B¸o c¸o thùc tËp
Lêi nãi ®Çu
§Êt níc ta hiÖn nay ®· xo¸ bá nÒn kinh tÕ bao cÊp vµ chuyÓn sang nÒn
kinh tÕ thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay víi nhiÒu thµnh phÇn
kinh tÕ ®· t¹o ra mét søc c¹nh tranh m¹nh mÏ v× thÕ c¸c doanh nghiÖp muèn
tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ®iÒu ®Çu tiªn c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®ã chÝnh lµ
lîi nhuËn. Lîi nhuËn chÝnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra. ViÖc t¨ng lîi nhuËn còng ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng gi¸
b¸n cña s¶n phÈm hµng ho¸ vµ gi¶m chi phÝ, nhng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn nay viÖc t¨ng gi¸ b¸n cña c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ lµ rÊt khã bëi khi
chóng ta t¨ng gi¸ b¸n nã sÏ lµm gi¶m møc cÇu cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng vµ
t¹o c¬ héi cho c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ cña ta. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp muèn
pt kinh doanh bÒn v÷ng, l©u dµi æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chÝnh
s¸ch linh ho¹t vÒ gi¸, hiÓu râ chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó mang
l¹i lîi nhuËn cao nhÊt, muèn vËy ph¶i cã mét ®éi ngò kÕ to¸n lµnh nghÒ ®Ó
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy
®ñ c¸c yÕu tè gi¸ trÞ ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cung cÊp
®Çy ®ñ c¸c th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý cña
doanh nghiÖp. V× vËy ho¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
lµ mét c«ng t¸c träng t©m kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
nãi riªng còng nh toµn x· héi nãi chung. Môc ®Ých chÝnh cña vÊn ®Ò nµy lµ
vËn dông lý luËn vÒ ho¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cña c«ng t¸c kÕ to¸n
t¹i c«ng ty "G¹ch èp l¸t HN" Trªn c¬ së ®ã ph©n tÝch nh÷ng tån t¹i nh»m gãp
phÇn nhá vµo c«ng t¸c viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n trong c«ng ty.
Víi ý nghÜa trªn em ®· chän ®Ò tµi thùc tËp cña m×nh lµ: "Tổ chức
công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty
Gạch ốp lát Hà Nội".
Néi dung cña chuyªn ®Ò ®îc chia lµm 3 phÇn:
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn II: Thùc tÕ c«ng t¸c kho¸n vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty g¹ch èp l¸t Hµ Néi .
PhÇn III: NhËn xÐt vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch
to¸n, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty G¹ch èp
l¸t Hµ Néi.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
1
B¸o c¸o thùc tËp
Do ®Ò tµi cßn míi vµ tr×nh ®é nhËn thøc cïng víi thêi gian thùc
tËp cã h¹n, mÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng nhng bµi viÕt ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c«
gi¸o, ban l·nh ®¹o c«ng ty vµ c¸c b¹n sinh viªn quan t©m tíi ®Ò tµi nµy.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Hµ Néi ngµy 9/2/2004.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
2
B¸o c¸o thùc tËp
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n. TËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
I. B¶n chÊt néi dung kinh tÕ vµ sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
a. Chi phÝ s¶n xuÊt.
S¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña x· héi loµi ngêi,®©y
chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mäi chÕ ®é x·
héi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y dùng cña c¸c
doanh nghiÖp thùc chÊt lµ viÖc s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm theo yªu cÇu cña thÞ
trêng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. §Ó ®¹t ®îc môc®Ých nµy th× c¸c doanh nghiÖp
ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Do vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh doanh
mang l¹i lîi nhuËn th× buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu c¸c
chi phÝ cña m×nh bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
C¸c nhµ kinh häc thêng quan niÖm r»ng chi phÝ lµ c¸c kho¶n phÝ tæn
ph¶i bá ra khi s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô trong kú kinh doanh. §èi víi c¸c
nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp th× chi phÝ lµ c¸c kho¶n ph¶i mua c¸c yÕu tè cÇn
thiÕt cho viÖc t¹o ra s¶n phÈm nh»m mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho doanh
nghiÖp. Cßn c¸c nhµ kÕ to¸n thêng quan niÖm chi phÝ nh mét kho¶n hy sinh
hay bá ra ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Nã xem nh mét lîng tiÒn ph¶i tr¶
cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm. Nh vËy c¸c
quan niÖm trªn thùc chÊt chØ lµ sù nh×n nhËn, b¶n chÊt cña chi phÝ tõ c¸c gãc
®é kh¸c nhau. Theo M¸c khi ph©n tÝch chi phÝ «ng còng cho r»ng chi phÝ s¶n
xuÊt hµng ho¸ lµ chi phhÝ do t b¶n ®· thùc hiÖn vµo s¶n xuÊt hµng ho¸ cÊu
thµnh, nã ®óng b»ng gi¸ trÞ t b¶n ®· chi ra vµ hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ mét
kho¶n môc chØ cã trong kÕ to¸n t b¶n chñ nghÜa tÝnh ®éc lËp chñ yÕu ®ã trong
gi¸ trÞ thùc tiÔn kh«ng ngõng ®îc biÓu hiÖn ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thùc tÕ
cña hµng ho¸. MÆc dï c¸c hao phÝ bá ra cho s¶n xuÊt x©y dùng bao gåm nhiÒu
lo¹i kh¸c nhau nhng trong ®iÒu kiÖn tån t¹i cña quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ
chãng cÇn ®îc tËp hîp vµ biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ. Tõ ®ã ra cã thÓ ®i
®Õn mét c¸ch biÓu hiÖn chung nhÊt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt nh sau:
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
3
B¸o c¸o thùc tËp
Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng
vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp thùc tÕ chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong
mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng
xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp.
Trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt, ngoµi nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt cßn cã
nh÷ng chi phÝ kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt v× vËy chóng ta cÇn ph©n biÖt chi
phÝ víi hao phÝ vµ chi tiªu.
VÝ dô. Cã nh÷ng chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®îc
gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt vËt t, tiÒn vèn trong doanh nghiÖp kh«ng kÓ nã ®îc
dïng vµo viÖc g×. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th×
kh«ng cã chi phÝ, song gi÷a chóng l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ lîng vµ thêi gian,
chi tiªu cã thÓ lµ chi phÝ (nh mua vËt t ®a ngay vµo s¶n xuÊt) hoÆc còng cã thÓ
cha ph¶i lµ chi phÝ s¶n xuÊt (nh mua vËt t ®a vÒ kho cha xuÊt dïng…) mÆt
kh¸c còng cã kho¶n chi tiªu cha x¶y ra ë kú h¹ch to¸n tríc ®îc tÝnh vµo chi
phÝ ë kú nµy.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung
kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng
kh¸c nhau do ®ã yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. §Ó phôc
vô cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã
thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tõng tiªu thøc kh¸c nhau, viÖc h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng lo¹i sÏ n©ng cao tÝnh chi tiÕt cña th«ng tin
h¹ch to¸n lµ c¬ së tin cËy cho viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ. Díi ®©y lµ mét sè
c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu:
* Ph©n lo¹i theo yÕu tè.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy ta c¨n cø vµo tÝnh chÊt néi dung kinh tÕ cña chi
phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ chØ
bao gåm c¸c chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®· ph¸t
sinh ë lÜnh vùc nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých t¸c dông cña chi phÝ nh thÕ nµo. V×
vËu c¸ch ph©n lo¹i nµy ®îc gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Toµn
bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc chia lµm c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ nhiªn liÖu ®éng lùc, c«ng cô, dông cô … sö
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
4
B¸o c¸o thùc tËp
dông nhiªn liÖu ®éng lùc, c«ng cô, dông cô … sö dông vµo s¶n xuÊt kinh
doanh.
- Chi phÝ nh©n c«ng: Gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, ph¶n
¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng, ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp
mang tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc vµ tiÒn l¬ng thuª
ngoµi.
Gåm c¶ c¸c chi phÝ vÒ BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh theo quy ®Þnh.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§
ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh dïn trong s¶n xuÊt kinh doanh.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
cha ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè ë trªn trong kú s¶n xuÊt kinh doanh.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ (theo kho¶n
môc)
Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ c«ng
dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Theo c¸ch ph©n lo¹i
nµy ta c¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra
c¸c kho¶n môc kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ
cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh
tÕ nh thÕ nµo. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ c¸ch ph©n lo¹i theo kho¶n
môc. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc chia thµnh c¸c môc chi
phÝ nh sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh vËt liÖu phô, nhiªn liÖu… tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o
ra s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng cña c«ng
nh©n trùc tiÕp vµ c¸c kho¶n ph¶i trÝch theo l¬ng nh BHXH, BHYT, KPC§ theo
tû lÖ % quy ®Þnh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý phôc
vô s¶n xuÊt chung ë c¸c bé phËn x©y dùng trong ®ã gåm:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
5
B¸o c¸o thùc tËp
+ Chi phÝ c«ng cô, dông cô.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§ (c¶ s¶n xuÊt lÉn qu¶n lý ph©n xëng)
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (chØ dïng cho ph©n xëng)
+ Chi phÝ b»ng tiÒn.
* Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ trùc tiÕp: chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
xong ph¶i ph©n bæ. Th«ng thêng chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
* Ph©n lo¹i theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ: Ph©n lµm 2 lo¹i.
- Chi phÝ ®¬n nhÊt: Lµ chi phÝ do mét yÕu tè chi phÝ cÊu thµnh nh chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp.
- Chi phÝ tæng hîp: Lµ chi phÝ do nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh nh chi phÝ s¶n
xuÊt chung.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
- BiÕn phÝ: lµ chi phÝ biÕn ®æi tû lÖ víi khèi lîng s¶n phÈm.
- §Þnh phÝ: Lµ chi phÝ kh«ng phô thuéc vµo khèi lîng s¶n phÈm nh khÊu
hao.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
a. B¶n chÊt vµ kh¸i niÖm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ tæng
chi phÝ b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
doanh nghiÖp lµ thíc ®o møc tiªu hao phï hîp ®Ó bï ®¾p trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, lµ c¨n cø x©y dùng ph¬ng ¸n gi¸ c¶ s¶n phÈm hµng ho¸.
Tãm l¹i gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét
®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh ®îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô cô thÓ
vµ chØ tÝnh to¸n víi sè lîng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô s¶n phÈm ®· hoµn thµnh
toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (thµnh phÈm) hoÆc kÕt thóc mét sè giai ®o¹n s¶n
xuÊt (b¸n thµnh phÈm)
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
6
B¸o c¸o thùc tËp
Gi¸ thµnh trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh nã võa mang tÝnh chñ quna
võa mang tÝnh kh¸ch quan. V× vËy, chóng ta ph¶i xem xÐt gi¸ thµnh trªn nhiÒu
gãc ®é kh¸c nhau nh»m sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh cã hiÖu qu¶.
Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn, gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng
kÕt tinh trong mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸. V× vËy nã mang tÝnh
kh¸ch quan do sù di chuyÓn vµ tÝnh kÕt ting nµy lµ tÊt yÕu. ViÖc tÝnh to¸n ®o lêng lµ biÓu hiÖn chóng b»ng tiÒn chØ lµ ph¶n ¸nh cña qu¶n lý mµ th«i.
MÆt kh¸c, gi¸ thµnh lµ mét ®¹i lîng tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt
chØ ra trong kú nªn nã lµ chØ tiªu cã sù chñ quan. §Æc ®iÓm cña chñ quan nµy
thÓ hiÖn trªn hai khÝa c¹nh.
Thø nhÊt: Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt vµ søc
lao ®éng ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. V× vËy viÖc
¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®¸nh gi¸ kh¸c nhau ë tõng doanh nghiÖp còng lµm cho
gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh chñ quan nhÊt ®Þnh.
Gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt nh÷ng chi phÝ ®îc tËp hîp
vµo gi¸ thµnh ph¶i tu©n theo quy ®Þnh chung cña nguyªn t¾c kÕ to¸n.
Ch¼ng h¹n nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt nh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ b¸n hµng tríc kia ®îc tËp hîp
vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n cò. Trong chÕ ®é kÕ
to¸n míi mµ bé tµi chÝnh míi ban hµnh ngµy 1/11/1995 th× hai lo¹i chi phÝ nµy
kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ chóng ®îc coi lµ phÝ tæn doanh
nghiÖp ph¶i chÞu, do vËy lµm cho gi¸ thµnh dao ®éng theo.
Tõ viÖc nghiªn cøu b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm ta cã thÓ ®i ®Õn
mét kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh sau: Gi¸ thµnh s¶n phÈm
lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ
doanh nghiÖp ®· bá ra cho mét khèi lîng s¶n phÈm lao ®éng nghÜa vô ®· hoµn
thµnh.
b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh: Cã hai c¸ch ph©n lo¹i.
* Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh vµ c¬ së tÝnh gi¸ thµnh th× gi¸
thµnh ®îc chia lµm 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §îc tÝnh tríc khi x©y dùng.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc : §îc tÝnh tríc khi x©y dùng.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: §îc tÝnh sau khi hoµn thµnh nªn sè liÖu thùc tÕ.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
7
B¸o c¸o thùc tËp
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: tõ kh©u ®Çu ®Õn kÕt thóc s¶n xuÊt.
- Gi¸ thµnh toµn bé: TÝnh theo s¶n phÈm s¶n xuÊt song ®· tiªu thô, chi
phÝ bao hµm c¶ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n
phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh l·i
tríc thuÕ thu nhËp cña doanh nghiÖp vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
= + + Chi phÝ cña mét doanh nghiÖp
* Ph©n biÖt gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Gièng nhau: §Òu lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
- Kh¸c nhau: VÒ ph¹m vi chi phÝ chØ tÝnh cho mét kú cßn gi¸ thµnh l¹i
tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Z = D ®Þnh kú + Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú - D ®Þnh kú
Nh÷ng doanh nghiÖp ®Æc thï kh«ng cã c¸i sè d ®Çu kú vµ dë dang cuèi
kú th× gi¸ thµnh b»ng chi phÝ s¶n xuÊt.
* Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thnfh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ
víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm chi phÝ biÓu hiÖn mÆt hao
phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt
thèng nhÊt cña mét qu¸ tr×nh. V× vËy chóng gièng nhau vÒ chÊt, c¶ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu bao gåm nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Trªn gãc ®é biÓu hiÖn b»ng tiÒn, chi phÝ s¶n xuÊt còng kh¸c víi gi¸
thµnh s¶n phÈm. §Æc biÖt lµ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, chi phÝ nµy kh«ng
bao gåm nh÷ng chi phÝ ®· chi ra trong kú nhng cßn chêi ph©n bæ dÇn cho c¸c
kú sau ®ång thêi cßn ph¶i céng thªm c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh
trong kú nhng ®îc tÝnh tríc vµo gi¸ thµnh vµ chi phÝ chi ra kú tríc cha ph©n bæ
kÕt chuyÓn sang.
c. Sù cÇn thiÕt vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y dùng.
HiÖn nay cïng víi chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lu«n ®îc coi lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. PhÊn ®Êu h¹ gi¸ thnµh
vµ n©ng cao chÊt lîng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp vµ n©ng cao thu nhËp cña ngêi lao ®éng . Do ®ã h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét vÞ trÝ v« cïng quan
träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
8
B¸o c¸o thùc tËp
Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm
vµo qu¶n lý th× cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh. TÝnh ®óng
gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi
phÝ ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Muèn vËy p h¶i x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh, vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý vµ gi¸ thµnh tÝnh trªn c¬
së sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c. TÝnh ®ñ gi¸
thµnh lµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ mäi chi phÝ ®· bá ra trªn tinh thÇn h¹ch to¸n kinh
doanh, lo¹i bá mäi yÕu tè bao cÊp ®Ó tÝnh tõ ®Çu vµo theo ®ógn chç quy ®Þnh.
TÝnh ®ñ còng ®ßi hái ph¶i lo¹i bá nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn gi¸
thµnh s¶n phÈm nh c¸c lo¹i chi phÝ mang tÝnh chÊt tiªu cùc, l·ng phÝ kh«ng
cÇn thiÕt, hîp lý, nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i ®îc quy tr¸ch nhiÖm râ rµng.
3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm.
a. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh cÇn ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi
phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp cã tiÕn hµnh ë nhiÒu ®Þa
®iÓm, nhiÒu ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt kh¸c nhau ë tõng ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt
l¹i cã thÓ s¶n xuÊt chÕ biÕn nhiÒu s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc lao vô kh¸c
nhau, theo c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Do ®ã chi phÝ s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp còng ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm, nhiÒu bé phËn, liªn
quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm c«ng viÖc, tøc lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xuÊt, tõng giai ®o¹n hay tõng quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng ph©n xëng hay tõng
bé phËn, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng lo¹i nhãm s¶n phÈm, tõng h¹ng môc c«ng
tr×nh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn
thiÕt cña c«ng viÖc kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n
®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n
lý chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt nhÊt c«ng viÖc
kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ. Tõ ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi
kho¶n vµ sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt ®· x¸c ®Þnh.
§Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tríc hÕt ph¶i c¨n cø
vµo ®Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt. Tuú theo c¬ cÊu tæ
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
9
B¸o c¸o thùc tËp
chøc s¶n xuÊt yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh
doanh cña doanh nghiÖp mµ ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi p hÝ s¶n xuÊt cã thÓ
lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp hay tõng giai ®o¹n,
tõng quy tr×nh c«ng nghÖ riªng biÖt, tõng ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng ®· ®îc quy ®Þnh hîp lý, cã
t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi vµ ®óng ®¾n. Tuy
nhiªn ®Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c«ng viÖc ®Çu tiªn cÇn x¸c ®Þnh ®óng
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
b. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé
c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh lµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt thu ®îc tõ s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô nhÊt
®Þnh ®· hoµn thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ kÕt qu¶ cña s¶n
xuÊt thu ®îc tõ s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. ViÖc x¸c
®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, c¬ cÊu tæ chøc s¶n
xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Æc ®iÓm tÝnh
chÊt cña s¶n phÈm, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é h¹ch to¸n vµ qu¶n lý kinh tÕ cña doanh
nghiÖp. Tríc hÕt, cÇn xem xÐt doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo lo¹i h×nh nµo. NÕu
s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng
viÖc hoµn thµnh. NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vÉn cã thÓ
lµ s¶n phÈm hoµn thµnh hay nhãm s¶n phÈm hoµn thµnh.
Quy tr×nh c«ng nghÖ còng ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt ®¬n gi¶n th× s¶n phÈm hoµn thµnh ë
cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt ®ã chÝnh lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu quy tr×nh kiÓu
phøc t¹p liªn tôc thid ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm ë giai
®o¹n cuèi cïng hoÆc nöa thµnh phÈm ®· hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n. NÕu quy
tr×nh phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ®· l¾p
r¸p hoµn chØnh vµ c¶ mét sè bé phËn chi tiÕt cña s¶n phÈm n÷a.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
10
B¸o c¸o thùc tËp
c. Ph©n biÖt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã néi dung kh¸c víi ®èi tîng tÝnh chi phÝ. §èi
tîng cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó mêi c¸c tµi kho¶n, c¸c sæ kÕ to¸n chi
tiÕt, tæ chøc c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu, tËp hîp sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt chi
tiÕt theo tõng ®èi tîng. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh l¹i lµ c¨n cø
®Ó kÕ to¸n lËp b¶ng chi tiÕt gi¸ thµnh vµ tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh theo
tõng ®èi tîng.
§Ó ph©n biÖt ®îc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh ngµy c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét, cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau:
§Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: s¶n xuÊt ®¬n gi¶n hay phøc
t¹p. Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n
phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (NÕu s¶n xuÊt mét thø s¶n phÈm) hoÆc cã
thÓ lµ mét nhãm s¶n phÈm (NÕu s¶n xuÊt nhiÒu thø s¶n phÈm cïng tiÕn hµnh
trong mét quy tr×nh lao ®éng). §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë ®©y lµ s¶n phÈm cuèi
cïng.
Víi s¶n phÈm phøc t¹p, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé
phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, ph©n xëng chÕ biÕn, ph©n xëng s¶n xuÊt hoÆc nhãm chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm ... cßn ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh lµ thµnh phÈm hay b¸n thµnh phÈn ë tõng bíc chÕ t¹o.
d. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng c¸c
ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè,
kho¶n môc trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Do ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn còng cã nhiÒu c¸ch h¹ch to¸n
chi phÝ cho phï hîp víi tõng ®èi tîng. V× thÕ, trong thùc tÕ thêng ¸p dông c¸c
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nh sau:
+ §èi tîng tËp hîp chi phÝ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng lµ:
- Toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
- Tõng giai ®o¹n hay tõng quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng ph©n xëng, tõng
bé phËn s¶n xuÊt, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng lo¹i nhãm s¶n phÈm, tõng h¹ng
môc c«ng tr×nh.
+ §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh.
- §Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.
- C«ng dông cña chi phÝ.
- C¨n cø c¬ cÊu tæ chøc, quy tr×nh c«ng nghÖ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm,
yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
11
B¸o c¸o thùc tËp
* KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt
vµ néi dung kh¸c nhau, ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh còng
kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh, tríc hÕt c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc biÓu hiÖn theo c¸c
yÕu tè chi phÝ råi míi ®îc biÓu hiÖn thµnh c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh khi tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp
lý khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. Tr×nh
tù nµy phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ, mèi quan hÖ cña ho¹t ®éng
s¶n xuÊt.
Kinh doanh vµ tr×nh ®é h¹c to¸n cña doanh nghiÖp, trêng hîp ®¬n vÞ kÕ
to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
§èi víi kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Ph¹m vi bao gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô nöa thµnh phÈm,
nhiªn liÖu toµn bé vËt liÖu t¹o ra s¶n phÈm. Kh«ng tÝnh vµo nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp c¸c lo¹i vËt t dông cô dïng cho ph©n xëng, qu¶n lý hay dÞch vô kh¸c.
Ph¬ng ph¸p tËp hîp.
NÕu nguyªn vËt liÖu liªn quan ®Õn mét trêng hîp tËp hîp chi phÝ th× sÏ
h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng.
NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ th× sÏ tiÕn hµnh tËp hîp
sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®èi tîng, h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
theo ®óng nguyªn vËt liÖu chÝnh ph¸t sinh ®iÒu ®ã cßn liªn quan ®Õn trÞ gi¸
vËt liÖu tån ë bé phËn s¶n xuÊt vµ phÕ liÖu thu håi ®îc lóc ®ã ngêi ta tÝnh trÞ
gi¸ vËt liÖu vµ chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp trong kú.
= + TK 152,153 TK 621
TK 152,153
Trong ®ã:
1) XuÊt kho NVC SX
- ChÊt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh c¨n cø c¸c phiÕu xuÊt kho.
3) NhËp l¹i kho do kh«ng
- VËt liÖu tån ë bé phËn s¶n xuÊt c¨n sö
cødông
vµo hÕt
biªn
b¶n kiÓm kª hoÆc
hay phÕ liÖu
phiÕu b¸o vËt4.t Sö
cßndông
l¹i.kh«ng hÕt tån ë
- PhÕ liÖu
thukúhåi
cø vµo
PXSX
trícc¨n
chuyÓn
sangphiÕu nhËp kho vµ ®¬n gi¸ thu håi.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Sö dông tµi kho¶n B21 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Tµi kho¶n
TK 111,112,33
1 nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ trong
TK 154
doanh nghiÖp cã bao nhiªu c«ng tr×nh th× cã bÊy nhiªu chi tiÕt, khi kÐ to¸n vµo
muatr×nh
ngoµinµo
®a th¼ng
vµo vµo c«ng tr×nh ®ã cã thÓ chi tiÕt tõng
sæ chi phÝ VËt
cñaliÖu
c«ng
tËp hîp
5) K/c chi phÝ NVL
s¶n xuÊt
(gi¸ cha cã thuÕ VAT)
h¹ng môc c«ng
tr×nh.
trùc tiÕp
TK133
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
ThuÕ VAT
®îc khÊu trõ
12
B¸o c¸o thùc tËp
Tr×nh tù h¹ch to¸n.
TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Sö dông tµi kho¶n 622 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng tËp hîp cho tõng ®èi tîng. NÕu
liªn quan ®Õn mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ chi phÝ trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n
chi tiÕt vµo ®èi tîng ®ã. NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× sÏ ph©n bæ theo
tiªu thøc phï hîp cã thÓ lµ:
- Theo tiªu lîng ®Þnh møc.
- Theo khèi lîng s¶n phÈm.
- Theo giê c«ng ®Þnh møc vµ thùc tÕ.
+ Trêng hîp trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n viªn
trùc tiÕp th× liªn quan ®Õn TK 355
Ghi Nî TK 622
Cã TK 335
+ TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng kh«ng h¹ch to¸n vµo
tµi kho¶n 622 mµ h¹ch to¸n vµo TK 623 nÕu ë ®¬n vÞ x©y l¾p.
* Tr×nh tù h¹ch to¸n.
TK334
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶
TK622
TK154
TK338
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
13
B¸o c¸o thùc tËp
TrÝch BHXH
Ph©n bæ chi phÝ kÕt chuyÓn CF
TK111,112
Nh©n c«ng thuª ngoµi tiÒn thëng
cho ngêi L§
* KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung.
+ Ph¹m vi: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ngoµi hai
kho¶n môc trªn.
- C¸c chi phÝ ph¸t sinh ë ph©n xëng, tæ, ®éi nh chi phÝ s¶n xuÊt tæ
®éi lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Kh«ng tÝnh chi phÝ phôc vô qu¶n lý chung toµn doanh nghiÖp
hoÆc chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt.
+ Ph¬ng ph¸p tËp hîp hoÆc ph©n bæ.
Th«ng thêng ®îc tËp hîp theo ®Þa chØ ph¸t sinh chi phÝ nh ë c¸c
ph©n xëng, tæ ®éi. NÕu cã chi phÝ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
nh s¶n xuÊt nh chi phÝ mét lo¹i s¶n phÈm th× sÏ h¹ch to¸n tÑc tiÕp cho ®èi tîng
®ã.
NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®ãi tîng th× sÏ tËp hîp sau ®ã ph©n bæ
theo tiªu thøc nhÊt ®Þnh c¸c tiªu thøc cã thÓ lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp, chi phÝ trùc tiÕp ph©n bæ theo giê m¸y ch¹y, theo ®Þnh møc chi phÝ chung,
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Sö dông TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung
- 6271 chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
- 6272 chi phÝ vËt liÖu
- 6273 chi phÝ CCDC
- 6274 chi phÝ khÊu h¸o TSC§
- 6277 chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
- 6278 chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
14
B¸o c¸o thùc tËp
Tr×nh tù h¹ch to¸n.
TK334,338
TK627
Chi phÝ ph¸t sinh
L¬ng, BHXH, BHYT
TK154
Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn
TK152,153
VËt liÖu, CCDC
TK214
KhÊu hao TSC§
TK214
phÝ kh¸c
Trêng hîpC¸c
kÕ chi
to¸n
hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
* KÕ to¸n tËp hîp chi tiÕt ph¸t sinh trong kú theo tõng kho¶n môc
vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ theo tõng kho¶n môc:
621,622,627 nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
* Sö dông TK 631 ®Ó tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm… cßn TK 154 chØ ph¶n ¸nh s¶n phÈm dë dang chø kh«ng dïng ®Ó tËp
hîp chi phÝ nh kª khai thêng xuyªn.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
15
B¸o c¸o thùc tËp
Tr×nh tù h¹ch to¸n
TK331,111
TK611
2 VËt liÖu mua vµo
TK621
4- XuÊt VL dïng
TK631
7- K/c CF VLTT
TK632
9- Gi¸ thµnh SP
TK622
TK152,153
6- K/c CF NCTT
1- K/c vËt liÖu
tån ®Çu kú
TK627
3- K/c VL tån CK
7- K/c CF SXC
TK LQ
5- K/c CF NCTT vµ CF
SXCPS
TK154
6- K/c d ®Çu kú s¶n
II. Ph¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
phÈms¶n
dë xuÊt. Tæng hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
8- K/c SP dë cuèi kú
1. TËp hîp vµ ph© bæ chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cho mét doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi
dung tÝnh chÊt kh¸c nhau. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng, néi dung cña
c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, thùc chÊt lµ viÖc
ph©n ®Þnh nh÷ng chi phÝ ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh vµ nh÷ng chi phs s¶n xuÊt
kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh.
Theo quy ®Þnh nh÷ng kho¶n môc chi phÝ kh«ng cã liªn quan trùc tiÕp
®Õn viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nh chi cho c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, cho
c¸c ho¹t ®éng v¨n nghÖ, thÓ dôc thÓ thao ph¶i ®Ó ngoµi gi¸ thµnh vµ do nguån
vèn riªng bï ®¾p. Cßn c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quy
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm th× ph¶i ®îc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vµo gi¸ thµnh. ChØ cã
trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®óng ®¾n néi dung c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch
thÝch hîp th× míi ®¶m b¶o ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm mét
c¸ch chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ.
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ngêi ta thêng
sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau:
TK 621, TK 622, TK 627, TK 154 (hoÆc TK 631), TK 142, TK 335 vµ
mét sè TK cã liªn quan kh¸c.
2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
16
B¸o c¸o thùc tËp
a. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
* §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc hoÆc lao vô do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
b. C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng gi¸ thµnh.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm tÝnh chÊt s¶n xuÊt
vµo quy tr×nh c«ng nghÖ.
+ NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n
phÈm.
+ NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµh lµ tõng lo¹i s¶n
phÈm.
+ NÕu s¶n xuÊt nhiÒu víi sè lîng lín th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng
lo¹i s¶n phÈm.
- XÐt theo quy tr×nh c«ng nghÖ.
+ Quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm
hoµn thµnh.
+ Quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p liªn tôc theo kiÓu níc ch¶y th× ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh cã thª lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm ë giai
®o¹n cuèi cïng. NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p theo kiÓu song song th× ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ
®èi tõng chi tiÕt s¶n phÈm.
* Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n)
Ph¬ng ph¸p nµy thêng trùc tiÕp ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc
lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng nhá,
chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc cã rÊt Ýt.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc tÝnh b»ng c¸ch trùc tiÕp
lÊy tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm céng hoÆc trõ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ
s¶n phÈm dë dang ®Çu kú so víi cuèi kú chia cho sè lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh.
= + Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ tÝnh to¸n ®¬n gi¶n chÝnh x¸c. Tuy nhiªn
khi ®èi tîng h¹ch to¸n chi phs s¶n xuÊt kh¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× ph¬ng
ph¸p nµy kh«ng thÓ ¸p dông ®îc.
* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc.
Ph¬ng ph¸p nµy quy tr×nh c«ng nghÖ ¸o dông liªn tôc, chu kú ng¾n vµ
xen kÏ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ quy tr×nh s¶n xuÊt theo tõng giai ®o¹n tõng
ph©n xëng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng hoÆc
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
17
B¸o c¸o thùc tËp
c¶ nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng hoÆc c¶ nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n
cuèi cïng.
C«ng thøc tÝnh:
Z1 = D §K1 + CPPS1 - DCK1
* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ë ®¬n vÞ cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu
liªn tôc, song song.
Tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc s¶n xuÊt hµng lo¹t theo tõng ®¬n ®Æt
hµng.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ ®¬n ®Æt hµng.
- Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy.
+ Mçi mét ®¬n ®Æt hµng më mét b¶ng tÝnh gi¸.
+ Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt
hµng ®Ó ghi sang b¶ng tÝnh gi¸ thµnh.
* Khi hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng tæng céng chi phÝ trªn b¶ng tÝnh gi¸
theo ®¬n ®Æt hµng ®ã lµ gi¸ cña ®¬n ®Æt hµng cßn nh÷ng ®¬n ®Æt hµngd cha
hoµn thµnh lµ chi phÝ s¶n phÈm dë dang.
* Ph¬ng ph¸p tû lÖ.
¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy
c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt kim, ®ãng giµy… §Ó gi¶m bít
khèi lîng h¹ch to¸n kÕ to¸n thêng tiÒn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo
nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i c¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ
vµ chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch, kÕ to¸n sÏ tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®¬n vÞ tæng gi¸
thµnh s¶n phÈm cïng lo¹i.
C«ng thøc:
ZTT = D§K + CFPS - DCK
* Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ.
¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bªn c¹nh
c¸c s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc c¸c s¶n phÈm phô cã thÓ x¸c
®Þnh theo nhiÒu ph¬ng ph¸p nh: Gi¸ cã thÓ sö dông ®îc, gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ íc
tÝnh…
= + - * Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hÖ sè.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng
nghÖ cho nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
18
B¸o c¸o thùc tËp
§èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ quy tr×nh c«ng nghÖ. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
lµ tõng lo¹i s¶n phÈm. Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy lµ chän mét lo¹i s¶n
phÈm lµm tiªu chuÈn cã hÖ sè gi¸ thnµh b»ng 1 ®Ó c¨n cø vµo s¶n lîng thùc tÕ
cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ hÖ sè gi¸ thµnh cña chóng ®Ó quy ®æi ra s¶n
lîng tiªu chuÈn. Gäi QH lµ tæng s¶n lîng quy ®æi.
QH =
n
Q xH
i
i
i 1
TÝnh tæng Z cña toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt (nhiÒu lo¹i)
Z = DAK + CFSX - DCK
Trªn ®©y lµ c¸c ph¬ng ph¸p chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, mçi ph¬ng ph¸p cã ®iÒu kiÖn ¸p dông ®èi tîng h¹ch to¸n, ph¬ng ph¸p tÝnh, u nhîc
®iÓm riªng. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm, quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña m×nh mµ lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp nhÊt
chÝnh x¸c nhÊt, ®¶m b¶o c«ng t¸c h¹ch to¸n gi¸ thµnh ®¹t hiÖu qu¶ cao.
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
19
B¸o c¸o thùc tËp
PhÇn II
Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty G¹ch èp l¸t Hµ Néi.
I. Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh ë c«ng ty g¹ch èp
l¸t Hµ Néi.
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty èp l¸t Hµ Néi.
C«ng ty g¹ch èp l¸t Hµ Néi lµ tiÒn th©n cña xÝ nghiÖp G¹ch ngãi H÷u
Hng (®æi tªn thµnh c«ng ty gèm x©y dùng H÷u Hng vµo th¸ng 8/1994) ®îc
thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh 094A - Bé x©y dùng - TCL§ th¸ng 6/1959 cña Bé
trëng bé x©y dùng.
Tån t¹i vµ ph¸t triÓn gÇn 40 n¨m, ®Õn ngµy 19/5/1998 theo QuyÕt ®Þnh
284/Q§/BXD, c«ng ty gèm x©y dùng H÷u Hng t¸ch ra thµnh c«ng ty g¹ch èp
l¸t Hµ Néi vµ nhµ m¸y g¹ch H÷u Hng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tù chñ cho mçi ®¬n vÞ
kinh doanh thuËn lîi trong c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n kÕ to¸n. Tõ ®©y c«ng ty
g¹ch èp l¸t Hµ Néi trë thµnh mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp víi chøc n¨ng s¶n
xuÊt vµ kinh doanh g¹ch èp têng vµ g¹ch l¸t nÒn thuéc Tæng c«ng ty thuû tinh
vµ Gèm x©y dùng. C«ng ty ®ãng t¹i ®Þa bµn t¹i phêng Trung Hoµ - CÇu GiÊy Hµ Néi. TÝn ®Õn nay c«ng ty ®· cã tæng sè c«ng nh©n viªn lªn tíi 1000 ngêi.
Víi c¬ së vËt chÊt ban ®Çu kh¸ thuËn lîi, víi diÖn tÝch mÆt b»ng lµ 22.600 m 2
bao gåm hÖ thèng nhµ xëng kho b·i, v¨n phßng lµm viÖc vµ 2 d©y truyÒn s¶n
xuÊt g¹ch hiÖn ®¹i hoµn toµn tù ®éng ®îc nhËp tõ Ch©u ¢u, s¶n phÈm G¹ch
èp l¸t nÒn vµ g¹ch èp têng mang nh·n hiÖu VICERA ®ang cã chç ®øng kh¸
v÷ng trªn thÞ trêng.
BÊt kú mét nh·n hiÖu nµo muèn tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th×
lu«n tù c¶i biÕn m×nh. HiÓu ®îc ®iÒu ®ã ban l·nh ®¹o c«ng ty lu«n cè g¾ng
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Víi chÝnh s¸ch chÊt lîng vµ chØ cung øng ra thÞ trêng nh÷ng s¶n phÈm
phï hîp, ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊtt lîng tho¶ m·n nhu cÇu cña
kh¸ch hµng, ®îc viÕt ra nh mét néi quy, ®iÒu lÖ cho c¸c thµnh viªn trong c«ng
ty cïng phÊn ®Êu thùc hiÖn.
Tõ ngµy 01/09/1999 ®Ó t¹o sù thèng nhÊt tªn gäi víi c¸c s¶n phÈm kh¸c
cña Tæng c«ng ty, nh·n hiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty ®æi thµnh VICILACERA
thay cho VICERA. C«ng ty biÕt r»ng dï víi nh·n hiÖu nµo, th× viÖc lµm hµi
lßng kh¸ch hµng vÉn lu«n lµ nhiÖm vô träng t©m ë c«ng ty cã phßng kü thuËt
nhiÖm vô kiÓm tra, thÈm ®Þnh chÞu tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o s¶n phÈm trao ®Õn
§inh V¨n Dòng - Líp Tµi chÝnh KÕ to¸n K10A
20
- Xem thêm -