Tài liệu Mô hình công ty mẹ - công ty con thực trạng pháp luật và giải pháp hoàn thiện

®¹I HäC QUèC G IA Hµ NéI Khoa luËt NguyÔn ThÞ Hång Nhung C«ng ty mÑ - C«ng ty con: Thùc tr¹ng ph¸p luËt vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn Chuyªn ngµnh : LuËt kinh tÕ M· sè : 60 38 50 LuËn v¨n th¹c sü luËt häc Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: TS. Lª ThÞ Ch©u Hµ Néi - n¨m 2006 Lêi c¶m ¬n Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong Khoa LuËt ®· cung cÊp cho nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u vÒ chuyªn ngµnh luËt kinh tÕ trong qu¸ tr×nh häc tËp. C¶m ¬n TS. Lª ThÞ Ch©u - gi¸o viªn h-íng dÉn ®· cung cÊp tµi liÖu, tËn t×nh h-íng dÉn em thùc hiÖn luËn v¨n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan luËn v¨n lµ c«ng tr×nh khoa häc cña m×nh sau qu¸ tr×nh häc tËp t¹i Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi d-íi sù chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o, ®Æc biÖt lµ c¸c thÇy c« ë Bé m«n Ph¸p luËt kinh doanh. LuËn v¨n lµ kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ m« h×nh c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së tham kh¶o c¸c tµi liÖu khoa häc ®· ®-îc c«ng bè vµ sù h-íng dÉn tËn t×nh cña T.S. Lª ThÞ Ch©u. Ngoµi c¸c tham kh¶o, trÝch dÉn ®· ®-îc chó thÝch ®Çy ®ñ, luËn v¨n kh«ng sao chÐp bÊt cø c«ng tr×nh nµo. Hµ Néi, ngµy 29 th¸ng 9 n¨m 2006 Häc viªn: NguyÔn ThÞ Hång Nhung -1- Môc lôc Trang Lêi cam ®oan ...................................................................................................... 1 Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t cña luËn v¨n ............................................... 4 Danh môc c¸c h×nh vÏ cña luËn v¨n ......................................................... 5 Lêi nãi ®Çu .......................................................................................................... 6 Ch-¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ........ 11 1.1. Sù h×nh thµnh C«ng ty mÑ - c«ng ty con . .......................................................11 1.1.1. TÊt yÕu kh¸ch quan cña sù h×nh thµnh quan hÖ C«ng ty mÑ - c«ng ty con ......................................................................................................11 1.1.2. Con ®-êng h×nh thµnh m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ......................15 1.2. B¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ........................16 1.2.1. Liªn kÕt kinh tÕ - b¶n chÊt cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ............. 16 1.2.2. Kh¸i niÖm C«ng ty mÑ, c«ng ty con. ......................................................18 1.2.3. C¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con .................20 1.3. Ých lîi vµ h¹n chÕ cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con . ............................22 1.4. Mét sè kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ................25 1.4.1. Mét sè tËp ®oµn doanh nghiÖp lín tæ chøc theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con .................................................................................................. 25 1.4.2. Mét sè kinh nghiÖm tõ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ nªu trªn. ............................28 Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ph¸p luËt cña viÖc chuyÓn ®æi Tæng c«ng ty theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ................................. 31 2.1. C¬ së chuyÓn ®æi tæng c«ng ty theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ........31 2.1.1. Sù kh¸c biÖt cña m« h×nh Tæng c«ng ty víi m« h×nh C«ng ty mÑ c«ng ty con. .............................................................................................31 -2- 2.1.2. Nh÷ng h¹n chÕ ®Ó c¸c Tæng C«ng ty Nhµ n-íc chuyÓn ®æi thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. .....................................................................34 2.1.3. C¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¸t triÓn thµnh c¸c tËp ®oµn doanh nghiÖp tæ chøc theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ........ 36 2.2. C¸c quy ®Þnh vÒ viÖc chuyÓn ®æi tæng c«ng ty theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ....................................................................................................38 2.2.1. Chñ tr-¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n-íc. .........................................................38 2.2.2. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ...........................................................................40 2.3. Thùc tÕ thµnh lËp TËp ®oµn DÇu khÝ ViÖt Nam. .............................................52 2.4. Mét sè nhËn xÐt vÒ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c TCT theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. ..........................................................................................59 2.4.1. Mét sè kÕt qu¶ b-íc ®Çu ..........................................................................59 2.4.2. Nh÷ng h¹n chÕ, yÕu kÐm. ........................................................................61 Ch-¬ng III: Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p LuËt vÒ chuyÓn ®æi c¸c tæng c«ng ty theo m« h×nh C«ng ty mÑ c«ng ty con ....................................................................................................................... 66 3.1. C¸c yÕu tè hoµn thiÖn m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con ..............................66 3.1.1. Sù ®a d¹ng ho¸ së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc . .....................66 3.1.2. Xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc kinh doanh theo h×nh thøc tËp ®oµn kinh doanh.......................................................................................67 3.1.3. Sù cÊp thiÕt trong ho¹t ®éng ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ë c¸c Tæng C«ng ty 90 vµ 91. .....................................................................................68 3.2. Nh÷ng ®Þnh h-íng chung trong viÖc hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ C«ng ty mÑ - c«ng ty con............................................................................70 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ cô thÓ nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. .............................................................................................73 KÕt luËn. ............................................................................................................ 79 tµi liÖu tham kh¶o......................................................................................... 81 -3- Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t cña luËn v¨n 1. CTCP : C«ng ty cæ phÇn 2. CTNN : C«ng ty nhµ n-íc 3. CTC : C«ng ty con 4. CTM : C«ng ty mÑ 5. CTM - CTC : C«ng ty mÑ - c«ng ty con 6. DNNN : Doanh nghiÖp nhµ n-íc 7. §HC§ : §¹i héi cæ ®«ng 8. §LCT : §iÒu lÖ c«ng ty 6. G§ : Gi¸m ®èc 7. H§BT : Héi ®ång Bé tr-ëng 8. H§QT : Héi ®ång Qu¶n trÞ 9. LDK : LuËt DÇu khÝ 10. N§ : NghÞ ®Þnh 11. T§KT : TËp ®oµn kinh tÕ 12. TG§ : Tæng gi¸m ®èc 13. TNHH : Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n 14. Q§ : QuyÕt ®Þnh 15. V§L : Vèn ®iÒu lÖ 16. VP§D : V¨n phßng ®¹i diÖn 17. UBND : Uû ban nh©n d©n -4- Danh môc c¸c h×nh vÏ cña luËn v¨n H×nh sè 1.1: C¸c con ®-êng h×nh thµnh m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. H×nh sè 2.1: Sù kh¸c biÖt gi÷a m« h×nh Tæng c«ng ty vµ m« h×nh C«ng ty mÑ c«ng ty con. H×nh sè 2.2: M« h×nh tæ chøc tËp ®oµn dÇu khÝ ViÖt Nam. H×nh sè 2.3: C¬ cÊu tæ chøc cña tËp ®oµn dÇu khÝ ViÖt Nam. -5- Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi: M« h×nh CTM - CTC kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ trong lý luËn còng nh- trong thùc tiÔn tæ chøc qu¶n lý cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín trªn thÕ giíi. Song víi ViÖt Nam th× cã lÏ ®©y lµ mét vÊn ®Ò kh¸ míi mÎ, ®Æc biÖt lµ trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc. Khi ch-a hiÓu biÕt mét c¸ch s©u s¾c vÒ m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con ®· å ¹t chuyÓn ®æi c¸c TCT, CTNN theo m« h×nh nµy, ch¾c ch¾n sÏ m¾c nh÷ng sai lÇm khã kh¾c phôc trong mét t-¬ng lai kh«ng xa. Thùc tiÔn ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t- nh©n cho thÊy: tuy khu vùc nµy kh«ng n¾m nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng nghµnh nghÒ kinh doanh träng ®iÓm song ®· cã ®iÒu kiÖn cho sù qu¶n trÞ doanh nghiÖp theo m« h×nh CTM - CTC - mét h×nh thøc liªn kÕt kh¸ phæ biÕn hiÖn nay, ®-îc rÊt nhiÒu tËp ®oµn kinh tÕ lín -a chuéng [20]. Trong khi ®ã c¸c DNNN tuy n¾m gi÷ nh÷ng ngµnh nghÒ träng ®iÓm vµ cã nhiÒu lîi thÕ trong nÒn kinh tÕ l¹i lµm ¨n thua lç liªn tôc. Mét phÇn nguyªn nh©n lµ do c¸ch qu¶n trÞ kinh doanh, qu¶n trÞ doanh nghiÖp cña Nhµ n-íc kÐm. Chñ tr-¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta vÒ viÖc h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së chuyÓn ®æi c¸c tæng c«ng ty nhµ n-íc theo m« h×nh CTM CTC lµ mét chñ tr-¬ng ®óng ®¾n, xuÊt ph¸t tõ chÝnh yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ n-íc nhµ vµ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §©y lµ mét kÕ ho¹ch l©u dµi cña ViÖt Nam ®· ®-îc b¾t ®Çu tõ viÖc thµnh lËp c¸c TCT NN (TCT 90. TCT 91). Môc tiªu cña viÖc thµnh lËp c¸c TCT 90, 91 lµ ph¸t triÓn c¸c DN nµy cã quy m«, tËp trung tÝch tô vèn, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. Trªn c¬ së c¸c TCT nµy sÏ ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ chuyÓn ®æi theo m« h×nh CTM - CTC. -6- Chñ tr-¬ng trªn còng ®-îc cô thÓ ho¸ b»ng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cô thÓ nh- LuËt DNNN, NghÞ ®Þnh 153/2004/N§ - CP (9/8/2004) vÒ tæ chøc qu¶n lý Tæng c«ng ty nhµ n-íc vµ chuyÓn ®æi tæng c«ng ty nhµ n-íc, c«ng ty nhµ n-íc ®éc lËp theo m« h×nh CTM - CTC. NghÞ ®Þnh vÒ c«ng ty mÑ - c«ng ty con s¾p ®-îc ban hµnh ®-îc xem lµ khung ph¸p lý chung cho ho¹t ®éng cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con … M« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con cã thùc sù lµ mét ph¸c ®å ®iÒu trÞ h÷u hiÖu cho c¨n bÖnh: hiÖu qu¶ thÊp, thiÕu n¨ng ®éng, thiÕu tÝnh c¹nh tranh cña c¸c tæng c«ng ty; lµm thÕ nµo ®Ó c¸c TCT, CTNN sau khi chuyÓn ®æi ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶? §iÒu nµy tuú thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau trong ®ã cã ph¸p luËt. §©y chÝnh lµ mét phÇn lý do ®Ó em lÊy ®Ò tµi: “M« h×nh c«ng ty mÑc«ng ty con: thùc tr¹ng ph¸p luËt vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho luËn v¨n cña m×nh. 2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi : LuËn v¨n ®-îc nghiªn cøu trong bèi c¶nh ®· cã rÊt nhiÒu bµi viÕt, bµi nghiªn cøu vÒ CTM - CTC nh- : “ Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ chuyÓn tæng CTNN sang ho¹t ®éng theo m« h×nh CTM- CTC” cña t¸c gi¶ Lª §×nh Vinh ; “Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ tæng CTNN ë ViÖt Nam hiÖn nay” cña t¸c gi¶ NguyÔn ThÞ Kim Thoa ; “Bµn thªm vÒ m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con tõ gãc ®é ph¸p lý ” cña PGS.TS. Lª Hång H¹nh trªn T¹p chÝ LuËt häc sè 3/2004... Ngoµi ra cßn cã nh÷ng cuéc héi th¶o quy m« nh-: Héi th¶o vÒ TËp ®oµn kinh tÕ - c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn vµ ®Ò xuÊt chÝnh s¸ch do ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n lý kinh tÕ Trung -¬ng vµ c¸c c¬ quan liªn quan tæ chøc t¹i Hµ néi ngµy 31/5 vµ ngµy 1/6/2005, Héi th¶o m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con diÔn ra t¹i Hµ néi th¸ng 3 n¨m 2004. -7- 3. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi: LuËn v¨n ®-îc nghiªn cøu dùa trªn c¬ së lý luËn cña Chñ nghÜa M¸c- Lªnin vµ t- t-ëng Hå ChÝ Minh vÒ Nhµ n-íc vµ ph¸p luËt; c¸c quan ®iÓm, chiÕn l-îc cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta vÒ qu¶n lý, ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh- chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch vÒ viÖc c¶i c¸ch c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n-íc vµ x©y d-ng ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµy. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi, ®Ó lµm s¸ng tá c¸c vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu, bªn c¹nh viÖc sö dông mét sè ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc chuyªn ngµnh nh-: ph-¬ng ph¸p ®äc tµi liÖu,ph©n tÝch luËt häc, so s¸nh ®èi chiÕu, ph-¬ng ph¸p chøng minh, tæng hîp, ph-¬ng ph¸p trÝch dÉn…luËn v¨n cßn sö dông ph-¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc tiÔn, so s¸nh kinh nghiÖm quèc tÕ, ph©n tÝch x©y dùng m« h×nh. 4. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi: Môc ®Ých nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ ph©n tÝch lµm s¸ng tá c¸c khÝa c¹nh ph¸p lý cña m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con theo ph¸p luËt hiÖn hµnh còng nhc¸c vÊn ®Ò ph¸p lý n¶y sinh tõ viÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®ã. Tõ ®ã, ®-a ra mét sè ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p lý liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy. Víi môc ®Ých ®ã, ®Ò tµi cã nh÷ng nhiÖm vô nghiªn cøu sau: - Nghiªn cøu lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ m« h×nh CTM CTC - Nghiªn cøu lµm s¸ng tá thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ chuyÓn ®æi TCT, CTNN sang ho¹t ®éng theo m« h×nh CTM - CTC. - §¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ còng nh- nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, trªn c¬ së ®ã ®-a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ m« h×nh CTM - CTC. -8- 5. Ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò tµi: LÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi cho thÊy, sù h×nh thµnh c¸c TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh còng nh- sù ph¸t triÓn m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con diÔn ra theo hai h×nh thøc c¬ b¶n lµ tÝch luü, ®Çu t- më réng hoÆc qua con ®-êng s¸p nhËp. Tuy nhiªn trong bèi c¶nh hiÖn nay ë ViÖt Nam th× sù h×nh thµnh c¸c TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh theo h-íng chuyÓn ®æi c¸c TCT NN sang m« h×nh CTM - CTC lµ cã c¬ së h¬n c¶, phï hîp víi chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n-íc. V× vËy ®Ò tµi chØ xin nghiªn cøu thùc tr¹ng c¸c quy ph¹m ph¸p luËt vÒ chuyÓn ®æi c¸c TCT NN sang ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con ë n-íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay; tõ ®ã ®-a ra c¸c kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn m« h×nh. 6. Nh÷ng ®ãng gãp míi cña LuËn v¨n: LuËn v¨n lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu t-¬ng ®èi tæng hîp vÒ thùc tr¹ng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p LuËt hiÖn hµnh vÒ chuyÓn ®æi TCT, CTNN sang ho¹t ®éng theo m« h×nh CTM - CTC. Trong LuËn v¨n, t¸c gi¶ kh«ng cã tham väng bao qu¸t, tæng kÕt hÕt toµn bé mäi vÊn ®Ò ph¸p lý liªn quan ®Õn CTM - CTC mµ chØ coi ®©y lµ mét c«ng tr×nh nhá víi nh÷ng kiÕn thøc thu nhËn ®-îc trong qu¸ tr×nh häc tËp, céng víi nh÷ng ý kiÕn cña c¸ nh©n th«ng qua sù t×m tßi nghiªn cøu vµ sù h-íng dÉn khoa häc cña TS. Lª ThÞ Ch©u. V× vËy LuËn v¨n ®Æt ra môc tiªu lµ sÏ cã mét sè ®ãng gãp míi nh-: LuËn v¨n kh«ng chØ chó träng nghiªn cøu nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh ®iÒu chØnh vÊn ®Ò chuyÓn ®æi TCT, CTNN theo m« h×nh CTM - CTC mµ cßn ph©n tÝch viÖc chän TCT, CTNN nµo ®Ó chuyÓn ®æi th× sÏ cã hiÖu qu¶ nhÊt cho m« h×nh nµy ë ViÖt Nam. -9- LuËn v¨n sÏ ®-a ra mét sè ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ cô thÓ, s¸t thùc nh»m hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, gãp phÇn t¹o nÒn t¶ng ph¸p lý v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng cña m« h×nh nµy ®-îc thµnh c«ng vµ hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. 7. KÕt cÊu cña LuËn v¨n: §Ó nghiªn cøu, lµm s¸ng tá ®Ò tµi nµy, ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña LuËn v¨n ®-îc chia thµnh 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ph¸p luËt cña viÖc chuyÓn ®æi Tæng c«ng ty theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. Ch-¬ng III: Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p LuËt vÒ chuyÓn ®æi c¸c TCT theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. - 10 - Ch-¬ng I c¬ së lý luËn vÒ m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con 1.1. Sù h×nh thµnh c«ng ty mÑ - c«ng ty con 1.1.1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc h×nh thµnh quan hÖ C«ng ty mÑ - c«ng ty con Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÕ giíi g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ lín m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp. Trong lÞch sö, c¸c doanh nghiÖp t¨ng quy m« diÔn ra theo hai h×nh thøc c¬ b¶n lµ tÝch luü, ®Çu t- më réng hoÆc th«ng qua viÖc s¸p nhËp. Trªn thùc tÕ tiÕn hµnh x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh lín ®ßi hái sù gãp vèn cña nhiÒu chñ ®Çu t-, lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cho phÐp h×nh thµnh sím vµ t-¬ng ®èi dÔ dµng nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« lín. §ång thêi, nã còng lµm xuÊt hiÖn mét phong c¸ch qu¶n lý phï hîp víi sù gãp vèn vµ lµm t¸ch biÖt ngµy mét râ rµng chøc n¨ng qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chøc n¨ng së h÷u vèn. Cïng víi sù më réng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c h×nh thøc liªn kÕt, phèi hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®· ®-îc ¸p dông víi nh÷ng h×nh thøc ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng víi møc ®é liªn kÕt, phèi hîp rÊt kh¸c nhau. Sù liªn kÕt ®ã ®· t¹o ra nh÷ng tæ chøc kinh tÕ cã n¨ng lùc c¹nh tranh, cã kh¶ n¨ng chi phèi, t¨ng c-êng quyÒn lùc kinh tÕ cho nh÷ng doanh nghiÖp riªng lÎ hoÆc nh÷ng nhãm doanh nghiÖp thuéc liªn kÕt. Do vËy, sù liªn kÕt kinh tÕ lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh m« h×nh CTM CTC. Con ®-êng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m« h×nh CTM - CTC mµ c¸c n-íc ph¸t triÓn tr¶i qua cho thÊy sù liªn kÕt, liªn hiÖp gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ xu thÕ tÊt yÕu trong viÖc n©ng cao tr×nh ®é x· héi ho¸ vµ ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt. Sù liªn kÕt t¹o nªn m« h×nh CTM - CTC xuÊt ph¸t ®Çu tiªn tõ c¸c ®éng lùc vÒ th-¬ng m¹i. Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, víi kÕ ho¹ch phôc håi kinh tÕ - 11 - thÕ giíi vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi g¾n liÒn víi nh÷ng kÕ ho¹ch ®ã, ®Æc biÖt lµ sù lu©n chuyÓn kh¸ dÔ dµng c¸c luång t- b¶n ®· cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t- kh«ng chØ vµo c¸c doanh nghiÖp kh¸c, c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nhau mµ cßn ®Çu t- ra n-íc ngoµi. Cïng víi xu h-íng ®ã, sù më cöa c¸c thÞ tr-êng chøng kho¸n tiÕp tôc thóc ®Èy sù lu©n chuyÓn vèn vµ t- b¶n trªn ph¹m vi toµn cÇu. ThÞ tr-êng vèn ph¸t triÓn, c¸c ho¹t ®éng ®Çu t-, th-¬ng m¹i, liªn doanh, liªn kÕt sù tù do ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp, gióp c¸c doanh nghiÖp tËp trung vèn, tËp trung søc m¹nh tæng hîp, tèi -u ho¸ chiÕn l-îc, ph©n bæ c¸c nguån lùc tèi -u, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh lu«n muèn chuyªn nghiÖp ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nßng cèt vµ lo¹i bít c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng nßng cèt. Doanh nghiÖp thùc hiÖn ®iÒu nµy b»ng c¸ch ®Çu t- tËp trung vµo mét hoÆc mét sè lÜnh vùc kinh doanh hay h¹n chÕ ®Çu t- vµo mét lÜnh vùc kinh doanh kh¸c. Sù th©m nhËp lÉn nhau vÒ ®Çu t- gi÷a c¸c doanh nghiÖp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ra c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh CTM - CTC. Sù liªn kÕt ®ã, tÊt nhiªn lµ xuÊt ph¸t tõ chÝnh nhu cÇu më réng kinh doanh v-ît ra ngoµi c«ng ty cña c¸c doanh nghiÖp. Nhu cÇu nµy ë doanh nghiÖp nµo còng cã vµ c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng cã tham väng thèng trÞ, chiÕm lÜnh thÞ tr-êng. C¸c doanh nghiÖp sau khi xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh, c«ng nghÖ, th-¬ng hiÖu, thÞ tr-êng sÏ quyÕt ®Þnh môc ®Ých vµ møc ®é liªn kÕt phï hîp, v× môc tiªu ph¸t triÓn cña m×nh. Mét doanh nghiÖp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh hïng m¹nh, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, th-¬ng hiÖu næi tiÕng, thÞ phÇn ®a sè sÏ cè g¾ng thu phôc c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhá h¬n ®Ó khÐp kÝn qu¸ tr×nh kinh doanh nh»m t¨ng hiÖu qu¶. Sù ph¸t triÓn, duy tr× hÖ thèng n¨ng lùc kinh doanh khÐp kÝn vµ ®ång bé cho phÐp c¸c doanh nghiÖp víi sù liªn kÕt cña m×nh t¹o ra kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn hµng ho¸ vµ t- b¶n gi÷a c¸c khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi, cho phÐp c¸c tËp - 12 - ®oµn khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó hÖ thèng khuÕch tr-¬ng, tiªu thô s¶n phÈm vµ dÞch vô. §iÒu nµy gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®Çu t-, chi phÝ vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng toµn cÇu mét c¸nh nhÊt qu¸n. C¸c doanh nghiÖp nhá h¬n hoÆc tù nguyÖn liªn kÕt ®Ó trë thµnh CTC hoÆc sÏ bÞ c¸c doanh nghiÖp lín h¬n dïng c¸c thñ thuËt kinh tÕ vµ phi kinh tÕ th«n tÝnh trë thµnh CTC cña hä. Môc tiªu chiÕm lÜnh, më réng, cñng cè thÞ tr-êng lu«n lµ môc tiªu sè mét cña c¸c doanh nghiÖp. Thùc tÕ cho thÊy r»ng c¸c c«ng ty cµng lín cµng cã -u thÕ trong viÖc th©m nhËp, cñng cè vµ thÞ tr-êng trong n-íc vµ quèc tÕ. Nh÷ng hÖ thèng ph©n phèi réng kh¾p, nh÷ng ch-¬ng tr×nh qu¶ng c¸o, truyÒn th«ng, tiÕp thÞ quy m« lín, tèn kÐm kh«ng thÓ ®-îc thùc hiÖn bëi c¸c doanh nghiÖp nhá. H¬n ai hÕt, c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ liªn kÕt kinh doanh sÏ gióp hä ®¹t ®-îc môc tiªu nµy. C¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh còng nhËn thÊy r»ng c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm lùc m¹nh, hiÖn diÖn ë nhiÒu n¬i sÏ cµng cã kh¶ n¨ng chi phèi thÞ tr-êng nhanh chãng vµ m¹nh mÏ. Víi quy m« lín, tiÒm lùc m¹nh, c¸c tËp ®oµn doanh nghiÖp cïng víi c¸c CTC cña chóng cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn c¸c dù ¸n lín, nh÷ng ®¬n hµng lín... Môc tiªu t¨ng c-êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng cµng thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp liªn kÕt víi nhau trong c¸c liªn kÕt mµ phæ biÕn lµ mèi quan hÖ CTM - CTC. C¸c doanh nghiÖp lu«n mong muèn gi¶m thiÓu rñi ro trong kinh doanh. Sù ®Çu t-, liªn kÕt kinh doanh ë nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc kh¸c nhau mét mÆt cho phÐp rñi ro ®-îc chia sÎ gi÷a c¸c ngµnh, lîi nhuËn cña c¸c ngµnh cã l·i suÊt cao sÏ bï cho c¸c ngµnh cã l·i suÊt thÊp; mÆt kh¸c, nh÷ng khã kh¨n, thua lç ë mét (hoÆc mét sè) c«ng ty ë khu vùc nµy cã thÓ ®-îc bï ®¾p bëi lîi nhËn ë nh÷ng khu vùc kh¸c kinh doanh thuËn lîi. Sù liªn kÕt cña b¶n th©n c¸c c«ng ty trong cïng mét tËp ®oµn cïng cã quan hÖ kinh tÕ víi nhau t¹o c¬ héi hç trî lÉn nhau ngay trong ho¹t ®éng kinh doanh. - 13 - Sù h×nh thµnh quan hÖ CTM - CTC cßn ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ thuÕ. Víi c¬ chÕ ®Çu t- vèn vµ ®Æc ®iÓm quan träng cña m« h×nh CTM - CTC lµ sù thay ®æi c¸c quyÒn vµ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc vµo sù chuyÓn dÞch møc së h÷u cæ phÇn cña doanh nghiÖp ®ã trong c¸c CTC, c¸c doanh nghiÖp xem ®ã lµ c«ng cô ®Ó gi¶m thuÕ vµ tr¸nh thuÕ vµ môc tiªu cuèi cïng lµ che dÊu lîi nhuËn. B»ng sù chuyÓn dÞch c¸c khèi tµi s¶n vµ vèn lu«n lu«n gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn trong tËp ®oµn, c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín ®· thµnh c«ng trong viÖc lµm hoa m¾t c¸c nhµ kiÓm to¸n. Ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n quan träng dÉn tíi sù h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c tËp ®oµn doanh nghiÖp tæ chøc theo m« h×nh CTM CTC nãi trªn, cßn cã mét nguyªn nh©n kh¸c cã liªn quan tíi tÊt c¶ c¸c néi dung trªn lµ nhu cÇu nghiªn cøu, øng dông tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ. Sù liªn kÕt trªn c¬ së nµy kh«ng chØ gióp c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn kinh doanh mµ cßn cã kh¶ n¨ng kh¼ng ®Þnh, cñng cè vÞ thÕ chi phèi toµn nghµnh cña m×nh. Tãm l¹i, sù h×nh thµnh mèi quan hÖ CTM - CTC xuÊt ph¸t tõ nhiÒu ®éng lùc kh¸c nhau: c¸c ®éng lùc vÒ th-¬ng m¹i, vÒ tæ chøc, vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, vÒ thuÕ vµ c¸c ®éng lùc vÒ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt. Sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®· taä ra mét m« h×nh tæ chøc kinh doanh míi, kh¾c phôc ®-îc mét sè ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp riªng lÎ, t¹o ra c¸c søc m¹nh gióp cho c¸c doanh nghiÖp trong liªn kÕt ph¸t triÓn. Vµ ®Õn l-ît c¸c søc m¹nh ®ã l¹i lµ c¸c ®éng lùc ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕp tôc liªn doanh, liªn kÕt d-íi nhiÒu møc ®é, ph¹m vi, lÜnh vùc kh¸c nhau. ®©y còng chÝnh lµ c¸c tiªu chÝ ®Ó ph©n chia c¸c lo¹i h×nh tËp ®oµn kinh tÕ kh¸c nhau trªn thÕ giíi. Sù liªn kÕt trªn c¬ së tµi chÝnh vµ ®Çu t- vèn lµ chÝnh ®-îc gäi lµ m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con - mét lo¹i h×nh liªn kÕt phæ biÕn ®-îc nhiÒu tËp ®oµn kinh tÕ hiÖn nay sö dông. - 14 - Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· t¹o nªn mét bÇu kh«ng khÝ thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau. Sù liªn kÕt cµng ®-îc thóc ®Èy vµ lµ ®iÒu tÊt yÕu trong lÞch sö kinh tÕ thÕ giíi. 1.1.2. Con ®-êng h×nh thµnh m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. Sù h×nh thµnh m« h×nh CTM - CTC th«ng th-êng qua hai con ®-êng vµ cã thÓ s¬ ®å ho¸ nh- sau: H×nh sè 1.1: C¸c con ®-êng h×nh thµnh m« h×nh CTM - CTC [2, tr.1] : Con ®-êng h×nh ThµNH tù nhiªn: C«ng ty con C«ng ty con Doanh nghiÖp C«ng ty mÑ C«ng ty con TÝch luü §Çu t- Con ®-êng tæ chøc l¹i: Doanh nghiÖp C«ng ty mÑ Tæng c«ng ty DN thµnh viªn Doanh nghiÖp DN thµnh viªn Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp DN thµnh viªn DN thµnh viªn C«ng ty con GhÐp nèi - 15 - C«ng ty con C«ng ty con con 1.2. B¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con 1.2.1. Liªn kÕt kinh tÕ - b¶n chÊt cña m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con D-íi gãc ®é kinh tÕ, sù xuÊt hiÖn cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ hay c¸c C«ng ty mÑ - c«ng ty con lµ kÕt qu¶ cña sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia hay trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu. C¸c T§KT ®-îc liªn kÕt nh»m kÕt hîp c¸c lîi thÕ riªng lÎ cña mçi doanh nghiÖp thµnh mét lîi thÕ chung lín h¬n (c¶ vÒ tµi chÝnh, nghiªn cøu khoa häc, øng dông c«ng nghÖ míi, ph-¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖn ®¹i…), cã kh¶ n¨ng chi phèi h¬n ®èi víi thÞ tr-êng. ChÝnh vËy, b¶n chÊt kinh tÕ cña tËp ®oµn lµ sù liªn kÕt cña c¸c doanh nghiÖp d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. C¸c tËp ®oµn kinh tÕ trªn thÕ giíi cã tªn gäi kh¸c nhau víi c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ néi dung liªn kÕt ho¹t ®éng kh«ng gièng nhau. Cã thÓ lµ sù liªn kÕt cña c¸c nhµ s¶n xuÊt bÊt k× s¶n phÈm nµo nh»m kiÓm so¸t s¶n xuÊt, tiªu thô vµ gi¸ c¶ cña s¶n ph¶m ®ã, ®ång thêi ®Ó t¹o ra ®éc quyÒn vµ h¹n chÕ sù canh tranh trong lÜnh vùc nhÊt ®Þnh; hoÆc h×nh thøc liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸c nhµ ®Çu t- (chñ yÕu trong lÜnh vùc tµi chÝnh)… Mét d¹ng liªn kÕt kh¸ phæ biÕn hiÖn nay lµ sù liªn kÕt trªn c¬ së x¸c lËp sù thèng nhÊt vÒ tµi chÝnh vµ kiÓm so¸t tµi chÝnh. Trong liªn kÕt nµy, c¸c c«ng ty thµnh viªn kÝ kÕt c¸c hiÖp ®Þnh vÒ tµi chÝnh, h×nh thµnh c«ng ty n¾m vèn chung gäi lµ CTM (Holding company). §©y chÝnh lµ kiÓu liªn kÕt theo m« h×nh C«ng ty mÑ - c«ng ty con. Trong liªn kÕt nµy kh«ng giíi h¹n mét vµi lo¹i h×nh mµ më réng ra rÊt nhiÒu lo¹i h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, mµ chñ yÕu lµ c«ng ty cæ phÇn. Do vËy mµ c¸c liªn kÕt trong tËp ®oµn tæ chøc theo m« h×nh CTM - CTC kh«ng t¹o ra ph¸p nh©n míi. Gi÷a c¸c doanh nghiÖp tham gia liªn kÕt cã mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau vµ víi b¶n th©n tËp ®oµn. - 16 - Sù liªn kÕt trªn chÕ ®é së h÷u vèn trong m« h×nh CTM - CTC cã thÓ mang tÝnh kiÓm so¸t hoÆc kh«ng mang tÝnh kiÓm so¸t. Së h÷u vèn cña c«ng ty nµy ®èi víi c«ng ty kia trong tËp ®oµn sÏ mang tÝnh kiÓm so¸t nÕu c«ng ty së h÷u vèn cã cæ phÇn trong vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty kia ®ñ ®Ó cã thÓ th«ng qua c¬ chÕ bá phiÕu t¹i §¹i héi ®ång cæ ®«ng, th«ng qua ®¹i diÖn cña m×nh trong H«Þ ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty nhËn vèn, tõ ®ã chi phèi c¸c CTC, ch¸u vÒ tµi chÝnh vµ chiÕn l-îc kinh doanh. Vèn së h÷u cña tËp ®oµn kinh tÕ lµ së h÷u hçn hîp (nhiÒu chñ) nh-ng cã mét chñ (CTM) ®ãng vai trß khèng chÕ, chi phèi. ViÖc së h÷u vèn cña c«ng ty nµy ®èi víi c«ng ty kia trong tËp ®oµn kh«ng ë møc kiÓm so¸t sÏ kh«ng lµm h×nh thµnh nªn mèi quan hÖ mÑ - con mµ h×nh thµnh mèi quan hÖ liªn kÕt. Do vËy trong m« h×nh CTM - CTC cßn cã mét thùc thÓ kh¸c n÷a lµ c¸c c«ng ty liªn kÕt. NÐt ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña m« h×nh nµy lµ quyÒn kiÓm so¸t cña c«ng ty nµy víi c¸c c«ng ty kh¸c dùa trªn viÖc c«ng ty nµy së h÷u mét phÇn vèn ®iÒu lÖ cña chóng. QuyÒn vµ møc ®é chi phèi cña CTM ®-îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña CTC, phï hîp víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ CTC ®¨ng kÝ; quyÒn lîi kinh tÕ cña CTM ®-îc ®¶m b¶o th«ng qua chÕ ®é ph©n chia lîi nhuËn theo phÇn vèn gãp. XÐt tõ gãc ®é ph¸p lý, “khi nãi m« h×nh CTM - CTC chóng ta nãi vÒ c¸c CTM, CTC cô thÓ vµ mèi quan hÖ ®Æc biÖt gi÷a chóng, mèi quan hÖ ®· liªn kÕt chóng l¹i víi nhau thµnh mét khèi gièng nh- quan hÖ huyÕt thèng ®· liªn kÕt c¸c c¸ nh©n nhÊt ®Þnh thµnh mét dßng hä. Kh«ng cã mét chñ thÓ nµo cña thÞ tr-ßng ®-îc gäi tªn lµ CTM - CTC còng gièng nh- trong hÖ thèng ph¸p luËt kh«ng cã chñ thÓ dßng hä” [4, tr.19] B¶n chÊt ph¸p lý cña m« h×nh CTM - CTC thÓ hiÖn ë mèi quan hÖ së h÷u vèn ®iÒu lÖ gi÷a chóng víi nhau. Sù vËn ®éng cña c¸c cæ phÇn trong vèn ®iÒu lÖ dÉn tíi sù vËn ®éng quyÒn së h÷u. Sù thay ®æi møc së h÷u cña c«ng ty nµy ®èi - 17 - víi vèn ®iÒu lÖ ë c«ng ty kh¸c dÉn tíi sù thiÕt lËp mèi quan hÖ mÑ - con hoÆc chÊm døt quan hÖ ®ã. 1.1.2. Kh¸i niÖm C«ng ty mÑ, C«ng ty con. a) C«ng ty mÑ: CTM cã thÓ hiÓu lµ c«ng ty ®Çu t- vèn vµo vèn ®iÒu lÖ cña mét hoÆc mét sè c«ng ty kh¸c th«ng qua ®ã n¾m quyÒn kiÓm so¸t chóng. §Ó cã ®-îc quyÒn kiÓm so¸t, CTM cã thÓ së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ cña CTC hoÆc së h÷u phÇn vèn gãp ®ñ ®Ó chi phèi CTC. TØ lÖ phÇn tr¨m ®Ó mét c«ng ty ®Çu t- vèn vµo c«ng ty kh¸c nh»m ®¶m b¶o sù kiÓm so¸t cña m×nh ®èi víi c«ng ty nhËn vèn lµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®-îc chÝnh x¸c, nh-ng th-êng lµ lín h¬n 50%. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, cã khi chØ cÇn së h÷u vèn cæ phÇn ë mét tØ lÖ nhá h¬n 50% còng ®ñ ®Ó mét c«ng ty kiÓm so¸t mét c«ng ty kh¸c. “§iÒu nµy tuú thuéc vµo sè l-îng cæ ®«ng vµ sù t¶n m¸t cña c¸c cæ ®«ng trong c¸c c«ng ty nhËn vèn” [4, tr.18]. Do vËy mµ vèn së h÷u cña tËp ®oµn doanh nghiÖp lµ së h÷u hçn hîp. V× lÝ do chÝnh trÞ, ë mét sè tËp ®oµn doanh nghiÖp trªn thÕ giíi, Nhµ n-íc tuy kh«ng n¾m nhiÒu cæ phÇn song l¹i së h÷u cæ phÇn vµng - cæ phÇn cã gi¸ trÞ phñ quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ tæ chøc, nh©n sù, chiÕn l-îc vµ kÕ ho¹ch kinh doanh cña c¸c CTC [5]. CTM thùc hiÖn quyÒn chi phèi theo luËt ®Þnh vµ ®iÒu lÖ cña CTC. Tû lÖ phÇn vèn gãp cã mét ý nghÜa quan träng trong viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ ®-îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc tham gia ho¹t ®éng qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh…Theo ®ã cã thÓ hiÓu bÊt k× doanh nghiÖp nµo khi ®Çu t- vµ së h÷u vèn ë doanh nghiÖp kh¸c tõ møc chi phèi trë lªn, ®Òu cã thÓ trë thµnh CTM cña doanh nghiÖp ®ã. VÒ h×nh thøc ph¸p lý, CTM lµ mét lo¹i h×nh c«ng ty ®èi vèn b×nh th-êng. §ã cã thÓ lµ c«ng ty cæ phÇn hoÆc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, song th-êng lµ c«ng ty cæ phÇn. CTM cã thÓ kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh mµ chØ ®Çu ttµi chÝnh thuÇn tuý, gäi lµ CTM thô ®éng (pure holding company) hoÆc cã thÓ - 18 -