ng thác vì tình
1
www.hobieuchanh.com
ng thác v i tình
Bi u Chánh
1- HÒN PHÚ QU C
Hòn Phú Qu c là m t h i o l n nh t thu c v ch quy n và n m trong h i ph n c a
c Vi t Nam t x a n nay.
Tuy chúng tôi ch a nghe m t v n nh n hay thi s nào ngâm v nh mà tán d ng th ng
nh c a hòn n y, song xem a d , c s ký chúng tôi
c bi t d vãng l ch s c a Phú Qu c
t v vang,
c th y v trí chi n l c r t tr ng y u,
c hi u ngu n l i kinh t r t phong phú,
i v y chúng tôi th ng l u ý, m c d u ch a ch n hay ghé m t lên hòn Phú Qu c.
C ng nh ai, thu nay chúng tôi ch bi t Phú Qu c n m trong v nh Thái Lan, cách th xã
tr n Hà Tiên ch ng b n n m ch c h i lý, ngh a là kéo
ng ngay không t i m t tr m cây s
ngàn. G p mùa gió xuôi, thuy n bu m t Hà Tiên ch y ch ng hai ph n ngày thì ra t i, còn hi n
gi thì phi c bay có hai m i phút ông h .
Theo qu c s , thì h i cu i th k 17, M c C u là m t di th n c a nhà Minh bên Trung
Qu c, không ch u hàng ph c nhà Thanh, ng i ch b n b binh qua chi m o Phú Qu c làm
n c mà dung thân. Dòm th y x Ch n L p ang lo n l c, ng i th a dip m i
b vào l c
a chi m luôn m t vùng duyên h i Hà Tiên xu ng t i m i Cà Mau.
m 1698, chúa Nguy n Thu n Hóa sai c Nguy n H u C nh em binh vào d p lo n
giùm cho vua Ch n L p, l p ra Hai Tr n là Tr n Biên Dinh t i Biên Hòa v i Phiên Tr n Dinh t i
Gia nh r i di dân àng ngoài vào l p làng, l p xã, mà khai thác ru ng v n. M c C u ã có l p
c b y làng trong vùng Hà Tiên nên n m 1708, ng i m i em c ph n t n y mà d ng cho
chúa Nguy n. Tri u ình bèn l p Hà Tiên thêm m t tr n n a và phong cho M c C u ch c T ng
Binh c m quy n cai tr tr n n y.
n gi a th k 18, Tây S n d y nghi p, hi p binh v i binh c a chúa Tr nh mi n B c mà
ánh ép Thu n Hóa. Chúa Nguy n ph i mông tr n vào t Gia nh mà lánh n n. Chúa Nguy n
Ánh cùng nhi u danh t ng là các c Châu V n Ti p, Lê V n Duy t, Nguy n V n Thành, Tôn
Th t H i, Nguy n Hu nh
c n núp trong hòn Phú Qu c nhi u l n và có l n ph i nu ng náu
t th i gian khá lâu, sau m i khôi ph c
c giang san, lên ngôi báu mà l p nhà Nguy n.
Phú Qu c ã có m t l ch s v vang nh v y, l i thêm n m dài theo duyên h i Nam ph n
Vi t Nam: hòn Phú Qu c phía trên, qu n o Côn Nôn phí d i, ó là 2 c n c thiên nhiên c a
i quân
phòng th c vùng n y. Mà x a nay Phú Qu c còn n i danh s n xu t th n c m m
cá c m là n c m m hòn, l i có m m nêm, có n t, có cá bi n, có i m i, có huy n, có tiêu,
có d a, ó là m t
m ch cho ng i ta th y Phú Qu c có t ng lai y h a h n v ng nghi p,
nông nghi p và khoáng nghi p.
Chúng tôi không quan tâm v kinh t , mà l i mang cái t t a xem m y c tích, a d o
kh p núi sông, a ng i ch v ng v mà nhìn non, nhìn bi n, nhìn c , nhìn cây,
th ng th c
nh thú thiên nhiên c a t o hóa xây d ng. G n trót i chúng tôi ã b c d o xem nhi u n i
trong x . Chúng tôi
c vi ng B c ph n Vi t Nam m t l n
c m i ngày, có d o ch i
Trung ph n nhi u l n, nhi u ch , c ng có bi t Nam Vang, Bi n H , Xiêm R p. Tròn hai m i
nh Nam ph n Vi t Nam thì ngo i tr Hà Tiên, ch nào chúng tôi c ng có d u ch n kh p h t.
ng thác vì tình
2
www.hobieuchanh.com
m 1943, chúng tôi
c r nh rang thong th . M t ông b n thân có d p i Hà Tiên, ông
i chúng tôi i v i ông m t vòng L c t nh ch i. Chúng tôi xách hành lý lên xe i li n v i b n.
t bu i s m m i, m t tr i xán l n, xe t i ba Hòn là ch
ng R ch Giá qua g p
ng
Hà Tiên xu ng Hòn Chông ch y d c theo mé bi n. Ch t th y m t quang c nh
s xanh d n,
dài thòn, cao v i hi n lên ngoài bi n. Chúng tôi bi u ng ng xe, leo xu ng, h i cái gì? Ng i ta
nói ó là hòn Phú Qu c. Té ra hòn Phú Qu c là v y ó.
Chúng tôi ng c nhiên, ng ó trân trân, m t ng ngáo, lòng xúc ng. Thu nay xem a
v hòn Phú Qu c, chúng tôi t ng nó nh , l i n m ngoài xa, trong b th y d ng v y thôi, ch
dè âu nó hùng v , cao ng t, l i có v âm u, trù m t, n m d i g m tr i, trên m t bi n, m t ng
s t d i Hòn Chông lên g n t i C n V t nh v y âu.
Tuy tr o tr c c mu n ra vi ng cho
c Phú Qu c, b i v y lên t i Hà Tiên, chúng tôi i
xem các th ng c nh mà x a nay ng i ta th ng ngâm v nh. Xem ph n m c a h M c, xem
nh thú ông H , xem m i Pháo ài, xem chùa Th ch
ng, d u vui ch i ph chí, chúng tôi
ng không quên hòn Phú qu c s ng s ng xanh d n, cao v i n m trên m t bi n kia. Chúng tôi c
th th n tr c ch Hà Tiên, m t nhìn, trí h i: ai trong hòn ó, làm chi, cách xa l c a n ào
chen l n, h ng hái c nh tranh, v y mà có th y
c thú vui, có tìm
c h nh phúc gì hay không,
hay là c ng ph i mang n ng túi s u gánh th m, là hình ph t d nhiên c a loài ng i trong tr n th ,
tr n i âu c ng không kh i?
ng bàng hoàng t l may chúng tôi g p m t c k lão, ch m t liêu nu c m m Phú
Qu c vì có vi c nên vô Hà Tiên ã m y b a r i. Chúng tôi làm quen và bày t c m tình i v i
hòn Phú Qu c, mu n ra ó xem ch i ng th ng th c c nh thú im lìm núi r ng minh mông tr i
nu c. C k lão nói lúc n y gió ng c, i ghe bu m ra hòn thì b t ti n l i hi m nguy n a, b i v y
ai mu n i ch i c ng i mùa gió xuôi m i i. Bi t không th i
c, nh ng mu n hi u c nh
t ngoài hòn, chúng tôi bèn ân c n m i c v phòng chúng tôi u ng trà nói chuy n ch i. Nh
cu c h i àm n y nên chúng tôi
c bi t Phú Qu c v di n tích, nh n s , ngh nghi p, giao
thông, hành chánh, không sót m nào h t. Mà nh ng
m ó không ph i là m chúng tôi c n
bi t, chúng tôi m i h i c v chuy n x a, tích c , v phong hóa, dân gian, v c nh v t thanh
nhàn, n u c có bi t vi c chi khác th ng xin c nói cho chúng tôi nghe ch i.
m i c i và nói: ”Vi c
c Cao Hoàng ngày x a mông tr n cùng cung quy n và vài
t ng ra Phú Qu c lánh n n, vi c y m y ông u bi t, c n gì ph i nói. Còn dân c trong làng
ng i ch t phác, ngày êm ch bi t s ng v i tr i n c, vui v i gió mây, b n vói cây r ng, v i
á núi, b i v y b n gan ch c d , quen tánh gi n d , yêu thú thiên nhiên, mãn i l c c trong
th o l , ch ng ch t yên m d i s n c c, ngh c ng không có vi c gì áng nói”.
Chúng tôi nói: „chúng tôi sanh tr ng gi a ch n phi n ba danh l i, thu nay c ham chen
n mà gi t giành vui s ng, ch a h ngh t i s an b n l c o bao gi . Nay nghe c t c nh i
a dân c trong hòn, chúng tôi xúc c m r i gi t mình. N u h lánh xa danh l i r n ràng s ng
im lìm v i núi r ng, v i tr i n c, mà h
c vui s ng, kh i bu n lo, té ra h khôn h n chúng
tôi nhi u quá. V y n u c ng i ch a m i, xin c vui lòng k s m t vài chuy n cho chúng tôi
hi u tâm h n, tình c m, s thích, cùng nguy n v ng c a h ng bình dân coi có gi ng v i ng i
trong l c a hay không?”
k lão vu t râu và c i mà nói: ”H ng bình dân
âu c ng v y, ai c ng kính k ph i,
ghét ng i qu y, ai c ng c m trí ân, ai c ng mong s ng
c m no an n, ch không có nguy n
ng cao xa gì h t. Có ít ng i trong l c h có ti n, h em v n ra ây mà l p nghi p,
ho c tr ng tiêu, ho c làm n c m m. M y ng i ó chí quy t x l i, b i v y dân trong hòn tuy
nh h
c d b làm n song không có c m tình chi l m.
Còn có m t h ng ng i n a “h ng n y c ng không nhi u, trong l c a, h g p cu c i
ch ng may hay là có vi c c u t sao ó nên h ra ây, h t ham vui s ng, c ng không tính th
ng thác vì tình
3
www.hobieuchanh.com
i, ho c h ki m chùa mà tu, ho c lo dùi thân n i h o lánh, tr ng khoai t a b p mà s ng,
ng nh không mu n g n g i v i ng i i n a. M y ng i ó áng th ng, b i v y cách
y m i n m tr c có hai cô s ng trong hoàn c nh ó, lúc s ng ai c ng kính, ch ng ch t ai
ng ti c”.
Ham tìm nghe nh ng chuy n d th ng nh v y, chúng tôi nài n c k lão thu t rõ
chuy n c a hai nàng thi u ph ó cho chúng tôi nghe. Chuy n c nói sao m ng t ng nh thiên
tình s c chàng Paul và nàng Virginie do nhà v n hào pháp Bernardin de Saint Pierre vi t ngày
a, m t ái tình thành thi t, nh b n hàn b i áp nên
c âu y m an vui, r i b l i danh lôi cu n
mà ph i rã r i ch t h t. Ð c nghe câu chuy n “S ng thác v i tình“ n y, chúng tôi c m xúc c c
m, quy t ph i n t n n i mà th y d u tích c a c p nam n thanh niên ch t vì tình ó. C k
lão h a v i chúng tôi ngày nào chúng tôi ra t i ch D ng ông c s
a chúng tôi i xem hai
cái m n m song song trên i, l i có m t cái m c a m t bà m n m trên mà gìn gi .
Tr v Sài Gòn t y n nay chúng tôi c mong m i i ra Phú Qu c. trót m i m y n m,
vì th i cu c l n x n, chúng tôi không th i
c. n bây gi
ng giao thông m i
c thong
th d dàng, có phi c
a hành khách m i tu n i m t chuy n, s m m i i chi u v , nh v y
nên chúng tôi m i
c mãn nguy n.
Nh ng ra t i phú qu c thì c k lão nói chuy n v i chúng tôi cách 13 n m tru c, c ã
ch t m t lâu r i. May nh có ng i khác c ng bi t ch n n nh n c a ái tình h i tr c, h
a
dùm chúng tôi qua r ch leo i, v t cây lên núi, n m t cái su i n c trên cao ch y xu ng ro re,
ch y qua cái tr ng nh có m y cây d a ng x r còi c c. Ng i ch kho nh d t d a bên khe
c mà nói ó là ch n n nh n c a ái tình c t chòi s ng h m hút v i nhau ngày x a, r i ch lên
trên s n núi mà nói ó là m c a m y ng i au kh vì tình, ã tr d t n tr n nên m i
c
ngàn thu yên gi c.
Chúng tôi bái tr c m mà kh n vái, r i ng nhìn quang c nh r ng núi t ch m ch bao la.
Chúng tôi au n b i h i n r i n c m t.
Ng i a
ng chúng tôi lên ây l i nói lúc sanh ti n m y n n nh n th ng g n g i
i ông lão s tu trên am An Viên trong vùng núi Chóp Chài, là vùng có nh cao nh t trong
hòn, cao t i 925 th c. Chúng tôi c y ng i d n
ng cho chúng tôi n am An Viên mà h i
th m.
Am An Viên c t trên tri n núi. Chúng tôi b c vô thì th y c lão s tóc râu b c tr ng, c
tu theo o Giáo, tu i ã quá th t tu n mà s c kh e v n ch a gi m suy. Nghe chúng tôi h i ám
n nh n c a ái tình thì c nói: ã hi u r i, còn h i làm chi n a. "Ð o t nhiên sanh
c. H
c
tan, t nhiên tr v
o, cu c i c tu n hoàn luân chuy n nh v y hoài, ch có vi c chi âu mà
i”.
Chúng tôi ph i nài n c n l i, c lão s m i ch u nói g c tích, tên tu i c a n n nh n cho
chúng tôi bi t. Thu t
m i vi c r i c tóm t t mà nói c r t ti c ng i i có s n h nh phúc d
nhiên c a núi r ng, tr i n c dành
mà không ch u an h ng l i l n l i tranh ua mà tìm th
nh phúc gì âu nên m i b t i h a. Th y m t tr i ã ng bóng, chúng tôi ph i cáo t c lão s
mà tr l i D ng ông.
Sài Gòn h m nay, chúng tôi góp các l i c a lão s mà t l i thành thiên th m s
”S ng thác v i tình“
c ng hi n cho các b n thanh niên nam n ã bi t c thiên tình s n y,
ch c không vui mà có l ph i gi n. Nh ng ngh vì ph i có bu n r i m i
c vui, ph i có gi n thì
i bi t th ng, b i v y chúng tôi không n công lao, ch mong kh i l i ch p trách.
4
ng thác vì tình
2-
www.hobieuchanh.com
T NGH A CH EM
Hòn Phú Qu c có dân c k ã m y th k r i, nh ng dân r i rác trong m y cái v nh,
núp sóng gió cho êm m mà s ng v i cái ngh chài l i, ch ch a ngh t i cu c khai thác r ng
núi mà xây d ng nghi p nông th ng.
Cách ch ng 40 n m tr c ây, ng i ta c ng ch a th y có t ch c cu c khai thác nào
áng k . Dân c tuy t ng s nhi u h n, song h chòm nhom mà v i nhau thành xóm thành
làng, bên phía ông là phía ngó vô Hà Tiên thì t i Hàm Ninh, u d i thu c phía Nam thì
i Cây D a, còn phía bên ông ngó ra h i i thì t i Du ng ông. Trong m i ch , dân n
cây phá r ng, tr ng
chút nh mà n, ch ch a làm ru ng hay l p v n. Ghe bi n ch n c
m, i m i, thuy n em vô Hà Tiên ho c R ch giá mà bán r i mua g o, mu i, v i, cùng các
t d ng c n y u khác ch v bán l i cho ng i trong hòn.
Có làng có xóm, mà ch a có
ng b
giao thông cho mau và cho d . C ng ch a có
ng xuyên ngang qua hòn
n i li n D ng ông v i Hàm Ninh là hai làng l n có ông dân
nên thành ch . Thi t có m t s ng i s ng r i rác trong gi a hòn, ho c theo m y tr ng nh
tr ng d a, ho c c t am, c t chùa trên tri n núi mà tu; nh ng m y ng i y giao thông v i làng
xóm ngoài mé bi n thì h v t cây, xô á, p
ng mòn vô ra cho d v y thôi.
Lúc y phía sau ch D ng ông có m t con
ng mòn i vô Gi ng Tiên r i i th ng
lên vùng Su i á. Qua kh i Gi ng Tiên m t i, n u ng i ta b ng r ng i qua phía tay trái, i
t kho ng xa thì ng i ta s g p m t cái tr ng nh
c h n m t m u t v y thôi. Phía sau có
t cái i n m d c d c t tr ng vô t i ch n núi, l i có m t cái su i a n c trên núi xu ng,
ch y ngang qua tr ng, r i i luôn ra ngoài m t i g p ng n r ch nh rút n c i th ng ra bi n.
i chân i, d a bên su i, có m t cái chòi tranh x ch x c nh ng s ch s .
m ó, trong kho ng th ng tu n tháng ba, tr i ã m a
c ít ám, n c su i tuôn
xu ng nhi u, mà t c ng m m nên d cu c. Bu i s m m i ng i ta th y trong chòi tranh n y có
t nàng thi u ph ch ng vài m i tu i, m t mày sáng r , n m trên cái chõng tre cho a con
trai m i sanh ch ng vài tháng bú và d ng r i i l y n i vo g o n u c m.
c theo mé su i thì m t ng i àn ông tr n, m c qu n v n, tu i l i 45 t i 50, râu lún
phún, da en, s c m nh,
ng lui cui cu c m ng ng t a b p, d i c ch c gi ng khoai lang
giâm phía trên, lang ã âm ng n, bò g n ph gi ng.
Nàng thi u ph n u c m chín r i nàng i ra su i mà kêu: ”Chú Hai vô n c m, r i s làm
ti p, tr a r i ch c chú ói b ng”. Ng i àn ông c i mà nói: ”Thi u gì. n không h t ch , t
t quá,
r i con coi mà. Chú tr ng
mà bán, ch c
c m g o cho chú cháu mình n; mãn
mùa m a n y chú s tr ng giáp mé t tiêu phía bên i kia. Có ng i phía sau ch t t quá,
ã có d y chú cách tr ng tiêu và có h a cho chú dây tiêu ng chú tr ng. H nói trong hai
m mình s có tiêu mà bán, h l i ch u bán tiêu giùm cho chú n a”.
Hai ng i d t nhau lên chòi d n c m n v i nhau, n v i m t thèo cá khô n ng v i n a
a m m bi n ch không có cá th t chi h t, nh ng ói b ng nên n coi ngon l m.
n c m v a r i, ch a k p u ng n c, thì em nh n m ng bên chõng chòi p và khóc,
thi u ph l t t l i cái kh p
t a vách múc m t chén n c mà u ng r i b ng em ng i cho bú.
Ng i àn ông góp chén a mà d p, thi u ph nói: ”Chú
ó cho con. Con cho em bú m t
chút r i con s d n r a”.
Thi u ph n y tên Lê, còn ng i àn ông ó tên Hai C ng. Cha c a Lê là anh em chú
bác v i Hai C ng. Cha c a Lê thu c nhà bác, nên Lê kêu Cu ng b ng chú.
Hai C ng quen tánh s ch s không ch u b y h y, b i v y m c d u Lê c n, Hai C ng
ng n c r i anh ta c ng b ng chén d a d em xu ng su i ng i r a.
ng thác vì tình
5
www.hobieuchanh.com
Trong lúc y có m t thi u ph khác c ng c tu i cô Lê áo l a qu n hàng, da tr ng môi
son, di n m o thanh bai, t ng i y u
u, trong r ng phía sau chòi i ra tr ng. Nàng mang
thai nghén nên b ng u lên lùm lùm. Nàng nh m cái chòi c a cô Lê mà i t i, sau l ng có m t a
con trai ch ng 12 tu i i m t cái gói l n mà nh trên u v i m t a con gái, l i 15 tu i, tay
xách cái hoa ly i theo.
Cô Lê cho con bú no, th y nó nh vú mà ng , cô m i t nó xu ng chõng và l y m n p
i. Cô day m t ra c a thì th y m t nàng thi u ph l v i hai a nh
ng ng dòm vô chòi cô
li n b c ra h i:
- Th a cô, cô mu n ki m ai? Hay là vô ây có vi c chi?
Thi u ph b ng áp:
- Th a cô, em ph ng xa, trong t li n ch ng may em b tai n n d n d p nên em
trôi n i ra ây. Em tính ki m chùa xin mà tu, em c y th ng em ây d t
ng cho
em lên chùa
u trên núi phía trong n y. Ði ngang qua gi ng r ng th ng em nói n m
ngoái có m t cô
âu không bi t, c ng có ch a nh em, l i c t nhà trong n y, em
nghe nh v y, em m i c y nó d t em ghé vô ây coi b n th nào và n u có th
c, thì em c ng s l p th nh cô có l ti n h n là chùa.
y m i cô vô. Vô nhà ng i nói chuy n.
Thi u ph b c vô chòi tum húm ch có m t cái chõng tre ch em nh n m ng ó mà
thôi. Cô Lê ch cái chõng m i khách ng i. Khách b c l i dòm em nh r i h i:
- Em nh là con c a cô ph i hôn?
- Ph i, con c a em.
- Con trai, b m nh m , ng quá. Cô sanh
c m y tháng r i?
- Hai tháng. Sanh hôm mùng 8 tháng giêng.
th ng d . Cô t cho em tên chi?
- Chú em nói nó sanh trong ch n núi non, l i sanh nh m mùa xuân, nên chú em t cho
nó tên Xuân S n.
- Tên t t quá.
Hai C ng r a chén d a r i d i su i i lên, th y hai a nh th i xem m y gi ng
khoai, l i tr c chòi có
hoa ly, v i gói, không hi u có khách nào n, nên x m x m i ri t vô
chòi. B c vô th y m t thi u ph t ng m o oan trang xinh p, l i m c hàng l a nh gái sang
giàu, anh ta úp chén d a vào cái r
d a vách r i day l i h i: "Cô em n ây có vi c chi v y?"
Cô Lê giành mà áp: ”Th a chú, cô ây bên t li n, cô b ho n n n nên ra hòn tính
ki m chùa xin mà tu. Cô i ngang qua kho ng n y, hay có mình
ây, cô ghé xem coi, n u cô
có th nh mình
c thì cô xin v i mình có l ti n h n là chùa”.
Hai C ng nói: ”A! Té ra cô em c ng b tai n n nh con nên cô c ng ki m ch dung thân
mà lánh xa i nh con. Cô em ng i ó ch i, ng i ng tôi nói cho mà nghe”.
Cô Lê ti p m i ng i khách ng i trên cái chõng và cô c ng ng i m t bên.
Hai C ng b c ra ngoài l n vô m t viên á l n
d a c a r i anh ta ng i trên viên á
ngó khách mà nói: ”Núi r ng cây n c, u là v t c a tr i sanh ch không ph i c a ai h t. Trong
hòn n y, nh n s thì ít, mà t ai thì nhi u, ai mu n ch nào thì d n d p c t nhà mà , ch ng
n ph i h i ai, ph i xin ai. Chú cháu tôi Sài Gòn, n m ngoái ra ây, con cháu tôi c ng tính
ki m chùa mà n ng náu nh cô em bây gi v y. Tôi h i th m ng i ta r i t nó lên c nh chùa
phía trên ây mà xem th . Trong chùa có m y bà vãi s n lòng cho chú cháu tôi mà tu. Nh ng
tôi th y có ch không ti n. Tu ng làm gì? Ch c thành Ph t
c hay sao? Không ch c, n u nó
tu ng c u ph c v ki p sau, thì
âu c ng có chùa cho mình tu, c n gì ph i v t bi n b ng
ngàn cho xa? Mà ph i làm ph c m i
c ph c. Chú cháu tôi không có b c ti n, không có th
c, làm sao giúp
ai
c mà mong ph c báo? Chú cháu tôi tính lánh i, không mu n
ng thác vì tình
6
www.hobieuchanh.com
chung ch v i thiên h cho kh i au kh , kh i b c t c, nên m i ra t i ngoài n y, n u chùa thì
ph i theo k lu t trong chùa, ph i tuân pháp gi i v
o, m t t do h t. Tôi không b ng lòng
nh ng tôi không nói ra. Tôi h i trong hòn n y còn chùa nào n a hay không, thì m y bà vãi nói
trong vùng núi Chóp Chài có am An Viên c a m t s huynh tu. Tôi h i th m
ng r i tôi g i
con cháu tôi l i chùa ng tôi i tìm am An Viên. Tôi g p
c s huynh, té ra am th “Thái
Th ng Lão Quân“ ch không ph i th Ph t nh d i nhà chùa. Tôi h i huynh tu có ý mong c
vi c gì. Huynh nói i gian tà, gi d i, c p gi t, tham lam huynh mu n tìm n i an t nh m t
mình mà ung c ”tinh, khí, th n“ ng bi t quá kh v lai và
c tr ng sanh b t t . Huynh c t
ngh a o ”Vô Vi“ cho tôi nghe. Huynh nói con ng i t i ham giàu sang, mong h ng h nh
phúc, nên ph i lao tâm tiêu trí, ch u c c nh c, ch u au kh , ch u t i nh c mãn i r i ch t, d u
giàu sang c ng không vui s ng gì. Chi b ng mình s ng m t cách thiên nhiên, s ng v i th o
c, giang s n c a t o hóa, không chi u l y ai, không b
ai, không c n làm vi c chi, kh e thì
làm, m t thì ng , mu n i âu, mu n
âu tùy thích ó là c nh i h nh phúc t t p không có
nh phúc nào b ng. Tôi m i t thi t v i huynh, tôi không tin cái thu t thông quá kh v lai v i
cái thu t tr ng sanh b t t . Nh ng tôi ph c cái o Vô Vi nên tôi
ng ki m m t ch an t nh
t chòi mà
ng s ng v i c nh i thiên nhiên ngoài vòng t c l y, s ng không bu n, ch t
không s , xem không là có, bi t có là không, tuy không làm trái v i lý t nhiên, song cái gì c ng
làm
c h t. S huynh c i mà nói tôi thu c v phái y m th ph n t c, huynh khen tôi hi u o
Vô Vi. Nh ng huynh không r tôi mà tu v i huynh mà huynh l i ch cho tôi bi t cái tr ng nh
y, khuyên tôi n ây mà , ch c tôi s
c h ng m t c nh i êm m thiên nhiên theo trí ý
tôi mu n. Tôi tr l i chùa r c con cháu tôi n xem a th . Chú cháu tôi th y
ây (thi u) mà
t n m ngoái n bây gi ây”.
Cô Lê ti p mà nói: ”Khi em ra n hòn n y thì em có thai h n ba tháng. Ch ng lên chùa
em th y m y bà vãi tu ni m thì em t i ph n em, nên em h t mu n n ng náu v i chùa. Cô ngh
coi chùa là ch tinh khi t
cho ng i m
o mà tu. Em mang b ng ch a vào ó, t i ngày
sanh , em làm nh u trong chùa,
u ó em không th ch u
c. M y bà nói trong chùa có
t bà gi i ngh làm m giúp sanh. Ch ng em g n g i tháng, t i ngày thì che
m t cái chòi
phía sau chùa cho em sanh, ít b a c ng cáp r i s tr vô chùa mà . Em ngh trong chùa mà có
xu ng coi ch n y, em ành b ng li n. Chú em m i lo c t chòi cho em r i hôm u n m m i
sanh em nh ó”.
Cô khách nói: "Vô n ây em th y c nh em ành b ng quá. L i
c nghe cô v i ông
chú k chuy n nãy gi thi t em r t c m tình. Em có thai ã
c b y tháng r i, n u trong chùa
thì n ngày sanh b t ti n thi t. Em mu n xin ông chú v i cô th ng giùm ph n em l b c l c
loài, làm ph c cho em che chòi ùm u
ây v i cô và ông chú, không bi t cô v i ông chú có
vui lòng không”.
Hai C ng nói:
- Tôi ã có nói: t, n c, núi, r ng là v t c a T o hóa s m s n cho muôn loài sanh
ng. Cô em mu n
âu tùy ý, ch ng c n ph i h i chú cháu tôi. Nh ng chúng tôi là
ng i lánh i, cô em
ây v i chúng tôi ch c là cô em không còn bi t c nh i vui
ng n a. Xem t ng m o và th y cách n m c c a cô em tôi oán cô em thu c v
ng sang giàu. T i sao cô em ra ch m t bi n ch n tr i n y làm chi! Cô em có
ch ng hay không? Ch ng
âu mà có thai l i i b v nh v y? G c gác
âu?
Không có cha m bà con mà n ng d a hay sao?
- Th a ông chú,
cháu t thi t tâm s c a cháu cho ông chú nghe. Cháu tên Thiên
ng, n m nay
c 21 tu i. Cháu là con nhà rân rát, cha m còn , t nh l M
Tho. Anh ch cháu ng i Sài Gòn, ng i M Tho, ai c ng có a v r c r h t.
Cháu là con út. N m kia cháu còn h c trên Sài Gòn, có m t c u sinh viên v n con
ng thác vì tình
-
-
-
-
7
www.hobieuchanh.com
nhà quan Nh t T o, c u k t tình v i cháu, h a h n tr m n m s ng thác v i nhau.
Hai a th a cho cha m hay ng bên trai i nói và bên gái ch u g . Không ph i t i
chê giàu nghèo, hay là chê tài c, mà bu c hai cháu ph i r i rã. Hai bên không ch u
i g ch vì s không ng tôn giáo mà thôi. Hai cháu b c t c quá, ngh vì v
ch ng khác o thì ai th
o n y, can h gì n tình yêu mà c n tr . Hai cháu n n n
t s c mà không
c nên n m ngoái c hai u ly gia ình, d t nhau lên Nam Vang
ki m vi c làm mà chung s ng v i nhau, ngoài quy n ng thu n c a cha m Hai bên.
Trót h n m t n m v ch ng cháu u có vi c làm h t, s l ng d dùng, nên s ng
cùng nhau trong m t c nh i thân yêu, kh ng khít, m m, th nh th i. Không bi t
i hai cháu ch ng v i gia ình, ngh ch v i phong hóa, nên Tr i ph t hay sao mà hôm
tháng tr c ch ng cháu b nh s sài có m y b a r i ch t, b cháu l i b v m t mình
i t khách. Cháu mu n t v n ch t theo ch ng cho tròn chung th y, ng t cháu
ng mang thai, bào thai là di tích tình yêu c a ch ng cháu, nên cháu ph i g ng
o mà s ng ng duy trì d u tích y. Cháu tính tr v x s , xu ng t i Châu
c,
p ch n lên t n c c a t tiên sao lòng cháu b i h i h t mu n v M Tho, Sài Gòn
a. M cha, anh ch
u t cháu h t, nói cháu làm nh c nhã cho tông môn, không
còn th ng yêu gì n a mà v . Cháu m i quay vô Hà Tiên tính ki m ch kín áo, h o
lánh mà vùi l p t m thân nh nhu c v i c nh i h h ng. Vô Hà Tiên th y hòn Phú
Qu c, l i s n có ghe qua bán n c m m s p v hòn, cháu m i xin quá giang mà ra
ây.
Té ra cô em c ng là m t n n nh n c a ái tình nh con Lê c a tôi ây v y. Ng i ng
nh ng thuy n thì ph i th ng nhau, giúp nhau, k t tình ch em v i nhau mà s ng
cho
kh .
i là c nh t m, con ng i là kép hát c a Tr i. M i ng i u lãnh m t
vai tu ng mà nh y múa m t h i r i ngh , b i v y ch ng có chi mà ph i bu n, cùng
ch ng có chi áng vui m ng. N u cô em mu n
ây thì c vi c . Nh ng cái chòi
a chú cháu tôi thì lúm túm b n ch t quá, không có
c chi h t, s cô em không
quen ch u c c, cô em không n i.
Th a, n u ông chú cho cháu
ây thì cháu ki m ng i m n c t thêm m t cái chòi
a ng cho r ng.
ngoài ch ai c ng chuyên ngh ánh cá nuôi s ng, không có ng i làm m n, làm
thuê nh trong x mình, b i v y c t chòi không ph i d . Nh cô em tính c t chòi mà
riêng thì t còn r ng minh mông, l a ch mà c t, mu n phía bên nây hay là mé bên
kia su i tùy ý.
Th a, không. Cháu mu n c t sát m t bên ây ng chung, n chung v i nhau cho
ti n.
ng
c. mà c t chòi thêm thì ph i n cây, c t tranh, công phu c tháng m i r i.
Trong lúc ch
i, cô em v i hai a tùy tùng kia ph i
trong chòi n y.
Th a, a con trai ngoài ch cháu m n nó d t
ng cho cháu i, ch không ph i
nó v i cháu. Cháu có a con gái ó mà thôi. Nó m côi cha m , nó v i cháu t
i 11 tu i t i gi , nó m n cháu nên cháu i âu nó c ng theo giúp tay ch n cho cháu.
v i nhau ban ngày m y ng i c ng
c, tr a n ng thì vô r ng phía sau ây n m
ch i mát l m. Còn n c m thì d n d i t ho c d i bóng cây mà n v i nhau c ng
xong. Ng t mùa m a t i r i, l i ban êm ph i có ch mà ng , tôi ch có m t cái chõng
ó,
cho m con con Lê ng . Cô em chen ng v i m con nó
c. Ph n tôi thì tôi
có cái nóp, n m ngoài sân hay trên á, ch nào c ng xong. Có con cháu nh kia, nó
ph i ng d i t, mà ph i có manh m hay chi c chi u cho nó n m, v y
tôi i
li n ra ch mua chi u, m và mua thêm chén bát ít cái cho
mà n ng .
ng thác vì tình
-
8
www.hobieuchanh.com
Ông chú ã cho cháu l i còn lo b n ng cho cháu, thi t cháu c m xúc vô cùng.
Ông chú ã d y Hai cháu k t ngh a ch em ng nâng
nhau. V y cháu xin ông chú
coi cháu c ng nh ru t trong nhà và cho phép cháu kêu b ng chú nh ch Lê v y.
c. Mà s m m i n y cháu có n c m r i hay ch a! Nh cháu ch a n thì con Lê
u cho mà n.
- Th a, h i sáng d i ghe cháu n u c m n no r i cháu m i i ây.
y tôi i ch m t chút r i v
ng chi u t i b p.
Hai C ng b c l i u cái chõng m gi l y b c l n vào l ng qu n và l y m t cái áo v t
lên vai s a s an i. Cô Thiên H ng xin ông chú ch Hai a nh i v i ông. Cô kêu Hai a
bi u xách
em vô
d i cái chõng. Cô móc túi l y b c ra mà a m t ng cho th ng nh
t
ng. Cô cám n nó và bi u nó theo ông Hai C ng mà v . Cô l i kêu con nh tùy tùng ã
c 15 tu i tên con Di p mà a cho nó 30 ng b c bi u nó i theo ông Hai ra ch r i c y ông
t ch cho nó bi t ch nào bán th gì, ng sau có sai nó i mua
thì nó kh i th t công tìm
ki m. Còn b a nay thì mua li n vài chi c chi u ng tr i mà ng , mua t , chén, a, mu ng, m i
th ít cái
n c m, mua m t cái thúng mà ng, mua khô, m m, m i th m t m , và mua luôn
i lít g o dành mà n.
Cô Lê nói nhà còn g o nhi u. Cô Thiên H ng bi u c mua thêm
dành cho kh i lo
thi u h t. Cô Thiên H ng d n dò xong r i, Hai C ng m i i v i Hai a nh .
Em nh Xuân S n th c d y òi bú, cô Lê b ng con l i ng i trên viên á d a c a chòi mà
cho bú.
Cô Thiên H ng ng i ngó hai m con, th y cô Lê tuy m c v i lam l , song n c da tr ng
nõn, g ng m t t i c i, c p m t sáng ng i, hai môi ng , bàn tay d u nh u, bàn ch n no tròn.
Cô có m t v
p thiên nhiên, p
mà hi n lành, ch không ph i p theo v l l i khêu g i.
Còn em nh m i
c Hai tháng mà b m tr n, c ng quành, tay ch n no tròn, bi t c i, bi t li c,
cô b c l i ng i ch m h m d a bên cô Lê, tay n m tay em nh , mi ng h i th m g c gác cô Lê
âu, ch ng cô bây gi làm vi c chi, t i sao cô ra hòn mà n trú.
Cô Lê ngh ch em thi t tình, h i nãy b n ã k h t tâm s cho mình nghe, v y mình
không phép gi u gi m. Cô m i nói cô v n con nhà bình dân Sài Gòn, cha i gi y t cho m t
hãng buôn, m bán rau c i t i ch B n Thành, anh làm tài x cho xe ò ch y
ng Tây Ninh,
hai a em còn i h c. Cô làm th ph trong m t ti m may phía sau ch . M t c u thanh ni n,
con nhà giàu sang C u Kho, c u m i thi u vào làm vi c trong m t s l n c a nhà n c. M t
êm cô i coi hát ng i nh m cái gh khít bên c u. Hai ng i nói chuy n làm quen v i nhau r i
ch ng vãn hát, c u m i cô i n mì, l i qua ti ng l i gây tình v i nhau. H n hò g p nhau
c vài
n, c u bi u cho cô m t ôi bông tai v i m t chiêc cà rá, tình ngh a ã g n ch t, không còn s t
sè, ái ng i gì n a. Cách m t tháng, c u l i a m t tr m ng b c, bi u mua hàng may qu n áo
mà b n cho t t . G n g i v i nhau
c n a n m, cô bi t cô ã u thai. Cô th th nói thi t cho
u hay. Không m ng mà h i th m thì ng i ta nói c u s p cu i v , c i m t cô gái con nhà phú
th ng trong Ch L n. Cô h i ôi, bi t ng i ta d d mình cho th a mãn d c v ng r i h t b ch
không có tình ngh a gì! Cô t i nh c phát au. B ng m i ngày m t thêm l n. Cha m trách con
làm nh c nhã nên ánh
i không ch a trong nhà n a. Bà con than t c ch có chú Hai C ng,
lúc ó chú làm công bên b n tàu, không có v con, chú trong m t chòi lá bên Xóm Chi u. Cô
qua ki m chú, khóc nói cha m
i nên xin phép chú cho ùm u ít ngày.
Chú d t v nhà, chú nói cha m không th ng thì c
v i chú, coi nhà n u c m cho chú
n chú i làm chú nuôi. n t i chú m i g n h i t i sao mà cha m
i. Cô thu t tâm s cho
chú nghe. Chú n i gi n. chú trách anh chú mù quáng, ng i ta d d làm h h ng i xuân xanh
a con gái mình, ã không dám tr ng ph t trai b t ngh a mà l i tr khó kh c v i con mình kh
i. Chú h i tên h , nhà c a và s làm c a c u thanh niên ó, r i cách Hai b a sau chú b s i
ng thác vì tình
9
www.hobieuchanh.com
ki m c u mà tính s . B chú h m h l m. Chú i luôn trót ba b n b a, ngày nào c ng i. R i chú
kêu ng i ta mà bán cái chòi, chú nói có ng i r ra hòn Phú Qu c phá r ng, l p v n mà làm
n. Chú bi u cô i theo cho chú làm chú nuôi. Cô h i không có b c ti n, chú a cô m t ngàn
bi u cô gi cho chú r i chú cháu thâu x p áo qu n d t nhau xu ng R ch Giá ki m ghe bán n c
m quá giang mà ra hòn.
Cô Lê nói ch h o lánh, l i không có bà con v i ai, b i v y chú cháu ph i ti n t n
không dám mua s m
c trong nhà, ch cô c ng còn
c tám chín tr m dành h thân. Cô
Thiên H ng t thi t cô có trong mình h n Hai ngàn, l i còn n trang c ng áng b c ngàn n a.
y
c t chòi xong r i ki m mua vài b ván
n m ng i, mua
c n thi t cho có mà dùng, vì
ti n b c c a Hai ch em nh p l i thành s nhi u, không nên hà ti n quá mà ph i ch u c c kh .
Hai cô bàn tính ã k t ngh a ch em thì không nên kêu nhau b ng cô n a nghe l t l o l m,
ph i m t ng i làm ch , m t ng i làm em. Hai cô c nh ng nhau, không ai ch u lãnh vai ch ,
i nh ai l n tu i h n ph i làm ch . Cô Thiên H ng 21 tu i, còn cô Lê tuy có con tr c, song
cô m i 20 tu i, nên Thiên H ng ph i làm ch , không t ch i n a
c.
Em nh bú no, ng mê r i, cô Lê em
em trên chõng, p m n t t r i d t cô Thiên
ng ra ngoài xem a th ch i.
Cô Thiên H ng ch ch cô t ý mu n c t thêm m t cái chòi n a khít m t bên chòi c có
a thông qua làm nh m t cái nhà Hai c n cho r ng mà v i nhau. Phía sau che m t cái tr i
u n, cô s nói v i chú Hai ki m ng i n ph
n cây, c t tranh, mà c t cho mau r i, vì mùa
y mà ch t, r i có m a êm thì c c l m. Theo ý cô thì ban u ph i rán ch u t n ti n ng gây
cu c n kho ng khoát s ch s h p v sinh,
c ti n nghi m t chút m i lâu dài kh i b nh
an.
Cô Lê nói
ây có nhi u ph ng ti n: tránh kh i
ng ng i ta qua l i nên an t nh m
êm, tr ng
t mà tr ng tr t nh ng
c n dùng nuôi s ng, gi a tr ng có su i ch y ngang, mùa
ng c ng có n c mà dùng, mùa m a nh n c su i tuôn ra r ch l nên kh i ng p; không xa
ch l m, nên mua g o mu i r t d , c ng không xa mé bi n, nên r nh i câu cá
n; trên ch n
núi phía trên kia i có chùa l i có m t bà vãi bi t giúp sanh, bà có giúp cho Lê r i, ch ng t i
phiên Thiên H ng thì c ng s c y bà giúp n a; l i thêm có s huynh Anh Viên thích chú Hai, h
có d p xu ng phía n y huynh Anh Viên ghé mà gi ng d y cách
i thanh cao, an i ng phá
tan phi n não mà vui s ng v i c nh i thiên nhiên tiêu diêu t t ai, t túc.
t nhau i xem m y gi ng khoai r i t i ám b p m i b h t h i s m m i, cô Thiên
ng th y su i n c trong cô l y làm vui lòng.
Cô Lê c t ngh a n m ngoái n ây chú cháu cô m c lo c t chòi mà , ch ng xong r i ã
n h t mùa m a, nên ch a tr ng t a th gì k p. Trong mùa n ng, chú cô i câu ki m cá n và
ki m nài b p gi ng, dây khoai cho s n, nên hôm sau m a m i có mà tr ng ó. Chú tính l n l n
chú ki m d a ng mà tr ng dài theo Hai bên mé su i. Phía bên n y s tr ng m t v t u
và
t v t chu i. Còn phía bên kia su i, chú s gây cho thành m t r y khóm và th m, có xoài, mít,
chen l n. Trên i phía trong, chú s l p m t v n tiêu nho nh . Chú l c quan l m, chú ch c
trong n m n m n a v n chú s có huê l i giúp cho mình s ng m t cách tr ng gi , h t s ói
rách, kh i c n u l y ai. Cô Thiên H ng nghe b n t c nh t ng lai an nhàn h a h n nh v y
thì cô mê, nên quên bu n r u, ch c tai h a ã qua và h nh phúc s p t i.
Hai cô
ng ng trò chuy n k th y chú Hai C ng v i con Di p i ch v , con nh
ng thúng kè kè, còn vai vác chi u v i m, tay xách cá. Hai cô i ri t vô chòi. Chú Hai vui v
nói: „chú d t con Di p giáp ch h t, ch ch nào th nào cho nó bi t.
c a cháu Thiên H ng
n thì mua h t, có mua m t ôi chi u ng v i m t chi c m tr i ng i n c m. Con nh
t nh n quá, mua th gì nó c ng giành tr ti n, làm ph n chú mua
c có m t cái lon
u ng
c, m t ve n c m m v i vài con cá
chi u kho cho cháu Thiên H ng n, s không quen
ng thác vì tình
10
www.hobieuchanh.com
n khô, n m m, n c m không no. Thiên H ng nói
ây
c v i chú Hai và em Lê thì d u n
m v i mu i, cô n c ng ngon. Lê em cá i c o r a kho li n, s
lâu cá n.
Thiên H ng v i con Di p s p
trong thúng ra c t. Hai C ng d p m chi u m i mua
i c i áo, xách thùng i xu ng su i múc n c t i b p. Thiên H ng i theo chú thu t chuy n
cô tính c t nhà v i cô Lê h i tr a cho chú nghe và khuyên chú m n ng i ph làm cho mau
ng s t n ti n. Hai C ng nói: ”Cháu ng lo gì h t,
ó cho chú. Sang mai s làm li n”.
ng thác vì tình
11
www.hobieuchanh.com
3- CHUNG NUÔI HAI TR
Thiên H ng sanh trong nhà có c m ti n. T khi m i l t lòng, cô luôn luôn s ng trong
nh i tr ng gi , n ngon, ng m, ch n giày, ch n dép, áo l a, qu n hàng. L n lên thì cô i
c, ho c i ch i, y ph c có th vá may, c m n c có b p n u n ng. H ra kh i c a thì có s n
xe cho cô i, mu n n xài thì có s n b c ti n c a cha m , b i v y cô ch ng h ph i lo l ng v vi c
chi ti t.
n m ngoái, Thiên H ng nghe ti ng g i c a trái tim, cô b m cha, quên sung s ng,
theo ng i yêu n x l r i t do l p gia ình
chung s ng v i nhau trong h nh phúc ái tình,
không màng l i danh, không k gia giáo, có khi cô ph i c c xác chút nh, có lúc cô ph i b n
lòng v b c ti n nh ng v n có ng i ch ng yêu trong nhà h ng hái m
ng v i khó kh n, nh
to an i không mu n
cho cô ph i h i tâm mà h i h n, b i v y cô ch a t ng th y n i kh c a
i cho l m.
Hôm nay l n sóng tr n ai xô y cô Thiên H ng n ây, d u mu n d u không cô c ng
ph i ép lòng ma s ng v i c nh i b n hàn, b n th u, c ng nh chú cháu cô Lê. Cô ngh trên
ng i có khúc khó. G p khó thì ph i ch u khó, ch không l ng i ó mà khóc. Hu ng chi cô
Lê c ng l b c, nên g p khó nh cô mà cô Lê v n vui v mà nuôi con, không bu n, không than,
th thì cô nên b t ch c làm nh cô Lê, ch ng c n ph i bu n r u than khóc. Gi a c n sóng gió
ch i v i, may chi c thuy n c a cô nh Tr i
c vào êm m, l i g p ng b nh nên th ng
yêu. V y không
c s ng v i tình yêu v ch ng, thì s ng v i tình yêu ch em có l không kh
m.
Ngh nh v y r i Thiên H ng d p giày, b gu c i ch n không nh Lê. Ng t áo qu n cô
không có
v i, nên cô ph i m c
mát b ng hàng l a, song cô ã tính b a nào con Di p có i
ch , cô s d n nó mua v i r i c y Lê c t may giùm cho cô b n.
Lê bi t Thiên H ng là con nhà giàu, l i có h c th c, thu nay ch a t ng c c kh nh
ng bình dân, nên Lê lo h t m i vi c trong nhà, không
cho Thiên H ng ch u c c. Nh ng
Thiên H ng quy t chia s t ng cay v i b n, nên cô không ch u ng i không. Lê b n vi c thì cô
ng em giùm, n b a n, n u em ng thì cô c ng vô b p ph v i Di p mà ch m l a.
Chú Hai C ng quen tánh c n ki m, nên sáng b a sau n c m r i chú vác búa vô r ng
n cây ng c t nhà thêm. Thiên H ng c nài n chú ki m m n vài ng i ph mà làm cho
mau r i. Cô nói cô
ti n mà ch u t n, không h t âu mà s . L i mùa m a ã t i r i, nên c n
ph i có ch r ng rãi g p ng n ng cho kh i b gi t m a t át. Thiên H ng c thôi thúc
n ng i làm, cô Lê c ng ng ý, nên Hai C ng m i ch u ki m m n m t ng i ph v i
chú mà làm. Thiên H ng r nh rang l i mu n ra vô cho x c xáo, c eo theo công cu c c t chòi,
ý mu n c t ti p phía n y, mu n tr c a mé n , mu n c t riêng b p
n u n. Cô yêu c u ch
không ph i ép bu c, nh ng cô nói v i gi ng thanh nhã, cô t ý nào c ng h p lý, b i v y Hai
ng không cãi, ch m nom làm cho cô vui lòng.
Cây l n, cây nh trong r ng chung quanh không thi u gì, r y tranh cách ó không xa
m, l i có t i hai ng i làm, mà ng i nào c ng s t s ng b i v y trong n a tháng thì cái nhà ã
p hoàn thành, phía sau có mái n u n riêng theo nh ý Thiên H ng mu n.
Hai C ng cho ng i làm ph h m nay ó lãnh ti n công r i ngh , vách m t mình chú
ng
c. Chú phá t m vách giáp chòi m i mà d ng qua phía bên kia, làm vách phía sau ch a
a ra b p, r i d ng vách và làm c a phía tr c n a. Ch a t i m t tháng thì công vi c ã xong
xuôi h t. Hai cái chòi ti p nhau bây gi bi n thành m t cái nhà chung cho b n ng i r ng rãi
kho ng khoát. Hai cô ng ngoài mà nh m, th y u vui lòng, mà Hai C ng th y Hai cháu
c vui, chú c ng c chí.
ng thác vì tình
12
www.hobieuchanh.com
Thiên H ng a ti n b c cho Hai C ng c y ra ch ki m mua ba b ván nho nh
lót
ban ngày n c m và ng i ch i, ban êm n m ng , d u có m a d m c ng kh i lo t.
Hai C ng c n:
- Con xài l n quá nh v y không
c. Có ti n ph i
dành phòng h ch . Phong vân
c tr c, l i
ây t c vô thân, chú m nh gi i ch ng nói làm chi, r i chú ng y u,
ho c chú ch t r i, còn ai mà c y nh . Hai con ph i i xin n ho c ph i ch u ch t ói
hay sao?
- Con ch c chú không ch t âu. Chú c ng nh cây c a Tr i tr ng s n che tàn cho hai
con núp bong mát mà s ng. Hai con ng b h an n n, tr i th ng nên em Lê tr c,
i con sau, Tr i m i khi n g p chú ng nh chú che ch . Tr i có ghét Hai con âu
mà xô cây a tr c g c cho hai con ph i ch u n ng ch u m a, chú c i ki m mua ba b
ván i, m t b cho m con em Lê ng , m t b con ng v i con Di p, còn m t b chú
ng . Con còn ti n mà, xin chú ng lo. B nào c ng dành m t s
ng h thân, con
không dám làm tiêu h t âu. T ch c m t cu c n mãn i, ph i s m
cc n
th it ng có ti n nghi chút nh.
Cô Lê ti p c vô n a, Hai C ng m i ch u l y ti n ó mà i mua ván.
May lúc ó có tàu H i Nam c a khách trú ch ván thông d i H Châu em qua bán. Ván
thông dài g n Hai th c, nh ng b ngang có m t gang mà thôi. M t b tám t m có c p ch n ch c
ch n mà h i ó h bán giá có 8 ng. Cây thông tuy dày mà nh . Nhà nghèo th ng mua dùng
cho
t n. H l i có bán chi u g i là chi u tàu, dày d n ch c ch n, m i chi c giá g n c c b c.
Hai C ng g p d p nh v y mà vì chú s hao ti n nên chú mua có Hai b ván thông v i Hai
chi c chi u mà thôi. Chú em ván d ng d a g c cây trên mé bi n r i vác t m em v .
Lê và Thiên H ng nói ván v i chi u ng quá mà giá l i r , nên ép bu c chú ph i mua
thêm m t b n a, và sai con Di p i theo ph vác. Chú nói Hai b
cho Hai cô ng mà thôi,
ph n chú thì chú ch t cây óng n ng làm v t mà ng c ng
c, không c n ph i có ván.
Thiên H ng a ti n bi u con Di p c i mua v i chú thêm m t b ván n a mà vác v .
Bây gi nhà r ng rãi, s ch s , l i có
c ba b ván thông nên coi
c quá.
Cách vài b a sau, s huynh trên am An Viên có d p i xu ng phía ch . N m ngoái, s ch
giùm ch n y cho Hai C ng bi t và khuyên chú vô ó
ng s ng v i thú r ng núi thiên nhiên
mà d ng tinh, khí, th n kh i b tr n t c làm trái tai ch ng m t. Cách ít tháng, s ghé th y chú
cháu Hai C ng c t chòi r i, coi b l c thiên an m ng thì s l y làm hài lòng. Hôm nay s ghé
a, g p l i Hai C ng
ng lui cui ban t cho b ng th ng d i g c m t cây l n, nhánh lá sum
sê, s h i mu n làm vi c gì ây. C ng nói d n ch
êm tr ng n m ón gió chào mây, vui v i
thú an nhàn thanh t nh, s g c u nói: “Trúng
u”, r i s ngó quanh th y chòi ã n ra l n
n, l i tr c chòi có c ch c gi ng khoai bò m nh m và g n mé su i có ám b p t i t t lên
cao kh i u g i r i.
Hai C ng m i s vô nhà. Lê
ng cho em nh bú, còn Thiên H ng n m ch i m t
bên, Hai cô ng ng d y chào khách. S ch cô Lê mà h i ph i cô n y s ã th y h i n m
ngoái và a nh cô m i sanh ó hay không. C ng nói ph i và m i s ng i trên b ván thông
i. S nhìn em m t chút r i nói: „T t l m, n u l n lên em bi t ham h nh phúc thiên nhiên thì
nh phúc s lan r ng cho m i ng i u
c vui h ng”.
ch Thiên H ng mà h i còn cô n y sao l n tr c s ghé sao không th y, mà bây gi
i có cô
ây. Hai C ng nói: cô Thiên H ng ây g c c ng trong t li n. Vì ch ng ch t cô
không có n i n ng d a, nên cô tìm n i h o lánh, thanh t nh mà n d t
th ti t d ng tánh.
n ây cô thích c nh nên xin k t ngh a ch em v i cháu tôi và chung s ng cùng nhau cho có
n. Tôi vui long mà cho cô
ây ã h n m t tháng r i. Tôi xem cô c ng nh con cháu c a tôi
y”.
ng thác vì tình
13
www.hobieuchanh.com
huynh nói: „T t l m.
i có h ng ng i ham l i danh ng lòe lo t nên bay nh y
tranh ua, có h ng ng i lo cho i t ng lai không k
i hi n t i, nên ch m chú tu nh n, tích
c, mà c ng có h ng ng i th theo tri ý c a T o Hóa tìm s ng v i c nh i thiên nhiên nh
cây trong r ng, nh á trên núi, không ham tranh giành, không c n ph c c, c vui thu n thiên
an m ng cho nh lòng kh e trí mà s ng dai. C ba quan ni m ó u có tín
ông o cho c
ba. S d có ba
ng l i khác nhau là t i con ng i không ng ý mà quan ni m v h nh phúc.
Và h nh phúc có Hai th : m t th h nh phúc thiên nhiên c a Tr i s p t s n cho mình h ng và
t th h nh phúc nh n t o c a con ng i t gây l y mà h ng. H nh phúc thiên nhiên kh i b
giành gi t mà l i
c b n v ng i i, còn h nh phúc nh n t o thì ph i c nh tranh chen l n, có
khi ph i nát thân x ti t mà gây ra c ng không
c, mà d u có
c, c ng không h ng
c
y ngày r i tan rã. V y m y chú cháu bi t ch n h nh phúc thiên nhiên mà h ng, thi t áng
khen”.
huynh nói m y l i r i cáo t
ng d y ch ng g y mà v núi.
Cô Thiên H ng có h c th c, cô hi u ý c a s huynh ít nhi u nên cô chúm chím c i.
Nh ng cô là ng i i ra ngoài vòng luân lý gia ình nên cô b tai h a r i cô ph i ki m ch h o
lánh mà n thân cho an n mà nuôi con cô s p sanh; ch cô không ham danh l i, không mong
ph c c, mà c ng không dám ngh t i h nh phúc n a, b i v y cô không quan tâm n l i
gi ng d y c a s huynh An Viên cho l m.
Nh ng s i r i, Thiên H ng bèn than v i chú r ng khách t t
n th m, mà nhà mình
không có ch t t m i khách ng i cho x ng áng. V y ý cô mu n chú ki m mua m t cái bàn v i
n cái gh b ng cây d u
gi a nhà cho bà con mình n c m, r i có khách mình m i ng i ta
ng i ó coi m i
c. N u h có bán t x u x u c ng nên mua v c t qu n áo v i vài v t cho kín
áo.
Hai C ng nói mình s ng cho mình không ph i mình s ng cho thiên h . Mình c t nhà
mình cho kh i n ng m a, ch không ph i c t nhà cho thiên h xem. Mình ã quy t s ng v i
tình ngh a thân yêu trong, không thèm k hình th c b ngoài. N u có khách nào ghé mình ti p
i tàn cây ho c trên mé su i c ng
c, c n gì ph i có nhà c a àng hoàng, có
ct t .
Hai C ng không ch u mua th gì h t. Cách ít b a chú i ch mua cá mà n, chú vác v
t cái lu b . Cô Lê h i chú mua làm chi. Chú nói chú th y h b cái lu b ngoài sân chú h i
mua. H b ch không bán. H nói chú có dùng
c thì h cho. T i v y nên chú vác v
ng
trong su i, ch d i d c, u d i th c vô lu cho n c ch y vô ó mà ch a. Làm nh v y qua
mùa n ng d u su i c n mình c ng có n c mà t m r a và t i luôn luôn.
Hai cô l c u nhìn nhau mà c i, không dám nh c chuy n mua bàn, mua t n a.
ó trong nhà b n ng i s ng v i nhau trong b u không khí thân yêu, t n t y, vui v ,
th nh th i. Hai C ng i ki m chu i con xin v mà tr ng, ki m d a mà ng, ki m h t u
mà
gieo, ki m u th m mà giâm. B a nào không có
mà tr ng thì chú ào trùn r i vác c n câu
ng ki m cá n tr b a. Con Di p tr a r nh nó c ng theo chú mà t p câu. Th y cá nhi u nó ham
quá, nên b a nào chú C ng m c tr ng không i
c thì nó i m t mình, thành th kh i mua cá
a, lâu lâu mua g o, mu i, m , d u l a, n c m m mà thôi.
Hai cô th y Di p t n tâm thì th ng nh em ru t, còn Hai C ng ãi nó nh con cháu,
i v y n b a c m d n r i nó c ng ng i n chung m t l t. C ng nói h s ng chung ã chia
c thì ph i chung s ng không nên phân giai c p.
Qua n a tháng n m, Thiên H ng âm chuy n b ng, ch c t i ngày sanh. Hai C ng tu t
lên chùa r c bà vãi th o vi c
ch a xu ng giúp giùm. Thiên H ng sanh
c m t a con
gái, cô m ng, nh ng nhìn con r i cô nh ch ng, t i cho ph n con ra i không th y m t cha nên
cô khóc.
ng thác vì tình
14
www.hobieuchanh.com
Cô Lê ch m nom em nh và cô x n b n theo an i b n, cô nói r ng Xuân S n c a cô c ng
không có cha, nh ng Hai a nh có hai m , th thì v s th ng yêu hai a nó s
c bù tr
ch không thi u. Hai cô bàn tính v i nhau r i nh t cho em nh tên Thu Th y, m c d u em
sanh còn mùa hè ch ch a qua mùa thu.
Cô Lê t n tâm s n sóc ít ngày, m con Thiên H ng c ng cát, m h t bu n, con
s a,
nên y m t tháng r i Thiên H ng kh e m nh ra vô nh th ng, còn Thu Th y h bú no thì
m ng phê phê, m t lát m bà d y nên nh ch mi ng c i, r t có duyên, làm cho hai cô vui h t
c.
Hai cô chuy n nhau mà b ng em, v ch tai, v ch m t, n m tay, n m ch n mà xem, ng
ng em tay ch n d u dàng, g ng m t t i t t, ch c ch ng l n em s có s c p di m ki u
không thua gái nào h t.
Cô Lê nói: „Em sanh con trai, mà em có Thu Th y thì c ng nh có
con gái, con trai”.
Thiên H ng nói: „Ch không sanh
c con trai mà ch có Xuân S n thì sau ch c ng
c nh
y”.
i trí ý nh v y, t nhiên hai cô yêu hai tr
ng nhau, xem Hai tr là con chung, tuy hai
song c ng nh m t, không phân bi t con ch hay con em gì h t.
Có khi Thiên H ng ng quên mà Thu Th y khát s a òi bú thì cô Lê b ng cho bú th ,
ch ng luôn.
Có khi cô Lê m c n u c m hay i ra ngoài Xuân S n òi bú thì Thiên H ng b ng mà
cho bú nh con c a mình. Hai tr ng h t thì th ng
n m khít m t bên nhau. Xuân S n l n
n Thu Th y t i b n n m tháng, nó bi t gi n, bi t c i, ch u b ng ng i. H nó th y Thu Th y
thì nó vui c i, ch n v n mu n níu, và l ng líu nh mu n nói chuy n.
Xuân S n v i Thu Th y giúp gây c nh vui thêm trong nhà b i v y Hai C ng v i con
Di p càng thêm s t s ng, t n t y,
t o h nh phúc thiên nhiên mà chung h ng v i nhau. Thiên
ng v i cô Lê c ng h t bu n tình, t i ph n, vì th y i s ng c a mình ã có m c ích, s ng
ng nuôi d y con, và th y t ng lai ã có nhi u h a h n, ch c ngày già có con gái s n sóc, có
con trai i làm mà nuôi, không n n i qu nh hiu, c c kh .
ng thác vì tình
15
www.hobieuchanh.com
4- TÌNH Y U TH NGÂY
n n m qua.
nh thú c ng nh nh n v t trong cái tr ng n y ã bi n i b n b n.
Cái su i c ng v n tuôn n c trên ngu n xu ng trong veo. R ng bao chung quanh c ng
n im lìm t ch m ch. M y nh núi xa xa c ng v n l nh xanh rì. Mé bi n c ng v n còn nhi u
cá giúp cho con ng i s ng.
Nh ng mà nh s c c a chú Hai C ng còn y , l i thêm s c con Di p nay nó ã l n
i, b i v y mé su i bên n y ã tr ng t a giáp h t. G n nhà thì rau c i, xa xa m t chút khoai, b p,
u, cà, r i t i u
và mít. G n sát mé r ng thì chu i tr ng nhi u gi ng, m i n m c b ng con
mà tr ng thêm ra hoài. D c theo mé su i m i bên ã có vài ba cây d a, ã lên cao kh i u, cây
nào c ng m nh m .
t t phía bên kia su i ã có
c ít cây xoài m i lên
c ch ng m t th c, nh ng có
t ám th m nho nh ã b t u ra trái r i.
Còn trên i thì ã gây ra
c b n n c tiêu. Hai C ng tính th ng th ng gây thêm cho
giáp h t cái i, thì huê l i l n l m, cung c p c m g o, áo qu n cho gia ình d dã.
Hi n gi , n m ba b a m t l n, con Di p ã có gánh chu i, u , b p, khoai, b u, m p,
xu ng ch mà bán r i l y ti n mua g o, n c m m, em v n ã
c nhi u r i.
Trong nhà bây gi ã có bàn, có gh , có t c ng nh ai. Hai C ng n m tr c ch ng c ,
chú mu n s ng trong c nh thiên nhiên, s ng v i màn tr i, chi u t, mà vì th ng con cháu, th y
con cháu ao c hoài, chú ng lòng nên l n l n chú ph i mua s m cho con cháu vui mà quên h t
chuy n x a ng s ng v i i m i.
Xuân S n c ng nh Thu Th y, n m nay c Hai u
c 4 tu i, sanh cách nhau có m y
tháng mà thôi, b i v y bi t nói , bi t ch y ch i kh i m b ng, l i chung quanh là r ng, không
ng a xe, còn n c su i thì c n ch không ph i sông r ch, nên c ng kh i gìn gi .
Xuân S n là trai nên m nh m , b m tr n, còn Thu Th y là gái nên y u
u, m mi u.
Hai tr m c bô v i, i ch n không, theo nhau ch i t i ngày, h th y S n thì có Th y, mà th y
Th y thì c ng t nhiên có S n m t bên; S n v i Th y không bao gi r i nhau. Hai a tr
c
nhà t p nói t khi m i bi t nói ti ng m t, nên bây gi
ng kêu Hai C ng là ông ng ai, kêu
Thiên H ng là má Hai, kêu Lê là má ba, kêu Di p là dì Di p.
i tình th ngây kêt ch t, lòng Hai tr dan díu nhau bi u l rõ ràng ai c ng th y. Ví nh
n mê moi cát ch i, ch ng day l i m t Th y thì b ch y i ki m kêu g i om sòm, c ng nh
Th y
ng ch i phía sau nhà mà S n b i ra phía tr c thì Th y l t t ch y theo, không ch u
i nhau giây lát. n c m Hai tr ng i khít m t bên nhau ch không ch u cách xa. N m ng hai
tr c ng n m chung nhau m t ván, n m ng nhau, có khi th y ôm nhau mà ng .
m m i v i chi u tr i mát, hai tr th ng r nhau ra ngoài ch i, khi n m tay nhau ng
coi ông ng ai cu c t tr ng khoai, khi ng i trên mé su i choàng tay c p kè nhau mà ngó gi t
c ch y không ng ng, khi k vai nhau ng dòm trái u
chín, khi S n ng i d a g c cây
n, du i ch n ra cho Th y g i u n m ch i.
tr i m a thì hai tr c i qu n áo ra sân t m, gi n v i nhau. B a nào không có m a thì
con Di p ho c m t bà m ph i d t hai tr ra su i r i c ng tu t h t qu n áo cho tr và múc n c
i mà k cho s ch.
t b a, n c m s m m i r i Hai C ng v i Di p i câu. Xuân S n v i Thu Th y ng i
ch i v i nhau trong bóng mát d a bên hè. Lê n m trong nhà nói chuy n v i Thiên H ng.
Hai cô nh l i c a s An Viên nói cách m y n m tr c v h nh phúc th gian. Hai cô
u công nh n l i c a s lu n thi t là h p lý. Con ng i ph i s ng v i c nh i thiên nhiên, m i
ng thác vì tình
16
www.hobieuchanh.com
c thong th , h nh phúc, m i
c h ng h nh phúc ch n chánh, h nh phúc c a T o Hoá s p
t, nên kh i ai gi t giành, kh i ai gi n ghét, mà l i
c h ng êm m mà lâu dài n a.
Thiên H ng tuy cho l i c a s An Viên lu n úng, song cô l i nói: „Ph n ch em mình
là v y ã ành, còn con c a mình? Hai a nó có tâm h n y m th , ph n th i nh ch em mình
sao? S e chúng mang u óc say mê danh l i, mong mu n vui ch i, chúng nó có ch u h ng cái
nh phúc m êm mà bu n t nh mình v y âu em“.
Nghe nh c t i s p nh , cô Lê s c nh nãy gi không nghe ti ng Hai a nh ch i sau hè
a, cô c t ti ng lên kêu. Không nghe tr l i.
Cô Thiên H ng lo s nên cô l t t b c ra,
cho Lê ki m chung quanh nhà, cô i
ngay xu ng su i. Cô dòm h t không th y.Ngó phía hàng u , c ng không có. Cô tr v nhà. Cô
Lê nói ã ki m kh p t ngoài vô trong không g p.
Hai cô
u tái m t, m i d t nhau l i
ng mòn ki m kh p t ngoài vô trong không g p.
Hai cô
u tái m t, m i d t nhau l i
ng mòn mà i vô r ng. Cô Lê h m h i tr c, Thiên
ng i sau. Ði
c ch ng 50 b c, hai cô ch t th y d i g c m t cây d u l n, tàn che mát
i, lá khô r ng n m l p h t m t t, Xuân S n n m ng a s i tay. Thu Th y g i u trên cánh
tay S n, day m t qua phía S n, gác m t tay qua b ng S n, c Hai u ng h t.
Hai cô ch ng h ng, nhìn nhau mà c i, r i nhè nh b c l i m t ch mát khác cùng nhau
ng i coi ch ng cho hai con ng th ng gi c.
Thiên H ng nói: „Hai tr dan díu v i nhau quá. Ch ng chúng nó khôn l n mình khó
i v nào khác cho S n
c, mà ép g Th y cho trai nào khác c ng không ph i d “.
Cô Lê nói: „Em có ý tính ch ng Hai a nó khôn l n mình cho chúng nó làm v ch ng
i nhau cho xong, ch g c i cho ai làm chi. Tuy ch em mình k t ngh a v i nhau, mình chung
nuôi hai a, a nào ch c ng cho bú, út c m t m r a, em c ng v y, c hai u là con chung
a ch và c a em, song chúng nó có ph i là anh em m t máu m t th t mà ra âu nên s lo n luân
ph m ngh a. Chúng nó dan díu v i nhau t lúc còn th ngây thì sau làm v ch ng chúng nó ng
tình, ng chí, ng yêu nhau s n, chúng nó m i hòa thu n mà n v i nhau tr n i, n ch t
ng không ch u chia lìa. Em ngh ý c a em ó t t l m ch có h i chi mà ng i“.
Thiên H ng nói: „T t l m ch , âu có h i. T ngày ch sanh con Thu Th y ch th y nó
là gái, thì ch ã có ý sau nó làm v Xuân S n r i. Nh ng Hai a nó là con nít,
ng còn dài
nói tr c không nên, ch ch a dám h môi ch . Ch khuyên em có tính nh v y nên
b ng,
ph i c
ng có nói tr c cho ai bi t, i hai a nó khôn l n r i s hay,
mình d y d ã, ch
y cho hai a bi t ch , bi t khôn, em d y riêng cho con Thu Th y v vi c n công, bi t n u
m mà n, bi t may áo mà b n“.
Hai cô nói chuy n t i ó r i th y Thu Th y c a mình ng i d y. Nó kéo Xuân S n c ng
ng i d y n a. Hai cô m i i l i ó. Hai a nh th y
hai m bèn ch y ào l i mà ôm. S n ôm
Thiên H ng, còn Th y ôm cô Lê.
Cô Lê vui v trách: „Hai con d i quá, sao dám vô trong r ng mà không cho hai má hay?
Hai má th y m t, h t h n h t vía, ch y i ki m d quá”.
Thu Th y th th nói: ”con th y con chim t t l m, con bi u anh S n b t cho con nuôi.
Chim nó bay. Hai con i theo vô n ây nó u trên cao nó kêu hoài, làm sao mà b t
c. Hai
con n m ngó nó ch i r i ng ”.
Thiên H ng nói: „Hai con ng có d i i b y nh v y n a. Mu n i ch i ph i cho Hai
má hay ch i b y l c trong r ng r i bi t
ng âu mà v . i ph i có ng i l n i theo. Hai con
i lang thang
kh i có b a b chúng b t m t, r i hai má bi t âu mà ki m”.
Thu Th y nói: „Có anh S n, con không s ”.
Cô Lê c i và nói: “ anh S n c a con gi i d a há! Thôi v ”.
Xuân S n nói: ”V r i t m nghe hôn má”.
ng thác vì tình
17
www.hobieuchanh.com
Thiên H ng nói: „ , v t m cho mát”.
Hai tr n m tay nhau, v t m y nhánh cây gie ngang
ng mà i tr c. Hai m ch m rãi
i theo sau.
Trên nhành con chim kêu cheo chét. Gió nam th i lá cây ph t ph . Xa xa có ti ng ve kêu
i l i có ti ng cu gáy c ng nh
n có nh p.
Thú r ng tiêu diêu, th th i. Cô Lê v i Thiên H ng n m m y n m ã say mùi, d u có
nh thú nào quí h n c ng không màng, không chu ng.
18
ng thác vì tình
5-
www.hobieuchanh.com
A TÌNH L N NGÚN.
Trong kho ng m y n m ti p sau ó, cu c v n c a chú Hai C ng l p ra ã bi n i
khác h n h i tr c nhi u. Chung quanh nhà thì b p, khoai hay là b u, m p, tùy theo mùa c ng
n còn tr ng hoài. Nh ng v n chu i thì r ng l n thêm nhi u. M y cây d a tr ng theo mé su i
ã lên cao, cây nào c ng có bu ng o n o i trên ng n. Xoài, mít, tr ng mé bên kia c ng ã có trái
u h t. R y th m ã m r ng t i mé r ng. Còn trên i ã có t i vài ch c n c tieu, n c nào
ng có trái sai h t. Huê l i v n bây gi nuôi s ng c nhà ph phê, qu n áo lành l , c m g o no
, tuy m c v i bô ch không c n sô t , n cá th t ch không thèm cao l ng, nh ng i s ng
a m con c a Lê c ng nh c a Thiên H ng nh chú C ng c n cù, l i thêm nh em Di p t n
y, nên d u h m hút trong l u tranh gi a ch n r ng núi song
c kh e kho n, an vui h n
nhi u ch em gác tía, l u son, t ng b ng, r c r .
Xuân S n và Thu Th y c ng v n kh ng khít ch i v i nhau hoài, ch nào có Th y thì có
n. S n, Th y tranh t i, mà tình c nh hi p hòa, c nh m n mòi, tình chan ch a.
Nh ng t n m tr lên 7 tu i, thì Hai m d mà s a b n l n l n, i t m không cho tu t
t qu n áo, êm ng không cho chung m n, chung chi u.
Thiên H ng b t u d y hai con h c ch . M i bu i tr a ph i ng i t p vi t, t p c, n
mát m i cho ngh ch i trong v n. Chi u n c m r i, tr i chi u d i g c cây r i gom hai tr
i ng i nghe nói chuy n i x a, d y vi c i nay. Hai m thay phiên v i nhau ch m chú lo m
ng trí th c cho hai con và lo rèn t p cho hai con hi u l giáo. D u nói chuy n x a hay chuy n
nay, c ng l a chuy n mà nói
ung úc cho hai tr có tâm h n thanh cao trinh khi t, ch n
chánh, công bình hi n lành, làm nh n ngh a. D y v luân lý thì ch m nom ào t o trí ý cho tr
bi t tin m ng tr i, yêu cha m , kính tr ng th ng, tuân lu t pháp, lo n n áp ngh a, c u k
kh , giúp ng i nghèo.
n l n Hai tr khôn l n, s hi u bi t
c nhi u, m i gi ng d y cao xa h n, nói t i cu c
n hóa c a loài ng i, cách phân ph i ch ng t c, cách t ch c qu c gia, cách s p t xã h i,
ch i s c a n c mình, b sanh ho t c a dân t c, ch non sông t ng ch , gi ng ngh nghi p
ng ngành, di n gi i u nên h , c t ngh t c t t x u.
Cách gia hu n v a ch i, v a d y, v a vui, v a h c, không làm r n trí c c lòng cho hai tr
mà l i giúp cho Hai tr hi u bi t các vi c i g n xa, x a nay, b i v y khi
c 13 tu i r i Xuân
n m nh m , c ng c i, ph i t ng con trai, còn Thu Thu y u u, di m ki u ra mã con gái, thì
hai u khôn ngoan, sáng su t c ch mau, vi t ch t t, bi t phân ph i qu y, hi u cách th p
cao a nghèo hèn mà th ng ngay, chê giàu sang mà gian d i.
Tuy cu c gia giáo
m trí th c và luy n tánh tình c ng v n ti p t c i n hành hoài, song
ây hai m m i phân mà d y cho Hai con bi t cách làm n mà nuôi s ng.
Cô Lê d y Thu Th y cho bi t n công,
sau lãnh vai n i tr bi t o làm v , làm m .
Cô d y vá may, t p n u c m, kho cá, khuyên xu ng su i xách n c
vô lu, bi u ch t nhánh
khô làm c i ch m l a.
Cô Thiên H ng d y thêm cho Xuân S n bi t cao xa h n n a r i c y Hai C ng t p
giùm cho S n bi t d n t mà gieo tr ng, bi t n cây trong r ng r i cùng dì Di p kéo v ph i
cho khô
làm c i, bi t n chu i chín, ào khoai lang, hái tiêu, hái mít cho dì Di p v i Thu
Th y em ra ch mà bán. H c vui mà làm c ng vui, b i v y hai tr ham h c t p mà c ng ham
làm vi c.
Tuy c n lo d y h c và t p làm, song hai bà m c ng cho con có gi ngh ng i ng vui
ch i, ph i có vui gi i trí thì h c và làm m i siêng n ng
c.
ng thác vì tình
19
www.hobieuchanh.com
Bây gi ã l n r i, ã bi t cháo chan
ng ra ch ,
ng ra mé bi n, l i th ng d t nhau
i kh p c vùng chung quanh, b i v y S n v i Th y thông th o
ng mòn n o lên chùa, ngã
nào vô Gi ng Tiên, ngã nào qua Hàm Ninh, ngã nào i C a C n, ngã nào lên Chóp Chài. H có
gi ngh ng i thì hai tr th ng r nhau ra mé bi n ng i câu, r i ngó n c mà nói chuy n, n
n t i m i ch u v . S n tay xách gi , vai vác c n câu i xung x ng, Th y tay v n vai b n mà i
theo, tay ng tay, mình khít mình, Th y hát, S n c i, c Hai u hân hoan, t to i. Có khi
Th y v p á au ch n ng l i nh n m t nhíu mà thì S n v i vã b gi , qu ng c n câu, quì
xu ng n m ch n Th y mà coi. Nh có r m máu thì S n bi u Th y ng i xu ng, l y v t áo ch m
máu, r i hái lá cây b c dây cóc bao bó v t tr y l i và th ng th ng dìu d t Th y v .
Có b a Hai tr d t nhau vô r ng ki m trái gùi, trái b a, hái n ch i. G p m y trái th p
th p d leo thì S n leo lên cây hái qu ng xu ng cho Th y l m r i k vai nhau ng i d a g c cây
mà n, ngó r ng hoang âm u, nghe cu kêu v ng v ng.
Có b a i g p chim, S n mu n leo lên b t l y cho Th y ch i, Th y l t t níu l i không
cho S n leo, nói r ng chim có nh mình có nhà. ng i ta phá s p nhà mình thì mình bi t bu n,
bi t gi n, v y không nên ng t i chim vì nó dày công tha c rác m i k t thành cái mà ng ;
u mình phá tan thì t i nghi p cho nó.
Có b a i g p su i n c trong thì d t nhau xu ng ó r a m t, r a tay, r a ch n, r i ng i
coi n c ch y, khi n m tay nhau mà nói, khi nhìn m t nhau mà cu i, say s a tình c nh trót gi
i m i ch u v t
ng mà v .
Gia ình c a Hai C ng là tr c t ng l p ra ây, s ng vui v luôn luôn nh v y v i m t
chu i ngày
c thêm ba n m n a, ngày nào c ng là ngày thân yêu, ngày nào c ng là ngày h nh
phúc. M i ng i u không bi t ghen ghét, c ng không bi t tham lam. Mình ã no m r i, ã g p
nh h o lánh mà tránh th phi v i danh l i, ã
c s ng v i c nh thiên nhiên nên an nhàn vui
, thì còn mong u chi n a mà tham lam. Mình ã không tính h n ai mà làm chi, thì có c gì
âu mà ghen ghét.
Cô Lê v i cô Thiên H ng b ng i i, b c t c, mà ch u tai h i, nh ng
ây trót 16
m tr i, Hai cô ch ng h có m mi ng mà phi n ng i, hay trách i. Hai cô u ngh n u mình
phi n trách, t c th ho c mình nói oan cho thiên h , ho c mình thù oán thiên h . Mình có ch c
mình làm ph i âu mà không s nói oan cho ng i ta. Mình có ch c ng i ta qu y âu mà dám
thù oán. Chi b ng, g t ngang mà ch m d t kho ng i d vãng,
vui s ng v i c nh i thiên
nhiên mà T o Hóa c ng cho mình
c m no, thong th , m nh kh e, t i c i, vui s ng v i
nh vui trong s ch, không h , không lo, vui luôn luôn không d t, v y thì mình mang n T o
Hóa ã nhi u l m r i, ch ng nên kêu òi thêm n a.
Trót m i sáu n m m a n ng ã a chú Hai C ng n già r i, d u chú gi i ch u phong
ng nh cây sao, cây d u ng l x chung quanh chú, mà tu i ã ngoài sáu m i r i làm sao
da chú kh i dùn, r ng chú kh i r ng h t n m b y cái. Di p t n t y quên k ngày tháng mà hi n
nay c ng ã n tu i Nhan H i r i.
Cô Lê v i cô Thiên H ng m c vui v i c nh thiên nhiên, vui v i hai con s n s mau l n,
hai cô không nh t i kho ng i d vãng mà tu nguy t không ch u quên hai cô nên ã a hai cô
i m c n a i ng i.
Còn Xuân S n v i Thu Th y ã
c 16 tu i xuân, còn vài tháng n a b c qua 17. S n
ã có vóc trai thanh niên v m v , ch m h m, nh ng a lên d c xu ng gành, hay n cây cu c
t, nên n vai v , n tay ch n, t ng m o coi không kém trai m i chín ôi m i, m i chi u th
u theo mé
ng ông ho c trong ch nhóm mà ngó gái ch i cho vui.
Thu Th y tuy làm vi c nh nhàng, i ch i g p
u chi n ng n , khó kh n thì S n giành
mà gánh vác h t, song Th y c ng ã tr mã con gái hoàn toàn, b t u ã bi t s ng sùng bi t e
.
ng thác vì tình
20
www.hobieuchanh.com
tb a
ng ng i n c m s m m i, ông Hai C ng nh l i s huynh An Viên ã g n
Hai n m r i sao không th y s ghé th m ch i. Ông nghi s có b nh nên r Xuân S n n c m r i
i v i ông lên núi Chóp Chài mà th m s . Xuân S n ch u i. Thu Th y òi i theo cho bi t vùng
ó. Ông Hai C ng không cho, ông nói
ng xa xuôi, l i gay go, ph i lên èo, xu ng h , m t
nh c, con gái i không ti n.
n u ng no r i, ông Hai C ng c m m t cái cây làm g y, còn Xuân S n em h theo
t cái mác, hai ngu i ra i. Thu Th y không
c i nên ng ngó theo, m t mày bu n hiu.
nhà u không bi t Chóp Chài bao xa, t ng Hai ông cháu i n tr a thì v t i. Té
ra tr a không th y v . Di p th y Thu Thu bu n nên r i câu. Thu Th y l c u, không ch u i,
i m t mình ra vu n tiêu, th th n, có ý ngó coi có d ng ông ngo i v i Xuân S n v hay không.
Thu Thu c v n v , lúc ng nhón ch n mà ngó, lúc ng i d i c t mà trông n x
không th y v , r i n n a chi u mà c ng ch a có t m d ng gì h t. Thu Th y mòn trí, ành tr
vô nhà, n m day m t vô vách bu n hiu, mu n a n c m t.
t tr i ã ng xu ng u non, mu n chen l n. Cô Lê h i Thu Th y nh ói b ng thì vô
p ph v i Di p d n c m n tr c. Thu Th y nói ch a ói,
i ông ngo i v r i n chung
i nhau cho vui.
Cách m t lát, Xuân S n b c vô nhà vai vác m t nhánh bông bùm sùm. Thu Th y l m
m ng i d y vui c i h n h .
n i ngay l i a nhánh bông cho Th y v a c i v a nói: „H i b n i, qua th y d i
ch n núi có m t cây tr bông y h t m y nhánh coi p quá, lên t i am h i s c cây gì v y. S
nói tháng n y cây b ng l ng tr bông. B n v qua xin ngo i ng ch , qua vô n m t nhánh
em v cho em xem.”
n v ch l ng móc ra hai trái gùi c ng a cho Th y mà nói: „G p Hai trái gùi chín, qua
ng hái em v cho em ây”.
Th y c m gùi k vô m i mà h i, không nói cám n, duy ngó S n mà c i, c p m t ch a
chan tình, mi ng c i d y y ngh a, bi u l tình ngh a nh v y còn h n m t tr m l i cám n.
Ông Hai C ng d ng cây g y ngoài hè r i m i vô sau, tay có xách m t ong. Cô Lê v i
Thiên H ng ch a t ng th y ong nên h i chú xách cái gì v y. ông Hai C ng nói: „H i x
trên am v , chú th y ong óng trên cây chú ch cho S n coi. Nó h i trong ó có v t gì. Chú nói
ong óng mà , m i ngày bay i ki m bông hút m t em v ó mà ch a, ng i ta nói m t ong
ngon l m nên nó quy t l y
em v n n m t ra cho hai má nó v i Thu Th y n cho bi t. Chú
ph i tr lên am xin l a xu ng r i bó lá cây khô làm
c qu cho ong bay i h t m i l y c a nó
c. S n nóng l y quá, leo lên g p, b ong út m t vít cánh tay”.
Thu Th y nghe nói S n b ong út thì v i vã nhánh bông v i hai trái gùi trên ván, n m
tay S n mà h i b ong út ch nào. S n qu ng cái mác d i sân, vén tay áo a vít ong út còn
lòm cho Th y coi.
Th y c m cánh tay S n mà coi r i h i nh c hay không. S n nói h i nó út thì au, nh ng
t lát r i b t l n l n, bây gi còn t n t n v y thôi. Th y h i Hai má, coi ph i l y thu c gì mà
thoa. Thiên H ng nói nhà không n tr u nên không có vôi,
sáng Di p có i ch s bi u nó
mua m t chút vôi em v thoa . Bây gi g n t i r i n u i thì v không k p.
Cô Lê nói l y d u l a thoa
c. Thu Th y l t t l y chong èn em l i r i thò tay vô
ng èn ch m d u mà thoa cho S n.
Ông Hai C ng em ong treo trong b p, nói sáng b a sau ông s n n mà l y m t, l y
sáp.
Di p d n c m, Xuân S n l y nhánh bông b ng l ng em c m trong vách ch Thu Th y
ng r i c nhà ráp l i n c m.
- Xem thêm -