Tài liệu Ung thư đường mật.ppt

UNG THÖ ÑÖÔØNG MAÄT I- MÔÛ ÑAÀU: Ung thö ñöôøng maät (UTÑM) ít gaëp, coù theå ôû ÑM trong vaø ngoaøi gan. UT thöôøng gaëp nhaát ôû ngaõ 3 caùc oáng gan (60-80%), keá ñeán ôû 1/3 döôùi OMC vaø ÑM trong gan. Haàu heát BN nhaäp vieän vì vaøng da khoâng ñau. PT caét boû u laø ñieàu trò trieät caên. Tuy nhieân ña soá BN chæ coù theå ñieàu trò taïm thôøi baèng daãn löu maät ñeå phoøng ngöøa NTÑM, suy gan. 2.500-3.000 TH môùi ñöôïc chaån ñoaùn haøng naêm ôû Myõ. Taàn suaát taêng vôùi tuoåi, tæ leä nam # nöõ. II- YEÁU TOÁ NGUY CÔ: Nhieàu beänh coù öù ñoïng maät vaø NTÑM gaây nguy cô -vieâm ÑM xô hoùa tieân phaùt: tuoåi # 50 -nang OMC: ôû treû nhoû, nguy cô taêng vôùi tuoåi. -soûi trong gan: 5-10% BN bò UTÑM. - Noái maät-ruoät taêng nguy cô; coù 5% BN phaùt trieån UTÑM sau 11-18 naêm; lieân quan nhieàu vôùi NTÑM - Nhieàu yeáu toá nguy cô # saùn gan, Thorotrast, Nitrosamines, Dioxin. III- XEÁP LOAÏI & ÑÒNH GIAI ÑOAÏN: UTÑM ñöôïc xeáp loaïi theo GPH thaønh 3 nhoùm chính: (1) trong gan, (2) quanh roán gan, (3) ñoaïn xa. U trong gan ñöôïc ñieàu trò nhö UT gan laø caét gan. U quanh roán gan hay gaëp nhaát vaø ñöôïc ñieàu trò laø caét u ÑM vaø toát nhaát laø caét gan. U ñoaïn xa ñöôïc ñieàu trò nhö UT quanh nhuù laø caét taùtuïy (PT Whipple). UT quanh roán gan cuõng ñöôïc xeáp loaïi theo vò trí GPH: 4 loaïi Ñònh Giai ñoaïn: theo TNM; 4 GÑ I, II, III, IV. Phân loại ung thư ĐM rốn gan IV- BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG: > 90% BN u quanh roán gan hay u OMC ñoaïn xa coù vaøng da maø khoâng coù NTÑM, neân ñöôïc nghó ñeán beänh khaùc nhö vieâm gan, soûi maät... BN UT trong gan hieám khi vaøng da cho ñeán giai ñoaïn treã cuûa beänh. It gaëp hôn laø ngöùa, soát, ñau buïng nheï, meät moûi, bieáng aên, vaø suït caân. NTÑM it xaûy ra nhöng thöôøng sau thao taùc treân ñöôøng maät ( choïc huùt, daãn löu). V- CHAÅN ÑOAÙN: Sinh hoaù: bilirubin > 10mg%; phosphatase kieàm taêng. CA 19-9 taêng. Hình aûnh hoïc UTÑM moâ taû möùc ñoä lan roäng cuûa u, goàm coù aên lan ÑM, gan, TMC vaø di caên xa. Hình aûnh hoïc ñaàu tieân laø sieâu aâm hay CT scan; .UTÑM trong gan deã quan saùt treân CT .UT ôû roán gan hay ñoaïn xa khoù khaûo saùt treân SAÂ vaø CT. GPH ÑM ñöôïc ñònh roõ vôùi chuïp ñöôøng maät qua da (PTC) hay chuïp maät-tuïy ngöôïc doøng (ERCP). Chuïp coäng höôûng töø ñöôøng maät (MRC) coù möùc ñoä chính xaùc töông töï nhö PTC vaø ERCP. VI- XÖÛ TRÍ: Ñieàu trò trieät caên UTÑM laø caét boû hoaøn toaøn khoái u. Möùc ñoä phaãu thuaät tuøy thuoäc vò trí vaø möùc lan roäng cuûa u. BN vôùi UTÑM trong gan coù theå caét ñöôïc veà maët GP vaø khoâng coù xô gan thì caét gan töøng phaàn laø ñieàu trò choïn löïa. BN coù u aên lan ngaõ ba hay ñoaïn gaàn oáng gan chung maø khoâng coù xaâm laán maïch maùu coù theå moå caét u. Noái oáng ganhoãng traøng ôû 2 beân gan. Neáu u aên lan oáng gan P hay T thì caét gan P hay T. Ñeå ñöôïc rìa caét, maët caét khoâng coøn teá baøo caàn caét theâm thuøy ñuoâi. Ñoái vôùi BN bò UTÑM ñoaïn xa, caét taù-tuïy laø PT lyù töôûng. VI- XÖÛ TRÍ: UT di caên thì ñaët stent ĐM vaø caàn caét TM ñeå traùnh vieâm TM caáp . ÔÛ BN vôùi u roán gan tieán xa taïi choã khoâng coøn caét ñöôïc, nhieàu PP phaãu thuaät taïm thôøi nhö noái OMCû-hoãng traøng Roux-en-Y vôùi ñaët catheter Silastic, hay noái ñöôøng maät haï phaân thuøy III hay V vôùi hoãng traøng. . VI- XÖÛ TRÍ: .U ÑM ñoaïn xa coù theå caét ñöôïc, nhöng neáu khoâng caét ñöôïc do maïch maùu bò u xaâm laán thì caét tuùi maät, noái oáng gan-hoãng traøng vaø noái vò-traøng ngöøa heïp daï daøy. .BN coù UTÑM qua khaûo saùt ban ñaàu roõ raøng laø khoâng caét ñöôïc thì ñieàu trò khoâng phaãu thuaät taïm bôï baèng noäi soi hay ñöôøng qua da. Daãn löu maät qua da coù nhieàu lôïi ñieåm hôn noäi soi ôû UTÑM roán gan. Trong khi noäi soi laø PP öa chuoäng cho UTÑM ñoaïn xa. Vaø stent kim loaïi ñöôïc söû duïng. Đặt dẫn lưu trong đường mật qua da Đặt dẫn lưu trong đường mật qua da PT CẮT BỎ U ĐƯỜNG MẬT RỐN GAN PT CẮT BỎ U ĐƯỜNG MẬT RỐN GAN PT CẮT BỎ U ĐƯỜNG MẬT RỐN GAN PT WHIPPLE ( CẮT TÁ-TỤY) PT WHIPPLE ( CẮT TÁ-TỤY) VI- XÖÛ TRÍ: Nhieàu baùo caùo cho thaáy xaï trò caûi thieän soáng coøn ôû BN UTÑM khoâng caét ñöôïc. Chieáu xaï ngoaøi ñöôïc söû duïng vôùi nhieàu kyõ thuaät môùi nhö xaï trò luùc moå, vaø vôùi Iridium 192 baèng ñöôøng qua da hay noäi soi. Tuy nhieân nghieân cöùu ngaãu nhieân vaø baùo caùo coù kieåm soaùt cho thaáy xaï trò boå sung sau moå khoâng ích lôïi. VI- XÖÛ TRÍ: Soáng coøn toát hôn vôùi xaï trò sau moå, coù theå chæ giôùi haïn ôû BN vôùi u aên lan taïi choã vaøo gan vaø coøn moâ böôùu sau moå. Hoùa trò cuõng cho thaáy coù caûi thieän döï haäu ôû BN caét u ñöôïc hay khoâng ñöôïc. Cho thuoác maïnh nhaïy tia nhö 5-Fluorouracil hay Gemtabine, Söï keát hôïp cuûa hoùa trò vaø xaï trò coù theå hieäu quaû hôn moät loaïi. Cuõng nhö ñoái vôùi UT tuùi maät vai troø cuûa hoùa-xaï trò hoã trôï caàn ñöôïc thöû treân BN UTÑM.