SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
Mã số: ................................
(Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi)
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIÁO DỤC HỌC SINH
CHƯA NGOAN Ở TRƯỜNG THPT NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
Người thực hiện: Từ Ngọc Long
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục
- Phương pháp dạy học bộ môn: .............................
- Lĩnh vực khác: .......................................................
Có đính kèm:
Mô hình
Đĩa CD (DVD)
Phim ảnh
Năm học: 2016 - 2017
Hiện vật khác
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
_________________________
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: Từ Ngọc Long
2. Ngày tháng năm sinh: 04/7/1964
3. Nam, nữ: nam
4. Địa chỉ: 39/9C tổ 8, khu Phước Hải, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai
5. Điện thoại: 0918651351
6. Fax:
không
(CQ): 0613848725
(NR): 0613845092
E-mail:
[email protected]
7. Chức vụ: Hiệu trưởng
8. Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao nhất: Cao học Quản lý Giáo dục.
- Năm nhận bằng: 2010.
- Chuyên ngành đào tạo: Quản lý Giáo dục.
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC:
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Quản lý.
- Số năm có kinh nghiệm: 20 năm.
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
1) Giải bài toán sự đồng biến, nghịch biến của hàm số;
2) Dùng đồ thị biện luận số nghiệm của phương trình;
3) Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật của trường THPT
Phước Thiền cho học sinh trong 02 năm 2012 và 2013;
4) Hiệu trưởng phối hợp với Đoàn thanh niên nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động của Đoàn ở trường THPT Phước Thiền;
5) Những giải pháp nâng cao giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THPT
Nguyễn Đình Chiểu.
I . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Theo Nghị quyết Đại hội IX (nhiệm kỳ 2015-2020) của Đảng bộ tỉnh Đồng
Nai: “Hoạt động giáo dục và đào tạo có bước chuyển biến, cơ bản đáp ứng nhu
cầu học tập của xã hội và đào tạo nhân lực. Quy mô mạng lưới trường lớp phát
triển. Chất lượng giáo dục và đào tạo toàn diện được nâng lên. Đội ngũ nhà giáo,
cán bộ quản lý giáo dục được đào tạo bổ sung, đào tạo lại bồi dưỡng đạt chuẩn và
nâng cao trình độ quản lý, chuyên môn nghiệp vụ..., duy trì kết quả học sinh phổ
thông hoàn thành chương trình, tốt nghiệp các cấp học với tỷ lệ cao; tỷ lệ học sinh
trúng tuyển đại học, cao đẳng tăng; giữ vững ổn định thành tích học sinh giỏi cấp
quốc gia”.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, còn có những hạn chế, đúng như
Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ X (Nhiệm kỳ 2015-2016
đã chỉ rõ: Tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống trong một bộ phận thanh thiếu
niên và tình trạng bất bình đẳng trong gia đình, bạo lực gia đình còn xảy ra.
Hội nghị lần thứ 9 của Ban chấp hành TW (khoá X) khi đánh giá về những
hạn chế của giáo dục-đào tạo, cũng đã chỉ rõ: “Trong sự nghiệp giáo dục toàn
diện, dạy làm người, dạy nghề là yếu kém nhất; giáo dục về lý tưởng sống, phẩm
chất đạo đức yếu, học sinh thiếu hiểu biết về truyền thống văn hoá, lịch sử của dân
tộc, của đảng, về quyền lợi và nghĩa vụ của công dân....”, “...đạo đức, lối sống của
học sinh, sinh viên có nhiều biểu hiện rất đáng lo ngại, những hiện tượng tiêu cực
trong giáo dục-đào tạo còn nhiều,...”
Từ thực tế, các nhà hoạt động giáo dục cũng nhận ra rằng: theo quy luật
chung, học sinh và trẻ em luôn luôn có sự phân hóa phức tạp về mức độ tri thức,
phẩm chất đạo đức, về thể chất và các phẩm chất khác do rất nhiều nguyên nhân
khác nhau của quá trình tiếp thu giáo dục và tự giáo dục của mỗi con người. Trong
sự phân hóa đó, có một bộ phận tiến bộ học vượt lên hẳn so với bạn bè cùng trang
lứa, nhưng cũng có một tỉ lệ rơi vào tình trạng chậm phát triển trí tuệ, thậm chí tụt
hậu khá xa về mặt nhân cách mà nếu như nhà trường không quan tâm giúp đỡ kịp
thời rất dễ rơi vào tình trạng suy thoái về nhân cách dẫn đến tình trạng phạm tội.
Những vụ việc vi phạm luật pháp, đạo đức liên quan đến con cái, học sinh, trẻ
em,... mà các phương tiện thông đại chúng đã phản ánh trong thời gian qua đã
chứng minh điều đó. Số học sinh có khả năng vượt trội được chúng ta thường
xuyên quan tâm với các lớp chọn, trường chuyên, nhưng bộ phận học sinh chậm
tiến bộ đang được nhà trường giáo dục với nhiều hình thức khác nhau chưa thật sự
có hiệu quả.
Bên cạnh đó, sự hội nhập kinh tế quốc tế đã góp phần làm nền kinh tế đất
nước ta phát triển, làm cho phong cách người Việt Nam năng động và cởi mở hơn,
nhưng cũng đã mang vào nước ta những văn hóa phẩm đồi trụy, phản nhân văn,
gieo rắc lối sống tự do buông thả, làm xói mòn những giá trị đạo đức, thuần phong
mỹ tục của dân tộc. Lối sống một bộ phận thanh thiếu niên từ đó có những biểu
hiện đáng lo ngại, phản cảm đi ngược lại với truyền thống gia đình, xã hội và nhà
trường mà ngành giáo dục chúng ta cần phải quan tâm, suy nghĩ.
Các trường THPT ở tỉnh Đồng Nai trong thời gian qua có nhiều thành tích
tốt trong việc dạy và học, nhưng do nhiều nguyên nhân, việc quản lý công tác giáo
dục học sinh chưa ngoan, yếu kém, chậm phát triển ở các trường chưa được quan
tâm đúng mức, còn nhiều hạn chế cần được nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm để
tìm ra những giải pháp giáo dục nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, chất lượng
giáo dục toàn diện trong nhà trường.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Một số giải pháp
quản lý công tác giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Đình
Chiểu”.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận.
Đối với nước ta, nền kinh tế thị trường làm cho đất nước phát triển mạnh
mẽ cũng đã kéo theo những vấn đề lệch chuẩn lớn đối với nhiều học sinh, chính
nền kinh tế thị trường là một trong những nguyên nhân cơ bản đã làm tình trạng
xuống cấp về đạo đức trầm trọng trong một bộ phận học sinh.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Không có gì sung sướng, vẻ vang
hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội”.
Người còn chỉ rõ “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống, mà do đấu
tranh rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển củng cố”.
Điều 27 của Luật Giáo dục 2005 quy định mục tiêu của giáo dục phổ thông
là “Giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và
các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng tự động và sáng tạo,
hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tính cách và
trách nhiệm công dân…”.
Ngoài ra lứa tuổi học sinh Trung học phổ thông có những đặc điểm phát
triển về thể chất, phát triển tâm lý, điều kiện sống và hoạt động có những đặc diểm
riêng biệt. Ở lứa tuổi đầu thanh niên, các em vẫn còn dễ bị kích thích và sự biểu
hiện của nó giống ở tuổi thiếu niên. Trong lứa tuổi này của các em khả năng tự
kiểm soát, tự điều chỉnh xúc cảm và hành vi được hình thành. Một số thanh niên
nếu chưa được giáo dục đầy đủ về thế giới quan sẽ chịu ảnh hưởng của những tư
tưởng bảo thủ, lạc hậu như ngang bướng, coi thường mọi người, coi khinh lao
động chân tay, ý thức, kỷ luật kém, thích có cuộc sống xa hoa hưởng thụ hoặc
sống tu động. Sự nhạy cảm với những ấn tượng mới của đời sống và tính cởi mở
được biểu hiện ở chỗ các em bắt đầu có những rung động sâu sắc đối với các quan
hệ qua lại trong gia đình, trong sinh hoạt, trong nhà trường.
2. Cơ sở thực tiễn.
Đặc điểm của trường THPT Nguyễn Đình Chiểu trong các năm qua là tuyển
sinh đầu cấp dưới dạng xét tuyển là căn cứ vào kết quả xếp loại hai mặt: học lực
và hạnh kiểm của cấp trung học cơ sở. Nên đa số học sinh vào học tại trường là
học sinh có học lực trung bình và tất nhiên có nhiều học sinh chưa ngoan, chưa
tốt.
Trong những năm học gần đây, trường THPT Nguyễn Đình Chiểu đã có
những cố gắng trong công tác giáo dục học sinh nói chung và giáo dục đạo đức
học sinh nói riêng. Lãnh đạo nhà trường đã giáo dục nâng cao một bước nhận thức
trong đội ngũ công chức, viên chức và học sinh về tầm quan trọng của đạo đức,
bước đầu lập kế hoạch, triễn khai, tổ chức thực hiện kế hoạch, phối hợp với các
lực lượng ngoài nhà trường để thực hiện công tác giáo dục đạo đức học sinh, do
đó, tình hình đạo đức học sinh tuy có sa sút nhưng bước đầu đã có chuyển biến
tích cực.
Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận học sinh thiếu ý thức rèn luyện, tu dưỡng
về đạo đức, thiếu động cơ học tập, thường xuyên vi phạm nội quy trường lớp, vi
phạm pháp luật, khó giáo dục trong nhà trường. Có những hạn chế trên là do
những nguyên nhân sau đây:
- Nguyên nhân cơ bản là do bởi mặt trái của cơ chế thị trường, thiếu sự
quan tâm của gia đình, công tác giáo dục đạo đức học sinh cũng như công tác
quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan, chậm tiến còn nhiều hạn chế bất cập. Thực
trạng yếu kém này đòi hỏi lãnh đạo nhà trường phải nghiên cứu đề ra các giải
pháp quản lý hữu hiệu để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh,
hạn chế học sinh chưa ngoan ở nhà trường.
- Lãnh đạo nhà trường mà đứng đầu là Hiệu trưởng còn có những hạn chế
trong việc lập kế hoạch và cùng nhau phối hợp: kế hoạch còn chung chung, chưa
có sự phối hợp và quản lý các hình thức giáo dục, còn giao khoán công việc giáo
dục cho Đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm...chưa phối hợp tốt giữa các lực
lượng trong và ngoài nhà trường trong việc giáo dục những học sinh chưa ngoan.
- Chưa có những kế hoạch cụ thể, phù hợp trong việc vừa dạy chữ, vừa dạy
người, giáo dục lý tưởng sống, rèn luyện nhân cách, kỹ năng sống một cách hiệu
quả nhất.
- Nhận thức của một số giáo viên, đoàn thanh niên đặc biệt là giáo viên chủ
nhiệm về việc giáo dục học sinh chưa ngoan còn hạn chế. Một số giáo viên chưa
có cái nhìn đúng đắn về học sinh chưa ngoan, thường né tránh, có ác cảm và còn
những khoảng cách khó gần với những em chưa ngoan này.
Nhận thức được tình hình thực tế trên từ năm 2015 trở đi, Hiệu trưởng nhà
trường quyết định phải có những giải pháp, những cách làm cải tiến hơn nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục những học sinh chưa ngoan trong nhà trường góp phần
đưa chất lượng giáo dục toàn diện học sinh ngày càng cao đáp ứng lòng mong đợi
của lãnh đạo huyện nói riêng và nhân dân huyện Long Thành nói chung.
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
1. Nâng cao năng lực nhận thức cho đội ngũ công chức, viên chức nhà
trường.
Năng lực nhận thức về giáo dục đạo đức học sinh nói chung và quản lý giáo
dục học sinh chưa ngoan nói riêng có vai trò rất quan trọng, là sự khởi đầu cho
những hoạt động đạt hiệu quả cao trong công tác này. Thời gian qua, nhận thức
của đội ngũ công chức, viên chức về quản lý học sinh chưa ngoan có chuyển biến
nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Do đó, Hiệu trưởng đã có những giả pháp
nâng cao hơn nữa ý thức, trách nhiệm, nhiệt quyết của giáo viên và các cá nhân có
liên quan, giúp họ vươn lên tổ chức thực hiện tốt công tác này.
Nội dung và hình thức cơ bản nhằm nâng cao năng lực nhận thức về công
tác quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan là:
- Triển khai các văn bản của cấp trên (Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục
và Đào tạo...) một cách đầy đủ, kịp thời, cụ thể sao cho trong toàn thể công chức,
viên chức quán triệt một cách sâu sắc, khắc phục triển khai qua loa, chiếu lệ.
- Tổ chức các hội thảo chuyên đề về giáo dục học sinh chưa ngoan và
phương pháp, cách thức quản lý theo định kỳ, nhưng phải ít nhất hai lần trong một
năm học. Hiệu trưởng đã có kế hoạch chu đáo về thời gian, nội dung, phân công
nhân sự để viết tham luận; có hệ thống câu hỏi gợi mở để cùng bàn bạc, tranh
luận, chuẩn bị về cơ sở vật chất, tài chính….Mời các lực lượng ngoài nhà trường
như chính quyền địa phương, công an, các cơ quan, đoàn thể có liên quan tham
dự. Nội dung, chuyên đề hội thảo nhằm giải quyết những vấn đề yếu kém, bức xúc
về những vi phạm của học sinh chưa ngoan, khó dạy ở nhà trường, đồng thời làm
sáng tỏ vai trò, vị trí của các lực lượng và sự phối hợp giữa các lực lượng với nhau
trong thực hiện nhiệm vụ.
Các buổi hội thảo đã có kết luận thống nhất về nội dung, đề ra cho được các
hình thức, giải pháp thích hợp để giáo dục và quản lý học sinh chưa ngoan.
- Nhà trường đã tạo điều kiện cho giáo viên đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm
dự các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng, phương pháp giáo dục học sinh chưa
ngoan. Có tri thức về lý luận, về công tác quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan là
giai đoạn đầu, là điều kiện cần thiết cho sự thành công của công tác này. Tiếp theo,
cần phải có kỹ năng, phương pháp truyền thụ, giáo dục, quản lý học sinh chưa
ngoan.
- Theo định kỳ, nhà trường đã tổ chức hội nghị trao đổi, phổ biến kinh
nghiệm giáo dục và quản lý học sinh chưa ngoan cho giáo viên chủ nhiệm, giáo
viên bộ môn, Đoàn thanh niên, nhân viên. Chọn một vài giáo viên đạt kết quả cao
trong giáo dục học sinh chưa ngoan lớp mình để trình bày kinh nghiệm, các cá
nhân, bộ phận khác cũng tọa đàm, trao đổi, học tập lẫn nhau.
- Hàng năm, nhà trường có kế hoạch tổ chức tham quan, giao lưu, học tập
kinh nghiệm ở những đơn vị trong địa bàn tỉnh có thành tích khá tốt trong công
tác giáo dục học sinh chưa ngoan.
2. Kế hoạch hóa công tác giáo dục học sinh chưa ngoan
Muốn đạt hiệu quả cao trong quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan, ngoài
yêu cầu nâng cao nhận thức cho đội ngũ công chức, viên chức, Hiệu trưởng đã lập
kế hoạch riêng cho đội ngũ trong công tác quản lý và giáo dục học sinh chưa
ngoan bên cạnh kế hoạch nhà trường và kế hoạch giáo dục đạo đức học sinh. Kế
hoạch dựa trên số liệu thực tiễn học sinh khó giáo dục, chưa ngoan hàng năm của
mỗi lớp, trên cơ sở nội dung giáo dục đạo đức trong chương trìnhgiáo dục công
dân, chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp, chương trình hướng nghiệp, đặc
điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh trung học phổ thông … Hiệu trưởng đã có cái
nhìn toàn diện, sâu sắc những vấn đề cơ bản của giáo dục học sinh chưa ngoan để
lập kế hoạch phù hợp với trường, với địa phương và có tính khả thi cao.
Muốn có kế hoạch quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan một cách hiệu
quả, Hiệu trưởng đã nắm vững thực trạng công tác nầy của nhà trường cũng như
các yếu tố chi phối đến việc điều chỉnh nhân cách của các em vi phạm. Cụ thể,
Hiệu trưởng nắm đặc điểm của địa phương nhà trường cũng như địa phương học
sinh cư trú, đặc điểm và tình hình cơ sở vật chất của nhà trường, đặc điểm của lực
lượng giáo viên, nhân viên nhà trường, mặt mạnh và yếu của giáo viên, nhân viên,
chất lượng dạy và học, đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh trung học phổ
thông.
Phần lớn học sinh của trường THPT Nguyễn Đình Chiểu xuất phát là những
học sinh có học lực trung bình ở bậc học trung học cơ sở (do trường xét tuyển
chọn những học sinh không đỗ được vào trường THPT Long Thành), tuy nhiên đa
phần các em chăm ngoan, lễ phép, cố gắng học tập và rèn luyện tác phong đạo
đức. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh (khoảng 10%) do nhiều nguyên
nhân chủ quan, khách quan nên thiếu động cơ học tập, thiếu ý chí phấn đấu vươn
lên trong cuộc sống, trong rèn luyện tác phong đạo đức, thường xuyên vi phạm nội
qui nhà trường như trốn học, cúp tiết, đánh nhau, vô lễ với người lớn… Do đó,
Hiệu trưởng nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi cho các em tham gia sinh hoạt
tập thể bổ ích, giao lưu trong môi trường sư phạm thật sự lành mạnh… nhằm từng
bước chuyển hóa các em, hình thành đức tính, phẩm chất cần thiết theo định
hướng chương trình giáo dục THPT và những hành vi chuẩn mực xã hội.
Kế hoạch giáo dục học sinh cá biệt đã đạt được các yêu cầu sau: xác định
mục tiêu, nội dung, các biện pháp, các hình thức tổ chức giáo dục, lực lượng tham
gia và sự phối hợp của các lực lượng, dự trù cơ sở vật chất, tài chính, tài liệu, thời
gian, không gian,...
Sau khi soạn xong kế hoạch, Hiệu trưởng tranh thủ sự góp ý của hội đồng
sư phạm nhà trường để các thành viên, các bộ phận thảo luận, bàn bạc dân chủ và
đi đến thống nhất, phát huy sức mạnh của tập thể để giáo dục học sinh chưa
ngoan.
Một số nội dung và hình thức thực hiện kế hoạch giáo dục học sinh chưa
ngoan ở trường THPT Nguyễn Đình Chiểu:
Tháng
Gợi ý về nội dung và hình thức thực hiện
- Ban Giám hiệu liên hệ các trường THCS trong và ngoài huyện có
học sinh được tuyển vào lớp 10 để nắm được thực trạng học sinh
khó giáo dục, chưa ngoan.
8
- Bàn giao công tác chủ nhiệm các khối 10, 11, 12 giữa giáo viên
chủ nhiệm cũ và mới, nắm số liệu thực tế học sinh chưa ngoan ở các
lớp.
- Tìm hiểu địa chỉ gia đình học sinh có hoàn cảnh khó khăn, chưa
ngoan.
9
- Giáo viên chủ nhiệm ổn định tổ chức lớp, điều tra hoàn cảnh gia
đình học sinh chưa ngoan để nắm được hoàn cảnh, môi trường sống,
sở thích các em.
- Tổ chức cho toàn thể học sinh học tập về nội qui trường, lớp,
nhiệm vụ học sinh THPT, Điều lệ trường phổ thông, Luật giáo dục
(sinh hoạt dưới cờ, tiết chủ nhiệm, thảo luận ở lớp, tiết hoạt động
ngoài giờ lên lớp).
- Động viên học sinh tham gia cuộc thi tìm hiểu truyền thống nhà
trường, huyện...
- Tổ chức chuyên đề cho giáo viên, nhân viên nhà trường về nguyên
tắc ứng xử sư phạm.
10
- Giáo viên chủ nhiệm báo cáo lãnh đạo trường về diễn biến hành vi
của các em học sinh chưa ngoan.
- Đoàn thanh niên tổ chức hội thảo dành cho học sinh chưa ngoan về
nội qui nhà trường (trao đổi, thảo luận, thống nhất hành vi ứng xử).
- Khen thưởng học sinh thuộc đối tượng chưa ngoan có kết quả học
tập tốt và tiến bộ, phê bình nhắc nhở những học sinh chưa thay đổi
tốt hành vi (trong lớp, dưới cờ).
- Mời cha mẹ học sinh thuộc đối tượng chưa tiến bộ về học tập và
đạo đức để trao đổi, tìm biện pháp giáo dục.
11
- Ban giám hiệu mời toàn thể cha mẹ học sinh thuộc đối tượng chưa
tiến bộ báo cáo tình hình và đưa ra biện pháp giáo dục thích hợp (có
mời lực lượng phối hợp như Ban đại diện cha mẹ học sinh, Ban
khuyến học…)
- Giáo viên chủ nhiệm có biện pháp giúp các em thuộc đối tượng
tham gia văn nghệ, các trò chơi thi đấu chào mừng ngày Nhà giáo
Việt Nam, tổ chức câu lạc bộ về truyền thống “Tôn sư, trọng đạo”,
văn nghệ, cắm hoa.. và từ sự kiện nầy khen thưởng động viên các
em.
- Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn có biện pháp bồi dưỡng
văn hóa giúp các em thi học kỳ I có kết quả tốt.
12
- Giáo viên chủ nhiệm báo cáo tình hình học tập và đạo đức của học
sinh chưa ngoan cho Ban giám hiệu. Đưa danh sách học sinh phát
sinh (nếu có).
- Khen thưởng cuối học kỳ các em có thành tích tốt trong học kỳ I,
nêu gương những học sinh chưa tiến bộ.
- Mở chuyên đề hội thảo “Giải quyết các vấn đề học sinh vi phạm
trong tiết dạy và quản lý tốt tiết học”.
- Giáo viên chủ nhiệm mời cha mẹ của học sinh chưa tiến bộ để trao
01, 02 đổi giúp các em tiến bộ.
- Giáo viên chủ nhiệm cho học sinh thảo luận về tình hình thi đua
của lớp, về những tiến bộ và những hành vi vi phạm nội qui trường,
lớp và tự đưa ra hướng khắc phục
- Tuyên dương kết nạp vào Đoàn thanh niên những học sinh tiến bộ
rõ rệt về học tập và hành vi ứng xử trong trường lớp.
3
4
5
- Đoàn thanh niên tổ chức cho học sinh tham quan di tích lịch sử để
giáo dục truyền thống địa phương (đặc biệt chỉ dành riêng cho học
sinh chưa ngoan)
- Giáo viên chủ nhiệm báo cáo định kỳ về tình hình học sinh chưa
ngoan của lớp và đề nghị hướng giúp đỡ của Lãnh đạo trường
- Tổng kết khen thưởng giáo viên học sinh có thành tích tốt trong
công tác giáo dục học sinh chưa ngoan (báo cáo kinh nghiệm, nêu
gương điển hình…).
- Lập danh sách học sinh chưa tiến bộ, bàn giao Đoàn thanh niên
giáo dục trong hè.
6+7
- Bồi dưỡng học sinh chưa ngoan về văn hóa, tổ chức sinh hoạt tập
thể, tham quan cho các em thuộc đối tượng chưa ngoan.
Ngoài các nội dung như trên, trong quá trình thực hiện giáo dục học sinh
chưa ngoan, nhà trường còn bổ sung thêm một số nội dung có ảnh hưởng đến quá
trình rèn luyện nhân cách của các em như giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành
niên, giới và bình đẳng giới, giáo dục hướng nghiệp, giáo dục phòng chống thiên
tai, khả năng ứng xử, kỹ năng sống… Định kỳ, nhà trường còn quan tâm đến các
hình thức sinh hoạt tập thể nhẹ nhàng, phù hợp: các trò chơi dân gian, tham quan,
dã ngoại, tặng sách cho thư viện…. Tất cả những buổi sinh hoạt tập thể nầy, nhà
trường đã lưu ý và quan tâm đặc biệt đến học sinh cá biệt để động viên, khen
thưởng, khuyến khích, từ đó từng bước giúp các em điều chỉnh nhân cách phù hợp
với các chuẩn mực của xã hội mới.
Trên cơ sở kế hoạch giáo dục học sinh chưa ngoan, Hiệu trưởng yêu cầu các
bộ phận (giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên) lập kế hoạch
giáo dục học sinh chưa ngoan của riêng bộ phận, cá nhân của mình chu đáo, khoa
học và có tính khả thi, lên kế hoạch cho Hiệu trưởng phê duyệt. Căn cứ kế hoạch
năm của trường, các bộ phận, cá nhân lập kế hoạch tháng, tuần một cách thường
xuyên. Hiệu trưởng tăng cường kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở việc xây dựng kế
hoạch và tiến trình thực hiện thường xuyên của các lực lượng nầy.
3. Chỉ đạo công tác giáo dục học sinh chưa ngoan thông qua giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên
Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, tổ chức Đoàn thanh niên
là ba lực lượng đông đảo, giữ vai trò quyết định sự thành công trong công tác giáo
dục học sinh chưa ngoan. Do đó, Hiệu trưởng đã lưu tâm chỉ đạo công tác giáo
dục thông qua các bộ phận nầy nhằm phát huy ý thức, trách nhiệm và mối quan hệ
phối hợp của họ để thực hiện kế hoạch một cách đồng bộ trong nhà trường. Đồng
thời thông qua ba bộ phận nầy, Hiệu trưởng sẽ nắm bắt được thông tin kịp thời để
điều chỉnh, bổ sung kế hoạch, chấn chỉnh những khuyết điểm, lệch lạc, phát huy
những ưu điểm của các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổ bộ môn, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục học sinh chưa ngoan.
Lực lượng các vai trò hàng đầu trong công tác giáo dục học sinh chưa
ngoan chính là đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Họ là người thay mặt hiệu trưởng
quản lý, giáo dục toàn diện học sinh ở từng đơn vị lớp, là cố vấn tối cao, là linh
hồn của lớp. Do đó, hiệu trưởng đã xây dựng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm thật chu
đáo. Tiêu chí để chọn giáo viên chủ nhiệm là năng lực chuyên môn tốt, nghiệp vụ
sư phạm vững vàng, có năng lực tổ chức và điều hành, nhiệt tình, yêu nghề, mến
trẻ, có nhân cách tốt được đồng nghiệp và học sinh quí trọng, có sức thu hút, lôi
cuốn học sinh, có kỹ năng tốt trong việc tác động vào tâm lý, tình cảm của học
sinh để mang lại hiệu quả giáo dục cao.
Trước hết, hiệu trưởng đã chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm nắm được cụ thể số
lượng học sinh chưa ngoan của lớp mình, hiểu rõ được hoàn cảnh, nắm được đặc
điểm tâm sinh lý của từng em. Từ đó, căn cứ vào kế hoạch chung của nhà trường,
soạn kế hoạch giáo dục học sinh chưa ngoan của lớp mình phụ trách, giáo viên
chủ nhiệm bám sát kế hoạch của nhà trường cũng như kế hoạch của lớp, báo cáo
cụ thể cho lãnh đạo nhà trường trong các buổi họp giao ban hàng tuần để kịp thời
chấn chỉnh những mặt yếu, phát huy những mặt mạnh, rút ra được những kinh
nghiệm trong công tác giáo dục học sinh chưa ngoan để thực hiện tốt hơn nữa
nhiệm vụ của mình.
Hiệu trưởng đã chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thường xuyên nghiên cứu, tìm
hiểu học sinh về tâm sinh lý, về tất cả mối quan hệ của học sinh chưa ngoan để có
những tác động hiệu quả. Thành công trong công tác giáo dục học sinh chưa
ngoan chính là hiểu được các em, những suy nghĩ, rung cảm, động cơ và hành vi
cũng như tất cả mối quan hệ của các em. Việc nghiên cứu nầy giáo viên chủ nhiệm
phải tiến hành thường xuyên, đồng thời với sự phối hợp giúp đỡ của giáo viên bộ
môn, cha mẹ học sinh, Đoàn thanh niên.
Định kỳ, Hiệu trưởng tổ chức tập huấn, hội thảo cho đội ngũ giáo viên chủ
nhiệm về những nguyên tắc ứng xử sư phạm, nguyên tắc giáo dục về chức năng,
nhiệm vụ, phương pháp và kỹ năng chủ nhiệm với các nội dung sau: xây dựng tập
thể lớp đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, tổ chức hoạt động giáo dục
đạo đức, pháp luật, các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng học tập, các hoạt
động lao động và hướng nghiệp, các hoạt động giáo dục thể chất, thẩm mỹ…
Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các lực lượng trong
nhà trường theo cơ chế kế hoạch đã được xây dựng để cùng nhau theo dõi, uốn
nắn hành vi của các em. Đánh giá, động viên khen thưởng kịp thời những học sinh
có tiến bộ. Thống nhất các biện pháp giáo dục, đánh giá xếp loại đạo đức các em
một cách công bằng không cảm tính.
Giáo viên chủ nhiệm đã thường xuyên quan hệ, trao đổi với giáo viên bộ
môn về tình hình học tập hoặc những thông tin phản ánh từ sổ đầu bài. Những dấu
hiệu bất thường của học sinh chưa ngoan, những biểu hiện sa sút về học tập, rèn
luyện đạo đức cần phải được nắm bắt kịp thời thông qua giáo viên bộ môn hàng
ngày lên lớp.Cũng thông qua giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm cũng tìm
hiểu tâm tư, nguyện vọng của các em về học tập và ngược lại, giáo viên chủ nhiệm
cũng đề đạt những kiến nghị hợp lý của các em đến giáo viên bộ môn về nội dung
giảng dạy, phương pháp truyền thụ để các em tiếp thu dễ dàng hơn, hứng thú hơn.
Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với Đoàn thanh niên để
xây dựng phong trào tự quản trong lớp học, kết hợp giáo dục cho các em về lý
tưởng, về ước mơ hoài bảo, lòng yêu nước, tự hào dân tộc, về ý thức tự vươn lên
của cá nhân trong tập thể lớp thông qua những buổi sinh hoạt Đoàn, giao lưu, dã
ngoại, cắm trại, văn nghệ.
Hiệu tưởng còn yêu cầu giáo viên chủ nhiệm phối hợp với lực lượng quản
sinh nhà trường nắm thêm những thông tin như: số lần nghỉ học, những vi phạm
về trể tiết, trốn học... từ đó kịp thời nhắc nhở, giáo dục học sinh nhất là những học
sinh chưa ngoan.
Ngoài ra, Hiệu trưởng đã chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm phối hợp chặt
chẻ với Ban đại diện cha mẹ học sinh và cha mẹ học sinh trong công tác giáo dục
học sinh chưa ngoan. Nắm rõ các số điện thoại của gia đình các em để liên hệ
ngay khi cần thiết. Ban đại diện cha mẹ học sinh và cha mẹ học sinh đã nắm bắt
được tình hình học tập, rèn luyện của con em chưa ngoan của mình để theo dõi và
nhắc nhở. Ngược lại, cha mẹ học sinh có nhiệm vụ phản ánh tình hình sinh hoạt,
học tập, rèn luyện của con em mình cho giáo viên chủ nhiệm. Trên cơ sở phối hợp
đó, giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh cùng bàn bạc thống nhất các nội
dung, yêu cầu giáo dục và giao nhiệm vụ cho các em tự rèn luyện.
Giáo viên bộ môn là lực lượng đông đảo, hàng ngày lên lớp giảng dạy học
sinh, là lực lượng góp phần đắc lực cho nhà trường trong việc vừa “dạy chữ”vừa
“dạy người” cao quí của mình. Những biểu hiện hành vi vi phạm của học sinh
chưa ngoan trong giờ dạy thường xuyên xảy ra, nhưng giáo viên bộ môn không
quan tâm uốn nắn, cá biệt có một số giáo viên dùng uy quyền để phạt quỳ, phạt
đứng, hoặc đuổi ra khỏi lớp mà không chỉ ra cái đúng, cái sai cho các em sửa
chữa. Do đó, Hiệu trưởng đã chỉ đạo các tổ bộ môn phải thực hiện kế hoạch giáo
dục học sinh chưa ngoan và thường xuyên theo dõi nhắc nhở giáo viên thuộc tổ
mình.
Mỗi bộ môn đều có đặc trưng, có thế mạnh riêng trong việc lồng ghép nội
dung giáo dục đạo đức cho học sinh. Tổ bộ môn đã yêu cầu giáo viên bộ môn tùy
theo dặc điểm tâm sinh lý của các em mà có cách giáo dục đạo đức các em trong
các tiết dạy sao cho phù hợp, khoa học, tự nhiên, tránh gượng ép, máy móc mà
phải vận dụng một cách lôgic, linh hoạt để tác động vào tâm tư, tình cảm, khơi
dậy ở các em những giá trị đạo đức trong sáng, tạo cho các em sự hưng phấn,
thoải mái học tập, rèn luyện đạt hiệu quả cao. Đặc biệt, Hiệu trưởng đã chỉ đạo
việc phát huy ưu thế của các môn khoa học xã hội như Giáo dục công dân, Ngữ
văn, Lịch sử, Địa lý, Hoạt động Ngoài giờ lên lớp trong việc giáo dục đạo đức các
em, hình thành nhân cách cao đẹp cho học sinh.
Nội dung giáo dục đạo đức của các bộ môn được cụ thể trong từng tiết, từng
bài theo nội dung bài học. Hiệu trưởng đã chỉ đạo cho các tổ bộ môn xem nội
dung giáo dục đạo đức học sinh qua từng bài dạy là tiêu chí, đánh giá, xếp loại
một tiết dạy thành công hay không. Hiệu trưởng chỉ rõ cho tập thể sư phạm thấy
rằng một tiết dạy trên lớp không chỉ đơn thuần là truyền thụ tri thức khoa học cho
học sinh mà còn là giáo dục cho các em những hành vi, cử chỉ, tình cảm, cách suy
nghĩ, cách sống một cách đúng đắn.
Hiệu trưởng còn chỉ đạo cho các tổ bộ môn tổ chức thao giảng, dự giờ, rút
kinh nghiệm trong vấn đề giáo dục đạo đức học sinh thông qua tiết dạy. Qua đó,
các tổ có thể nhân rộng kinh nghiệm thành công trong từng bộ môn, từng tổ và cả
trường về giáo dục đạo đức học sinh thông qua môn học.
Hiệu trưởng đã quản lý chặt chẻ, thường xuyên nề nếp giảng dạy, giáo dục
của giáo viên gắn liền với nhiệm vụ giáo dục đạo đức học sinh theo kế hoạch của
nhà trường. Hiệu trưởng yêu cầu tất cả giáo viên bộ môn phải quản lý chặt chẽ nề
nếp, giờ giấc, tinh thần và thái độ học tập của học sinh, nhất là các em chưa
ngoan, trong từng tiết dạy giáo viên bộ môn phải chịu trách nhiệm về mọi hiện
tượng xãy ra trong tiết dạy của mình. Mọi diễn biến, biểu hiện của học sinh trong
tiết dạy cần phải được ghi cụ thể, đầy đủ vào sổ đầu bài để làm cơ sở cho các lực
lượng khác cùng phối hợp giáo dục học sinh.
Đoàn thanh niên là tổ chức trong nhà trường mà chức năng quan trọng nhất
là giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ. Ở trong trường, với lứa tuổi các em
thì công tác đoàn trực tiếp ảnh hưởng nhiều đến các em trong các hoạt động giáo
dục của nhà trường. Vai trò của Ban Chấp hành Đoàn thanh niên trong công tác
giáo dục học sinh chưa ngoan vì thế không kém phần quan trọng.
Ban Chấp hành Đoàn thanh niên giúp nhà trường quản lý, giáo dục đạo đức,
nề nếp, lối sống cho học sinh, đưa học sinh tham gia vào các hoạt động xã hội.
Bên cạnh kế hoạch của Bí thư Đoàn thanh niên về nhiệm vụ, mục tiêu, chức năng
và công việc cụ thể hàng tuần, tháng, năm, Bí thư Đoàn thanh niên cũng cần phải
có kế hoạch cụ thể trong công tác giáo dục học sinh chưa ngoan.
Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh nói chung và
học sinh chưa ngoan nói riêng, Bí thư Đoàn thanh niên thông qua kế hoạch chuyên
môn của nhà trường, chủ động tổ chức những hoạt động ngoại khóa nhân các ngày
lễ lớn như: 2/9, 20/11, 09/01, 26/3, 30/4, 19/5,… dưới nhiều hình thức phong phú
trên qui mô toàn trường mang tính giáo dục cao như cắm trại, mít tinh, văn nghệ,
thi cắm hoa, nấu ăn, báo tường, sáng tạo khoa học kỹ thuật... qua đó phát hiện học
sinh chưa ngoan có những tài năng riêng để động viên, khen thưởng dần giúp các
em hòa đồng tập thể.
Ban Chấp hành Đoàn thanh niên đã tổ chức những hoạt động xã hội như
quyên góp giúp học sinh nghèo, quyên góp giúp đồng bào bị thiên tai, đóng góp
xây dựng nhà tình thương, thăm hỏi người già yếu, neo đơn, thăm hỏi gia đình liệt
sĩ, giúp đỡ người khuyết tật để qua đó giáo dục các em lòng biết ơn, lòng nhân ái
và hình thành ở các em ý thức cộng đồng trong cuộc sống.
Lứa tuổi học sinh trung học phổ thông rất dễ nhạy cảm và thể hiện rất mạnh
mẽ khi tham gia bất cứ hoạt động nào: học tập, vui chơi, lao động giải trí. Bí thư
Đoàn thanh niên đã thực hiện tốt việc phối hợp, lôi kéo các em vào các hoạt động
mang tính tập thể bổ ích, tránh xa các tệ nạn bên ngoài nhà trường, như tổ chứccác
trò chơi dân gian, tổ chức diễn đàn cho học sinh phát biểu về các hoạt động của
trường, tư vấn cho học sinh những vấn đề nhạy cảm với lứa tuổi… những hoạt
động nầy không mang tính áp đặt, để các em được bày tỏ tâm tư, nguyện vọng qua
đó định hướng được hành vi của các em, giúp các em điều chỉnh những hành vi
chưa đúng, sai trái và tự giác sửa đổi.
Ngoài ra, Hiệu trưởng đã thường xuyên nhắc nhở, động viên đội ngũ giáo
viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, cán bộ Đoàn thanh niên, nhân viên, quản sinh
nhà trường không ngừng phấn đấu học tập, rèn luyện đạo đức tác phong để là
những tấm gương cho học sinh noi theo. Nhân cách người thầy là phương tiện sư
phạm cực kỳ quan trọng để giáo dục các em. Thực tiễn cho thấy, những thầy cô có
đạo đức cao thượng, yêu mến, tôn trọng, hết lòng vì học sinh, có tri thức sâu rộng
luôn được các em xem là “thần tượng”, là khuôn mẫu để phấn đấu trên con đường
học tập và rèn luyện trong tương lai.
Song song với quá trình chỉ đạo các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn,
Đoàn thanh niên thực hiện tốt kế hoạch giáo dục học sinh chưa ngoan là kiểm tra
của Hiệu trưởng đối với các bộ phận nầy. Công tác kiểm tra bao gồm kiểm tra việc
lập kế hoạch, việc triển khai, tổ chức thực hiện kế hoạch, việc phối hợp để thực
hiện kế hoạch, kiểm tra hồ sơ, sổ sách, kiểm tra nề nếp, kỷ cương trong soạn
giảng, lên lớp, kiểm tra nề nếp sinh hoạt, tinh thần, thái độ học tập của đối tượng
học sinh cũng như học sinh chưa ngoan, tổ chức các biện pháp để nghe báo cáo
kết quả công tác, các mặt làm được cần phát huy, các mặt yếu cần khắc phục. Qua
đó, Hiệu trưởng sẽ nắm được thông tin cần thiết để chấn chỉnh, bổ sung kế hoạch
giáo dục học sinh chưa ngoan một cách kịp thời, đầy đủ đáp ứng được những phát
sinh từ thực tiễn hoạt động. Đồng thời, qua kiểm tra, Hiệu trưởng kịp thời khen
thưởng, động viên các bộ phận, các cá nhân có thành tích tốt trong công tác giáo
dục học sinh chưa ngoan, phê bình, nhắc nhở các bộ phận, cá nhân chưa thực hiện
tốt công tác nầy.
4. Xây dựng và phát huy vai trò tự quản của học sinh trong các hoạt động
giáo dục tập thể
Xây dựng và phát huy vai trò tự quản của học sinh trong tất cả các hoạt
động là yếu tố quan trọng nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, sáng tạo của các
em, phù hợp với quy trình giáo dục hiện nay. Đây là công việc rất khó khăn, vất
vả, đòi hỏi có sự phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, Đoàn
thanh niên một cách liên tục và thường xuyên… khi các em đã hình thành thói
quen tự quản, các em sẽ tự chủ trong các hoạt động, từ xây dựng kế hoạch học tập,
rèn luyện đến triển khai, tổ chức thực hiện. Các em sẽ tự kiểm tra, đôn đốc, động
viên lẫn nhau để hạn chế những hành vi sai phạm trong lớp, phấn đấu xây dựng
tập thể vươn lên mọi mặt. Đây là yếu tố quan trọng giúp các em tự rèn luyện năng
lực tổ chức thực hiện, kỹ năng ứng xử trong cuộc sống, biến quá trình giáo dục
thành quá trình tự giáo dục ở học sinh, là cơ sở giúp các em tự học, tự rèn luyện,
giúp đỡ lẫn nhau.
Công việc đầu tiên ở mỗi năm học là giáo viên chủ nhiệm đã hướng dẫn học
sinh công tác tổ chức lớp, hoàn thiện cơ cấu tổ chức từ lớp trưởng, lớp phó đến
các tổ trưởng... trong từng chi đoàn lớp.
Giáo viên chủ nhiệm đã giúp các em lập kế hoạch hoạt động của lớp, đề ra
các chỉ tiêu, nhiệm vụ phấn đấu, các tiêu chuẩn thi đua, xây dựng các biểu mẫu, sổ
sách theo dõi các hoạt động của lớp, hướng dẫn tổ chức các đại hội, các cuộc họp,
các buổi sinh hoạt tập thể, lập báo cáo, theo dõi nề nếp trật tự lớp, phương cách tổ
chức các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi lao động, vui chơi giải trí, tham
gia thể dục thể thao, văn nghệ của trường…
Giáo viên chủ nhiệm đã phối hợp với Đoàn thanh niên giúp các em thảo
luận về nội qui trường lớp đầu năm và bồi dưỡng các em phương pháp tự đánh
giá, nhận xét, phê bình, tuyên dương những hoạt động của lớp. Trên cơ sở đó, tập
thể lớp tự suy nghĩ, rút ra những bài học kinh nghiệm, mặt mạnh, mặt yếu của lớp
để phấn đấu. Trong quá trình hoạt động tự quản, thầy cô giáo không được làm
thay mà phải đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, tổ chức, gợi mở… cho các em thực
hiện. Qua đó, từng bước hình thành ở các em thói quen chủ động, tích cực, độc lập
tự quản và độc lập giải quyết các vấn đề, các phong trào của lớp.
Trong quá trình hoạt động tự quản, giáo viên chủ nhiệm đã lưu ý và phát
hiện các cá nhân có vai trò “thủ lĩnh” của lớp, bồi dưỡng các em nầy có khả năng
chỉ huy, điều chỉnh lớp theo định hướng, ý đồ của giáo viên chủ nhiệm. Những em
nầy có ảnh hưởng rất lớn trong việc tác động đến các học sinh chưa ngoan của lớp
bởi năng lực và khả năng lôi cuốn tất cả các thành viên vào các phong trào hoạt
động tập thể. Đồng thời, với sức mạnh tập thể, các em “thủ lĩnh” sẽ chống lại
những biểu hiện tiêu cực, vi phạm nội qui trường lớp, từng bước đưa các cá nhân
chậm tiến bộ nầy hòa nhập vào các hoạt động tích cực của lớp, làm cho lớp trở
thành khối đoàn kết, nhất trí trong mọi hoạt động.
Hoạt động tự quản của học sinh rất đa dạng, phong phú gồm các hoạt động
tự quản về nề nếp học tập, sinh hoạt tập thể, vui chơi giải trí, tham gia các phong
trào thi đua của nhà trường, tự kiểm tra và dánh giá mọi hoạt động của lớp hàng
tháng, hàng tuần, tổ chức các hội thảo, thảo luận của lớp, tham gia các hoạt động
lao động, học tập nhóm ở trường hay ở gia đình… trong tất cả các hoạt động nầy,
giáo viên chủ nhiệm định hướng cho các em bàn bạc nội dung, cách thực hiện,
phương pháp sao cho hợp với tình hình đặc điểm lớp mình, giúp các em tự quyết
định những vấn đề liên quan đến tập thể lớp, tránh sự chủ quan áp đặt của người
lớn không phù hợp với đặc điểm, tâm sinh lý các em.
Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với Đoàn thanh niên giúp các em tổ chức các
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo kế hoạch của trường, lớp. Các hoạt
động giáo dục phải được kết hợp với các hoạt động vui chơi giải trí sao cho các
hoạt động phảI hết sức thoải mái, tự nhiên, tạo bầu tâm lý thân thiện giữa các em
với trường lớp, giữa các học sinh với nhau, với tinh thần và thái độ tự nguyện.
Qua đó, giáo viên chủ nhiệm sẽ nhận thấy tính cách của học sinh để có định
hướng giáo dục cụ thể với từng học sinh nói chung và học sinh chưa ngoan nói
riêng. Đây cũng là dịp để giáo viên chủ nhiệm hiểu rõ hơn được học sinh của
mình, kịp thời chấn chỉnh những sai lệch trong hành vi, suy nghĩ của các em,
hướng các em đến cái chân, cái thiện, cái mỹ theo quan điểm xã hội mới, xây
dựng và nuôi dưỡng những mầm móng tốt đẹp ở chính bản thân các em, giúp các
em biết ước mơ, hoài bảo phù hợp với định hướng xã hội, hun đúc trong tâm hồn
các em ý chí phấn đáu học tập rèn luyện để lập thân, lập nghiệp sau nầy.
Một trong những tình hình đưa đến tình trạng học sinh chưa ngoan ở nhà
trường bởi sự tiêm nhiểm các hành vi xấu ngoài xã hội và những tụ điểm giải trí
không lành mạnh. Vì vậy, vai trò tập thể của học sinh, bạn học, đoàn viên cùng
trường, cùng lớp là yếu tố tích cực trong việc điều chỉnh nhân cách các em thuộc
đối tượng nầy. Những hoạt động vui chơi phù hợp với tâm sinh lý học sinh như dã
ngoại, cắm trại, tìm hiểu di tích lịch sử… do Đoàn thanh niên hoặc giáo viên chủ
nhiệm tổ chức giúp các em gần gủi, hòa đồng và khuyên nhủ lẫn nhau, cùng nhau
hướng đến cái thiện, cái đẹp, giúp các em xa lánh bạn bè xấu ngoài xã hội. “Gần
mực thì đen, gần đèn thì sáng”, các em học sinh chưa ngoan, chậm tiến bộ sẽ phần
nào giảm bớt những hành vi, thói quen xấu để hòa nhập vào tập thể với những
hoạt động lành mạnh và tích cực trong lớp của mình.
Ngoài ra, để giúp học sinh thực hiện tốt công tác tự quản, vươn lên làm chủ
bản thân mình, giáo viên chủ nhiệm còn chủ động giúp các em xây dựng một thời
khóa biểu hoạt động trong thời gian ở gia đình. Qua đó, giáo viên chủ nhiệm giúp
cha mẹ học sinh quản lý mối sinh hoạt, học tập, vui chơi giải trí của các em ngoài
giờ học. Đặc biệt với các em học sinhchưa ngoan, giáo viên chủ nhiệm đã cố vấn,
hỗ trợ tập thể lớp cùng nhau giúp bạn mình tiến bộ, quan tâm, thăm hỏi lẫn nhau,
tạo điều kiện cho bạn mình thuận lợi trong việc học tập, động viên khi bạn gặp
khó khăn cũng là cách giúp các em tự điều chỉnh nhân cách.
5. Tạo điều kiện cho học sinh tham gia xây dựng tiêu chuẩn thi đua của tổ
và xếp loại đạo đức hạnh kiểm
Cơ sở để xây dựng các tiêu chí thi đua và đánh giá, xếp loại đạo đức học
sinh là: Luật Giáo dục 2005 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo
dục năm 2009, Điều lệ trường trung học, Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh
trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông, các văn bản khác của Bộ
GD&ĐT và Sở GD&ĐT về giáo dục đạo đức học sinh, Nội quy của trường lớp,...
Ngoài ra, Hiệu trưởng còn đưa vào một số tiêu chí đánh giá cho phù hợp trên cơ
sở tham khảo ý kiến của hội đồng sư phạm.
Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phổ biến các văn bản liên quan và
cho các em thảo luận, bàn bạc để xây dựng tiêu chí đánh giá thi đua của lớp mình.
Căn cứ vào nội dung và quá trình xây dựng các chỉ tiêu thi đua của trường, giáo
viên chủ nhiệm và tập thể lớp xây dựng các tiêu chí đánh giá thi đua của tổ. Từng
tổ có tham gia phong trào thi đua tích cực thì tập thể lớp mới vững mạnh. Trong
từng tổ, mặt mạnh, mặt yếu của từng thành viên bộc lộ rõ nhất, giáo viên chủ
nhiệm có cách quản lý thi đua từng tổ một cách tốt nhất sẽ dễ dàng phá hiện và có
biện pháp giáo dục học sinh cá biệt đạt hiệu quả cao.
Giáo viên chủ nhiệm đã lập kế hoạch phân công tổ trực tuần quán xuyến tất
cả các công việc của lớp, kể cả theo dõi ghi nhận, sơ kết, đánh giá công tác thi đua
của từng tổ và của lớp mình. Đây là cách tốt nhất để xây dựng phát huy vai trò tự
quản của học sinh.
Nhà trường thông báo kết quả học tập, rèn luyện của học sinh theo từng
tháng, từng học kỳ và cuối năm học. Theo từng thời điểm nhất định (cuối học kỳ,
cuối năm học), giáo viên chủ nhiệm đã yêu cầu học sinh viết tự kiểm, tự nhận xét
và đánh giá quá trình học tập và rèn luyện rồi trình bày trước lớp để giáo viên chủ
nhiệm và tập thể góp ý và xếp loại (đã có sự thống nhất của Hiệu trưởng) cụ thể
như sau :
- Giáo viên chủ nhiệm cho học sinh thông qua bản tự kiểm theo tổ để bạn
mình đóng góp.
- Giáo viên chủ nhiệm thu bản tự kiểm của từng các nhân để nghiên cứu
đồng thời tham khảo ý kiến của giáo viên bộ môn, Bí thư Đoàn thanh niên.
- Giáo viên chủ nhiệm tổ chức họp lớp để từng cá nhân thông qua tự kiểm
và cả lớp (nhất là tổ trưởng, lớp trưởng, lớp phó, ban chấp hành chi đoàn) đóng
góp ý kiến xếp loại.
- Giáo viên chủ nhiệm quyết định xếp loại, sơ bộ công bố cho học sinh biết
tại lớp và đề nghị hiệu trưởng duyệt, sau khi hiệu trưởng duyệt xong, giáo viên
chủ nhiệm công bố chính thức xếp loại hạnh kiểm cho từng học sinh.
Việc xếp đánh giá hạnh kiểm của các em, có sự tham gia thảo luận của lớp
sẽ giúp các em học sinh chưa ngoan nhận thức được những hành vi chưa đúng của
mình trong học tập và có suy nghĩ tự giác sửa đổi bởi sự công bằng và khách quan
của quá trình đánh giá.
6. Phát huy vai trò chủ đạo của nhà trường trong việc kết hợp giáo dục gia
đình và xã hội
Giáo dục học sinh chưa ngoan là trách nhiệm của toàn xã hội, do đó, tất yếu
phải tiến hành xã hội hóa giáo dục trong lĩnh vực giáo dục học sinh chưa ngoan.
Xã hội hóa giáo dục phục vụ công tác giáo dục học sinh chưa ngoan là huy động,
động viên, thu hút, phối hợp tất cả các thành phần xã hội vào chăm lo công tác
giáo dục học sinh chưa ngoan. Thực chất của xã hội hóa giáo dục trong công tác
giáo dục học sinh chưa ngoan là tăng cường sự phối hợp giữa ba môi trường: nhà
trường - gia đình - xã hội trong công tác giáo dục học sinh chưa ngoan, trong đó,
nhà trường phải giữ vai trò trung tâm, nòng cốt. Thấy được tầm quan trọng của
vấn đề này, Hiệu trưởng đã chủ động quan hệ, phối hợp, liên kết với các lực lượng
khác để bàn luận nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục học sinh chưa ngoan phù
hợp với truyền thống địa phương, địa bàn dân cư, đặc điểm tâm sinh lý học sinh.
Các lực lượng xã hội tham gia bao gồm: cấp ủy Đảng, chính quyền địa
phương, các cơ quan, đoàn thể, hội, công an, Ban Khuyến học trường, Ban Đại
diện cha mẹ học sinh, cha mẹ học sinh....
Nhà trường thường xuyên tuyên truyền, thuyết phục, nâng cao ý thức của
các lực lượng xã hội từ chỗ thụ động đến chủ động, tự giác phát huy sự sáng tạo,
phát huy sức mạnh vật chất, sức mạnh tinh thần nhằm phục vụ cho công tác nầy.
Hiệu trưởng cùng tập thể sư phạm động viên các lực lượng xã hội tham gia
xây dựng môi trường thuận lợi cho công tác giáo dục đạo đức học sinh nói chung
và giáo dục học sinh chưa ngoan nói riêng. Đây cũng là việc thực hiện “cộng đồng
hóa trách nhiệm” nhằm đảm bảo tính tích cực của môi trường xã hội và sự thống
nhất tác động mang tính chất giáo dục cộng đồng cho thế hệ trẻ.
Đối với việc kết hợp giữa nhà trường, đặc biệt là giáo viên chừ nhiệm lớp
với cha mẹ học sinh luôn được phát huy. Có thể giáo viên chủ nhiệm trao đổi qua
các cuộc họp cha mẹ học sinh chung của lớp, giáo viên chủ nhiệm báo cáo kết quả
rèn luyện của từng em và mời cha mẹ những em học sinh chưa ngoan ở lại để trao
đổi riêng, tránh sự mặc cảm của cha mẹ các em này. Có thể trao đổi qua việc đến
tham gia đình học sinh, thường thì những gia đình của những học sinh chưa ngoan
ít quan tâm đến việc học của các em hoặc không dám đối diện với sự thật của con
mình, thường những cha mẹ này ít tham gia vào các cuộc họp chung kể cả khi có
giấy mời riêng cũng không đến. Đối với những đối tượng này Hiệu trưởng đã
phân công cho giáo viên chủ nhiệm trực tiếp đến thăm gia đình để tìm hiểu điều
kiện sinh hoạt của gia đình và nắm được tình hình của các em ở nhà, thường
những đối tượng này họ ngại nói những điều sai của con em họ vì thế giáo viên
chủ nhiệm phải tổng hợp những điểm tốt mà các em có được dù đó chỉ là những
việc làm nhỏ, không đáng kể để khen ngợi các em, sau đó lồng một vài khuyết
điểm, sai phạm của các em để cho gia đình biết và sẳn sàng hợp tác với nhà
trường giáo dục các em ngày càng tốt hơn.
7. Xây dựng môi trường gia đình văn hóa
Gia đình là tế bào của xã hội, là thành trì vững chắc để bảo vệ và chăm sóc
giáo dục học sinh. Có thể nói, gia đình là môi trường thứ nhất, đầu tiên và lâu dài
trong quá trình rèn luyện và hình thành nhân cách thế hệ trẻ. Hiệu trưởng đã chỉ
đạo các bộ phận thường xuyên phối hợp với gia đình của học sinh, giúp gia đình
nang cao ý thức chăm sóc giáo dục học sinh một cách chu đáo, tạo điều kiện thuận
lợi cho học sinh học tập rèn luyện. Đồng thời, Hiệu trưởng đã cùng các lực lượng
xã hội khác giúp đỡ, hỗ trợ xây dựng gia đình văn hóa, cha mẹ mẫu mực, con cái
chăm ngoan, hỗ trợ các bậc cha mẹ học sinh xây dựng, củng cố sự bền vững hạnh
phúc gia đình, thúc đẩy các thành viên của gia đình làm tốt chức năng giáo dục
con em của họ.
Đối với gia đình bỏ rơi, không quan tâm đến con cái, giáo viên chủ nhiệm
đã giải thích bằng cách yêu cầu họ phải có trách nhiệm với con cái, không thể phó
mặc cho trường. Nếu cha mẹ các em học sinh chưa ngoan không còn, thì giáo viên
chủ nhiệm phải là người gần gủi, bù đắp tình cảm cho học sinh.
Đối với gia đình thiếu gương mẫu, nhà trường đã kết hợp với chính quyền
địa phương tạo điều kiện giúp đỡ họ, thuyết phục họ sống nghiêm túc, mẫu mực
để làm gương cho con cái.
Giáo viên chủ nhiệm còn tăng cường thông báo bằng sổ liên lạc với gia
đình, khi cần thiết, nhà trường yêu cầu cha mẹ các em đến trường để trao đổi. Khi
học sinh nghĩ học không lý do, giáo viên chủ nhiệm phải điện thoại trực tiếp dến
nhà để tìm hiểu.
Gia đình phải quan tâm và chăm sóc các em, nhưng không có nghĩa là dùng
uy quyền, cưỡng bách mà là sự trao đổi thân thiện với các em, từ đó giúp các em
đánh giá các hoạt động trong ngày, kiểm tra những hoạt động của các em để kịp
thời uốn nắn, sửa chữa.
Trong các cuộc họp với gia đình học sinh, Hiệu trưởng luôn lưu ý cha mẹ
trong gia đình nên thường xuyên theo dõi, giảng giải, chỉ bảo và nhắc nhở, luyện
tập các thói quen, hành vi tốt cho các em. Những thái độ uy hiếp, quát nạt, đánh
mắng cũng như các hành vi cha mẹ xúc phạm nhân cách, thân thể các em dường
như không có hiệu quả giáo dục, mà phần lớn là có tác động ngược. Đó là tạo ra ở
các em hành vi nói dối, thái độ bất cần và là nguyên nhân của ý định ly khai khỏi
gia đình. Gia đình cũng không nên nuông chiều các em quá đáng. Tuy cuộc sống
hiện nay, khi gia đình không có nhiều con, điều kiện kinh tế, vật chất ngày càng
được cải thiện thì càng có điều kiện quan tâm chăm sóc các em tốt hơn. Nhưng
không vì thế mà nuông chiều con quá đáng. Nhiều khi chính sự nuông chiều nầy
đã tạo đường mở lối cho những thói hư tật xấu, thậm chí là phạm tội.
Trong giải pháp xây dựng môi trường gia đình văn hoá, nhà trường còn
quan tâm đến việc kết hợp xây dựng dòng họ văn hoá, dòng họ khuyến học. Thực
tế để giáo dục học sinh chưa ngoan, có nhiều trường hợp, hiệu quả của tác động từ
cha mẹ không bằng tác động từ chú bác, gia tộc,...
8. Xây dựng môi trường xã hội tích cực
Hiệu trưởng đã chỉ đạo cho các lực lượng nhà trường thường xuyên phối
hợp với các lực lượng xã hội để xây dựng và phối hợp tốt ba môi trường nhà
trường - gia đình - xã hội, tạo sự tác động thuận lợi theo hướng tích cực để giáo
dục học sinh chưa ngoan theo những chuẩn mực xã hội.
Nhà trường và Hiệu trưởng làm tất cả để thu hút các lực lượng xã hội tham
gia vào công tác giáo dục đạo đức học sinh nói chung và công tác giáo dục học
sinh chưa ngoan nói riêng, nhằm từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện cho các em. Phải làm cho xã hội nhận thức đầy đủ về “trẻ em hôm nay là thế
giới ngày mai”, rằng trách nhiệm giáo dục trẻ em chậm tiến, học sinh chưa ngoan
là trách nhiệm của toàn xã hội.
Trong thời gian qua nhà trường đã thực hiện một số nội dung và hình thức
phối hợp sau đây:
a) Cung cấp cho Hội Khuyến học, Ban Đại diện cha mẹ học sinh, chiến
binh, Hội phụ nữ, Tổ trưởng tổ dân cư,... danh sách học sinh chưa ngoan nằm trên
địa bàn, địa phương cụ thể để các tổ chức nầy tác động đến từng gia đình theo dõi
và uốn nắn học sinh chưa ngoan.
b) Đề nghị các cơ quan, ban ngành có liên quan (Ban tuyên giáo huyện,
Phòng Văn hóa - Thông tin, Thư viện…) tham gia vào việc sưu tầm, cung cấp tư
liệu, biên soạn tài liệu, băng hình có liên quan đến công tác giáo dục học sinh
chưa ngoan (tài liệu về truyền thống lịch sử địa phương, những kinh nghiệm xã
hội giáo dục về hành vi chuẩn mực, những quan hệ ứng xử văn hóa trong giao tiếp
cộng đồng…).
c) Đề nghị và phối hợp với các ngành chức năng tổ chức các hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh. Cụ thể:
+ Ngành y tế truyền bá những tri thức về dân số, sức khỏe sinh sản vị thành
niên, giáo dục giới tính, vệ sinh phòng bệnh, ý thức giữ gìn môi trường.
+ Ngành công an cung cấp những tri thức về pháp luật, ý thức và bảo vệ
mình trước những tệ nạn xã hội.
+ Các đơn vị quân đội giúp nhà trường giáo dục quân sự, giáo dục quốc
phòng, phối hợp với Hội Cựu chiến binh giáo dục về truyền thống quân đội, về
lịch sử địa phương, lối sống, kỷ cương, đạo đức…
+ Ngành văn hóa - thông tin - thể dục thể thao tham gia giáo dục thể chất,
giáo dục văn hóa thẩm mỹ cho học sinh thông qua các hoạt động mang tính cộng
đồng như thi đấu bóng đá, bóng chuyền, tổ chức văn nghệ, triển lãm, tham quan,
vui chơi, giải trí.
+ Các trường đại học, cao đẳng, trung cấp…cung cấp tri thức về định
hướng nghề nghiệp, nhu cầu lao động trong các ngành nghề, thị trường lao
động…
+ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phối hợp với nhà trường tổ chức các buổi sinh
hoạt tập thể (cắm trại, hoạt động xã hội, văn nghệ, dã ngoại về nguồn…) quản lý
học sinh trong hè (nhất là lưu ý các học sinh chưa ngoan ở địa phương) giáo dục,
truyền thống lý tưởng của Đoàn.
d) Tham mưu và đề nghị địa phương dầu tư cơ sở vật chất để xây dựng khu
vui chơi giải trí, câu lạc bộ thể dục thể thao dành riêng cho thanh thiếu niên. Đẩy
mạnh xây dựng gia đình văn hóa, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng
tuyên truyền về các phương pháp giáo dục con cái trong gia đình.
e) Cùng với cơ quan chức năng tuyên truyền những vấn đề phòng chống ma
túy, tích cực triệt phá những tụ điểm truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy. Tạo ra môi
trường lành mạnh ở khu vực xung quanh nhà trường.
Bên cạnh đó nhà trường còn lưu ý khi huy động các tổ chức xã hội ngoài
nhà trường tham gia giáo dục học sinh chưa ngoan nên tránh khuynh hướng cực
đoan, nghĩa là xem học sinh chưa ngoan như là phần tử chậm tiến, tác nhân làm
xấu xã hội, làng xóm, thậm chí đối xử như là những tội phạm,... Cần phải biết phát
huy mặt tích cực trong học sinh chưa ngoan để giúp các em nỗ lực phấn đấu đạt
được chuẩn mực của xã hội.
IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Từ khi Hiệu trưởng nhà trường có những giải pháp cụ thể, phù hợp trong
việc giáo dục học sinh chưa ngoan trong hai năm 2015, 2016 có sự thay đổi khá
lớn về yếu tố tích cực so với các năm trước. Thể hiện qua những kết quả sau:
- Trong hai năm 2015, 2016 trở lại đây tình hình nhà trường đã đi vào ổn
định cảnh quan nhà trường được cải thiện đáng kể, môi trường làm việc và học tập
của giáo viên, nhân viên và học sinh ngày càng nâng cao đặc biệt là đã nâng cao
được niềm tin của người dân và chính quyền địa phương vào chất lượng học tập
và giáo dục toàn diện của nhà trường.
- Số học sinh chưa ngoan của nhà trường đã giảm rõ rệt, trước đây có những
trường hợp học sinh chưa ngoan vi phạm quy định Nhà nước và nội quy nhà
trường dẫn đến kết quả phải cảnh cáo toàn trường, hiện nay không còn học sinh
chưa ngoan vi phạm nhiều và ở mức độ nghiêm trọng nữa..
- Nhận thức, ý thức học tập và chấp hành nội quy của nhà trường, quy định
của Nhà nước của học sinh ngày càng được được nâng cao. Chất lượng giáo dục
và rèn luyện hạnh kiểm của học sinh luôn ổn định và vượt chỉ tiêu Nghị quyết
hàng năm đề ra, cụ thể:
* Biểu thống kê chất lượng xếp loại học lực 3 năm học liền kề:
Năm Tổng
học
số
20142015
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
Số
Số
Số
Số
Số
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Tỷ lệ
lượng
lượng
lượng
lượng
lượng
974
20
2.1
353
36.2
510
52.4
89
9.1
2
0.2
20151010
2016
22
2.2
364
36.1
532
52.7
91
9.0
0
0.0
20161088
2017
37
3.4
430
39.5
522
48
97
8.9
2
0.2
* Biểu thống kê xếp loại hạnh kiểm 3 năm học liền kề:
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
Năm học
Tổng số
20142015
974
775
79.6
165
16.9
28
2.9
6
0.6
20152016
1010
824
81.6
168
16.6
12
1.2
6
0.6
20162017
1088
888
81.6
177
16.3
23
2.1
0
0.0
Số
Số
Số
Số
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Tỷ lệ
lượng
lượng
lượng
lượng
- Về phòng chống tệ nạn xã hội và các sai phạm khác: kết quả tích cực
thông qua bản thống kê sau đây:
TT
Nội dung vi phạm
Số lượng HS
Số lượng HS
vi phạm
vi phạm
trong 02 năm trong 02 năm
2013, 2014
2015, 2016
1
Nói chuyện riêng, gây mất trật trong
lớp học
115
89
2
Đi trễ, cúp học
132
108
3
Xích mích, gây gỗ, đánh nhau.
04
02
4
Gian lận trong kiểm tra, thi cử
09
04
5
Nói tục, chửi thề,…
48
23
6
Vi phạm về tác phong
69
43
.DOC 
29 
369 
97 
