ñp.
+ Cã chó gi¶i vµ tªn biÓu ®å.
Cã thÓ tham kh¶o biÓu ®å sau:
1,5
100%
90%
80%
70%
60%
DV
50%
CN-XD
40%
N-L-Ng
30%
20%
10%
0%
1995
2000
2002
N¨m
9
19 0
91
19
9
19 2
9
19 3
9
19 4
9
19 5
9
19 6
9
19 7
9
19 8
9
20 9
0
20 0
0
20 1
02
1990
19
H×nh 2. C¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong níc ph©n theo khu vùc
2) NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch
a) NhËn xÐt
- Cã sù chuyÓn dÞch rÊt râ rÖt.
- Xu híng lµ t¨ng tØ träng cña khu vùc II (C«ng nghiÖp - X©y dùng) vµ khu vùc III (DÞch vô),
gi¶m tØ träng khu vùc I (N«ng - L©m nghiÖp - Thuû s¶n).
b) Gi¶i thÝch
- Theo xu thÕ chung cña thÕ giíi.
- §¸p øng ®îc yªu cÇu ®æi míi ®Êt níc, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸.
Lu ý: - §iÓm thëng kh«ng vît qu¸ 1,0 ®iÓm.
- Tæng ®iÓm toµn bµi thi kh«ng vît qu¸ 20 ®iÓm.
- Linh ho¹t trong c¸ch tr¶ lêi cña häc sinh.
4
2,0
0,5
0,5
0,5
0,5
5
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
k× thi chän häc sinh giái quèc gia
líp 12 THPT n¨m 2005
M«n: ®Þa lÝ, B¶ng B
Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Ngµy thi: 10/3/2005
®Ò thi chÝnh thøc
C©u 1
1) TÝnh gãc tíi cña tia s¸ng MÆt Trêi lóc 12 giê tra c¸c ngµy 21/3 vµ 23/9 ë
nh÷ng ®Þa ®iÓm díi ®©y:
§Þa ®iÓm
VÜ ®é
Lòng Có (Hµ Giang)
L¹ng S¬n
Hµ Néi
23023'B
21050'B
21002'B
§Þa ®iÓm
VÜ ®é
16026'B
10047'B
8034'B
HuÕ
TP. Hå ChÝ Minh
Xãm Mòi (Cµ Mau)
2) Nªu ý nghÜa cña gãc tíi.
C©u 2
C¨n cø vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y ph©n tÝch ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, s«ng ngßi,
®Êt, thùc vËt vµ ®éng vËt cña miÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé.
C©u 3
Dùa vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ kiÕn thøc ®· häc, h·y x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm
gièng vµ kh¸c nhau cña c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi gi÷a §«ng Nam Bé
víi Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c.
C©u 4
Cho b¶ng sè liÖu díi ®©y:
Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) theo gi¸ thùc tÕ
ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña níc ta (§¬n vÞ tÝnh: tØ ®ång)
N¨m
1990
1995
1996
1997
2000
2002
N«ng, l©m nghiÖp
vµ thuû s¶n
16 252
62 219
75 514
80 826
108 356
123 383
C«ng nghiÖp
vµ x©y dùng
9 513
65 820
80 876
100 595
162 220
206 197
DÞch vô
16 190
100 853
115 646
132 202
171 070
206 182
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª CHXHCN ViÖt Nam, NXB Thèng kª, 2004, trang 49
1) Nªu c¸c d¹ng biÓu ®å cã thÓ vÏ ®îc (chØ nªu c¸c d¹ng vµ c¸ch vÏ, kh«ng
cÇn vÏ cô thÓ) ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP theo sè liÖu ®· cho.
2) Lùa chän mét d¹ng biÓu ®å thÝch hîp nhÊt vµ gi¶i thÝch t¹i sao cã sù lùa
chän nµy.
3) VÏ biÓu ®å ®· ®îc lùa chän.
- ThÝ sinh kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu ngoµi qui ®Þnh.
- C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.
- Xem thêm -