Tài liệu Kc019 con đường đi lên xhcn của vn

§Ò tµi: Con ®-êng lªn Chñ NghÜa X· Héi ë ViÖt Nam Lêi më ®Çu . Sau hai cuéc kh¸ng chiÕn tr-êng kú chèng giÆc ngo¹i x©m vµ giµnh ®-îc ®éc lËp, ®Êt n-íc ta tiÕp tôc con ®-êng m×nh ®· lùa chän ®ã lµ con ®-êng ®i lªn CNXH, chóng ta ®ang v÷ng b-íc tiÕn vµo thÕ kû míi víi nh÷ng th¸ch thøc vµ khã kh¨n míi víi con ®-êng mµ chóng ta ®· chän, nh-ng kh«ng v× thÕ mµ ta chÞu lïi b-íc,chÞu khuÊt phôc tr-íc khã kh¨n. Chóng ta sÏ vÉn tiÕp tôc ®i theo con ®-êng mµ chóng ta ®· lùa chän, chóng ta ®Ò ra nhiÖm vô ®Ó hoµn thµnh nã vµ nh÷ng ph-¬ng h-íng ®Ó dÉn chóng ta tíi th¾ng lîi trªn con ®-êng mµ chóng ta ®· chon . Tuy nhiªn ®Ó tiÕn ®Õn ®-îc CNXH chóng ta cßn ph¶i tr¶i qua nhiÒu chÆng ®-êng ®Çy gian lao vµ thö th¸ch , ®ã lµ b-íc qu¸ ®é ®Ó Tæ quèc ViÖt Nam cã thÓ s¸nh vai víi c¸c c-êng quèc hïng m¹nh trªn thÕ giíi , ®ã lµ b-íc qu¸ ®é ®Ó chóng ta tiÕn ®Õn chÕ ®é míi , chÕ ®é Céng s¶n chñ nghÜa , chÕ ®é mµ mäi ng-êi ®Òu ®-îc h-ëng h¹nh phóc , Êm no vµ c«ng b»ng .Tuy nhiªn tõ giê ®Õn ®ã chóng ta cßn bao nhiªu c«ng viÖc ph¶i lµm , bao nhiÖm vô ph¶i hoµn tÊt. Con ®-êng mµ chóng ta ®ang ®i ®Çy ch«ng gai, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã ®-îc ph-¬ng h-íng ®óng ®¾n.Ph¶i nªu ®-îc râ nhiÖm vô c¬ b¶n mµ chóng ta cÇn lµm . §Ó cã thÓ lµm ®-îc ®iÒu ®ã , chóng ta cÇn cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ CNXH vµ con ®-êng qu¸ ®é ®Ó tiÕn lªn CNXH . Vµ ®Ó cã thÓ lµm ®-îc ®iÒu ®ã th× tÊt c¶ chóng ta cïng ph¶i ®ång long, chung søc vun ®¾p nã . §Æc biÖt lµ ®èi víi thÕ hÖ trÎ chóng em, th× nhiÖm vô cµng nhiÒu vµ thªm phÇn nÆng g¸nh , ®ßi hái chóng em ph¶i cè g¾ng ,nç lùc hÕt m×nh ®Ó gãp phÇn vµo cïng ®Êt n-íc tiÕn lªn . §ã chÝnh lµ lý do khiÕn em chän ®Ò tµi nµy. Em mong r»ng sau ®Ò tµi mµ m×nh lµm, 1 em cã thÓ biÕt râ h¬n vÒ con ®-êng mµ chóng ta ®ang ®i , nhËn thøc vÒ nã s©u s¾c h¬n sÏ cã thÓ hiÓu ®-îc nhiÖm vô mµ c¶ n-íc ta ph¶i lµm , con ®-êng mµ chóng ta ph¶i v-ît qua . Qua ®Ò tµi nµy, em muèn göi lêi c¶m ¬n tíi ThÇy T« §øc H¹nh, ng-êi ®· gióp em hiÓu s©u s¾c h¬n con ®-êng mµ c¶ n-íc ta ®ang tiÕn ®Õn .Nh÷ng lêi gi¶ng cña thÇy gióp em biÕt thªm nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch mµ c¶ n-íc ®ang ph¶i tr¶i qua trªn con ®-êng tiÕn lªn CNXH . Víi ®Ò tµi nµy , em muèn gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi ,em còng ®· rÊt cè g¾ng ,nh-ng sù cè g¾ng ®ã kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng thiÕu xãt ,v× thÕ em mong thÇy cã thÓ lµm cho nã trë nªn ®Çy ®ñ h¬n . 2 PhÇn I: Lý luËn chung vÒ qu¸ ®é ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi 1.1. Thêi kú qu¸ ®é: a. Nh÷ng ®Þnh nghÜa vÒ thêi kú nµy: Thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, triÖt ®Ó vµ toµn diÖn tõ x· héi cò sang x· héi míi x· héi x· héi chñ nghÜa .Nã diÔn ra trong toµn bé c¸c lÜnh vùc ®êi sèng cña x· héi , t¹o ra c¸c tiÒn ®Ò vËt chÊt vµ tinh thÇn cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh mét x· héi mµ trong ®ã nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n cña x· héi x· héi chñ nghÜa tõng b-íc ®-îc thùc hiÖn. Thêi kú qu¸ ®é nµy l¹i chia lµm nhiÒu b-íc qu¸ ®é nhá, bao nhiªu b-íc lµ tïy thuéc vµo ®iªu kiÖn cô thÓ cña tõng n-íc. Song ®èi víi c¸c n-íc cµng l¹c hËu mµ ®i lªn CNXH th× thêi kú qu¸ ®é cµng kÐo dµi vµ cµng chia lµm nhiÒu b-íc qu¸ ®é nhá.Thêi kú qu¸ ®é b¾t ®Çu tõ khi giai cÊp v« s¶n giµnh ®-îc chÝnh quyÒn vµ kÕt thóc khi x©y dùng xong vÒ c¬ b¶n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña x· héi.. §Êu tranh giai cÊp quyÕt liÖt trong t-¬ng qua míi, víi nh÷ng néi dung míi vµ nh÷ng ph-¬ng ph¸p míi, nh»m c¶i t¹o triÖt ®Ó, toµn diÖn x· héi cò, x©y dùng x· héi míi XHCN vÒ c¨n b¶n trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Do ®ã, thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH ®-¬ng nhiªn gÆp khã kh¨n, phøc t¹p vµ ph¶i l©u dµi. Tuy vËy, khã kh¨n trong thêi k× qu¸ ®é lµ khã kh¨n trong sù tr-ëng thµnh, khã kh¨n nhÊt ®Þnh sÏ v-ît qua ®-îc. V× sù ra ®êi cña CNXH hoµn toµn phï hîp víi sù ph¸t triÓn kh¸ch quan cña lÞch sö x· héi . Thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH thÓ hiÖn râ nhÊt nh÷ng ®Æc thï cña c¸c lo¹i n-íc vµ mçi n-íc.Do sù kh¸c nhau vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t, vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn thÕ giíi còng kh¸c nhau ë mçi giai ®o¹n, truyÒn 3 thèng lÞch sö vµ v¨n ho¸ d©n téc kh¸c nhau...§iÒu ®ã cho phÐp thõa nhËn sù ®a d¹ng m« h×nh CNXH, sù phong phó vÒ h×nh thøc, ph-¬ng ph¸p, b-íc ®i trong tiÕn tr×nh x©y dùng CNXH trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. b. §Æc ®iÓm: *.VÒ kinh tÕ VÒ mÆt kinh tÕ ®©y lµ thêi kú bao gåm nh÷ng m¶ng, nh÷ng phÇn,nh÷ng bé phËn cña chñ nghÜa t- b¶n vµ chñ nghÜa x· héi xen kÏ nhau ,t¸c ®éng víi nhau, lång vµo nhau,nghi· lµ thêi kú tån t¹i nhiÒu h×nh thøc dë h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt ,do ®ã tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ,c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa vµ thµnh phÇn kinh tÕ t- b¶n chñ nghÜa;nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn,võa hîp t¸c thèng nhÊt nh-ng l¹i võa m©u thuÉn vµ c¹nh tranh gay g¾t víi nhau (Mac gäi ®©y lµ thêi kú ®au ®Î kÐo dµi ) Thêi kú nµy b¾t ®Çu tõ khi giai cÊp v« s¶n giµnh ®-îc chÝnh quyÒn vµ kÕt thóc khi x©y dùng xong vÒ c¬ b¶n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña Chñ nghÜa x· héi . *. VÒ chÝnh trÞ: §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi lµ nh÷ng nh©n tè cña x· héi míi vµ tµn d- cña x· héi cò tån t¹i ®an xen lÉn nhau , ®Êu tranh víi nhau trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ , v¨n hãa , x· héi , t- t-ëng , tËp qu¸n trong x· héi . trong x· héi lóc nµy tån t¹i nhiÒu thµnh ph©n, x· héi gåm ®Çy ®ñ mäi thµnh phÇn víi nhiÒu t- t-ëng kh¸c nhau. 1.2. V× sao qóa ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi bá qua chÕ ®é t- b¶n lµ mét tÊt yÕu lÞch sö víi n-íc ta :(hai ®iÒu kiÖn cña lªnin) Qóa ®é lªn CNXH lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ tÊt yÕu ®èi víi mäi n-íc ®i lªn CNXH. Bé phËn quan träng trong häc thuyÕt cña V.I.Lªnin vÒ x©y dùng chñ nghÜa x· héi lµ lý luËn vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH.Theo V.I.Lªnin, 4 sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i cã thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ do ®Æc ®iÓm ra ®êi, ph¸t triÓn cña ph-¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n chñ nghÜa vµ c¸ch m¹ng v« s¶n quy ®Þnh . Quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn vµ quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa ®Òu dùa trªn c¬ së chÕ ®é t- h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt. Do vËy, quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa cã thÓ ra ®êi tõ trong lßng x· héi phong kiÕn. Sù ph¸t triÓn cña ph-¬ng thøc s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, sÏ lµm s©u s¾c thªm m©u thuÉn cña x· héi phong kiÕn, c¸h m¹ng t- s¶n sÏ næ ra. NhiÖm vô cña c¸ch m¹ng t- s¶n chñ yÕu chØ lµ gi¶i quyÕt vÒ mÆt chÝnh quyÒn Nhµ n-íc, lµm cho kiÕn tróc th-îng tÇng thÝch øng víi c¬ së h¹ tÇng cña nã. Cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n kh¸c víi c¸c cuéc c¸ch m¹ng kh¸c ë chç :c¸c cuéc c¸ch m¹ng tr-íc ®ã giµnh ®-îc chÝnh quyÒn lµ kÕt thóc cuéc c¸ch m¹ng v× nã dùa trªn chÕ ®é chiÕm h÷u t- nh©n vÒ t- liÖu s¶n xuÊt. Cßn cuéc c¶ch m¹ng v« s¶n giµnh ®-îc chÝnh quyÒn míi chØ lµ b-íc ®Çu, cßn vÊn ®Ò chñ yÕu c¬ b¶n h¬n ®ã lµ giai cÊp v« s¶n ph¶i x©y dùng mét x· héi míi, c¶ vÒ lùc l-îng s¶n xuÊt lÉn quan hÖ s¶n xuÊt, c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng lÉn kiÕn tróc th-îng tÇng, c¶ vÒ tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi.H¬n n÷a, sù ph¸t triÓn cña ph-¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n chñ nghÜa lµ mét thêi kú l©u dµi, kh«ng mét lóc cã thÓ hoµn thiÖn ®-îc. §Ó ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt, t»g n¨ng xuÊt lao ®éng, x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u x· héi chñ nghÜa vÒ t- liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng kiÓu x· héi míi, cÇn ph¶i cã thêi gian t-¬ng ®èi l©u dµi. Nãi c¸ch kh¸c, tÊt yÕu ph¶i cã thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi... * Lý luËn cña V.I.Lªnin vÒ con ®-êng qu¸ ®é lªn CNXH ë nh÷ng n-íc chñ nghÜa t- b¶n ch-a ph¸t triÓn. 5 C.M¸c vµ Ph.¡ngghen lµ nh÷ng ng-êi ®Çu tiªn ®· nªu lªn kh¶ n¨ng nh÷ng n-íc cßn ®ang ë trong giai ®o¹n ph¸t triÓn tiÒn t- b¶n chñ nghÜa cã thÓ chuyÓn th¼ng lªn h×nh th¸i chÕ ®é céng s¶n chñ nghÜa vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn rót ng¾n cña c¸c n-íc nµy bá qua chÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa. Cßn vÒ néi dung thêi kú qu¸ ®é ®ã nh- thÕ nµo vµ nã cã nhiÖm vô cô thÓ g× th× hai «ng ch-a ®Ò cËp tíi. §©y chÝnh lµ ®iÓm ph¸t triÓn cña V.I.Lªnin vÒ c¸ch m¹ng X· héi chñ nghÜa vµ vÒ thêi kú qu¸ ®é ë nh÷nh n-íc tiÒn ®Ò kinh tÕ cho cuéc c¸ch m¹ng Êy ch-a chÝn muåi, cho dï ë n-íc ®ã chñ nghÜa t- b¶n ph¸t triÓn ë møc trung b×nh ( nh- n-íc Nga n¨m 1917 ) . Lý luËn cña V.I.Lªnin vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë c¸c n-íc ch-a cã CNTB ph¸t triÓn bao gåm mét sè luËn ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y: * Mét lµ, luËn ®iÓm vÒ viÖc giµnh lÊy chÝnh quyÒn lµm ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó x©y dùng tiÒn ®Ò kinh tÕ cho CNXH. §Ó ph¶n ®èi cuéc C¸ch m¹ng Th¸ng M-êi n¨m 1917, nh÷ng ng-êi theo Quèc tÕ II cho r»ng, n-íc Nga ch-a nªn lµm c¸ch m¹ng XHCN v× lùc l-îng s¶n xuÊt cña n-íc Nga ch-a ph¸t triÓn ®Çy ®ñ. V.I.Lªnin chØ ra r»ng, luËn ®iÓm nµy lµ tr¸i víi phÐp biÖn chøng c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c v× chñ nghÜa M¸c cho r»ng, tÝnh quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn trong lÞch sö toµn thÕ giíi kh«ng lo¹i trõ, tr¸i l¹i, cßn bao hµm mét sè h×nh thøc ph¸t triÓn ®Æc thï ë mét sè quèc gia riªng biÖt. Nh- vËy, nh÷ng ng-êi theo Quèc tÕ II kh«ng thÊy ®-îc thêi kú c¸ch m¹ng míi g¾n víi nh÷ng m©u thuÉn gay g¾t cña CNTB thÕ giíi; kh«ng hiÓu ®-îc t×nh thÕ c¸ch m¹ng cã thÓ xuÊt hiÖn ë n¬i nµy hay n¬i kh¸c khiÕn cho c¸c d©n téc cã thÓ b-íc vµo cuéc chiÕn tranh ®Ó tho¸t khái CNTB vµ giµnh lÊy sù tiÕn bé x· héi.tõ ®ã V.I.Lªnin nªu luËn ®iÓm: ë mét n-íc kÐm ph¸t triÓn cã thÓ vµ cÇn ph¶i t¹o ra nh-ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn CNXH, b¾t 6 ®Çu b»ng mét cuéc c¸ch m¹ng thiÕt lËp chÝnh quyÒn c«ng n«ng, th«ng qua chÝnh quyÒn Êy mµ tiÕn lªn vµ ®uæi kÞp d©n téc kh¸c. *Hailµ,luËn ®iÓm vÒ thêi kú qu¸ ®é víi mét lo¹t nh÷ng b-íc qu¸ ®é. LuËn ®iÓm nµy cña V.I.Lªnin ®-îc rót ra sau nh÷ng sai lÇm dÉn tíi khñng ho¶ng kinh tÕ, chÝnh trÞ ë n-íc Nga X« ViÕt sau néi chiÕn. Ph©n tÝch nguyªn nh©n khñng ho¶ng ë Nga, V.I.Lªnin chØ ra r»ng, ®èi víi mét n-íc mµ CNTB ch-a ph¸t triÓn cao nh- n-íc Nga, kh«ng thÓ thùc hiÖn qu² ®é trøc tiÕp lªn CNXH ®­îc m¯ ph°i tr°i qua “ mét lo³t nhöng b­íc qu² ®é ”. V.I.Lªnin viÕt: “ nÕu ph©n tÝch t×nh h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay, chòng ta cã thÓ nãi r»ng chóng ta ®ang ë vµo mét thêi ®iÓm qu¸ ®é trong thêi kú qu¸ ®é. Toµn bé nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n lµ mét thêi kú qu¸ ®é nh-ng hiÖn nay cã thÓ nãi r»ng, chóng ta cã c¶ mét lo¹t thêi kù qu² ®é míi ”. LuËn ®iÓm “mét lo³t nhöng b­íc qu² ®é ” x©y døng CNXH ë mét n-íc mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ch-a chÝn muåi cña V.I.Lªnin bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y: Kh«ng thÓ qu¸ ®é trùc tiÕp lªn CNXH mµ ph¶i qua con ®-êng gi¸n tiÕp ch÷ kh«ng thÓ “ qu² véi v¯ng, thµng tuét, kh«ng ®­îc chuÈn bÞ”. Nh÷ng b-íc qu¸ ®é Êy theo V.I.Lªnin lµ chñ nghÜa t- b¶n nhµ n­íc v¯ chð nghÜa x± héi. V.I.Lªnin nãi: “ §Ó chuÈn bÞ ...viÖc chuyÓn sang chñ nghÜa céng s¶n, th× cÇn thiÕt ph¶i cã mét lo¹t nh÷ng b-íc qu¸ ®é nh­ chð nghÜa t­ bb°n nh¯ n­íc v¯ chð nghÜa x± héi ”. B­íc qu² ®é tô chð nghÜa t­ b°m nh¯ n­íc ®­îc thÓ hiÖn trong “ chÝnh s²ch kinh tÕ ” míi m¯ viÖc trao h¯ng h²o ®­îc coi l¯ “ ®ßn xeo chð yÕu ” cho nªn cÇn cã sø nh-îng bé t¹m thêi vµ côc bé ®èi víi CNTB nh»m ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l-îng s¶n xuÊt, tõng b-íc x· héi ho¸ s¶n xuÊt trong thùc tÕ. 7 1.3.C¸c h×nh thøc lªn Chñ NghÜa X· Héi a. Qu¸ ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi tù n-íc t- b¶n chñ nghÜa ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi (theo quy luËt t- nhiªn cña thêi ®¹i). Lo¹i qu¸ ®é nµy ph¶n ¸nh quy luËt ph¸t triÓn tuÇn tù cña x· héi loµi ng-êi. Lµ sù qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë c¸c n-íc mµ CNTB ®· ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, lùc l-îng s¶n xuÊt ®· x· héi ho¸ cao m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt dùa trªn chÕ ®é chiÕm h÷u t- nh©n TBCN; m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp t- s¶n ®Õn ®é chÝn muåi. C¸ch m¹ng XHCN næ ra vµ th¾ng lîi, chÝnh quyÒn nhµ n-íc cña giai cÊp c«ng nh©n ®-îc thiÕt lËp, më ®Çu thêi kú qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH. Cho ®Õn nay lo¹i h×nh nay ch-a xuÊt hiÖn trong thùc tÕ, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan ... b. Qu¸ ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi n-íc cã nÒn kinh tÕ ch-a ph¸t triÓn. Lo¹i qu¸ ®é nµy ph¶n ¸nh quy luËt ph¸t triÓn nh¶y vät cña x· héi loµi ng-êi. T- t-ëng vÒ lo¹i qu¸ ®é thø hai ®· ®-îc C.M¸c vµ Ph.¡ngghen dù kiÕn. Theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen, sau khi chñ nghÜa x· héi ë c¸c n-íc tb¶n T©y ¢u giµnh ®-îc th¾ng lîi, th× c¸c n-íc l¹c hËu cã thÓ ®i th¼ng lªn CNXH . TiÕp tôc t- t-ëng cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen, V.I.Lªnin ®· chØ ra b¶n chÊt giai cÊp, néi dung vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña qu¸ ®é tiÕn th¼ng tíi chñ nghÜa x· héi, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t- b¶n chñ nghÜa . T- t-ëng cña V.I.Lªnin vÒ b¶n chÊt giai cÊp vµ néi dung cña qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn CNXH, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN ®-îc tr×nh bµy trong bµi ph¸t biÓu n-íc Céng hoµ Nh©n d©n M«ng Cæ n¨m 1921. *V× sao víi n-íc ta l¹i phï h¬p víi xu thÕ cña thêi ®¹i nÕu ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi : Mét trong nh÷ng t- t-ëng quan träng cña V.I.Lªnin vÒ qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn CNXH, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN, lµ c¸c 8 ®iÒu kiÖn tiÕn th¼ng. Theo V.I.Lªnin, mét n-íc l¹c hËu cã thÓ tiÕn th¼ng lªn CNXH khi cã ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ ®iÒu kiÖn chñ quan . * C¸c ®iÒu kiªn cô thÓ ®Ó cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®iªï ®ã  VÒ kh¶ n¨ng kh¸c quan: §iÒu kiÖn bªn ngoµi cña sù ph¸t triÓn nµy lµ ph¶i cã mét b-íc dµnh ®-îc th¾ng lîi trong c¸ch m¹ng v« s¶n, tiÕn lªn x©y dùng CNXH. C«ng cuéc x©y dùng thµnh c«ng CNXH ë n-íc nµy lµ tÊm g-¬ng vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gióp ®ë c¸c n-íc l¹c hËu tiÕn lªn CNXH, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN. V.I.Lªnin chØ rá: vãi sù gióp ®ë cña giai cÊp v« s¶n cña c¸ n-íc tiªn tiÕn, c¸c n-íc l¹c hËu cã thÓ tiÕn tíi chÕ ®é x« viÕt vµ tr¶i qua mét vµi tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh sÎ tiÕn tíi chñ nghÜa céng s¶n, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN.  VÒ nh÷ng tiÒn ®Ò chñ quan: §iÒu kiÖn bªn trong cña sù qu¸ ®é tiÕn th¼ng lµ ph¶i h×nh thµnh ®-îc c¸c tæ chøc ®¶ng c¸ch m¹ng vµ céng s¶n, ph¶i dµnh ®-îc chÝnh quyÒn vÒ tay m×nh, x©y dùng ®-îc c¸c tæ chøc nhµ n-íc mµ b¶n ch¸t lµ x« viÕt n«ng d©n vµ x« viÕt nh÷ng ng-êi lao ®éng. V.I.Lªnin cho r»ng kh«ng thÓ thiÕu hai ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan trªn cña qu¸ ®é tÕn lªn CNXH, bá qua giai ®oan ph¸t triÓn TBCN. 9 PhÇn II. Qu¸ tr×nh nhËn thøc vÒ con ®-êng lªn Chñ NghÜa X· Héi ë n-íc ta 1. Qu¸ tr×nh nhËn thøc cña chóng ta vÒ con ®-êng nµy qua hai thêi kú tõ tr-íc tíi nay. Qu¸ tr×nh nhËn thøc cña chóng ta. 1.1. B-íc ®Çu h×nh thµnh ®-êng lèi c¸ch m¹ng XHCN ë miÒn B¾c. Héi nghÞ Trung -¬ng lÇn thø t¸m ( 8-1955) míi ®Æt vÊn ®Ò miÒn B¾c ra søc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hai n¨m kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ®Ó “cðng cè miÒn B¾c v¯ tranh thð miÒn Nam ”, ®Èy m³nh cuéc ®Êu tranh hoµ b×nh thèng nhÊt ®Êt n-íc. Trong khi ®ã, v¨n kiÖn MÊy vÊn ®Ò vÒ ®-êng lèi c¸ch m¹ng ViÖt Nam ( 1-1956 ) cña Bé ChÝnh trÞ kh¼ng ®Þnh tõ khi hoµ b×nh ®-îc lËp l¹i, miÒn B¾c ®· chuyÓn sang c¸ch m¹ng XHCN. Cßn x©y dùng ®-êng lèi c¸ch m¹ng XHCN chØ ®-îc thùc sù ®Æt ra vµo cuèi n¨m 1957. Trong b¸o c¸o t¹i Héi nghÞ lÇn thø 13 Ban ChÊp hµnh Trung -¬ng ( 12-1957) cã nhËn ®Þnh: “ MiÒn B¾c ®· b-íc vµo giai ®o¹n qu¸ ®é tiÕn lªn CNXH tõ gÇn ba n¨m nay nh-ng Trung -¬ng ch-a ®Ò ra ®-êng lèi chung cña thêi kú qu¸ ®é. NhiÖm vô c¸ch m¹ng XHCN ë miÒn B¾c ®· do thùc tÕ kh¸ch quan ®Ò ra råi, mµ nhËn thøc vµ t- t-ëng cña c¸n bé, ®¶ng viªn ta nãi chung vÉn cßn ë trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng cò, ch-a chuyÓn kÞp”1. Trong khi ®ã th× “ nhöng biÕn cè míi l³i x°y ra trªn thÕ giíi vµ trong n-íc lµm cho t- t-ëng c¸n bé, ®¶ng viªn vµ quÇn chóng diÔn biÕn ph÷c t³p thªm”2. Tô ®ã, Trubg ­¬ng ®Ò ra nhiÖm vó “ X©y døng ®-êng lèi chung cña thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn CNXH ë miÒn B¾c vµ ®¸u tranh thèng nhÊt n­íc nh¯ ”3. 10 Qóa tr×nh c¸ch m¹ng XHCN ë miÒn B¾c diÔn ra trong sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a ®-êng lèi cña §¶ng vµ thùc hiÖn phong trµo qu©nhiÒu chóng. §-êng lèi cña §¶ng tõng b-íc ®-îc bá sung, hoµn thiÖn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nhËn thøc lý luËn trªn c¬ së thùc tiÔn tæ chøc thùc hiÖn ®-êng lèi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lµm rá nh÷ng b-íc ®i, nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ trong mçi b-íc ®i. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c lý luËn cña §¶ng. Héi nghÞ lÇn thø 13 Ban ChÊp hµnh Trung -¬ng(12-1957) cho r´ng “Tô nay ta ph°i “chuyÓn” vÌ c«ng t²c t­¬ng v¯ c«ng t²c lý luËn”. Cïng víi viÖc “X©y dùng ®-êng lèi c¸ch m¹ng trong giai ®o¹n míi vµ tæng kÕt kinh nghiÖm vÒ mét sè vÊn ®Ò thuéc vÒ c«ng t¸c vµ l·nh ®¹o cña §¶ng”, Héi nghÞ ®Ò ra nhiÖm vó “tæ ch÷c cho c²n bé ®­îc dÇn dÇn häc tËp chñ nghÜa M¸c-Lªnin mét c²ch cã hÖ thèng”. ViÖc Chð tÞch Hå ChÝ Minh ®Ých th©n ®äc diÔn v¨n khai m¹clíp häc lý luËn kho¸ ®Çu tiªn cho c¸n bé cao cÊp vµ trung cÊp cña §¶ng t¹i Tr-êng NguyÔn ¸i Quèc(7-91957) ®± nãi lªn ®iÒu ®ã. Trong diÔn v¨n khai m³c, Ng­êi nãi: “§°ng ta lµ mét §¶ng M¸c-Lªnin, ®· ®-îc rÌn luyÖn, thñ th¸ch l©u dµi trong ®Êu tranh gian khæ, v× thÕ §¶ng ta cã rÊt nhiÒu -u ®iÓm... Tuy vËy, §¶ng ta cßn cã nhiÒu nh-îc ®iÓm mµ mét trong nh÷ng nh-îc lín lµ tr×nh ®é lý luËn cßn thÊp kÐm”1. V× tr×nh ®é lý luËn thÊp kÐm cho nªn tr-íc nhiÖm vô c¸ch m¹ng ngµy cµng míi vµ phøc t¹p, trong viÖc l·nh ®¹o, §¶ng ta kh«ng khái lóng tóng, kh«ng tr¸nh khái sai lÇm, khuyÕt ®iÓm. Trong giai ®o³n qu² ®é lªn CNXH ë miªn B¾c hiÖn nay, chòng ta “ph°i n©ng cao sø tu d-ìng vÒ chñ nghÜa M¸c-Lªnin ®Î dïng lËp tr-êng, quan ®iÓm, ph-¬ng ph¸p chñ nghÜa M¸c-Lªnin mµ tæng kÕt nh÷ng kinh nghiÖm cña §¶ng ta, ph©n tÝch mét c¸ch ®óng ®¾n nh÷ng ®Æc ®iÓm cña n-íc ta. Cã nh- thÕ, chóng ta míi cã thÓ dÇn dÇn hiÓu ®-îc quy luËt ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®Þnh ra nh÷ng ®-êng lèi, ph-¬ng ch©m, b-íc ®i cô thÓ cña c²ch m³ng XHCN thÝch hîp víi t×nh h×nh n­íc ta”2. 11 §¶ng ta sím v¹ch râ ®Æc ®iÓm lín nhÊt cña c¸ch m¹ng XHCN ë miÒn B¾c lµ n-íc ta tõ mét n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá víi lao ®éng thñ c«ng lµ chñ yÕu qu¸ ®é lªn CNXH khåg kinh qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t- b¶n chñ nghÜa nªn qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÌen B¾c, ngoµi nh÷ng quy luËt phæ biÕn trong Tuyªn bè M¸tc¬va n¨m 1957 cßn cã thªm quy luËt c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa. Héi nghÞ lÇn thø 14 cña Trung -¬ng (11-1958) chð tr­¬ng: “®Èy m¹nh cuéc c¶i t¹o XHCN víi thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ cña n«mg d©n,thî thñ c«ng vµ cuéc c¶i t¹o XHCN ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t- b¶n tdoanh, ®ång thêi ph¶i ra søc ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh lµ løc l­îng l±nh ®³o to¯n bé nÒn kinh tÕ quèc doanh”, lÊy hîp t²c ho² néng nghiÖp lµm kh©u trung t©m trong toµn bé cuéc c¶i t¹o XHCN. Héi nghÞ lÇn thø 16 cña Trung -¬ng(4-1958) ®· th«ng qua hai nghÞ quyÕt quan träng: NghÞ quyÕt vÒ hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp vµ NghÞ quyÕt vÒ c¶i t¹o c«ng th-¬ng t- b¶n t- doanh ë miÒn B¾c. §¹i héi III cña §¶ng ®¸nh dÊu mét mèc lÞnh sö quan träng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, v¹ch ra con ®-êng tiÕn lªn CNXH ë miÒn B¾c vµ con ®-êng giai phãng miÒn Nam, thèng nhÊt n-íc nhµ. §-êng lèi chung cña §¶ng trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë miÒn B¾c ®-îc NghÞ quyÕt §³i héi nªu lªn l¯: “§³i ®o¯n kÕt, ph²t huy tinh thÇn yªu n-íc nång nµn, truyÒn thèng phÊn ®Êu anh dòng vµ lao ®éng cÇn cï cña nh©n d©n ta, ®ång thêi t¨ng c-êng ®oµn kÕt víi c¸c n-íc XHCN anh em do Liªn x« ®óng ®Çu vµ ®ua miÒn B¾c tiÒn nhanh, tiÕn m¹nh, tiÕn v÷ng ch¾c lªn XHCN, x©y dùng ®êi sèng ©m no, h¹nh phóc ë miªn B¾c vµ cñng cè miÒn Nam thµnh c¬ së v÷ng m¹nh cho cuéc ®Êu tranh hoµ b×nh thèng nhÊt n-íc nhµ, gãp phÇn t¨ng c-êng phe XHCN, B¶o vÖ hµo b×nh ë §«ng Nam ¸ vµ thÕ giíi . 12 Muèn ®¹t ®-îc môc tiªu Êy, ph¶i sö dông quyÒn d©n chñ nh©n d©n lµm nhiÖm vô lÞch sö cu¶ chÝnh quyÒn v« s¶n ®Ó thùc hiÖn c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi n«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp th-¬ng nghiÖp nhá vµ c«ng th-¬ng nghiÖp t- b¶n t- doanh; ph¸t triÓn thanh kinh tÕ quèc doanh, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ XHCN b¨ng c¸ch -u tiªn ph¸t triÓn c«ngnghiÖp nÆng mét c¸ch hîp lý, ®ång thêi ra søc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhe; ®Èy m¹nh c¸ch m¹ng XHCN vÒ t- t-ëng, v¨n ho¸ vµ kû thuËt; biÕn n-íc ta thanh mét n-íc XHCN cã c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, v¨n ho¸ vµ khoa häc tiªn tiÕn”1. Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, thùc hiÖn ®-êng lèi c¸ch m¹ng do §¹i héi §¶ng lÇn thø III nªu, miÒn B¾c ®· cã nh÷ng b-íc tiÕn vµ ph¸t triÓn nhanh c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ x· héi; c¬ së vËt chÊt trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ kÕt cÊu h¹ tÇng ®-îc x©y dông, ph¸t triÓn t-¬ng ®èi nhanh, x· héi miÒn B¾c trë thµnh x· héi do nh÷ng ng-êi lao ®éng lµm chñ, ®êi sèng tinh thÇn lµnh m¹nh, chÝnh nhê nh÷ng thµnh tùu nµy mµ miÒn B¾c trë thµnh hËu ph-¬ng lín, c¨n cø ®Þa ë n-íc ta. 1.2. Qu¸ tr×nh bæ sung vµ hoµn chØnh ®-êng lèi c¸ch m¹ng XHCN cña §¶ng Thêi kú t×m tßi, thö nghiÖm còng lµ thêi kú diÔn ra nhiÒu cuéc häp bµn, th¶o luËn kh¸ s«i næi trong Bé ChÝnh trÞ, trong Trung -¬ng vµ trong toµn §¶ng, trong c¸c c¬ quan nhµ n-íc, trong giíi khoa häc-lý luËn còng nh- trong quÇn chóng nh©n d©n víi nhiÒu ý kiÕn phong phó, ®a d¹ng vÒ nhiÒu vÊn ®Ò quan träng trong ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ c¸c mÆt kh¸c cña ®Êt n-íc. TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò Êy ®Òu tËp trung vµo môc tiªu: lµm thÕ nµo ®ua ®Êt n-íc tho¸t khái khñng ho¶ng, lµm thÕ nµo ®-a ®Êt n-íc ®i lªn CNXH trong t×nh h×nh thÕ giíi ®· vµ ®ang cã nh÷ng biÕn ®éng lín. Sù th¶o luËn, bµn b¹c ®i ®«i víi nh÷ng t×m tßi, thö nghiÖm trong ho¹t ®éng thùc tiÔn ë nhiÒu ®Þa ph-¬ng, c¬ së víi nhiÒu ®iÓn h×nh sinh ®éng cã søc 13 thuyÕt phôc, ®· bæ sung cho nhau, t¹o c¬ së cho ®æi míi nhËn thøc vÒ CNXH. Cuéc ®Êu tranh cho viÖc ra ®êi nh÷ng ý t-ëng míi, nh÷ng quan ®iÓm míi, thay thÕ cho nh÷ng quan ®iÓm cò cµng diÔn ra s«i næi h¬n tõ cuèi n¨m 1985 sang n©-m 1986, khi c«ng viÖc chuÈn bÞ cho §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®· ®-îc ®Æt ra. Qóa tr×nh chuÈn bÞ cho §¹i héi §¶ng lÇn thø VI rÊt c«ng phu. Mäi cuéc häp bµn, th¶o luËn, tranh luËn ®Òu tËp trung vµo ba vÊn ®Ò quan träng nhÊt: - Mét lµ, cÇn lµm rá c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ: cã bao nhiªu thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, ë miÒn Nam cã g× kh¸c ë miÒn B¾c; vÊn ®Ò c¶i t¹o XHCN vµ cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt míi, môc tiªu vµ tèc ®é c¶i t¹o, th¸i ®é ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t- b¶n tnh©n vµ c¸ thÓ, vai trß cña kinh tÕ qu«c doanh, tèc ®é hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp, c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x·.. - Hai lµ, cÇn lµm rá c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ vµ c¬ cÊu ®Çu t-: c«ng nghiÖp h¸o XHCN lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é, hiÓu thÕ nµo cho ®óng, c¸i g× cÇn -u tiªn ®Çu t-, ph¸t triÓn; quan hÖ gi-a c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp nhÑ; con ®-êng c«ng nghiÖp h¸o thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn n-íc ta; lµm thÕ nµo ®Ó n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu. - Ba la, vÒ c¬ cÊu qu¶n lý: ph¶i xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý cò tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó x©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý míi lµ tÊp trung d©n chñ, h¹ch to¸n kinh tÕ vµ kinh doanh XHCN – cÇn lµm rá c¬ chÕ nµy víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¬ chÕ thi tr­êng víi “chð nghÜa x± héi thÞ tr­êng”, quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ tr-êng, viÖc vËn dông c¸c quy luËt cña kinh tÕ hµnh ho¸ trong CNXH, ®Æc biÖt lµ quy luËt gi¸ trÞ, quan hÖ cung –cÇu quan hÖ hµng hãa- tiÒn tÖ... nh»m phôc vô cho nh÷ng môc tiªu cña x· héi. 14 Héi nghÞ Bé ChÝnh trÞ th¸ng 8-1986 ®· xem xÐt kü nh÷ng vÊn ®Ò trªn vµ ®· ®-a ra KÕt luËn ®èi víi mét sè vÊn ®Ò thuéc vÒ quan ®iÓm kinh tÕ. Néi dung chñ yÕu cña b¶m kÕt luËn lµ kÕt qu¶ tæng kÕt cña mét thêi kú t×m tßi, thö nghiÖm, mét thêi kú ®Êu tranh gi÷a quan ®iÓm míi vµ quan ®iÓm cò, ®Æc biÖt trªn lÜnh vùc kinh tÕ. Nh-ng trong ®ã vÉn cßn gi÷ l¹i nhiÒu quan ®iÓm cò kh«ng phï hîp víi nh÷ng yªu c©u tr-íc m¾t lµ kh¾c phôc cho ®-îc khñng ho¶ng kinh tÕ-x· héi, vµ l©u dµi lµ ®-ac¶ n-íc ®i lªn CNXH . ViÖc chuÈn bÞ cho §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®-îc triÓn khai rÊt khÈn tr-¬ng trong mét thêi gian ng¾n. Nh÷ng quan ®iÓm míi tiÕp tôc ®-îc bbæ sung, ph¸t triÓn ®Ó ®i ®Õn mét ®-êng lèi ®æi míi toµn diÖn cña §¶ng, quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña ®éc lËp d©n téc vµ CNXH trªn ®Êt n-íc ta. 1.3. C¶ n-íc qu¸ ®é lªn CNXH vµ c«ng cuéc ®æi míi do §¶ng ta khëi x-íng vµ l·nh ®¹o. Sau khi miÒn Nam ®-îc hoµn toµn gi¶i phãng, Héi nghÞ lÇn thø 24 Ban ChÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng (8-1975) ®· x¸c ®Þng nhiÖm vô chiÕn l-îc cña c¸ch m¹ng n-íc ta trong giai ®o¹n míi lµ: hoµn thµnh thèng nhÊt n-íc nhµ, ®-a c¶ n-íc tiÕn nhanh, tiÕn m¹nh, tiÕn v÷ng ch¾c lªn CNXH. MiÒn B¾c ph¶i tiÕp tôc ®Èy m¹nh sù nghiÖp x©y dùng CNXH vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, miÒn Nam ph¶i ®ång thêi tiÕn hµnh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa vµ x©y dùng CNXH. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø V cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Êt n-íc tõ n¨m 1976 ®Õn 1980 lµ thêi kú nÒn kinh tÕ ë tr¹ng th¸i tr× trÖ. Trªn mÆt trËn kinh tÕ, ®¸t n-íc ta ®øng tr-íc nh÷ng vÊn ®Ò gay g¾t. KÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ 5 n¨m (1976-1980) ch-a thu hÑp nh÷ng m¸t c©n ®èi nghiªm träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n xuÊt ph¸t triÓn chËm trong khi d©n sè t¨ng nhanh. Thu nhËp quèc d©n 15 ch-a b¶o ®¶m ®-îc tiªu dïng x· héi, mét phÇn ph¶i dùa vµo vay vµ viÖn trî, nÒn kinh tÕ ch-a t¹o ®-îc tÝch luü thÞ tr-êng vµ vËt gi¸ kh«ng æn ®Þnh. §êi sèng ng-êi lao ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh nh÷ng khã kh¨n cña ®Êt n-íc buéc §¶ng ta ph¶i suy nghÜ, ph©n tÝch t×nh h×nh vµ nguyªn nh©n, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p, tõ ®ã thùc hiÖn ®éi míi ë c¸c c¬ së, ®Þa ph-¬ng ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ, cã tÝnh chÊt ®æi míi tõng phÇn nh-: kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë miÒn Nam trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh; c¶i c¸ch mét phÇn m« h×nh hîp t¸c x· qua ChØ thÞ vÒ kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ng-êi lao ®éng trong hîp t¸c x· (ChØ thÞ 100); c¶i tiÕn c«ng t¸c kÕ ho¹ch vµ h¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh nh»m ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh vµ quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp (QuyÕt ®Þnh 25/CP); hai lÇn c¶i c¸ch gi¸ vµ l-¬ng, coi ®ã lµ kh©u ®ét ph¸ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Ó chuyÓn h¼n nÒn kinh tÕ sang h¹ch to¸n kinh tÕ vµ kinh doanh x· héi chñ nghÜa. MÆc dï kh«ng thµnh c«ng trong ph¹m vi c¶ n-íc, song trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ®· ®Ì cËp ®Õn viÖc ph¶i døt kho¸t xo¸ bác¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ vµ kinh oanh x· héi chñ nghÜa, ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ tr-êng, vËn dông nh÷ng quy luËt cña s¶n xuÊt hµng ho¸... Tãm l¹i, lóc nµy n-íc ta ®· cã nh÷ng quan niÖm, chñ tr-¬ng ban ®Çu ®æi míi m« h×nh kinh tÕ cñ theo t­ t­ëng “l¯m cho s°n xuÊt bung ra”,nghÜa l¯ míi h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt ®Î gi¶i phãng lùc l-îng s¶n xuÊt. M« h×nh cèt lâi cña nÒn kinh tÕ míi vÒ c¬ b¶n ®· hoµn thµnh.Sù ph¸t triÓn tiÖm tiÕn nµy ®· dÉn ®Ðn b-íc nh¶y vät trong §¹i héi d¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI vÒ m« h×nh kinh tÕ míi. §¹i héi quyÕt ®Þnh ®-êng lèi ®æi míi vµ nã ®· nhanh chãng ®i vµo cuéc sèng v× ®ã lµ mét ®-êng lèi ®óng, ®-îc chuÈn bÞ tr-íc kh«ng chØ vÒ mÆt nhËn thøc, lý luËn mµ c¶ vÒ mÆt tæ chøc thùc tiÔn. 16 2. nhiÖm vô - néi dung vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ®Æc ®iÓm thùc chÊt nªn qu¸ ®é ë n-íc ta. §Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n-íc m¹nh theo con ®-êng XHCN ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i c¶i biÕn c¨n b¶n t×nh tr¹ng kinh tÕ x· héi; ph¶i x©y dùnh mét nÒn kinh tÕ XHCN víi c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i,khoa häc vµ kü thuËt tiªn tiÕn. Muèn vËy trong thêi kú qu¸ ®é chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ c¬ b¶n sau: 2.1.Ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. NhiÖm vô nµy ®-îc coi lµ trung t©m, xuyªn suèt cña c¶ thêi kú qu¸ ®é nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt. - Ph¸t triÓn lùc l-îng lao ®éng x· héi: V× con ng-êi lao ®éng lµ lùc l-îng s¶n xuÊt c¬ b¶n, nªn trong lao ®éng con ng-êi cã kh¶ n¨ng sö dông vµ qu¶n lý nÒn s¶n xuÊt x· héi ho¸ cao, víi kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Bëi vËy : “Muèn x©y døng chó nghÜa x± héi, tr­íc hÕt cÇn cã nhöng con ng­êi x± héi chð nghÜa”1. - Ph¸t triÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ trinhf chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ -x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang viÖc sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng víi khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i,tiªn tiÕn, t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc lµ nhiÖm vô cã tÝnh quy luËt cña con ®-êng qu¸ ®é ®i lªn CNXH ë nh÷ng n-íc kinh tÕ l¹c hËu, chñ nghÜa t- b¶n ch-a ph¸t triÓn. Tuy nhiªn , chiÕn l-îc, néi dung, h×nh thøc, b-íc ®i, tèc ®é, biÖn ph¸p c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë mçi n-íc ph¶i ®-îc xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña mçi n-íc vµ tõ bèi c¶nh quèc tÕ trong mçi thêi kú. 17 ChØ cã hoµn thµnh nhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc míi cã thÓ x©y dùng ®-îc c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cho x· héi míi, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng ®Õn møc ch-a tõng cã ®Ó lµm cho t×nh tr¹ng råi dµo s¶n phÈm trë thµnh phæ biÕn. 2.2. X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h-íng XHCN. Ph¶i x©y dùng tõng b-íc nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-înh s¶n xuÊt míi. Nh-ng viÖc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi kh«ng thÓ thùc hiÖn theo ý muèn chñ quan duy ý chÝ mµ ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan vÒ mèi quan hÖ gi÷u lùc l-îng x¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cho r»ng bÊt cø sù c¶i biÕn nµo vÒ mÆt quan hÖ së h÷u còng ®Òu ph¶i lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña viÖc c¶i t¹o nªn nh÷ng lùc l-îng s¶n xuÊt míi. V× vËy, viÖc x©y dùnh quan hÖ s¶n xuÊt míi ë n-íc ta ph¶i ®-îc ph¸t triÓn tõng b-íc, theo ®Þnh h-íng XHCN. Trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë nh÷ng n-íc nh- n-íc ta, chÕ ®é së h÷u tÊt yÕu ph¶i ®a d¹ng, ë c¬ cÊu kinh tÕ tÊt yÕu ph¶i cã nhiÒu thµnh phÇn: kinh tÕ nhµ n-íc; kinh tÕ hîp t¸c mµ nßng cèt lµ c¸c hîp t¸c x·; kinh tÕ t- b¶n nhµ n-íc; kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ; kinh tÕ t- b¶n t- nh©n; kinh tÕ cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. §-êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã ý nghi· chiÕn l-îc l©u dµi, cã t¸c dông to lín trong viÖc ®éng viªn mäi nguån lùc c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi, lÊy néi lùc lµm chÝnh ®Ó x©y dùng kinh tÕ, ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt. ChØ cã thÓ c¶i t¹o quan hÑ së h÷u hiÖn nay mét c¸ch dÇn dÇn, bëi kh«ng thÓ lµm cho lùc l-îng s¶n xuÊt hiÖn cã t¨ng lªn ngay lËp tøc ®Õn møc cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ c«nh h÷u thuÇn nhÊt mét c¸ch nhanh chãng. V× quan hÖ së h÷u lµ ®a d¹ng cho nªn ph¶i cã nhiÒu h×nh thøc phÊn phèi vµ nhiÒu h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý hîp lý, còng nh- viÖc x¸c lËp ®Þa 18 vÞ lµm chñ cña ng-êi lao ®éng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¶i diÓn ra tõng b-íc, d-íi nhiÒu h×nh thøc vµ ®i tõ thÊp ®Ðn cao. 2.3. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i §øng tr-íc xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, nÒn kinh tÕ n-¬c ta kh«ng thÓ lµ nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, mµ ph¶i tÝch cùc më réng quan hÖ nÒn kinh tÕ ®èi ngo¹i. §ã lµ xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i, lµ vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt trong thêi ®¹i ng¯y nay. Chòng ta “më cõa” nÒn kinh tÕ, thøc hiÖn ®a d³ng, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, nh»m thu hót c¸c nguån lùc ph¸t triÓn tõ bªn ngoµi vµ ph¸t huy lîi thÕ kinh tÕ trong n-íc lµm thay ®æi m¹ng mÎ vÒ c«ng nghÖ, c¬ cÊu ngµnh vµ s¶n phÈm ... më réng phan c«ng lao ®éng quèc tÕ, t¨ng c-êng liªn doanh, liªn kÕt, hîp t¸c, lµ c¬ së ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vµ kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n-íc ph¸t triÓn, v-¬n lªn b¾t kÞp tr×nh ®é thÐ giíi. Më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ph¶i trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi vµ kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÑc néi bé cña nhau. Mu«n vËy, ph¶i tõng b-íc n©ng cao søc canh tranh quèc tÕ; tÝch cùc khai th¸c thÞ tr-êng thÕ giíi; tèi -u ho¸ c¬ cÊu xuÊt – nhËp khÈu; tÝch cùc tham gia hîp t¸c kinh tÕ khu vùc vµ hÖ thèng mËu dÞch ®a ph-¬ng toµn cÇu; x÷ lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a më réng quan hÖ kinh tÕ ®ãi ngo¹i víi ®éc lËp tù chñ, tù lùc c¸nh sinh, b¶o vÖ an ninh kinh tÕ quèc gia. 19 PhÇn III: Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi lªn CNXH bá qua TBCN. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt. 3.1Ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt: Tr-íc tiªn ta cÇn chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn lùc l-îng lao ®éng x· héi, mµ ®iÓm cÇn l-u ý ë ®©y chÝnh lµ lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn ®-îc nguån nh©n lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt?. V× ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ kh©u quyÕt ®Þnh triÓn väng cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc ®-îc rót ng¾n. Vai trß nµy thÓ hiÖn râ trªn nh÷ng khÝa c¹nh sau: Mét, kh¾c phôc ®iÓm yÕu cña nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay lµ lao ®éng thiÕu kü n¨ng vµ n¨ng suÊt thÊp, n©ng cao søc c¹nh tranh, héi nhËp kinh tÕ thµnh c«ng còng nh- cñng cè c¸c c¬ së t¨ng tr-ëng bÒn v÷ng. Hai, ®©y lµ c¸ch thøc ®óng ®¾n ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu ph¸t triÓn con ng-êi. Ba, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ t¹o lËp c¬ së quan träng hµng ®Çu ®Ó nhanh chãng tiÕp cËn vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc. §¹i héi §¶ng lÇn thø IX coi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc võa lµ mét chiÕn l-îc ph¸t triÓn l©u dµi, võa lµ ®iÓm ®ét ph¸ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n-íc ta trong giai ®o¹n tíi. §Ó thùc hiÖn chñ ch-¬ng nµy, §¹i héi IX ®· x¸c ®Þnh ph-¬ng h-íng vµ hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p lín, nh»m gi¶i quyÕt hµng lo¹t vÊn ®Ò. Sau ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ hai lÜnh vùc: gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. Tr-íc hÕt, vÒ ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p ®èi víi lÜnh vùc gi¸o dôc, ®µo t¹o 20