LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Lêi më ®Çu
Nãi ®Õn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ nãi ®Õn tÝnh c¹nh tranh gay g¾t, c¸c
doanh nghiÖp khi tham gia vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i ®éc lËp tù chñ, t×m cho
m×nh mét híng ®i riªng nh»m thÝch nghi ®îc víi thÞ trêng ®ång thêi còng ph¶i
tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh viÖc tèi thiÓu ho¸ ®Çu vµo
doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý, quan t©m ®Õn kh©u tiªu thô nh»m tèi ®a ho¸ ®Çu
ra. Cã thÓ nãi tiªu thô lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt cña ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng. Nh
¡ng-ghen ®· nãi “ Tiªu thô kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt, ®Õn lît
nã, nã còng t¸c ®éng trë l¹i s¶n xuÊt ” bëi v× chØ cã th«ng qua tiªu thô, môc tiªu
lîi nhuËn cña doanh nghiÖp míi ®îc thùc hiÖn, doanh nghiÖp cã doanh thu ®Ó
mét mÆt bï ®¾p nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®· bá ra, mÆt kh¸c cã tÝch luü
®Ó ®Çu t vµo t¸i s¶n xuÊt ë chu kú sau. Chu kú sau quy m« s¶n xuÊt ®îc quyÕt
®Þnh më réng, gi¶n ®¬n hay thu hÑp th× ®îc c¨n cø trùc tiÕp vµo s¶n lîng tiªu thô
cña kú tríc. Cã thÓ nãi r»ng ho¹t ®éng tiªu thô lµ thíc ®o sù ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp ®¨ch biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng
nh hiÖn nay.
KÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô cung cÊp c¸c nguån th«ng tin, sè liÖu vÒ t×nh
h×nh tiªu thô s¶n phÈm gióp c¸c nhµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp n¾m ®îc t×nh h×nh
tiªu thô trªn c¬ së ®ã ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n vµ phï hîp
nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt cho doanh nghiÖp.
C«ng ty Liªn Hîp Thùc PhÈm Hµ T©y lµ c«ng ty s¶n xuÊt l¬ng thùc thùc
phÈm ®Çu ngµnh cña Së C«ng nghiÖp tØnh Hµ t©y. Do ®Æc trng vÒ s¶n phÈm lµ c¸c
mÆt hµng b¸nh kÑo, bia, rîu ... cã thêi gian sö dông ng¾n, thÞ trêng c¹nh tranh
cao nªn c«ng t¸c tiªu thô vµ qu¶n lý tiªu thô lu«n ®îc quan t©m chó träng, kÕ
to¸n tiªu thô thµnh phÈm lµ mét trong nh÷ng phÇn hµnh chÝnh cña c«ng t¸c kÕ
to¸n cña c«ng ty.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm trong
viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kÕt
hîp gi÷a lý luËn vÒ qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm vµ t×nh
h×nh thùc tÕ vÒ h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty Liªn Hîp
Thùc PhÈm Hµ T©y em ®· chän nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoàn thiện kế toán nghiệp
vụ tiêu thụ thành phẩm tại Công ty Liên Hợp Thực Phẩm Hà Tây ”.
Néi dung luËn v¨n tèt nghiÖp cña em gåm c¸c ch¬ng sau:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm t¹i c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty Liªn Hîp
Thùc PhÈm Hµ T©y.
1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Ch¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô
thµnh phÈm ë C«ng ty Liªn Hîp Thùc PhÈm Hµ T©y.
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
ch¬ng I
lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm
t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I/ Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
1. §Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ thÞ trêng:
LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn thÞ trêng lu«n g¾n liÒn víi viÖc xuÊt hiÖn vµ
ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸, tøc lµ lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu
th«ng hµng ho¸, ë ®©u cã s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã cã thÞ trêng. ThÞ trêng lµ n¬i
thÓ hiÖn tËp trung nhÊt c¸c m©u thuÉn cña s¶n xuÊt hµng ho¸, lµ môc tiªu khëi
®iÓm cña qu¸ tr×nh kinh doanh vµ còng lµ n¬i kÕt thóc cña qu¸ tr×nh kinh doanh .
ThÞ trêng còng cã thÓ hiÓu lµ lÜnh vùc trao ®æi, mua b¸n mµ ë ®ã c¸c chñ thÓ
kinh tÕ c¹nh tranh víi nhau víi môc ®Ých lµ ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn vµ giµnh u thÕ
vÒ m×nh theo c¸c quy luËt cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng.
Mçi h×nh th¸i kinh tÕ cã c¬ chÕ ho¹t ®éng t¬ng øng, nÒn kinh tÕ thÞ trêng
lµ nÒn kinh tÕ ®îc vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng ë ®ã s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt
nh thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai ®îc quy ®Þnh th«ng qua thÞ trêng. Trong thÞ trêng gi¸
c¶ thÞ trêng lµ ph¹m trï trung t©m, lµ bµn tay v« h×nh ®iÒu tiÕt nÒn s¶n xuÊt x·
héi kÝch thÝch s¶n xuÊt, th«ng qua gi¸ c¶ thÞ trêng thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt
vµ kÝch thÝch cña m×nh. Cung cÇu lµ ph¹m trï kinh tÕ lín bao trïm thÞ trêng,
quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng lµ yÕu tè quan träng nhÊt vµ trùc tiÕp quyÕt ®Þnh
gi¸ c¶ thÞ trêng. Kinh tÕ thÞ trêng chÝnh lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ
hµng ho¸, kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ph¹m trï hµng ho¸,
ph¹m trï tiÒn tÖ vµ thÞ trêng ®îc ph¸t triÓn vµ më réng.
Hµng ho¸ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng s¶n phÈm ®Çu ra cña s¶n xuÊt mµ
cßn bao gåm c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt. Dung lîng thÞ trêng vµ c¬ cÊu
thÞ trêng ®îc më réng vµ hoµn thiÖn, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ trong thÞ trêng ®Òu ®îc tiÒn tÖ ho¸ khi ®ã ngêi ta gäi kinh tÕ hµng ho¸ lµ kinh tÕ thÞ trêng. Kinh tÕ thÞ
trêng cã c¸c ®Æc trng c¬ b¶n sau:
Mét lµ : TÝnh tù chñ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ rÊt cao. C¸c chñ thÓ kinh tÕ
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng bao gåm c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé kinh doanh, c¸c c¸
nh©n vµ c¶ Nhµ níc, hä tham gia vµo thÞ trêng vµ ph¶i tù bï ®¾p nh÷ng chi phÝ vµ
tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. C¸c chñ thÓ
kinh tÕ ®îc tù do liªn kÕt liªn doanh, tù do tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo luËt
®Þnh. §©y chÝnh lµ ®Æc trng quan träng nhÊt cña kinh tÕ thÞ trêng.
Hai lµ : Gi¸ c¶ ®îc x¸c ®Þnh ngay trªn thÞ trêng. Theo lý luËn cña M¸c th×
gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸, mµ gi¸ trÞ hµng ho¸ l¹i lµ sù
kÕt tinh cña hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Song trªn thùc tÕ, gi¸ c¶ ngoµi sù
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
quyÕt ®Þnh cña gi¸ trÞ hµng ho¸ ra cßn chÞu ¶nh hëng kh¸ lín bëi quan hÖ cung
cÇu, sù biÕn ®éng cña quan hÖ cung cÇu kÐo theo sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vµ ngîc l¹i. Nh vËy, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng gi¸ c¶ lµ ph¹m trï kinh tÕ trung t©m,
võa lµ chiÕc “phong vò biÓu” ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng cña thÞ trêng, l¹i võa lµ c«ng cô
th«ng qua cung cÇu ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ.
Ba lµ : Kh¸ch hµng gi÷ mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
C¸c doanh nghiÖp muèn b¸n ®îc nhiÒu hµng ho¸ vµ thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn th×
tríc hÕt ph¶i híng vµo kh¸ch hµng, ph¶i coi “kh¸ch hµng lµ thîng ®Õ ”, ph¶i t×m
hiÓu nhu cÇu thÞ hiÕu cña hä, s¶n xuÊt vµ b¸n c¸i mµ kh¸ch hµng cÇn chø kh«ng
ph¶i c¸i mµ m×nh cã. §Ó thu hót ®îc ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh
th× doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i thêng xuyªn c¶i tiÕn thay ®æi mÉu m· s¶n phÈm,
n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ cho phï hîp víi nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch
hµng
Bèn lµ : C¹nh tranh lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng. Trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng mäi ®éng lùc cña c¹nh tranh suy ®Õn cïng ®Òu xuÊt ph¸t tõ
lîi Ých kinh tÕ, nã tån t¹i trªn c¬ së nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ ®éc lËp vµ
kh¸c nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, trong cuéc c¹nh tranh ®ã tÊt yÕu cã ngêi ®îc kÎ
thua. NÕu lîi nhuËn thóc ®Èy c¸c c¸ nh©n th× c¹nh tranh l¹i b¾t buéc hä thóc ®Èy
hä ph¶i ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh sao cho cã hiÖu
qu¶ tèt nhÊt. Tríc yªu cÇu ®ã, muèn thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn buéc c¸c ®¬n vÞ s¶n
xuÊt vµ kinh doanh ph¶i ®ua nhau tèi u ho¸ ®Çu vµo, c¶i tiÕn kÜ thuËt, ¸p dông
c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng nh»m h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô xuèng nhng kh«ng vît ra khái khu«n khæ cña ph¸p
luËt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu, doanh nghiÖp
nÕu kh«ng thÝch øng ®îc víi quy luËt c¹nh tranh th× sÏ bÞ lo¹i bá vµ dÉn ®Õn ph¸
s¶n.
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã thÓ coi lµ nh÷ng u ®iÓm cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× vÉn cßn tån t¹i mét sè nhîc ®iÓm ®ã lµ t×nh tr¹ng ph©n
ho¸ giÇu nghÌo, l¹m ph¸t, khñng ho¶ng nÒn kinh tÕ, thÊt nghiÖp ...ngµy cµng
t¨ng, do ch¹y theo lîi nhuËn nªn viÖc khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn mét c¸ch
v« téi v¹, ph¸ huû m«i trêng. C¹nh tranh lµ ®éng lùc cña nÒn kinh tÕ song b¶n
th©n c¹nh tranh l¹i còng chøa ®ùng nh÷ng nh©n tè t¹o ra sù ®èi lËp víi nã, ®ã lµ
®éc quyÒn, mµ ®éc quyÒn chÝnh lµ c¬ së ®Ó lµm n¶y sinh nh÷ng quan hÖ c¹nh
tranh kh«ng lµnh m¹nh, g©y thiÖt h¹i cho ngêi tiªu dïng vµ x· héi. ChÝnh v×
nh÷ng nhîc ®iÓm nµy nªn rÊt cÇn cã sù can thiÖp, ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc
®èi víi nÒn kinh tÕ.
HiÖn nay Nhµ níc ta ®ang x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa, ®ã lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan nh»m ph¸t triÓn lùc lîng
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
s¶n xuÊt qua ®ã phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i vµ phï hîp víi nguyÖn väng cña
nh©n d©n ta.
2. §Æc ®iÓm kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
Tiªu thô thµnh phÈm lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, lµ giai ®o¹n cã tÝnh quyÕt ®Þnh tíi sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp . Thµnh phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra b¸n
®îc nhiÒu sÏ bï ®¾p ®îc nh÷ng chi phÝ doanh nghiÖp bá ra, gióp doanh nghiÖp
thu håi l¹i vèn ®Ó tiÕp tôc t¸i s¶n xuÊt s¶n phÈm ®em l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh vµ lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã doanh nghiÖp míi cã ®iÒu
kiÖn ®Ó n©ng cao vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Ngîc l¹i,
nÕu s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng ®îc thÞ trêng chÊp nhËn , kh«ng b¸n ®îc sÏ g©y
ø ®äng vèn, dÉn ®Õn s¶n xuÊt bÞ ngng trÖ, quay vßng vèn chËm, kh«ng cã vèn ®Ó
tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ... NÕu t×nh tr¹ng ®ã kh«ng ®îc kh¾c phôc, l©u
ngµy sÏ dÉn doanh nghiÖp ®Õn bê vùc cña sù ph¸ s¶n. Do vËy, víi bÊt kú mét
doanh nghiÖp nµo muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ph¶i lu«n x¸c ®Þnh ®îc kh¶
n¨ng cña doanh nghiÖp m×nh, doanh nghiÖp sÏ kinh doanh mÆt hµng nµo, ®èi tîng phôc vô lµ ai, kinh doanh theo h×nh thøc nµo... tøc lµ doanh nghiÖp ph¶i
ho¹ch ®Þnh ®îc chiÕn lîc kinh doanh cña m×nh tõ kh©u s¶n xuÊt cho ®Õn kh©u
tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cã nh vËy míi ®¶m b¶o cho
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp m×nh.
2.1. C¸c ph¬ng thøc tiªu thô :
2.1.1. Ph¬ng thøc b¸n bu«n:
B¸n bu«n lµ viÖc b¸n hµng cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i. KÕt thóc qu¸ tr×nh nµy, hµng ho¸ thµnh phÈm vÉn n»m
trong lÜnh vùc lu th«ng. §Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc nµy lµ sè lîng b¸n mét lÇn lín
nªn doanh nghiÖp thêng lËp chøng tõ cho tõng lÇn b¸n vµ kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi
sæ sau mçi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh.
Ph¬ng thøc nµy ®îc tiÕn hµnh theo 2 h×nh thøc sau:
- H×nh thøc giao hµng trùc tiÕp : Theo h×nh thøc nµy, bªn mua cö ®¹i
diÖn ®Õn doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó nhËn hµng, doanh nghiÖp s¶n xuÊt giao trùc
tiÕp cho ®¹i diÖn bªn mua. Sau khi ®¹i diÖn bªn mua nhËn ®ñ hµng, ®· thanh to¸n
tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî, hµng b¸n ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
- H×nh thøc chuyÓn hµng : Theo h×nh thøc nµy, c¨n cø vµo hîp ®ång ®·
ký kÕt, doanh nghiÖp s¶n xuÊt b»ng ph¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi,
chuyÓn hµng ®Õn giao cho bªn mua ë mét ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn. Thµnh phÈm
chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp. Sè thµnh phÈm nµy ®îc
x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi nhËn ®îc tiÒn do bªn mua thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cña
bªn mua ®· nhËn ®îc hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n. Chi phÝ vËn chuyÓn do
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÞu hay bªn mua chÞu lµ theo sù tho¶ thuËn tõ tríc gi÷a
hai bªn trong hîp ®ång.
2.1.2. Ph¬ng thøc b¸n lÎ:
B¸n lÎ lµ b¸n hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng, ngêi b¸n giao hµng cho
kh¸ch vµ thu tiÒn cña kh¸ch hµng. Ph¬ng thøc b¸n lÎ diÔn ra ë c¸c quÇy hµng
nh»m phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c vµ ®îc tiÕn hµnh theo c¸c h×nh
thøc sau:
- B¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp : Theo h×nh thøc nµy, nh©n viªn b¸n hµng
võa lµ ngêi trùc tiÕp thu tiÒn, giao hµng cho kh¸ch vµ ghi hµng ®· b¸n vµo thÎ
quÇy hµng. Cuèi ngµy hoÆc cuèi ca nh©n viªn b¸n hµng kiÓm kª, nép tiÒn b¸n
hµng cho thñ quü hoÆc nép th¼ng vµo ng©n hµng, ®ång thêi kiÓm kª hµng ho¸,
x¸c ®Þnh lîng hµng b¸n vµ lËp b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô.
- B¸n hµng thu tiÒn tËp trung : H×nh thøc nµy t¸ch rêi nghiÖp vô b¸n hµng
vµ thu tiÒn tøc lµ viÖc thu tiÒn cña ngêi mua vµ giao hµng cho ngêi mua t¸ch rêi
nhau. Mçi quÇy hµng cã mét nh©n viªn thu tiÒn lµm nhiÖm vô viÕt ho¸ ®¬n vµ
thu tiÒn mua hµng cña kh¸ch. Khi mua hµng, tríc tiªn kh¸ch hµng ®Õn bµn viÕt
hãa ®¬n mua hµng råi thanh to¸n tiÒn hµng, sau ®ã ®em ho¸ ®¬n ®i nhËn hµng do
nh©n viªn b¸n hµng giao. HÕt ngµy nh©n viªn b¸n hµng c¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n
hµng ®Ó x¸c ®Þnh lîng hµng ®· b¸n trong ngµy vµ lËp b¸o c¸o b¸n hµng.
- B¸n hµng tù phôc vô (tù chän): Theo h×nh thøc nµy, kh¸ch hµng tù chän
lÊy hµng ho¸, mang ®Õn bµn tÝnh tiÒn ®Ó tÝnh tiÒn vµ thanh to¸n tiÒn hµng. Nh©n
viªn thu tiÒn kiÓm hµng, tÝnh tiÒn, lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ thu tiÒn cña kh¸ch
hµng. Nh©n viªn b¸n hµng cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn kh¸ch hµng vµ b¶o qu¶n
hµng ho¸ ë quÇy do m×nh phô tr¸ch.
- B¸n hµng tù ®éng: Lµ h×nh thøc b¸n lÎ hµng ho¸ mµ trong ®ã c¸c doanh
nghiÖp sö dông c¸c m¸y b¸n hµng tù ®éng chuyªn dïng cho mét hoÆc mét vµi
lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã ®Æt ë c¸c n¬i c«ng céng, sau khi ngêi mua bá tiÒn vµo m¸y,
m¸y sÏ tù ®éng ®Èy hµng ra cho ngêi mua.
2.1.3. Ph¬ng thøc b¸n hµng göi ®¹i lý :
Theo ph¬ng thøc nµy doanh nghiÖp s¶n xuÊt giao hµng cho c¬ së ®¹i lý,
bªn nhËn ®¹i lý sÏ trùc tiÕp b¸n hµng vµ ph¶i thanh to¸n tiÒn hµng cho doanh
nghiÖp s¶n xuÊt, ®îc hëng hoa hång ®¹i lý b¸n. Sè thµnh phÈm göi ®¹i lý vÉn
thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, sè thµnh phÈm nµy ®îc x¸c ®Þnh
lµ tiªu thô khi doanh nghiÖp nhËn ®îc tiÒn do bªn nhËn ®¹i lý thanh to¸n hoÆc
chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc th«ng b¸o vÒ sè hµng ®· b¸n ®îc, doanh nghiÖp khi
®ã míi mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy.
2.1.4. Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp :
Theo ph¬ng thøc nµy, ngêi mua ®îc tr¶ tiÒn mua hµng thµnh nhiÒu lÇn.
Sè lÇn tr¶ vµ sè tiÒn tr¶ trong tõng lÇn lµ tuú theo sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn mua
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
b¸n. Ngoµi sè tiÒn thu theo gi¸ b¸n th«ng thêng, doanh nghiÖp cßn thu thªm cña
ngêi mua mét kho¶n l·i do tr¶ chËm.
2.2. Ph¹m vi hµng b¸n vµ thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu b¸n
hµng:
2.2.1. Ph¹m vi hµng b¸n:
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸, thµnh phÈm ®îc coi lµ b¸n ph¶i
®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Ph¶i th«ng qua mua b¸n vµ thanh to¸n b»ng tiÒn theo mét h×nh thøc
thanh to¸n nhÊt ®Þnh.
- Hµng ho¸, thµnh phÈm b¸n ra thuéc diÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
- Bªn b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸, thµnh phÈm vµ ®· thu ®îc tiÒn
hoÆc cã quyÒn ®ßi tiÒn cña ngêi mua.
C¸c trêng hîp xuÊt hµng ®Æc biÖt ®îc coi lµ b¸n:
- Hµng ho¸ xuÊt ®Ó thanh to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng cho c«ng nh©n viªn,
thanh to¸n thu nhËp cho c¸c bªn tham gia liªn doanh.
- Trêng hîp hµng ho¸ xuÊt ®æi ®Ó lÊy hµng ho¸ kh¸c (cßn gäi lµ b¸n hµng
thanh to¸n b»ng hµng hay cßn gäi lµ hµng ho¸ ®èi lu).
- Hµng ho¸ xuÊt lµm quµ biÕu, tÆng thëng ®îc trang tr¶i b»ng c¸c quü
khen thëng, quü phóc lîi.
- Hµng ho¸ xuÊt dïng trong néi bé doanh nghiÖp, sö dông phôc vô cho
ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp kÓ c¶ trêng hîp xuÊt hµng qu¶ng c¸o
tiÕp thÞ.
- Hµng ho¸ hao hôt tæn thÊt trong kh©u b¸n theo hîp ®ång bªn mua chÞu.
2.2.2. Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu b¸n hµng:
Theo chuÈn mùc sè 14 vÒ doanh thu vµ thu nhËp kh¸c ban hµnh vµ c«ng
bè theo QuyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 cña Bé trëng Bé tµi
chÝnh th× doanh thu b¸n hµng ®îc ghi nhËn khi ®ång thêi tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn
sau:
a. Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ngêi mua.
Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi
Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u cho ngêi mua trong tõng trêng hîp cô thÓ :
- Theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp th× thêi ®iÓm chuyÓn giao rñi ro vµ
lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u cho ngêi mua lµ sau khi hµng ho¸, thµnh phÈm
®îc giao cho bªn mua, bªn mua ký nhËn ®ñ hµng, ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî.
- Theo h×nh thøc chuyÓn hµng th× thêi ®iÓm chuyÓn giao nµy lµ khi bªn
b¸n nhËn ®îc tiÒn do bªn mua thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cña bªn mua ®· nhËn ®îc hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n.
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
- Theo h×nh thøc göi ®¹i lý b¸n th× thêi ®iÓm chuyÓn giao rñi ro vµ lîi Ých
g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng hãa lµ khi doanh nghiÖp nhËn ®îc tiÒn do bªn
nhËn ®¹i lý thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
- Theo h×nh thøc b¸n lÎ, b¸n tr¶ gãp th× thêi ®iÓm chuyÓn giao nµy lµ lóc
giao hµng cho ngêi mua, ngêi mua thanh to¸n toµn bé tiÒn hoÆc thanh to¸n mét
phÇn.
Trong hÇu hÕt c¸c trêng hîp, thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín rñi ro trïng
víi thêi ®iÓm chuyÓn giao lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hîp ph¸p hoÆc
quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸ cho ngêi mua.
b. Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lÝ hµng ho¸ nh ngêi së
h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸. Trêng hîp doanh nghiÖp vÉn cßn
chÞu phÇn lín rñi ro g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng hãa th× giao dÞch kh«ng ®îc
coi lµ ho¹t ®éng b¸n hµng vµ doanh thu kh«ng ®îc ghi nhËn. NÕu doanh nghiÖp
chØ cßn chÞu mét phÇn nhá rñi ro g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ th× viÖc b¸n
hµng ®îc x¸c ®Þnh vµ doanh thu ®îc ghi nhËn.
c. Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n tøc lµ ®· x¸c ®Þnh ®îc t¬ng
®èi ch¾c ch¾n vÒ thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ngêi mua.
d. Doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch
b¸n hµng. Trêng hîp lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng cßn phô thuéc yÕu tè
kh«ng ch¾c ch¾n th× chØ ghi nhËn doanh thu khi yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n nµy ®·
xö lý xong.
e. X¸c ®Þnh ®îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng. Doanh thu vµ
chi phÝ liªn quan tíi cïng mét giao dÞch ph¶i ®îc ghi nhËn ®ång thêi theo
nguyªn t¾c phï hîp. C¸c chi phÝ, bao gåm c¶ chi phÝ ph¸t sinh sau ngµy giao
hµng thêng ®îc x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n khi c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu ®îc
tho¶ m·n.
2.3. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n:
Thùc hiÖn nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸, thµnh phÈm, vèn cña doanh
nghiÖp chuyÓn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. Doanh nghiÖp mÊt
quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ thµnh phÈm nhng l¹i ®îc quyÒn së h÷u mét lîng tiÒn
tÖ nhÊt ®Þnh do bªn mua chi tr¶. ViÖc thanh to¸n tiÒn hµng cã thÓ tiÕn hµnh ngay
hoÆc tr¶ chËm hoÆc tr¶ dÇn do hai bªn tù tho¶ thuËn. Ph¬ng thøc thanh to¸n thÓ
hiÖn sù tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a hai bªn mua vµ b¸n, ®ång thêi nã còng g¾n liÒn
víi sù vËn ®éng gi÷a hµng ho¸ víi sè tiÒn vèn , ®¶m b¶o cho hai bªn cïng cã lîi.
HiÖn nay, doanh nghiÖp thêng ¸p dông 2 ph¬ng thøc thanh to¸n : thanh
to¸n trùc tiÕp vµ thanh to¸n kh«ng trùc tiÕp.
2.3.1. Ph¬ng thøc thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt :
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
§©y lµ h×nh thøc thanh to¸n mµ ngêi mua sau khi nhËn ®îc vËt t, hµng
ho¸ do bªn b¸n cung cÊp th× tiÕn hµnh thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt cho bªn
b¸n. Th«ng thêng h×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt thêng ®îc ¸p dông ®èi víi
hµng ho¸ tiªu thô trong níc, c¸c bªn cã kho¶ng c¸ch ®Þa lý gÇn nhau. §èi víi
c¸c mÆt hµng b¸n víi sè lîng Ýt, b¸n lÎ, c¸c kho¶n chi vÒ vËn chuyÓn ....thêng ®îc thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt .
2.3.2. Ph¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng :
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh hiÖn nay th× ng©n hµng gi÷ vai
trß quan träng trong quan hÖ thanh to¸n tiÒn hµng gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n,
c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng còng rÊt phong phó ®a d¹ng, viÖc lùa
chän ph¬ng thøc nµo lµ phô thuéc vµ ®iÒu kiÖn cña mçi bªn vµ sù tho¶ thuËn
gi÷a bªn mua vµ bªn b¸n. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng gåm :
a. Thanh to¸n b»ng sÐc:
SÐc lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn do chñ tµi kho¶n ký ph¸t ra
lÖnh cho ng©n hµng trÝch tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi cã
tªn trªn sÐc, hoÆc theo lÖnh cña ngêi ®ã tr¶ cho mét ngêi kh¸c mét sè tiÒn nhÊt
®Þnh b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n.
Thanh to¸n b»ng sÐc lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n ®îc ¸p dông phæ biÕn
ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi, ë ViÖt Nam ph¬ng thøc nµy ®· ®îc ¸p dông tõ nh÷ng
n¨m 1960 vµ ngay cµng trë nªn phæ biÕn.
b. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi:
ñy nhiÖm chi lµ mét tê lÖnh chi tiÒn do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh theo
mÉu in s½n cña ng©n hµng trÝch tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho mét ngêi kh¸c hoÆc ®¸p øng cho c¸c nhu kh¸c trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp .
Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi ®îc ¸p dông khi quan hÖ mua b¸n diÔn ra
thêng xuyªn, ®ång thêi ®¬n vÞ mua lµ mét kh¸ch hµng truyÒn thèng cña doanh
nghiÖp, mÆt kh¸c doanh nghiÖp cã thÓ khèng chÕ ®¬n vÞ mua th«ng qua viÖc
cung cÊp hµng ho¸. Theo h×nh thøc nµy, ®é an toµn vÒ viÖc thu tiÒn hµng cña
doanh nghiÖp lµ kh«ng cao, rñi ro trong thanh to¸n cao.
c. Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu :
ñy nhiÖm thu lµ mét tê lÖnh thu tiÒn do ngêi b¸n ký ph¸t ñy th¸c cho
ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé sè tiÒn vÒ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®· giao. H×nh thøc
nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã møc ®é tÝn nhiÖm t¬ng ®èi cao trong
quan hÖ mua b¸n. Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp sau khi hoµn thµnh nghÜa vô
giao hµng cho ngêi mua th× sÏ lËp uû nhiÖm thu cïng c¸c chøng tõ, ho¸ ®¬n liªn
quan chøng minh hµng ho¸ ®· ®îc chuyÓn giao råi göi tíi ng©n hµng phôc vô
m×nh nhê thu hé sè tiÒn trªn.
d. Thanh to¸n b»ng th tÝn dông (L/C ):
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Th tÝn dông lµ mét b¶ng cam kÕt cña ng©n hµng bªn mua sÏ tr¶ tiÒn cho
®¬n vÞ b¸n nÕu ®¬n vÞ b¸n xuÊt tr×nh ®îc mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi
néi dung vµ yªu cÇu cña th tÝn dông.Thanh to¸n b»ng th tÝn dông ®îc ¸p dông
®èi víi trêng hîp hai bªn mua b¸n kh«ng tÝn nhiÖm lÉn nhau, ®¬n vÞ b¸n ®ßi hái
®¬n vÞ mua ph¶i cã ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n ngay, nã cßn ®îc ¸p dông víi c¸c chñ
thÓ vi ph¹m kû luËt thanh to¸n trong thêi gian thùc thi quyÕt ®Þnh xö ph¹t cña
ng©n hµng. §©y lµ h×nh thøc thanh to¸n ®îc ¸p dông phæ biÕn hiÖn nay, ë h×nh
thøc nµy ng©n hµng ®ãng vµi trß lµ ngêi ®øng ra cam kÕt thanh to¸n, do ®ã doanh
nghiÖp tr¸nh ®îc rñi ro trong thanh to¸n, quyÒn lîi cña doanh nghiÖp lu«n ®îc
b¶o ®¶m khi doanh nghiÖp thùc hiÖn ®óng hîp ®ång, tiÒn hµng thu vÒ ®îc an
toµn h¬n.
e. Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n :
ThÎ thanh to¸n lµ mét ph¬ng tiÖn do ng©n hµng ph¸t hµnh cho c¸c ®¬n vÞ,
tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô hoÆc rót tiÒn
mÆt t¹i c¸c ng©n hµng, ®¹i lý hay c¸c quÇy tr¶ tiÒn mÆt tù ®éng cña ng©n hµng,
ThÎ thanh to¸n bao gåm ba lo¹i : ThÎ ký quü, thÎ ghi nî, thÎ tÝn dông.
f. Ph¬ng thøc thanh to¸n bï trõ :
Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã quan hÖ giao dÞch tÝn
nhiÖm lÉn nhau, theo ®Þnh kú c¸c bªn tiÕn hµnh cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô cho
nhau vµ th«ng b¸o cho ng©n hµng vÒ sè d nî trªn tµi kho¶n cña m×nh ®Ó ng©n
hµng tiÕn hµnh bï trõ.
Ph¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng cã nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi ph¬ng
thøc thanh to¸n trùc tiÕp ®ã lµ ®¶m b¶o sù an toµn vÒ vèn cho doanh nghiÖp, viÖc
thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh nhanh, chèng tham nhòng l·ng phÝ, chèng l¹m ph¸t, æn
®Þnh gi¸ c¶ vµ gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn
2.4. Gi¸ thµnh phÈm trong kh©u b¸n.
2.4.1. Gi¸ b¸n thµnh phÈm :
Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh:
Gi¸ c¶ hµng ho¸ lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò quan träng ®îc quan t©m hµng ®Çu
®èi víi c¶ ngêi mua vµ ngêi b¸n, v× vËy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ b¸n sao cho phï
hîp víi c¶ hai bªn mua b¸n. Khi hµng ho¸ ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ, dåi dµo tõ nhiÒu
nguån kh¸c nhau, mÉu m· bao b× ®a d¹ng phong phó th× gi¸ c¶ lµ yÕu tè c¹nh
tranh lín nhÊt trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ trêng. Do vËy, viÖc x¸c lËp gi¸ b¸n ph¶i
®¹t ®îc c¸c môc tiªu sau:
- Gi¸ b¸n ph¶i kÝch thÝch khèi lîng hµng ho¸ b¸n ra vµ ®îc tiªu thô mét
c¸ch tèi ®a.
- X¸c ®Þnh gi¸ b¸n ph¶i ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp thu ®îc lîi nhuËn.
Gi¸ b¸n cao hay thÊp tuú thuéc vµo khèi lîng b¸n ra vµ ph¬ng thøc b¸n
nhng nã ph¶i ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c gi¸ thÞ trêng. Trªn thÞ trêng, gi¸
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
c¶ thÞ trêng ®îc h×nh thµnh do ngêi mua vµ ngêi b¸n tho¶ thuËn víi nhau, viÖc
x¸c ®Þnh gi¸ b¸n thµnh phÈm ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c gi¸ thÞ trêng tøc lµ ph¶i
ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ x· héi cña hµng ho¸, thµnh phÈm phï hîp víi søc mua cña
®ång tiÒn vµ quan hÖ cung cÇu. MÆt kh¸c nã ph¶i ®¶m b¶o cho ngêi s¶n xuÊt
kinh doanh bï ®¾p ®îc c¸c chi phÝ vµ cã l·i cÇn thiÕt. Gi¸ b¸n hµng ho¸, thµnh
phÈm chÝnh lµ gi¸ tho¶ thuËn gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n ghi trªn ho¸ ®¬n vµ
trong c¸c hîp ®ång mua b¸n.
Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh: Gi¸ b¸n thùc tÕ cña thµnh phÈm lµ c¬ së ®Ó
ghi nhËn doanh thu vµ ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ b¸n
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc
ThÆng sè
=
+
thµnh phÈm
tÕ cña thµnh phÈm
th¬ng m¹i
ThÆng sè th¬ng m¹i lµ mét kho¶n lîi nhuËn nhÊt ®Þnh dïng ®Ó bï ®¾p chi
phÝ, thuÕ vµ h×nh thµnh lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Nã ®îc tÝnh theo tØ lÖ phÇn
tr¨m trªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· tiªu thô :
ThÆng sè th¬ng m¹i = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ x % thÆng sè
Trong c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ®îc quyÒn x¸c ®Þnh gi¸ b¸n cña
thµnh phÈm, hµng ho¸. Nhµ níc chØ khèng chÕ gi¸ ®èi víi mét sè mÆt hµng chiÕn
lîc nh : ®iÖn, níc, x¨ng dÇu nhng còng chØ trong mét khung gi¸ nhÊt ®Þnh, do ®ã
tØ lÖ % thÆng sè trong c¬ chÕ thÞ trêng lu«n biÕn ®éng linh ho¹t phï hîp víi thÞ
trêng.
2.4.2. Gi¸ vèn hµng b¸n :
§Ó ®a ra ®îc gi¸ b¸n hµng ho¸, thµnh phÈm hîp lý, doanh nghiÖp ph¶i
x¸c ®Þnh ®îc gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ, cuèi kú x¸c ®Þnh hiÖu qu¶
cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thùc tÕ, do gi¸ c¶ cña hµng ho¸ vµ
nguyªn vËt liÖu mua vµo lu«n biÕn ®éng do ®ã ®¬n gi¸ cña hµng ho¸ mçi lÇn
nhËp kho lµ kh¸c nhau ®iÒu nµy ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i cã mét ph¬ng ph¸p nhÊt
®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho trªn c¬ së c¸c ®¬n gi¸ nhËp kho t ¬ng
øng.
HiÖn nay, cã nhiÒu c¸ch tÝnh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n kh¸c nhau, tuú thuéc
vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp mµ lùa chän
ph¬ng ph¸p nµo cho phï hîp :
a. Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn :
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt ph¶i tÝnh gi¸ mua b×nh qu©n cña hµng ho¸,
thµnh phÈm theo c«ng thøc :
TrÞ gi¸ thùctÕ cña thµnh +
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh
phÈm, hµng ho¸ tån kho
phÈm, hµng ho¸ nhËp kho
TrÞ gi¸ thùc tÕ b×nh
®Çu kú
trong kú
qu©n cña 1 ®¬n vÞ thµnh =
phÈm, hµng ho¸
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Sè lîng thµnh phÈm
Sè lîng thµnh phÈm,
+
hµng ho¸ tån kho ®Çu kú
hµng ho¸ nhËp kho trong kú
Sau ®ã tÝnh trÞ gi¸ vèn cña tõng lo¹i thµnh phÈm, hµng ho¸ xuÊt b¸n
trong kú theo c«ng thøc :
TrÞ gi¸ vèn cña thµnh
Tæng sè lîng thµnh
Gi¸ b×nh qu©n 1
phÈm, hµng ho¸ xuÊt
= phÈm, hµng ho¸ xuÊt
x
®¬n
vÞ
thµnh
b¸n trong kú
b¸n trong kú
phÈm, hµng ho¸
Ph¬ng ph¸p nµy tuy ®¬n gi¶n nhng møc chÝnh x¸c kh«ng cao, c«ng viÖc
tÝnh gi¸ l¹i thùc hiÖn vµo cuèi th¸ng nªn ¶nh hëng ®Õn ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh kÞp
thêi cña th«ng tin kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p nµy cã khuynh híng che dÊu sù biÕn
®éng cña gi¸ c¶, c¸ch tÝnh nµy chØ thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n
hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
b. Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc :
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt l« hµng nhËp kho tríc sÏ ®îc xuÊt kho
tríc, v× vËy hµng tån kho ®Çu kú gi¶ ®Þnh lµ xuÊt kho tríc tiªn, sè hµng ho¸ thµnh
phÈm xuÊt thªm sau ®ã ®îc xuÊt theo ®óng thø tù nh chóng ®îc mua vµo nhËp
kho. ViÖc tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n theo ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ gÝa vèn cña
hµng tån kho trªn b¸o c¸o kÕ to¸n s¸t víi thÞ trêngt¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o. Nhng nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ ®ßi hái kho b¶o qu¶n ph¶i thuËn tiÖn cho
viÖc theo dâi t×nh h×nh nhËp xuÊt theo tõng lÇn, trÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho thêng
bÞ ph¶n ¸nh kÐm chÝnh x¸c, ®Æc biÖt trong trêng hîp cã sù biÕn ®éng t¨ng lªn vÒ
gi¸ c¶.
c. Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc :
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt hµng nhËp sau cïng sÏ ®îc xuÊt tríc
tiªn, gi¸ hµng ho¸ thµnh phÈm xuÊt kho sÏ tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp sau
cïng. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ trÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho ®îc x¸c ®Þnh t¬ng
®èi s¸t víi gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm xuÊt kho hµng ho¸, nhng trÞ gi¸ hµng ho¸
tån kho bÞ x¸c ®Þnh kÐm chÝnh x¸c, ®Æc biÖt trong trêng hîp cã sù biÕn ®éng
gi¶m vÒ gi¸ c¶.
d. Ph¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh :
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn c¬ së xuÊt kho hµng ho¸ thuéc l« hµng nµo th×
lÊy ®óng gi¸ vèn cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho, ¸p dông ph¬ng
ph¸p nµy trong trêng hîp kÕ to¸n nhËn diÖn ®îc tõng l« hµng, tõng lo¹i hµng ho¸
tån kho, tõng lÇn mua vµo vµ tõng ®¬n gi¸ theo tõng ho¸ ®¬n cña chóng. Ph¬ng
ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp doanh nghiÖp kinh doanh nh÷ng mÆt hµng
cã gi¸ trÞ cao, sè lÇn nhËp xuÊt Ýt.
3. Yªu cÇu qu¶n lÝ c«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm .
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm lµ qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn tõ khi thµnh
phÈm n»m trong kho ®Õn khi ®îc giao cho kh¸ch hµng vµ thu ®îc tiÒn b¸n hµng,
v× vËy qu¶n lÝ c«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi bÊt
kú mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt nµo. Muèn qu¶n lÝ tèt c«ng t¸c tiªu thô thµnh
phÈm thÝ ®ßi hái ph¶i qu¶n lÝ tèt thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm .
3.1. Yªu cÇu qu¶n lÝ thµnh phÈm :
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ bao gåm thµnh
phÈm, b¸n thµnh phÈm vµ lao vô, trong ®ã thµnh phÈm lµ chñ yÕu vµ chiÕm tØ
träng lín. MÆt kh¸c thµnh phÈm lµ bé phËn chñ yÕu h×nh thµnh nªn tµi s¶n cña
doanh nghiÖp lµ thµnh qu¶ lao ®éng cña toµn doanh nghiÖp nªn c«ng t¸c qu¶n lÝ
thµnh phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt vµ ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
Tríc hÕt cÇn ph¶i qu¶n lÝ vÒ mÆt sè lîng thµnh phÈm : ViÖc qu¶n lÝ ®ßi
hái ph¶i ph¶n ¸nh thêng xuyªn t×nh h×nh nhËp xuÊt tån thµnh phÈm ®Ó kÞp thêi
n¾m b¾t vµ ph¸t hiÖn c¸c trêng hîp tån ®äng l©u trong kho tõ ®ã t×m c¸ch gi¶i
quyÕt tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ ø ®äng qu¸ l©u vµ qu¸ nhiÒu. MÆt kh¸c mçi nghiÖp vô
nhËp xuÊt kho, thµnh phÈm ®Òu ph¶i cã ®Çy ®ñ chøng tõ hîp lÖ ®Ó cuèi kú cã thÓ
®èi chiÕu sè hiÖu trªn giÊy tê víi t×nh h×nh thùc tÕ trong kho.
Bªn c¹nh viÖc qu¶n lÝ vÒ mÆt sè lîng thµnh phÈm th× viÖc qu¶n lÝ vÒ mÆt
chÊt lîng thµnh phÈm lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu. Trong c¬ chÕ thÞ trêng
hiÖn nay, nÕu thµnh phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng, mÉu m· kh«ng ®îc ®æi míi
th× kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi nªn mçi doanh
nghiÖp ph¶i nhanh chãng n¾m b¾t ®îc thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng ®Ó kÞp thêi ®æi
míi, c¶i tiÕn mÉu m·, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. S¶n phÈm tríc khi nhËp kho
ph¶i ®îc kiÓm tra ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c s¶n phÈm kÐm chÊt lîng, sai quy c¸ch
phÈm chÊt ®Ó tõ ®ã ph©n lo¹i vµ cã c¸ch b¶o qu¶n riªng. Mét yªu cÇu n÷a ®îc
®Æt ra trong viÖc qu¶n lÝ chÊt lîng thµnh phÈm ®ã lµ c¸c kho tµng bÕn b·i ®Ó b¶o
qu¶n thµnh phÈm ph¶i phï hîp víi ®Æc tÝnh cña thµnh phÈm. Cã nh vËy míi ®¶m
b¶o ®îc chÊt lîng thµnh phÈm, chÊt lîng s¶n phÈm cã tèt míi t¹o ®îc uy tÝn víi
kh¸ch hµng lµm tiÒn ®Ò cho c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp
3.2. Yªu cÇu qu¶n lÝ tiªu thô thµnh phÈm.
Bªn c¹nh viÖc qu¶n lÝ thµnh phÈm th× doanh nghiÖp cßn cÇn ph¶i qu¶n lÝ
c¶ ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm tøc lµ lóc thµnh phÈm ®îc giao cho kh¸ch hµng
®Õn khi nhËn ®îc tiÒn hµng.
Tríc hÕt lµ qu¶n lÝ vÒ sè lîng, chÊt lîng, trÞ gi¸ hµng b¸n ra. Thµnh phÈm
b¸n ra ph¶i ®îc qu¶n lÝ toµn diÖn c¶ vÒ trÞ gi¸, chÊt lîng vµ sè lîng, ®Ó thùc hiÖn
®îc yªu cÇu nµy ®ßi hái c«ng t¸c qu¶n lÝ ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c tõng c¸ nh©n
chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt, nh©n viªn xuÊt kho ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ch÷ ký
cña m×nh trªn phiÕu xuÊt kho, ngêi ®¹i diÖn ®øng ra ký hîp ®ång b¸n ph¶i chÞu
tr¸ch nhiÖm tríc c¬ quan qu¶n lÝ vÒ ch÷ ký vµ c¸c chøng tõ liªn quan nh ho¸ ®¬n
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
b¸n hµng, ho¸ ®¬n GTGT....§ång thêi cÇn cã sù qu¶n lÝ theo dâi tõng ngêi mua,
tõng lÇn göi hµng, tõng nhãm hµng...®Ó tõ ®ã n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh tiªu thô hµng
ho¸ thµnh phÈm cña doanh nghiÖp.
Ngoµi yªu cÇu qu¶n lÝ vÒ sè lîng, chÊt lîng, trÞ gi¸ hµng b¸n ra doanh
nghiÖp cßn cÇn ph¶i qu¶n lÝ c¶ vÒ gi¸ c¶. YÕu tè quan träng trong suèt qu¸ tr×nh
tiªu thô hµng ho¸ lµ ®Þnh gi¸ cña hµng ho¸, nhng viÖc ®Þnh gi¸ vµ viÖc thùc hiÖn
gi¸ c¶ l¹i kh«ng ®ång thêi diÔn ra v× vËy ®ßi hái nhµ qu¶n lÝ ph¶i gi¸m s¸t viÖc
thi hµnh gi¸ c¶ cña nh©n viªn b¸n hµng hay c¸c bé phËn b¸n hµng xem cã b¸n
®óng gi¸ quy ®Þnh cña doanh nghiÖp kh«ng bëi nÕu gi¸ b¸n qu¸ cao so víi gi¸
quy ®Þnh sÏ lµm mÊt uy tÝn cña doanh nghiÖp vµ sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh. H¬n n÷a viÖc tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c
bï ®¾p ®îc chi phÝ, c¸c kho¶n thuÕ vµ t¹o ra ®îc lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, cã
nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cña tõng doanh
nghiÖp mµ lùa chän ph¬ng ph¸p nµo cho phï hîp. §ång thêi ph¶i t«n träng tÝnh
nhÊt qu¸n trong kÕ to¸n tøc lµ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµo th× ¸p dông ph¬ng ph¸p
Êy trong suèt niªn ®é kÕ to¸n.
Sau cïng doanh nghiÖp cÇn ph¶i qu¶n lÝ viÖc thu håi tiÒn hµng vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, bëi nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã kÕ ho¹ch qu¶n lÝ viÖc
thu håi tiÒn b¸n hµng th× vèn cña doanh nghiÖp sÏ bÞ chiÕm dông, vßng quay vèn
cña doanh nghiÖp sÏ bÞ ngng trÖ mµ ®iÒu nµy l¹i rÊt ¶nh hëng ®Õn viÖc t¸i ®Çu t
duy tr× vµ më réng quy m« kinh doanh cña m×nh. V× vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i
tÝnh ®óng ®ñ sè tiÒn ®· thu, cßn ph¶i thu chi tiÕt theo tõng kh¸ch hµng vµ cã kÕ
ho¹ch qu¶n lÝ ®¶m b¶o viÖc thu håi tiÒn ®îc nhanh chãng tr¸nh tån ®äng qu¸ l©u.
Ngoµi ra còng cÇn ph¶i qu¶n lÝ c¶ viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh bëi nã kh«ng
chØ ph¶n ¸nh t×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ lµm ¨n cña doanh nghiÖp mµ nã cßn lµ c¬ së
®Ó cho doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch cho c¸c kú sau, v× vËy nÕu kÕt qu¶ kinh doanh
kú nµy lµ ®óng ®¾n th× kÕ ho¹ch cña kú sau míi kh¶ thi ®îc.
4. NhiÖm vô kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm :
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tæ chøc tèt c«ng t¸c c«ng t¸c tiªu thô thµnh
phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã vai trß ®Æc biÖt quan träng : Tõng bíc
h¹n chÕ ®îc sù thÊt tho¸t thµnh phÈm, ph¸t hiÖn ®îc nh÷ng thµnh phÈm chËm
lu©n chuyÓn ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh tuÇn hoµn
vèn. Sè liÖu mµ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm cung cÊp sÏ cho ban l·nh ®¹o, qu¶n
lý doanh nghiÖp n¾m b¾t, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt doanh
nghiÖp cña doanh nghiÖp tõ ®ã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi sù mÊt c©n ®«Ý gi÷a
c¸c c¸c kh©u s¶n xuÊt...
§Ó ph¸t huy ®îc tèt vai trß vµ thùc sù lµ qu¶n lý ®¾c lùc kÕ to¸n tiªu thô
thµnh phÈm cÇn thùc hiÖn tèt mét sè nhiÖm vô sau :
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
-Thø nhÊt, ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c t×nh h×nh nhËp – xuÊt –
tån kho thµnh phÈm theo c¸c chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ.
-Thø hai, ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c t×nh h×nh vÒ tiªu thô
thµnh phÈm, t×nh h×nh thanh to¸n c«ng nî víi kh¸ch hµng vÒ sè tiÒn hµng ®· b¸n
chÞucho kh¸ch hµng
-Thø ba, ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c trÞ gi¸ vèn cña sè thµnh phÈm
®· tiªu thô nh»m phôc vô cho viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp .
Thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc
qu¶n lÝ qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp. Song ®Ó thùc hiÖn tèt
c¸c nhiÖm vô ®ã ®ßi hái ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thËt khoa häc hîp lý ®ång
thêi c¸n bé kÕ to¸n ph¶i n¾m v÷ng néi dung cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c tiªu thô
thµnh phÈm .
II/ KÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1. H¹ch to¸n ban ®Çu :
Lµ qu¸ tr×nh theo dâi, ghi chÐp, hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
sinh vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®Ó lµm c¬ së cho viÖc h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch
to¸n chi tiÕt. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh khi b¸n hµng doanh nghiÖp ph¶i sö dông
c¸c ho¸ ®¬n sau:
- Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ( mÉu 01-GTKT-3LL ) : Lµ chøng tõ ®Ó ®¬n vÞ
ghi nhËn doanh thu. Ho¸ ®¬n nµy dïng cho c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia
t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Khi b¸n hµng ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè quy
®Þnh trªn ho¸ ®¬n nh : Gi¸ b¸n cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, c¸c kho¶n phô thu vµ
thuÕ tÝnh ngoµi gi¸ b¸n ( nÕu cã ), thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ tæng gi¸ thanh to¸n.
- Ho¸ ®¬n b¸n hµng (mÉu 02-GTGT-3LL) : Lµ chøng tõ ghi nhËn doanh
thu cña doanh nghiÖp, ®îc dïng cho c¸c doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c¸c mÆt hµngchÞu
thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt . Trªn ho¸ ®¬n ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè nh gi¸ b¸n, c¸c
kho¶n phô thu vµ tæng gi¸ thanh to¸n (®· cã thuÕ GTGT).
Ngoµi c¸c ho¸ ®¬n trªn, h¹ch to¸n chi tiÕt tiªu thô thµnh phÈm cßn sö
dông c¸c chøng tõ cã liªn quan nh : Phiªu xuÊt kho; B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸,
dÞch vô; B¶ng thanh to¸n b¸n hµng ®¹i lý, ký göi vµ c¸c sæ chi tiÕt b¸n hµng nh :
ThÎ quÇy hµng, ThÎ kho ...
TÊt c¶ c¸c chøng tõ trªn ®Òu ph¶i cã ®Çy ®ñ tªn, ch÷ ký cña thñ trëng, kÕ
to¸n trëng, ngêi lËp chøng tõ, thñ kho (nÕu cã) vµ con dÊu cña doanh nghiÖp th×
míi hîp ph¸p, hîp lÖ. ViÖc ghi chÐp lu©n chuyÓn chøng tõ ban ®Çu theo 1 tr×nh
tù khoa häc vµ hîp lÝ sÏ gióp kÕ to¸n ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô mét
c¸ch dÔ dµng vµ ®óng ®¾n.
2. Tµi kho¶n sö dông :
15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
H¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp
s¶n xuÊt sö dôngc¸c tµi kho¶n sau:
· Tµi kho¶n 511 “ Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô”
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
cña doanh nghiÖp trong 1 kú kÕ to¸n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ c¸c
giao dÞch vµ c¸c nghiÖp vô sau :
+ B¸n hµng: b¸n s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ b¸n hµng ho¸
mua vµo
+ Cung cÊp dÞch vô : thùc hiÖn c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn theo hîp ®ång träng
1 kú hoÆc nhiÒu kú kÕ to¸n nh cung cÊp dÞch vô vËn t¶i, du lÞch, cho thuª TSC§
theo ph¬ng thøc cho thuª ho¹t ®éng ...
Néi dung ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 511:
Bªn nî :
- Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép cña sè thµnh phÈm ®îc
x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú.
- Doanh thu b¸n hµng bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú
- C¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i kÕt chuyÓn cuèi kú
- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo tµi kho¶n 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh
Bªn cã :
- Doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô trong kú, trong
®ã doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ doanh thu kh«ng cã thuÕ GTGT
nÕu s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu
trõ, vµ lµ doanh thu cã thuÕ GTGT nÕu s¶n phÈm,hµng ho¸ , dÞch vô kh«ng thuéc
diÖn nép thuÕ GTGT hoÆc nép theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
Tµi kho¶n 511 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chia thµnh 4 tµi kho¶n cÊp II
sau:
+ TK 5111 “ Doanh thu b¸n hµng ho¸” : ph¶n ¸nh doanh thu vµ doanh
thu thuÇn cña lîng hµng ho¸ tiªu thô trong kú cña doanh nghiÖp.
+ TK 5112 “Doanh thu b¸n thµnh phÈm ” : ph¶n ¸nh doanh thu vµ doanh
thu thuÇn cña thµnh phÈm tiªu thô trong kú.
+ TK 5113 “Doanh thu cung cÊp dÞch vô ” : ph¶n ¸nh doanh thu vµ doanh
thu thuÇn cña dÞch vô tiªu thô trong kú cña doanh nghiÖp.
+ TK 5114 “Doanh thu trî cÊp, trî gi¸” : ph¶n ¸nh c¸c kho¶n trî cÊp trî
gi¸ cña Nhµ níc khi cung cÊp c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ dÞch vô ®îc Nhµ níc
trî gi¸.
· Tµi kho¶n 512 “Doanh thu néi bé”
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh doanh thu cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô tiªu
thô gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty, tæng c«ng ty...h¹ch to¸n
toµn ngµnh.
Néi dung ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 512:
Bªn nî :
- ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép
- TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n néi bé
- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo tµi kho¶n 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh
Bªn cã :
- Tæng doanh thu néi bé trong kú
Tµi kho¶n 512 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chi tiÕt thµnh 3 tµi kho¶n cÊp
II:
+ TK 5121 “Doanh thu b¸n hµng ho¸ ”
+ TK 5122 “Doanh thu b¸n thµnh phÈm ”
+ TK 5123 “Doanh thu b¸n dÞch vô ”
· Tµi kho¶n 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n”
Néi dông cña tµi kho¶n:
Bªn nî :
- Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú
- Ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng vît trªn møc b×nh
thêng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ kh«ng ®îc tÝnh vµo trÞ
gi¸ hµng tån kho mµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n cña kú kÕ to¸n
- Ph¶n ¸nh kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho sau khi trõ phÇn båi
thêng do c¸ nh©n g©y ra.
- Ph¶n ¸nh chi phÝ tù x©y dùng, tù chÕ TSC§ vît trªn møc b×nh thêng
kh«ng ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng, tù chÕ hoµn thµnh.
- Ph¶n ¸nh kho¶n chªnh lÖch gi÷a sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
ph¶i lËp n¨m nay lín h¬n kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tríc.
Bªn cã :
- Ph¶n ¸nh kho¶n hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cuèi n¨m
tµi chÝnh ( 31/12) (kho¶n chªnh lÖch gi÷a sè ph¶i lËp dù phßng n¨m nay nhá h¬n
kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tríc
- KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong
kú sang tµi kho¶n 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh .
Tµi kho¶n 632 kh«ng cã sè d cuèi kú.
· Tµi kho¶n 155 “Thµnh phÈm”
17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn
®éng cña c¸c lo¹i thµnh phÈm hiÖn cã cña doanh nghiÖp.
Néi dung, kÕt cÊu cña tµi kho¶n:
Bªn nî :
-TrÞ gi¸ thµnh phÈm nhËp kho tÝnh theo gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ
-Thµnh phÈm thõa trong kiÓm kª
Bªn cã :
-TrÞ gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ
-Thµnh phÈm thiÕu hôt trong kiÓm kª
Sè d bªn nî : TrÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho
· Tµi kho¶n 157 “Hµng göi b¸n”
Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi cho kh¸ch hµng hoÆc nhê
b¸n kÝ göi, ®¹i lÝ nhng cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n.
Néi dung tµi kho¶n :
Bªn nî :
- TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi cho kh¸ch hµng hoÆc nhê b¸n kÝ
göi, ®¹i lÝ.
- TrÞ gi¸ lao vô, dÞch vô ®· thùc hiÖn víi kh¸ch hµng nhng cha ®îc chÊp
nhËn thanh to¸n
- KÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· göi ®i cha ®îc
kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n vµo cuèi kú (dïng cho doanh nghiÖp ¸p dông
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
Bªn cã :
- TrÞ gi¸, hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi cho kh¸ch hµng bÞ tr¶ l¹i
- TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n
hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n
- KÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· göi ®i cha ®îc
kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n vµo ®Çu kú ( dïng cho doanh nghiÖp ¸p dông
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
D nî : TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· göi ®i nhng cha ®îc
chÊp nhËn thanh to¸n.
Tµi kho¶n 157 cã thÓ ®îc më chi tiªt theo tõng lo¹i hµng ho¸, thµnh
phÈm hoÆc theo tõng kh¸ch hµng.
· Tµi kho¶n 131 “Ph¶i thu cña kh¸ch hµng”
Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n nî ph¶i thu vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c
kho¶n nî nµy cña doanh nghiÖp .
Néi dung tµi kho¶n :
Bªn nî :
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
- Sè tiÒn ph¶i thu vÒ b¸n hµng ho¸, thµnh phÈm, cung cÊp dÞch vô cña
doanh nghiÖp
- Sè tiÒn thõa tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng
Bªn cã :
- Sè tiÒn kh¸ch hµng ®· thanh to¸n vÒ mua hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch
vô cña doanh nghiÖp
- Sè tiÒn mua hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô do kh¸ch hµng tr¶ tríc
- C¸c kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng sau khi ®· giao hµng
- Doanh thu cña sè hµng bÞ ngêi mua tr¶ l¹i
- Sè tiÒn chiÕt khÊu thanh to¸n cho ngêi mua
D nî : Sè tiÒn cßn ph¶i thu cña kh¸ch hµng
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng kh¸ch hµng cã quan hÖ mua hµng
thêng xuyªn víi doanh nghiÖp .
· Tµi kho¶n 333 “ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ níc”
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép
kh¸c cho Nhµ níc.
Bªn nî : C¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ ®· nép cho Nhµ níc.
Bªn cã : C¸c kho¶n thuÕ,phÝ, lÖ phÝ ph¶i nép cho Nhµ níc.
D cã : Sè thuÕ, phÝ, lÖ phÝ cßn ph¶i nép cho Nhµ níc.
Tµi kho¶n 333 ®îc chia thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp II sau :
+ TK 3331 - ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép
+ TK 3332 - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt
+ TK 3333 - ThuÕ xuÊt nhËp khÈu
+ TK 3334 - ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
+ TK 3335 - Thu trªn vèn
+TK 3336 - ThuÕ tµi nguyªn
+ TK 3337 - ThuÕ nhµ ®Êt
+ TK 3338 - C¸c lo¹i thuÕ kh¸c
+ TK 3339 - PhÝ, c¸c lo¹i lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c
3. Tr×nh tù kÕ to¸n:
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Quúnh Ph¬ng – K35 D5
4. Sæ kÕ to¸n:
Theo nh÷ng h×nh thøc kÕ to¸n kh¸c nhau, sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông trong
kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm còng cã sù kh¸c nhau:
Theo h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung, sæ s¸ch kÕ to¸n gåm c¸c lo¹i
chñ yÕu sau:
+ Sæ nhËt ký chung: Sè liÖu trªn nhËt ký chung nµy ®îc dïng lµm c¨n cø
®Ó ghi vµo sæ c¸i
+ Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 511, 131, 632, 3331, 157,...
+ Sæ kÕ to¸n chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua, sæ chi tiÕt tiªu thô, sæ chi
tiÕt thµnh phÈm
+ C¸c sæ nhËt ký ®Æc biÖt nh: Sæ nhËt ký thu tiÒn, sæ nhËt ký b¸n hµng
Theo h×nh thøc NhËt ký-Sæ c¸i, sæ s¸ch kÕ to¸n ®îc dïng trong kÕ to¸n
tiªu thô thµnh phÈm gåm:
+ Sæ NhËt ký - Sæ c¸i
+ Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi kh¸ch hµng, sæ chi tiÕt tiªu thô, sæ chi tiÕt
thµnh phÈm
Theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ, sæ s¸ch kÕ to¸n gåm:
+ Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ
+ Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 511, 131, 632, 3331, 157...
+ Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi kh¸ch hµng, sæ chi tiÕt tiªu thô, sæ chi tiÕt
thµnh phÈm.
Theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n gåm:
+ NhËt ký chøng tõ sè 8: ghi chÐp sè ph¸t sinh bªn cã c¸c tµi kho¶n liªn
quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô nh TK 156, 157, 511, 531, 532, 512, 632, 131,....
+ C¸c b¶ng kª sè 1, 2, 8, 10, 11
+ Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 511, 131, 632....
20
- Xem thêm -