QUAÙ MAÃN CAÛM
Quaù maãn caûm
1
Beänh lyù mieãn dòch (immunopathology)
Phaûn öùng khoâng phuø hôïp
Beänh töï mieãn: Vieâm
ña khôùp daïng thaáp,
Lupus...
Ñaùp öùng mieãn dòch khoâng
hieäu quaû: suy giaûm
mieãn dòch
Ñaùp öùng quaù möùc
Quaù maãn caûm
2
Khaùng nguyeân + Khaùng theå
Khaùng nguyeân + lymphocyte T
Phaûn öùng quaù möùc
Quaù maãn caûm
Baûo veä
Khoâng coù bieåu hieän
Roái loaïn
Toån thöông toå chöùc
Phaûn öùng quaù maãn
3
Phaân loaïi
• Gel vaø Coombs:
Type I: Phaûn öùng phaûn veä vaø atopy
(immediate hypersensitivity) Quaù maãn töùc khaéc.
Type II: Phaûn öùng quaù maãn do khaùng theå ñoäc teá baøo
(antibody- dependent cytotoxic hypersensitivity)
Type III: Phaûn öùng quaù maãn do phöùc hôïp mieãn dòch
Type IV: Phaûn öùng quaù maãn qua trung gian teá baøo
Quaù maãn caûm
4
Quaù maãn type I
KN (allergen)
KT thuoäc lôùp IgE
KN-KT treân beà maët teá baøo
Phoùng thích mediators
Atopy:
suyeãn,
chaøm
(atopic dermatitis), maøy
ñay…
Toaøn thaân Shock phaûn veä
Tyû leä 5-30% daân soá
Quaù maãn caûm
5
QUAÙ MAÃN TYPE I
Allergy: (dò öùng) thöôøng duøng ñeå chæ PÖQM type I
Allergen: dò öùng nguyeân, khaùng nguyeân töø moâi tröôøng,
gaây ñaùp öùng dò öùng ôû ngöôøi nhaïy caûm, raát ít hoaëc
khoâng ñoäc haïi
Quaù maãn toaøn thaân (generalized anaphylaxis)
Quaù maãn boä phaän (localized anaphylaxis: atopy)
Quaù maãn caûm
6
Lòch söû
Von Behring (1890): phaûn öùng khi duøng SAD
Portier Richer (1902):
Duøng ñoäc toá heán bieån Actinaria vaø Physalia
Anaphylaxis ( prophylaxis) shock phaûn veä.
Prausnitz vaø Kustner (1921): duøng serum cuûa Kustner (dò öùng
vôùi caù) vaø KN caù: truyeàn thuï ñoäng baèng huyeát thanh (atopic
reagin)
Coca vaØ Cook (1923) duøng töø atopy ñeå dieãn taû laâm saøng cuûa
suyeãn, maøy ñay, eczema, hay fever.
Ishizaka (1968): tìm ra IgE
Quaù maãn caûm
7
Khaùng nguyeân
• Troïng löôïng phaân töû: 10.000 70.000 dalton
• Nhieàu ñöôøng xaâm nhaäp
• Ñöôøng tieâm deå gaây phaûn öùng quaù maãn naëng
Protein
• Phaán hoa, buïi nhaø (loâng thuù, naám moác, house dust mite)
• Thöùc aên bieån, tröùng, ñaäu phoäng, ñaäu naønh, söõa, hoät, nguû coác,
luùa mì, ..döôïc phaåm.
• Latex allergen: maøy ñay, vieâm keát maïc, vieâm muõi dò öùng,
suyeãn, phuø. Latex-fruit syndrome (-glucanase,chitinase)
• Noïc ñoäc coân truøng, khaùng huyeát thanh.
Quaù maãn caûm
8
Khaùng nguyeân
•
•
Hapten
Khaùng sinh: PNC, Sulfonamides, Cephalosporines,
Tetracyclines...
Polysaccharides: Dextran
Hieám gaëp
Hormone: Insulin, ACTH, vasopressine, parathormone
Enzyme: Trypsine, penicilinase, protein ngöôøi, tinh dòch
Vitamine: Thiamine, folic acid
Quaù maãn caûm
9
Khaùng theå
Reaginic antiboby
IgE gaén treân beà maët teá baøo mast vaø basophil
Fc gaén vaøo receptor FcRI cuûa teá baøo mast
IgG4 döôùi lôùp khoâng quan troïng
Haøm löôïng trong maùu thaáp (250ng/ml)
IgE gaén vaøo thuï theå FcRI, choáng ñöôïc söï phaân huûy bôûi caùc
serum protease neân toàn taïi vaøi thaùng.
Stanworth: tieâm atopic serum 12 nôi, haøng tuaàn tieâm allergen
ñaëc hieäu.
Quaù maãn caûm
10
Quaù maãn caûm
11
Töông taùc teá baøo trong saûn xuaát IgE
Teá baøo B nhaän söï giuùp ñôõ cuûa TH2 thoâng qua caùc
cytokine IL4, IL13 (cuïm gene ôû NST 5)
Vai troø öùc cheá cuûa TH1 saûn xuaát cytokine IFN öùc
cheá söï saûn xuaát IgE
Coù söï caân baèng TH1/TH2
Quaù maãn caûm
12
Quaù maãn caûm
13
Di truyeàn vaø dò öùng
• 1920: con coù tyû leä allergy cao neáu cha meï allergy.
• Cha hoaëc meï dò öùng, 30% con bò allergy, neáu caû hai, tyû leä seõ
laø 50%
• Di truyeàn chi phoái 3 khía caïnh
Toång möùc ñoä IgE (total IgE level) (NST5)
Söï ñaùp öùng ñaëc hieäu vôùi allergen (allergen-specific
response) (HLA-Dw2)
Söï ñaùp öùng quaù möùc (general hyperesponsiveness)
(HLA-B8, HLA-Dw3)
Quaù maãn caûm
14
Söï keát hôïp KN-KT
• Söï keát hôïp KN-KT xaûy ra treân beà maët teá baøo
• Thuï theå sít laïi gaàn nhau Ca++ vaøo teá baøo hoøa maøng
Mediators
Toång hôïp lipid mediators.
Preformed mediators: histamine, heparin, ECF-A, NCF-A
Membrane-derived mediators: LTC4, LTD4, LTE4, PGD2, PGF2,
PAF Platelete Activating Factor - khoâng phaûi laø saûn phaåm töø
arachidonic acid
Quaù maãn caûm
15
Basophil: S: haït ñaëc hieäu coù maøng bao chöùa caùc mediators (histamine, leukotrien)
Quaù maãn caûm
16
Quaù maãn caûm
17
Teá baøo mast: (G) haït coù maøng bao chöùa mediator, cytokines. (P) phaàn tua cuûa baøo
töông baùm vaøo moâ lieân keát chung quanh (M) ty laïp theå troøn.
Quaù maãn caûm
18
Quaù maãn caûm
19
Quaù maãn caûm
20
- Xem thêm -