Mô tả:
ROÁI LOAÏN ÑIEÀU HOØA
THAÂN NHIEÄT
Ths.BS. Quaùch Thanh Laâm
BM. Mieãn Dòch - Sinh Lyù Beänh
Khoa Y, ÑH Y Döôïc TP HCM
MUÏC TIEÂU
1. Giaûi thích cô cheá giaûm thaân nhieät do beänh lyù vaø
giaûm thaân nhieät do tieáp xuùc moâi tröôøng coù nhieät ñoä
thaáp
2. Trình baøy cô cheá taêng thaân nhieät khi TTÑN bình
thöôøng
3. Keå ñöôïc caùc yeáu toá gaây soát vaø cô cheá taùc ñoäng
4. Trình baøy nguoàn goác, caáu truùc, cô cheá taùc ñoäng cuûa
chaát gaây soát noäi sinh
5. Trình baøy cô cheá phaùt soát
6. Trình baøy cô cheá soát do thuoác
7. Neâu yù nghóa sinh hoïc cuûa soát
CAÂN BAÈNG THAÂN NHIEÄT
Loaøi bieán nhieät: loaøi caù, loaøi löôõng theâ.
Loaøi ñoàng nhieät: höõu nhuû, loaøi ngöôøi.
Thaân nhieät: 36o1-37o2
Thaêng baèng giöõa sinh nhieät vaø thaûi nhieät
Trung taâm ñieàu nhieät
Truyeàn nhieät
(daãn nhieät vaø
ñoái löu)
Böùc xaï nhieät
Boác hôi
Co hoaëc daõn
maïch ngoaïi vi
37OC
Chuyeån hoùa
Co cô
Thyroxine
Glucocorticoide
Catecholamine
Nhieät ñoä
SiNH NHIEÄT
THAÛI NHIEÄT
Trung taâm
ñieàu nhieät
Trung taâm ñieàu hoøa thaân nhieät
Ñieåm ñieàu nhieät (set point)
Vuøng tröôùc nhaõn cuûa vuøng tröôùc hypothalamus
Neuron nhaïy caûm vôùi noùng (warm-sensitive neuron)
Neuron nhaïy caûm vôùi laïnh (cold-sensitive neuron)
Neuron trung gian (intergative neuron)
ROÁI LOAÏN THAÂN NHIEÄT
Tình traïng giaûm thaân nhieät
Tình traïng taêng thaân nhieät
Nhieãm noùng
Soát
GIAÛM THAÂN NHIEÄT
Giaûm sinh nhieät hoaëc do taêng thaûi nhieät
Trung taâm ñieàu nhieät vaãn hoaït ñoäng bình thöôøng
coù phaûn xaï ñieàu nhieät
Giaûm thaân nhieät sinh lyù
Giaûm thaân nhieät beänh lyù
Giaûm thaân nhieät do tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng laïnh
Haï thaân nhieät nhaân taïo
Giaûm thaân nhieät do tieáp xuùc vôùi laïnh
Phaûn xaï ñieàu nhieät:
Heä giao caûm adrenaline
adrenaline
co maïch
chuyeån hoùa
ñöôøng huyeát
tuaàn hoaøn
hoâ haáp
tröông löïc cô , run
3405 C saûn nhieät khoù, suy hoâ haáp vaø suy tuaàn hoaøn
300 C suy xuïp, rung nhæ, rung thaát, lieät cô hoâ haáp
TAÊNG THAÂN NHIEÄT
Khi thaân nhieät > 3702 (saùng), 3707 (chieàu)
Do taêng sinh nhieät hoaëc giaûm thaûi nhieät
Nhieãm noùng: TTÑN bình thöôøng
Soát: TTÑN bò roái loaïn, set point thay ñoåi
Nhieãm noùng (heat stroke)
Khi moâi tröôøng coù nhieät ñoä cao, aåm ñoä cao
Trung taâm ñieàu nhieät bình thöôøng
Taêng thaûi nhieät
Shock do maát nöôùc &
ñieän giaûi
Xuaát huyeát khu truù
Toån thöông chuû moâ
41-42,5O C
Kích ñoäng
Co giaät
Nhieãm toan
Hoân meâ
SOÁT
Tình traïng taêng thaân nhieät
Roái loaïn trung taâm ñieàu nhieät
Döôùi taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá coù haïi, thöôøng laø
nhieãm khuaån.
Lòch söû
Menkin (1943)
Pyrexin: soát/ thoû
Coù hieän töôïng dung naïp
~ Endotoxin
Beeson (1948)
Chaát gaây soát töø BC ña nhaân trung tính
1978
Loaøi boø saùt cuõng coù soát
Thích nghi neân toàn taïi trong tieán hoùa chuûng loaïi
1989
EP/ IL1 (Endogenous pyrogen/ Interleukin-1)
Ngaøy nay
Pyrogenic cytokines
Caùc yeáu toá gaây soát
Chaát gaây soát ngoaïi sinh
(exogenous pyrogen)
Chaát gaây soát noäi sinh
(endogenous pyrogen)
Yeáu toá gaây soát
Teá baøo thöïc baøo
Chaát gaây soát noäi sinh
TTÑN
Vi khuaån gam(+) vaø Exotoxin
Vi khuaån gam(-) vaø Endotoxin
Virus
Vi naám
Steroids (ethiocholanolone)
Chaát töø oå vieâm, oå hoaïi töû.
KN-KT
KN (quaù maãn chaäm) (Atkin)
Thuoác
Teá baøo aùc tính (Bordel, 1974)
(histiocyte, myelocyte tumor
cells, Hodgkin)
Chaát gaây soát noäi sinh
(EP: Endogenous Pyrogen)
1977 EP: protein
PM: 13K-15 KDa
35ng → 0,60 C
Dinarello (1977) MD phoùng xaï → EP/ ngöôøi soát
1989: EP/ IL1
IL1-α vaø IL1-β PM: 17,5 kDa coù cuøng thuï theå
IL1-Ra (IL-1receptor antagonist): khoùa söï gaén IL-1
leân thuï theå
Pyrogenic cytokines (11chaát)
Cachectin (TNF-)
Lymphotoxin (TNF-)
Interleukin1- (IL-1)
Interleukin1- (IL-1)
Interferon (IFN-, , )
Interleukin 6 (IL-6)
Macrophage inflamatory protein MIF1, MIF1
IL-8
Ña soá coù nguoàn goác töø macrophage
Taùc ñoäng leân TTÑN
Taùc ñoäng sinh hoïc
Taùc ñoäng sinh hoïc cuûa chaát gaây soát noäi sinh (1)
EP/ IL-1 ñoùng vai troø quan troïng trong ÑÖMD
ÑÖMD teá baøo: EP/IL-1→ TH → Interleukin-2 (IL-2) → kích
thích taêng sinh tb T, toái öu khi coù soát.
ÑÖMD dòch theå: EP/IL-1→ kích thích taêng sinh tb B, taêng
toång hôïp KT
Boå theå: EP/IL-1 giuùp taêng toång hôïp boå theå
- Xem thêm -