Tài liệu Chút phận linh tinh

Chút ph n linh inh 1 Chút Ph n Linh www.hobieuchanh.com inh Bi u Chánh I b c th ng ng i không dám ngó Nh l i cám ngh a ph i làm khuây Mùa thu v a qua, mùa ông ã t i. C i xanh ra , cây r ng lá ph i nhành. m t bu i s m mai chúa nh t, H i Phòng b u tr i mù m t, gió ph t l nh lùng. M a phùn phay pháy, c nh thêm bu n, ng sá b y l y i l m c ng. Ng i i ch , tay xách gi , tay d u trong v t áo, b n b b c mau cho b t l nh; s p xa phu, mình m c áo t i, u i nón lá, ngh u ngh n ngoài ng mà r c khách. ng h gõ 11 gi . ng t ch xu ng b n tàu thiên h i d p dìu. K i b 1 thì choàng áo l nh, tay che dù, ng i i xa thì ng i trong mui, mình ph . ãv y mà còn có k vác r ng mà ch y. Xe ch hàng, bánh l n r m r m chen l n giành nhau i tr c, làm cho ng i i b ph i nép hai bên l mà tránh. i b n tàu i Tây, thiên h l i còn lao nhao l nh h n n a: u n y máy c t hàng lên tàu quây ti ng r m r m, u n k khiêng r ng lên thang kêu nhau hè h i. Trên b thì àn bà b ng con ng chung v i m y ông già ch ng g y. M i ng i u chong m t ngó xu ng tàu; d a mé sông thì tr trai chen l n v i àn ông, ch n r n chàng ràng giành nhau ng tr c. Chi c tàu H i Phòng s a so n tr v Tây nhúm l a khói lên nghi ngút. Nh ng ng i giàu sang mua gi y i Pháp ã em hành lý xu ng r i nên ra ng ch ng tay lan can mà ch i. Phía tr c m i có m y tr m lính ã xu ng tàu t h i s m mai, nên ng lóng nhóng ngó lên b , k ch ch vui c i, ng i l y kh n lau n c t. Tr i càng tr a thiên h xu ng tàu càng thêm ông. Cách m t lát th y có 4 cái xe kéo ch y xu ng n a. Cái xe i tr c không có ai ng i duy ch cái r ng l n trên n p có nhãn nh v y: Monsieur LÊ HI N VINH Médecin auxiliaire Marseille Cái xe k ó thì có m t ng i ng i. Ch ng xe ng ng, m t m b ph r i ng i y b c ra, thì th y m t ng i àn ông tr c ch ng 32 ho c 35 tu i, m t mày sáng láng, b t ng g n gàng, u i nón n màu xám, mình choàng áo m a màu "nu", không rõ m c áo gì. Nh ng mà th y lòi hai ng qu n ra thì bi t y ph c toàn ng n xám. 1 t lo i m n b ng v i b Chút ph n linh inh 2 www.hobieuchanh.com Ai th y cái r ng l n c ng u ngó mà h ngó th y nhãn trên n p r ng i thì t nhiên bi t ng i y tên là Lê Hi n Vinh. Cái xe t i sau n a l i có m t ng i àn bà ng i v i m t a con gái nh ch ng 12 tu i. Ng i àn bà n y v i a con nh u m c áo l nh, song y ph c t m th ng ch không ph i t t, mà g ng m t coi không c vui. Còn cái xe sau chót thì m t tên gia inh v m v ng i, xe v a ng ng nó li n nh y xu ng r i l t t ch y ph v i tên xa phu t i tr c ó mà khiêng cái r ng em xu ng. Lê Hi n Vinh tay d t con gái, mi ng kêu tên gia inh y mà h i r ng: - Em bi t phòng c a qua không? con bi t. Cái phòng s 7, ông ch cho con h i s m mai ó ph i không? , ph i. Em bi u s p xa phu khiêng r ng xu ng tr c i r i em d i tàu ch i mà coi ch ng. Ch ng tàu g n ch y qua xu ng r i em s lên. - Vâng. Tên trai y ph v i hai a xa phu khiêng r ng lên thang. a con gái m i i Lê Hi n Vinh r ng: - Bây gi m y gi ó ba? Lê Hi n Vinh móc ng h trong túi ra coi r i áp r ng: - 11 gi 3 kh c! Ng i àn bà i chung m t l t h i nãy ó là oàn Thu Vân v c a Hi n Vinh, m i b c l i g n mà nói r ng: - Tàu m t gi m i ch y, n u v y thì mình còn nói chuy n ch i ch n t gi n a. Lê Hi n Vinh day l i c i, r i cúi xu ng ôm m t con mà hun ch t ch t và d n ng: - Ba i r i, con nhà ph i ráng mà h c, ch ng có ham ch i nghe hôn con. Má con d y bi u con ph i nghe l i, n u con c ng u c ng c , ba gi n không thèm v nhà a. Con nh n m tay, níu áo cha nó r i c i nói r ng: - Ba v mau mau nghe hôn ba, ba ng có g t con v i má a. nhà con ráng h c ng n m nay con thi l y b ng s h c cho ba coi. Lê Hi n Vinh nghe con nói nh v y thì cu i xu ng hun n a, r i m i day l i n v r ng: - Mình ph i nh l i d n nhé! Th nào mình c ng ngoài n y ch tôi, ch ng v Sài Gòn, b i vì mình v ông già càng gi n thêm ch không ích gì. Mà mình c ng nh h i th m coi ch hai Thình ch em con Thu Ba i âu; u bi t ch thì m n ng i ta em nó ra mà nuôi; ph i ráng mà tìm nó ch ng b nó t i nghi p. Thu Vân nghe m y l i ch ng d n thì r ng r ng n c m t, ngh n ngào trong , không nói chi c h t. Hi n Vinh th y v bu n, không mu n d n dò chi n a bèn ki m chuy n khác mà nói r ng: - Chi c tàu n y l n, i v ng quá. H i s m mai tôi r mình xu ng coi ch i mình không ch u i, phòng r ng rãi, ch không l m t m nh m y chi c tàu nh v y. Chút ph n linh inh 3 www.hobieuchanh.com Thu vân c l ng thinh hoài, m t lát l y kh n lau n c m t m t l n. Hi n Vinh th y v y trong lòng au n không bi t ch ng nào, không dám ngó v nhìn con, c day m t qua phía chi c tàu r i ki m chuy n khác mà nói n a r ng: ngoài B c có th m a phùn khó ch u quá, mình l nh hôn? n u có l nh thì em con v . Thu Vân l c u r i nói nh r ng: - Không l nh âu. ng coi tàu ch y ch i. Thu Vân nói ch i mà gi ng nghe bu n th m l m; làm cho Hi n Vinh ch u không c; mu n ki m chuy n nói cho v con gi i bu n, mà s nói ra ti ng b u b o i v con càng bu n thêm n a, nên ng trân trân, không nói chi c. May lúc y tên xa phu em r ng lên phòng r i tr xu ng. Hi n Vinh móc túi l y ti n tr b t cho ba cái xe, còn m t cái thì c m l i ó ng cho v con v . Hàng hoá ã c t lên tàu h t r i, nên máy không quay n a. Nh ng ng i i a bà con, anh em i Sài Gòn, ho c i Tây, r nh rang nên i xu ng t i d i tàu, thì n l n c ng ã tr lên b . Hi n Vinh móc ng h ra coi n a, th y ã 12 gi r i r i, day l i nói v i v r ng: n t i gi xu ng tàu r i, m con nhà m nh gi i nhé, t i âu tôi g i th i ó cho mà hay, ng có bu n, mình ráng nhà ch u c c vài ba n m tôi v , không h i chi âu mà s . Thu Vân ngó ch ng áp r ng: - Em c ng chúc anh i m nh gi i. Nàng nói có m y l i mà n c m t tuôn nh m a, không nói chi c n a. Hi n Vinh au n quá, nên l t t ôm con hun, r i b c l i thang i xu ng tàu, không dám ngó m t v . Con nh th y cha i, l i th y m khóc, tuy nó ch a hi u v bi t ch ng, cha lìa con au n là th nào, nh ng nó c ng m i lòng, nên ng ngó theo cha mà n c m t tuôn r i không c m l i c. Hi n Vinh lên kh i thang r i i khu t, m con Thu Vân ngó hoài mà không th y n a. Cách ch ng 5 phút, b ng th y tên gia inh coi khiêng r ng xu ng h i nãy c l i thang mà tr lên b . Con nh tên là Thu Cúc, l t t ngo t tay kêu mà h i ng: - Ba em âu m t r i anh B y? - Ông còn trong phòng. - Tàu ch a ch y, sao ba không ra ng ngoài mà ch i nh h ó, l i trong phòng làm chi v y? ng c t m t chút r i ng ra. Thu Cúc nghe nói v y thì m ng nên chong m t ngó cái c a ch u thang hoài, có ý trông cha ra ng ó, ng cho mình th y m t thêm giây lát n a. M a tuôn lác ác, gió th i lao xao, m con Thu Vân m c áo l nh, tay che dù, mà n c m a t m t, h i gió l ng l nh l o. Thu Cúc ng t a m t bên m mà núp gió, song m t ngó xu ng tàu hoài. Cách m t h i Thu Vân ch d i tàu và trên t ng trên mà nói i con r ng: - Kìa ba con kia kìa! Con th y hôn? ng g n ông Tây i nón n xám ó. Thu Cúc ngó theo tay c a m , ch ng dòm th y c cha r i, thì m ng r t s c, nên tay thì ngo t, còn mi ng thì kêu: Chút ph n linh inh 4 www.hobieuchanh.com - Ba, ba! Ba i m nh gi i nghe hôn ba! Sao ba lên ng ó? Thu Vân nói r ng: - Xa quá, con nói ba con không nghe âu. Phòng c a ba con g n ch ó nên ng ó. Thu Cúc áp r ng: y mà nãy gi con dòm ch u cái thang ó hoài ch ! - Ch ó c a xu ng tàu. Phòng c a ba con t ng trên ch không ph i ch ó. i xích ra ngoài ng g n c u m t chút coi ba có nói chuy n chi hôn má. Hai m con l n l n i n i ra g n chi c tàu. Hi n Vinh ng trên tàu c l y tay ngo t hoài ch không nói chi h t. Thình lình nghe ti ng chuông rung d i tàu, r i th y ng i ta chen ch cái thang, giành nhau mà tr lên b . Cách ch ng bao lâu th i súp-lê2 nghe r n tai r i m dây. Tàu qu t máy nghe r m r m, hai ng khói th y khói lên en k ch. Thu Vân v i Thu Cúc, t nhìn Hi n Vinh không dám nháy, n c m t ch y có gi t theo gò má r i hòa v i c m a. Hi n Vinh ng trên tàu c ng ngó v con trân trân, c p m t t d m, nh ng s v con th y nên không dám l y kh n lau. Tàu l n l n dang ra gi a sông, m i ti ng ch n v t qu t n c nó làm au n Thu Vân c ng nh nó qu t trong gan ru t. Tàu ng s ng ngay gi a sông r i r r ch y t i. Thu Vân ngó theo thì th y ch ng c ng còn ng ch ó mà ngo t mình. Cô n r n tay ch n ch u không n i n a, nên s p dù d m m a ngó cho d . Thu Cúc ng d m m a ng ngo t mà kêu "Ba" om sòm. Phía sau l ng h v con c a lính xu ng ó a ch ng, a cha c ng u khóc h t th y. Tàu ch y ã xa r i, dòm không th y rõ ng i d i tàu n a, thiên h l n l n kéo nhau i v . Hai m con Thu Vân che dù ng i ch m h m t i ó mà ngó theo hoài, không ch u v v i h . Tàu ch y khu t r i, duy còn th y khói bay xa xa mà thôi, mà Thu Vân ng không v , ng i t i ây mà trí nh d i chi c tàu, th y mình ng t a m t bên ch ng, th y ch ng hun con, th y con níu tay ch ng, nghe ch ng nhà d n ráng nuôi con, nghe ch ng chúc nhà m nh gi i, nghe bi u i v k o l nh, th y ch ng a tay mà ngo t mình, tai c lóng nghe, m t c ngó th y hoài, nên ng d y mà i không c. Thu Cúc th y thiên h v h t r i, duy còn có m t cái xe kéo ch ó mà thôi, nên ngó m mà nói nh nh r ng: - Thôi i v má. Ba i r i mình còn ây làm gì? Mình v nhà ch ba c ng c mà. Thu Vân nghe ti ng con nói d ng nh t nh gi c m ng, nên vùng ng d y i d t con i l i xe. i m i c vài b c, cô ta l i ng l i, ngó mong phía tàu ch y, l y kh n lau n c m t r i th ra. Thu Cúc th y m nh th thì c ng bu n nghi n trong lòng, nên ng n m tay m không bi u v n a. M con ng ngó tr c t thì th y d i sông minh mông dòng n c, trên tr i mù m t v ng mây, ng i ã bu n mà c nh l i thêm bu n, n c minh mông a khách bi t ly, mây m t mù che 2 (souffler): thúc còi tàu Chút ph n linh inh ng 5 www.hobieuchanh.com i l u l c... Hai m con nhìn c nh và nhìn nhau mà khóc, khóc m t h i n a r i i ch u lên xe v . Hi n Vinh làm vi c t i nhà th ng H i Phòng m y n m nay m n m t c n ph tr ch t i ng Bonnal v i v con. Thu Vân d t con v n nhà thì ng h ã gõ 3 gi . Th ng B y v tr c ph v i vú già d n d p quét t c trong nhà, b i v y Thu Vân b c vô thì th y bàn gh ã s p t ch nào h c n y, ch không còn l n n nh m y b a tr c n a. Tr i l nh quá nên m con Thu Vân vô nhà r i thì vú già óng c a l i li n. Thu Vân n m co ro trên ván, bi u vú già i l y m n em ra p cho nàng. Th ng B y v n èn lên r i i ra nhà sau. Vú già c ng d t Thu Cúc ra nhà sau thay qu n áo. Thu Vân n m lim dim, trong trí c t ng t i ch ng, th y ch ng ng d i tàu, th y tàu l t ra kh i r i b gió d p sóng d i ch ng m i h p lái, nghiêng qua l c i. M t giây lâu cô m m t ra nhìn trên bàn vi t thì th y m y cu n sách c a ch ng hay c còn s p trên bàn, cái gh ban êm ch ng hay ng i vi t c ng còn ó, hình t còn ây mà nh ng i i v ng, thì chín chi u ru t th t lã chã dòng châu. Chi u a y nàng không n c m, làm cho Thu Cúc không vui nên c ng không n c. i l i khí tr i càng l nh h n lúc ban ngày. Thu Vân p m n n m thiêm thi p r i ng quên, chiêm bao th y ch ng v d n r ng: - Mình nhà m nh gi i, ph i ráng mà d y con, tôi i vài ba n m tôi v , ng có bu n. ng h gõ 10 gi , làm v tan gi c m ng. Thu Vân th c d y ng i suy ngh ng: “Ch ng mình vì mình nên ph i l t bi n b ng ngàn, mà l p chút công danh, ng chu c t i b t hi u. Khi tr c mình c m cái tình c a ch ng r t n ng, r i sau mình mang cái ngh a c a ch ng r t dày, trót h n 10 n m nay mình ch a h tr c. Nay ch ng mình mu n v n ni m ph t , mu n tr n o phu thê, nên b c ch n ra i, ch ng bi u mình làm vi c chi khó, duy d n mình ng bu n r u, ph i ráng nuôi con ch ngày sum hi p, n u mình n m co mà khóc hoài thì té ra mình trái ý ch ng mình l m, th ng ch ng thì ph i nghe l i ch ng, ch th ng ch ng mà trái ý ch ng thì th ng n i gì“. Thu Vân ngh nh v y nên l y kh n lau n c m t r i kêu vú già bi u d n c m mình n. Thu Cúc ang n m thiu thiu ng trong bu ng nghe ti ng m nói nên th c y ch y ra, r i m con n c m v i nhau, c ng nh ngày th ng, không bu n th m a. Chút ph n linh inh 6 www.hobieuchanh.com II ng ch tình thuy n quyên th t ti t Nghiêm gia phong ngh ch t ly h ng Ông th y thu c Lê Hi n Vinh t bi t v con xu ng tàu sang Pháp qu c ây là con c a ông c u H i ng Lê Hi n t Nha Mân thu c t nh Sa éc. Ông Lê Hi n t là ng i tánh tình ch n chánh, c x nghiêm ngh , bình sanh ông làm vi c gì thì ông suy xét chính ch n r i ông m i làm, mà h ông làm thì ph i thành t u c ông m i nghe, ch ông không ch u t ch t, vui âu chúc ó nh thiên h . Khi còn trai, ông hay kén v , mà thi t ông kén c ng gi i, nên v ch ng v i nhau tâm u ý hi p, ch ng có ôi l a nào b ng. Ông c i v n m n m sau m i sanh Lê Hi n Vinh r i thôi, ch không thêm n nào n a. Khi Hi n Vinh c 8 tu i, bà au s sài ít ngày r i ch t thình lình. Ông b n bu n não vô cùng, mà s ch p n i không b ng ng i x a, nên ông m t mình nuôi con, không thèm c i v khác. Ông có m t a con, nên ông c ng l m, nh ng cách c ng con c a ông ch ng ph i ông mu n v t gì ông cho v t y, con mu n nói sao ông nghe theo v y nh thiên . Ông c ng con mà l i nghiêm ngh v i con, êm ngày ông ch bi u ng ngay o ph i cho con, ông khuyên con ph i ráng h c cho gi i ng làm vinh hi n tông môn. B a nào con nói ti ng chi sai hay là con h c bài quên, thì ông c ng n m dài mà ánh òn, d u ai n n n xin cho m y i n a ông c ng không dung th . Nh ông nghiêm tr nh v y, nên Lê Hi n Vinh m i 14 tu i mà thi u vào tr ng l n M Tho. H c M Tho mãn hai n m r i chàng m i lên tr ng Chasseloup Laubat. Sài Gòn ông có quen ông Phán Nguy n V n Kim, g c Nha Mân, nên ông g i g m Hi n Vinh cho ông Phán ng m y b a chúa nh t Hi n Vinh ra ch i có ch n ch ngh . Ông Phán Kinh l i còn quen m t th y c u thông ngôn toà án Trà Vinh tên là oàn Thanh B ch c ng có g i ông m t a cháu gái tên là oàn Thu Vân, tu i c ng p x v i Lê Hi n Vinh ang h c t i Nhà tr ng3; chúa nh t ông Phán Kim c ng r c ra ch i cho thong th . ch ng ông phán Kim không có con, nên ông th y Hi n Vinh tánh tình m m ng ông th ng. Còn bà th y Thu Vân dung h nh oan trang bà m n. i v y h chúa nh t có hai tr ra tr ng thì ông th ng hay d t Hi n Vinh i ch i. Còn bà nhà d y Thu Vân ho c vá may, ho c làm bánh. Hi n Vinh v i Thu Vân g p nhau t i nhà ông Phán trong m y tháng u thì h i b ng b i v y tuy n b a c m ng i n chung v i nhau m t mâm, song ai gi ph n n y, ch ng h nói chuy n v i nhau mà c ng ch ng h dám ngó nhau cho chán ch ng. ch ng ông Phán Kim th y hai tr nh a nào tánh n t c ng khít khao nên hai ông bà ch ng nghi ng i chi h t. M i b a chúa nh t hai tr g p nhau hoài, cho n bãi tr ng a nào v x n y mà c ng ch a quen v i nhau. Ch ng hi u trong lúc bãi tr ng nhà hai a nó i trí th nào, mà n ch ng khai tr ng chúng nó 3 tr ng n do nhà th qu n lý, c ng g i là „tr ng bà ph c“ Chút ph n linh inh 7 www.hobieuchanh.com tr lên Sài Gòn g p nhau l n u, thì Thu Vân l i chào Hi n Vinh và h i th m bác i nhà m nh gi i hay không, còn Hi n Vinh m ng r , thu t chuy n i ng th y tàu ng ghe chìm cho Thu Vân nghe, hai ng không b ng kiêng dè nh tr c. ó v sau, Hi n Vinh và Thu Vân quen v i nhau r i m i b a chúa nh t p nhau khi thì Thu Vân c y Hi n Vinh c t ngh a bài giùm cho cô làm, khi thì Hi n Vinh c y Thu Vân k t nút áo c a chàng, song hai àng c ng gi gìn nghiêm ngh , áng vi c nói m i nói, ph i ch c i m i c i, ch ch ng bao gi có ti ng l l i, ho c có mòi b t chánh. Nh ng n u ai ý rình coi, thì t s th y b a nào Hi n Vinh ra nhà ông Phán tr c, mà Thu Vân ch a ra, thì chàng không ch u thay i qu n áo. Chàng c ra tr c c a dòm ch ng h th y d ng Thu Vân ng i xe kéo g n t i, thì m t mày chàng i rói. Có khi nhà ông Phán, chàng n m d i gh c sách, nàng ng i trên ván thêu kh n, m t lát chàng che sách r i li c ngó tr m nàng, m t lát nàng ng c m t ngó ra ng, mà m i l n ngó ra ng thì nàng u ngó chàng. Nhi u lúc hai m t p nhau, thì c hai u day ch khác, coi có mòi th n thùa e l . Ng i thông hi u tâm lý ái tình th y c ch c a hai tr nh v y thì bi t ngay rõ ràng lòng d c a chúng. Nh ng vì v ch ng ông Phán già c l i vô ý, nên không dè vi c chi h t. Tuy y hai tr d u th ng nhau thì th ng tr m, d u nh nhau thì nh th m, ch c ng ch a t tình v i nhau bao gi . Hi n Vinh h c tr ng Chasseloup Laubat ã hai n m r i thi u lãnh b ng t t nghi p. Chàng ch r ng ra nhà ông Phán Kim s a so n mà v , l i g p Thu Vân ng em r ng ra ó. V ch ng ông Phán nghe Hi n Vinh thi u m ng r l ng ng. Thu Vân nghe tin nàng c ng vui m ng. Song nàng ng i mà ngó Hi n Vinh ch nàng không nói chi h t. Ông Phán h i Hi n Vinh thi u r i tính i làm thông ngôn, ký l c hay làm th y giáo? Chàng t r ng cha c a chàng ã nh t nh h chàng thi u r i thì ph i ra Hà N i h c tr ng thu c thêm 4 n m n a, ch không ch u cho làm vi c li n. Thu Vân nghe nói nh v y chúm chím c i, coi b nàng c ý l m. Sáng b a sau, Hi n Vinh ch r ng ra xe l a mà v . Thu Vân c ng v cùng m t ngày, song nàng chàng i r i nàng m i i sau. Ra t i nhà ga hai àng g p nhau, tuy không h n tr c mà Hi n Vinh c ng không l y làm l . Thu Vân m n Hi n Vinh mua gi y xe l a giùm, r i hai tr m i t lên xe, m i ng i ng i m t cái b ng âu m t v i nhau. T khi lên xe cho t i lúc xe l a ch y, hai tr ít nói chuy n v i nhau. Mà có nói thì nói chuy n qua loa, ch không nói chuy n cao xa. Xe ch y xu ng t i B n L c r i li t máy không ch y c n a. Th y p ga ph i ánh dây thép v Sài Gòn ng kêu u máy khác xu ng kéo. Trong lúc xe n m ch , hành khách ng i g n hai tr u xu ng t i ch i. Hi n Vinh v i Thu Vân ng i trên xe m i h i th m vi c nhà nhau. Ch ng y Thu Vân i hay Hi n Vinh là con c a ông Lê Hi n t, lúc ó ng làm ngh viên H i ng qu n h t, nhà Nha Mân, có m t cái lò g ch l n, bán g ch ngói m i n m l i ba n ngàn ng l i có ru ng t nhi u, m i n m huê l i t i n m sáu ngàn gi lúa. Mà ng ch ng y Hi n Vinh m i hay Thu Vân là con ông oàn Thu Long Ti u C n, Chút ph n linh inh 8 www.hobieuchanh.com thu c t nh Trà Vinh, cha m nàng ã khu t s m, có l i cho nàng hai ngàn ng c. Chú c a nàng là oàn Thanh B ch, c u thông ngôn toà án, t i Ba Se, lãnh c gi giùm và em nàng v nuôi. V chú c a nàng giàu l n, có 5 ng i con trai mà không con gái, nên v ch ng ông c ng nàng, nuôi nàng làm con cho nàng i h c, th ng nói ngày sau c ng chia cho nàng m t ph n n nh m y a con trai v y. Xe l a ráp u khác ch y xu ng t i M Tho, thì 10 gi 30 r i, tàu Sa éc còn u ch hành khách, còn tàu Trà Vinh thì ã ch y tr c t bao gi r i... Thu Vân l y làm b i r i không bi t li u l nào. Hi n Vinh ngh nàng là ph n gái, nàng b v t mình t i M Tho t i nghi p, nên chàng còn b n dùng thì tàu Sa éc m dây ch y tu t. Hai tr cùng th ph i vô khách s n m n m i a m t c n phòng mà ngh ch sáng b a sau r i s hay. Hi n Vinh là trai có tài, Thu Vân là gái có s c. Hai àng g n hai n m tuy không nói ra, song ã v n vít m i tình trong lòng r i. Hôm nay g n g i nhau n i x , không ai bi t mình là ai, n chung v i nhau, không d gi n t d n lòng cho ng, i v y nh n cái c nh ng y mà bày t ý v i nhau, r i trong kho ng êm v ng canh khuya, m i ch non th bi n, ón gió r c m a, n sáng b a sau, lúc d t nhau xu ng tàu k i Sa éc, k v Trà Vinh, thì c hai u b n r n bâng khuâng, d ng nh không mu n chia lìa nhau v y. n lúc khai tr ng, Hi n Vinh lên Sài Gòn tr c ng l y gi y tàu ra Hà N i c tr ng thu c. B i v y chàng không g p m t Thu Vân c, ch ng Thu Vân lên i nhà ông Phán, nghe bà Phán nói Hi n Vinh ã i Hà N i cách n a tháng tr c i, thì nàng bu n dàu dàu. Hi n Vinh ra B c Vi t mà h c, h trí r nh rang thì th ng nh g ng m t, bàn tay, gi ng c i, ti ng nói, b ng t ng i c a Thu Vân hoài. Chàng th ng c nguy n thi u th y thu c r i thì chàng s th a v i cha ng i c i Thu Vân cho chàng. D u có ch nào giàu có, xinh p h n n a chàng ng không màng. Chàng h c c h n ba tháng, b a n chàng ti p c th c a Thu Vân. Chàng c th mà n c m t nh gi t, m hôi t m. Vì trong th Thu Vân khóc và t cho chàng bi t r ng nàng ã có thai h n 5 tháng, và nàng quy t t v n mà ch t, ng kh i nh c tông môn, kh i b chú r y, và kh i h ng i v i thiên h . Hi n Vinh tuy khóc, mà chàng không thèm suy ngh chi h t. Chàng c th r i li n l y gi y vi t tr l i cho nàng. Chàng xin nàng tha l i chàng ã ép li u nài hoa hôm n , nên ngày nay nàng ph i x ti t ô danh. Chàng th v i nàng r ng th nào chàng c ng r a danh cho nàng, th nào chàng c ng làm cha a nh trong b ng, chàng h a v i nàng ng chàng s vi t th cho cha xin cha xu ng Sa éc t thi t v i ông oàn Thanh ch, r i xin c i nàng cho chàng. Chàng l i d n nàng ph i b tr ng ra nhà ông phán Kim, t thi t cho ông bà Phán bi t, r i xin l i ó mà ch tin t c. Chàng vi t th cho nàng r i, chàng vi t luôn cho cha và cho ông phán Kim i ng i m t b c th , y nh l i chàng h a v i nàng. Cách h n m t tháng chàng ti p c th c a nàng nói r ng nàng ã ra t i nhà ông phán Kim r i, v ch ng ông Phán c ng th ng thân nàng, nên ch ng có l i n ng nh chi h t. Cách h n m t tháng n a chàng ti p c m t b c th khác c a nàng t r ng ch ng bi t cha c a Chút ph n linh inh 9 www.hobieuchanh.com chàng có nói gì hay không, mà chú thím c a nàng lên ki m nàng r i ánh ch i và m tuy t i không cho v nhà n a. Chú thím nàng l i li ng hai ngàn ng b c c a cha nàng h i tr c mà tr l i cho nàng. M i l n c th nàng thì Hi n Vinh tr l i li n và l n nào vi t th cho nàng chàng c ng th th t s làm cho v n v ph n nam nhi, d u th nào chàng c ng u ch a danh d c a nàng, chàng khuyên nàng ph i ráng ch u h ng i ít tháng, i bãi tr ng chàng v r i s hay. Chàng trông th c a cha h t s c, mà t ngày chàng t vi c Thu Vân thì chàng không c b c th nào n a h t, duy ch có m i tháng chàng c m t cái ng- a4 10 ng b c mà thôi. Còn vài ba tháng n a bãi tr ng thì chàng c tin nàng ã sanh m t a con gái t i nhà b o sanh Ch L n. Nàng t tên a nh là Thu Ba. Cách ít ngày chàng c th c a nàng nói nàng b nh nên không có s a cho con bú nàng ph i m n vú nuôi con. Ng i ta th ng nói ngày qua tháng l i nh thoi a mà Hi n Vinh trông g n t h i m i t i bãi tr ng. Tàu v a ghé b n Sài Gòn thì chàng lên xe ch y ri t qua nhà ông phán Kim. V ch ng ông phán Kim thì m ng r , còn Hi n Vinh v i Thu Vân thì ng i ng d a trên bàn, ng i ng i trên góc ván mà khóc. Bi l y m t h i i m i ch u lo tính. Hi n Vinh b c l i b ng con mà hun, bà Phán th y v y m i lòng nên bà a n c m t. Hi n Vinh b ng con ng i trên gh và nói v i Thu Vân tr c m t ch ng ông Phán r ng: - Tôi v n bi t cha tôi nghiêm ngh l m, h tôi làm vi c chi trái o ngh a thì không khi nào cha tôi dung th . Tôi v ây ch c là b òn. Tuy v y mà vi c tôi làm thì tôi ch u, thà tôi ch t ch tôi th quy t ch ng khi nào cho ng i àn bà vì tôi mà x ti t ô danh. Qua nói ây có ông Phán bà Phán làm ch ng cho qua d u th nào qua c ng ph i chu c cái l i c a qua. Qua là ng i có h c không l qua khi p nh c n n i cho ph n em có con mà không ch ng, còn con Thu Ba có m mà không cha âu. Thu Vân ng i cúi u mà khóc không nói chi h t. Hi n Vinh v nhà, v a b c vô t i c a thì ông Lê Hi n t rút roi r t ánh ch i om sòm r ng: y là quân mèo àng chó m thì ra ngoài ch , không c phép vô nhà tao n a, cái dòng c a tao không có nh nhu c nh m y. M y ng có ây mà lây ti ng x u cho tao. Hi n Vinh khóc l y cha ch ng nào, cha chàng càng ánh thêm ch ng n y, nên chàng mu n nói mà không nói c ti ng chi h t. Ông i xô chàng ra ngoài ng, r i óng c a l i, không cho chàng vô. Chàng cùng th ph i i l i nhà quen g n mà u. Ng i l i xóm ai th y tánh ông i ng t g t gao c ng phi n, r i th y thân Hi n Vinh b i r i c ng th ng, b i y có ng i l i nhà ông H i ng mà n n n ông, nói r ng b t b ánh con sao ành, vi c ã l ra r i còn r y rà chi n a; khi không mà có dâu, có cháu n i, v y c ng là có ph c, ch ch p kinh quá thì ph i r ôi l a c a tr nh , d ng y c ng t i nghi p cho chúng nó l m. Ng i ta nói nh v y thì úng lý, nh ng vì tánh c a ông i ng không nh tánh ng i khác, b i v y ông c h n không ch u nghe ông nói 4 (mandat): b u phi u Chút ph n linh inh 10 www.hobieuchanh.com quy t r ng Hi n Vinh ngày nào còn h c thì ông còn cho ti n hoài, song ông nh t nh d t tình cha con, h ông còn s ng thì ông c m tuy t không cho Hi n Vinh th y t ông n a. Hi n Vinh c y m t b ng b i c a ông nói giùm, mà ông c ng không xiêu lòng. Chàng l y làm b i r i u phi n, m t bên là th o thân, m t bên là danh d chàng không bi t li u l nào. Chàng suy ngh m y ngày r i r i n c m t mà tr lên Sài Gòn, thu t vi c nhà cho ông Phán v i Thu Vân nghe. Thu Vân au lòng h t s c, song nàng gi vui c theo khuyên chàng ch ng nên vì nàng mà l i o làm con. Nàng nói r ng ph n nàng côi cút, d u x u hay t t hay là ch t s ng c ng ch ng quan h chi, ch ph n chàng có m t cha già, n u làm trái ý cha thì t i t l n l m. Hi n Vinh áp r ng ã bi t làm con mà ngh ch cha thì là tr ng t i, nh ng bây gi cha ã gi n r i cha ã c m tuy t không cho th y m t n a, v y thì chàng ph i nh m m t a ch n mà b c trong ng i, coi t o hoá khi n thân ph n chàng ra th nào, ch chàng không có th nào lìa nàng và con Thu Ba c. i l i, ông Phán bà Phán ng h t, ch vú tên là hai Thình d con Thu Ba ng trong bu ng. Hi n Vinh v i Thu Vân n m trên b ván phía tr c nói chuy n v i nhau. Chàng tính em nàng ra B c Vi t mà v i chàng, còn nàng thì c khuyên chàng ph i b m con nàng ng kh i ngh ch ý cha n a. Nói chuy n n khuya, chàng mòn m i ng quên. Nàng lén ng i d y m c a i ra ngoài. Chàng nghe c a m m t cái k t, l t t ngóc u mà dòm. Chàng th y nàng ng d i g c me, rút s i dây l ng ra ng m mi ng r i nh m nhía mu n leo lên cây me. Chàng bi t nàng tính t v n nên l t t xô c a ch y ra. Nàng th y vi c ã u r i nên ng kh ng mà khóc. Chàng h i nàng mu n làm vi c gì v y. Nàng khóc thi t r ng mu n ch t ph t cho r i, ng chàng kh i mang t i th t hi u. Hi n Vinh ng v n vai nàng mà khóc, chàng bi t lòng d nàng ch ng nào, càng kính tr ng nàng ch ng y. Chàng ph i khuyên nàng h t s c, nàng m i b không tính chuy n t v n n a. i h i không bao lâu k t i ngày khai tr ng, Hi n Vinh s a so n em v con i ra c, ch hai Thình c ng s n lòng i theo Thu Vân. Nh có hai ngàn ng b c c a chú nàng tr l i ó nên nàng kh i ói l nh. Gi y tàu mua xong r i thì con Thu Ba l i au ban nên xu ng tàu không ti n. Thu Vân tính l i ch con m nh r i m con s ra sau. Hi n Vinh s nàng l i bu n u r i nàng t v n n a, nên chàng không ch u c nài n bi u nàng ph i i m t l t. ch ng ông Phán ch u lãnh ch vú v i con Thu Ba, ch ng nào con Thu Ba m nh r i ông s mua gi y tàu giùm cho ch vú em ra sau. Hi n Vinh g i b c l i cho ông Phán r i v ch ng t giã con xu ng tàu ra B c. Chàng t i Hà N i r i ánh dây thép cho ông Phán h i th m con Thu Ba ã m nh hay ch a, ông Phán tr l i nó ã m nh r i, có l k tàu sau ra c. n k tàu sau, Hi n Vinh xu ng H i Phòng ón r c, thì không có ch vú. Chàng ánh dây thép h i ông Phán thì ông không tr l i. Chàng nóng n y, l p ánh dây thép, l p g i th , ón hai, ba k tàu mà không th y chi h t. Hi n Vinh vi t th cho ng i b n h c c c y l i nhà ông phán Kim h i th m giùm. Cách ít ngày ng i y tr l i nói r ng v ch ng ông Phán trong ba ngày mà ch t h t, còn ch vú không bi t âu. V ch ng Hi n Vinh khóc mà ch u. Chút ph n linh inh 11 www.hobieuchanh.com n bãi tr ng, Hi n Vinh Thu Vân l i Hà N i, còn chàng v Sài Gòn tr c th m cha, sau tìm con luôn th . Chàng tìm con không c, mà c ng không th v nhà cha c. Chàng tr ra v ch ng r t bu n, may trong ít tháng sau Thu Vân sanh cm t a con gái n a, t tên là Thu Cúc, nên v ch ng m i khuây ng c chút nh. Hi n Vinh m i tháng u c m t cái ng- a 10 ng b c. M i tháng chàng u có vi t th v th m cha, song ch ng h c th c a cha bao gi . Khi h c 4 n m thi u th y thu c r i. Hi n Vinh v th m cha, t ng cha ã nguôi ngoai t gi n ch ng dè v n nhà cha l i ánh i n a. Hi n Vinh bu n ý tr ra Hà N i, xin b làm th y thu c ngoài B c r i v ch ng h m hút x ng i, không dám léo v Nam n a. n n m 1917, con Thu Cúc c 12 tu i, b trên m i sai Hi n Vinh i qua Pháp giúp trong m y d ng ng tr b nh cho lính và th . Hi n Vinh d d không mu n i. Thu Vân khuyên ch ng th a d p y qua Pháp qu c h c thêm l y cho c ng bác s , may ra cha vui lòng h t gi n h n n a. Hi n Vinh ngh v có v n li ng vài ngàn, d u mình có i v nhà c ng ch ng i gì, nên chàng m i ch u i quy t l p công danh ng chu c t i th t hi u. B i duyên c nh v y nên m con Thu Vân m i a Hi n Vinh xu ng chi c tàu "H i Phòng" mà i Tây ó. Chút ph n linh inh 12 www.hobieuchanh.com III Nghe ch ng m t, v hi n lo áp ngh a Th ng con th , m y u ph i h i h ng Tr i ch a t i, nh ng vì m a tuôn lác ác, gió th i lao xao, khí tr i l nh l o, nên oàn Thu Vân bi u vú già óng c a r i nhúm m t lò l a cho m trong nhà. Thu Cúc v n èn lên r i l i ng i h c n i bàn vi t c a cha. Thu Vân n m trên ván g n ó, tai nghe con h c mà trí l i nh ch ng. Cách m t h i lâu Thu Vân nghe có ti ng gi y b c vô c a, k nghe ti ng gõ a l p c p. Nàng h i: - Ai ó? ngoài có ti ng tr l i: "Th ". Thu Cúc l t t ch y l i m c a. Có m t ng i thò tay vô mà a m t phong th r i b i li n. Thu Cúc m t tay khép c a, còn m t tay a th lên coi và nói r ng: - Úy! Th c a ba g i v má à! Ch c a ba ây, mà con d u óng Sài Gòn. Thu Vân l m c m ng i d y a tay ra, có ý bi u con trao th cho mình coi. Nàng xem ngoài bao, thi t qu ch c a ch ng. Nàng chúm chím c i r i xé bao r t k l ng và rút th ra xem. "Trên tàu H i Phòng, ngày 30-12-1917 Em ôi! H i s m mai n y tàu vô Sài Gòn. K tàu tr c qua ã có vi t th cho cha mà vi c qua i Tây, và xin cha lên ón ng cho qua th m m t chút, vì tàu không u lâu nên qua v Nha Mân không k p. Qua ch n tr a mà không th y cha xu ng tàu. Bu i chi u nay i coi s m y nhà khách s n h t th y, c ng không th y ch nào có biên tên h c a cha. y v y thì bi t n ngày nay cha c ng ch a h t gi n. Em ôi! Qua xét ph n qua, thi t qua mang ch b t hi u oan l m. Qua gi cho tr n cái danh d c a nam nhi c a qua, ch qua có làm nh c nhã tông môn ch nào âu mà cha gi n nên cha ành b qua. Cha v i qua mà xa nhau, y là t i m i ng i hi u ngh a danh d m t cách riêng. Theo ý cha thì ph n làm trai ch ng tính l p gia th t, ph i ch cha m ki m ch r i c y mai n nói mà c i cho l , n u ch ng làm nh v y thì x u h cho cha m . Còn theo qua thì ph n làm trai n u r i b t tình ng v n, mà làm cho h danh ti t m t ng i àn bà, thì d u th nào c ng ph i n i cái danh ti t c a ng i ta, n u không làm nh v y thì mình là b m bãi ch không ph i h c trò. Tuy qua không dám ngh lu n tánh ý c a cha, song trong trí qua oán ch c r ng qua không có l i. Ví d u ôi ta ân ái v i nhau m t giây lát, không có thai nghén chi, r i qua b em, qua c ng còn m t danh d thay, hu ng chi em ã l có con, n u qua b em thì qua ph i mang t i làm cho nh danh m t ng i àn bà, r i l i mang t i làm cho a nh không có cha n a th thì qua làm sao ng. Ôi thôi, vì qua bu n nên qua nh c chuy n c cho h h i m t chút, ch không ph i qua n n n vi c c a qua ã làm âu. Cái t i th t hi u c a qua thì qua xin c y Ph t Tr i soi xét. D u cha không th ng i n a, ôi ta c gi m t lòng kính tr ng Chút ph n linh inh 13 www.hobieuchanh.com cha luôn. Qua ch c m t ngày kia Ph t Tr i c ng xui khi n lòng cha t h i mà h t gi n ôi ta n a. Em ôi! Vì qua xét l i em khuyên ph i, nên qua m i ra i ây. V y em nhà em ph i th cho qua, coi ch ng cho con nó h c. M i tháng qua g i cho em phân n a s ng tiêu dùng, còn v n c a em thì em h u thân, ng có ham l i cho vay cho mà khó lòng. Em c y ch qua, ch ng v Sài Gòn. nhà n u có chuy n chi i r i thì em c y th y ba Thi n tính giùm cho. Qua i n âu s g i th n y cho em hay. Thu Cúc con ôi! Con ph i ráng h c nghe hôn, nh t là con ph i làm vui lòng má con luôn luôn, n u ba hay con trái ý má con thì ba bu n l m a. Ba g i hun con m t ngàn cái. LÊ HI N VINH" Thu Vân c th ch ng thì a n c m t, nh ng vì có con ng g n ó nên nàng ph i g ng làm khuây, không n khóc. Con Thu Cúc im c th r i nó i l y mà c. Ch ng c r i nó út vô bao t t tr l i cho m , r i i l i bàn vi t ng i ch ng tay lên trán, m t ngó trong sách mà trí l i ngh n chuy n c a cha. Thu Vân kéo g i mà n m, tay c m phong th , tay gác qua trán suy ngh . Trong nhà im lìm, duy có ng h treo trên vách ti ng nghe l c c c mà thôi. Thình lình con Thu Cúc h i m r ng: - Sao mà ông n i gi n ba hoài v y má? - Con h i làm chi? - Th y ba vi t th nên con h i cho bi t. Thu Vân th ra áp r ng: i ba con... v i má, nên ông n i con gi n. - Ông n i có gi n má không? - Gi n ch . h i tr c t i bây gi má có g p ông n i l n nào không? - Không. - Không có g p mà sao ông n i gi n? i ba con v i má, mà ông n i con không có c i, ông n i con nói má là h , nên ông n i con gi n. gi ng gì! T i má không v cho ông n i ngó th y nên ông n i gi n ch gì. Ông n i già không má? m nay ã sáu m i m t hay là sáu m i hai tu i gì ó r i. - Ph i mà ba má d t con v ông n i, con ngoáy tr u cho ông n i n, con ng n c cho ông u ng, trong ít b a thì ch c ông n i h t gi n. Má bi t nhà ông n i hôn? - Không. ch ng ba v con nói v i ba d t con v ông n i, ng th m ông n i cho bi t. Thu Vân nghe con nói nh v y thì t c c i nên day qua ngó con r i nói r ng: - Con léo v ó ông n i ánh n t ít ch ; r t i ba con kia còn ph i òn h t dám v n a thay. Chút ph n linh inh 14 www.hobieuchanh.com Không ánh âu, ông n i th ng con l m. Lâu lâu con th y ba vi t th g i cho ông Lê Hi n t Nha Mân, Sa éc, ph i ông n i ó hôn má? - Ph i. - Sao ba vi t th th m ông n i hoài, mà không vi t th cho bà n i? - Bà n i con còn âu mà vi t. - Ch t r i h má? . - M t l n má nói ông ngo i, bà ngo i ch t h t, té ra bà n i ch t n a. - Thôi, con lo h c bài r i ng ng sáng i h c. Thu Cúc nghe m bi u li n cúi xu ng h c bài. Thu Vân gi b c th c a ch ng ra xem n a. Ð ng h gõ 8 ti ng. Thu cúc x p sách v r i vô mùng ng . Thu Vân x p b c th b vào túi r i c ng t t èn i ng v i con. Con m i vô mùng m t lát thì ã ng khò, còn m n m lim dim tính vi c n y, nh chuy n n , nên ng không c. n 11 gi , Thu Vân ng i d y, r i b c ra ngoài. Nàng v n èn lên c th n a; c t h i r i nàng l y gi y vi t th cho ch ng: - "H i Phòng ngày 6 tháng giêng n m 1918. Anh ôi! Em m i ti p c th c a anh, em hay tin anh i ng bình an em m ng m. T ngày anh xu ng tàu i r i m con em nhà c ng vô s ; con Thu Cúc tuy nh c anh hoài, song nó c ng siêng h c nh th ng. Em xin anh trí thong th lo l p chút công danh ng cha vui lòng ho c may t gi n ôi ta n a. Anh ch ng nên bu n v tánh ý c a cha mà thêm l i, mà c ng ch ng nên lo cho thân ph n c a em mà nh c lòng. Em ã nói v i anh r ng, anh ã l y t cách quân t mà c u danh d cho em thì t nhiên em ph i lo làm cho tròn o v . Xin anh ng lo chi h t. Kính chúc anh l trình êm sóng, áo x bình an. Thu Vân" Thu Vân vi t th r i không bi t chàng i t i âu mà g i th theo, b i v y nàng ng i bàng hoàng m t h i r i x p b c th m i vi t ó mà út chung v i b c th a ch ng. Cách ch ng 10 b a n a nàng ti p c m t t m "Carte postale" ( u thi p) c a Hi n Vinh g i v . Coi con d u thì bi t g i t i Singapour. N a tháng sau, nàng l i ti p c m t t m "Carte postale" khác g i t i Colombo. Nàng c t m "Carte postale" sau n y h i 10 gi s m mai, nàng còn ng i xem hình và nhìn ch c a ch ng, thình lình có m t cái xe ng ng ngay c a, nàng v a ng c m t ngó ra th y th y Ba Thi n là ng i b n thân thi t c a ch ng trên xe nh y xu ng, r i x m x m i vô nhà. Thu Vân c tin c a ch ng ng m ng, k th y ng i b n c a ch ng t i nhà, có ý mu n em tin lành y mà khoe, nên th y Ba v a b c vô c a thì nàng li n nói r ng: Chút ph n linh inh 15 www.hobieuchanh.com Th y Ba, tôi m i c "Carte postale" c a ông th y thu c ây, ng g i t i Colombo. Ch c b a nay ông kh i Port Said r i. Th y ba Thi n ng kh ng t i c a châu mày mà h i r ng: h i s m mai t i gi ch có nghe vi c chi không? - Vi c chi? Tôi có nghe vi c chi âu! - Chi c tàu "H i Phòng" i qua a Trung H i b tàu l n c b n chìm r i. - Úy! Tr i i! Thi t nh v y hay sao? Ai nói v i th y ó? - Có dây thép ánh cho Chánh ph h i hôm. T h i s m mai cho t i bây gi ai c ng u hay bi t, ông ch tôi nói l i cho tôi hay, nên tôi l t t ch y l i ây. u v y ch ng tôi ch t r i còn gì! Thu Vân ng i khoanh tay trên ván mà khóc d m. Th y ba Thi n kéo gh mà ng i, m t có v bu n, song không nói chi h t. Thu Vân khóc m t h i r i h i r ng: - Tàu chìm nh ng th y có nghe nói có chi c tàu v t giùm hành khách hay không? Th y ba Thi n nh n m t l c u áp r ng: - Dây thép nói rõ l m, nói chi c "H i Phòng" b b n trong lúc ban êm, mà l i tr i dông m a, b i v y không có tàu nào c u k p. Chi c "H i Phòng" chìm, t tích t b n tàu t i hành khách c ng h n 500 ng i, u ch t ráo, không sót m t ng i nào. Thu Vân than khóc n a. Con Thu Cúc i h c v , v a b c vô c a, th y m ng i khóc k r m ra r m rít nó không hi u có vi c chi, nên ng kh ng l i mà ngó, Thu Vân kéo con l i ôm trong lòng r i khóc và nói r ng: Cha con ch t r i, con i! Tàu l n c b n chi c "H i Phòng" chìm, nên cha con ch t i. Thôi m c ng ch t cho r nh, ch s ng mà làm gì! Thu Cúc th y m khóc c ng khóc theo, song th y ba Thi n li c ngó nó thì th y t nó không bu n l m, d ng nh nó không tin l i m nó v a nói. Th y ba Thi n mu n an i Thu Vân nên ki m l i nói r ng: - Tuy dây thép nói nh v y, song mình c ng ch ng v i tin l m. V y xin ch hãy b t bu n r u, ch ít ngày nghe l i cho rõ r i m i dám ch c. Không bi t ch ng b n h m i nghe th p th , r i h ánh dây thép nói b ng nh y; tàu nào b b n c ng có v t c hành khách, có lý nào chi c "H i Phòng" chìm mà ng i d i tàu l i ch t h t i. Th y nói nh v y r i t giã mà v . Thu Vân bi t l i th y ba Thi n lu n ó là h u lý, nh ng nàng c ng không b t bu n r u c. Nàng c n m khóc hoài, bu i chi u bi u con nhà, không cho i h c a. Sáng b a sau nàng sai th ng B y i mua các th nh t báo Tây, Nam m i xu t n em v cho nàng c. T báo nào c ng u nói chi c "H i Phòng" b tàu l n b n chìm trong a Trung H i, h t th y ng i trong tàu u ch t chìm không còn s ng sót m t ng i nào. Tuy Thu Vân ch c ch ng ã ch t chìm r i song êm nào nàng c ng vái th m tr i t phò h cho tánh m ng ch ng nàng c v ng vàng, khi n xui trong êm bi - Chút ph n linh inh 16 www.hobieuchanh.com th m gi a bi n y có m t chi c tàu v t ch ng nàng, ch n u ch ng nàng ch t thì ch ng nh ng là m con nàng b v , mà bên ch ng nàng l i ph i tuy t h u n a. Nàng van vái r i trông i tin ch ng. Nàng trông cho n m t tháng r i mà không ti p c th c a ch ng, l i có ông quan n m m i nàng n mà cho hay r ng th y thu c Lê Hi n Vinh tháp tùng chi c tàu "H i Phòng" b tàu l n b n chìm, nên bi t tin. Nàng h t trông i c n a. Nàng bèn n u m t mâm c m cúng ch ng, r i con xé v i may tang ph c mà m c. Cách vài b a có th y ba Thi n n th m. Th y th y nàng bu n thì ki m l i khuyên gi i, r i h i nàng bây gi nàng tính v x hay là ây ki m ph ng th làm n. Thu Vân áp r ng: - Khi ông th y thu c ra i ng c n d n tôi ph i n ng náu ây mà ch ng. Ngày nay ch ng may ông ã khu t r i, tôi ch ng còn trông mong chi a. Nh ng tr c khi tôi theo ch ng tôi xu ng c u tuy n tôi ph i áp ngh a cho ch ng tôi xong r i m i ch t. Th y là b n thi t c a ch ng tôi ch c th y c ng ã rõ bi t ch ng tôi vì tôi mà ngh ch ý cha. C ng vì chuy n y nên ch ng tôi m i i Tây mà b m ng ây. V y bây gi tôi ph i làm th nào cho con nh c a tôi nó c g n ông n i nó, làm th nào cho ông n i nó b t gi n cha nó và em lòng th ng nó r i tôi s ch t. Th y ba Thi n g t u mà nói r ng: y l i ch nói, tôi kính ph c l m. Song tôi xin ch ng có ch t theo ch ng. Ch t chi v y? Bây gi anh ã khu t r i ch ph i s ng mà nuôi con ch . Thu Vân áp r ng: u ông n i nó ch u nuôi r i, thì có tôi n a c ng không ích gì. u không ích, ch c ng không h i. i l m ch ! N u có tôi thì ông n i nó nh vi c x a hoài, làm sao cho ông nguôi cái gi n c a ông c. - Theo ý tôi, h ch ch t thì ch có l i v i nh l m. i ch nào? Ch ng tôi vì danh d c a tôi mà ph i l i o cha con r i n i ph i táng m ng n a. Bây gi tôi ành tham s ng mà không lo tr ngh a cho ch ng tôi hay sao? Th y ba Thi n th y Thu Vân ã quy t chí, th y không dám cãi n a, nên th y c u ch u thua. Thu Vân có cho vay ti n ngày ti n tháng nên nàng ph i nán l i mà òi, nh ng vì nàng bu n r u quá nên òi ti n ch a r i mà nàng ã nhu m b nh, da m t vàng o, hình d ng m nhách. Nàng s ch t x ng i, con không th g p m t ông i c, nên nàng b n b bán c, tom góp ti n b c c m t ngàn r i ng i nh tháp tùng chi c tàu "Orénoque" mà v Sài Gòn. Th y ba Thi n th y nàng b nh nhi u, s i ng sá không kham, nên th y theo can gián xin nàng nán l i u ng thu c cho m nh r i s i. Nàng vì s ch t nên không ch u nghe, túng th th y ph i chi u lòng mua gi y tàu giùm r i a m con nàng xu ng tàu. Chút ph n linh inh 17 www.hobieuchanh.com IV p t i nhà, toan lo k sách, p ng i c , v i h i con th Tr i bi n mênh mông, gió tr ng man mác. Gi a l ng tr i tr ng treo g ng v c c, trên m t bi n gió th i sóng lao xao; tr ng d i n c vàng, n c chào tr ng l x . Chi c tàu "Orénoque" ch m i h ng nam mà ch y, r t tr ng tách n c, l t gió tuôn s ng. L i 12 gi khuya, b n tàu v i hành khách u an gi c, duy v phía sau i có hai ng i Tây còn n m trên gh nói chuy n v i ti ng ch n v t qu t qu t ùng ùng hoài mà thôi. con Thu Vân tr i chi u n m trên "boong"5 p m n mà ng . Thu Cúc ng c m t gi c r i m m t ra th y m u choàng kh n, mình m c áo l nh, ch n qu n m n n ng ng i khoanh tay ngó ra bi n. Nó l n l n ng i d y h i m : - Má ch a ng sao? - Ch a. a nay má còn m t n a hay không? a nay má b t m t, mà trong mình b n th n dã d i và n l nh quá. Sao con không ng i, m i n a êm con th c d y làm chi? Thu Cúc l ng thinh không tr l i, Thu Vân h i nh v y r i c ng b qua, cách t h i lâu, Thu Cúc l i h i: - Mình v Sài Gòn r i tìm n nhà ông n i mà hay là i âu má? Thu Vân day qua ngó con, a n c m t mà nói r ng: - Ph i ành li u v nhà ông n i con ch bi t i âu bây gi . Thu Vân ng ng m t h i r i nói ti p: y con, con còn nh d i, l thì má không nói vi c nhà cho con bi t. Ng t vì cha con ã m t r i má, thì b nh ho n không bi t ch t b a nào. V y má ph i nói chuy n gia o c a mình cho con rõ, ng phòng khi má ch t thình lình thì con bi t rõ bà con bên n i, bên ngo i mà tìm. Bà con bên má ch ng có ai ông, duy có m t ng i chú ru t tên là oàn Thanh B ch Ba Se, thu c t nh Trà Vinh. Còn phía bên n i c a con thì có m t ông n i con, tên là Lê Hi n t Nha Mân, thu c t nh Sa éc, h i tr c có làm H i ng. Ông n i con giàu có l n, có ru ng t, có lò g ch, ông sanh có m t mình ba con ó mà thôi, ch không có con nào khác. Bà con hai bên có bao nhiêu ó, con ph i ráng mà nh . Thu nay má tuy có chú, ba con tuy có cha, mà c ng nh không, b i vì ba v i má h i tr c g p nhau, hai bên u ghét h t th y. Chú c a má thì t má, còn ông n i c a con thì t ba con, nên ba con không bi t chú c a má là ai, má c ng ch a g p m t ông n i con l n nào. Ch chi ba con m nh gi i, thì ch ng nói làm chi, ng t vì ba con m t i v y nên má tính em con v cho ông n i con, ng nh r i má có ch t thì con có ch mà n ng nh , và ông n i con c ng có chút cháu h h . Ông 5 (pont): sàn tàu Chút ph n linh inh 18 www.hobieuchanh.com i ghét ba v i má l m, quy t nh không cho ba v i má th y m t. V y má tính v t i Nha Mân, má v i con ph i gi u gi m, ng nói thi t là con cháu chi h t, ph i l p th làm tôi t lân la d tình ý, ch ng nào ông n i con h t gi n r i s t thi t ch không nên nói li n. Má còn nói cho con bi t vi c n y a; con có m t ng i ch tên là Thu Ba, l n h n con m t tu i. H i ó m i c b n n m tháng thì ba v i má l c m t nó, m i m y n m nay nó bi t tích không bi t âu mà tìm. Bây gi v t i Sài Gòn má s lo h i th m tin c c a ch con. Còn ph n con thì ph i nh con có m t ch , ng ngày sau may g p nhau con hi u mà nhìn. H i nh nó gi ng con l m, bây gi l n ch c nó còn gi ng nhi u h n n a. Má có khai sanh c a nó trong r ng song ba con ch a nhìn nó c. Lúc Thu Vân nói Thu Cúc ng i ch m ch lóng tai nghe. Ch ng m nói d t l i, nó li n cúi m t xu ng mà nói r ng: - Má lo vi c nhà làm chi. Má lo ây r i má m t n a a. Vi c nhà c a mình con ã bi t rõ h t. - Sao con bi t? Ai nói v i con? - Ba nói. - Nói h i nào? i ba g n i Tây. Chi u chi u ba d t con i ch i, ba nói rõ h t. - Ba con nói nh th nào? - Ba c ng nói nh má m i nói ó v y. Mà ba l i có nói r ng tuy ba c i má ông n i không ch u song sau ba có làm hôn thú rành r r i. Còn ph n con thì ba có khai sanh h n hoi, duy có m t mình ch Thu Ba h i không có ba, sau l c m t nên ba ch a nhìn ch làm con c. Ba d n n u r i ba có ch t con ph i khuyên má d t con v ông n i ng con nhìn. Ví d u ông n i không ch u nhìn con thì ch ng ông tr m tu i già, con ph i em khai sanh ra i chi u mà lãnh gia tài, ch ng cho ng i d ng n u ng. Ba l i còn d n ch ng nào con khôn l n, h g p ai l n h n con m t tu i mà m t mày ho c b t ng gi ng con thì con ph i h i th m g c gác coi có ph i ch Thu Ba hay không. N u ph i thì con ph i nhìn. Nh ch y nghèo thì con ph i nuôi ch , vì ch l c m t t h i nh , ch c là ch c c kh l m, n u con n gia tài c a ông n i mà không ngó ngàng n ch thì t i nghi p cho ch l m. - Ba con có d n m y vi c ó hay sao? - Th a có. Thu Vân ng i ng m ngh m t h i r i l y v t áo lau n c m t má nói r ng: - Ba con lo xa quá. Sao mà bi t ch t nên d n con nh v y! Mà má ngh ng i i ph i l y tình ngh a làm tr ng, ch ti n c a mà sá gì. Má mu n sao ông n i con vì tình máu th t mà th ng con nên nhìn con, ch má không mu n dùng lu t pháp mà giành gia tài c a ông n i con. V y má tính v t i Nha Mân, má v i con ph i gi d ng k nghèo kh r i l p th vô v i ông n i con. H vô c trong nhà r i thì con ph i n cho khéo léo, ph i làm th nào cho ông n i con em lòng th ng con. Mà má bi t trong mình má b nh n ng l m s má s ng không c t i ngày ông n i con th ng con, v y nói cùng mà nghe, n u r i má có nh m m t mà theo ba con i Chút ph n linh inh 19 www.hobieuchanh.com a, thì con ph i nh m y l i má m i d n con ây mà làm, nghe không con. Con Thu Cúc c i mà áp r ng: - Má c nói chuy n ch t hoài! Má ch t r i con làm sao nhìn ch Thu Ba cho c. Con có bi t ch y âu! Má vui v ng trong mình kho kho n mà t con v ông n i ch . Má ng lo, h con g p ông n i con nói chuy n thì ông n i th ng con li n. Thu Vân nghe con nói nh v y nàng c ng c i, r i m con n m xu ng mà ng . Thu Cúc tánh ham vui, ch a bi t lo, nên h n m xu ng thì ng li n, còn Thu Vân ph n thì th ng vì n i ch ng, ph n thì lo n i con, trong trí không an, nên n m thao th c cho n sáng mà ng c ng ch a c. Tàu "Orénoque" t i b n Sài Gòn vào 4 gi chi u. Thu Vân trong mình nóng nóng l nh l nh song ph i g ng g o m n cu ly vác r ng lên b r i kêu m t cái xe ki ng6 ch r ng qua ch B n Thành, tính lên nhà ng "L c T nh" mà . Xe ch y qua g n kh i c u Khánh H i, Thu Vân b ng th y ba ng i àn ông v i m t ng i àn bà ng ng i t i u c u. Nàng quay u l i mà nhìn r i kêu ng i ánh xe b o ng ng xe l i. Xe ng xu ng d c c u b tr n, ng ng không c, nên ph i ch y xu ng g n h t d c r i m i ng ng. Thu Vân bèn bi u ng i ánh xe ngo t kêu ng i àn bà ng i trên u c u h i nãy. Ng i àn bà y i l i, ba ng i àn ông c ng i theo sau. Khi h i g n t i xe, thì th y ng i àn bà tu i ch ng 40, mi ng r ng, da en, u choàng m t chi c kh n v i r n, mình m c m t cái áo bà ba, v i en và m t cái qu n v i en c . Ch ng ng i y t i, Thu Vân m i ló u ra mà h i r ng: - Xin ch cho phép tôi h i th m m t vi c. Tôi nh mày m y ch là ch hai Thình, không bi t có ph i không? Ng i àn bà y ch ng h ng ng nhìn Thu Vân trân trân r i c i mà áp ng: - Ph i, tôi là hai Thình. Xin l i cô, không bi t cô âu, tôi quên. Thu Vân v a nghe ng i y x ng mình là hai Thình, thì nàng v i vã m c a xe và leo xu ng mà nói r ng: - Tôi h i tr c nhà ông phán Kim; tôi m n ch nuôi vú, ch quên hay sao? Con nh c a tôi âu? Ch báo h i quá! H i ó ch bi t m t, làm v ch ng tôi ón ch h t s c r i trông c ng m i h i. Con nh c a tôi bây gi âu? Ch hai Thình c i ng n ngo n r i áp r ng: - Th cô là cô ba h i ó nhà ông phán Kim. Lâu quá nên tôi quên. Mà bây gi sao cô m d v y? Thu Vân châu mày h i r ng: - Tôi h i con nh tôi âu! D u ch có m c vi c gì ch ra không c, thì ch ng ph i g i th cho v ch ng tôi hay, ng có l p th r c con tôi, ch sao ch b t tin nh v y? lo i xe do m t ho c hai con ng a kéo. Thùng xe th ki ng (kính) che m a gió, vì v y g i là xe ki ng 6 ng có b n ch ng i i di n nhau. Bên hông xe có g n Chút ph n linh inh 20 www.hobieuchanh.com Th ng th ng r i tôi nói cho cô nghe mà. H i cô i cô g i ti n cho ông Phán ng ông y mua gi y tàu cho tôi i sau. Thi t cô i ba b n b a, con nh t b nh. Tôi nói v i ông Phán mua gi y tàu cho tôi i, ông Phán l n l a c nói ch a có ti n hoài. R i k ông au m t; cách vài b a v ông au c ng t n a. Tôi có ti n âu ng mua gi y tàu mà i. u hai v ch ng ông Phán không a ti n i n a thì ch c ng ánh dây thép cho tôi hay ng tôi g i ti n khác v cho ch i, ch sao ch l i nín m t trong n y? - Tôi có bi t cô âu mà ánh dây thép. - Còn con nh c a tôi âu? N m nay nó c bao l n? - Nó ch t lâu r i. - Ch t h i nào? - Lâu quá tôi có nh âu. Thu Vân a n c m t, ng ng m ngh m t h i r i nói r ng: - Nó au b nh gì mà ch t? Ch có khai t hay không? Hai Thình b ng m t h i r i day m t ch khác và nói r ng: - Tôi không nh ... Lâu quá ai nh c. Thu Vân th y b Hai Thình ái ng i mà l i nghe l i i áp lôi thôi nên trong lòng phát nghi, nàng bèn nói r ng: - Ch nói thi t cho tôi nghe i mà, ch gi u làm chi. Tôi ch c con tôi không ch t. V y ch bi t nó âu, ch ch giùm cho tôi, tôi cho ti n ch xài. Hai Thình ng l ng thinh. Con ng a kéo xe i t i 2, 3 b c, làm cho ng i ánh xe ph i ch y l i tr c u mà níu nó. Ba ng i àn ông i theo Hai Thình h i nãy ng i ch m h m trên l ng, d m u l i nói chuy n song m t c ngó theo phía xe ki ng u hoài. Hai Thình ng m ngh m t h i r i nói m n tr n v i Thu Vân ng: i nãy tôi s cô r y nên tôi ph i nói d i, ch thi t em không có ch t. y ch nó âu bây gi ? - Thi t nó âu tôi không bi t; th ng th ng coi. Có l tôi h i th m c ng ra m i mà. Cô bây gi âu? - Tôi ngoài B c m i v t i ây. Bây gi tôi i ki m khách s n m n phòng mà ngh m t b a cho kho , r i tôi i v d i Sa éc. - Cô khách s n thiên h r n r ngh gi ng gì ng. Thôi, cô vô nhà tôi mà ngh . - Nhà ch âu? - Tôi trong Bàn C . - Cô không bi t hay sao? Bàn C phía Ô Mai7 ó. Tôi nhà lá, song không ch t l m. Cô v i em vô ó ngh c. nán vài b a ng tôi d h i coi con Thu ba bây gi âu. - 7 hay Ô Ma, thành Au Mare, h ng tây giáp ranh v i ch Bàn c . Sau hiêp y là tr s c a „ y ban qu c t ki m soát ình chi n“ nh Genève, m t ph n c a thành