Trường Đại Học Quảng Nam
Khoa Lý luận - Chính trị
BÀI TIỂU LUẬN
HỌC PHẦN: PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
ĐỀ TÀI: MỘT SỐ VẤN ĐỀ XỬ LÍ VI PHẠM HÀNH
CHÍNH TẠI XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN THEO LUẬT
XỬ LÍ VI PHẠM HÀNH CHÍNH
A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay nước ta đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại
hóa và hội nhập quốc tế; xã hội ngày càng phát triển thì dẫn đến nhiều vấn đề trong
đời sống nảy sinh đòi hỏi hệ thống pháp luật phải luôn đổi mới để làm cán cân công
lý cho mọi người. Nhưng hệ thống luật cũng như các chế tài hành chính còn phát
sinh nhiều bất cập cùng với đó là ý thức của người dân chưa tuân thủ quy định pháp
luật. Tuy mọi người dân đã được triển khai phổ biến tuyên truyền rộng rãi trên các
phương tiện thông tin đại chúng nhưng vì lợi ích riêng đã thiếu ý thức trong việc
chấp hành pháp luật, dẫn đến vi phạm còn nhiều và có chiều hướng gia tăng. Đòi
hỏi các cơ quan nhà nước, phải có biện pháp trong việc xử lí kịp thời để phòng
chống hiệu quả đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội.
Để tăng cường hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống các hành vi vi
phạm pháp luật nói chung và vi phạm hành chính nói riêng thì việc xử phạt vi phạm
hành chính của các cơ quan cần có sự thống nhất làm việc trên công bằng, xử lí
nghiêm minh hiệu quả và là yêu cầu cấp thiết hiện nay, đặc biệt đối với cơ quan cấp
xã. Vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số vấn đề xử lí vi phạm hành chính ở xã,
phường, thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành chính” làm đề tài tiểu luận.
2. Tình hình nghiên cứu
Đã có nhiều bài viết về đề tài xử lí vi phạm hành chính nhưng chủ yếu các bài
viết đó chỉ mới nêu lên vấn đề chưa đi sâu vào phân tích, chưa đánh giá hiệu quả
của tình trạng vi phạm hành chính. Vì vậy việc xử lí chưa thật sự mang lại hiệu quả
như mong muốn. Do đó việc nghiên cứu đề tài cũng như tìm hiểu về thực trạng vấn
đề xử lí vi phạm hành chính ở xã, phường, thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành
chính là rất cần thiết từ đó giúp cho mọi người có cái nhìn khái quát và hiểu rõ về
luật xử lí vi phạm hành chính.
3. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Việc thực hiện đề tài dựa trên cơ sở của phép biện chứng duy vật trong đó đề
tài sử dụng một số phương pháp cụ thể sau:
Phân tích: để làm rõ các vi phạm hành chính và các chế tài trong việc xử lí vi
phạm hành chính tại xã, phường, thị trấn
So sánh: để thấy rõ việc áp dụng các biện pháp xử lí vi phạm hành chính trên
cơ sở văn bản và thực tế như thế nào.
Tổng hợp : Các thông tin và từ đó đưa ra quan điểm của mình
4. Kết quả mà đề tài hướng tới
Thông qua việc tìm hiểu cơ sở lí luận, thực tiễn về vấn đề xử lí vi phạm hành
chính ở xã, phường, thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành chính, bài viết đề xuất
những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lí và xử lí các vi phạm hành
chính tại xã, phường, thị trấn nhằm giúp cho mọi người ý thức hơn trong việc tuân
thủ pháp luật.
5. Giới hạn nghiên cứu của đề tài
Đề tài nghiên cứu ở vấn đề xử lí vi phạm hành chính tại xã, phường, thị trấn
theo luật xử lí vi phạm hành chính; cụ thể là việc xử lí vi phạm hành chính của cơ
quan tại xã, phường, thị trấn.
B. NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lí luận về vi phạm hành chính và sự hiểu biết của người dân
trong hành vi vi phạm cũng như việc xử phạt vi phạm của cơ quan quản lí
hành chính nhà nước
1.1.
Một số khái niệm vi phạm hành chính, xử phạt vi phạm hành chính sự
nhìn nhận của các chủ thể trong quan hệ này
1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính
Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một cách cố ý
hoặc vi phạm cố ý xâm phạm các quy tắc quản lí nhà nước mà không phải là tội
phạm hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính.
1.1.2. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính
Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng
hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện
hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lí vi phạm hành
chính.
1.1.3. Vai trò của công tác xử lí vi phạm hành chính theo luật xử lí vi phạm
hành chính
-
Xử lí vi phạm hành chính là hoạt động áp dụng pháp luật của các cơ quan nhà
nước và cá nhân có thẩm quyền vào từng vụ việc vi phạm hành chính cụ thể.
Hoạt động xử lí vi phạm hành chính có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống
xã hội, là cơ sở để đảm bảo công bằng xã hội và tăng cường pháp chế xã hội chủ
nghĩa.
Hoạt động xử lí vi phạm hành chính hiệu quả sẽ góp phần đảm bảo tính
nghiêm minh của pháp luật và công bằng xã hội. Ý thức chấp hành pháp luật của
người dân, trách nhiệm của người thực thi pháp luật qua đó được nâng cao. Đồng
thời nó có vai trò quan trọng trong việc đấu tranh, phòng và chống vi phạm pháp
luật hành chính nói chung.
1.2. Sự nhìn nhận của người dân và hiệu quả của việc xử lí vi phạm hành chính
Tình hình vi phạm hành chính và kết quả công tác xử phạt vi phạm hành chính
trong những năm gần đây tương đối đạt hiệu quả nhưng bên cạnh đó còn để lại trong
lòng người dân nhiều vướng mắc: đó là việc xử phạt còn chưa rõ ràng, gây lúng
túng.
Trong thực tế nhiều hành vi vi phạm hành chính xử lí còn chưa công minh dẫn
đến tính răng đe còn hạn chế.
Công tác phối hợp giữa các ngành địa phương trong triển khai công tác theo
dõi thi hành pháp luật đôi lúc chưa chặt chẽ, dẫn đến có lúc mất lòng tin trong nhân
dân.
Chương 2: Thực trạng xử lí vi phạm hành chính tại xã, phường, thị trấn theo
luật xử lí vi phạm hành chính
2.1. Những thuận lợi trong thực tiễn áp dụng biện pháp xử lí vi phạm hành
chính ở xã, phường, thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành chính
Chính quyền xã, phường, thị trấn (còn gọi là cấp xã) có vai trò rất quan trọng
trong hoạt động xử lí vi phạm hành chính, vì đây là cấp cơ sở, là nơi chủ yếu diễn ra
các hành vi vi phạm hành chính, mà cơ quan cấp xã lại gần người dân. Do đó, cấp
xã chính là nơi phát hiện, lập biên bản vi phạm hành chính, xử lí vi phạm hành
chính theo thẩm quyền hoặc lập hồ sơ, biên bản và chuyển đến cấp có thẩm quyền
xử lí.
2.2. Những khó khăn bất cập trong thực tiễn áp dụng biện pháp xử lí vi phạm
hành chính ở xã, phường, thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành chính
Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc, mà nguyên nhân
chính là do hạn chế về trình độ chuyên môn của người có thẩm quyền và ý thức
chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn thấp.
Cụ thể, việc lập biên bản tại một số địa phương không theo mẫu, việc xác định
hành vi vi phạm chưa chính xác. Có tình trạng trên là do chủ tịch UBND xã giao
không đúng cơ quan chuyên môn thực hiện, như việc xác định lỗi của chủ thể vi
phạm hành chính ở lĩnh vực đất đai, xây dựng thì cán bộ địa chính phải là người xác
định lỗi, mức độ vi phạm và khung hình phạt được quy định tại nghị định chuyên
ngành, nhưng chủ tịch UBND xã lại giao cho tổ kiểm tra quy tắc nên xảy ra việc xác
định lỗi và căn cứ xử phạt không chính xác, dẫn đến việc thiết lập hồ sơ thiếu chặt
chẽ, chưa thể hiện hết bản chất vụ việc.
Việc lập biên bản vi phạm hành chính trong một số trường hợp không ghi đầy
đủ nội dung theo quy định như: Không ghi sổ, không ghi ý kiến trình bày của người
vi phạm. Có trường hợp trong biên bản thể hiện 2 đến 3 hành vi vi phạm nhưng chỉ
ra quyết định xử phạt đối với một hành vi là không đúng. Một số trường hợp áp
dụng mức hình phạt phạt tiền ở đầu khung hoặc cuối khung nhưng lại không ghi rõ
tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ.
Công tác xử lí vi phạm hành chính chưa được tiến hành nghiêm chỉnh nên
nhiều hành vi vi phạm vẫn ngang nhiên tồn tại, tái diễn nhiều nhất ở các lĩnh vực an
toàn giao thông, xây dựng... Điển hình như việc buôn bán trái phép lấn chiếm vỉa hè
trên đường Lê Lợi gần chợ Thương Mại tại phường An Mỹ- Tp Tam Kỳ đã diễn ra
nhiều năm nay, qua nhiều đợt ra quân giải tỏa của lực lượng công an và quy tắc trên
địa bàn nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Một phần do việc xử lí chưa triệt để,
một phần do công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức pháp luật cho
người dân chưa được địa phương chú trọng đúng mức.
Ví dụ: trong nghị định 171/ 2013 quy định phạt tiền từ 20- 30 triệu đồng đối
với các hành vi chiếm dụng đường phố để bày bán hàng hóa…là quá cao đối với
những người buôn bán nhỏ. Phần lớn những người này không có tài sản lớn nên
không thể cưỡng chế được, còn tịch thu phương tiện dụng cụ thì không có nơi cất
giữ, thủ tục thanh lí phức tạp mất thời gian, công sức. Ngược lại, mức phạt tiền
300.000- 600.000 đồng hành vi vi phạm điều kiện vệ sinh là quá thấp đối với nhà
hàng lớn nhưng lại quá cao đối với bán hàng vỉa hè.
Trong lĩnh vực trật tự xây dựng, nhiều hộ dân có thói quen làm trước xin sau,
để xảy ra những vi phạm như: xây dựng không phép, sai phép tập trung tại một số
mặt bằng trên địa bàn khiến cho công tác quản lí, việc khắc phục hậu quả gặp nhiều
khó khăn, tốn kém.
Vẫn còn tình trạng nể nang trong xử lí, dẫn đến kéo dài thời gian, gây tình hình
phức tạp và ảnh hưởng đến lòng tin của người dân vào các cơ quan công quyền.
Công tác kiểm tra thực hiện quyết định xử lí vi phạm hành chính chưa được quan
tâm, chưa có các biện pháp đôn đốc, nhắc nhở hoặc cương quyết áp dụng các biện
pháp cưỡng chế thi hành quyết định, nên không ít cá nhân, tổ chức chây ỳ, không tự
nguyện chấp hành, như trường hợp xử lí vi phạm hành chính đối với hành vi trốn
tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự nhưng hầu hết tại các xã chưa thi hành biện pháp
cưỡng chế vì không ít địa phương cho rằng tính chất của những vi phạm này không
nghiêm trọng, cộng thêm tâm lí nể nang càng tạo cơ hội cho các đối tượng trốn
tránh việc chấp hành quyết định
Tình trạng buông lỏng quản lí, giám sát đối tượng xảy ra khá phổ biến. Phần
lớn các xã, phường, thị trấn mới chỉ thực hiện động tác mở sổ theo dõi, phân công
người giám sát theo đúng thủ tục, còn việc giám sát trên thực tế ra sao, hiệu quả đến
đâu thì hầu hết các cơ sở đều không nắm được.
Bên cạnh đó, hiện tượng cơ quan, người có thẩm quyền làm ngơ không xử lí vi
phạm hành chính hoặc người vi phạm không chấp hành quyết định xử phạt hoặc
nộp tiền phạt song không chấp hành hình phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu
quả.
Đa số đối tượng bị xử phạt chỉ chấp hành hình thức phạt tiền chứ không chấp
hành các biện pháp khắc phục hậu quả, nhất là đối với các quyết định xử phạt vi
phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, xây dựng.
2.3. Hiệu quả biện pháp xử lí vi phạm hành chính ở xã, phường, thị trấn với
các quy định hiện hành
Ý thức trách nhiệm được cán bộ các cấp trong việc sống và làm việc theo hiến
pháp và pháp luật. “Theo Điều 14 của luật xử lí vi phạm hành chính: khi phát hiện
vi phạm hành chính, người có thẩm quyền xử lí vi phạm hành chính có trách nhiệm
xử lí vi phạm theo quy định của pháp luật. Cá nhân, tổ chức có trách nhiệm phát
hiện, tố cáo và đấu tranh phòng chống vi phạm hành chính”.
Thông qua biện pháp xử phạt hành chính nhằm răn đe mọi người từ đó có ý
thức trong việc tuân thủ pháp luật. Thể hiện trong “Khoảng 1, Điều 38 của luật xử lí
vi phạm hành chính”.
Xử phạt hành chính dựa trên biên bản thủ tục hành chính công khai dễ dàng áp
dụng các biện pháp xử phạt trên cơ sở hành vi vi phạm pháp luật đó. “Thông qua
điều 58 của bộ luật”
Chương 3: Phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả xử lí vi phạm hành
chính ở xã, phường, thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành chính
3.1. Phương hướng
-
Cần xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, công khai,
minh bạch, trọng tâm là hoàn thiện thể chế thị trường.
Thi hành pháp luật đảm bảo quền con người, quền tự do dân chủ của công
dân.
Xuất phát từ thực tiễn kết hợp hài hòa bản sắc văn hóa của địa phương, đồng
thời học hỏi kinh nghiệm từ nơi khác trên cơ sở luật để từ đó có những biện pháp xử
lí thích hợp.
Phát huy tính dân chủ, tăng cường pháp chế trong quá trình xây dựng, hoàn
thiện và tổ chức thi hành pháp luật.
Chính quyền cấp xã cần hoàn thiện về tổ chức và hoạt động của cơ quan tư
pháp phù hợp với mục tiêu, định hướng của chiến lược cải cách tư pháp, xác định
đúng quền và trách nhiệm pháp lí cho từng chứ danh tư pháp.
3.2. Giải pháp
3.2.1. Nâng cao hiệu quả, khắc phục khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp
dụng các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính tại xã,
phường, thị trấn
-
Nâng cao chất lượng công tác lập biên bản vi phạm hành chính và ban
hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, thị trấn, đơn vị có thẩm quyền xử phạt, phân
công đúng người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, đảm bảo nội
dung biên bản được lập phải đúng quy định; công tác ban hành quyết định xử phạt,
phải nghiêm chỉnh tuân thủ các quy định của pháp luật về thẩm quyền, trình tự, thủ
tục, thể thức ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, đảm bảo các quyết
định xử phạt vi phạm hành chính được ban hành phải chính xác, kịp thời, phù hợp
với quy định pháp luật.
Chủ động tự kiểm tra và thường xuyên đôn đốc cán bộ, công chức thuộc quyền
cập nhật các văn bản pháp luật mới ban hành quy định về công tác xử lí vi phạm
hành chính.
Thực hiện nghiêm chỉnh việc lưu trữ hồ sơ, thống kê, theo dõi các quyết định
xử phạt vi phạm hành chính được ban hành một cách đầy đủ, khoa học và báo cáo
đầy đủ, đúng thời hạn về tình hình xử phạt vi phạm hành chính.
Phối hợp chặt chẽ với công an để xác định đúng các hành vi vi phạm có dấu
hiệu phạm tội, chuyển hồ sơ vụ vi phạm hoặc tham mưu người có thẩm quyền xử
phạt hành vi có dấu hiệu tội phạm cho công an để truy cứu trách nhiệm hình sự theo
quy định.
Tổ chức, phối hợp với phòng tư pháp tập huấn các nội dung của luật xử lí vi
phạm hành chính cho công chức tham mưu và người có thẩm quyền xử lí vi phạm
hành chính của cơ quan, địa phương mình.
Tổ chức tập huấn chuyên sâu, bồi dưỡng nghiệp vụ cho lãnh đạo, công chức
trực tiếp làm công tác xử phạt lí vi phạm hành chính; phối hợp với cơ quan, đơn vị
có liên quan hướng dẫn nghiệp vụ để giải quyết những khó khăn, vướng mắc liên
quan đến công tác xử lí vi phạm hành chính trên địa bàn cấp xã.
Tham mưu Ủy ban nhân dân Huyện quy trình ban hành, theo dõi việc chấp
hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của
Ủy ban nhân dân Huyện.
-
Nâng cao hiệu quả việc chấp hành các Quyết định xử phạt vi phạm hành
chính:
Kịp thời phát hiện, xác minh, thu thập tài liệu và lập hồ sơ đề nghị áp dụng
biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo
dưỡng, giáo dục bắt buộc, đảm bảo thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định
pháp luật.
-
Tăng cường công tác quản lí theo dõi thi hành pháp luật về xử lí vi phạm
hành chính. Nâng cao hiệu quả công tác áp dụng các biện pháp xử lí hành
chính
Cơ quan hành chính xã, phường, thị trấn, phối hợp công an thường xuyên kiểm
tra phát hiện lập biên bản và xử lí những hành vi trái pháp luật vi phạm hành chính
trên địa bàn.
-
Phát huy vai trò của hệ thống chính trị ở địa phương trong công tác phổ
biến pháp luật về xử lí vi phạm hành chính và giám sát công tác xử lí vi phạm
hành chính
Phổ biến rộng rãi Luật Xử lí vi phạm hành chính đến các đoàn viên, hội viên và
các tầng lớp nhân dân trên địa bàn xã, phường, thị trấn, để phát huy vai trò của Đoàn
thể trong công tác vận động nhân dân chấp hành pháp luật, góp phần tăng cường
pháp chế xã hội chủ nghĩa, phát huy hiệu lực của Luật Xử lí vi phạm hành chính.
Giám sát hoạt động của cơ quan, người có thẩm quyền xử lí vi phạm hành
chính khi phát hiện hành vi trái pháp luật của cơ quan, người có thẩm quyền xử lí vi
phạm hành chính thì có quyền yêu cầu, kiến nghị với cơ quan, người có thẩm quyền
xem xét, giải quyết, xử lí theo quy định của pháp luật.
3.2.2. Thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật ở người dân
Phổ biến Luật Xử lí vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành với
nội dung và các hình thức phổ biến pháp luật phù hợp với từng đối tượng cụ thể,
đảm bảo công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật hiệu quả, góp phần nâng cao
nhận thức, hiểu biết của nhân dân và cán bộ, công chức làm công tác xử lí vi phạm
hành chính.
Giao Đài Truyền thanh - Bản tin tăng cường tuyên truyền, phổ biến luật xử lí vi
phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành trên Đài Truyền Thanh; đồng
thời mở chuyên trang, chuyên mục về Luật Xử lí vi phạm hành chính và các văn bản
hướng dẫn thi hành trên bản tin tại xã, phường, thị trấn. Các đơn vị có thẩm quyền
xử phạt và ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có trách nhiệm thực hiện hoặc phối
hợp với phòng tư pháp tổ chức phổ biến Luật Xử lí vi phạm hành chính và các văn
bản hướng dẫn thi hành; có kế hoạch tổ chức thường xuyên để phổ biến sâu rộng về
nội dung pháp luật xử lí vi phạm hành chính.
C. KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
Từ những quy định hiện hành về thẩm quyền xử lí vi phạm hành chính tại xã
phường thị trấn theo luật xử lí vi phạm hành chính thì bất cứ hành vi vi phạm hành
chính ở lĩnh vực nào cũng cần có chủ thể xử lí kịp thời, nhanh chóng, đúng pháp
luật. Cần xác định chủ thể ra quyết định xử phạt là cá nhân có thẩm quyền để bảo
đảm xử lí đúng đắn các vi phạm hành chính, đồng thời định rõ trách nhiệm của họ
trong việc ra quyết định xử phạt, nhằm loại trừ tình trạng quyết định xử lí vi phạm
hành chính được ban hành dưới dạng như: Thay mặt Ủy ban nhân dân Xã.... Trong
trường hợp những quyết định này có sự vi phạm về thời gian ra quyết định xử phạt,
mức phạt không tương xứng với tính chất, mức độ vi phạm thì việc xác định trách
nhiệm của chủ thể ra quyết định xử phạt sẽ rất khó khăn.
Hiện nay nhiều vấn đề vi phạm hành chính xảy ra rất phổ biến gây nhiều tác
hại về kinh tế- xã hội. Việc xử lí đúng đắn các vi phạm hành chính là việc làm cấp
thiết của các cấp hiện nay đặc biệt là các cơ quan tại xã, phường, thị trấn. Để thực
hiện tốt việc xử lí vi phạm hành chính thì đòi hỏi thực tế cần một đội ngũ những
người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính có phẩm chất, trình độ, năng lực
và ý thức, trách nhiệm cao trong quá trình thực thi chức trách được giao. Đồng thời
cần tuyên truyền nâng cao ý thức trong người dân về luật pháp để hạn chế vi phạm
và hướng tới xã hội văn minh hơn.
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình pháp luật đại cương
Luat-xu-ly-vi-pham-hanh-chinh-15-2012-QH13.pdf
Nghị định 171/2013
http://chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?
class_id=1&mode=detail&document_id=163070
http://sotp.vinhphuc.gov.vn/noidung/tintuc/Lists/ThoiSuTongHop/View_Detail.aspx
?ItemID=58
- Xem thêm -