Tài liệu Phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học tây nguyên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM NGÔ THỊ HIẾU PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN THEO HƯỚNG THỰC HIỆN QUYỀN TỰ CHỦ VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI Chuyên ngành: Quản lí Giáo dục Mã số: 9 14 01 14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Cán bộ hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Trần Công Phong 2. PGS.TS. Nguyễn Thanh Hưng Hà Nội, 2022 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu, tài liệu, tư liệu được sử dụng trong Luận án có nguồn gốc rõ ràng, có nguồn trích dẫn chính thống, khoa học và trung thực. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong Luận án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào khác. Tác giả Ngô Thị Hiếu ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận án, tôi đã nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình của cán bộ hướng dẫn khoa học; sự giúp đỡ của các cơ quan, các cấp lãnh đạo, Thầy, Cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình. Trước hết, tôi xin được bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS. Trần Công Phong và PGS.TS. Nguyễn Thanh Hưng, cán bộ hướng dẫn khoa học, đã tận tình trực tiếp định hướng, chỉ dẫn, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận án. Tôi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam; tập thể phòng Quản lí Khoa học, Đào tạo và Hợp tác Quốc tế; Thầy, Cô giáo đã giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện Luận án tại Viện. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Tập thể lãnh đạo Trường, các chuyên gia, viên chức quản lí, giảng viên, sinh viên và đồng nghiệp Trường Đại học Tây Nguyên, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Trường Đại học Vinh, Trường Đại học Đồng Tháp và các cơ sở giáo dục đại học trong nước đã hỗ trợ, đóng góp những thông tin liên quan đến nghiên cứu, quá trình khảo sát và phỏng vấn. Tôi xin gửi lời trân trọng cảm ơn đến chủ nhiệm và các thành viên nghiên cứu của Đề tài KHGD/16-20.ĐA.003 “Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn cho việc đề xuất xây dựng Luật Nhà giáo”, được tài trợ bởi Chương trình Khoa học và Công nghệ cấp Quốc gia giai đoạn 2016-2020 “Nghiên cứu phát triển khoa học giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục Việt Nam”. Cuối cùng, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc và cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã luôn động viên, khích lệ, chia sẽ và đồng hành với tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận án. Trân trọng cảm ơn. Tác giả Luận án Ngô Thị Hiếu iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... I LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ II DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................. VII DANH MỤC CÁC BẢNG .........................................................................................VIII DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ...................................................................................... IX DANH MỤC HÌNH....................................................................................................... X DANH MỤC SƠ ĐỒ ..................................................................................................... X MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 1. Lí do chọn đề tài ..........................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................................3 4. Giả thuyết khoa học .....................................................................................................3 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu ................................................................................4 6. Cách tiếp cận và các phương pháp nghiên cứu ...........................................................4 7. Những luận điểm cần bảo vệ .......................................................................................6 8. Những đóng góp mới của Luận án ..............................................................................7 9. Cấu trúc của luận án ....................................................................................................8 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ................................................10 1.1. Nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên ..........................................................10 1.1.1. Nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực chiến lược dựa vào năng lực .............10 1.1.2. Nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên theo tiếp cận năng lực ..................13 1.2. Nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học.......................................................................................18 1.2.1. Nghiên cứu về tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ...........18 1.2.2. Nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học .........................................................23 1.3. Đánh giá chung về các công trình nghiên cứu ........................................................26 1.3.1. Những vấn đề có thể kế thừa ...............................................................................26 1.3.2. Những vấn đề chưa được đề cập trong các nghiên cứu .......................................27 1.3.3. Những vấn đề luận án cần tập trung nghiên cứu giải quyết ................................28 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................................29 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC THEO HƯỚNG THỰC HIỆN QUYỀN TỰ CHỦ VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI ...............................................................................................................................30 2.1. Đội ngũ giảng viên trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học ................................30 2.1.1. Khái niệm đội ngũ giảng viên .............................................................................30 2.1.2. Vị trí, vai trò của đội ngũ giảng viên đại học ......................................................33 2.1.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của đội ngũ giảng viên đại học .....................................34 2.1.4. Yêu cầu về phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên đại học trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học .....................................................................................................35 2.2. Quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ...........................36 2.2.1. Khái niệm về quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học .36 2.2.2. Cơ sở pháp lý về quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội và tác động của Luật định đối với hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên đại học ...............................................38 2.2.3. Nội dung về quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ....40 2.2.4. Tự chủ nghề nghiệp của giảng viên .....................................................................44 iv 2.2.5. Phân cấp, phân quyền trong quản lí.....................................................................45 2.3. Phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học.......................................................................................45 2.3.1. Khái niệm phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ..............................................................45 2.3.2. Mô hình quản lí nguồn nhân lực..........................................................................46 2.3.3. Mô hình phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học .......................................................................54 2.3.4. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ..............................................................56 2.4. Chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học .......................................................................61 2.4.1. Vai trò, mối quan hệ của các chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ...................61 2.4.2. Năng lực của các chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .........................................................................................63 2.5. Các yếu tố tác động đến kết quả phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ...................................66 2.5.1. Quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học ........................66 2.5.2. Yếu tố bên ngoài cơ sở giáo dục đại học .............................................................67 2.5.3. Yếu tố bên trong cơ sở giáo dục đại học .............................................................69 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.............................................................................................71 CHƯƠNG 3. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN THEO HƯỚNG THỰC HIỆN QUYỀN TỰ CHỦ VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI ..........................................................................72 3.1. Khái quát về Trường Đại học Tây Nguyên ............................................................72 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .......................................................................72 3.1.2. Tầm nhìn, sứ mạng, giá trị cốt lõi, triết lí giáo dục .............................................73 3.1.3. Cơ cấu tổ chức, bộ máy .......................................................................................73 3.1.4. Quy mô đào tạo và nghiên cứu khoa học ............................................................73 3.1.5. Tài chính, tài sản ..................................................................................................75 3.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ...................................................................................75 3.2.1. Mục tiêu khảo sát.................................................................................................75 3.2.2. Nội dung khảo sát ................................................................................................75 3.2.3. Đối tượng và mẫu khảo sát ..................................................................................75 3.2.4. Phương pháp khảo sát và quy trình phân tích dữ liệu .........................................76 3.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Tây Nguyên ................................78 3.3.1. Về số lượng đội ngũ giảng viên...........................................................................78 3.3.2. Về cơ cấu đội ngũ giảng viên ..............................................................................79 3.3.3. Về chất lượng đội ngũ giảng viên .......................................................................80 3.4. Thực trạng về mức độ tự chủ và trách nhiệm xã hội của Trường Đại học Tây Nguyên ................................................................................................................. 84 3.4.1. Quyền tự chủ, trách nhiệm xã hội của Trường (Provided autonomy).................84 3.4.2. Mức độ thực hiện quyền tự chủ của Trường (Perceived Autonomy) .................85 3.4.3. Mức độ thực hiện trách nhiệm xã hội của Trường Đại học Tây Nguyên............92 3.4.4. Thực trạng về năng lực của các chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội ...............................................................95 v 3.5. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội ...............................................................97 3.5.1. Nhận thức của các cấp quản lí và giảng viên về phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội ...................................................97 3.5.2. Quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .........................................................................................................99 3.5.3. Tuyển dụng đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội ...........................................................................................................................100 3.5.4. Quản lí, sử dụng đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội ................................................................................................................102 3.5.5. Đào tạo, bồi dưỡng và phát triển tự chủ nghề nghiệp giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .....................................................................103 3.5.6. Đánh giá đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội ...........................................................................................................................105 3.5.7. Thực hiện chế độ chính sách thu hút, đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .................................................106 3.6. Nhân tố tác động đến kết quả phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .............................................................................109 3.6.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo và phân tích nhân tố khám phá EFA ...........109 3.6.2. Mô hình nhân tố tác động đến kết quả phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của Trường Đại học Tây Nguyên ......112 3.7. Kinh nghiệm, đối sánh về phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .......................................................................................114 3.7.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới.................................................114 3.7.2. Kinh nghiệm của một số trường đại học trong nước .........................................116 3.7.3. Đối sánh với một số cơ sở giáo dục đại học trong nước ...................................118 3.8. Đánh giá (SWOT) .................................................................................................120 3.8.1. Điểm mạnh (Strengths)......................................................................................120 3.8.2. Điểm yếu (Weaknesses) ....................................................................................121 3.8.3. Cơ hội (Opportunities).......................................................................................123 3.8.4. Thách thức (Threats) .........................................................................................123 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3...........................................................................................125 CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN THEO HƯỚNG THỰC HIỆN QUYỀN TỰ CHỦ VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI .........................................................................................127 4.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ...............................................................................127 4.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý ......................................................................127 4.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ....................................................................127 4.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển .................................................127 4.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, phù hợp .....................................................127 4.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả .......................................................127 4.2. Các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .............................................................128 4.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức đối với Lãnh đạo, quản lí và giảng viên về thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội trong công tác phát triển đội ngũ giảng viên .....128 4.2.2. Xây dựng và ban hành Quy định về phân quyền tự chủ, trách nhiệm xã hội đến các khoa, bộ môn trong hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên ...............................130 vi 4.2.3. Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ báo đánh giá năng lực phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội.................134 4.2.4. Xây dựng quy trình, tổ chức thực hiện các nội dung phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội .........................................138 4.2.5. Xây dựng và thực hiện kế hoạch chiến lược phát triển đội ngũ giảng viên giai đoạn 2021-2025 phù hợp bối cảnh tự chủ, trách nhiệm xã hội ............................................144 4.2.6. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng năng lực tự chủ nghề nghiệp và kỹ năng giảng dạy trực tuyến của giảng viên nhằm đáp ứng bối cảnh tự chủ, trách nhiệm xã hội và thích ứng sự thay đổi của các yếu tố bên ngoài ....................................................................146 4.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp ............................................................................149 4.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi ..............................................................151 4.4.1. Mục đích ............................................................................................................151 4.4.2. Nội dung khảo nghiệm ......................................................................................151 4.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ................................................................................152 4.4.4. Đối tượng, quá trình khảo nghiệm.....................................................................152 4.4.5. Kết quả khảo nghiệm .........................................................................................152 4.4.6. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp .....................156 4.5. Thử nghiệm giải pháp ...........................................................................................157 4.5.1. Mục đích thử nghiệm .........................................................................................157 4.5.2. Nội dung thử nghiệm .........................................................................................157 4.5.3. Giả thuyết thử nghiệm .......................................................................................157 4.5.4. Phương pháp thử nghiệm...................................................................................157 4.5.5. Tiến trình thử nghiệm, mẫu và thang đo thử nghiệm ........................................158 4.5.6. Kết quả thử nghiệm ...........................................................................................159 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4...........................................................................................164 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................165 1. Kết luận....................................................................................................................165 2. Khuyến nghị ............................................................................................................166 2.1. Đối với Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo và các Bộ ngành liên quan ..................166 2.2. Đối với Lãnh đạo Trường Đại học Tây Nguyên ..................................................166 2.3. Đối với Lãnh đạo các đơn vị chức năng, lãnh đạo khoa, bộ môn của Trường ....167 2.4. Đối với đội ngũ giảng viên của Trường ...............................................................167 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC .........................168 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................169 PHỤ LỤC........................................................................................................................1 PHỤ LỤC 1. MẪU PHIẾU KHẢO SÁT ........................................................................1 PHỤ LỤC 2. KẾT QUẢ KHẢO SÁT...........................................................................44 PHỤ LỤC 3. SƠ ĐỒ HÓA NỘI DUNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN THEO HƯỚNG THỰC HIỆN QUYỀN TỰ CHỦ VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI ................57 PHỤ LỤC 4. LÍ THUYẾT THỐNG KÊ .......................................................................63 PHỤ LỤC 5. KHÁI QUÁT VỀ CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC ĐỐI SÁNH.....64 MỘT SỐ HÌNH ẢNH ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG (THỰC NGHIỆM) ....................68 vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Chữ viết đầy đủ BGH BM CBQL Ban Giám hiệu Bộ môn Cán bộ quản lí ĐH ĐNGV GD Đại học Đội ngũ giảng viên Giáo dục GDĐH GDĐT Giáo dục đại học Giáo dục đào tạo GP GV Giải pháp Giảng viên KHCN KTTT HĐT NCKH Khoa học công nghệ Kinh tế thị trường Hội đồng Trường Nghiên cứu khoa học NNL PTNNL QLGD QLNN TC, TNXH Nguồn nhân lực Phát triển nguồn nhân lực Quản lí giáo dục Quản lí nhà nước Tự chủ và Trách nhiệm xã hội viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Khái niệm về quyền tự chủ đại học...............................................................36 Bảng 2.2. Mức độ tự chủ của đại học ở Việt Nam ........................................................43 Bảng 2.3. So sánh các mô hình quản lí nguồn nhân lực ................................................50 Bảng 2.4. Khung năng lực của viên chức quản lí thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội trong hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên ....................................................63 Bảng 2.5. Khung năng lực của giảng viên về tự chủ nghề nghiệp ................................65 Bảng 3.1. Ý nghĩa thang đánh giá kết quả khảo sát ......................................................78 Bảng 3.2. Thống kê đội ngũ giảng viên giai đoạn 2015-2020 ......................................79 Bảng 3.3. Thống kê cơ cấu đội ngũ giảng viên, tính đến tháng 12/2020 ......................79 Bảng 3.4. Kết quả thực hiện (hoàn thành) đào tạo so với quy hoạch đào tạo ...............81 Bảng 3.5. Kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên ...............................................83 Bảng 3.6. Quan điểm của CBQL, GV trường ĐH Tây Nguyên ...................................97 Bảng 3.7. Đánh giá mức độ thực hiện quy hoạch ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của trường ĐH Tây nguyên ........................................................................99 Bảng 3.8. Đánh giá mức độ thực hiện tuyển dụng theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường ĐH Tây Nguyên ...........................................................................100 Bảng 3.9. Đánh giá mức độ thực hiện quản lí, sử dụng ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường ĐH Tây Nguyên .........................................................102 Bảng 3.10. Đánh giá mức độ thực hiện ĐT, BD, phát triển tự chủ nghề nghiệp GV của Trường ĐH Tây Nguyên .............................................................................................104 Bảng 3.11. Mức độ thực hiện đánh giá đngv theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường ĐH Tây Nguyên .......................................................................................105 Bảng 3.12. Đánh giá mức độ thực hiện chính sách thu hút, đãi ngộ, tôn vinh ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường ĐH Tây Nguyên ............................107 Bảng 3.13. Kết quả đánh giá độ tin cậy, phân tích EFA thang đo các biến độc lập ...110 Bảng 3.14. Kết quả đánh giá độ tin cậy, phân tích EFA thang đo các biến phụ thuộc .....................................................................................................................................111 Bảng 3.15. Kết quả hệ số hồi quy a (coefficientsa) ......................................................113 Bảng 4.1. Tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ báo về năng lực thực hiện quyền TC, TNXH trong các hoạt động phát triển ĐNGV ..................................................................................135 Bảng 4.2. Đánh giá mức độ cần thiết của các giải pháp đề xuất .................................153 Bảng 4.3. Đánh giá mức độ khả thi của các giải pháp đề xuất ....................................155 Bảng 4.4. Thống kê đối tượng khảo sát theo trình độ .................................................159 Bảng 4.5. Các biến khảo sát ........................................................................................159 Bảng 4.6. Giá trị sig kiểm định t của kết quả thử nghiệm ...........................................162 Bảng 4.7. Giá trị trung bình của kết quả thử nghiệm ..................................................163 Bảng 4.8. Mối tương quan giữa hai lần thử nghiệm ....................................................163 ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Kết quả tuyển dụng giai đoạn 2015-2020 .................................................80 Biểu đồ 3.2. Lí do tạo động lực giảng dạy của giảng viên ............................................83 Biểu đồ 3.3. Đánh giá của GV và CBQLvề mức độ thực hiện quyền tự chủ về chuyên môn ................................................................................................................................88 Biểu đồ 3.4. Đánh giá của GV và CBQL về mức độ thực hiện quyền tự chủ về tổ chức, nhân sự ...........................................................................................................................90 Biểu đồ 3.5. Đánh giá của GV và CBQL về mức độ thực hiện quyền tự chủ về tài chính, tài sản .............................................................................................................................92 Biểu đồ 3.6. Mức độ thực hiện trách nhiệm giải trình của Trường ĐH Tây Nguyên ...93 Biểu đồ 3.7. Mức độ thực hiện cam kết, công khai của Trường ĐH Tây Nguyên .......94 Biểu đồ 4.1. Mức độ cần thiết của các GP theo đánh giá của các đối tượng ..............154 Biểu đồ 4.2. Mức độ khả thi của các GP, đánh giá theo học hàm, học vị ...................156 Biểu đồ 4.3. Mức độ thực hiện trước thử nghiệm .......................................................160 Biểu đồ 4.4. Tần suất đánh giá mức độ thực hiện trước thử nghiệm ..........................160 Biểu đồ 4.5. Mức độ thực hiện sau thử nghiệm ..........................................................161 Biểu đồ 4.6. Tần suất đánh giá mức độ thực hiện sau thử nghiệm .............................161 Biểu đồ 4.7. So sánh kết quả thực hiện trước, sau thử nghiệm ...................................162 x DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Các văn bản quy định về quyền TC, TNXH .................................................39 Hình 2.2. Mô hình quản lí nguồn nhân lực Harvard .....................................................46 Hình 2.3. Mô hình phát triển nnl Leonard Nadler .........................................................47 Hình 2.4. Mô hình Peterson về phát triển nguồn nhân lực chiến lược ..........................48 Hình 2.5. Mô hình quản lí NNL và tri thức theo hướng TNXH của doanh nghiệp ......49 Hình 2.6. Mô hình phát triển đngv theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH ...............55 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1. Quy trình thực hiện phân tích dữ liệu ..........................................................78 Sơ đồ 4.1: Mối quan hệ giữa các giải pháp phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của cơ sở GDĐH ......................................................................................150 1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Chất lượng giáo dục của bất kỳ cơ sở giáo dục đại học (GDĐH) nào đều phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ giảng viên (ĐNGV). Bởi, nền kinh tế thị trường (KTTT) hình thành sự cạnh tranh trong hệ thống giáo dục (GD) về thu hút nguồn lực đầu tư, về giáo viên giỏi, về thu hút sinh viên (SV), đồng thời tác động lên mục tiêu, nội dung, phương thức, cơ chế vận hành của nền GD [137]. Vì vậy, phát triển ĐNGV ở các trường đại học (ĐH) được xem là chiến lược nâng cao chất lượng đào tạo, do đó, ĐNGV luôn được khuyến khích khám phá nền tảng hệ nhận thức luận về kỷ luật và phê bình [172]. Tương tự, phát triển và chuẩn hóa ĐNGV là chìa khóa để đáp ứng yêu cầu về nâng cao tự chủ ĐH [172, 179] và chất lượng của ĐNGV được thể hiện bằng phẩm chất, đạo đức, trình độ của họ. Hơn nữa, phát triển ĐNGV trong các cơ sở giáo dục đại học nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ để ĐNGV bắt kịp với yêu cầu đổi mới giáo dục đồng thời là một trong những điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục đại học. Tự chủ và trách nhiệm xã hội là xu thế tất yếu khách quan quan trọng trong tiến trình phát triển của xã hội nói chung và GDĐH nói riêng, là yêu cầu hàng đầu trong quá trình đổi mới GDĐH, là công cụ quan trọng trong việc tạo nguồn lực cho sự vận hành trường ĐH để thực hiện sứ mạng cam kết đối với xã hội. Đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu ở trong nước và nước ngoài về phát triển ĐNGV theo các lí thuyết, tiếp cận khác nhau, trong đó phần lớn các nghiên cứu tập trung vào tiếp cận phát triển nguồn nhân lực (NNL) chiến lược dựa năng lực, phát triển ĐNGV theo tiếp cận năng lực, quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội (TC, TNXH) của cơ sở GDĐH, tự chủ học thuật và tự chủ nghề nghiệp giảng viên (GV). Tuy nhiên chưa có nghiên cứu đề cập đến phát triển ĐNGV theo lí luận phát triển NNL chiến lược dựa vào năng lực kết hợp với tiếp cận TC, TNXH trường ĐH nhằm xem năng lực TC, TNXH như là mục tiêu, động lực đồng thời là phương tiện, cách thức để phát triển ĐNGV. Giáo dục và đào tạo (GDĐT) luôn được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm, coi đó là chìa khóa để thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quản lí nhà nước (QLNN) về GDĐH đã tạo bước chuyển từ QLNN về GDĐH trong cơ chế hành chính tập trung sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Các quan điểm chỉ đạo trong đổi mới QLNN về GDĐH dần thay đổi với đặc trưng cơ bản về đổi mới QLNN về GDĐH trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chuyển từ tư tưởng quản lí chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính sang quản lí bằng pháp luật; chuyển từ cơ chế quản lí tập trung, quan liêu, bao cấp sang cơ chế quản lí phân cấp, dân chủ, tự chủ và tự chịu trách nhiệm; chuyển từ phương thức quản lí một chiều từ trên xuống (gọi là “top – down”) sang phương thức lấy cơ sở, lấy nhà trường làm trung tâm (gọi là “bottom – up”). 2 Lúc này, mô hình quản lí công mới trong GD là mô hình trong đó nhà trường được giao quyền tự chủ nhiều hơn và chịu sự giám sát chặt chẽ của ba khu vực: nhà nước với bàn tay hữu hình là hệ thống luật pháp, thị trường với bàn tay vô hình là cơ chế cạnh tranh, xã hội dân sự với vai trò là đối tác của Nhà nước và đối trọng của thị trường. Khi đó, mối quan hệ truyền thống giữa Nhà nước và nhà trường thay đổi cơ bản, trong đó Nhà nước chuyển từ kiểm soát sang giám sát, nhà trường được quyền chủ động hơn trong các quyết định liên quan đến nhiệm vụ chuyên môn, công tác tổ chức, nhân sự và tài chính. Hiện nay, quyền tự chủ cơ sở GDĐH đã được thể chế hóa theo hướng phân công, phân cấp và xác định rõ hơn nhiệm vụ, trách nhiệm, thẩm quyền của các Bộ và các cơ quan hữu quan, song song với phát huy tính chủ động, sáng tạo cao nhất của cơ quan QLGD các cấp trong việc thực hiện chức trách và nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, vấn đề tự chủ đại học vẫn đang trong giai đoạn vừa làm, vừa điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn; các trường đại học công lập chưa có thẩm quyền hợp đồng chuyên môn, hệ thống thang bảng lương theo chức danh nghề nghiệp nên không thể cạnh tranh với các trường tư, … Chính vì vậy, cơ sở GDĐH công lập cần có hành lang pháp lý nhất quán về quyền TC, TNXH để quản lý ĐNGV vốn như các trường phải có. Trường ĐH Tây Nguyên là trường ĐH công lập, đa ngành, đa lĩnh vực, thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và hoạt động theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động thường xuyên (nhóm 3 – 70% đến dưới 100%). Hiệu trưởng được giao quyền tự chủ về quản lí các hoạt động của Nhà trường trong khuôn khổ pháp luật quy định. Trong thời gian qua, cũng như nhiều trường ĐH ở Việt Nam, Trường ĐH Tây Nguyên đã thành lập Hội đồng trường (HĐT) theo quy định của Luật GDĐH số 34/2018 và Nghị định 99/2019, tuy nhiên thẩm quyền giữa Hiệu trưởng và HĐT đôi lúc chưa được phân định rõ ràng, dẫn đến lúng túng trong quá trình giải quyết các chính sách lớn của Trường; chưa được thực hiện tốt việc xây dựng lộ trình hướng tới tự chủ 100% chi thường xuyên và xác định trách nhiệm xã hội của các bên liên quan như thế nào khi tự chủ; sự tham gia của các lãnh đạo đơn vị, bộ môn và giảng viên trong việc xây dựng, góp ý các quy chế nội bộ còn hạn chế, … Đặc biệt, Trường gặp nhiều khó khăn, bất cập trong công tác quản lí Nhà trường và phát triển ĐNGV, cụ thể: chưa có quy định cụ thể về phân quyền gắn với trách nhiệm xã hội của các khoa, bộ môn (BM) trong các hoạt động phát triển ĐNGV; quy định về tự chủ nghề nghiệp GV chưa được cụ thể hóa; công tác tuyển dụng ĐNGV chưa kịp thời để bổ sung nguồn lực giảng dạy; sử dụng chưa hết nguồn lực GV (ĐNGV vừa thừa, vừa thiếu giữa các bộ môn, khoa); bố trí GV giảng dạy bất hợp lý (một số GV vượt ngoài 200 tiết, một số GV thiếu giờ nhiều năm học liền); một số GV an phận không thực hiện quy hoạch đào tạo; tỷ lệ GV chưa đạt chuẩn chiếm 16,9%; ĐNGV nghỉ hưu hàng loạt; hiện tượng GV xin nghỉ việc, chuyển công tác nhiều trong thời gian ngắn bởi chính sách thu hút từ các trường ĐH khác hoặc do nguyện vọng cá nhân; công tác đánh giá, sàng 3 lọc GV chưa hiệu quả; chính sách đãi ngộ GV chưa đủ mạnh để cạnh tranh với các trường, ... Chính những tồn tại này, dẫn đến cơ cấu, trình độ của ĐNGV chưa đảm bảo, phù hợp với quy mô đào tạo của Trường. Để giải quyết những bất cập, hạn chế, tồn tại nói trên ở các cơ sở GDĐH nói chung và tại Trường Đại học Tây Nguyên nói riêng, đòi hỏi Nhà trường nỗ lực đổi mới toàn diện, thực hiện các giải pháp tối ưu để phát triển ĐNGV phù hợp với sự phát triển về quy mô và sự đa dạng các ngành nghề, loại hình đào tạo của Trường ngày càng được mở rộng nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng đào tạo ngày càng phải tốt hơn trong bối cảnh tự chủ và chịu trách nhiệm xã hội. Xuất phát từ những lí do trên, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu sinh “Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội” nhằm tìm ra các giải pháp phát triển ĐNGV từ việc xác định quyền TC, TNXH là một trong những tác động và vừa là động lực, mục tiêu, phương thức để thực hiện phát triển ĐNGV. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của cơ sở GDĐH, đề xuất mô hình và các giải pháp phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV và chất lượng đào tạo của trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới GDĐT. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ giảng viên đại học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Phát triển ĐNGV Trường ĐH Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. 4. Giả thuyết khoa học Phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của các trường ĐH đang là một vấn đề lớn, cấp bách trong bối cảnh đổi mới GDĐH. Giữa lí luận, cơ sở pháp lý và thực tiễn phát triển ĐNGV trước xu thế tự chủ đại học đang gặp khó khăn, vướng mắc đối với nhiều cơ sở giáo dục đại học công lập. Đặc biệt, chưa có mô hình và cơ chế vận hành và yêu cầu về năng lực đối với cá chủ thể tham gia phát triển ĐNGV. Có thể nâng cao hiệu quả hoạt động phát triển ĐNGV của các cơ sở GDĐH công lập và chất lượng ĐNGV đáp ứng bối cảnh tự chủ đại học, nếu đề xuất và thực hiện mô hình phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH với cơ chế vận hành dựa trên xem xét các yếu tố tác động đến kết quả phát triển ĐNGV. 4 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV của cơ sở GDĐH theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Xây dựng mô hình phát triển ĐNGV của cơ sở GDĐH theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV của Trường ĐH Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Nhà trường; đối sánh với một số cơ sở GDĐH công lập trong nước và kinh nghiệm ở nước ngoài và Việt Nam. Đề xuất các giải pháp (GP) phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Lựa chọn 01 GP để thử nghiệm. 5.2. Phạm vi nghiên cứu - Giới hạn về nội dung nghiên cứu: Luận án nghiên cứu về mô hình quản lí, hoạt động phát triển ĐNGV của các trường đại học trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong bối cảnh thực hiện quyền TC, TNXH, bao gồm: quyền TC, TNXH được cấp trên trao (Top – down), cơ sở GDĐH công lập thực hiện quyền TC, TNXH trong nội bộ Trường (Bottom – up); Cơ sở GDĐH công lập thực hiện phân cấp, phân quyền đến các Khoa, BM trong các nội dung phát triển ĐNGV và giao quyền tự chủ nghề nghiệp cho GV theo quy định hiện hành. - Giới hạn về địa bàn nghiên cứu: Đề tài luận án triển khai nghiên cứu khảo sát chủ yếu tại Trường ĐH Tây Nguyên và khảo sát thêm ở Học Viện Nông nghiệp Việt Nam, trường ĐH Vinh, Trường ĐH Đồng Tháp làm đối sánh. - Giới hạn về thời gian khảo sát thực trạng: Đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV của Trường ĐH Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH giai đoạn 2015-2020. 6. Cách tiếp cận và các phương pháp nghiên cứu 6.1. Cách tiếp cận - Tiếp cận hệ thống: Xác định các nội dung, giải pháp phát triển ĐNGV gắn kết hệ thống với nội dung, giải pháp cơ sở GDĐH công lập thực hiện quyền TC, TNXH về chuyên môn, học thuật; tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính, tài sản. Phân tích các hoạt động phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của cơ sở GDĐH công lập bởi các chủ thể từ HĐT, Ban Giám hiệu đến viên chức quản lí các đơn vị chức năng, Ban chủ nhiệm khoa, BM và GV. Đặt các GP phát triển ĐNGV trong hệ thống các nội dung quản trị cơ sở GDĐH công lập (quản lí chiến lược phát triển Nhà trường, chiến lược phát triển ĐNGV, quản lí chuyên môn, đào tạo,…) để đảm bảo tính đồng bộ và khả thi của các GP đề xuất. 5 - Tiếp cận phát triển nguồn nhân lực chiến lược dựa vào năng lực (Competency‐ based Human Resource Development): Dựa vào các lý luận về quản lí và phát triển nguồn nhân lực chiến lược dựa vào năng lực, luận án đề xuất khung năng lực thực hiện phát triển ĐNGV của các chủ thể quản lí và năng lực tự chủ nghề nghiệp của GV trong bối cảnh tự chủ ĐH. - Tiếp cận mô hình quản lí giáo dục ĐH theo cơ chế TC, TNXH (phân cấp quản lí): Trong khuôn khổ của Luận án, tác giả tập trung nghiên cứu về mô hình quản lí giáo dục ĐH theo phương thức quản lý từ kế hoạch hóa tập trung sang giao quyền TC, TNXH cho các cơ sở GDĐH; mức độ thực hiện quyền tự chủ, cam kết, trách nhiệm giải trình của Nhà trường và vai trò, trách nhiệm của các chủ thể thực hiện quyền tự chủ của mình trong hoạt động phát triển ĐNGV; các cơ sở GDĐH căn cứ vào chủ trương, đường lối của Đảng, Luật định về TC, TNXH và điều kiện thực tiễn để thực hiện phân cấp, phân quyền đến các đơn vị, cá nhân trong trường về các hoạt động, trong đó có công tác phát triển ĐNGV. - Tiếp cận thực tiễn: Trên cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV, TC, TNXH của cơ sở GDĐH, luận án nghiên cứu thực tiễn các hoạt động này ở một số trường ĐH trực thuộc Bộ GDĐT để thực hiện đối sánh và rút ra bài học kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp phát triển ĐNGV Trường ĐH Tây Nguyên theo hướng thực hiện TC, TNXH. 6.2. Phương pháp nghiên cứu - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận + Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Nghiên cứu các vấn đề lý luận, phân tích tài liệu để vận dụng và đề xuất mô hình phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của cơ sở GDĐH công lập. + Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết: Phân loại và sắp xếp tài liệu thành từng vấn đề và nguồn tài liệu khác nhau thành hệ thống cấu trúc khoa học, chặt chẽ để thuận tiện trong việc xây dựng khung lý thuyết. + Phương pháp mô hình hóa: Dùng để xây dựng mô hình lý luận và thực tiễn về đối tượng nghiên cứu, từ đó tìm ra bản chất vấn đề mà luận án cần đạt được. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp thu thập số liệu: Điều tra xã hội học (số liệu sơ cấp): Công cụ nghiên cứu sử dụng trong Luận án sẽ là các phiếu điều tra được thiết kế bằng Google Forms gồm các câu hỏi nhằm thu thập thông tin tham vấn từ các chuyên gia; đánh giá từ các cán bộ quản lí (CBQL), GV, người học, các bên liên quan về các nội dung nghiên cứu. + Phương pháp phỏng vấn sâu (In-dephth Interview) [132]: Luận án tiến hành phỏng vấn sâu ban giám hiệu (BGH), lãnh đạo phòng tổ chức cán bộ, phòng đào tạo, phòng khoa học và quan hệ quốc tế, ban chủ nhiệm khoa và GV để làm rõ hơn những thông tin khảo sát được và tìm hiểu sâu hơn về đặc thù của trường. 6 + Phương pháp chuyên gia – kỹ thuật DELPHI [141]: nhằm thu thập các ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực quản lí giáo dục (QLGD), chính sách phát triển nguồn nhân lực và các GP phát triển ĐNGV. Việc khảo sát chuyên gia sẽ được tiến hành nhiều bước để đảm bảo tính định lượng, khách quan giữa các ý kiến. Ngoài ra, luận án tổ chức Hội thảo khoa học tham vấn lấy ý kiến chuyên gia, lãnh đạo về nội dung các GP. + Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động (số liệu thứ cấp): Luận án khai thác số liệu qua phân tích các báo cáo tổng kết của Trường ĐH Tây Nguyên về hoạt động tổ chức, bộ máy, đào tạo, tài chính, …; nghiên cứu các chỉ số thực hiện, chỉ số phấn đấu trong Kế hoạch chiến lược phát triển Trường ĐH Tây Nguyên qua các giai đoạn; nghiên cứu các quy định nội bộ của Trường như: Quy chế tổ chức hoạt động, Quy chế thực hiện dân chủ, Quy hoạch phát triển Nhà trường, Đề án vị trí việc làm, Đề án cơ cấu tổ chức của Nhà trường, Quy chế chi tiêu nội bộ, … + Phương pháp đánh giá so với chuẩn (Benchmarking): đề tài đối sánh kết quả khảo sát thực tiễn về phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường ĐH Tây Nguyên với 03 cơ sở GDĐH để thấy sự khác biệt giữa các trường, làm cơ sở đề xuất các GP. + Phương pháp phân tích SWOT: Phân tích, đánh giá các điểm mạnh (Strengths), điểm yếu (Weaknesses), cơ hội (Opportunities), thách thức (Threats) của trường ĐH Tây Nguyên trong công tác phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH để làm cơ sở đề xuất GP. + Phương pháp thực nghiệm: lựa chọn một GP phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường nhằm đánh giá tính khả thi, hiệu quả của việc triển khai áp dụng, minh chứng cho giả thuyết khoa học của luận án. - Nhóm phương pháp thống kê, phân tích và xử lý số liệu + Các thông tin định tính sẽ được cụ thể hóa, phân loại, xây dựng các luận điểm và mô hình. Sử dụng các hình thức trích xuất thông tin như lập bảng, biểu đồ/đồ thị, xây dựng các sơ đồ, bảng đối sánh, … + Luận án sử dụng thang đo Likert (từ 1 đến 5 theo mức độ tăng dần) để lượng hóa nhận thức, mức độ thực hiện các hoạt động phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH của Trường. + Luận án sử dụng phần mềm phân tích thống kê SPSS 25 để phân tích và xử lý số liệu: phân tích thống kê mô tả, thống kê suy luận, các phương pháp mô hình hóa, phân tích tương quan, phân tích mô hình hồi quy đa biến, hồi quy tuyến tính. 7. Những luận điểm cần bảo vệ 7.1. Đội ngũ giảng viên là nguồn lực quyết định đến chất lượng đào tạo của trường ĐH, đảm nhiệm vai trò giảng dạy, nghiên cứu khoa học (NCKH), phục vụ cộng đồng nhằm đạt được triết lí GD, tầm nhìn, sứ mạng, giá trị cốt lõi, mục tiêu phát triển và chiến 7 lược phát triển nhà trường. Do vậy, phát triển ĐNGV là một trong những nhiệm vụ hàng đầu cần được các trường chú trọng, quan tâm và có định hướng phát triển ĐNGV cụ thể. Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu của bối cảnh thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội đại học, các trường cần xây dựng mô hình phát triển ĐNGV phù hợp. 7.2. Thực tế hiện nay, các cơ sở GDĐH công lập thường xây dựng lộ trình tự chủ về tài chính trước, sau đó mới triển khai thực hiện tự chủ về tổ chức nhân sự và tự chủ về hoạt động chuyên môn, dẫn đến nhiều khó khăn, bất cập và có thể gây phản ứng ngược của tự chủ như: tự chủ tuyển sinh với số lượng SV đông, doanh thu cao nhưng chất lượng thấp dẫn đến giảm uy tín của cơ sở GDĐH; hoặc là, sự tự chủ của cơ sở GDĐH chưa gắn với TNXH, ... Vì vậy, các cơ sở GDĐH nói chung, Trường ĐH Tây Nguyên nói riêng cần phải xác định mức độ được tự chủ của Nhà trường để từ đó xây dựng lộ trình, tiến hành phân cấp, phân quyền đến các đơn vị thuộc, trực thuộc về tự chủ nhân sự, trong đó có hoạt động phát triển ĐNGV, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, thu hút SV, tăng các nguồn lực, đảm bảo điều kiện tiến đến thực hiện tự chủ tài chính theo lộ trình. 7.3. Để đạt hiệu quả cao về phát triển ĐNGV trong bối cảnh tự chủ ĐH, Nhà trường cần thiết lập các tiêu chí đánh giá năng lực của các chủ thể thực hiện quyền TC, TNXH trong hoạt động phát triển ĐNGV và năng lực tự chủ nghề nghiệp GV, đồng thời xây dựng và ban hành quy trình thực hiện gắn với quyền và trách nhiệm của các chủ thể. 7.4. Xác định được các yếu tố tác động đến kết quả phát triển ĐNGV trong bối cảnh TC, TNXH là cơ sở quan trọng để đề xuất các giải pháp phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Do đó, mô hình phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH cần được xem xét bởi các tếu tố bên ngoài, yếu tố bên trong, quyền TC, TNXH của cơ sở GDĐH công lập và sự gắn kết của các yếu tố này với các nội dung phát triển ĐNGV. 8. Những đóng góp mới của Luận án Luận án là công trình khoa học nghiên cứu chuyên sâu, có hệ thống và tương đối toàn diện về hoạt động phát triển ĐNGV trường ĐH Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Kết quả nghiên cứu có những đóng góp mới sau: 8.1. Về lý luận Xây dựng được khung lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên theo tiếp cận phát triển nguồn nhân lực chiến lược dựa vào năng lực và tự chủ, trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học; xác định các năng lực của các chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên trong bối cảnh thực hiện quyền tự chủ, trách nhiệm xã hội của Nhà trường và năng lực tự chủ nghề nghề nghiệp của giảng viên. Phân tích và luận giải một số khái niệm của đề tài: giảng viên, ĐNGV, khung năng lực giảng viên, phát triển đội ngũ giảng viên, phát triển ĐNGV theo tiếp cận năng lực, quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội cơ sở GDĐH, phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. 8 Từ phân tích các mô hình quản lí nguồn nhân lực, mô hình phát triển nguồn nhân lực chiến lược và mô hình quản lí nguồn nhân lực và tri thức theo hướng chịu trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, tác giả đề xuất mô hình phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục đại học. Xác định các yếu tố tác động đến kết quả phát triển đội ngũ giảng viên trong bối cảnh nhà trường thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội, gồm 4 yếu tố bên ngoài, 5 yếu tố bên trong, vai trò và khung năng lực của các chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên. 8.2. Về thực tiễn Từ mô hình lý thuyết, luận án đã tổ chức hoạt động khảo sát các yếu tố trong mô hình để đánh giá mức độ thực hiện quyền tự chủ, trách nhiệm xã hội của Trường ĐH Tây Nguyên trong các hoạt động phát triển ĐNGV và năng lực tự chủ nghề nghiệp của GV. Đồng thời, đã đối sánh với 3 cơ sở GDĐH và nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và trong nước để thấy được bức tranh tổng quan hơn về điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Trường ĐH Tây Nguyên trong công tác phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Từ phân tích, đánh giá kết quả thực trạng, luận án đã xác định được mô hình hồi quy tuyến tính về các nhân tố tác động đến kết quả phát triển ĐNGV của Trường theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH, gồm (1) Tự chủ, trách nhiệm xã hội (TCTNXH); (2) Yếu tố bên trong (YTBT); (3) Yếu tố bên ngoài (YTBN). Đây là cơ sở đề xuất 6 giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường ĐH Tây Nguyên theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH. Các GP phát triển ĐNGV theo hướng thực hiện quyền TC, TNXH sẽ giúp các cơ sở GDĐH xác định phương thức phát triển ĐNGV và quá trình phát triển năng lực tự chủ chuyên môn, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và quản trị nhà trường đối với mỗi GV, nhằm xây dựng ĐNGV có chất lượng, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn, đặc biệt bối cảnh tự chủ ĐH. Kết quả nghiên cứu thực tiễn là cơ sở khoa học giúp các nhà nghiên cứu, nhà QLGD, lãnh đạo, quản lí cơ sở GDĐH có cái nhìn tổng thể, toàn diện về tiếp cận phát triển nguồn nhân lực chiến lược dựa vào năng lực, tiếp cận TC, TNXH và phân cấp quản lí, từ đó, xây dựng chiến lược phát triển trường và phát triển ĐNGV theo hướng phân cấp, phân quyền phù hợp với bối cảnh tự chủ ĐH. 9. Cấu trúc của luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, nội dung của Luận án dự kiến được cấu trúc thành 04 chương: Chương 1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Chương 2. Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên đại học theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội 9 Chương 3. Cơ sở thực tiễn về phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học tây nguyên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội. Chương 4. Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học tây nguyên theo hướng thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội.