SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUANG TRUNG HÀ ĐÔNG
*************&&&&&&************
BÀI DỰ THI
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN
VÀO GIẢNG DẠY ĐỊA LÝ 12
BÀI THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG (TIẾT 1)
HỌ VÀ TÊN : TẠ HỒNG HẠNH
NGÀY SINH : 26/02/1978
MÔN
: ĐỊA LÍ
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG HÀ ĐÔNG
ĐỊA CHỈ
: NGÕ 2 ĐƯỜNG QUANG TRUNG QUẬN HÀ
ĐÔNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI
ĐIỆN THOẠI
: 0433820896
HÀ NỘI: 2014
1. TÊN HỒ SƠ: VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN VÀO GIẢNG DẠY
ĐỊA LÍ 12 BÀI 11: THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG (TIẾT 1)
2 .MỤC TIÊU:
a. Kiến thức:
- Hiểu được sự phân hóa thiên nhiên theo vĩ độ là do sự thay đổi khí hậu từ Bắc vào Nam mà
ranh giới là dãy núi Bạch Mã.
- Biết được sự khác nhau về khí hậu và thiên nhiên phần phía Bắc và phía Nam lãnh thổ.
- Hiểu được sự phân hóa thiên nhiên theo kinh độ (Đông - Tây) trước hết do sự phân hóa địa
hình và sự tác động kết hợp của địa hình với hoạt động của các luồng gió qua lãnh thổ.
- Biết được sự biểu hiện của sự phân hóa thiên nhiên từ Đông sang Tây theo 3 vùng: vùng biển
và thềm lục địa, vùng đồng bằng ven biển và vùng đồi núi.
b. Kĩ năng:
- Đọc hiểu các trang bản đồ ,atlat để hiểu các kiến thức nêu trong bài học.
- Kĩ năng vận dụng kiến thức môn văn,GDCD,vật lí ,âm nhạc…Để thấy được sự phân hóa
thiên nhiên theo chiều Bắc –Nam,Đông-Tây và nguyên nhân của sự phân hóa này
- Biết liên hệ thực tế để thấy được sự thay đổi thiên nhiên từ Bắc xuống Nam.
3.ĐỐI TƯỢNG
-Học sinh lớp 12
4.Ý NGHĨA
-Vận dụng kiến thức giáo dục liên môn sẽ tạo hứng thú trong học tập ,học sinh yêu thích môn
học,phát huy tính tích cực và tư duy sang tạo của học sinh.
-Thiên nhiên Việt Nam rất đẹp,phong phú ,đa dạng,nhưng vấn đề môi trường cần được quan
tâm
-Giáo dục tình yêu quê hương đất nước và trách nhiệm của bản thân với tổ quốc ,biển đảo
5.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
-Bản đồ địa lí tự nhiên Việt Nam.
- Một số tranh ảnh về cảnh quan thiên nhiên
- Atlat địa lí Việt Nam.
6. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
-Phương pháp :thảo luận nhóm,đàm thoại,nêu vấn đề ,phát vấn
GV: sử dụng bản đồ hình thể Việt Nam, các mảnh dán ghi nhiệt độ trung bình năm của các địa
điểm: Lạng Sơn, Hà Nội, Huế, Đà Lạt, TP Hồ Chí Minh.
Yêu cầu HS gắn nhiệt độ trung bình năm tương ứng với các địa điểm trên.
GV: Chúng ta thấy có sự phân hóa rõ nét về nhiệt độ không khí từ Bắc xuống Nam, từ thấp lên
cao. Đó là một trong những biểu hiện của sự phân hóa đa dạng của thiên nhiên nước ta
Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm thiên
nhiên phần phía Bắc và phía Nam lãnh
thổ:
Hình thức: Nhóm.
GV chia lớp làm 4 nhóm;1,2,3,4
Hoàn thiện phiếu học tập về đặc điểm
thiên nhiên phần lãnh thổ phía Bắc và phía
Nam nước ta.
Nhóm;1,2:Thiên nhiên phần lãnh thổ phía
Bắc
Nhóm:3,4 Thiên nhiên phần lãnh thổ phía
Nam
HS hoàn thiện phiếu học tập trong
-Đại diện nhóm 1,2 trình bày Thiên nhiên
phần lãnh thổ phía Bắc.
-Đại diện nhóm 3,4 trình bày Thiên nhiên
phần lãnh thổ phía Nam
1) Thiªn nhiªn ph©n hãa theo B¾c – Nam
Vùng
Thiên nhiên Thiên nhiên
phần
phía phần
phía
Đặc điểm
Bắc lãnh thổ Nam lãnh thổ
Từ dãy núi Từ dãy núi
Giới hạn
Bạch Mã trở Bạch Mã trở
ra
vào
Kiểu khí
Khí hậu nhiệt Khí hậu cận
hậu
đới ẩm gió Xích đạo gió
mùa có mùa mùa
nóng
đông lạnh
quanh năm
Nhiệt độ
>200C
>250C
Khí
trung bình
hậu
năm
Số tháng
2,3 tháng
Không có
lạnh <
180C
HS khác bổ sung.
GV kết luận các ý đúng của mỗi nhóm và
treo thông tin phản hồi phiếu học tập và
chỉ trên bản đồ ĐLTN Việt Nam ranh giới
hai phần
GV sử dụng đoạn thơ trong bài: Gửi nắng
cho em- Bùi Lê Dung để thấy được sự
khác biệt của thiên nhiên Miền Bắc và
Miền Nam:
Anh ở trong này chưa thấy mùa đông
Nắng vẫn đỏ, mận hồng đào cuối vụ
Trời Sài Gòn xanh cao như quyến rũ
Thật diệu kỳ là mùa đông phương Nam
Cảnh
quan
Sự phân
hóa mùa
Đới cảnh
quan
Mùa đông Mùa hạ
Đới rừng gió
mùa nhiệt đới
Thành
phần loài
sinh vật
Các
loài
nhiệt
đới
chiếm ưu thế,
ngoài ra còn
có các cây
cận nhiệt đới,
cây ôn đới và
các loài thú
có lông dày.
Mùa mưa mùa khô
Đới rừng gió
mùa cận Xích
đạo
Cac loài thực
vật và động
vật
thuộc
vùng
Xích
đạo và nhiệt
đới với nhiều
loài.
Muốn gửi ra em một chút nắng vàng
Thương cái rét của thợ cày, thợ cấy
Nên cứ muốn chia nắng đều cho ngoài ấy
Có tình thương tha thiết của trong này
Hoạt động 2:
Nguyên nhân chủ yếu nào làm cho thiên
nhiên nước ta phân hóa theo chiều BắcNam?
Hình thức: Cả lớp.
? Dựa vào hiểu biết của bản thân, em hãy
cho biết:
- Tại sao miền Bắc có 3 tháng nhiệt độ
thấp dưới 180C. (Do nằm gần chí tuyến
Bắc, lại chịu tác động mạnh mẽ của gió
mùa đông bắc).
- Nếu không có mùa đông lạnh thì sinh vật
của miền Bắc có đặc điểm gì? (Miền Bắc
sẽ không có các cây cận nhiệt đới, cây
ôn đới và các loài thú có lông dày).
2 HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ
sung - GV chuẩn kiến thức và cho HS xem
một số hình ảnh
GV kết luận: Sự phân hóa khí hậu là
nguyên nhân chính làm cho thiên nhiên
phân hóa theo vĩ độ (Bắc - Nam). Sự khác
nhau về thiên nhiên giữa hai phần Bắc và
Nam lãnh thổ thể hiện ở sự thay đổi cảnh
sắc thiên nhiên theo mùa, ở thành phần các
loài động, thực vật tự nhiên và nuôi trồng.
Nguyên nhân:
- Lãnh thổ trải dài gần 150 vĩ tuyến
- Sự tăng lượng bức xạ mặt trời đồng thời sự giảm sút
ảnh hưởng của khối không khí lạnh về phía Nam là
nguyên nhân tạo nên sự phân hóa khí hậu mà ranh
giới là dãy Bạch Mã.
Miền Bắc
Miền Nam
Hoạt động 3 : Tìm hiểu sự phân hóa
thiên nhiên theo Đông - Tây:
Hình thức: Cả lớp.
- Quan sát bản đồ Địa lí tự nhiên Việt
Nam. Hãy nhận xét về sự thay đổi thiên
nhiên từ Đông sang tây ?
HS trả lời.
GV bổ sung ghi bảng.
-Nêu đặc điểm của vùng thềm lục địa nước
ta?
- HS trả lời.
-GV chỉ bản đồ.
Dựa vào atlat và Bản đồ ĐLTN:
-Chứng minh độ nông- sâu, rộng- hẹp của
thềm lục địa có quan hệ chặt chẽ với vùng
đồng bằng và đồi núi kề bên và có sự thay
đổi theo từng đoạn bờ biển?
-HS trả lời
-GV có thể nói về vấn đề biển ,đảo để
củng cố thêm lòng yêu quê hương đất 2)Thiên nhiên phân hóa theo Đông Tây :
nước và trách nhiệm của các em đối với
Thiên nhiên nước ta từ Đông sang Tây phân hóa thành
biển đảo và bảo vệ môi trường.
3 dải.
Chuyển ý:Thiên nhiên vùng đồng bằng -Vùng biển và thềm lục địa
nước ta thay đổi tùy nơi,thể hiện mối quan -Vùng đồng bằng ven biển
hệ chặt chẽ với dải đồi núi phía Tây và -Vùng đồi núi
a/ Vùng biển và thềm lục địa
vùng biển phía Đông
- Nêu đặc điểm của vùng đồng bằng nước -Nước ta có vùng biển rộng lớn
Thềm lục địa phía Bắc và phía Nam, đáy nông mở
ta?
rộng, có nhiều đảo ven bờ.
-HS trả lời
-Thềm lục địa vùng Nam Trung Bộ thu hẹp tiếp giáp
-GV bổ sung, ghi bảng
vùng biển nước sâu.
Nêu sự khác biệt giữa đồng bằng châu thổ
sông với đồng bằng ven biển?
b/ Vùng đồng bằng ven biển.
-Đồng bằng Bắc Bộ và đồng bằng Nam Bộ mở rộng
với các bãi chiều thấp phẳng.
-Đồng bằng ven biển trung bộ hẹp ngang và bị chia cắt
thành nhiều đông bằng nhỏ.
-Tại sao đồng bằng Trung bộ lại hẹp ngang
và bị chia cắt?
-HS trả lời:
Sự phân hóa thiên nhiên theo Đông-Tây ở
vùng núi rất phức tạp,chủ yếu do tác động
của gió mùa với hướng các dãy núi.
-Nêu sự khác biệt về thiên nhiên vùng núi
Đông Bắc và Tây Băc? Tại sao có sự khác
biệt?
-HS trả lời.
-GV bổ sung ghi bảng
Vận dụng kiến thức toán học:,giải thích c/ Vùng đồi núi
rõ cho HS dãy núi Trường Sơn Bắc vuông
góc với hai hướng gió chính của hai
mùa(gió mùa mùa đông,gió mùa mùa hạ).
-Nêu sự khác biệt về thiên nhiên vùng núi -Vùng núi Đông Bắc mang sắc thái cận nhiệt đới gió
mùa.
Đông Trường Sơn và Tây Nguyên?
-Vùng núi Tây Bắc khí hậu phân hóa theo độ cao, cảnh
quan thiên nhiên giống vùng ôn đới
-HS trả lời.
-GV bổ sung.
-Đông Trường Sơn mùa mưa và thu đông
(tháng VIII- tháng I) do đón nhận trực tiếp
các luồng gió thổi hướng đông bắc từ biển
thổi vào (gió mùa đông bắc, tín phong bán -Đông Trường Sơn và Tây Nguyên đối lập nhau về mùa
cầu bắc), Bão, áp thấp nhiệt đới từ biển mưa- khô
đông, giải hội tụ nhiệt đới.
-Ở Tây Trường Sơn ít chịu ảnh hưởng của
khối không khí ẩm nên là mùa khô, mùa
khô ở Tây Nguyên rất khắc nghiệt, tập
trung nhiều khu rừng thưa nhiệt đới khô
rụng lá( rừng khộp)
-Tây Trường Sơn ( Tây Nguyên) mùa mưa
vào cuối hạ đầu thu do gió Tây Nam mang
lại, và nửa đầu mùa hạ ( tháng V, VI) gió
từ Bắc Ấn Độ Dương qua Vịnh Ben Gan
mang mưa cho Nam bộ và Tây Nguyên
đồng thời do hiệu ứng phơn gây nên khô
nóng cho Đông Trường Sơn.
-GV vận dụng kiến thức vật lý (về sự
ngưng tụ) để giải thích hiệu ứng phơn:
-Khi gió mát và ẩm thổi tới một dãy núi bị
núi chặn lại, không khí ẩm bị đẩy lên cao,
và giảm nhiệt độ theo tiêu chuẩn của khí
ẩm, trung bình cứ lên cao 100m giảm
0,6oC. Vì nhiệt độ hạ hơi nước ngưng tụ,
mây hình thành và mưa rơi bên sườn đón
gió; khi không khí vượt sang sườn bên kia,
hơi nước đó giảm nhiều, nhiệt độ tăng lên
theo tiêu chuẩn của không khí khô khi
xuống núi, trung bình là 100m tăng 1 oC,
lên sườn khuất gió và có gió khô và rất
nóng.
-GV cho Hs nghe bài hát Trường Sơn
Đông Trường Sơn Tây, từ đó giúp HS thấy
được sự khác nhau về khí hậu của hai sườn
Đông và Tây Trường Sơn.
- Nguyên nhân nào làm cho thiên nhiên
phân hóa theo Đông Tây?
-GV Kết luận : Thiên nhiên nước ta rất đa
dạng,có sự phân hóa Bắc-Nam,ĐôngTây.Chính vì vậy mỗi vùng,mỗi miền trên
đất nước mang một sắc thái riêng,cảnh
quan thiên nhiên khác nhau,cơ cấu cây
trồng phong phú,đa dạng.
*Nguyên nhân phân hóa theo Đông Tây :
-Hướng các dãy núi đối với các luồng gió mùa trong
năm (Đông Bắc, Đông Nam)
-Độ cao địa hình
7.KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
HS trả lời các câu hỏi sau :
1-Thiên nhiên phần lãnh thổ phía Bắc có đặc điểm :
a-Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh.
b-Nhiệt độ trung bình năm >200C.
c-Đới rừng nhiệt đới gió mùa.
d-Cả 3 đáp án trên đúng.
2-Đáp án nào sau đây không phải là đặc điểm tự nhiên phần lãnh thổ phía Nam :
a-Khí hậu cận xích đạo gió mùa,nóng quanh năm.
b-Có 2 mùa mưa-khô rõ rệt.
c-Có 2,3 tháng nhiệt độ < 180C
d-Đới rừng cận xích đạo gió mùa.
3-Vùng núi nào thiên nhiên mang sắc thái cận nhiệt đới gió mùa :
a-Tây Bắc.
b-Đông Bắc.
c-Trường Sơn Bắc.
d-Trường Sơn Nam.
4-Vùng núi Tây Bắc nước ta có đắc điểm gì?
a-Khí hậu phân hóa theo độ cao,cảnh quan thiên nhiên giống vùng ôn đới.
b-Địa hình cánh cung,đồi núi thấp,nhiều đá vôi.
c-Sườn Đông dốc mạnh,sườn Tây thoải.
d-Khí hậu cận xích đạo gió mùa,nóng quanh năm.
8.CÁC SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH
Nhóm 1:Bài giới thiệu về cảnh quan thiên nhiên nước ta cho hành trình du lịch với các điểm
dừng chân là: Hà Nội –Quảng Ninh-Sa Pa.
Nhóm 2:Bài giới thiệu về cảnh quan thiên nhiên nước ta cho hành trình du lịch với các điểm dừng
chân là Đảo Cồn Cỏ-Bán đảo Sơn Trà-Cửa khẩu Lao Bảo
Nhóm 3 :Bài giới thiệu về cảnh quan thiên nhiên nước ta cho hành trình du lịch với các điểm
dừng chân :Đà Lạt –Vũng Tàu –Cần Thơ.
PHIẾU HỌC TẬP
Đọc SGK mục 1.a, mục 1.b, Hãy điền vào bảng sau, đặc điểm thiên nhiên phần phía bắc và phía
Nam lãnh thổ nước ta.
Vùng
Đặc điểm
Giới hạn
Khí
Hậu
-Kiểu khí hậu
-Nhiệt độ trung bình
Năm
-Số tháng lạnh < 180C
-Sự phân hóa mùa
Thiên nhiên phần lãnh thổ phía
Bắc
Thiên nhiên phần lãnh thổ phía
Nam
-Đới cảnh quan
Cảnh
quan
-Thành phần loài sinh
vật
Đặc điểm
Đặc điểm thiên nhiên phần phía bắc và phía Nam lãnh thổ nước ta.
Vùng
Thiên nhiên phần lãnh thổ phía
Thiên nhiên phần lãnh thổ
Bắc
phía Nam
Giới hạn
Từ dãy Bạch Mã trở ra
-Kiểu khí hậu
Khí
Hậu
-Nhiệt độ trung bình năm
-Số tháng lạnh < 180C
Từ dãy Bạch Mã trở vào
-Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa -Khí hậu cận xích đạo gió
có mùa đông lạnh
mùa, nóng quanh năm
0
- > 20 C
- > 250C
-2,3 tháng
- Không có
- Nóng - lạnh
-Mưa, khô
-Đới rừng nhiệt đới gió mùa
-Đới rừng cận xích đạo
gió mùa
-Sự phân hóa mùa
-Đới cảnh quan
-Thành phần loài sinh vật
Cảnh quan
-Nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra
còn có cây á nhiệt, dẻ, re, các
loài cây ôn đới như sa mu, pơ
mu, các loài thú có lông dày như
gấu , chồn…
-Các loài thực vật, động
vật thuộc vùng xích đạo
và nhiệt đới. Động vật tiêu
biểu là các loài thú lớn
như voi,hổ,báo,bò rừng…
vùng đầm lầy có trăn, rắn,
cá sấu…
- Xem thêm -