5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài và mục đích nghiên cứu.
Năm 1838, trước khi qua đời một năm, dường như tiên đoán được số phận của mình, nhà
thơ Nga vĩ đại Puskin đã tổng kết sự nghiệp thơ ca và tự dựng một tượng đài nghệ thuật để
khẳng định vị trí số một của mình trong nền thi ca Nga. Và đúng như nhà thơ tiên đoán, không
chỉ người Nga, nhân dân toàn thế giới đã đến tượng đài đó nghiêng mình tưởng nhớ nhà thơ –
“niềm kiêu hãnh của con cháu Xlavơ” [ Puskin – “Đài kỷ niệm”]
Trước khi ra đi vì căn bệnh lao phổi vào năm 1924, Franz Kafka đã nhờ người bạn thân
nhất đốt hết tác phẩm của ông như không muốn lưu lại cho hậu thế hình ảnh của mình bởi “ta
không là gì cả, hoàn toàn không là gì cả” [Kafka – “Nhật ký”]. Nhưng thế giới lại nhận được
rất nhiều từ con người không là gì cả ấy và họ đã dựng tượng đài của ông, viết lên đó vô vàn
lời tán dương với lòng khâm phục, sự ngạc nhiên và niềm say mê.
Puskin cũng như Kafka là những hiện tượng đặc biệt của văn chương nhân loại, hiện
tượng “sống động và biến chuyển không ngừng, những hiện tượng không chấm dứt cùng thời
điểm với cái chết của nhà văn, mà vẫn tiếp tục phát triển trong ý thức xã hội. Mỗi thời đại sẽ
nói lên những phán xét của mình về những hiện tượng như thế, dù nó có cố gắng đưa ra những
nhận xét mới mẻ, chính xác, đầy đủ hơn, nhưng rốt cuộc không thời đại nào phát hiện được hết
những mới mẻ đó”. [Trích theo 97, 5]
Nhận xét trên của Bielinski về hiện tượng Puskin hoàn toàn đúng với Franz Kafka. Việc
nghiên cứu sáng tác của Franz Kafka trên thế giới không ngừng biến đổi, mỗi nhà nghiên cứu
từ những góc nhìn khác nhau có những cách tiếp cận khác nhau, đôi lúc còn trái ngược. Sự đa
dạng trong cách tiếp nhận sáng tác của Kafka khiến cho việc đọc ông, hiểu ông cũng biến
chuyển không ngừng.
Say mê Kafka, người viết còn bị hấp dẫn hơn bởi sự thay đổi liên tục trong tầm đón nhận
nhà văn. Đề tài mà người viết chọn lựa chính là con đường ngắn nhất để hiểu sâu hơn, kỹ lưỡng
hơn về ông. Hơn nữa, đề tài còn giúp người viết tiếp cận với những vấn đề có tính lí luận của