iG
ng
www.hobieuchanh.com
ig
ng
Bi u Chánh
Vài l i c a BBT:
“C i g ng”
c ánh máy l i theo b n in l n tái b n 1988 c a nhà xu t b n t ng
p Ti n Giang do Ph m V n Ng biên t p. Trong truy n n y, nhi u t ã b s a i
không úng nh cách dùng ch c a nhà v n H Bi u Chánh, thí d
a danh B cLiêu
c i thành B c-Liêu hay các t ng k t âm r t thông d ng mi n Nam nh
, nh, c , tr n, b n … mà H Bi u Chánh s d ng trong ti u thuy t c a ông ã
s a l i thành bà (trang 3) hay trên (trang 6) làm cho câu v n trong truy n tr
thành t i ngh a. Tuy nhiên, vì thi u b n g c nên chúng tôi v n gi nguyên v n b n
in n m 1988 c a nxb t ng h p Ti n Giang.
BBT Hobieuchanh.com
Ch
ng I
Tham phú ph b n
Tháng hai, ngoài
ng ã ch h t v v a.
ng lúa ám g t d t ã lâu r i, mà lúa h t ch
n
Ng i i
ng c-Liêu1 xu ng Gia Rai, ra kh i Châu Thành ch ng
i cây s , ngó qua phía tay trái thì th y m t cánh ng r ng mênh mông
không cây, không xóm, tr i m t màu vàng khè, cách xa-xa m i có pha m t v t
xanh-xanh v i ít con trân
ng s ng-s ng cúi u n c ; còn ngó qua phía
tay m t thì th y m t xóm n m dài trên m t ngàn th c, kêu là xóm Láng Dài,
nhà chen khít nhau mà xóm ít cây nên nóc nhà n i h n lên, xa coi nh
ám núm r m m i m c.
u Láng Dài, phía m t tr i m c, có m t cái nhà lá nh hai c n m t
xép, tr c là m t cái sân tr ng ba cây uv i ít cây i, trong nhà, chính
gi a có m t bàn th , hai bên lót hai b ván d u v i vài cái gh ; còn phía trong
bu ng thì có hai cái gi ng, l i có m t ng lúa
c ch ng vài ch c gi . Nhà
tuy nghèo, song ngoài sân quét s ch-s , trong nhà d n v n-vang, n c n xép,
là ch
b p n u n, mà c ng ch ng h có m t c ng rác.
1
B c Liêu
1
iG
ng
www.hobieuchanh.com
Cái nhà này là c a thím Lý Th Phòng, h i tr c là v c a th y giáo
y ch nho, tên là
ng Phi
u, mà bây gi là tá
n c a ông c u H ngTô H ng Hoàng.
Ông
ng Phi
u g c Qu ng Nam, cách hai m i l m n m tr c,
ông vào ng t i xóm Láng Dài mà làm th y thu c và d y riêng ng i trong
xóm h c ch nho.
c ít n m, ông coi th làm n lâu dài
c, ông m i
nói mà c i Lý Th Phòng, là con gái m t nhà nghèo trong làng, r i v ch ng
n v i nhau, ch ng lo d y h c, h t thu c, v lo c y g t làm ru ng l n l n
sanh ng m t
a con gái và hai
a con trai. Khi
a con út m i nên ba
tu i thì ông
ng Phi
u t tr n, b l i m t v góa v i ba con d i. Nh ông
ng Phi
u bình sanh n nh nhoi, l i nh thím Lý Th Phòng tánh tình
ch n ch t, b i v y trong xóm ai th y m y
a nh côi cút c ng u th ng.
Thím Lý Th Phòng ng i ta th ng kêu là thím giáo
u, m t mình lo làm
ru ng nuôi con, ru ng thì m n c a ông c u H ng-C Tô H ng Hoàng mà
làm, m i n m ong lúa ru ng2 r i thì còn d
c ch ng n m ba ch c gi .
m 1928, là lúc b t u thu t truy n này, thì thím giáo
u ã
c
39 tu i, còn
a con gái l n c a thím, tên là
ng Th H o,
c 18 tu i,
a
con trai gi a, tên Hòa
c 12 tu i và
a con trai út, tên Hi u,
c 7 tu i.
t bu i chi u, thím Giáo nghe nói v H ng Hào Cao
u xóm
trên au, nên thím i th m. Th ng Hòa d t th ng Hi u ra tr c sân, l a ch
bóng mát r i l y chà tre3 v i lá i t p c t nhà mà ch i.
ng th H o nhà m t mình, cô bu n nên n m trên võng
a c t-k t, m t
bu n hiu. Tuy cô là con nhà nghèo, th ng ngày ph i n u c m, xách n c,
a c i, quét nhà, n mùa làm ru ng l i còn ph i ph v i m mà c y g t,
song cô ã s n có dung nhan tu n tú, n c da tr ng , c p m t sáng ng i, gò
má nh mi ng b u, ch n mày nh bán nguy t, bàn tay d u nh u mà ngón l i
thon nh m i vi t, mái tóc en thui mà h i qu n nh d n sóng, t ng i y u
u, ti ng nói trong ng n, b i v y d u cô lam l mà s c cô không phai, h t
th y
n bà trong làng ai c ng tr m tr khen cô là gái p. Cô ã có s c, mà
lúc còn nh nh có cha k m d y, nên cô l i bi t ch nho, bi t làm thi nôm, s
c th c y làm cho cao ph m giá c a cô, b i v y nh ng con nhà nghèo, ho c
con h ng-ch c nh trong làng không có m t m t nào dám g m ghé.
a nay cô n m m t mình cô bu n, mà có s bu n y nên g ng m t
cô thêm nghiêm-ngh , coi càng p h n n a. Cô n m trên võng, gác tay qua
trán, c p m t lim-dim, m t h i lâu r i cô ng i d y xu ng b p nhúm l a n u
m chi u. Cô b c n i c m lên b p r i cô l i
ng d a c a mà ngó ra sân. Hai
a em c a cô
ng ng i ch i tr c m t cô ó mà không ngó, cô c ngó ra
2
3
p lúa cho ch
n, lúa m n ru ng
nhánh tre khô. T t c nh ng nhánh cây ã n, khô tr i lá g i là chà . Ng i vùng
ng B ng
sông C u Long
t ng chà
sát b sông tôm cá vào núp, trú và th nh tho ng dùng ng bao
xung quanh
chà
b t chúng.
2
iG
ng
www.hobieuchanh.com
cái
ng nh
i ngang ngoài hàng rào, cô ngó trân trân, m t lát cô l i cúi
u l y tay r b ng, r i hai gi t n c m t r t xu ng
t áo cô. Cô l y v t áo
chùi n c m t r i tr vô b p ng i ch m l a.
m v a chín thì thím giáo
u i xóm c ng ã v t i. Cô H o l y mâm
lau chén mà d n c m r i kêu hai em vô n. Ng i n c m, thím giáo
um i
nói v i cô H o r ng:
-
Thím H
ng Hào au nhi u quá, s thím ch u không n i.
-
Má lên th m, thím bi t má hay không?
-
Còn bi t. Mà thím nói m t hai ti ng, ch thím m t nên nói nhi u không
c.
-
Chú H
-
Ông th y nào d i Cái H u không bi t. Trong xóm h l i th m c ng
n. Có bà Ch c ng lên th m ó n a, bà m i v m t l t v i tao ây.
ng Hào r
c th y nào h t thu c cho thím u ng ó?
Thím giáo
u nín m t h i r i nói ti p r ng: “À, h i nãy v d c
ng
tao có g p hai v ch ng ông C d t c u Tú-Tài i coi v v , n m c lòe lo t
”.
Cô H o nghe m nói m y l i thì cô
trân-trân r i h i r ng:
cái chén xu ng mâm, m t nhìn m
-
Má nói ông C nào?
-
Ông C c u là ông C Hoàng, ch
id .
-
B khi ng
coi v ?
-
Bà Ch bà4 nói tao m i bi t ch ! Bà
hoài, bà nói không ch c hay sao?
-
Coi v
-
Nghe nó ông C bà C tính làm sui v i Bá-H Ch nh.
-
Bá-H Ch nh
-
n c a mình ch ông c nào, con khéo
i ta i âu ó ch ! Sao má bi t ông C bà C d t c u Tú-Tài i
bên hè, t i ngày bà qua l i nhà bà C
âu?
âu?
bên Cái D y, nghe nói ông ó giàu l n l m ó mà.
Cô H o nghe nói bao nhiêu ó thì cô và ri t n cho h t chén c m, r i b i
ng n c. Thím giáo
u th y con b a nay n c m ít, mà s c m t l i có nét
bu n thì thím l y làm l , nên li c m t ngó theo con. Thím dòm th y cô H o
ng u ng n c, mà l i c p m t
t r t thì thím phát nghi, song thím c
ng i n c m v i hai a con nh , không h i han chi h t.
4
b
3
iG
ng
www.hobieuchanh.com
n c m r i cô H o c ng d n r a nh th ng, nh ng mà m v i em cô
u th y cô bu n nghi n, ch không ph i t i c i nh tr c.
a m i t i thì cô ã rút vô mùng li n. Thím giáo
u mu n rõ tình ý
a con, nên i th ng Hòa v i th ng Hi u i ng lâu r i thím m i d mùng
kêu nh cô H o d y ra ngoài cho thím bi u.
t cái èn ng n leo lét
trên bàn, thím giáo
u ng i trên ván, cô H o
ng d a cây c t g n ó, ngoài sân l ng-l , trong nhà im-lìm, ch nghe ti ng
chim cúc kêu xa-xa, v i ti ng th n-l n t c 5 l i g n bên vách.
Thím giáo
u nhìn con r i nói r ng: “T h i chi u cho t i bây gi má th y
con có s c bu n. Tía con ã m t r i, trong nhà ch còn có m t mình má. Con
có vi c gì, con ph i t cho má bi t ch sao con gi u,
bu n riêng m t
mình?”.
Cô H o
ng nín khe m t h i r i áp r ng:
-
Con có bu n vi c chi âu.
-
Con ch ng nên gi u má. Có vi c gì con ph i nói thi t cho má nghe. Má
nh l i thì là h i chi u má thu t chuy n c u Tú-Tài i coi v , con nghe r i
con bu n li n t h i ó t i gi . Con có tình ý gì v i c u Tú-Tài hay không?
Con c nói thi t cho má bi t, ng gi u gi m chi h t.
Cô H o không tr l i, l i l y v t áo mà lau n c m t. Thím giáo
u th
dài m t cái r i nói ti p r ng: “M y tháng nay c u Tú-Tài chà l t t i nhà hoài,
má th y má nghi l m. Mà bi t làm sao? Mình là tá- n, ng i ta là ch
t,
ng i ta t i nhà mình âu dám xô
i. Mà ch c c u có nói chuy n v i con
i ch gì, ph i v y hay không?”
Cô H o c ng không tr l i.
Thím giáo nói ti p r ng: “C u nói v i con làm sao âu, con thu t l i
cho má nghe th coi. Con ng có s chi h t, má không r y rà gì âu.”
Cô H o b u b o áp nh nh r ng:
-
C u nói c u th
-
C u nói nh v y r i con tr l i làm sao?
-
Con không tr l i chi h t.
-
V y ch sao con nghe c u i coi v r i con l i bu n?.
-
B i con th y c u th
-
Tr i i! Th ng làm sao cho
c con! Ng i ta giàu có, l i h c thi
u
c Tú-Tài, m con mình nghèo hèn th p-th i quá, có th nào ng i ta h
mình c i con bao gi . Con d i quá!
5
ng con l m, c u th th t th nào c u c ng c
ng con quá, nên con c ng th
ch t
4
i con.
ng c u.
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
C u Tú-Tài th ch c l m.
-
i! H i mu n thì c u th b ng, l i th ó nh n
sao
c. C u ch c gh o, th th t v i con h i nào?
-
H i tháng c y n m ngoái.
-
À, lúc c u thi
-
Th a ph i.
-
C u nói chuy n v i con h i nào sao má không hay?
-
H b a nào má i c y, i g t ho c i xóm thì c u xu ng, c u cho ti n s p
nh l i quán mua bánh n, ng c u nhà nói chuy n v i con.
-
Sao con không nói cho má hay?
-
Con s má r y nên con không dám nói. ********
ur iv
c
lá môn, tin làm
nhà ó ph i không?
Thím giáo ch c l i l c u, ng i ng m ngh m t lát r i nói r ng: “Tía con h i
tr c d y con h c ch nho nhi u. Làm thân con gái ph i gi trinh ti t, sao con
i l m v y? C u Tú-Tài mu n con nên ch c gh o qua
ng v y thôi, ch
i con làm v sao
c. Con ph i dè d t, nghe l i c u làm chi. Bây gi c u
i coi v ó con th y không?”
Cô H o khóc và áp r ng:
-
H i ó c u h a v i con ch c l m. C u nói c u giàu có c u không c n c i
giàu làm chi. C u h c gi i r i, nên c u quy t ki m ng i v nghèo mà
bi t nh n ngh a, bi t ch nho,
t gia n i tr . C u khinh khi nhà giàu
m, c u th th t v i con, nên con m i tin ch .
-
Th th t sao mà bây gi coi v
-
Con s bà ch nghe th t th r i bà nói ph ng ch ng, ch không l c u TúTài b con mà i c i v khác. M i cách m y b a rày ây c u còn tính nói
thi t v i ông C bà C
ng c i con. Con ch c h i chi u c u i âu v má
p ó, ch không ph i i coi v .
-
C u b n áo dài, b t kh n en àng hoàng l m mà.
-
Không bi t ch ng ng
-
Có ông C , bà C i n a mà. M n xe h i i r n r , coi mòi ph i i nói v
m. L i bà ch
g n m t bên, bà bi t rõ công vi c, bà nói không ch c hay
sao.
-
Thôi,
ó?
i ta i ám c
i, ám h i nào ó.
b a nào con g p c u Tú-Tài, con h i l i r i con m i tin.
Thím giáo châu mày, l c u mà nói r ng: “N u ông C bà C có lòng th ng
mình, nói mà c i con cho c u Tú-Tài, thì m con mình có ph c bi t ch ng
nào. Ng t vì cái ph c ó l n quá nên má không dám m
c. Má nghi l m
con i, s c u Tú-Tài c u g t con, r i con mang ti ng, má c ng x u h , x
5
iG
ng
www.hobieuchanh.com
y n a sao
c. Thu nay mình nghèo ch không nh b n c a ai. Mà t
ngày tía con m t n nay ã b n n m r i, má h m hút nuôi con, c ng ch ng
có ti ng t m gì. Chuy n con làm ây, n u c u Tú-Tài c i con thì ch ng nói
làm chi, ch n u c u b con thì kh l m. Tuy vi c âm th m mà chòm xóm
láng gi ng ch c h ã hay h t, x u h bi t ch ng nào”.
Thím giáo nói t i ó thì thím khóc d m. Cô H o
ng m t bên cô c ng khóc.
*
*
*
Con gái m i 18 tu i, lòng còn thanh-b ch nh
ám tuy t
ng trên ình, trí
còn v n-v nh c m mây treo gi a tr i. L i con gái y trong ch n thôn quê,
thu nay lam l theo ph ng ru ng r y, ch a t ng nghe nói m t l i x o-trá,
ch a t ng th y m t chuy n gian tà.
t c u thanh niên, v n là con nhà giàu, t nh ã giao-du nhi u t nh, trót 8
m h c t i Sài-Gòn, ã n m g n
mùi m n l t trên tr n th , l i h c n
c Tú-Tài, thu c nhi u câu khôn khéo
khêu g i lòng ng i, bi t nhi u
u ph nh ph
m tròng thiên h .
Gái nh v y mà g p trai nh v y, thì tài nào gi
nào níu c m mây kia kh i ùa theo ng n gió cho
ám tuy t kia kh i lem, tài
c.
Cô H o tuy là có h c nho nhi u ít nh ng mà cô là m t gái m i l n lên, chân
ch t thi t thà a tình a c m, nghe c u Tú-Tài Tô-H ng-X ng nói c u tr ng
nhà nghèo thì cô tin li n nh v y, nghe c u nói c u th ng cô thì cô ch c c u
thi t tình, cô ngh D ng Ng c x a trong núi tr ng khoai mà còn
c Thái
r c vào cung, hu ng chi cô làm ru ng thì cô
c Tú-Tài c i làm v ,
m c ng ch ng có chi trái m t.
n sáu tháng nay cô H o t tình v i c u Tú-Tài X ng, thì cô v n k ch c cô
là v c a c u, b i v y cô không còn gi ti t giá, mà cô c ng không ng ingùng ti ng th -phi. Hôm nay cô nghe c u Tú-Tài X ng i coi v , tuy cô
ch a ch u tin, song cô b t gi t mình. L i cô nghe m than r ng: nhà giàu mà
i h c gi i bao gi h c i con nhà nghèo, h ch i qua
ng r i h b ,
thiên-h chê c i x u h . Cô nghe nh ng l i y nh dao c t ru t.
êm y cô ng không
c, n m suy ngh hoài. Thi t c u Tú-Tài g t mình
hay sao? N u c u b mình mà c i v khác, thì mình ph i x trí th nào? ã
ba tháng r i mình b t
ng kinh nguy t, ph i mình có nghén hay không?
y câu h i y làm cho cô b i r i h t s c, không gi i quy t
c câu nào h t.
6
iG
ng
www.hobieuchanh.com
Gà gáy sáng r i mà cô ch a nh m m t. Cô ng i d y i ra m c a chu ng mà
th gà i n r i cô ch ng c a quét nhà, c p m t trõm l 6, m t mày bu n
nghi n.
t tr i ã m c, thím giáo
u v i hai a con nh m i th c d y. Thím giáo
ng i trên b ván tr c bàn th ch ng mà n tr u. Th ng Hòa v i th ng Hi u
ch y ch i ngoài sân, còn cô H o thì d n quét d i b p.
Thình lình có m t ng i
n-bà m c
en, choàng h u kh n tr ng, i
ngang qua c a, mà phía ngoài rào, kêu h i r ng: “Có thím giáo nhà ó hay
không v y?” Thím giáo li n tr l i “Có” r i thím ngó ra coi ai h i, tè ra cô Tông-H nh, là v c a th y Bang-bi n Lâm- i-L i, v n là con gái c a ông
u H ng-C Hoàng, ch ru t c a Tú-Tài X ng.
Cô Bang-Bi n x m x m di vô c a. Thím giáo b
Bang-Bi n ngó quanh-qu t r i h i r ng:
-
Con nh c a thím nó i âu?
-
Th a, nó
d
c ra chào r i m i vô nhà. Cô
i nhà b p.
Thím giáo li n kêu “H o, lên l y tr u cau cho cô Bang n chút, con”. Cô H o
i b p b c lên, ch p tay xá cô Bang-Bi n, r i quét ván tr i chi u và s a
so n khay tr u cau. Cô Bang-Bi n ngó trân trân, mi ng chúm-chím c i. Cô
ng i trên b ván r i h i thím giáo r ng:
-
Con nh n m nay m y tu i?
-
Th a, nó 18 tu i.
-
Có ch nào i coi hay ch a?
-
Th a ch a.
-
Con nó l n r i, coi ch nào ph i, thì g ph t cho nó có ch ng mà làm n,
th con gái
trong nhà làm gì?
-
Th a tôi có m t mình nó là l n, tính
p gì g .
cho nó giúp
-
N u mu n cho nó giúp
a nào m côi m cút ta g b t r .
-
Tôi nghèo mu n ch t, ch ph i giàu có gì hay sao, nên tính nuôi r .
-
Nghèo giàu gì l i sao? M y n m nay thím làm ru ng vây mà khá hay
không?
-
Th a. Không khá gì m y. T ngày tía b y tr m t r i, nh ông bà trên
vài ch c công ru ng cho tôi làm, n m nào c ng
c ít ch c gi lúa,
y m con tôi n v y thôi, ch có làm vi c gì âu mà khá.
-
Tôi nghe má tôi nói n m nay l y ru ng l i a, không cho thím m
6
, thì ta ki m
Lõm sâu.
7
tôi ít n m, không
n n a.
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
Th a, t i sao v y? N m nào tôi c ng ong
lúa ru ng h t mà?
-
T i thím làm mích lòng bà già, nên bà gi n l y ru ng l i ch sao.
-
Tr i i, l y ru ng l i m con tôi ch t ói còn gì! Tôi có dám làm gi ng gì
âu mà mích lòng bà?
-
Bi t âu, má tôi gi n thím l m!
-
T i sao mà gi n? Xin cô làm n nói giùm cho tôi bi t m t chút, n u thi t
tôi có l i thì tôi lên l y bà mà xin l i.
-
T i sao thím bi t l m ch . Thím khéo h i ó thôi.
-
Th a, thi t tôi có bi t vi c gì âu.
-
Thi t không bi t hay sao? Tôi nói giùm cho thím bi t, t i thím rù qu n
th ng em tôi, nên má tôi gi n thím ó.
-
Tr i
-
Thím rù qu n th ng em tôi cho con nh thím, còn kêu oan n i gì? Má tôi
hay h t, thím
ng có ch i.
-
Thi t t c ch t i! M y tháng nay c u chà l t t i nhà hoài, tôi s mang ti ng
mang t m x u h , mà tôi không dám xô
i c u, tôi lo h t s c, ch tôi
nào có rù qu n bao gi !
-
Má tôi nói thím th y th ng em tôi giàu có mà l i h c gi i, thím b o nhan
c c a con nh thím mà làm cho nó mê, ng nó
ng c i v ,
l y con
thím cho thím nh .
-
X u h bi t ch ng nào! Tr i
t i! Tôi rù qu n c u Tú-Tài h i nào âu? Thi t là oan cho tôi quá!
t i!
Thím giáo
u v a th n v a t c nên thím khóc ngay, không bi t l i chi mà
cãi. Cô Bang-Bi n
cho thím khóc m t h i r i cô m i nói r ng : “Thôi, thím
ng có khóc n a,
t nh trí mà lo tính vi c nhà. Tôi nói thi t cho thím bi t :
má tôi gi n thím l m, má tôi nh t nh l y ru ng l i mà còn bi u làng t ng
p th b tù thím n a. Tôi ngh th y giáo n t t v i xóm ri ng, còn thím
thu nay c ng thi t thà, b i v y tôi th ng, nên tôi n n n xin má tôi
ng có
làm thi t h i thím t i nghi p,
tôi r y thím và
i thím ra kh i x n y thì
thôi. Nh tôi can gián h t s c nên má tôi m i d u b t. Tôi v n bi t th ng em
tôi t tình v i con H o ó, là t i hai a nó lén làm b y nh v y, ch thím d i
gì mà mong em tôi c i con H o hay sao nên rù qu n. Tôi bi t hai a nó làm
y thím không hay, ch n u thím hay, không l thím
nh v y bao gi ”.
Thím giáo th dài mà nói r ng :
-
Cô nói m y l i ó thi t là công bình. Tôi làm m , có lý nào tôi xúi gi c con
tôi h mà làm chi?
-
Ph i, hu ng chi em tôi nó có l y con H o, thì b t quá ch i qua
làm v ch ng gì
c mà xúi gi c.
8
ng, ch
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
Th a ph i. Tôi d i gì mà không bi t nh v y. C u Tú-Tài nh
ng c, còn con tôi nh bùn nh
t, có x ng áng gì.
vàng nh
-
Thôi, bây gi mu n cho êm, má tôi kh i gi n, mà thím kh i x u h , thì
thím làm gi y bán h t nhà c a
c cho tôi, tôi cho thím vài tr m ng
c, r i thím d t con i x khác l y b c ó làm v n mua bán làm n. Tôi
th ng thím l m, tôi mu n c u thím nên tôi m i tính nh v y ó. Thím
ngh coi
c hay không?
Thím giáo ng i ng m ngh m t h i r t lâu r i thím tr l i r ng :
-
Cô th ng m con tôi, cô tính giùm nh v y ti n l m. Ng t vì tôi i, tôi b
m c a cha m tôi và c a cha s p nh l i không ai coi sóc thì tôi au
lòng quá.
-
Có h i gì! Ai b ng i âu mà s .
-
Cô th
-
Nh tôi cho thím ti n r i thím tính i âu nói cho tôi nghe th coi?
-
Bây gi tôi có bi t i âu.
trong h t B c-Liêu n y tôi không có bà con
i ai h t. Tôi có m t th ng em Sài-Gòn. Hôm t t nó có g i th xu ng
th m tôi, nó nói nó làm th y thu c, m n ph
Khánh-H i. Nh tôi có i,
thì lên ó ùm u v i nó, ch bi t i âu. L i Sài-Gòn có l mua bán
c.
-
Thím tính nh v y thì hay l m. Sài-Gòn là ch ô h i, thím có v n chút
nh, lên ó mua bán, may tr i ngó l i thím làm giàu
c, ch
ru ng
có th nào mà khá n i. Thôi, tr a chi u gì thím lên nhà tôi làm gi y bán
nhà c a i, r i tôi ch ng b c cho.
ó tôi coi ch ng cho.
ng, cô giúp nh v y n a, thì m con tôi cám n cô bi t ch ng nào.
Hai ng i nói chuy n t i ó, k có cô H o trong bu ng b c ra, cô t nh táo
nh th ng, không bu n không khóc, cô cúi u xá cô Bang-Bi n và nói r ng:
“Th a cô, nãy gi cô nói chuy n v i má tôi, tôi ng i trong bu ng, song tôi
nghe
h t. Cô nói bà trên nhà gi n má tôi sao rù qu n c u Tú-Tài cho tôi,
nên bà quy t l y ru ng l i và b tù má tôi. Cô th ng má tôi nên cô can gián
bà, và cô bày cho má tôi bán nhà r i d t con i x khác mà cho kh i b h a
và kh i x u h . Th a cô, cô th ng cô ch cái h i và cô bày cái l i cho má tôi
nh v y, thì cái n c a cô l n không bi t bao nhiêu. Song tôi t thi t v i cô ít
u, cho cô rõ ch
ng oan. Tuy m con tôi nghèo hèn, có b a tr c thi u
a sau, nh ng m con tôi c ng bi t âu là h , âu là nên, ch nào x u, ch
nào t t, có l nào má tôi nh nh p n n i dùng thân ph n c a con
làm
mi ng m i mà câu trai giàu ng ki m g o. Th a cô, tôi là gái h , mà còn
dám ch ng m t ra mà bi n b ch nh v y, thi t là tôi b o gan l m. Nh ng vì
i cô kh i u nên tôi không th nín
c, tôi ph i t h t m i vi c cho cô rõ
ai ngay ai gian…”
9
iG
ng
www.hobieuchanh.com
Thím giáo khoác tay nói r ng: “Thôi, bà C là b c trên tr
c. Con là con nít, bi t gì mà cãi”.
c, bà nói sao c ng
Cô Bang-Bi n c i và nói r ng: “Thây k nó,
coi nó nói gi ng gì ch , sao
thím l i cãn? Nói i em, chuy n sao âu em nói cho qua nghe th coi”.
Cô H o nghiêm s c m t mà nói ti p r ng: “T ngày c u Tú-Tài thi u v
nhà, c u c lân la xu ng nhà tôi mà ch i hoài, h b a nào má tôi i kh i, thì
u l i chà-l t c bu i. H không có ai thì c u ch c gh o tôi. Tôi s ng i ta
chê c i, tôi n n n xin c u
ng có làm nh v y. C u không nghe l i, c ng
xu ng hoài, khi thì ki m l i nói ch i, khi thì làm b
ng c qu t. M t b a
u nói v i tôi r ng c u th ng tôi l m, th ng n n i b a nào không th y
t tôi thì c u n ng không
c; c u quy t th nào c u c ng ph i c i tôi,
ch c u không thèm n i nào khác. Tôi nghe c u nói nh v y, tôi m i nói ph n
tôi nghèo hèn, không x ng làm v c u. C u nói v ch ng quí ân tình nh n
ngh a, ch không ph i quí t i v n ru ng b c ti n. Con gái nhà giàu u coi
c ti n tr ng h n nh n ngh a, ngoài m c qu n áo lòe lo t, eo h t soàn sáng
lòa mà óc tr ng r ng, b ng en thui, c u th y c u ghét l m. Ông bà giàu có
mà sanh có m t mình c u là trai, b nào c u c ng có c a s n, c u ch ng c n
ph i ki m v giàu làm chi. T ngày c u thi u r i, c u nh t nh c i con
gái nhà nghèo, b i vì v nghèo nó m i th ng, m i tr ng c u, mà c u giàu,
u c i con nhà nghèo thì c u
c ph c
c giúp
m t gia ình kh i
c kh . Tuy c u nói nghe ph i ngh a, song tôi s không hi p v i thói
th ng, b i v y tôi có nói l i v i c u r ng, d u c u th ng tôi, c u không n
giàu nghèo, mà bi t ông bà có ch u nh v y hay không? C u nói, c i v là
i cho c u, ch không ph i c i cho ông bà, b i v y c u ành ch nào, thì
ông bà ph i c i ch ó, ch ép c u sao
c. B i c u nói nh v y, mà c u l i
th th t n ng l m, nên tôi m i tin. Mà tôi th y ý c u thi t th ng tôi quá, nên
tôi m i ng c u. M y tháng nay tôi s má tôi r y, nên tôi không dám cho má
tôi hay. Má tôi có bi t vi c chi âu mà nói má tôi rù qu n. Vi c này t i c u TúTài h t th y”.
Cô Bang-Bi n c i ng t và nói r ng: “Th con trai, ch ng nó mu n thì nó nói
m ng, sao em d i em tin làm chi? Làm sao mà nó c i em cho
c?”
Cô H i ch ng-h ng ngó cô Bang-Bi n trân trân mà nói r ng:
-
C u th v i tôi n ng l m, c u nói n u c u g t r i b tôi thì tr i
nghèo m t
ng có h t c m mà n.
-
i, trai gái th v i nhau nh n c
lá môn, n ch u vào âu mà tin! Nó
th v i em nh v y mà em ngh coi làm sao n n i nó nghèo không có
m mà n?
-
Th a có, tôi nghe ng i ta nói ngày hôm qua c u Tú-Tài i coi v , không
bi t có th t nh v y hay không?
-
Có ch . Nó i coi v hôm qua.
10
th ic u
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
T i ông bà ép c u, hay là t c u mu n i coi v ?
-
Nó nghe ng i ta khen con c a ông Bá-H Ch nh bên Cái-Giây ng , nên
nó bi u d t nó i coi ó a. Nó th y con nh ó coi b nó v a ý l m.
Cô H o châu mày xanh m t,
ng trân trân không nói
c n a. Cô BangBi n bi t cô H o nghe Tú-Tài X ng c i v khác thì cô au n trong lòng
m, song cô mu n dùng cái dùi n ng
mà t ph t m t gh m t l n cho
tuy t, b i v y cô ch m rãi nói r ng: “Qua ã có nói v i em, d u nó có th ng
em cho m y i n a, c ng không th làm v ch ng
c. Ông v i bà g t l m,
i nào mà ch u nh v y. Thôi, em
ng có bu n, d u em d i em có th ng
nó i n a, thì em c ng nên quên nó i,
ki m ch ng khác x ng ôi v a
a mà làm n”.
Cô H o th dài m t cái mà áp r ng: “Vi c ã l r i, tôi l y ch ng khác sao
c!”
Cô Bang-Bi n chúm-chím c
i mà nói r ng:
-
Sao l i không
c? Em già c gì hay sao?
-
Tr r i! Tôi l y c u Tú-Tài có ch a ã
mong l y ch ng!
c ba tháng r i, ai thèm n a mà
Cô Bang-Bi n nghe m y l i y thì bi n s c, day qua ngó thím giáo
u,
không bi t nói sao
c. Thím giáo c ng ch t
ng trong lòng, hai hàng
c m t ch y ròng ròng, không dè s nh nhu c c a con n nông n i y.
Thím than r ng: “N u con có ch a oan, thì ph i b x mà i mau,
ây x u
quá, n a sao ng. Tôi ngh thi t tôi phi n c u Tú-Tài quá; m con tôi n
yên n h t s c, c u ham vui mà c u báo h i m con tôi ph i kh n kh nh
y”.
Cô Bang-Bi n th y vi c càng khó thì cô b t nói gi ng cao gi ng th p n a; cô
nói nho nh v i thím giáo r ng: “Thôi, vi c ã l r i, thím c ng ch ng nên
phi n. M y l i thím m i nói ó ph i l m. Có nh v y thì thím c n ph i i cho
mau mau m i
c,
tôi cho thêm m t tr m n a, là ba tr m ng nuôi con.
Tr a hay là chi u thím lên nhà, tôi bi u th ng bi n nó làm gi y giùm cho, r i
n tay l y b c. Bây gi tôi v , thím nh tr a lên nghe không”.
Cô Bang-Bi n nói d t l i r i cô
Cô H o b
ng d y, tính i v .
c t i nói r ng:
-
Th a cô, cô tính thí ba tr m ng b c ng
i m con tôi ra kh i x n y
cho c u Tú-Tài r nh chân mà c i v hay sao?
-
Không ph i
i. Và qua th y thím giáo qua th ng, nên qua bày nh v y
ng c u danh giá cho thím ch . Còn vi c qua tính cho thím ba tr m ng
c, y là qua mu n giúp v n cho thím ng t i x khác mua bán làm n.
Qua làm n, mà sao em h i x c hông quá?
11
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
Th a, tuy tôi ph n nghèo hèn, song tôi không th l y ti n nh v y
u Tú-Tài th th t v i tôi, c u h a ch c d u th nào c u c ng c
làm v . Tôi ph i
ây tôi ch c u c i tôi, ch tôi không i âu h t.
-
Em nói h i li u m ng nh v y sao
-
Th a tôi tin l i c u Tú-Tài, ch không ph i tôi li u m ng.
c.
i tôi
c.
Cô Bang-Bi n ngó thím giáo, ý mu n c y thím phân gi i v n y. Thím giáo
bèn nói v i con r ng:
-
Con
ng có nói b y mà mích lòng cô Bang-Bi n là b c trên tr
ch a r i, con l i ây thiên h chê c i, sao
c mà .
-
Má có s x u thì má i m t mình,
-
ng có nói k c c nh v y. X u h là t i con. Con ph i i mà tránh ti ng,
ch má i mà con thì c ng nh không, má i làm chi.
-
Má mu n cho con i thì ph i cho g p m t c u Tú-Tài. Ch ng nào giáp m t
con mà c u nói c u không th ng con n a, c u b con mà c i v khác,
thì con b x mà i li n, không c n xin m t ng ti n c a ai h t.
-
C u i nói v , t c thì c u b con r i. C n ph i giáp m t làm chi.
-
Th a má, vì tr c kia c u mu n l y con, c u nói v i con nhi u l i l m.
Bây gi n u c u tính b con, thì c u c ng ph i giáp m t con, mà b con,
thì con i li n.
con
c. Con có
l i ây.
Thím giáo v i cô Bang-Bi n nhìn nhau, h t bi t l i chi mà phân gi i n a. Cô
Bang-Bi n m i nói r ng: “Vi c nhà c a thím thì thím li u. Thím tính l nào r i
cho tôi hay. Vi c ti n b c tôi h a v i thím ó thì tôi nh l i luôn luôn. Thôi tôi
ki u thím tôi v . Còn con H o, em ph i suy ngh l i, em ch ng nên nóng n y,
nói b y b không d gì âu”.
Cô Bang-Bi n nói d t l i r i b
c ra c a i li n:
Ông c u H ng-C Tô H ng Hoàng ã
c 58 tu i r i. V ch ng ông thu
nay chuyên có m t ngh nông mà làm giàu. Ông có ru ng t v làng Hòa
Bình v i V nh M , m i n m gó huê l i ch ng m i hai ngàn gi . Hôm u
m nay ông m i mua thêm m t s
t hai tr m m u d a kinh Quan L ,
giá n m tr m ngàn ng.
Thu nay v ch ng ông sanh có hai ng i con: ng i gái l n, tên là Tô H ng
nh, g cho th y Bang-Bi n Lâm
i L i, y là ng i mình ã th y l i nhà
thím giáo
u mà nói chuy n ó, còn ng i trai nh , tên là Tô-H ng-X ng,
m nay ã
c 22 tu i, h c có b ng Tú-Tài, m y tháng nay thi u r i v
nhà ch i.
Ông c u H ng-C Hoàng là ng i ch n ch t hòa hu n, trong làng ch ng
ông mích lòng ai, mà tôi t trong nhà ông c ng ch ng r y la
a nào; còn
12
iG
ng
www.hobieuchanh.com
bà C thì lanh l i nóng n y, ham nói ham gây, l i a c y th c y thân nên tá
n tá th
u s bà khi p vía. B i v ch ng tánh ý nh v y, nên cái quy n
làm ch
trong nhà n i tay bà, ch không ph i n i ông, m i vi c gì bà
ng li u nh, ông không bi t chi h t.
Ông c u H ng-C Hoàng có m t ng i em tên là Tô H ng Thi n, làm ch c
ng-S , nhà c a t i châu thành B c-Liêu. Ông H ng-S Thi n n m nay
i 40 tu i, thu nay v ch ng không có con nh ng mà giàu b ng hai ông C
Hoàng, ng i ta
n ông th ng th ng có trong t s t
n hai ba ch c
muôn b c m t. V ch ng ông n ch i phong l u l m, nhà có s m xe h i, mà
i có m n t i hai ng i n u
n, m t ng i n u
Tây, m t ng i n u
Tàu ng tr b a n cho ngon mi ng.
a nay v ch ng H ng-S Thi n bu n, nên bu i s m m i n
i, m i lên xe ch y xu ng Láng Dài mà th m anh.
lót lòng
Thu nay bà C không a bà H ng-S , còn ông C thì có tánh ít oi, b i v y
ch ng H ng-S t i nhà thì v ch ng ông C chào h i l t l t nh ng i
ng, ch không ni m-n cho l m. Tuy v y mà v ch ng H ng-S không
câu ch p, gi m t lòng cung kính anh ch
l luôn luôn.
Tú-Tài Tô-H ng-X ng
th m thì b c ra chào.
ng
trong bu ng, nghe nói có chú thím xu ng
ng-S Thi n th y cháu thì h i r ng:
-
Chái thi u r i, bây gi cháu tính làm vi c gì?
Nhà n c mà làm vi c?
-
Th a, má cháu bi u nhà mà coi sóc ru ng n ng, không mu n cho cháu
i h c n a, mà c ng không cho cháu i làm vi c.
-
Ch C tính nh v y c ng ph i. Nhà có m t mình cháu là trai, h c t i b c
ó c ng
r i, i h c thêm n a mà làm gì. Còn nhà mình
n, ch ph i
thi u th n gì hay sao, nên ph i i làm vi c. Thôi, cháu lo c i v r i giúp
cha m trong vi c ru ng n ng thì t t h n. M y tháng nay cháu v
nhà, v y mà cháu có tính i coi v ch nào hay ch a?
Tú-Tài X
i h c n a, hay là xin vô
ng ch a k p tr l i, thì bà C h t mà áp r ng:
-
Hôm qua tôi v i cha nó d t i coi con gái Bá H Ch nh
bên Cái Giây.
-
Bá H Ch nh tôi bi t. Ng
-
Thi t giàu l m mà! Qua th y m y l m lúa mà tôi ghê. Nghe nói m i n m
thâu góp gì t i c tr m ngàn gi không bi t.
-
Có ch . Bá H Ch nh giàu có danh mà. Sao, ch coi con nh
không?
i ó giàu l m.
13
ó
c hay
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
c l m. Con nh x ng v i th ng X
ch ng nào.
-
Coi th h ch u g hay không?
-
Sao l i không ch u! H th y mình qua, h ni m n h t s c, h ãi m t b a
m h n hòi quá. Th ng X ng mà nó l t vô nhà ó, thì ngày sau ti n b c
nó làm gi ng gì cho h t, nó giàu h n chú nó n a à.
Hai v ch ng H
Bà C t
ng H
ng-S ngó nhau mà c
ng quá, d th
ng không bi t
i.
ng-S không tin l i c a bà, nên bà nói ti p r ng:
-
Thi t ch ! Giàu b c ó mà có b n
a con, sau chia ra, r lãnh m t ph n
ng b n ch . Hu ng chi con nh mình coi ó là con út, v ch ng ông Bác ng l m, th ng X ng vào ó t nhiên nó ph i no h n s p kia.
-
Ch
ành con nh
ó r i, còn anh C ch u hay không?
Bà C c ng l t mà tr l i r ng: “Sao l i không ch u! Ch u hay không t n i
tôi, cha nó lôi thôi l m, ông có bi t gi ng gì âu. H tôi ch u thì t nhiên ông
ch u”.
ng-S Thi n chúm-chím c
i n a và day l i h i Tú-Tài X
ng r ng:
-
Còn cháu coi con nh
ó cháu ành hay không?
-
Th a, ành.
-
Nè, v ch ng là vi c tr m n m c a cháu, v y cháu có quy n ch n l a.
Cháu ph i suy ngh cho k , ch h c i v r i, thì cháu không
c chê
bai chi h t a.
-
Th a, cháu ành ch
ó.
ng-S Thi n g t u r i nói v i bà C r ng: “Cháu nó ành r i, v y anh
ch c y mai nói v i àng gái, nh h ch u g , thì mình b c t i và xin cho
i ph t cho r i”.
Bà C
áp r ng: “Tôi c ng tính làm rút, h h g thì tôi xin cho c
i li n”.
Cô Bang-Bi n H ng H nh vâng l i m , nên bu i s m m i y cô xu ng nhà
thím giáo
u ki m chuy n mà
i m con thím giáo i ph t, ng Tú-Tài
ng c i v cho êm. Cô t ng con nhà nghèo th ng s quy n th , ham
c ti n, h mình h m d a r i cho ti n, thì mu n khi n b nào c ng
c,
ch ng dè cô g p cô H o, cô nghe nh ng l i nh -nhoi thi t-thà mà c ng c i,
làm cho cô ch ng-h ng r i b i r i trong lòng, b i v y cô tính tr lên nói công
chuy n l i cho m nghe, i d c
ng cô có ý lo, lo là lo nói cô H o có ch a.
Cô l n-t n b c vô c a, th y v ch ng H ng-S Thi n thì cô m ng và nói
ng: “May d không! Có chú thím xu ng ây! Tôi
ng tính xin má tôi m i
chú thím xu ng mà nói công vi c nhà, may ch a m i mà chú thím xu ng thì
xong quá”.
14
iG
ng
www.hobieuchanh.com
ng-S Thi n l mi ng h i r ng:
-
Cháu mu n m i chú mà nói chuy n gì?
-
Nói chuy n th ng Tú-Tài ây mà. Nó làm l n x n quá!
Ý bà C không mu n cho v ch ng H ng-S Thi n bi t vi c Tú-Tài X ng
tình v i con thím giáo
u, b i v y bà ch n cô Bang-Bi n mà nói r ng:
-
Nãy gi má có nói chuy n cho chú con hay r i. Chú con bi t ông Bá H
Ch nh, chú nói ông thi t giàu l n, chú bi u nói mà c i ph t cho r i.
-
C
-
È! Nhi u chuy n thì thôi! Vi c t m b y h i nào mà lo.
-
Không lo sao
-
Thì mình
mà ph i lo.
-
Tr i ôi! Má nói nghe d nh ch i! Vi c khó l m a má, ch không ph i d
âu.
-
Khó gi ng gì? Nó nói làn chàn, tao làm cho nó
i gi ng gì
i ch .
c! Công vi c chàm nhàm ph i tính làm sao cho êm r i s
c, má?
i nó i, có t -t l m thì cho ít ch c
ng b c, chuy n gì ó
tù ch .
ng-S Thi n nghe hai m con bà C cãi l y, ông mu n bi t coi vi c gì âu
mà ng i nói khó, k nói d , nên ông h i r ng: “Vi c gì âu v y?”.
Tú-Tài X
ng nghe chú xen vô mà h i, thì c u bét i vô bu ng.
Cô Bang-Bi n ng i l i góc ván, g n bà H ng-S , r i day qua nói v i H ngr ng: “Vi c c a th ng Tú-Tài ây, ch có vi c gì âu. May s n có chú thím
xu ng ây,
cháu t h t công chuy n cho chú thím nghe r i bà con mình
li u nh coi ph i làm sao bây gi . Th ng Tú-Tài v
nhà m y tháng nay nó
nhè trai gái v i con thím giáo
u. Nó ch i lén cháu không hay, mà cha v i
má cháu c ng không dè, ch ph i mình bi t thì ai
nó làm k c c nh v y.
Hôm s a so n i coi v cho nó, bà Ch
bên ây bà lên cho má cháu hay. Má
cháu kêu h i, nó ch u có, nó nói bu n nên ch i qua
ng, không quan h gì.
Má cháu gi n thím giáo
u rù qu n vi c không t t, nên bi u cháu
im
con thím i cho r i. H i nãy ây cháu xu ng nhà thím giáo, cháu r y thím, thì
thím than tr i trách t, thím nói oan c, thím không hay chuy n gì h t. Cháu
mu n cho xuôi vi c, nên cháu h m he thím cho thím s , r i cháu d ng t bi u
thím làm gi y bán nhà c a cho cháu, ng cháu cho thím vài tr m
ng b c
làm v n i x khác mua bán làm n. Nhà c a c a thím thì không ra gì, mà
thôi, mình mu n êm chuy n nên cho thím chút nh cho vui lòng. Thím ch u,
thím tính n u cháu cho thím ti n thì thím d t con lên Sàigòn mà n ng d a
i em thím. Ng t con nh ó nó không ch u i, nó nói th ng Tú-Tài có th
th t b nào c ng c i nó mà làm v , ch ng nào th ng Tú-Tài giáp m t nói v i
nó r ng b nó mà c i v khác, thì nó m i ch u i, song i thì nó không thèm
15
iG
ng
www.hobieuchanh.com
y m t xu nào h t. Cháu t ng nó mu n làm khó, nên d nó mà cho thêm
t tr m n a là ba tr m. Nó nh t nh không ch u, nó nài ph i cho nó giáp
t v i th ng Tú-Tài, ch ng nào th ng Tú-Tài nói b nó thì nó m i ch u i.
Nó li u m ng nh v y, bây gi mình bi t làm sao?”.
Bà C châu mày nói r ng:
-
Chuy n gì mà ph i cho ba tr m ng b c? B c âu mà cho u ng v y? T
l m thì cho m t hai ch c v y thôi ch .
-
Con không ph i d i âu má à. Chuy n khó l m.
-
Khó gi ng gì? Nó dám làm gì sao? Nó nói l n-x n tao làm nó
ng ch .
-
Nó không nói l n-x n gì h t, nó
ch u sao n i.
-
Ai mà cho nó
-
Má không cho thì nó d nhà qua c t t ng i khác mà l i càng x u h
a. ây không có ai l , chú thím là ng i trong thân, nên con nói thi t
cho cha v i má bi t. Con nh ó l y th ng Tú-Tài, nó có nghén r i.
-
Sao con bi t?
-
Nó khai thi t v i con r ng nó có ch a
c ba tháng mà con coi t
o nó thi t có ch a a, ch không ph i nó nói d i âu.
-
Nó có ch a thây k nó ch . Con gái d i l y trai thì ch u, ai bi t âu.
-
Ph i r i!
h l y trai có ch a thì ch u. Mà nó
ây, ch ng nó
con r i
nó b o hoài ã gay con m t mình, mà r i v th ng Tú-Tài nó hay r i làm
sao.
trong
ó mà b o tr
tù r c
c m t mình hoài mình
t n a.
ng
Bà C nghe nói t i cái ó bà h t nói n a
c. Còn ông C thì ng i hút thu c,
t nhiên, d ng nh không nghe chuy n chi h t.
Cô Bang-Bi n m i h i H
ng-S Thi n r ng:
-
Bây gi ph i tính làm sao chú? Con nh ó nó nói ch ng nào th ng Tú-Tài
giáp m t nói v i nó r ng không thèm nó n a thì nó i li n, i mà không
thèm xin m t
ng xu. Cháu mu n bi u th ng Tú-Tài xu ng nói ph t ít
ti ng, ng nó i cho r nh, làm nh v y
c không chú?
-
Cháu nói con nh
ó là con c a thím giáo
âu? Ph i v c a th y
ng Phi
u h i tr
ó hay không?
-
Th a, ph i.
-
H i chuua c
i mà?
u. Thím giáo
u nào
c d y ch nho và h t thu c
i v , chú có h c ch nho v i th y h n m t n m. Th y ch t
16
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
Th a, ch t ã b n n m n m nay.
-
V con th y bây gi
-
d
i
âu?
u xóm ây.
-
Làm ngh gì mà n?
-
Th a, m n ru ng c a má cháu ây mà làm, m i n m tè ít ch c gi lúa,
con n v i nhau.
ng-S Thi n g t u, ng i suy ngh m t h i lâu, r i ngó quanh-qu t mà
i r ng: “Th ng Tú-Tài nó i âu m t r i?”.
Cô Bang-Bi n kêu om sòm.
Tú-Tài X ng trong bu ng th ng-th ng b c ra. H ng-S Thi n kêu và
bi u r ng: “L i ây chú h i m t chút, cháu. Sao? Nãy gi ch hai cháu nói ó,
mà có th t nh v y hay không? Ch hai cháu nói cháu mu n con gái c a thím
giáo
u, cháu th th t b nào cháu c ng c i nó, cháu n n m v i nó nên
nó có nghén r i, ph i nh v y hay không?”.
Tú-Tài X
ng l n l n áp nho nh r ng: “Th a ph i”
ng-S châu mày h i n a r ng:
-
Bây gi cháu còn th
ng con nh
ó, cháu c
-
Th a, th
ng, ch c
i làm v sao
-
Th
-
Th a, cháu th ng thì ch i qua
ng v y thôi, ch con nhà nghèo, l i nó
quê mùa quá, c i coi k , c i sao ng?
-
Cháu có th th t, h a làm v ch ng v i ng
-
Th a có. Mà th b y b có n ch u ch nào âu. Nó s má nó l i nghe l i
cháu l m.
cháu xu ng cháu bi u nó m t ti ng thì nó i kh i x n y
li n.
-
Cháu n n m v i ng
hay sao?
-
Th a, v y ch c
-
V y ch sao cháu l i th th t v i nó?
-
Th ch i có quan h gì.
-
T i cháu th , nên nó tin, nó m i l y cháu. Bây gi cháu b nó thì té ra cháu
t g m nó. Cái ó không t t âu cháu, ã không t t mà l i ác n a. Con
nhà nghèo
ng, quê mùa. Cháu giàu có mà l i h c gi i n a. Cháu dùng
môi mi ng d d t tình v i ng i ta có nghén r i cháu b , làm nh v y
th t
c l m cháu.
ng thì th
ng thì ph i c
i làm v , ch th
i nó hay không?
ng.
ng mà sao l i c
i không
ng?
i ta hay không?
i ta ã có ch a r i bây gi cháu tính b ng
i nó làm v sao
i ta
c?
17
iG
ng
Tú-Tài X
ng
www.hobieuchanh.com
ng nín khe, không tr l i n a
c.
Bà C th y v y bà m i nói r ng: “V y ch con c a tôi nh vàng nh ng c bây
gi chú bi u nó ph i c i
n mày, nh con c a con m giáo
u ó hay
sao? Có cái gì âu mà th t
c? Con gái h , th y trai nó tr t thì nó ch u, can
p gì n mình mà lo”.
ng-S Thi n c i mà áp r ng: “Xin l i ch ,
em nói cho ch nghe.
i quí là nhân ngh a, quí là ph c
c, ch không ph i giàu hay là sang mà
quí âu. Cháu nó ch i ch không quy t làm v ch ng gì, song nó ã l y con
a thím giáo
u có ch a. Cái ó có l c ng t i tr i khi n nh v y. Em xin
anh ch hãy tuân theo m ng tr i,
ng có tính c i v nào khác cho cháu, nên
i con c a thím giáo
u cho nó thì ph i h n. Anh v i ch giàu có mà ch
có m t ng i con gái, m t ng i con trai mà thôi. Anh v i ch ói rách gì hay
sao nên ph i ki m dâu cho giàu mà nh . Hu ng chi bây gi dâu mình ã có
nghén s n r i, c i v ít tháng thì có cháu n i mà b ng, không vui hay sao.
Giàu hay nghèo là t i tr i, ch ng nên th y giàu mà ham, còn th y nghèo mà
ph . Có nhi u ng i giàu mà trong ít n m r i tr ra nghèo, còn có ng i
nghèo mà nh tr i ng i ta tr nên giàu, bi t ch ng âu. Anh ch có con cháu
ít, c n l y nhân
c mà
i, ng sanh con
cháu cho nhi u. Th y giáo
ng Phi
u h i tr c c ng là ng i t t , nghèo song có l ngh a, ch
không ph i là côn
c p ng gì. Anh ch c i con c a th y giáo
u cho
th ng Tú-Tài thì anh ch
c m y cái ph i r i: 1. C u danh giá m t ng i
con gái kh i b nh nhu c; 2. Làm cho th ng Tú-Tài kh i mang ti ng ác; 3.
c thiên h khen r ng mình không tham phú ph b n. V y em khuyên anh
ch ph i nghe l i em, ng bây gi kh i mang ti ng th phi, mà ngày sau c ng
kh i mang qu báo. Em nói c n l i, n u mình b con nh ó, nh nó th t tình
th t chí, nó t v n nó ch t, thì cái ác c a mình l n bi t bao nhiêu. Xin anh ch
ph i xét l i”.
Ông C nói xuôi-x r ng: “Con nó mu n âu thì mình c
sao bây gi ”.
i ó, ch bi t làm
Bà C tr n m t nói l n r ng: “Ông bi t gì mà xen vô. Mình là cha m , mình
ph i d ng v g ch ng cho con, nói nh ông v y sao
c. Tôi nh t nh
i con gái c a ông Bá H cho th ng X ng, tôi không thèm con nào khác
t … Nó l y ai âu có ch a, r i nó th y mình giàu có sang tr ng, nó nói xán
, mình c ng ph i c i nó hay sao. Nó nói b y, tôi thí ít tr m ng b c, tôi
làm nó mang kh n cho nó coi”.
ng-S Thi n c
i mà can r ng:
-
Em xin ch
ng có nóng. H i nãy th ng Tú-Tài nó ch u nó l y ng i ta có
ch a, v y thì con c a nó ch c a ai. Mình ít cháu,
c v y thì may l m.
Ch ch ng nên h t h i mà t i nghi p a nh ngày sau.
-
Không
c, c
i th
n mày x u h l m, ai mà c
18
i cho
c.
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
Không x u âu. Ch b nó mà c
-
Tôi ác thây k tôi. Ai có th
-
Ch nói sao v y?
-
, tôi nói v y a. Con c a tôi , tôi ph i l a ch t t tôi c
Tôi không c n ai d y khôn cho tôi.
-
Vi c trong nhà, tôi mu n nói ph i qu y cho anh ch nghe, sao ch l i nói
cái gì k v y? Anh C , v anh i v i tôi vô l quá, anh th y hay không?
Ông C l c
-
i ch giàu có thì m i x u mà l i ác n a.
ng th
h nh v y thì c
i nó i.
i v cho nó.
u áp r ng:
i, tôi không bi t vi c gì h t. Cãi l y làm chi r i sanh mích lòng. Vi c c
cho con bà, bà mu n c i ch nào bà c i, chú xía vô làm chi.
i
T i cô Bang-Bi n h i tôi m i nói ch . Anh làm n-ông vô ích quá. Trong
nhà anh không có quy n hành gì h t, mà anh c ng không bi t ph i qu y
a. Thôi, vi c c i v cho con anh, anh làm sao anh làm, tôi không thèm
bi t t i âu, mà t rày n ch t, tôi c ng không thèm b c chân n nhà
y n a.
Ông H ng-S
ng d y bi u v i v . Cô Bang-Bi n th y chú gi n thì n n
r ng: “Má cháu có tánh nóng nên nói mích lòng chú, xin chú
ng phi n.
Chú thím
n c m r i s v , c m g n d n r i”.
Ông H ng-S c i g n mà áp r ng: “Chú no, thôi
nh c thêm, ch
mà l i ích gì”.
ch ng H
chú v ,
lâu càng b
ng-S Thi n v mà trong lòng phi n l m.
*
*
*
Cô Bang-Bi n th y vi c tính ch a xong nên cô không ch u v . Cô mu n
cho m bình t nh l i r i s bàn tính n a, nên cô h i tr
trong nhà d n c m
n.
Trong lúc n c m, bà C m i trách cô Bang-Bi n r ng: Vi c nhà c a mình thì
th ng th ng mà tính, nói cho h hay làm chi r i h nói gi ng th p gi ng
cao nghe ghét quá”.
Cô Bang-Bi n ch ng
a ngó m mà áp r ng:
-
Má nói k quá! Chú H ng-S là chú ru t c a con, chú c ng nh cha v y,
ch ph i ai xa l gì hay sao mà gi u.
-
Thu nay chú có th ng mình bao gi âu, b i v y con nói cho chú nghe,
i chú m i ki m chuy n chú r a má ó.
-
Chú r a gi ng gì âu?
19
iG
ng
www.hobieuchanh.com
-
Chú nói má
ác, không có
c, nói nh v y không ph i r a sao?
-
Chú nói vi c ph i qu y cho má nghe, ch r a gi ng gì. B a nay chú gi n
mình l m.
-
i gi n thì gi n, ai mà c n, ch cho mình ng nào mà b chú.
th ng
ng c i con gái c a ông Bá H
ây, r i sau nó giàu b ng m i chú
a!
Cô Bang-Bi n day qua h i Tú-Tài X ng r ng: “Vi c l n x n nh v y ó bây
gi em tính l nào, em ph i nói cho d t khoát ng má v i ch s li u cho”.
Tú-Tài X
ng nói qu quy t r ng:
-
Tôi nh t
-
Còn con H o em làm sao?
-
nh c
ch i qua
i con c a ông Bá H .
ng, b y b mà k gì.
-
Em nói nh v y mà ch c không? Ch c
a ây r i sanh gi c, không
c a.
-
Tôi nh t
-
, em nói thì em ph i nh l i. Mà bây gi con H o nó mu n li u m ng, nó
nói n u em không nói d t khoát thì nó không ch u i, em m i tính làm
sao?
-
Không h i gì, ch
ng lo.
li n, không có sao âu mà s .
-
S em xu ng nhà nó, r i nó li u m ng, nó níu kéo làm r y-rà x u h ch .
-
nh r i. H c
âu mà dám! Ch t
i v mà còn eo theo con H o
i v r i thôi, còn ch i b i chi n a.
tr a tôi xu ng tôi nói m t ti ng thì nó i
ng nó gan tr i hay sao?
n c m r i tôi i.
-
Em xu ng nói v i nó làm sao âu em nói cho ch nghe th coi.
-
Chuy n riêng c a tôi, nói cho ch nghe làm chi?
-
Nói nghe th coi em l y c gì mà nói cho nó xiêu,
khác cho em c i v .
-
-
xu ng ó r i tôi s li u, ch bây gi nói tr
ng nó i tránh xa x
c không
c.
Nè, ch nói tr c cho em bi t. Con H o nó hay em i coi v nó t c gi n
m. Xu ng ó em ph i li u mà nói cho xuôi ng m con nó i ph t cho
i, ch
ng có ch c nó gi n mà làm r y-rà mang ti ng r i ông Bá H ng
hay, ng không thèm g con cho em a.
c mà. Ch t
n c m r i, Tú-Tài X
ng tôi d i l m sao?
ng ón xe ra i.
Cô Bang-Bi n không an trong lòng, ng t cô i theo thì khó coi, cô m i kêu
t
a nh
trong nhà mà d n r ng: “C u Ba m y i kia th y không? ,
20
- Xem thêm -