Tài liệu Tập bài học vật lý 10 phát huy tính tích cực và chủ động của học sinh thpt

GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp PHỤ LỤC VÉCTƠ TRONG VẬT LÝ I. ĐỊNH NGHĨA Veùctô laø moät ñoaïn thaúng coù ñònh höôùng. Ví A B uuurdụ: AB (đọc là véc tơ AB) A laø goác cuûa veùctô. B laør ngoïn cuûa veùctô. uuuu AB = AB laø ñoä lôùn (moâñun) cuûa veùctô II. CAÙC YEÁU TOÁ CUÛA MOÄT VEÙCTÔ Moät veùctô goàm 4 yeáu toá: A B + Goác (ñieåm ñaët): Taïi ñieåm khaûo saùt (điểm A) + Giaù (ñöôøng thaúng chöùa vectô): Ñöôøng thaúng AB. + Höôùng (chieàu): Chieàu töø A ñeán B. + Ñoä lôùn (ñoä daøi): Ñoä daøi ñoaïn thaúng AB. III. ÑAÏI LÖÔÏNG VOÂ HÖÔÙNG – ÑAÏI LÖÔÏNG VEÙCTÔ * Caùc ñaïi löôïng vaät lyù chæ ño baèng moät soá goïi laø ñaïi löôïng voâ höôùng. Ví duï : khoái löôïng, thôøi gian . . . * Caùc ñaïi löôïng vaät lyù caàn ñöôïc moâ taû baèng veùctô goïi laø ñaïi löôïng veùctô (hay ñaïi löôïng höõu höôùng). Ví duï : Ñoä dôøi, vaän toác, löïc . . . IV. VEÙCTÔ BAÈNG NHAU Hai veùctô baèng nhau laø hai veùctô song song, cuøng chieàu vaø cuøng ñoä lôùn. V. PHAÂN LOAÏI VEÙCTÔ THEO VAÄT LYÙ + Veùctô töï do: Coù theå thay ñoåi goác tuøy yù. + Veùctô tröôït: Coù theå dôøi goác treân giaù cuûa noù. + Veùctô buoäc: khoâng theå dôøi goác VI. COÄNG VEÙCTÔ * Nếu hai véc tơ thành phần cùng giá, cùng chiều thì: s = a + b 1 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp * Nếu hai véc tơ thành phần cùng giá, ngược chiều thì: s = |a – b| * Neáu 2 veùctô thaønh phaàn khoâng cuøng giaù thì duøng qui taéc hình bình haønh (ña giaùc loài) ñeå tìm veùctô toång Độ lớn: s 2  a 2  b 2  2.a .b.cos  (định lí hàm số cos) r r Với α là góc hợp bởi hai véc tơ thành phần a và b . VII. NHAÂN VEÙCTÔ VÔÙI MOÄT SOÁ VIII. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA VEÙCTÔ r Chieáu a leân hai truïc Ox vaø Oy ta ñöôïc hai thaønh phaàn : 2 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp PHẦẦN I CƠ HỌC Chương 1 ĐỘNG HỌC CHẦẤT ĐIỂM 3 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp Bài 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ I. Chuyển động cơ. Chấất điểm 1. Chuyển động cơ: ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Ví dụ: …………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. * Chuyển động cơ có tính................................................................................................................................................. . 2. Chấất điểm:....................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - VD:............................................................................................................................................................................................ - Khốối lượng của chấốt điểm ………………………………………………………………………………………………… - Trả lời cấu C1 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 3. Quyỹ đạo: ........................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... II. Cách xác định vị trí của vật trong không gian. - Vật được coi như đứng yên gọi là ............................................................................................................................ - Để xác định vị trí của một vật ta cấần chọn .......................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. - Trong trường hợp đã biêốt rõ quyỹ đạo...................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Trả lời cấu C2 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Để xác định vị trí của một điểm trên mặt phẳng ta làm nh ư sau: 4 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp ………………………………………………………………………………………………………………………………………...... …………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………………………………………...... ………………………………………………………………………………………………………………………………………...... - Trả lời cấu C3 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... III. Cách xác định thời gian trong chuyển động Để xác định thời gian trong chuyển động ta cấần chọn ..................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... * Phấn biệt giữa thời điểm và thời gian (khoảng thời gian) - Thời điểm ………………………………………………………………………………………………………………………… - Thời gian …………………………………………………………………………………………………………………………. - Nêốu chọn mốốc thời gian là thời điểm vật bắốt đấầu chuy ển động thì ……………………………………..... …………………………………………………………………………………………………………………………………………... - Trả lời cấu C4 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... IV. Hệ quy chiếấu ..................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... * Hệ quy chiêốu dùng để ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................  Đọc thếm phấần “Em có biếất?” trang 11 SGK................................................................................................. 5 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp Bài 2: CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỀU I. Chuyển động thẳng đếầu Vaät chuyển động treân truïc Ox nhö hình 2.2 SGK (Veõ hình ) - t1 : M1 coù toïa ñoä x1 ; t2 : M2 coù toïa ñoä x2 - Thôøi gian vaät CÑ töø M1  M2: .................................................................................. - Quaõng ñöôøng vaät ñi ñöôïc: ..................................................................... ................... 1) Tốấc độ trung bình - Tốốc độ trung bình của một chuyển động cho biêốt ............................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Cống thức: Tốốc độ trung bình = ..................................................................................................................................... vtb  s t với ................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ - Đơn vị của tốốc độ trung bình: .................................................................................................................................... - Chú ý: Tốốc độ trung bình khác với vận tốốc trung bình . V ận tốốc trung bình là đ ại l ượng vec t ơ đặc trưng cho chuyển động cả vêầ hướng và mức độ chuy ển đ ộng nhanh hay ch ậm (đ ộ l ớn có thể dương hoặc ấm). Tốấc độ là độ lớn của vec tơ vận tốấc. 2) Khái niệm chuyển động thẳng đềều Là chuyển động có + Quyỹ đạo .............................................................................................................................................................................. + Tốốc độ trung bình .......................................................................................................................................................... 3) Quãng đường đi được trong chuyển động thẳng đềều - Biểu thức: ........................................................................................................................................................................ Trong đó: .............................................................................................................................................................................. - Trong chuyển động thẳng đêầu, ............................................................................................................................... II. Phương trình chuyển động và đôầ thị tọa độ - thời gian của chuyển động th ẳng đếầu 1. Phương trình chuyển động thẳng đềều của chấất điểm M: (Hình veỹ) Chọn: + Trục Ox như hình veỹ (hay gốốc toạ độ O cách A m ột đo ạn x 0) 6 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp + Chiêầu dương là chiêầu chuyển động + Gốốc thời gian là lúc vật bắốt đấầu chuyển động Phương trình CĐTĐ: ........................................................................................................................................................... Trong đó: ................................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... * Chú ý: - Nêốu vận tốốc cùng chiêầu dương thì v ……………………………………………………………………… - Nêốu vận tốốc ngược chiêầu dương thì v …………………………………………………………………… Bài tập vận dụng: Một ố tố xuấốt phát từ vị trí M chuyển động thẳng đêầu với v ận tốốc 50 km/h. Viêốt phương trình chuyển động của ố tố đó trong tr ường h ợp a. Chọn chiêầu dương là chiêầu chuyển động, gốốc toạ độ O trùng v ới M và gốốc th ời gian là lúc xe xuấốt phát. b. Chọn chiêầu dương là chiêầu chuyển động, gốốc toạ độ O cách M 10 km theo chiêầu ấm và gốốc thời gian là lúc xe xuấốt phát. ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 2. Đốề thị tọa độ - thời gian của chuyển động thẳng đềều Veỹ đốầ thị ứng với phương trình chuyển động là x = 5 + 10.t (km, h) ......................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Vaäy ñoà thò toïa ñoä thôøi gian cuûa CÑTÑ laø.......................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 7 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Bài 3: CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾẤN ĐỔI ĐẾẦU I. Vận tôấc tức thời. Chuyển động thẳng biếấn đổi đếầu Vận tốốc của vật tại một vị trí hay một thời điểm nào đó gọi là ................................................................... 1. Độ lớn của vận tốấc tức thời Xét chuyển động theo một chiêầu nhấốt định và chọn chiêầu dương là ……………………………………… - Độ lớn vận tốốc tức thời của vật tại M: 8 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp v s t (t<<) với s ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... - Ý nghĩa : Độ lớn vận tốốc tức thời tại một điểm cho ta biêốt .......................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Trả lời cấu C1 ..................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 2. Vectơ vận tốấc tức thời - Khái niệm: ........................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Kí hiệu: .................................................................................................................................................................................. - Ý nghĩa: vectơ vận tốốc tức thời cho ta biêốt ........................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... r - Đặc điểm v : + gốốc (điểm đặt):........................................................................................................................................................ + hướng (phương, chiêầu):...................................................................................................................................... + Độ lớn: ........................................................................................................................................................................ - Trả lời cấu C2 ..................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 3. Chuyển động thẳng biềấn đổi đềều - Chuyển động thẳng biêốn đổi có + Quyỹ đạo là ..................................................................................................................................................................... + Độ lớn vận tốốc tức thời ............................................................................................................................................ - Chuyển động thẳng biêốn đổi đêầu có + Quyỹ đạo là .......................................................................................................................................................................... + Độ lớn vận tốốc tức thời................................................................................................................................................. - Chuyển động thẳng nhanh dấần đêầu có + Quyỹ đạo là .......................................................................................................................................................................... + Độ lớn vận tốốc tức thời................................................................................................................................................. 9 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp - Chuyển động thẳng chậm dấần đêầu có + Quyỹ đạo là .......................................................................................................................................................................... + Độ lớn vận tốốc tức thời................................................................................................................................................. II. Vectơ gia tôấc trong chuyển động thẳng biếấn đổi đếầu - Khái niệm gia tôấc: ......................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Biểu thức: a v v  v0  t t  t0 với v, v0 : ............................................................................................................................... - Đơn vị gia tốốc: ...................................................................................................................................................................... - Ý nghĩa: gia tốốc của chuyển động cho biêốt ............................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................... - Chú ý: + trong chuyển động thẳng biêốn đổi đêầu thì a ....................................................................................... + trong chuyển động thẳng nhanh dấần đêầu thì a ............................................................................... + trong chuyển động thẳng chậm dấần đêầu thì a .................................................................................. + trong chuyển động thẳng đêầu thì a ...................................................................................... r r r r v v  v0  - Gia tốốc là đại lượng vectơ: a  t t  t0 r - Đặc điểm a : + gốốc (điểm đặt):........................................................................................................................................................ + phương :..................................................................................................................................................................... + chiêầu : .......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. + Độ lớn: ........................................................................................................................................................................ III. Vận tôấc của chuyển động thẳng biếấn đổi đếầu - Cống thức vận tốốc: ........................................................................................................................................................... IV. Công thức tính quãng đường đi được trong chuyển động thẳng biếấn đổi đếầu - Cống thức: ............................................................................................................................................................................ - Đặc điểm:.............................................................................................................................................................................. 10 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp V. Công thức liến hệ giữa gia tôấc, vận tôấc và quãng đ ường đi đ ược c ủa chuy ển đ ộng thẳng biếấn đổi đếầu ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... VI. Phương trình chuyển động của chuyển động thẳng biếấn đổi đếầu Chọn: +....................................................................................................................................... Hình veỹ +................................................................................................................................................................................... +................................................................................................................................................................................... Phương trình chuyển động: ........................................................................................................................................... Trong đó: ................................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... VII. Chú ý - Các cống thức trên đúng cho cả chuyển động .................................................................................................... ............................với điêầu ki ện: + a và v0 cùng dấu trong trường hợp vật chuyển động thẳng ................................................................... Veỹ hình ...................................................................................................................................................................................... + a và v0 ngược dấu trong trường hợp vật chuyển động thẳng................................................................. Veỹ hình ......................................................................................................................................................................... - Nêốu chiêầu chuyển động khống là chiêầu dương thì ph ải lấốy dấốu tấốt c ả các đ ại l ượng v, a theo chiêầu dương bắầng phương pháp hình chiêốu. - Vật bắốt đấầu chuyển động hay chuyển động khống v ận tốốc đấầu thì v 0 .................................................. - Vật chuyển động đêốn lúc dừng thì v ........................................................................................................................ - Vật chuyển động với vận tốốc khống đổi hay chuy ển động th ẳng đêầu: ................................................... - Vật đứng yên thì ............................................................................................................................................................... -Đốề thị vận tốấc- thời gian của chuyển động thẳng biềấn đổi đềều + Đốầ thị vận tốốc – thời gian trong chuyển động thẳng biêốn đ ổi đêầu có d ạng .........................................  Đọc thếm phấần “Em có biếất?” trang 23 SGK Trả lời cấu C3, C4, C5, C6, C7, C8................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 11 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 12 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 13 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp Bài 4: SỰ RƠI TỰ DO I. Sự rơi tự do trong không khí và sự rơi tự do 1. Sự rơi của các vật trong khống khí a. Thí nghiệm:  Thí nghiệm 1: ......................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Kêốt quả: .....................................................................................................................................................................  Thí nghiệm 2: ......................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Kêốt quả: ....................................................................................................................................................................  Thí nghiệm 3: ......................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Kêốt quả: .....................................................................................................................................................................  Thí nghiệm 4: ......................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Kêốt quả: .................................................................................................................................................................... Kềất luận: ............................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 2. Sự rơi của các vật trong chấn khống(sự rơi tự do) - ỐỐng Niu-tơn (..........) - Kêốt luận: ............................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Khái niệm sự rơi tự do - Sự rơi tự do ....................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Thực têố, sự rơi của các vật khi lực cản khống khí rấốt nh ỏ so với trọng l ượng c ủa v ật v ẩn đ ược coi là sự rơi tự do VD:............................................................................................................................................................................................... II. Nghiến cứu sự rơi tự do của các vật 1. Những đặc điểm của chuyển động rơi tự do 14 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp + Có phương .......................................................................................................................................................................... + Có chiêầu ................................................................................................................................................................................ + Là chuyển động .............................................................................................................................................................. + Cống thức tính vận tốốc rơi tự do : ............................................................................................................................ + Cống thức quãng đường rơi tự do: ......................................................................................................................... * Chú ý: Nêốu vật rơi có v0  0 theo phương thẳng đứng + Chọn chiêầu dương là ...................................................................................................................................................... + Cống thức vận tốốc ........................................................................................................................................................... + cống thức quãng đường................................................................................................................................................ Bài tập vận dụng: bài 10 trang 27 SGK ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ur 2. Gia tốấc rơi tự do g luốn có + Điểm đặt ............................................................................................................................................................................. + Phương ................................................................................................................................................................................ + Chiêầu ...................................................................................................................................................................................... + Độ lớn.................................................................................................................................................................................... - Tại một nơi nhấốt định trên Trái Đấốt......................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Gia tốốc rơi tự do ở các nơi khác nhau trên Trái Đấốt ......................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................  Đọc thếm phấần “Em có biếất?” trang 28 SGK.................................................................................................. 15 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 16 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp Bài 5: CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐẾẦU I. Định nghĩa -Chuyển động tròn: ......................................................................................................................................................... VD:........................................................................................................................................................................................... - Tốấc độ trung bình trong chuyển động tròn: ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Chuyển động tròn đềều: là chuyển động có + Quyỹ đạo ................................................................................................................................................................................ + Tốốc độ trung bình ............................................................................................................................................................ + Trả lời cấu C1 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... II. Tôấc độ dài và tôấc độ góc 1) Tốấc độ dài - Tốốc độ dài chính là độ lớn của .............................................................trong chuy ển đ ộng tròn đêầu. - Cống thức tốốc độ dài của vật tại điểm M: ............................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................... - Chú ý: Trong chuyển động tròn đêầu, ....................................................................................................................... + Trả lời cấu C2..................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 2) Vectơ vận tốấc trong chuyển động tròn đềều - Vectơ vận tốốc: r r s v t r v Hình veỹ ................................................................................................................................... - Vectơ vận tốốc luốn có ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Đặc điểm vectơ vận tốấc v trong chuyển động tròn đềều: + Điểm đặt:................................................................................................................................................................... + Phương:...................................................................................................................................................................... + Chiêầu:............................................................................................................................................................................ + Độ lớn: ........................................................................................................................................................................ 17 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp 3) Tốấc độ góc. Chu kì. Tấền sốấ - Khái niệm tốốc độ góc chỉ nói lên sự quay nhanh hay ch ậm c ủa bán kính OM. - Định nghĩa tốấc độ góc: ................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Cống thức:   với  (..........) là góc mà bán kính OM nốối t ừ tấm đêốn v ật quét đ ược trong th ời gian t t. - Đơn vị : ............................................................................................................................................................................... + Trả lời cấu C3..................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Chu kì T của chuyển động tròn đềều là .............................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... - Cống thức chu kì: ............................................................................................................................................................ - Đơn vị T: ............................................................................................................................................................................... + Trả lời cấu C4 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Tấền sốấ f của chuyển động tròn đềều là ............................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Cống thức tấần sốố: ............................................................................................................................................................ - Đơn vị f : ................................................................................................................................................................................ + Trả lời cấu C5..................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... - Cống thức liền hệ giữa tấền sốấ, độ dài và tốấc độ góc : ................................................................................ + Trả lời cấu C6 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... III. Gia tôấc hướng tấm 1. Hướng của vec tơ gia tốấc trong chuyển động tròn đềều........................................................Hình veỹ ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 18 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 2. Độ lớn của gia tốấc hướng tấm Cống thức : ............................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... * Đặc điểm của gia tốốc trong chuyển động tròn đêầu + Điểm đặt :............................................................................................................................................................................ + Phương : .............................................................................................................................................................................. + Chiêầu : ................................................................................................................................................................................... + Độ lớn :.................................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... + Trả lời cấu C7 .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 19 GV: Nguyeãn Vaên Kim Tröôøng Tröôøng THPT Nguyeãn Vaên Tieáp Bài 6: TÍNH TƯƠNG ĐỐẤI CỦA CHUYỂN ĐỘNG CỐNG THỨC CỘNG VẬN TỐẤC I. Tính tương đôấi của chuyển động 1. Tính tương đốấi của quyỹ đạo Hình dạng quyỹ đạo ............................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... Ví dụ (trả lời C1) ................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... 2. Tính tương đốấi của vận tốấc Vận tốốc của chuyển động ............................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... Trả lời C2 ................................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................... II. Công thức cộng vận tôấc - Hệ quy chiêốu đứng yên là .............................................................................................................................................. - Hệ quy chiêốu chuyển động là ..................................................................................................................................... - Vận tốốc tuyệt đốối............................................................................................................................................................... - Vận tốốc tương đốối ........................................................................................................................................................... - Vận tốốc kéo theo................................................................................................................................................................. * Công thức cộng vận tôấc -Phát biểu : ............................................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... - Biểu thức : ........................................................................................................................................................................... Trong đó : v13 ........................................................................................................................................................................ v12 ........................................................................................................................................................................ v23 .......................................................................................................................................................................... sốố 1 ứng với vật chuyển động, sốố 2 ứng với hệ quy chiêốu chuy ển động, sốố 3 ứng v ới h ệ quy chiêốu đứng yên. - Các trường hợp: + Vận tốốc tương đốối cùng phương, cùng chiêầu vận tốốc kéo theo (veỹ hình) ................................................ ...................................................................................................................................................................................................... 20