TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT
VÀ TIÊU THỤ CA CAO Ở
HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH BẾN TRE
Giáo viên hướng dẫn:
ThS. NGUYỄN HỮU TÂM
Sinh viên thực hiện:
TRẦN THỊ MẾN
MSSV: 4094633
Lớp: KT0923A1
Khóa: 35
Cần Thơ - 2013
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
LỜI CẢM TẠ
Em xin chân thành cảm ơn:
Quý Thầy Cô Khoa Kinh tế & QTKD trường Đại học Cần Thơ, đặc biệt là
thầy Nguyễn Hữu Tâm đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em hoàn thành luận văn
này.
Cảm ơn đến Ủy ban nhân dân, Phòng nông nghiệp và Cục thống kê huyện
Châu Thành, tỉnh Bến Tre đã cung cấp cho em một số tài liệu, số liệu liên quan
đến đề tài.
Cảm ơn các Cô Bác nông dân tại các xã thuộc địa bàn huyện Châu Thành,
những người đã cung cấp cho em những thông tin, kiến thức và những kinh
nghiệm sản xuất thực tế, giúp em thu thập tốt những thông tin cần thiết để hoàn
thành tốt bài viết của mình.
Cuối cùng em kính chúc quý Thầy Cô Khoa Kinh tế & QTKD trường Đại
học Cần Thơ dồi dào sức khỏe, công tác tốt và không ngừng thăng tiến trên con
đường sự nghiệp của mình. Kính chúc các Cô Bác nông dân tại các xã thuộc
huyện Châu Thành lời chúc sức khỏe và có những vụ mùa bội thu.
Ngày …. tháng .... năm 2013
Sinh viên thực hiện
Trần Thị Mến
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
i
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập
và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất cứ đề
tài khoa học nào.
Ngày …. tháng …. năm 2013
Sinh viên thực hiện
Trần Thị Mến
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
ii
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
Ngày …. tháng …. năm 2013
Thủ trƣởng đơn vị
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
iii
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN
Họ và tên giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Hữu Tâm
Học vị: Thạc sĩ
Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp, Kế toán
Cơ quan công tác: Trường Đại học Cần Thơ
Sinh viên thực hiện: Trần Thị Mến
Mã số sinh viên: 4094633
Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
Tên đề tài: Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành,
tỉnh Bến Tre.
NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo:
……………………………………………………………………………………..
2. Về hình thức:
……………………………………………………………………………………
3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài:
……………………………………………………………………………………..
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn:
……………………………………………………………………………………
5. Nội dung và các kết quả đạt đƣợc:
……………………………………………………………………………………..
6. Các nhận xét khác:
……………………………………………………………………………………..
Cần Thơ, ngày …. tháng ….. năm 2013
Giáo viên hƣớng dẫn
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
iv
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
v
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU ....................................................................................... 1
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................................................... 1
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu chung ......................................................................................... 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ......................................................................................... 2
1.3. CÁC CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .................................................................... 2
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .............................................................................. 3
1.4.1. Không gian ................................................................................................ 3
1.4.2. Thời gian ................................................................................................... 3
1.4.3. Phạm vi về nội dung ................................................................................. 3
1.5. LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU............................................................................... 3
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 6
2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN ................................................................................ 6
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản: ........................................................................ 6
2.1.2. Một số chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh tế ......................................... 7
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................. 9
2.2.1. Một số phƣơng pháp sử dụng trong đề tài ............................................. 9
2.2.2. Phƣơng pháp chọn vùng nghiên cứu .................................................... 14
2.2.3. Phƣơng pháp thu thập số liệu ............................................................... 14
2.2.4. Phƣơng pháp phân tích số liệu .............................................................. 15
CHƢƠNG 3. TỔNG QUAN VỀ HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH BẾN TRE .. 16
3.1. GIỚI THIỆU SƠ LƢỢC VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .......................... 16
3.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ............................................................. 16
3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội ......................................................................... 17
3.2. GIỚI THIỆU VỀ CÂY CA CAO ................................................................ 19
3.2.1. Nguồn gốc của cây ca cao ...................................................................... 19
3.2.2. Đặc điểm của cây ca cao ....................................................................... 20
3.2.3. Kỹ thuật trồng ca cao ............................................................................. 21
3.2.4. Công dụng của ca cao............................................................................. 24
3.2.5. Ca cao đạt chứng nhận UTZ ................................................................. 24
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
vi
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
3.3. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ CA CAO
GIAI ĐOẠN 2010-2012 ....................................................................................... 26
3.3.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ca cao trên thế giới ............................. 26
3.3.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ca cao ở Việt Nam .............................. 28
3.3.3. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ca cao ở Bến Tre ................................ 30
3.3.4. Khái quát tình hình sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu
Thành, tỉnh Bến Tre giai đoạn 2010 -2012 ..................................................... 32
CHƢƠNG 4. HIỆU QUẢ SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ CA CAO Ở HUYỆN
CHÂU THÀNH, TỈNH BẾN TRE ......................................................................... 35
4.1. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT CA CAO Ở HUYỆN CHÂU THÀNH,
TỈNH BẾN TRE ................................................................................................... 35
4.1.1. Thông tin chung về nông hộ .................................................................. 35
4.1.2. Tình hình sản xuất ................................................................................. 39
4.2. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT CA CAO Ở HUYỆN CHÂU
THÀNH, TỈNH BẾN TRE .................................................................................. 44
4.2.1. Chi phí sản xuất giai đoạn thành lập vƣờn .......................................... 44
4.2.2. Phân tích các khoản chi phí hàng năm của nông hộ trồng ca cao ..... 46
4.2.3. Phân tích doanh thu của nông hộ. ........................................................ 49
4.2.4. Phân tích các chỉ số tài chính đánh giá hiệu quả sản xuất ca cao ở
huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre ................................................................... 50
4.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NĂNG SUẤT
CỦA NÔNG HỘ TRỒNG CA CAO TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH
BẾN TRE .............................................................................................................. 52
4.3.1. Kiểm định mô hình ................................................................................. 52
4.3.2. Kết quả ƣớc lƣợng các thông số trong mô hình .................................. 54
4.4. TÌNH HÌNH TIÊU THỤ CA CAO Ở HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH
BẾN TRE .............................................................................................................. 56
4.4.1. Tình hình tiêu thụ ca cao của nông hộ ................................................. 56
4.4.2. Kênh phân phối ca cao ........................................................................... 60
4.5. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG QUÁ TRÌNH SẢN
XUẤT VÀ TIÊU THỤ CA CAO Ở HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH BẾN
TRE ....................................................................................................................... 61
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
vii
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
4.5.1. Thuận lợi ................................................................................................. 61
4.5.2. Khó khăn ................................................................................................. 62
4.6. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT VÀ
TIÊU THỤ CA CAO Ở HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH BẾN TRE............. 62
CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 64
5.1. KẾT LUẬN .................................................................................................... 64
5.2. KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 65
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 67
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 68
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
viii
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
DANH MỤC BIỂU BẢNG
Trang
Bảng 1: Kỳ vọng dấu các hệ số của mô hình hàm năng suất .............................. 12
Bảng 2: Số mẫu điều tra nông hộ sản xuất ca cao tại huyện Châu Thành........... 14
Bảng 3: Lượng phân bón cho 1 ca cao ................................................................ 23
Bảng 4: Sản lượng ca cao của một số quốc gia chủ yếu trên thế giới giai đoạn
2010 - 2012 ......................................................................................................... 26
Bảng 5: Diện tích, sản lượng và năng suất ca cao Việt Nam giai đoạn 2010 -2012
............................................................................................................................ 28
Bảng 6: Diện tích, sản lượng và năng suất ca cao trồng xen dừa của tỉnh Bến
Tre giai đoạn 2010 – 2012 ................................................................................... 31
Bảng 7: Đặc điểm của nông hộ điều tra............................................................... 35
Bảng 8: Nguồn lực đất đai, độ tuổi và mật độ ca cao của nông hộ ..................... 36
Bảng 9: Tổng quan về nguồn lực lao động của nông hộ ..................................... 37
Bảng 10: Lý do trồng ca cao của nông hộ ........................................................... 38
Bảng 11: Nguồn cung cấp giống ca cao .............................................................. 39
Bảng 12: Kinh nghiệm trồng ca cao .................................................................... 41
Bảng 13: Một số bệnh thường gặp trên cây ca cao của nông hộ ......................... 43
Bảng 14: Chi phí đầu tư ban đầu cho 1 công đất trồng ca cao ............................ 44
Bảng 15: Tổng hợp các khoản chi phí bình quân trên 1 công đất sản xuất ca cao
............................................................................................................................. 46
Bảng 16: Doanh thu trung bình của nông hộ trồng ca cao .................................. 49
Bảng 17: Các chỉ số tài chính đánh giá hiệu quả sản xuất ca cao ...................... 51
Bảng 18: Kết quả kiểm định đa cộng tuyến......................................................... 53
Bảng 19: Kết quả chạy hồi quy nhân tố ảnh hưởng đến năng suất ca cao .......... 54
Bảng 20: Lý do bán ca cao cho điểm thu mua..................................................... 58
Bảng 21: Phương thức liên hệ bán ca cao của nông hộ ....................................... 59
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
ix
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1: Bản đồ hành chính huyện Châu Thành................................................... 16
Hình 2: Diện tích và sản lượng ca cao huyện Châu Thành giai đoạn 2010 – 2012
............................................................................................................................. 33
Hình 3: Tình hình tập huấn của nông hộ ............................................................. 42
Hình 4: Sơ đồ chuỗi giá trị trong phân phối ca cao ............................................. 60
GVHD: ThS. Nguyễn Hữu Tâm
x
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
CHƢƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Khi nhắc đến Bến Tre thì trong chúng ta ai cũng liền nghỉ ngay đến cây dừa,
bởi nơi đây được mệnh danh là xứ dừa. Người nông dân ở đây canh tác chủ yếu
là trồng dừa, và nó trở thành một loại cây tạo ra thu nhập chính cho họ, nhưng
giá dừa lại biến động lớn, có những năm xuống giá rất mạnh, làm cho người dân
trồng dừa lỗ nặng, và không thể đảm bảo cho cuộc sống của họ. Làm cho người
dân mất lòng tin vào cây này, thế là họ cứ trồng rồi lại chặt dừa, nhằm tìm kiếm
một loài cây có thể đảm bảo cho cuộc sống ổn định.
Cho đến năm 2000, với việc trồng thí điểm 190 ha cây ca cao đầu tiên tại xã
An Khánh huyện Châu Thành, đã đem lại một hướng đi mới cho người dân Bến
Tre, với trên cùng một diện tích đất họ có thể làm tăng thêm thu nhập. Và cứ thế
diện tích cây ca cao tại Bến Tre liên tục tăng, đến năm 2004 thì diện tích ca cao
trồng xen vườn dừa và cây ăn trái đã tăng gấp 10 lần và đến năm 2012 diện tích
ca cao của tỉnh đã lên đến 10.686 ha (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
tỉnh Bến Tre) và theo nghị quyết của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bến Tre lần
thứ IX giai đoạn 2012-2015 diện tích trồng ca cao của Bến Tre phải đạt khoảng
16.000 ha (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre). Liệu cây ca
cao có thật sự mang lại hiệu quả cho người dân ở Bến Tre hay không, và việc
tiêu thụ như thế nào, còn những vấn đề nào đang bất cập? luôn là một bài toán
nan giải, và cần có những đánh giá phân tích có khoa học, thực tiễn về hiệu quả
sản xuất và tiêu thụ cây ca cao, để có cơ sở cho người dân, cũng như ban lãnh
đạo tỉnh Bến Tre có thể tìm ra định hướng về việc phát triển cây ca cao tại vùng.
Đồng thời đó cũng làm căn cứ cho các tỉnh lân cận, cũng như các vùng khác của
nước ta có thể học tập và làm theo. Nhờ vậy mà giúp ích cho việc phát triển nền
nông nghiệp nước nhà, và giúp cải thiện cuộc sống cho người nông dân.
Tại vùng đất Bến Tre ta nhận thấy huyện Châu Thành là một huyện có diện
tích lớn, dân số đông. Trong đó phần lớn là diện tích đất nông nghiệp. Và hơn
nữa Châu Thành là một huyện đi đầu trong việc trồng cây ca cao tại Bến Tre với
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
1
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
diện tích cao nhất toàn tỉnh, đạt 3.560 ha năm 2012 (Sở Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn tỉnh Bến Tre). Đây là một huyện rất phù hợp cho việc nghiên
cứu, và phân tích hiệu quả cây ca cao.
Chính vì những lý do trên mà em quyết định chọn đề tài “ Phân tích hiệu
quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre” để nghiên
cứu.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh
Bến Tre; đồng thời tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn mà các nông hộ gặp
phải để thấy được những vấn đề còn tồn tại trong quá trình sản xuất và tiêu thụ ca
cao.Từ đó đề xuất một số giải pháp giúp phát triển bền vững cây ca cao ở huyện
Châu Thành, tỉnh Bến Tre.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
(1) Khái quát tình hình sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành,
tỉnh Bến Tre.
(2) Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành,
tỉnh Bến Tre.
(3) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất ca cao của nông hộ tại
huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre.
(4) Phân tích những thuận lợi và khó khăn trong quá trình sản xuất và tiêu
thụ ca cao; từ đó đề xuất ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và
tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre.
1.3. CÁC CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
(1) Tình hình sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
như thế nào?
(2) Hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao của người dân trồng ca cao ở huyện
Châu Thành, tỉnh Bến Tre như thế nào?
(3) Những nhân tố nào ảnh hưởng đến năng suất của nông hộ trồng ca cao ở
huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre?
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
2
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
(4) Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình sản xuất và tiêu thụ ca cao ở
huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre là gì?
(5) Những giải pháp nào cần thiết để nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ
ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre?
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1. Không gian
Đề tài được thực hiện tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre.
1.4.2. Thời gian
- Đề tài được thực hiện từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2013.
- Số liệu thứ cấp được sử dụng trong nghiên cứu: từ năm 2010 đến năm
2012.
- Thời gian thu thập số liệu sơ cấp: 01-2013 đến 04-2013.
1.4.3. Phạm vi về nội dung
Do giới hạn về thời gian và chi phí nên đề tài chỉ nghiên cứu về hiệu quả
sản xuất và tiêu thụ ca cao tại một số xã: Quới Sơn, An Khánh, Phú Túc, Phú
Đức, An Phước và Phú An Hòa ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Từ đó suy
rộng ra cho cả huyện Châu Thành. Đề tài chỉ tập trung vào phân tích hiệu quả tài
chính; tiến hành phân tích chi phí, doanh thu, lợi nhuận dựa vào giá của năm hiện
hành (năm 2012).
1.5. LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU
Nguyễn Bảo Anh (2008), “Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ dâu Hạ
Châu ở huyện Phong Điền – TP.Cần Thơ”. Luận văn tốt nghiệp. Nội dung đề tài
là phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ dâu Hạ Châu của người dân trồng
dâu và các đối tượng thu mua dâu Hạ Châu ở huyện Phong Điền, Thành phố
Cần Thơ. Từ đó, đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất
và tiêu thụ dâu Hạ Châu ở huyện Phong Điền, Thành phố Cần Thơ trong thời
gian tới. Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh số
tuyệt đối, so sánh số tương đối, phương pháp phân tích chi phí – lợi ích và
phương pháp phân tích hồi quy để tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến mô hình.
Qua nghiên cứu cho thấy diện tích đất canh tác bình quân của nông hộ là 7,52
công, chi phí nông hộ tốn nhiều nhất để đầu tư cho việc trồng dâu Hạ Châu là
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
3
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
chi phí phân bón, chiếm tỷ trọng khá lớn (54,40%). Theo nghiên cứu bình
quân nông hộ phải chi bình quân khoảng gần 400.000 đồng/công/năm cho việc
bón phân tổng chi phí bình quân khi không có lao động gia đình khi trồng dâu
Hạ Châu là 731.760đ/công/năm. Nhưng khi tính lao động gia đình vào thì
tổng chi phí tăng lên đáng kể là 1.899.000đ/công/năm. Các biến độc lập được
đưa vào mô hình hồi quy để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất bao
gồm: số bao phân trên công, số chai thuốc trên công, số cây trên công, trình độ
văn hóa và số năm sản xuất. Trong đó biến số bao phân trên công, số chai thuốc
trên công và số năm sản xuất là 3 biến có ý nghĩa trong mô hình ảnh hưởng đến
năng suất của dâu Hạ Châu. Nhìn chung qua quá trình nghiên cứu đề tài cho thấy
mô hình trồng dâu Hạ Châu của nông hộ ở đây đã đạt được hiệu quả tương đối
cao mang về lợi nhuận cho các nông hộ là 4.209.470 đồng/công và thu nhập là
4.941.240 đồng/công. Từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất
mô hình trồng dâu Hạ Châu ở huyện Phong Điền, TP. Cần Thơ.
Cao Thị Thanh Nhanh (2007), “Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ
dừa ở huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre”. Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Cần
Thơ. Đề tài tiến hành thu thập số liệu từ 30 hộ sản xuất và 20 thương lái và sản
xuất ở 3 xã Tân Trung, Minh Đức, An Định và 10 cơ sở, doanh nghiệp sản xuất
các sản phẩm từ dừa ở huyện Mỏ Cày. Tác giả phân tích các chi phí trong quá
trình sản xuất và tiêu thụ dừa, sử dụng hàm sản xuất Cobb – Douglas để phân
tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất của các nông hộ trồng dừa ngoài ra còn
phân tích những thuận lợi, khó khăn trong quá trình sản xuất và tiêu thụ dừa từ
đó đưa ra giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ dừa ở
huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre. Trong đó, các biến độc lập được đưa vào mô hình
hồi quy phân tích gồm: số cây bình quân trên công, số ngày lao động trên công,
lượng phân bón trên công và tập huấn khoa học kỹ thuật. Kết quả mô hình cho
thấy, sự thay đổi năng suất dừa phụ thuộc vào các biến trong phương trình là
32,4%. Yếu tố tập huấn kỹ thuật và lượng phân bón trên công có mối tương quan
tỷ lệ thuận với năng suất, trong khi số cây trên công và số ngày lao động trên
công tăng lên khi các yếu tố khác không đổi sẽ làm giảm năng suất.
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
4
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
Qua kết quả phân tích lợi nhuận của các thành viên tham gia vào kênh phân
phối thì lợi nhuận biên của hộ trồng dừa là 22.993,76 đồng/chục, thương lái sau
khi trừ chi phí marketing thu được 755 đồng/chục, lợi nhuận biên của cơ sở sản
xuất là 29,17 đồng/chục. Nhìn chung, lợi nhuận biên của nông hộ là đạt cao nhất,
kế đến là thương lái và cuối cùng là cơ sở sản xuất. Sở dĩ hoạt động của thương
lái kếm hiệu quả là do họ phải chịu một khoản lớn chi phí vận chuyển trong quá
trình thu mua dừa. Nếu giảm bớt được chi phí này thì lợi nhuận của thương lái sẽ
tăng lên đáng kể.
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
5
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
CHƢƠNG 2
PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản:
2.1.1.1. Hiệu quả
Xét về thuật ngữ chuyên môn, hiệu quả theo nghĩa kinh tế nó là mối quan
hệ giữa đầu vào các yếu tố khan hiếm với đầu ra hàng hóa và dịch vụ có thể đo
lường theo hiện vật. Hiệu quả bao gồm cả hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội,
chúng có quan hệ mật thiết với nhau như một thể thống nhất không tách rời nhau.
Hiệu quả kinh tế được hiểu là mối tương quan so sánh giữa lượng kết quả
đạt được và lượng chi phí bỏ ra, nó là một phạm trù kinh tế chung nhất, liên quan
trực tiếp tới nền kinh tế hàng hoá và với tất cả các phạm trù, các quy luật kinh tế
khác. Một phương án có hiệu quả kinh tế cao hoặc một giải pháp kỹ thuật có hiệu
quả kinh tế cao là một phương án đạt được tương quan tối ưu giữa kết quả đem
lại và chi phí đầu tư. Bản chất của hiệu quả kinh tế xuất phát từ mục đích của sản
xuất và phát triển kinh tế xã hội, là đáp ứng ngày càng cao nhu cầu về vật chất và
tinh thần của mọi thành viên trong xã hội.
Hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp gắn liền với những đặc điểm
của sản xuất nông nghiệp. Trước hết là, ruộng đất là tư liệu sản xuất không thể
thay thế được, nó vừa là sản phẩm tự nhiên vừa là sản phẩm của lao động. Đối
tượng của sản xuất nông nghiệp là các cơ thể sống, chúng sinh trưởng, phát triển,
diệt vong theo các quy luật sinh vật nhất định, và chúng chịu ảnh hưởng rất lớn
của điều kiện ngoại cảnh (ruộng đất, thời tiết, khí hậu). Con người chỉ tác động
tạo ra những điều kiện thuận lợi để chúng phát triển tốt hơn theo quy luật sinh
vật, chứ không thể thay thế theo ý muốn chủ quan được.
Hiệu quả xã hội là mối tương quan so sánh giữa kết quả xã hội và tổng chi
phí bỏ ra.
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
6
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
2.1.1.2. Nông hộ
Nông hộ là những hộ nông dân làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp,
dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp,…hoặc kết hợp làm nhiều nghề, sử dụng lao động, tiền
vốn của gia đình là chủ yếu để sản xuất, kinh doanh. Nông hộ (hộ nông dân) là
gia đình sống bằng nghề nông, được kể là một đơn vị về mặt chính quyền. Hộ nông
dân có những đặc trưng riêng, có một cơ chế vận hành khá đặc biệt, không giống
như những đơn vị kinh tế khác như: Ở nông hộ có sự thống nhất chặt chẽ giữa
việc sở hữu, quản lý, sử dụng các yếu tố sản xuất, có sự thống nhất giữa quá trình
sản xuất trao đổi, phân phối, sử dụng và tiêu dùng.
2.1.1.3. Các khái niệm về chi phí
Chi phí cơ hội: là thu nhập sẽ nhận được nếu nguồn lực đầu vào này được
sử dụng cho phương án khác và đem lợi nhuận cao nhất. Đây là loại chi phí mà
theo các nhà kinh kế cho là quan trọng nhất trong việc đánh giá, quyết định đầu
tư cho một dự án nào đó.
Chi phí lao động: theo quan điểm của các nhà kế toán thì chi phí lao động
là các khoản phải chi cho nguồn lực lao động và nó được xem là chi phí sản
xuất, đối với nhà kinh tế thì chi phí lao động là khoản chi phí hữu hình được
thực hiện theo hợp đồng tương ứng với mức lương theo giờ công lao động.
2.1.2. Một số chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh tế
Tổng doanh thu: là số tiền mà người sản xuất thu được sau khi bán sản
phẩm.
Tổng doanh thu = Sản lượng * Đơn giá
Tổng chi phí: là tất cả các khoản đầu tư mà nông hộ bỏ ra trong quá trình
sản xuất và thu hoạch trong một vụ. Bao gồm: chi phí giống, phân bón, thuốc hoá
học, chi phí thuê lao động, chi phí vận chuyển, chi phí nhiên liệu, chi phí thu
hoạch…
TCP = chi phí vật chất + chi phí lao động + chi phí khác
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
7
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
Lao động gia đình: là số ngày công lao động mà người trực tiếp sản xuất
bỏ ra để chăm sóc cây trồng hay vật nuôi. Lao động gia đình được tính bằng đơn
vị ngày công (mỗi ngày công được tính là 8 giờ lao động).
Lợi nhuận: là phần chênh lệch giữa tổng doanh thu và tổng chi phí.
Lợi nhuận = Tổng doanh thu – Tổng chi phí
(Tổng chi phí này bao gồm chi phí cơ hội lao động gia đình)
Thu nhập: là phần giá trị còn lại của tổng doanh thu sau khi trừ tổng chi
phí không có lao động gia đình.
Thu nhập gia đình = Lợi nhuận + chi phí lao động gia đình
Để tính toán hiệu quả kinh tế, ta so sánh các tỷ số tài chính sau:
Lợi nhuận trên doanh thu (LN/DT): có ý nghĩa là trong một đồng doanh
thu có bao nhiêu đồng lợi nhuận, nó phản ánh mức lợi nhuận so với tổng doanh
thu.
LN/DT = Lợi nhuận / Doanh thu
Thu nhập trên chi phí (TN/CP): tỷ số này phản ánh một đồng chi phí đầu
tư thì chủ thể đầu tư sẽ thu được bao nhiêu đồng thu nhập.
TN/CP = Thu nhập / Tổng chi phí
Doanh thu trên chi phí (DT/CP): tỷ lệ này cho biết khi chủ thể bỏ ra 1
đồng chi phí để đầu tư thì thu được bao nhiêu đồng doanh thu. Tỷ lệ này càng lớn
cho thấy hiệu quả đầu tư vốn càng cao.
DT/CP = Doanh thu / Chi phí
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
8
SVTH: Trần Thị Mến
Phân tích hiệu quả sản xuất và tiêu thụ ca cao ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
Lợi nhuận trên công lao động gia đình (LN/ công lao động gia đình): tỷ
số này cho biết một đồng công lao động gia đình bỏ ra thu được bao nhiêu đồng
lợi nhuận.
Lợi nhuận trên công lao động gia đình = lợi nhuận/ công lao động gia đình
Doanh thu trên công lao động gia đình (DT/ công lao động gia đình): tỷ
số này có ý nghĩa là một đồng công lao động gia đình bỏ ra thì thu được bao
nhiêu đồng doanh thu.
Doanh thu trên công lao động gia đình = Doanh thu/ công lao động gia đình
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.2.1. Một số phƣơng pháp sử dụng trong đề tài
2.2.1.1. Phƣơng pháp thống kê mô tả
Phương pháp thống kê mô tả là phương pháp phân tích nhờ vào tổng
hợp các phương pháp đo lường, mô tả và trình bày số liệu được ứng dụng vào
lĩnh vực kinh tế và kinh doanh bằng cách rút ra những kết luận dựa trên số liệu
và thông tin được thu thập trong điều kiện không chắc chắn.
Bảng thống kê: là hình thức trình bày số liệu thống kê và thông tin đã
thu thập làm cơ sở để phân tích và kết luận, cũng là bảng trình bày kết quả
nghiên cứu, nhờ đó mà các nhà quản trị có thể nhận xét tổng quan về vấn đề
nghiên cứu.
2.2.1.2. Phƣơng pháp lợi ích - chi phí
Phân tích lợi ích - chi phí là một kỹ thuật phân tích để đi đến quyết định
xem có nên tiến hành các dự án đã triển khai hay không hay hiện tại có nên
cho triển khai các dự án đã được đề xuất hay không. Phân tích lợi ích - chi phí
cũng được dùng để đưa ra quyết định lựa chọn giữa hai hay nhiều dự án loại
trừ lẫn nhau. Hay phân tích lợi ích - chi phí là một phương pháp đánh giá sự
mong muốn tương đối giữa các phương án cạnh tranh nhau, khi sự lựa chọn
được đo lường bằng giá trị kinh tế tạo ra cho toàn xã hội.
GVHD: Th.S. Nguyễn Hữu Tâm
9
SVTH: Trần Thị Mến
- Xem thêm -