Môc lôc
A. PhÇn Më ®Çu ......................................................................................................2
B.Ch-¬ng 1:LÝ
luËn vÒ ®Þa t« cña C. M¸c ........................... 3
1.1.So s¸nh ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa víi ®Þa t« phong kiÕn: ...........................................3
1.1.1: Sù gièng nhau....................................................................................................3
1.1.2:Sù kh¸c nhau: .....................................................................................................3
a.VÒ mÆt l-îng ........................................................................................................3
b.VÒ mÆt chÊt ..........................................................................................................4
1.2.C¸c h×nh thøc ®Þa t« T- B¶n ....................................................................................4
1.2.1.§Þa t« chªnh lÖch ...............................................................................................4
a.§Þa t« chªnh lÖch 1 ..............................................................................................6
b.§Þa t« chªnh lÖch 2 .............................................................................................7
1.2.2.§Þa t« tuyÖt ®èi..................................................................................................8
1.2.3.C¸c lo¹i h×nh thøc ®Þa t« kh¸c .........................................................................10
a.§Þa t« vÒ c©y ®Æc s¶n .........................................................................................10
b.§Þa t« vÒ hÇm má ..............................................................................................10
c.§Þa t« vÒ ®Êt x©y dùng.......................................................................................10
d. §Þa t« ®éc quyÒn ..............................................................................................10
VËn dông lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña M¸c trong luËt
®Êt ®ai thuÕ n«ng nghiÖp vµ viÖc thuª ®Êt ë ViÖt Nam
C.Ch-¬ng 2:
2.1.VËn dông trong luËt ®Êt ®ai ...................................................................................12
2.2 C¸c ®IÒu kho¶n vÒ luËt ®Êt ®ai ..............................................................................13
2.3.VËn dông trong thuÕ nhµ n-íc ..............................................................................19
2.4.VËn dông trong viÖc cho thuª ®Êt .........................................................................27
2.4.1.VÒ gi¸ thuª ®Êt ë ®« thÞ ....................................................................................28
a.HÖ sè vÞ trÝ ........................................................................................................29
b.HÖ sè kÕt cÊu h¹ tÇng .......................................................................................29
c.HÖ sè ngµnh nghÒ .............................................................................................30
D. KÕt luËn ............................................................................................................34
E.TµI liÖu tham kh¶o: ......................................................................................35
1
PhÇn më ®Çu
1.Lý do chän ®Ò tµi:
§Êt n-íc ta ®· tr¶i qua hµng ngh×n n¨m dùng n-íc vµ gi÷ n-íc tr¶i
qua nhiÒu giai ®o¹n ,nhiÒu thêi k× ,mçi thêi k× tån t¹i nh÷ng h×nh thøc th÷u kh¸c nhau .Vµ cho ®Õn ngµy nay, khi ®Êt n-íc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn
®Ó trë thµnh con rång cña ch©u ¸, th× nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®· dÇn ®-îc
hoµn thiÖn. Nh-ng ®Ó cã nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt vµ nÒn kinh tÕ nh- ngµy
nay lµ do §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· kÕ thõa , ph¸t huy nh÷ng g× ®· cã mµ
chÝnh t- t-ëng cña M¸c ®· lµm kim chØ nam dÉn ®-êng cho nh÷ng b-íc
ph¸t triÓn . Lµ nh÷ng sinh viªn kinh tÕ , nh÷ng ng-êi sÏ gãp phÇn x©y
dùng kinh tÕ trong t-¬ng lai,chóng ta th-êng quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò
cña kinh tÕ ph¸t triÓn nh- cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp,nh- kinh tÕ thÞ
tr-êng ... mµ mÊy ai quan t©m ®Õn vÊn ®Ò thuÕ ®Êt. Míi chØ nghe vÒ ®Êt
th× ta t-ëng chõng nh- ®©y lµ vÊn ®Ò cña n«ng nghiÖp nh-ng thùc tÕ hoµn
toµn kh¸c ®©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong dù ¸n ph¸t
triÓn kinh tÕ sau nµy,thuª ®Êt ë ®©u ®Ó kinh doanh, tiÒn thuª ®Êt nh- thÕ
nµo, hay khi kinh doanh n«ng nghiÖp th× tiÒn thuª ®Êt lµ bao nhiªu ,
nghÜa vô nh- thÕ nµo ? chóng ta ph¶i t×m hiÓu. §Ó hiÓu râ vÊn ®Ò nµy
chóng ta ph¶i ph©n tÝch nh÷ng lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña MAC , tõ ®ã t×m hiÓu
xem Nhµ n-íc ta ®· vËn dông ra sao vµ ®Ò ra nh÷ng qui ®Þnh , h¹n møc g×
? ChÝnh v× vËy mµ em chän ®Ò tµi :"Lý luËn vÒ ®Þa t« cña C¸cMac vµ sù
vËn dông vµo chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ë ViÖt Nam hiÖn nay"
2. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu :
Sö dông ph-¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng , kÕt hîp ph©n tÝch , tæng
hîp , so s¸nh ®Ó lµm râ nh÷ng néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi . §Ò tµi sö
dông cã chän läc thµnh qu¶ nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c vÒ chÝnh
s¸ch ruéng ®Êt hiÖn nay.
2
Ch-¬ng 1
LÝ luËn vÒ ®Þa t« cña C.MARX
N«ng nghiÖp còng lµ mét lÜnh vùc s¶n xuÊt cña x· héi .Nhµ t- b¶n
n«ng nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh n«ng nghiÖp còng chiÕm ®o¹t mét sè
gi¸ trÞ thÆng d- do c«ng nh©n n«ng nghiÖp mµ hä thuª m-ín t¹o ra.TÊt
nhiªn hä kh«ng thÓ chiÕm ®o¹t toµn bé gi¸ trÞ thÆng d- ®ã mµ ph¶i c¾t
mét phÇn ®Ó nép t« cho ®Þa chñ .Lµ nhµ t- b¶n kinh doanh tr-íc hÕt hä
ph¶i ®¶m b¶o thu ®-îc lîi nhuËn b×nh qu©n cho t- b¶n cña hä bá ra.Vµ
do ®ã ®Ó nép t« cho ®Þa chñ, hä cßn ph¶i b¶o ®¶m thu ®-îc mét sè gi¸
trÞ thÆng d- v-ît ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ®ã, mét lîi nhuËn siªu
ng¹ch,kho¶n lîi nhuËn siªu ng¹ch nµy ph¶i ®-îc b¶o ®¶m th-êng xuyªn
vµ t-¬ng ®èi æn ®Þnh .Vµ bé phËn siªu ng¹ch nµy lµ do c«ng nh©n n«ng
ngiÖp t¹o ra,nép cho ®Þa chñ víi t- c¸ch lµ kÎ së h÷u ruéng ®Êt .Cã khi
®Þa chñ kh«ng cho thuª ruéng ®Êt mµ tù m×nh thuª c«ng nh©n ®Ó khai
th¸c ruéng ®Êt cña m×nh.Trong tr-êng hîp nµy ®Þa chñ h-ëng c¶ ®Þa t«
lÉn lîi nhuËn.
§Ó lµm râ ®-îc b¶n chÊt cña ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa h¬n ,M¸c ®·
so s¸nh gi÷a ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa víi ®Þa t« phong kiÕn .
1.1.So s¸nh ®Þa T« t- b¶n chñ nghÜa víi ®Þa t« phong kiÕn
1.1.1.Sù gièng nhau:
Tr-íc hÕt lµ quyÒn së h÷u ruéng ®Êt ®-îc thùc hiÖn vÒ mÆt kinh tÕ
®ång thêi c¶ hai lo¹i ®Þa t« nµy ®Òu lµ kÕt qu¶ cña sù bãc lét ®èi víi
nh÷ng ng-êi lao ®éng .
1.1.2.Sù kh¸c nhau:
Hai lo¹i ®Þa t« nµy còng kh¸c nhau vÒ mÆt l-îng vµ chÊt .
a.VÒ mÆt l-îng :
§Þa t« phong kiÕn gåm toµn bé s¶n phÈm thÆng d- do n«ng d©n t¹o
ra,cã khi cßn lan sang c¶ s¶n phÈm cÇn thiÕt.
3
Cßn ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa chØ lµ mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d- ngoµi
lîi nhuËn b×nh qu©n cña nhµ t- b¶n kinh doanh ruéng ®Êt .
b. VÒ mÆt chÊt:
- §Þa t« phong kiÕn ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a hai giai cÊp :
+§Þa chñ
+ N«ng d©n
Trong ®ã giai cÊp ®Þa chñ trùc tiÕp bãc lét n«ng d©n.
- Cßn ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a 3 giai cÊp
+Giai cÊp ®Þa chñ
+Giai cÊp t- b¶n kinh doanh ruéng ®Êt
+ C«ng nh©n n«ng nghiÖp lµm thuª
Trong ®ã ®Þa chñ gi¸n tiÕp bãc lét c«ng nh©n th«ng qua t- b¶n ho¹t ®éng.
Nhng cuèi cïng Mac cñng kÕt luËn r»ng :”Dï h×nh th¸i ®Æc thï
cña ®Þa t« nh- thÕ nµo th× tÊt c¶ nh÷ng lo¹i h×nh cña nã ®Òu cã mét ®iÓm
chung lµ sù chiÕm h÷u ®Þa t« lµ h×nh th¸i kinh tÕ d-íi ®ã quyÒn së h÷u
ruéng ®Êt ®îc thùc hiÖn”
Víi kÕt luËn nµy Mac ®· kh¼ng ®Þnh ®Þa t« chÝnh lµ ph-¬ng tiÖn, lµ
c«ng cô ®Ó bän ®Þa chñ bãc lét n«ng d©n, ai cã ruéng , ai cã ®Êt th× ®-îc
quyÒn thu ®Þa t« tøc lµ cã quyÒn bãc lét søc lao ®éng cña ng-êi lµm thuª.
NÕu nh×n vµo bÒ ngoµi ,ta kh«ng thÓ thÊy ®-îc sù bãc lét cña ®Þa
chñ ®èi víi n«ng d©n ,thùc chÊt lµ gióp chóng gi¸n tiÕp bãc lét th«ng
qua nh÷ng nhµ t- b¶n kinh doanh ruéng ®Êt, thuª ®Êt cña ®Þa chñ ®Ó cho
n«ng d©n lµm. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i sao nhµ t- b¶n l¹i cã thÓ thu
®-îc phÇn gi¸ trÞ thÆng d- d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ®Ó tr¶ cho
chñ ruéng ®Êt .ViÖc nghiªn cøu ®Þa t« chªnh lÖch vµ ®Þa t« tuyÖt ®èi sÏ
gi¶i thÝch ®iÒu ®ã.
1.2.C¸c h×nh thøc ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa .
1.2.1.§Þa t« chªnh lÖch.
Trong n«ng nghiÖp còng nh- trong c«ng nghiÖp còng ®Òu ph¶i cã lîi
nhuËn siªu ng¹ch .Nh-ng trong c«ng nghiÖp lîi nhuËn siªu ng¹ch chØ lµ
4
mét hiÖn t-îng t¹m thêi ®èi víi nhµ t- b¶n nµo cã ®-îc ®iÒu kiÖn s¶n
xuÊt tèt h¬n. Cßn trong n«ng nghiÖp th× Ýt nhiÒu cã kh¸c ,lîi nhuËn siªu
ng¹ch h×nh thµnh vµ tån t¹i mét c¸ch t-¬ng ®èi l©u dµi. V× mét mÆt kh«ng
thÓ tù t¹o thªm ruéng ®Êt tèt h¬n ,gÇn n¬i tiªu thô nh-ng cã thÓ x©y dùng
®-îc thªm nhiÒu nhµ m¸y tèi t©n h¬n trong c«ng nghiÖp , mÆt kh¸c diÖn
tÝch ruéng ®Êt cã h¹n vµ toµn bé ®Êt ®ai trång trät ®-îc ®· bÞ t- nh©n
chiÕm ®o¹t hÕt, vµ còng cã nghÜa lµ ®· cã ®éc quyÒn kinh doanh nh÷ng
thöa ruéng mµu mì,cã vÞ trÝ thuËn lîi th× thu ®-îc lîi nhuËn siªu ng¹ch
mét c¸ch l©u dµi.
Nh-ng cã ph¶i chØ cã ruéng ®Êt tèt hay Ýt nhÊt lµ ruéng ®Êt trªn møc
trung b×nh míi thu ®-îc lîi nhuËn siªu ng¹ch kh«ng?
VÒ mÆt nµy n«ng nghiÖp còng kh¸c c«ng nghiÖp . Trong c«ng nghiÖp
gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ s¶n xuÊt h¸ng ho¸ lµ do nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trung
b×nh quyÕt ®Þnh . Cßn trong n«ng nhiÖp ,gi¸ c¶ hay gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña
n«ng phÈm l¹i do nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xÊu nhÊt quyÕt ®Þnh .§ã lµ v×
nÕu chØ canh t¸c nh÷ng ruéng ®Êt tèt vµ trung b×nh,th× kh«ng ®ñ n«ng
phÈm ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi nªn ph¶i canh t¸c c¶ nh÷ng ruéng
®Êt xÊu,vµ do ®ã còng ph¶i b¶o ®¶m cho nh÷ng nhµ t- b¶n ®Êu t- trªn
nh÷ng ruéng ®Êt nµy cã ®-îc lîi nhuËn b×nh qu©n .
Nh- vËy gi¸ c¶ s¶n xuÊt cña n«ng phÈm trªn nh÷ng ruéng ®Êt cã ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt xÊu lµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung cña x· héi nªn nhµ t- b¶n kinh
doanh trªn nh÷ng ruéng ®Êt trung m×nh còng thu ®-îc lîi nhuËn siªu
ng¹ch ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n .Th-c chÊt th× ®Þa t« chªnh lÖch còng
chÝnh lµ lîi nhuËn siªu ng¹ch , hay gi¸ trÞ thÆng d- siªu ng¹ch .
VËy ®Þa t« chªnh lÖch lµ phÇn lîi nhuËn d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh
qu©n ,thu ®-îc trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi h¬n . Nã lµ sè
chªnh lÖch gi÷a gi¸ c¶ chung cña n«ng phÈm ®-îc quyÕt ®Þnh bái ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt trªn ruéng ®Êt xÊu nhÊt vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt c¸ biÖt trªn ruéng
®Êt trung b×nh vµ tèt. Nã sinh ra lµ do cã ®éc quyÒn kinh doanh ruéng ®Êt
nh-ng bªn c¹nh ®ã l¹i cã ®éc quyÒn chiÕm h÷u ruéng ®Êt ,nªn cuèi cïng
nã vÉn lät vµo tay chñ ruéng ®Êt.
Còng cÇn chó ý r»ng kh«ng ph¶i ®Þa t« chªnh lÖch lµ s¶n phÈm do ®é
mµu mì ruéng ®Êt sinh ra .§Þa t« chªnh lÖch còng nh- toµn bé gi¸ trÞ
thÆng d- trong n«ng nghiÖp lµ do lao ®éng thÆng d- do c«ng nh©n n«ng
5
nghiÖp t¹o ra. Mµu mì ruéng ®Êt chØ lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn hay c¬ së tù
nhiªn lµm cho lao ®éng cña n«ng d©n cã n¨ng suÊt cao h¬n , vµ lµ ®iÒu
kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®-îc ®Ó cho lîi nhuËn siªu ng¹ch h×nh thµnh ,còng
nh- ®Þa t« nãi chung, kh«ng ph¶i lµ do ruéng ®Êt mµ ra , nã lµ do lao
®éng ®· bá vµo ruéng ®Êt vµ do gi¸ c¶ cña s¶n phÈm lao ®éng cña n«ng
phÈm ,chø kh«ng ph¶i do b¶n th©n ruéng ®Êt.
Mac nãi:” Lùc lîng tù nhiªn Êy kh«ng ph°i l¯ nguån gèc sinh ra lîi
nhuËn siªu ng¹ch , mµ chØ lµ c¬ së tù nhiªn khiÕn cã thÓ ®Æc biÖt n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng lªn”.
Së dÜ Mac nãi nh- vËy lµ v× nÕu kh«ng cã bµn tay con ng-êi ,kh«ng
cã søc lao ®éng th× víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn tèt còng kh«ng thÓ t¹o ra ®-îc
nhiÒu lîi nhuËn nh-ng víi søc lao ®éng cã h¹n cña con ng-êi ,nÕu ®iÒu
kiÖn tù nhiªn tèt sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt n©ng cao lîi nhuËn siªu ng¹ch.
ChÝnh lao ®éng víi n¨ng suÊt cao ®· lµm cho n«ng phÈm thu ®-îc
trªn mét diÖn tÝch canh t¸c t¨ng lªn ,vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung cña mét ®¬n
vÞ n«ng phÈm h¹ xuèng so víi gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung cña n«ng phÈm,do
®ã mµ cã lîi nhuËn siªu ng¹ch .Sù h×nh thµnh cña lîi nhuËn siªu ng¹ch
mµ tõ ®ã cña ®Þa t« chªnh lÖch , ®-îc minh ho¹ b»ng vÝ dô sau ®©y:
§Þa t« chªnh lÖch cã hai lo¹i ®Þa t«:
+§Þa t« chªnh lÖch I
+ §Þa t« chªnh lÖch II.
a,§Þa t« chªnh lÖch I:
§Þa t« chªnh lÖch I lµ ®Þa t« thu ®-îc trªn c¬ së ruéng ®Êt mµu mì .
Ngoµi ra, ruéng ®Êt cã vÞ trÝ thuËn lîi nh- ë gÇn n¬i tiªu thô hay ®-êng
giao th«ng thuËn tiÖn còng ®em l¹i ®Þa t« chªnh lÖch I , bëi v× ë gÇn n¬i
tiªu thô nh- thµnh phè ,khu c«ng nghiÖp hay ®-êng giao th«ng vËn t¶i
thuËn tiÖn,sÏ tiÕt kiÖm ®-îc mét phÇn lín chi phÝ l-u th«ng khi b¸n cïng
mét gi¸;nh÷ng ng-êi ph¶i chi phÝ vËn t¶i Ýt h¬n ®-¬ng nhiªn ®-îc h-ëng
mét kho¶n lîi nhuËn siªu ng¹ch so víi nh÷ng ng-êi ph¶i chi phÝ vËn t¶i
nhiÒu h¬n,do ®ã mµ cã ®Þa t« chªnh lÖch.
VÝ dô:
6
VÞ trÝ
ruéng
®Êt
Chi
S¶n
Lîi Chi phÝ Tæng Gi¸
Gi¸ c¶ s¶n
§Þa
phÝ l-îng nhuËn
vËn
gi¸ c¶
c¶
xuÊt chung
t«
t(t¹)
b×nh chuyÓn s¶n
s¶n Cña 1 Cña chªnh
b¶n
qu©n
(usd)
xuÊt xuÊt
t¹
TSL lÖch I
(usd)
(usd)
c¸
c¸
(usd)
biÖt biÖt 1
(usd)
t¹
(usd)
GÇn thÞ 100
5
40
0
140
28
31
155
15
tr-êng
Xa thÞ 100
5
40
15
155
31
31
155
0
tr-êng
b, §Þa t« chªnh lÖch II:
Lµ do th©m canh mµ cã . Muèn vËy ph¶i ®Çu t- thªm t- liÖu s¶n xuÊt
vµ lao ®éng trªn cïng mét kho¶ng ruéng ®Êt ,ph¶i c¶i tiÕn kÜ thuËt ,
n©ng cao chÊt l-îng canh t¸c ®Ó t¨ng n¨ng suÊt ruéng ®Êt vµ n¨ng suÊt
lao ®éng lªn.
VÝ dô:
LÇn ®Çu T- b¶n
t®Çu t(usd)
LÇn thø 1
LÇn thø 2
100
100
Sè l-îng
(t¹)
Gi¸ c¶
s¶n xuÊt
c¸ biÖt
(usd)
4
5
25
20
Gi¸ c¶ s¶n xuÊt
chung
Cña 1
Cña TSL
t¹(usd)
(usd)
25
100
25
125
®Þa t«
chªnh
lÖc II
0
25
Chõng nµo thêi h¹n thuª ®Êt vÉn cßn th× nhµ t- b¶n bá tói sè lîi nhuËn
siªu ng¹ch trªn.Nh-ng khi hÕt h¹n hîp ®ång th× chñ ruéng ®Êt sÏ t×m c¸ch
n©ng møc ®Þa t« lªn ®Ó giµnh lÊy lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã, biÕn nã thµnh
®Þa t« chªnh lÖch .
V× lÏ ®ã ,chñ ruéng ®Êt chØ muèn cho thuª ruéng ®Êt ng¾n h¹n cßn
7
nhµ t- b¶n l¹i muèn thuª dµi h¹n.
Còng v× lÏ ®ã nhµ t- b¶n kinh doanh trong n«ng nghiÖp kh«ng muèn
bá ra sè vèn lín h¬n ®Ó c¶i tiÕn kÜ thuËt ,c¶i t¹o ®Êt ®ai ,v× lµm nh- vËy
ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian míi thu håi ®-îc vèn vÒ . Vµ rèt cuéc chñ ®Êt sÏ
lµ kÎ h-ëng hÕt lîi Ých cña nh÷ng c¶i tiÕn ®ã . Vµ nhµ t- b¶n thuª ruéng
®Êt v× vËy chØ nghÜ lµm sao tËn dông hÕt mµu mì cña ®Êt ®ai trong thêi
gian thuª ruéng ®Êt. Môc ®Ých th©m canh cña hä lµ nh»m thu ®-îc thËt
nhiÒu lîi nhuËn trong thêi gian kÝ kÕt hîp ®ång,nªn hä ra søc bßn rót hÕt
m¯u mì ®Êt ®ai . Mac nãi :”Mçi bíc tiÕn cða c«ng nghiÖp t b°n chð
nghÜa lµ mét b-íc tiÕn kh«ng nh÷ng trong nghÖ thuËt bãc lét ng-êi lao
®éng ,mµ cßn lµ b-íc tiÕn trong nghÖ thuËt lµm cho ®Êt ®ai ngµy cµng
kiÖt quÖ; mçi b-íc tiÕn trong nghÖ thuËt lµm t¨ng mµu mì cho ®Êt ®ai
trong mét thêi gian lµ mét b-íc tiÕn trong viÖc tµn ph¸ nh÷ng nguån mµu
mì l©u d¯i cða ®Êt ®ai.” Mét vÝ dô ®iÓn h×nh l¯ ë Mü tríc ®©y ,chÕ ®é
canh t¸c bÊt hîp lÝ ®· lµm cho 16 triÖu ha ruéng ®Êt vèn mµu mì ®· trë
thµnh b¹c mµu hoµn toµn.
1.2.2. §Þa t« tuyÖt ®èi.
Ngoµi ®Þa t« chªnh lªch ®Þa chñ cßn thu ®-îc ®Þa t« tuyÖt ®èi trong
khi cho thuª ruéng ®Êt.
PhÇn trªn, khi nghiªn cøu ®Þa t« chªnh lÖch chóng ta ®· gi¶ ®Þnh lµ
ng-êi thuª ®Êt xÊu chØ thu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt céng víi lîi nhuËn b×nh
qu©n , vµ kh«ng tÝnh ®Õn viÖc ph¶i nép ®Þa t«.Thùc ra kh«ng ph¶i nhvËy, ng-êi thuª ruéng ®Êt dï lµ ®Êt tèt hay xÊu ®Òu ph¶i nép ®Þa t« cho
chñ ®Êt. §Þa t« mµ c¸c nhµ t- b¶n thuª ruéng ®Êt nhÊt thiÕt ph¶i nép
_”tuyÖt ®èi” ph°i nép dï ruéng ®Êt tèt ,xÊu nh thÕ n¯o , l¯ ®Þa t« tuyÖt
®èi .VËy c¸c nhµ t- b¶n kinh doanh trªn ruéng ®Êt lÊy ®©u mµ nép?
D-íi chÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa , n«ng nghiÖp l¹c hËu h¬n c«ng nghiÖp ,
c¶ vÒ kinh tÕ lÉn kÜ thuËt . CÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n trong n«ng nghiÖp v×
vËy thÊp h¬n trong c«ng nghiÖp . Cho nªn nÕu tØ suÊt gi¸ trÞ thÆng d- tøc
lµ tr×nh ®é bãc lét ngang nhau tõ mét t- b¶n ngang nhau sÏ sinh ra trong
c«ng nghiÖp nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d- h¬n trong n«ng nghiÖp .
VÝ dô : cã hai t- b¶n n«ng nghiÖp vµ t- b¶n c«ng nghiÖp ngang
nhau,®Òu lµ 100 ch¼ng h¹n; cÊu t¹o h÷u c¬ trong t- b¶n c«ng nghiÖp lµ
80c + 20v (4/1) cña t- b¶n n«ng nghiÖp lµ 60c + 40v (3/2) nÕu tØ suÊt gi¸
8
trÞ thÆng d- ®Òu lµ 100% th× s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ thÆng d- s¶n xuÊt ra sÏ
lµ.
Trong c«ng nghiÖp : 80c + 20v + 20m = 120
Trong n«ng nghiÖp : 60c + 40v + 40m = 140
Gi¸ trÞ thÆng d- d«i ra trong n«ng nghiÖp so víi c«ng nghiÖp lµ
20m.
NÕu lµ trong c«ng nghiÖp th× sè gi¸ trÞ thÆng d- nµy sÏ ®-îc ®em chia
chung cho c¸c nhµ c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh b×nh qu©n ho¸ tØ suÊt lîi
nhuËn . Nh-ng trong n«ng nghiÖp ®iÒu ®ã kh«ng thÓ diÔn ra ®-îc ,®ã lµ
chÕ ®é ®éc quyÒn t- h÷u ruéng ®Êt kh«ng cho phÐp t- b¶n tù do di
chuyÓn vµo trong n«ng nghiÖp , do ®ã ng¨n c¶n viÖc h×nh thµnh lîi nhuËn
b×nh qu©n chung gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp. Vµ nh- vËy ,phÇn gi¸
trÞ thÆng d- d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ( Nhê cÊu t¹o h÷u c¬ cña tb¶n trong n«ng nghiÖp thÊp ,bãc lét ®-îc cña c«ng nh©n n«ng nghiÖp
nhiÒu h¬n) ®-îc gi÷ l¹i vµ dïng ®Ó nép ®Þa t« tuyÖt ®èi cho ®Þa chñ.
VËy ®Þa t« chªnh lÖch tuyÖt ®èi còng lµ mét lo¹i lîi nhuËn siªu
ng¹ch d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n, h×nh thµnh nªn do cÊu t¹o h÷u c¬
cña t- b¶n trong n«ng nghiÖp thÊp h¬n trong c«ng nghiÖp mµ bÊt cø nhµ
t- b¶n thuª ruéng ®Êt nµo còng ph¶i nép cho ®Þa chñ .Nã lµ sè chªnh lÖch
gi÷a gi¸ trÞ n«ng phÈm vµ gi¸ c¶ thùc tÕ h×nh thµnh nªn do c¹nh tranh trªn
thÞ tr-êng .
§Þa t« tuyÖt ®èi g¾n liÒn víi ®éc quyÒn t- h÷u ruéng ®Êt .ChÝnh ®éc
quyÒn t- h÷u ruéng ®Êt lµm cho lîi nhuËn siªu ng¹ch h×nh thµnh trong
n«ng nghiÖp kh«ng bÞ ®em chia ®i vµ lµm cho lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã
ph¶i chuyÓn ho¸ thµnh ®Þa t«.
VÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi ,Mac nãi :”...b°n chÊt cða ®Þa t« tuyÖt ®èi l¯
:Nh÷ng t- b¶n ngang nhau cña chóng sinh s¶n nh÷ng khèi l-îng gi¸ trÞ
thÆng d kh¸c nhau “.
§Ó minh ho¹ cho nh÷ng ®iÒu nãi trªn chóng ta cã thÓ lÊy vÝ dô sau
®©y:
Do ®éc quyÒn vÒ ruéng ®Êt lµ nguyªn nh©n sinh ra ®Þa t« tuyÖt ®èi ,
cho nªn nÕu kh«ng cã chÕ ®é t- h÷u vÒ ruéng ®Êt , kh«ng cã giai cÊp ®Þa
chñ , th× ®Þa t« tuyÖt ®èi sÏ bÞ xo¸ bá , gi¸ c¶ n«ng phÈm sÏ gi¶m xuèng
cã lîi cho x· héi .
9
Tãm l¹i , nªó ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cã lîi (®iÒu kiÖn tù nhiªn hoÆc ®iÒu
kiÖn kinh tÕ do th©m canh ®-a l¹i ) lµ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh ®Þa t« chªnh
lÖch vµ ®éc quyÒn kinh doanh ruéng ®Êt lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp ®Ó t¹o ra
®Þa t« chªnh lÖch Êy , th× ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ cÊu
t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n trong n«ng nghiÖp thÊp h¬n trong c«ng nghiÖp , vµ
nguyªn nh©n trùc tiÕp ®Î ra ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ ®éc quyÒn t- h÷u vÒ ruéng
®Êt .
Song dï lµ ®Þa t« chªnh lÖch hay ®Þa t« tuyÖt ®èi , nguån gèc vµ b¶n
chÊt cña ®Þa t« còng chØ lµ mét bé phËn cña gi¸ trÞ thÆng d- , do lao ®éng
kh«ng c«ng cña c«ng nh©n lµm thuª trong n«ng nghiÖp t¹o ra . Nãi c¸ch
kh¸c ,®Þa t« chØ lµ mét h×nh th¸i ®Æc thï cña gi¸ trÞ thÆng d- mµ th«i .
§Þa t« cïng víi lîi nhuËn cña nhµ t- b¶n n«ng nghiÖp chÝnh lµ c¸i
x¸c ®Þnh tÝnh qui ®Þnh vÒ mÆt x· héi cña t- b¶n kinh doanh trong n«ng
nghiÖp , nãi lªn t- b¶n n«ng nghiÖp lµ mèi quan hÖ bãc lét , g¾n liÒn víi
mét quan hÖ bãc lét kh¸c cña ®Þa chñ do quyÒn t- h÷u vÒ ruéng ®Êt sinh
ra .
1.2.3.C¸c lo¹i ®Þa t« kh¸c:
Ngoµi nh÷ng lo¹i ®Þa t« trªn cßn cã c¸c lo¹i ®Þa t« kh¸c nh- ®Þa
t« vÒ c©y ®Æc s¶n , ®Þa t« vÒ hÇm má , ®Þa t« vÒ c¸c b·i c¸ , ®Þa t« vÒ ®Êt
rõng , thiªn nhiªn …
a.§Þa t« vÒ c©y ®Æc s¶n:
Lµ ®Þa t« thu ®-îc trªn nh÷ng ®¸m ®Êt trång nh÷ng c©y quÝ mµ
s¶n phÈm cã thÓ b¸n víi gi¸ ®éc quyÒn , tøc lµ gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ.
Ng-êi tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm trªn ph¶i tr¶ ®Þa t« nµy .
b.§Þa t« hÇm má
§Êt hÇm má_®Êt cã nh÷ng kho¸ng s¶n ®-îc khai th¸c còng ®em l¹i
®Þa t« chªnh lÖch vµ ®Þa t« tuyÖt ®èi cho ng-êi së h÷u ®Êt ®ai Êy.§Þa t«
hÇm má còng h×nh thµnh vµ ®-îc quyÕt ®Þnh nh- ®Þa t« ®Êt n«ng nghiÖp.
c.§Þa t« ®Êt x©y dùng:
§Þa t« ®Êt x©y dùng vÒ c¬ b¶n ®-îc h×nh thµnh nh- ®Þa t« ®Êt n«ng
nghiÖp.Nh-ng nã còng cã nh÷ng ®Æc tr-ng riªng:
+Thø nhÊt,trong viÖc h×nh thµnh ®Þa t« x©y dùng ,vÞ trÝ cña ®Êt ®ai
10
lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh,cßn ®é mµu mì vµ tr¹ng th¸I cña ®Êt ®ai kh«ng ¶nh
h-ëng lín.
+Thø hai,®Þa t« ®Êt x©y dùng t¨ng lªn nhanh chãng do sù ph¸t
triÓn cña d©n sè,do nhu cÇu vÒ nhµ ë t¨ng lªn vµ do nh÷ng t- b¶n cè
®Þnh s¸t nhËp vµo ruéng ®Êt ngµy cµng t¨ng lªn.
d.§Þa t« ®éc quyÒn:
§Þa t« lu«n lu«n g¾n liÒn víi ®éc quyÒn së h÷u ruéng ®Êt,®éc
chiÕm c¸c ®IÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi,c¶n trë sù c¹nh tranh cña tb¶n,t¹o nªn gi¸ c¶ ®éc quyÒn cña n«ng s¶n.Tuy nhiªn,cã nh÷ng lo¹i ®Êt
cã thÓ trång nh÷ng lo¹i c©y cho nh÷ng s¶n phÈm quý hiÕm,cã gi¸ trÞ
cao(nh- nh÷ng v-ên nho cã thÓ cho nh÷ng thø r-îu ®Æc biÖt)hay cã
nh÷ng kho¸ng s¶n ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ,th× ®Þa t« cña nh÷ng ®Êt ®ai ®ã sÏ
rÊt cao,cã thÓ xem ®ã lµ ®Þa t« ®éc quyÒn .Nguån gèc cña ®Þa t« ®éc
quyÒn nµy còng lµ lîi nhuËn siªu ng¹ch do gi¸ c¶ ®éc quyÒn cao cña s¶n
phÈm thu ®-îc trªn ®Êt ®ai Êy mµ nhµ t- b¶n ph¶I nép cho ®Þa chñ_
ng-êi së h÷u nh÷ng ®Êt ®ai ®ã.
C¸c ®Þa t« nh- ®Þa t« vÒ ®Êt x©y dùng , ®Þa t« ®Þa t« vÒ hÇm má , ®Þa
t« vÒ c¸c b·i c¸ , ®Þa t« vÒ ®Êt rõng thiªn nhiªn ... tuy lµ ®Þa t« thu ®-îc
trªn nh÷ng ®¸m ®Êt phi n«ng nghiÖp nh-ng ®Òu dùa trªn c¬ së cña ®Þa t«
n«ng nghiÖp theo ®óng nghÜa cña tõ nµy.Chóng bao gåm c¶ hai lo¹i ®Þa
t«: ®Þa t« tuyÖt ®èi v¯ ®Þa t« chªnh lÖch . Mac nãi :” BÊt k× ë ®©u cã nh÷ng
søc tù cho nhµ c«ng nghiÖp lîi dông nh÷ng søc tù nhiªn Êy , ch¼ng kÓ ®ã
lµ th¸c n-íc ,lµ hÇm má giµu kho¸ng s¶n , lµ nh÷ng n¬i nhiÒu c¸ hay lµ
®Êt ®Ó x©y dùng cã vÞ trÝ tèt ,th× sè lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã cña nhµ t- b¶n
ho¹t ®éng còng ®Òu bÞ kÎ cã c¸i giÊy chøng nhËn vÒ quyÒn së h÷u nh÷ng
cña c¶i tù nhiªn Êy chiÕm ®o¹t d-íi h×nh th¸i ®Þa t«".
11
Ch-¬ng 2
VËn dông lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña Mac trong luËt ®Êt
®ai thuÕ n«ng nghiÖp vµ viÖc thuª ®Êt ë ViÖT NAm
Th«ng qua nh÷ng lÝ luËn vÒ ®Þa t« ®· nghiªn cøu ë trªn , ta thÊy ®Þa t« tb¶n chñ nghÜa lµ sù bãc lét cña chñ ruéng ®Êt ®èi víi c«ng nh©n n«ng
nghiÖp lµm thuª . Nã tån t¹i ë nhiÒu h×nh thøc : §Þa t« chªnh lÖch , ®Þa t«
tuyÖt ®èi , ®Þa t« c©y ®Æc s¶n , ®Þa t« vÒ ®Êt x©y dùng , ®Þa t« vÒ hÇm má,
®Þa t« vÒ b·i c¸....
Ngµy nay, khi ®Êt n-íc ta ®ang trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·
héi , nh÷ng lÝ luËn ®Þa t« ®ã ®-îc §¶ng vµ nhµ n-íc ta vËn dông mét
c¸ch s¸ng t¹o trong thùc tiÔn dÓ x©y dùng ®Êt n-íc giµu m¹nh. LÝ luËn ®Þa
t« cña Mac ®· trë thµnh c¬ së khoa häc ®Ó x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ
®èi víi n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh cã liªn quan nh»m kÝch thÝch ph¸t triÓn
n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ .
2.1 .VËn dông trong luËt ®Êt ®ai:
§Êt ®ai lµ mét tµi nguyªn v« cïng quÝ gi¸ , lµ t- liÖu s¶n xuÊt ®Æc
biÖt, lµ thµnh phÇn quan träng hµng ®Çu cña m«i tr-êng sèng lµ ®Þa bµn
ph©n bè c¸c khu d©n c- , x©y dùng c¸c c¬ së kinh tÕ ,v¨n ho¸ , x· héi , an
ninh vµ quèc phßng.
Tr¶i qua nhiÒu thÕ hÖ nh©n d©n ta ®· tèn bao c«ng søc x-¬ng m¸u
míi t¹o lËp , b¶o vÖ ®-îc vèn ®Êt nh- ngµy nay. ë mçi chÕ ®é ®Êt ®ai l¹i
thuéc vÒ mçi giai cÊp kh¸c nhau , vÝ nh- së h÷u cña thùc d©n Ph¸p ,cña
bän quan l¹i quÝ téc Phong kiÕn , cña ®Þa chñ.... vµ dï ë chÕ ®é nµo cuèi
cïng Mac cñng kÕt luËn :” Mçi bíc tiÕn cða n«ng nghiÖp t b°n chð
nghÜa lµ mét b-íc tiÕn kh«ng nh÷ng trong nghÖ thuËt bãc lét ng-êi lao
®éng mµ cßn lµ b-íc tiÕn vÒ mÆt lµm cho ®Êt ®ai bÞ kiÖt quÖ mµ sù bãc lét
®ã ®-îc thùc hiÖn d-íi nhiÒu h×nh thøc trong ®ã cã ®Þa t«.”
Ngµy nay, ®Êt ®ai thuéc quyÒn së h÷u cña toµn d©n do nhµ n-íc
thèng nhÊt qu¶n lÝ ( Nhµ n-íc cña d©n... ). Nhµ n-íc giao ®Êt , rõng cho
c¸c tæ chøc kinh tÕ , ®¬n vÞ vò trang .. ®Ó sö dông. ë ®©y thùc hiÖn sù t¸ch
rêi gi÷a quyÒn së h÷u víi quyÒn sö dông ruéng ®Êt nh»m sö dông tµi
nguyªn cña ®Êt n-íc mét c¸ch hiÖu qu¶. §Ó bæ sung cho nguån nh©n s¸ch
12
vµ th«ng qua ng©n s¸ch thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp nh÷ng ng-êi thuª ®Êt ph¶i ®ãng thuÕ cho nhµ n-íc . ThuÕ nµy
kh¸c xa víi ®Þa t« phong kiÕn vµ ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa v× thuÕ nµy tËp
chung vµo ng©n s¸ch mang l¹i lîi Ých cho toµn d©n, nã kh«ng mang b¶n
chÊt bãc lét cña ®Þa t« phong kiÕn vµ ®Þa t« t- b¶n chñ nghÜa.....
2.2.C¸c ®IÒu kho¶n:
Víi viÖc vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña Mac ,nhµ
n-íc ta ®· ban hµnh luËt ®Êt ®ai ®Ó quy ®Þnh mét c¸ch râ rµng quyÒn vµ
nghÜa vô cña ng-êi d©n theo nh÷ng ®iÒu kho¶n sau :
§iÒu 1 : ®Êt ®ai thuéc quyÒn së h÷u toµn d©n , do nhµ n-íc thèng
nhÊt qu¶n lÝ.
Nhµ n-íc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc kinh tÕ ,®¬n vÞ vò trang , nh©n d©n,
c¬ quan nhµ n-íc, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi , hé gia ®×nh , c¸ nh©n , sö
dông æn ®Þnh l©u dµi . Nhµ n-íc cßn cho tæ chøc , hé gia ®×nh ,c¸ nh©n
thuª ®Êt.Tæ chøc, hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n ®ùoc nhµ n-íc cho thuª ®Êt ,
giao ®Êt trong luËt nµy gäi chung lµ ng-êi sö dông ®Êt .
§iÒu 4: Ng-êi sö dông ®Êt ®ai cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ , c¶i t¹o vµ sö
dông ®Êt hîp lÝ , cã hiÖu qu¶ , ph¶i lµm ®Çy ®ñ thñ tôc ®Þa chÝnh , nép
thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo qui ®Þnh cña
ph¸p luËt .
§iÒu 5: Nhµ n-íc khuyÕn khÝch ng-êi sö dông ®Êt ®Çu t- lao ®éng,
vËt t-, tiÒn vèn vµ ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt vµo c¸c viÖc
sau ®©y:
_ Lµm t¨ng gi¸ trÞ sö dông ®Êt .
_ Th©m canh t¨ng vô ,n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt.
_ Khai hoang , vì ho¸ , lÊn biÓn ®Ó më réng diÖn tÝch ®Êt , s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp , l©m nghiÖp , nu«i trång thuû s¶n vµ lµm muèi.
_ B¶o vÖ ( tiÕt kiÖm ) c¶i t¹o lµm t¨ng ®é mµu mì cña ®Êt .
_ Sö dông tiÕt kiÖm ®Êt .
§iÒu 12: Nhµ n-íc x¸c ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®Ó tÝnh thuÕ chuyÓn
quyÒn sö dông ®Êt , thu tiÒn khi giao ®Êt , båi th-êng thiÖt h¹i vÒ ®Êt
khi thu håi ®Êt . ChÝnh phñ qui ®Þnh khung gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®èi víi tõng
vïng vµ theo tõng thêi gian.
13
§iÒu 22: Tæ chøc ,hé gia ®×nh ,c¸ nh©n ®-îc nhµ n-íc giao ®Êt ®Ó sö
dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , l©m nghiÖp , nu«i trång thuû
s¶n vµ lµm muèi kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt , nÕu ®-îc nhµ n-íc giao
®Êt dÓ sö dông vµ môc ®Ých kh¸c th× ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt , trõ c¸c
tr-êng hîp ®-îc miÔn gi¶m theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ.
§iÒu 79: Ng-êi sö dông ®Êt cã nh÷ng nghÜa vô sau ®©y:
1. Sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých , ®óng ranh giíi vµ c¸c yªu cÇu kh¸c ®·
®-îc qui ®Þnh khi giao ®Êt .
2. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Î b¶o vÖ vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi
cña ®Êt.
3. Tu©n theo nh÷ng qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr-êng , kh«ng lµm tæn h¹i
®Õn lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng-êi sö dung ®Êt xung quanh.
4. Nép thuÕ sö dông ®Êt , thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt , lÖ phÝ ®Þa
chÝnh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt .
5. Nép tiÒn sö dông ®Êt khi ®-îc giao ®Êt theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
6. §Òn bï cho ng-êi cã ®Êt bÞ thu håi ®Ó giao cho m×nh .
7. Giao l¹i ®Êt khi nhµ n-íc cã quyÕt ®Þnh thu håi trong nh÷ng qui
®Þnh trªn ®©y cña luËt ®Êt ®ai , ng-êi d©n sö dông ®Êt ph¶i cã tr¸ch nhiÖm
båi bæ c¶i t¹o ®Êt ...hay viÖc ®ãng thuÕ , tiÒn thuª ®Êt... ®Òu lµ mét h×nh
thøc cña ®Þa t« .
HiÖn nay nhµ n-íc ta ®ang cã nh÷ng v¨n b¶n thu thuÕ sö dông ®Êt , ®èi
víi nh÷ng nhµ ë mÆt ®-êng th× møc thuÕ nhµ ®Êt lµ 15000®/1m2/n¨m.Cßn
víi nh÷ng nhµ trong khu d©n c- th× thuÕ nhµ ®Êt lµ 10 000/1m2/n¨m.Tuy
nhiªn cho ®Õn ngµy 2/12/1998 Quèc héi n-íc CHXHCN VIET NAM
kho¸ X k× häp thø t- ®· th«ng qua luËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña
luËt ®Êt ®ai, tõ ®ã ta cµng thÊy lÝ luËn ®Þa t« ®-îc vËn dông trong luËt ®Êt
®ai mét c¸ch linh ®éng nh- thÕ nµo.
§iÒu 22: §-îc söa ®æi bæ sung nh- sau:
“Nh¯ níc giao ®Êt kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt trong trêng hîp sau
®©y:
1.1 Hé gia ®×nh , c¸ nh©n trùc tiÕp lao ®éng lµm n«ng nghiÖp , l©m
nghiÖp , nu«i trång thuû s¶n , lµm muèi mµ nguån sèng chñ yÕu lµ thu
nhËp cã tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®ã ®-îc uû ban nh©n d©n x· , ph-êng ,
thÞ trÊn x¸c nhËn sö dông ®Êt vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ,l©m
14
nghiÖp nu«i trång thuû s¶n , lµm muèi trong h¹n møc ®Êt ®-îc nhµ n-íc
giao .
Hé gia ®×nh ®ang sö dông ®Êt n«ng nghiÖp v-ît qu¸ h¹n møc tr-íc
ngµy luËt nµy cã hiÖu lùc th× ®-íc tiÕp tôc sö dông diÖn tÝch ®Êt v-ît møc
theo thêi gian b»ng 1/2 thêi gian giao ®Êt vµ ph¶i nép thuÕ bæ sung ®èi
víi diÖn tÝch ®ã theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ; sau thêi h¹n nµy th× ph¶i
chuyÓn sang thuÕ ®Êt . ®èi víi diÖn tÝch ®Êt v-ît h¹n mùc cã sau ngµy luËt
nµy cã hiÖu lùc th× ng-êi sö dông ®Êt ®ã phaØ nép thuÕ ®Êt .
1.2 Tæ chøc sö dông ®Êt ®Ó trång vµ b¶o vÖ rõng phßng hé , rõng ®Æc
dông .
1.3 C¬ quan nhµ n-íc ,tæ chøc chÝnh trÞ , tæ chøc chÝnh trÞ x· héi , §¬n
vÞ vò trang nh©n d©n sö dông ®Êt ®Ó x©y dùng trô së lµm viÖc , sö dông
®Êt vµo môc ®Ých quèc phßng an ninh.
1.4 C¬ quan nhµ n-íc , tæ chøc chÝnh trÞ , tæ chøc chÝnh x· héi , ®¬n vÞ
vò trang nh©n d©n sö dông ®Êt ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuéc c¸c
ngµnh vµ lÜnh vùc sù nghiÖp kinh tÕ, v¨n ho¸ ,x· héi , khoa häc kÜ thuËt,
ngo¹i giao.
1.5 Tæ chøc sö dông ®Êt vµo môc ®Ých c«ng céng ®Ó x©y dùng ®-êng
giao th«ng , cÇu , cèng vØa hÌ, hÖ thèng cÊp tho¸t n-íc , s«ng , hå , ®e ®Ëp
,tr-êng häc , bÖnh viÖn ,c«ng viªn ,v-ên hoa, khu vui ch¬i trÎ em, qu¶ng
tr-êng , s©n vËn ®éng , s©n bay , bÕn c¶ng vµ c¸c c«ng tr×nh c«ng céng
kh¸c theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ .
Bæ sung ®iÒu 22a nh- sau :
2.1 Nhµ n-íc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt trong c¸c tr-êng hîp sau
®©y :
a. Hé gia ®×nh , c¸ nh©n cã nhu cÇu sö dông ®Êt lµm nhµ ë .
b. Tæ chøc kinh tÕ ®Çu t- x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó chuyÓn nh-îng
hoÆc cho thuª quyÒn sö dông ®Êt g¾n liÒn víi kÕt cÊu h¹ tÇng ®ã.
c. Tæ chøc kinh tÕ ®Çu t- x©y dùng nhµ ë ®Ó b¸n hoÆc cho thuª .
d. Giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt ®èi víi mét sè tr-êng hîp ®Ó t¹o
vèn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng theo dù ¸n do chÝnh phñ quyÕt ®Þnh .
2.2 ViÖc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt ®-îc qui ®Þnh t¹i ®iÓm d
kho¶n 1 ®iÒu nµy ph¶i b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
15
a. Ng-êi sö dông ®Êt ph¶i cã dù ¸n kh¶ thi ®· ®-îc c¬ quan nhµ n-íc
cã thÈm quyÒn phª duyÖt .
b. Sö dông ®Êt ph¶i theo ®óng kÕ ho¹ch.
c. Ng-êi sö dông ®Êt ph¶i cã ®iÒu kiÖn vÒ vèn vµ kÜ thuËt .
TiÒn thu ®-îc tõ viÖc giao ®Êt , tiÒn x©y dùng c«ng tr×nh t-¬ng øng
víi gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®-îc giao ph¶i ®-îc h¹ch to¸n ®aµy ®ñ vµo
ng©n s¸ch nhµ n-íc theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
3. Bæ sung ®iÒu 22 C nh- sau :
3.1 Tæ chøc hé gia ®×nh , c¸ nh©n , ®-îc nhµ n-íc giao ®Êt cã thu tiÒn
sö dông ®Êt , cho thuª ®Êt ®-îc miÔn gi¶m tiÒn sö dông ®Êt hoÆc tiÒn thuª
®Êt trong c¸c tr-êng hîp sau ®©y :
a. Thùc hiÖn c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc -u ®·i ®Çu t- .
b. Thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t- t¹i c¸c ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi
khã kh¨n , ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n .
c. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch nhµ ë , ®Êt ë .
d. C¸c tr-¬ng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt .
3.2 ChÝnh phñ quy ®Þnh cô thÓ viÖc miÔn gi¶m tiÒn sö dông ®Êt , tiÒn
thuª ®Êt
4 Bæ sung ®iÒu 78a nh- sau :
4.1 Hé gia ®×nh c¸ nh©n ®-îc nhµ n-íc cho thuª ®Êt mµ tr¶ tiÒn thuª
®Êt hµng n¨m cã quyÒn :
a . ThÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thuª vµ tµi s¶n thuéc quyÒn së
h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt thuª trong thêi h¹n thuª t¹i tæ chøc tÝn
dông VN ®Ó vay vèn s¶n xuÊt , kinh doanh theo quy ®Þnh Ph¸p luËt .
b . ChuyÒn nh-îng quyÒn sö dông ®Êt thuª cïng víi tµi s¶n thuéc së
h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt thuª ®Ó thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt thuª
trong thêi h¹n thuª theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt .
Ng-êi nhËn chuyÓn nh-îng , ng-êi ®-îc thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt
thuª c¸c quyÒn quy ®Þnh t¹i kho¶n nµy .
4.3 Hé gia ®×nh c¸ nh©n ®-îc nhµ n-íc cho thuª ®Êt ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt
cho nhiÒu n¨m , nÕu thêi h¹n thuª ®· ®-îc tr¶ tiÒn cßn l¹i Ýt nhÊt lµ 5 n¨m
th× cã c¸c quyÒn quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 ®iÒu nµy .
Bªn c¹nh nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ®Êt ®ai vÒ nghÜa vô nép tiÒn hay
nh÷ng lîi Ých cña ng-êi nép tiÒn thuª ®Êt , ta thÊy ®Þa t« ®-îc §¶ng vµ
16
Nhµ n-íc øng dông mét c¸ch s¸ng t¹o , ®em l¹i lîi Ých cho nh©n d©n ,
®ång thêi lµm cho quü NS cña nhµ n-íc t¨ng lªn , nã kh«ng hÒ mang tÝnh
chÊt bãc lét nh- trong XH phong kiÕn hay XH TBCH .
Ngoµi ra , trong ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai cña NN ta hiÖn nay còng ban hµnh
nh÷ng quy ®Þnh ®Ó ng-êi d©n ph¶i tr¶ tiÒn thuª ®Êt ( mét h×nh thøc cña
®Þa t« ) khi sö dông ®Êt mét c¸ch tù nguyÖn .
ViÖc giao ®Êt ®èi víi c¸c lo¹i ®Êt cã thÓ kh¸i qu¸t theo b¶ng sau ®©y
Lo¹i ®Êt
1.§Êt n«ng nghiÖp
2.§Êt ë
( khu d©n c-)
Khi giao
- Giao æn ®Þnh l©u
dµi ho hé gia ®×nh,
c¸ nh©n tõ 20-50m
-Kh«ng nép tiÒn sö
dông ®Êt
Khi sö dông
-Nép thuÕ sö dông
Thu håi ®Òn bï
®Êt hµng n¨m.
thiÖt h¹i hoÆc trî
-Nép thuÕ chuyÓn cÊp theo quy ®Þnh
quyÒn sö dông ®Êt cña NN
khi chuyÓn nh-îng
quyÒn sö dông ®Êt
-Giao sö dông æn -nép thuÕ ®Êt hµng
®Þnh l©u dµi.
n¨m.
-Ph¶i nép tiÒn sö -Nép thuÕ chuyÓn
dông ®Êt.
quyÒn sö dông ®Êt,
khi chuyÓn quyÒn
sö dông ®Êt.
17
3.Chuyªn dïng
1.Giao sö dông vµo -Kh«ng nép thuÕ sö
quèc phßng an dông ®Êt.
ninh, lîi Ých quèc -Nép thuÕ ®Êt.
gia, lîi Ých c«ng -Nép thuÕ chuyÓn
céng:
quyÒn sö dông ®Êt,
+) Kh«ng ph¶i nép khi chuyÓn quyÒn
tiÒn sö dông ®Êt sö dông ®Êt.
(®-îc miÔn).
-Tr¶ tiÒn thuª ®Êt
+) Nép lÖ phÝ ®Þa trùc tiÕp ho¹ch nhËn
chÝnh.
nî ng©n s¸ch nhµ
2.Giao sö dông vµo n-íc nÕu gãp vèn
môc ®Ých kinh liªn doanh
doanh.
+) ph¶i nép tiÒn sö
dông ®Êt.
+) cho thuª ®Êt.
4.§Êt ch-a sö dông TÊt c¶ mäi tr-êng hîp ®Òu ph¶i nép lÖ
phÝ ®Þa chÝnh( nÕu ®-¬c phôc vô vÒ ®Þa
chÝnh). Tuú tr-êng hîp ph¶i nép lÖ phÝ
tr-íc b¹
Sè tiÒn sö dông ®Êt ®-îc miÔn vµ gi¶m nép , ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau :
Sè
tiÒn sö
dông ®Êt
®-îc
miÔn
hoÆc
gi¶m
DiÖn tÝch ®Êt
®-îc giao hoÆc
=
®-îc phÐp chuyÓn
môc ®Ých sö dông
( m2 )
Gi¸ ®Êt
* mçi mÐt
vu«ng
( ®/m2 )
Tû lÖ
®-îc
*
miÔn
hoÆc
gi¶m
ViÖc thhu tiÒn sö dông ®Êt khi xÐt cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u
nhµ ë , quyÒn sö dông ®Êt ®-îc thùc hiÖn nh- sau :
- Tr-êng hîp ®Êt mua ®-îc sö dông lµm ®Êt ë æn ®Þnh tr-íc ngµy
18/12/1980 ( ngµy ban hµnh hiÕn ph¸p n¨m 1980 ) kh«ng cã ®ö giÊy tê
hîp lÖ , nay xÐt phï hîp quy ho¹ch kh«ng cã tranh chÊp vµ ®-îc UBND
18
ph-¬ng chøng nhËn th× ®-îc xÐt cÊp chøng nhËn quyÒn së h÷u nhµ ë ,
quyÒn xö dông ®Êt ë vµ kh«ng ph¶i nép tiÒn sö dông ®Êt .
- Tr-êng hîp ®Êt ®· ®-îc sö dông lµm ®Êt ë æn ®Þnh trong thêi gian tõ
18/12/1980 ®Õn ngµy 15/10/1993 ( ngµy LuËt ®Êt ®ai cã hiÖu lùc ) nh-ng
kh«ng cã ®ñ giÊy hîp lÖ nµy xÐt phï hîp víi quy ho¹ch kh«ng cã tranh
chÊp th× ®-îc cÊp chøng nhËn quyÒn së h÷u nhµ ë , quyÒn sö dông ®Êt ë
vµ ph¶i nép 20% tiÒn sö dông ®Êt .
- Tr-êng hîp sö dông lµm ®Êt ë sau ngµy 15/10/1993 , kh«ng cã ®ñ
giÊy tê hîp lÖ nµy xÐt phï hîp víi quy ho¹ch , kh«ng cã tranh chÊp th×
®-îc xÐt cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u nhµ ë vµ quyÒn sö dông ®Êt ë
ph¶i nép 100% tiÒn sö dông ®Êt . Víi nh÷ng quy ®Þnh trong LuËt ®Êt ®ai ,
nguån ®Êt cña Quèc gia sÏ kh«ng bÞ sö dông bõa b·i , sÏ ®-îc c¶i t¹o båi
bæ vµ mçi ng-êi d©n khi sö dông ®Êt ®Òu ph¶i nép thuÕ ®Êt , chÊp hµnh
theo mäi quy ®Þnh cña nhµ n-íc , ®ã còng lµ mét h×nh thøc ®Ó Nhµ n-íc
thu ®Þa t« .
Nhê viÖc ph©n tÝch vÒ b¶n chÊt ®Þa t« cña M¸c , §¶ng vµ Nhµ n-íc ta
®· nh×n râ ®-îc nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc thu ®Þa t« TBCN , tõ ®ã ®Ò ra
nh÷ng quy ®Þnh ®óng ®¾n ,võa t¨ng thªm ®-îc NS NN , võa khuyÕn khÝch
ng-êi d©n tù nguyÖn thùc hiÖn .
Víi thêi ®¹i ngµy nay , trong chÕ ®é XHCN , ®Þa t« kh«ng cßn cã ®Þnh
nghÜa : “ §Þa t« l¯ h×nh thøc biÕn tíng cða mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d do
ng-êi c«ng nh©n n«ng nghiÖp t¹o ra , mµ nhµ TB kinh doanh NN ph¶i tr¶
cho ®Þa chð “
Mµ hiÖn nay , ®Êt ®-îc cÊp cho d©n , d©n cã quyÒn sö dông ®Êt vµo
môc ®Ých cña m×nh . NÕu ®èi víi ®Êt ë th× ng-êi d©n chØ ph¶i nép mét
kho¶n tiÒn thuª ®Êt rÊt nhá so víi thu nhËp cña hä . Cßn ®èi víi ®Êt ®Ó
lµm N«ng nghiÖp th× ng-êi d©n ph¶i nép thuÕ , nh-ng bï l¹i , hä cã thÓ tù
do kinh doanh trªn m¶nh ®Êt cña m×nh sao cho thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn
cao nhÊt .
VÝ dô: cã vïng trång lóa, cã vïng trång ®ay, cã vïng trång cµ phª...
2.3.VËn dông trong thuÕ n«ng nghiÖp:
§Þa t« kh«ng chØ ®-îc vËn dông trong luËt ®Êt ®ai mµ cßn ®-îc
vËn dông rÊt nhiÒu trong thuÕ n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. ThuÕ
19
n«ng nghiÖp ë ®©y kh«ng hÒ thÓ hiÖn sù bãc lét ®èi víi ng-êi n«ng d©n
mµ ®ã lµ quyÒn vµ nghÜa vô cña mçi ng-êi n«ng d©n.
§Ó khuyÕn khÝch sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn c«ng
b»ng, hîp lý sù ®ãng gãp cña tæ chøc, c¸ nh©n sö dông ®Êt n«ng nghiÖp
vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc.
C¨n cø vµo ®iÒu 84 cña hiÕn ph¸p n-íc céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam n¨m 1992, §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· ®-a ra luËt quy ®Þnh sö dông ®Êt
n«ng nghiÖp.
§iÒu 1: tæ chøc, c¸ nh©n sö dông ®Êt vµo s¶n xuÊt mµ kh«ng sö dông
vÉn ph¶i nép thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp.
Hä vÉn ®-îc giao quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp mµ kh«ng sö dông
vÉn ph¶i nép thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp.
§iÒu 2: §Êt chÞu thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp lµ ®Êt dïng vµo s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp bao gåm:
- §Êt trång trät.
- §Êt cã mÆt n-íc nu«i trång thñy s¶n.
- §Êt trång rõng.
§iÒu 3: §Êt kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp mµ
chÞu c¸c lo¹i thuÕ kh¸c hoÆc kh«ng ph¶i chÞu thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt bao gåm:
- §Êt cã rõng tù nhiªn.
- §Êt ®ång cá tù nhiªn.
- §Êt ë.
- §Êt chuyªn dïng.
§iÒu 4: Tæ chøc, c¸ nh©n n-íc ngoµi ®Çu t- vµo ViÖt Nam sö dông ®Êt
n«ng nghiÖp ph¶i nép tiÒn thuª ®Êt theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 29 cña luËt ®Çu
t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, kh«ng ph¶i nép thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp
theo quy ®Þnh cña luËt nµy.
§iÒu 5: C¨n cø thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp:
- DiÖn tÝch.
20
- Xem thêm -
.PDF 
35 
69257 
122 
